Yrd. Doç. Dr. Ayça Tarhan. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Transkript

1 Yrd. Doç. Dr. Ayça Tarhan Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

2 Süreç Değerlendirme Nedir? Süreç: Girdileri çıktılara dönüştüren, ilişkili veya etkileşimli etkinlikler seti Süreç Değerlendirme: Bir kurumsal birime ait süreçlerin, bir Süreç Değerlendirme Modeline göre sistematik değerlendirmesi [TS ISO/IEC ]

3 Kurumsal Birime Ait Süreçler Kurumsal birimin faaliyet alanındaki ürünü/hizmeti sunabilmesi için etkileşimli işleyen süreçler Örnek: Yazılım Geliştirme

4 Süreç Değerlendirme Hedef ne? Neredeyiz? Hedefe gidiyor muyuz? Nerede olduğumuzu bilmiyorsak hedefe nasıl gideceğiz?

5 Süreç Değerlendirme Neden Yapılır? Bir kurumun, süreçlerini iyileştirmek amacıyla, kendi süreçlerinin mevcut durumunu anlaması Bir kurumun kendi süreçlerinin, belli bir gereksinim setine uygunluğunu belirlemesi Bir kurumun (ya da temsilcisinin), bir diğer kurumun süreçlerinin belli bir sözleşmeye uygunluğunu belirlemesi Örneğin, Satınalan-Tedarikçi ilişkisi

6 Süreç Değerlendirme Ne İşe Yarar? Kurumda sürekli iyileşme kültürünü ve bu kültürün idamesi için gerekli mekanizmaların kurulmasını destekler İş hedeflerinin karşılayacak süreçlerin mühendisliğini motive eder. Kurum kaynakların eniyilemesini destekler.

7 Satınalan Açısından Süreç Değerlendirme Sözleşmeden önceki dönemde, teklif sahiplerinin ürünü/hizmeti sunma yeteneği ile ilgili riskleri belirleyerek tedarikçi seçimindeki belirsizlikleri azaltır. Sözleşme yönetiminde, risk arz eden hususlar için kontrol mekanizmaları kurmaya olanak tanır. Rakip tedarikçilerin seçimi için ölçülebilir bir taban sağlar.

8 Süreç Değerlendirme Modeli (SDM) Bir ya da birden çok Süreç Referans Modeline göre, Süreç Yeteneğini değerlendirmeye yarayan modeldir. Süreç Yeteneği: Bir sürecin mevcut veya öngörülen iş hedeflerini karşılama durumu

9 TS ISO/IEC ve SDM

10 TS ISO/IEC Esasları Öz-değerlendirmeyi destekler. Süreç iyileştirme ve süreç yeteneğini belirlemede kullanım için taban oluşturur. Değerlendirilen sürecin içinde çalıştığı bağlamı dikkate alır. Süreç notu üretir. Sürecin kendi hedefini karşılama yeteneğini dikkate alır. Tüm uygulama alanları ve çeşitli büyüklükteki kurumlar için uygulanabilir. Kurumlar arasında nesnel bir karşılaştırma yapmaya olanak sağlar.

11 TS ISO/IEC Bölümleri

12 Süreç Referans Modeli Nedir? Bir ürüne ait yaşam döngüsünde yer alan süreçleri; aralarındaki ilişkileri gösteren mimari ve süreç hedefleri ve çıktıları ile tanımlayan modeldir. TS ISO/IEC ile değerlendirmeye uyumlu süreç referans modelleri: TS ISO/IEC (yazılım) ISO/IEC (sistem)

13 Süreç Yönetim İlkesi Süreç referans modelleri, temel bir süreç yönetimi ilkesini destekler: Bir ürünü ya da hizmeti üretmek ve idame ettirmek için izlenen sürecin kalitesi, o ürünün/hizmetin kalitesini doğrudan etkiler.

14 Yazılım Süreç Yönetimi Özellikle Önemli Yazılım ürünün doğasından kaynaklanan zorluklar Soyut, değişebilir, insan-duyarlı Farklı uygulama alanları, farklı teknolojiler Geliştirme süreci her zaman izlenebilir değil Tasarım ve gerçekleştirme süreçleri tam olarak ayrılamıyor Bu zorluklarla birlikte, maliyet odağı geliştirmenin kendisi

15 Yazılım Süreç Yönetimi Özellikle Önemli 2009 yılında Standish Group tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre; Yazılım projelerinin sadece % 32 si başarılı olarak raporlanmış % 44 ü zor tamamlanmış maliyetini aşarak, geç veya daha az özellikle % 24 ü başarısız olmuş teslim/bitişten önce iptal edilmiş veya hiç kullanılmamış [blog.standishgroup.com, CHAOS Report]

16 Süreç Yönetimi Adımları Kurumsal faaliyetlerin etkin olarak yürütülmesini ve ürünlerin/servislerin müşteri beklentilerini karşılayan kalitede sunulmasını destekleyen süreçlerin; Belirlenmesi, Tanımlanması, Uygulanması ve Ölçülüp değerlendirilerek sürekli iyileştirmesinin sağlanması [deming.org, PDCA cycle]

17 Süreç Yönetimi - Beklentiler Kurumların süreç esaslı çalışması Kurumun kendi üretim alanına ilişkin süreçleri ve bunlar arasındaki ilişkileri tanımlayarak sürekli iyileştirmesi Önerilen: Bir modelin referans olarak alınması "Süreç Referans Modeli" Sektördeki en iyi pratiklerin bir tanımı

18 TS ISO/IEC Süreç Kategorileri ve Grupları Temel Yaşam Döngüsü Süreçleri Kurumsal Yaşam Döngüsü Süreçleri Destek Yaşam Döngüsü Süreçleri Satınalma Süreç Grubu (ACQ) ACQ.1 Satınalma Hazırlığı ACQ.2 Tedarikçi Seçimi ACQ.3 Sözleşme ACQ.4 Tedarikçi İzleme ACQ.5 Müşteri Kabulü Tedarik Süreç Grubu (SPL) SPL.1 Tedarikçi Teklifi SPL.2 Ürün Yayımı SPL.3 Ürün Kabul Desteği Mühendislik Süreç Grubu (ENG) ENG.1 Gereksinim Çıkarma ENG.2 Sistem Gereksinimleri Analizi ENG.3 Sistem Mimari Tasarımı ENG.4 Yazılım Gereksinim Analizi ENG.5 Yazılım Tasarımı ENG.6 Yazılım İnşa ENG.7 Yazılım Tümleştirme ENG.8 Yazılım Sınama ENG.9 Sistem Tümleştirme ENG.10 Sistem Sınama ENG.11 Yazılım Yükleme ENG.12 Yazılım ve Sistem Bakımı Yönetim Süreç Grubu (MAN) MAN.1 Kurumsal Uyum MAN.2 Kurumsal Yönetim MAN.3 Proje Yönetimi MAN.4 Kalite Yönetimi MAN.5 Risk Yönetimi MAN.6 Ölçme Süreç İyileştirme Süreç Grubu (PIM) PIM.1 Süreç Tanımlama PIM.2 Süreç Değerlendirme PIM.3 Süreç İyileştirme Kaynak ve Altyapı Süreç Grubu (RIN) RIN.1 İnsan Kaynakları Yönetimi RIN.2 Eğitim RIN.3 Bilgi Yönetimi RIN.4 Altyapı Tekrar Kullanma Süreç Grubu (REU) REU.1 Varlık Yönetimi REU.2 Tekrar Kullanma Program Yönetimi REU.3 Alan Mühendisliği Destek Süreç Grubu (SUP) SUP.1 Kalite Güvence SUP.2 Doğrulama SUP.3 Geçerleme SUP.4 Müşterek Gözden Geçirme SUP.5 Denetleme SUP.6 Ürün Değerlendirme SUP.7 Belgeleme SUP.8 Konfigürasyon Yönetimi SUP.9 Sorun Çözüm Yönetimi SUP.10 Değişiklik Talep Yönetimi

19 TS ISO/IEC Sistem ve Yazılım Mühendisliği Yazılım Yaşam Döngüsü Süreçleri Daha büyük bir sistemin parçası olarak veya tek başına yazılım ürünü veya hizmeti için, bir grup yaşam döngüsü süreci ile bunların altındaki etkinlikleri ve görevleri tanımlar den bu yana sektörde yaygın olarak kullanılmakta 2008 revizyonu, 1995 tarihli standart ile standardın 2002 ve 2004 yıllarında yayınlanan iki ekini (AMD 1 & 2) birleştirmiştir. Kurumun veya projenin ihtiyaçlarına göre uyarlanabilir. Tam uyumluluk / Seçerek uyarlama Yazılımın satınalınması, tedariği, geliştirilmesi, işletilmesi, bakımı ve elden çıkarılması boyunca referans alınabilir.

20 Yol Haritası Satınalan Kurumlar İçin Satınalan kurumun teknik şartnamesinde, geliştirmede uyulacak süreç standartlarıyla ilgili belirtimi, geliştirmenin kalitesini belirliyor. İş ürünleri uygulanan sürecin bir sonucu Süreç standartları, ürün standartlarını kullanmayı motive ediyor Satınalan kurum şartnamede süreç standartlarını belirlerken aşağıdakileri mutlaka tanımlamalı: Değerlendirme modeli olarak TS ISO/IEC ün kullanılacağı Hangi süreçlerin değerlendirileceği (değerlendirme kapsamı) ENG, MAN, SUP, ya da bunların bir alt seti Sağlanması beklenen yetenek seviyesi (örneğin, YS3)

21 Yol Haritası Satınalan Kurumlar İçin Sözleşmede, geliştirme ve bakım boyunca, süreç ve ürün standartlarına uyulduğunu ve ilgili gereklerin karşılandığını denetleyecek mekanizmalar kurulmalı Satınalma sürecinin, sorumluluklarının ve çıktılarının tanımı Ürün ve süreç kalite güvence etkinlikleri ile bunlara ilişkin kontrol kriterlerinin belirtimi Bu yetkinlikler kurumda bulunmuyorsa dış kaynak kullanımına gidilebilir.

22 Yol Haritası Tedarikçi Kurumlar İçin Süreç yeteneğini belirleme ve iyileştirme için yönetimin kararı ve çalışmalar boyunca taahhüdü gerekiyor. Adım-1: Neredeyiz? Mevcut durumu değerlendirme Adım-2: Nereye gitmek istiyoruz? Boşluk analizi Adım-3: Nasıl gideceğiz? İş planlama Adım-4: İyileştirme çalışmaları Adım-5: Pilot uygulamalar Adım-6: Yaygınlaştırma TS ISO/IEC modeline ilişkin uzmanlık, firmaya özel uyarlama açısından önemli

23 Yazılım Süreç Belgelendirmeleri

24 Teşekkür Ederiz.. Sorularınız?