PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ ALAN COĞRAFYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUMLARI VE ALAN BİLGİ DÜZEYLERİ *

Transkript

1 PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ ALAN COĞRAFYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUMLARI VE ALAN BİLGİ DÜZEYLERİ * Yurdal DİKMENLİ**, Taner ÇİFÇİ*** Özet: Yeterli ve yetkin bir öğretmen olabilmek için öncelikle yüksek düzeyde alan bilgisine sahip olunmalıdır. Öğretmenlik mesleğinin yerine getirilebilmesi için de öğretmenlik mesleğine yönelik olumlu bir tutuma ihtiyaç vardır. Çünkü öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun düşük olması mesleğin hakkıyla yerine getirilmesini güçleştireceği bir gerçektir. Bu araştırmada pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu olan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile alan bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından nasıl olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, betimsel bir araştırma niteliğinde olup; tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu Ahi Evran, Karabük ve Uşak üniversitelerinde pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Araştırma kapsamında öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarını belirlemek amacıyla Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (Çetin 2006); coğrafyaya alan bilgi düzeyini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan Coğrafya Alan Bilgisi Testi kullanılmıştır. Bu çerçevede toplanan veriler üzerinde öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve alan bilgi düzeyleri frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve Anova analizleri yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının düşük; alan bilgi düzeylerinin yetersiz düzeyde olduğu belirlenmiştir Anahtar Kelimeler: Coğrafya, Coğrafya Eğitimi, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum, Alan Bilgi Düzeyi, Öğretmen Adayları. * Bu çalışmanın bir bölümü 4-7 Haziran 2015 tarihleri arasında, Atina da düzenlenen ERPA Uluslararası Eğitim Kongrelerinde sözlü bildiri olarak sunulmuş ve daraltılmış metin olarak Procedia - Social and Behavioral Sciences de yayınlanmıştır. ** Yrd. Doç. Dr., Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fak., Sınıf Öğretmenliği A.B.D., Kırşehir. *** Yrd. Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fak., Sınıf Öğretmenliği, A:B.D., Sivas.

2 -156- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ Attitudes to Teaching Profession and Field Knowledge Levels of the Geography Teacher Candidates Taking Pedagogical Formation Education Abstract: Teachers are acknowledged to be the most effective factor in making educational system, educational policies and curriculum programs functional and creating the desired student model since teachers are the closest agents assisting the students. The way for any teacher to attain the aspired success is closely linked to his/her field knowledge level and the quality of his/her teaching gained through field education in college years. The objective of present research is to demonstrate with respect to several variables the attitudes of geography department graduate prospective teachers taking pedagogic formation training towards teaching profession and the level of their field knowledge This is a descriptive study which aims to determine the attitudes of geography department graduate prospective teachers taking pedagogic formation training towards teaching profession and the level of their field knowledge. Sample of the research is comprised of a total of 159 prospective teachers having graduated from geography departments and currently taking pedagogic formation training in Ahi Evran University (38,3%), Karabük University (41,5%) and Uşak University (20,2%). Also, 43,4% of the participants were female and 56,6% were male. Research findings put forth that prospective teachers attitudes towards teaching profession are in low level. It was also explored that prospective teachers attitudes in sub-dimensions such as love, value and adaptation are also in low level. To the results of the study, it can be concluded that prospective teachers attitudes towards teaching profession are low in parallel with their field knowledge level as a result of insufficient geography education. It is of vital priority to restructure Teacher Training Faculties and warrant the permanent continuity of the practice. The student should be aware that once s/he starts the faculty, s/he will graduate as a prospective teacher. To boost prospective teachers positive attitude towards teaching profession and their field knowledge level teaching profession must be endowed with attractive assets. Additionally academically bright students should be motivated to put teaching faculties into their first options. Key Words: Geography, Geography Education, Attitudes to Teaching Profession, Teacher Candidates, Level of Field Knowledge. Giriş Eğitim sisteminin, eğitim politikalarının ve müfredat programlarının işlevsel hale gelmesinde ve istenilen öğrenci modelinin yetiştirilmesinde en etkili olan unsur öğrenciye en yakın olan öğretmendir. Öğretmenin istenilen başarıya ulaşabilmesi ise uzmanı olduğu alan bilgisi düzeyine ve onun öğretimine yönelik aldığı eğitimin niteliğine bağlıdır. Öğretmenlik mesleğinin yerine getirilebilmesi için bu mesleğe ait alan bilgisinin olması gerekir. Bu mesleki bilgiler olmaksızın eğitici ve öğretici konumda olan öğretmenin mesleğini yerine getirmesinden söz edilemez. Öğretmenlik

3 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının mesleği, alan bilgisi, pedagoji bilgisi ve pedagojik alan bilgisi olmak üzere 3 temel boyuttan oluşmaktadır (Shulman, 1987). Alan bilgisi öğretmenin yeterliğinde birinci derecede etkili olan faktördür. Çünkü alan bilgisine sahip olmayan öğretmene ne kadar pedagoji bilgisi verilerse verilsin vereceği konuyu bilmeyen biri konunun nasıl, hangi şartlarda, kime ve hangi düzeyde verileceğini bilemez. Dolayısı ile öğretici konumunda olan öğretmen pedagojik alan bilgisine de sahip olamaz. Öğretmenlik mesleğinin gereği gibi icra edilebilmesi için öğreticinin alan bilgisine, pedagoji bilgisine ve pedagojik alan bilgisine sahip olması ayrıca genel kültür seviyesinin de yüksek olması gerekmektedir. Çünkü verilen bilgilerin güncel olması ve günümüzle ilişkilendirilmesi veya hayatın içinden örneklerle ifade edilmesi genel kültür düzeyi ile yakından alakalıdır. Shulman (1986,1987) yaptığı çalışmalarda öğretmen yetiştirmede sadece pedagoji bilgisinin incelendiği, alan bilgisinin bir ayrıntı olarak düşünüldüğü bir dönemde alan bilgisinin önemine dikkat çekerek öğretmen eğitiminde yeni bir çığır açmıştır. Etkili öğretmen yetiştirebilmek için ne tek başına alan bilgisinin ne de pedagojik bilginin yeterli olmayacağını, her ikisini de kapsayan pedagojik alan bilgisine vurgu yapmıştır. Belli bir alanın öğretmenine özgü olan pedagojik alan bilgisi, alan bilgisi ve pedagojik bilgilerden oluşan bu iki disiplinden de beslenen ancak onlardan ayrışmış bir alan disiplinidir. Pedagojik alan bilgisinin en önemli özelliği, o alan bilgisinin nasıl öğretileceğine dönüşmüş hali yani alan bilgisi ile pedagojik bilginin bileşiğidir. Bu nedenle Türkiye özelinde son yıllarda gerek alan yazınlarında gerekse Milli Eğitim şuralarında öğretmen yetiştirilmesi ve niteliklerinin artırılması tartışılmakta ve çözüm yolları aranmaktadır. Buna yönelik olarak 2011 yılında Coğrafya Öğretmenliği Özel Alan Yeterlikleri yenilenmiş ve modern hale getirilmeye çalışılmıştır. Coğrafya Özel Alan Yeterlikleri MEB (2011) tarafından 3 ana başlık altında toplanmıştır: A. Alan Bilgisi Bu yeterlik alanı; coğrafî metodolojiyi kullanabilme, konum analizi yapabilme, iklimle ilgili uygulamalar yapabilme, yer şekillerini kavrayabilme, su varlığını analiz edebilme, toprak varlığını değerlendirebilme, biyocoğrafya unsurlarını kavrayabilme, nüfus özelliklerini kavrayabilme, yerleşme özelliklerini analiz edebilme, ekonomik sistem ve süreçlerini değerlendirebilme, turizm olgusunu değerlendirebilme, kültüre yönelik mekânsal analiz yapabilmeye dair yeterlikleri kapsar. B. Coğrafya Eğitimi Bilgisi Bu yeterlik alanı, coğrafya dersi öğretim programına uygun öğretim sürecini planlayabilme, coğrafya öğretimine uygun materyal ve ortam

4 -158- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ hazırlayabilme, coğrafya öğretim süreci faaliyetlerini gerçekleştirebilme, yer temelli öğrenmeyi kullanabilme, coğrafya dersi öğretim programına uygun ölçme değerlendirme uygulamaları yapabilme ve coğrafi becerileri kullanabilmeye dair yeterlikleri kapsar. C. Coğrafi Değer ve Tutuma Sahip Olmak Bu yeterlik alanı, doğayı korumaya yönelik değer ve tutuma sahip olabilme, insanlığın birikimlerini korumaya yönelik değer ve tutuma sahip olabilme ve ulusal bilinç oluşturmada coğrafyayı kullanabilmeye dair yeterlikleri kapsar. Görüleceği gibi yeterli bir öğretmen olmanın ilk koşulu birinci maddede verilen iyi alan bilgisine sahip olmaktır. Buradan da anlaşılıyor ki; iyi bir coğrafya öğretmeni olabilmek için de öncelikle iyi bir alan bilgisine sahip olunmalıdır. Alan bilgisi içinde ise coğrafya öğretimine yönelik öğretim bilgisi, program bilgisi, organizasyon bilgisi ve coğrafya öğretilecek yaş grubunun coğrafyaya yaklaşım bilgisi alt yeterliklerinden oluşmuştur. Coğrafya öğretmen adayları bu bilgilerin alt yapılarını lisans eğitimi sırasında almaktadırlar (Karabağ 2007). Ülkemizde öğretmen atamalarında 2013 yılına kadar genel kültür-genel yetenek ve eğitim bilimleri sınavlarda ölçüt olarak kullanılmıştır. Ancak öğretmen adaylarının kendi alan bilgi düzeyleri sorgulanmamıştır. Bu nedenle öğretmen adayları fakültelerinde aldıkları dersleri sadece derslerde başarılı olmak ve Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) girebilmenin ön şartı olarak görmeye başlamışlar ve alan bilgi düzeylerine önem vermemişlerdir yılında KPSS sınavı ile sadece eğitim bilimleri, genel kültür ve genel yetenek alanında öğretmen adaylarını seçmenin sağlıklı olmadığı düşüncesinden hareketle 15 branşta Öğretmenlik Alan Bilgisi Sınavının (ÖABS) yapılmasına karar verilmiş 2014 de ise branş sayısı 16 ya çıkarılmıştır 2013 yılında uygulanmaya başlanan özel alan yeterlik sınav sürecinde öğretmen adaylarının panikledikleri ve fakültelerinde aldıkları derslerin içeriğine yönelik kaynak taraması yapmaya başlamaları veya alana yönelik eksikliklerini gidermek için yeniden dershanelere yöneldikleri bir gerçektir. Ayrıca alan eğitiminde yapılan sınavlarda akademik başarı oranının %50 lere dahi ulaşamadığı görülmektedir ÖSYM verilerine göre ÖABT'de bütün branşlarda, öğretmen adayları 50 soruya ortalama net doğru yanıt vermişlerdir. Hatta coğrafya öğretmen adaylarının alan ortalaması 50 soruda 20,8 de kalarak Türkiye ortalamasının da altında kalmıştır (ÖSYM, 2014). Fakat bu ortalamanın fenedebiyat fakültesi mezunlarından mı yoksa eğitim fakültesi mezunlarından mı kaynaklandığı bilinmemektedir. Sonuç olarak; bu sınav tek başına bir kriter

5 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının olmamakla beraber öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinin düşük olduğunu göstermektedir. Literatür tarandığında büyük çoğunlukla öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları olumlu bulunmuştur (Çetinkaya, 2009; Güneyli ve Aslan, 2009; Bulut, 2009; Özder ve diğerleri, 2010; Korkmaz ve Usta, 2010; Kartal ve Afacan, 2012; Karademir, 2013). Az da olsa mesleğe yönelik tutumun düşük olduğu çalışmalara da rastlanılmaktadır (Özben, 2005). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun düşük olması alan bilgi düzeyini de olumsuz yönde etkileyecektir. Çünkü bir öğretmen mesleğine yönelik olumlu tutum sergilemiyor veya yaptığı işi sevmiyorsa o mesleğin gereklerini yapması da, mesleği ile ilgili yeterli donanıma sahip olması da beklenemez. Bu araştırmanın amacı pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu olan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile alan bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından nasıl olduğunu ortaya koymaktır. Bu çerçevede aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: Pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu olan öğretmen adaylarının; 1-Öğretmenlik mesleğine karşı tutum puanları ne düzeydedir? 2-Alan bilgi düzeyleri nasıldır? 3-Alan bilgi düzeyleri cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermekte midir? 4-Öğrenim gördüğü üniversitelere göre öğretmenlik mesleğine dönük tutumları ve coğrafya alan bilgi düzeyleri farlılaşmakta mıdır? 5-Öğretmenlik mesleğine dönük tutumları ile alan bilgi düzeyleri arasında nasıl bir ilişki vardır? Yöntem Araştırma Modeli Bu çalışma, betimsel nitelikte olup; tarama modelinde yürütülmüştür. Bu çerçevede; pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları ile alan bilgi düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tarama modelleri; geçmişte veya halen var olan bir durumu, var olduğu şekli ile betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır (Karasar, 2000). Çalışma Grubu Bu araştırmanın çalışma grubu, Ahi Evran Üniversitesi, Karabük Üniversitesi ve Uşak Üniversitesi nde pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu 69 kız ve 90 erkek olmak üzere toplam 159 öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışma grubunun öğrenim görülen üniversitelere ve cinsiyete göre dağılımı Tablo 1 de verilmiştir.

6 -160- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ Ahi Evran Üniversitesversitessitesi Karabük Üni- Uşak Üniver- Toplam Kız Erkek Toplam Veri Toplama Aracı Araştırma kapsamında pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarını belirlemek amacıyla Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği; alan bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla ise Alan Bilgi Düzeyi Testi kullanılmıştır. a.öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği: Eğitim fakültesinde pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla Çetin (2006) tarafından geliştirilen Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek sevgi (22 madde), değer (8 madde) ve uyum (5 madde) olmak üzere 3 faktör ve 35 maddeden oluşan likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirliği eğitim fakültesi son sınıf öğrencileri arasından tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 341 kişiden elde edilen veriler üzerinde yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla yapılan faktör analizi sonucunda ölçek maddeleri faktör yüklerinin arasında değiştiği, KMO değerinin 0.95, güvenirlik çalışması için hesaplanan, iç tutarlık katsayının α=0.95, sevgi faktörü için α=0.95, değer faktörü için α=0.81 ve uyum faktörü için ise α=0.76 olduğu görülmüştür. Bu çerçevede geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına ilişkin bulguların, ölçeğin geçerli ve güvenilir bir yapıya sahip olduğunu gösterdiği ifade edilmektedir (Çetin 2006). b. Coğrafya Alan Bilgisi Testi: Pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerini ölçmeye dönük, araştırmacılar tarafından geliştirilmiş, çoktan seçmeli beş seçenekli bir test hazırlanmıştır. Test hazırlama sürecinde coğrafya bölümü müfredatında yer alan derslerin içerikleri analiz edilmiş, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Coğrafya Dersi Müfredat Programı incelenerek derslerin kazanımlarına ve öğrenme alanlarına göre belirtke tablosu oluşturulmuştur. Daha sonra bu tablo uyarınca 50 adet çoktan seçmeli beş seçenekli sorudan oluşan madde havuzu oluşturulmuştur. Test maddelerine yönelik iki alan uzmanı, bir ölçme ve değerlendirme uzmanı ve bir Türkçe alan uzmanının görüşleri alınmış ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Daha sonra bu madde havuzu çerçevesinde testin deneme formu tasarlanarak bu araştırma kapsamında 457 öğrenciden oluşan çalışma grubuna uygulanmıştır. Yapılan madde analizine göre ayırt edicilik düzeyleri 0,3 ün altında olan 12 maddeden 10 tanesi testten çıkarılmış, ancak ayırt ediciliği 0,25 olan iki madde kapsam geçerliliğinin bozulacağı endişesiyle düzeltilerek kullanılması tercih edilmiştir. Testte

7 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının kalan 40 maddenin ayırt edicilik kat sayları 0,32 (iki adet 0,256 olan madde dışında) ile 0,44 arasında değişmekte, güçlük katsayısı ise 0,46 dır. Testin iç tutarlılık katsayısı (Kr-20) 0,702 dir. Bu çerçevede bu test formunun öğretmen adaylarının coğrafya alan bilgi düzeylerini ölçmek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir test olduğu söylenebilir. Verilerin Analizi Öğretmenlik mesleğine karşı tutum ölçeğindeki her bir madde; Asla Katılmam (1), Katılmam (2), Kararsızım (3), Katılırım (4), Kuvvetle Katılırım (5) şeklinde ölçeklendirilmiştir. Öğretmen adaylarının, ölçeğe verdikleri cevaplara karşılık gelen puanlar, alt boyutlardaki madde sayısı eşit olmadığı için standart bir nitelik göstermemektedir. Bu nedenle elde edilen ham puanları, en düşüğü 20, en yükseği ise 100 puan olacak şekilde standart puanlara dönüştürülmüştür. Ham puanların standart puanlara dönüştürülmesinde aşağıdaki formülden yararlanılmıştır. X hampuan X standart.puan x20 Ölç. Mad. Say. Ölçeğin alt faktörlerinden elde edilen puanlara karşılık gelen tutum düzeyleri, 3 düzeyde derecelendirilmiştir : Düşük Düzeyde Tutum : Orta Düzey Tutum : Yüksek Düzeyde Tutum Öğretmen adaylarının öğretmenlik yapabilecek düzeyde alan bilgisine sahip olmaları alanla ilgili en az sentez boyutunda yeterliliğe sahip olmasını gerektirmektedir. Bu nedenle öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyleri alan uzmanları tarafından yeterli ve yetersiz olmak üzere iki düzeyde değerlendirilmiştir. Bu çerçevede öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve alan bilgi düzeyleri yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve Anova analizleri kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen tutum puanları ve alan bilgi düzeyi puanları arasındaki ilişki Pearson r korelasyon analizi ile incelenmiştir. Faktörler arasındaki İlişkinin anlamlılığı için p<,05 düzeyi yeterli görülmüştür. Bulgular 1. Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları Tablo 2 de öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutum toplam puanları ile sevgi, değer ve uyum alt faktör puanları özetlenmiştir.

8 -162- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ Tutum Tablo 2. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları (N=159) Değişken X S.S Min Max Düzeyler (f/%) Düşük Orta Yüksek Sevgi 41,7 13,2 20, , ,6 6 3,8 Değer 28,3 8,8 20, Uyum 40,6 16,1 20, , ,9 10 6,3 Toplam 38,4 10,6 20, , ,5 0 0 Tablo 2 de görüldüğü gibi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları sevgi boyutuna ilişkin tutum puanları 20 ile 81 arasında olup; ortalaması ise 41,7 dir. Tutum düzeylerine ilişkin veriler incelendiğinde ise öğretmen adaylarının sadece %3,8 inin yüksek, %17,6 sının orta düzey, buna karşın %78,6 sini ise öğretmenlik mesleğine karşı duydukları sevgiye ilişkin düşük düzeyde tutuma sahip oldukları görülmektedir. Buna göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları sevgiye ilişkin oldukça düşük düzeyde tutuma sahip oldukları söylenebilir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları değere ilişkin tutum puanları 20 ile 50 arasında değişmekte; ortalaması ise 28,3 dür. Tutum düzeylerine ilişkin veriler incelendiğinde ise öğretmen adaylarının sadece %100 ünün düşük öğretmenlik mesleğine karşı duydukları değere ilişkin düşük düzeyde tutuma sahip oldukları görülmektedir. Değer değişkeninde ortalamalara bakıldığında X=28,3 ile coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları değere ilişkin düşük düzeyde tutuma sahip oldukları söylenebilir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları uyuma ilişkin tutum puanları 20 ile 88 arasında değişmekte; ortalaması ise 40,6 dır. Tutum düzeylerine ilişkin veriler incelendiğinde ise öğretmen adaylarının sadece %6,3 ünün yüksek, %18,9 unun orta düzey, buna karşın %74,8 inin ise öğretmenlik mesleğine karşı duydukları uyuma ilişkin düşük düzeyde tutuma sahip oldukları görülmektedir. Uyum değişkeninde ortalamalara bakıldığında X=40,6 ile coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları uyuma ilişkin düşük düzeyde tutuma sahip oldukları söylenebilir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı duydukları tutuma ilişkin toplam puanları 20 ile 67 arasında değişmekte; ortalaması ise 38,4 dür. Tutum düzeylerine ilişkin veriler incelendiğinde, öğretmen adaylarının %14,5 inin orta düzey, buna karşın geriye kalan %85,5 inin ise öğretmenlik mesleğine karşı düşük düzeyde tutuma sahip oldukları görülmektedir. Buna göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı düşük düzeyde tutuma sahip oldukları söylenebilir.

9 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının Öğretmen Adaylarının Coğrafya Alan Bilgi Düzeyleri Tablo 3 de öğretmen adaylarının coğrafya alan bilgi düzeylerine ilişkin bulgular özetlenmektedir. Tablo 3. Öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyleri Öğrenme Alanları N Min Max X SS Doğal Sistemler ,6 20,4 Beşeri Sistemler ,6 17,3 Mekânsal Bir Sentez: Türkiye ,3 18,3 159 Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler ,9 24,9 Çevre ve Toplum ,1 19,4 Toplam ,7 12,9 Tablo 3 incelendiğinde öğretmen adaylarının toplam alan bilgi düzeyi puanı ortalamalarının 56,7 olduğu görülmektedir. Öğrenme alanları açısından bakıldığından ise doğal sistemlerde 57,6, Beşeri Sistemler öğrenme alanında 67,6, Mekânsal Bir Sentez: Türkiye öğrenme alanında 42,3, Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler öğrenme alanında 54,9 ve Çevre ve Toplum öğrenme alanında ise 58,1 dir. Bu da öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinin oldukça yetersiz olduğunun bir göstergesidir. Burada dikkat çeken bir başka bulgu ise öğrenme alanları içinde öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinin en düşük olduğu Mekânsal Bir Sentez: Türkiye öğrenme alanıdır. 3- Cinsiyete Göre Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları ve Alan Bilgi Düzeyleri Tablo 4 de öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının ve alan bilgi düzeylerinin cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analiz sonuçları özetlenmiştir. Tablo 4. Cinsiyete göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarındaki ve alan bilgi düzeylerindeki farklılaşma Tutum/Cinsiyet N X SS t sd p Sevgi Değer Uyum Kız 69 41,9 14,5 Erkek 90 41,5 12,1 Kız 69 27, 8,2 Erkek 90 28,8 9,3 Kız 69 40,7 16,5 Erkek 90 40,5 15,8, ,817 -, ,406, ,936 Toplam Kız 69 38,4 11,5, ,997

10 -164- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ Alan Bilgi Düzeyi Erkek 90 38,4 9,8 Kız 69 52,95 13,3 - Erkek 90 59,58 11,8 3, ,001 Tablo 4 incelendiğinde cinsiyetin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük tutumlarında cinsiyet açısından hiçbir farklılaşma olmadığı, buna karşın alan bilgi düzeylerinde erkekler lehine anlamlı derecede farklılaşma olduğu görülmektedir (t (2-157)=-3,294, p<0,05). Buna göre cinsiyetin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları üzerinde etkili olmadığı, ancak alan bilgi düzeyleri üzerinde etkili olduğu söylenebilir. 4-Üniversitelere Göre Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları ve Alan Bilgi Düzeyleri Tablo 5 de öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının ve alan bilgi düzeylerinin öğrenim gördükleri üniversitelere göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analiz sonuçları özetlenmiştir. Tablo 5. Öğrenim gördükleri üniversitelere göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarındaki ve alan bilgi düzeyi puanları Tutum Düzeyi/Üniversite N X Ss. Sevgi Değer Uyum Toplam Alan Bilgi Düzeyi 1.Ahi Evran 61 40,5 11,9 2.Karabük 66 44,1 14,4 3.Uşak 32 38,8 12,1 1.Ahi Evran 61 26,4 7,01 2.Karabük 66 30,5 9,8 3.Uşak 32 27,2 9,1 1.Ahi Evran 61 42,2 16,2 2.Karabük 66 40,3 16,6 3.Uşak 32 38,1 14,7 1.Ahi Evran 61 37,5 9,04 2.Karabük 66 40,4 11,8 3.Uşak 32 36,0 10,2 1.Ahi Evran 61 58,1 10,6 2.Karabük 66 55,9 16,3 3.Uşak 32 55,5 8,5 Tablo 5 de öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük tutum puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde sevgi faktöründe en yüksek ortalamanın Karabük üniversitesi öğrencilere ait olduğu (X=44,1), en

11 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının düşük tutum puanına ise Uşak Üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=38,8) görülmektedir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük tutum puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde değer faktöründe en yüksek ortalamanın Karabük üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=30,5), en düşük tutum puanına ise Ahi Evran Üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=26,4) görülmektedir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük tutum puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde uyum faktöründe en yüksek ortalamanın Ahi Evran üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=42,2), en düşük tutum puanına ise Uşak Üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=38,1) görülmektedir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük toplam tutum puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde en yüksek ortalamanın Karabük üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=40,4), en düşük tutum puanına ise Uşak Üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=36,0) görülmektedir. Öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyi toplam puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde en yüksek puanın Ahi Evran üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=58,1), en düşük alan bilgi düzeyi puanının ise Uşak Üniversitesi öğrencilerine ait olduğu (X=55,5) görülmektedir. Gözlenen bu farklılıkların anlamlı olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçları Tablo 6 de sunulmuştur. Sevgi Değer Uyum Tablo 6. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük tutumları ve alan bilgi düzeylerine öğrenim gördükleri üniversitelerin etkisi Toplam Tutum Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması Gruplar Arası 732, ,090 Grup içi 26632, ,721 Toplam 27364, Gruplar Arası 562, ,052 Grup içi 11716, ,106 Toplam 12278, Gruplar Arası 350, ,484 Grup içi 40475, ,460 Toplam 40826, Gruplar Arası 489, ,748 F p Fark 2,144,121 3,742,026 Yok 1-2,676,510 Yok 2,229,111 Yok

12 -166- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ Alan Bilgi Düzeyi Grup içi 17132, ,825 Toplam 17622, Gruplar Arası Grup içi Toplam 210, ,286,625,536 Yok Tablo 6 incelendiğinde tek yönlü varyans analiz sonuçlarına göre öğrenim görülen üniversiteler açısında değer faktörüne ilişkin ortalama puanlar [F (2-158)=3,742, p<0.05] arasında anlamlı farklılaşmanın olduğu; buna karşın diğer faktörler ile alan bilgi düzeyi ortalama puanları arasında anlamlı bir farlılaşmanın olmadığı görülmektedir. Farklılaşmanın kaynağını belirlemek amacıyla yapılan LSD testi sonuçlarına göre değer faktöründeki anlamlı farklılaşma Karabük Üniversitesi ile Ahi Evran Üniversitesi arasında Karabük Üniversitesi lehinedir. Buna göre üniversiteler arasında değer faktörü dışında diğer faktörlerde ve alan bilgi düzeylerinde anlamlı fark olmadığı söylenebilir. 5-Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları ile Alan Bilgi Düzeyi Arasındaki İlişki Tablo 7 de öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları ile alan bilgi düzeyi arasında nasıl bir ilişki olduğuna dair bulgular özetlenmiştir. Tablo 7. Öğretmenlik mesleğine karşı tutum ile alan bilgi düzeyi arasındaki ilişki Kaygı Sevgi Değer Uyum Toplam Alan Bilgi Düzeyi Pearson Correlation 0,031 0,83-0,100 0,019 Sig. (2-tailed),701,297,210,812 N Tablo 7 incelendiğinde öğretmenlik mesleğine karşı sevgi (r=-0,031, p>0,05), değer (r=-0,83, p>0,05), uyum (r=-0,100, p>0,05) ve toplam tutum (r=-0,019, p>0,05) ile alan bilgi düzeyi arasında anlamlı ilişki olmadığı görülmektedir. Tartışma ve Sonuç Pedagojik formasyon eğitimi alan coğrafya bölümü mezunu olan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve alan bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada öğrenciler cinsiyet, üniversite ve öğrenme alanları değişkenleri bakımından değerlendirilmiştir.

13 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çalışmanın sonuçlarına göre öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının ölçeğin alt boyutlarında yer alan sevgi, değer ve uyum tutumlarının da düşük düzeyde olduğu bulunmuştur. Bu bulguya göre öğretmen adayları arasında öğretmenlik mesleğine ilişkin olumlu tutum oluşmadığı görülmektedir. Özben (2005) tarafından yapılan çalışmada öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ortalamanın altında tespit edilmiştir. Bu durum çalışmamanın bulgularını desteklemektedir. Ancak daha önce yapılan birçok çalışma sonucu bu bulgularla çelişmektedir (Bulut, 2009; Güneyli ve Aslan, 2009; Çetinkaya, 2009; Özder ve diğerleri, 2010; Korkmaz ve Usta, 2010; Kartal ve Afacan, 2012; Karademir, 2013). Bu durumun ortaya çıkmasında araştırmaya katılan öğretmen adaylarının atanamama kaygıları veya öğretmenlik mesleğini istemeyerek seçtikleri şeklinde yorumlanabilir. Öğretmen adaylarının toplam alan bilgi düzeyi puanı ortalamalarının 56,7 olduğu görülmektedir. Öğrenme alanları açısından alan bilgi düzeyi puanlarına bakıldığından ise doğal sistemlerde 57,6 puan, Beşeri Sistemler öğrenme alanında 67,6 puan, Mekânsal Bir Sentez: Türkiye öğrenme alanında 42,3 puan, Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler öğrenme alanında 54,9 puan ve Çevre ve Toplam öğrenme alanında ise 58,1 puandır. Bu da öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinin hem toplam puanda hem de öğrenme alanları boyutlarında düşük düzeyde alan bilgi düzeyine sahip oldukları söylenebilir. Burada dikkat çeken bir başka bulgu ise öğrenme alanları içinde öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinin en düşük olduğu Mekânsal Bir Sentez: Türkiye öğrenme alanıdır. Bu bulguya göre öğretmen adaylarının bildiklerini zannedip ama en az bilgi düzeyine sahip oldukları öğrenme alanının kendi ülkeleri olduğu şeklinde yorumlanabilir KPSS ÖABT sonuçlarına (ÖSYM, 2014) göre coğrafya öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyi %41,6 (X=20,8) ile düşük düzeyde belirlenmiştir. Yapılan bazı çalışmalarda öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlığı düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir (Oigara, 2006; Gençtürk, 2009). Ayrıca üniversite öğrencileri üzerinde yapılan birçok çalışmada; öğrencilerin coğrafya bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır (Cross, 1987; Mc. Kinney ve diğerleri, 1988; Wood ve diğerleri, 1988; Bein, 1990; Thomas, 2001; Silverston, 2005). Bu bulgular da araştırmanın sonuçlarını desteklemektir. Ancak Karademir (2013) tarafından yapılan araştırmada öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyini yeterli bulunmuştur. Bu bulgu araştırma sonuçlarını desteklememektedir. Öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyi toplam puanları öğrenim gördükleri üniversitelere göre incelendiğinde en yüksek puanın Ahi Evran üniversitesi öğretmen adaylarına ait olduğu (X=58,1), en düşük alan bilgi düzeyi puanının ise Uşak Üniversitesi öğretmen adaylarına ait olduğu (X=55,5) görülmektedir. Üniversite düzeyinde öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyleri arasında küçük farklar olsa da hepsinde alan bilgi düzeyi yetersiz olup aralarında anlamlı bir

14 -168- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ farklılık bulunamamıştır. Araştırma sonuçlarına göre coğrafya öğretmen adaylarının alan bilgi düzeyinin %56,7 (X=18,6) düşük veya yetersiz olduğu söylenebilir. Cinsiyetin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine tutumlarında cinsiyet açısından hiçbir farklılaşma olmadığı görülmektedir. Buna göre cinsiyetin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları üzerinde etkili olmadığı, ancak alan bilgi düzeyleri üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Cinsiyetin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları araştırmanın bulgularını destekler niteliktedir (Tanel ve diğerleri., 2007; Pehlivan, 2008; Bulut, 2009; Can, 2010; Özder ve diğerleri, 2010; Aksoy, 2010; Bozkırlı ve Er, 2011; Pektaş ve Kamer, 2011; Kartal ve Afacan, 2012). Bir kısım çalışmalarda ise öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun kız öğretmen adaylarının erkek öğretmen adaylarına göre daha olumlu tutum sergiledikleri bulgusuna ulaşılmıştır (Çetinkaya, 2009; Gürbüz ve Kışoğlu, 2007; Üstüner ve diğerleri, 2009; Uğurlu ve Polat, 2011). Bazı araştırmalarda ise öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun erkek öğretmen adayların kız öğretmen adaylarına göre daha olumlu tutum sergiledikleri bulgusuna ulaşılmıştır (Özben, 2005; Eraslan ve Çakıcı, 2011; Başçiftçi, Yanpar ve Ergül, 2011).Yapılan çalışmalarda hem bu araştırmanın bulgusunu destekleyen nitelikte hem de araştırmanın bulgusundan farklı bulgulara ulaşılmıştır. Bu durumda cinsiyet değişkenine ait araştırma bulgusunun sadece bazı araştırmalarla tutarlılık gösterdiği söylenebilir. Cinsiyetin öğretmen adaylarının alan bilgi düzeylerinde erkek öğretmen adayları lehine anlamlı derecede farklılaşma olduğu görülmektedir. Daha önce yapılan çalışmalarda erkek öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlığı ve coğrafya okuryazarlığı algı düzeylerinin kız öğretmen adaylarına göre daha yüksek olduğunu belirlenmiştir (Gençtürk, 2009; Dikmenli, 2015). Bu bulguların araştırma sonuçlarını desteklediği söylenebilir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları üniversite değişkenine göre hem toplam puanda hem de alt faktörler olan sevgi ve uyum boyutlarındaki puanlarda Ahi Evran Üniversitesi, Karabük Üniversitesi ve Uşak Üniversitesi öğretmen adayları arasında küçük farklar olsa da anlamlı farklılık oluşmamıştır. Ancak öğretmen adaylarının değer boyutunda tutum puanları Ahi Evran ve Karabük Üniversiteleri arasında Karabük Üniversitesi lehine anlamlı farklılık görülmektedir. Literatürde üniversite değişkeninin öğretmenlik mesleğine yönelik tutuma etkisinin tespit edildiği fazla araştırma bulunmamaktadır. Fırat ve Dicle Üniversiteleri Eğitim fakültelerinde yapılmış olan çalışmada üniversite değişkeninin öğretmen mesleğine ilişkin tutuma etkisinin olmadığını belirlenmiş (Bulut, 2009 ). Araştırmanın sonuçları bu bulgu ile tutarlılık göstermektedir. Öğretmen adaylarının mesleğe dönük tutumlarının üniversite değişkenine göre değişmemesinin sebebi öğretmen adaylarının sosyo-ekonomik

15 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının özelliklerinin benzer olması ve gelecekle ilgili kaygı düzeylerinin yüksek olması olabilir. Öğretmenlik mesleğine karşı tutum ve alan bilgi düzeyi arasında hiçbir düzeyde anlamlı ilişki olmadığı görülmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında araştırmaya katılan öğretmen adaylarının daha çok ekonomik kaygıların onları mesleğe yönelttiği, mesleği isteyerek seçmedikleri veya fakültelerde eğitim/öğretimi gerçekleştiren öğretim elemanlarının bilgi ve tutumlarının öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını geliştirecek ve destekleyecek nitelikte olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Öneriler Öğretmen yetiştiren fakülteler yeniden yapılandırılmalı ve kalıcı olarak uygulamanın devam ettirilmesi her şeyden önceliklidir Öğrenci fakülteye başladığında, öğretmen adayı olarak mezun olacağını bilmelidir. Yani öğretmen adaylarının eğitim fakültelerinden mi yoksa fen edebiyat fakültelerinden mi seçileceğine karar verilmelidir. Fen Edebiyat fakültelerinden öğretmen atamaları esas alınacaksa öğretmen adaylarının önce alan bilgi düzeyleri belirlenmeli daha sonra pedagojik formasyon eğitimine alınmalıdır. Böylece alan bilgi düzeyi daha yüksek olan öğrencilerin öğretmen adayı olabilecekleri baştan belirlenmeli ve bilgi teşvik edilmelidir. Ayrıca bu uygulamanın yapılması ile hem kaynak israfı önlenecek hem de fakülteler arasında tatlı bir rekabet ortamı oluşacaktır. Öğretmen yetiştiren fakültelerde, akademik kadro açıkları giderilmeli ve buralarda görev yapan öğretim elamanlarının öncelikle öğretmen yetiştirdiklerinin farkındalığı sağlanmalıdır. Böylece nitelikli, donanımlı, öğretmenlik mesleğine yönelik olumlu tutum sergileyen ve alan bilgisi yeterli öğretmen adaylarının yetiştirilebilecektir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum düzeylerini yükseltebilmek ve Alan bilgi düzeyini artırabilmek için öğretmenlik mesleği cazip hale getirilmelidir. Ayrıca akademik başarıları yüksek öğrencilerin çeşitli teşviklerle öğretmenlik mesleğini ilk tercihleri arasına almaları sağlanabilirse öğretmen adaylarının hazır bulunuşluk düzeyleri artacak ve alan bilgi düzeyleri de yükselebilecektir. Öğretmen yetiştiren kurumlara öğrenci alınırken daha seçici davranılmalı, gelecek kaygısı yaşamadan öğretmenlik mesleğini benimsemiş adaylar yetiştirilmelidir. Bunun için öncelikli olarak öğretmen yetiştiren fakültelere girişte taban puan uygulamasına geçilmelidir. Ayrıca öğretmen yetiştiren fakültelerde uygulamalı derslerin sayısı ve saatleri arttırılarak öğretmenlik mesleğine yönelik tutum düzeyi artırılmalıdır. Öğretmenlik mesleğinin yeni yasal düzenlemelerle hak ettiği toplumsal statü içinde yerini alması sağlanmalıdır. Ayrıca öğretmen adaylarının istihdam so-

16 -170- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ runu hem mesleğe yönelik tutumu olumsuz etkilemekte hem de zaten atanamayacağım endişesi, alan bilgisine olumsuz yansımaktadır. Öğretmen yetiştiren fakültelere gelecekteki öğretmen ihtiyaçları belirlenerek öğrenci alınmalıdır. Böylece bu fakültelere gelen öğrencilerin gelecekle ilgili kaygı düzeyleri olabildiğince aşağıya çekilmelidir. KAYNAKLAR AKSOY, M. E., (2010). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, BAŞÇİFTÇİ, F., Yanpınar, O. ve Ergül, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi: Selçuk Üniversitesi Örneği, International Educational Technology Conference IETC, Mayıs, İstanbul. BOZKIRLI, K. Ç. ve Er, O. (2011). Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Kafkas Üniversitesi Örneği). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 6(4), BULUT, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat üniversitesi örneği), Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, BEIN, F. L. (1990). Baseline Geography Competency Test: Administered in Indiana Universities, Journal of Geography, 89 (6), CAN, Ş. (2010). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, CROSS, J. A. (1987). Factors Associated with Students Place Location Knowledge, Journal of Geography, March-April, ÇETİN, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:18, ÇETİNKAYA, Z. (2009). Türkçe Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi İlköğretim Online, 8(2), , [Online]: DİKMENLİ, Y. (2015) Öğretmen Adaylarının Coğrafya Okuryazarlığı Algı Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10(3), ERASLAN, L. ve Çakıcı, D. (2011). Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları, Kastamonu eğitim dergisi, Sayı 2, GENÇTÜRK, E. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafya Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi.(Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

17 Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Coğrafya Öğretmen Adaylarının GÜNEYLİ, A. ve Aslan, C. (2009). Evaluation of Turkish prospective teachers attitudes towards teaching profession (Near East University Case). World Conference on Educational Sciences, Procedia Social and Behavioral Sciences 1, GÜRBÜZ, H. ve Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Erzincan Eğitim Dergisi, Cilt:9, Sayı: 2 KARABAĞ, S. (2007). Coğrafya Öğretmenlerinin Mesleki Sorumlulukları ( ). Ed. S. Karabağ & S. Şahin. Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Gazi Kitabevi, Ankara. KARADEMİR, N. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının alan bilgisi yeterlikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 29 (18), KARASAR, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi-Kavramlar, İlkeler, Teknikler Baskı. Nobel Yayınevi. Ankara. KARTAL, T. ve Afacan, Ö. (2012). Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 12, Sayı 24, Aralık 2012, KORKMAZ, Ö. ve Usta, E. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumları ile algıladıkları etkileşim-izlenme kaygıları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Aralık sayısı,1-22 MC. KİNNEY, M. C, Warren, C. and OTHERS. (1988). Preservice Elementary Education Majors' Knowledge of World Geography. Retrieved June 12, 2013, from MEB (2011). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Öğretmen Yeterlikleri Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri ve Özel Alan Yeterlikleri. OİGARA, J. (2006). A Multi-Method Study of Background Experiences Influencing Levels of Geographic Literacy. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Thesis Binghamton University. Binghamton. ÖSYM (2014). SORUYANIT/KPSS-2014-OABTsayisal pdf adresinden 15 Ocak 2015 tarihinde alınmıştır. ÖZBEN, Ş. (2005). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi, DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ÖZDER, H., Konedralı, G. ve Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(2), PEHLİVAN, K. B. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyokültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, s PEKTAŞ, M. ve Kamer, T. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (4), SHULMAN, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), (AERA Presidential Address). SHULMAN, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1),

18 -172- CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, Cilt: 39, Sayı: 2, Y. DİKMENLİ, T. ÇİFÇİ SİEVERSTON, M. (2005). Is Geography Knowledge Improving? A Study of Current Geographic Knowledge Among United States College Geograpy Students. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Delta State University, Cleveland Mississipi. TANEL, R., Şengören, S. K. ve TaneL, Z. (2007), Fizik Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 22. THOMAS, P. G. (2001). An Analysis of The Geographic Knowledge of Preservice Teachers at Selected Midwestern Universities. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kansas State University. Kansas. UĞURLU, C. T. ve Polat, S. (2011). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35 (1), ÜSTÜNER, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M.(2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (The case of inonu, faculty of education). Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt: 34,151. WOOD, W. R., EicheR, C., Webster, L., and Gullickson, A. (1988). Geographical Knowledge of University Elemantary Education Majors. The University of South Dakota. Retrieved March 15, 2015, from