SECOND HALF 2016 İKİNCİ YARI 2016 TURKEY REAL ESTATE REVIEW

Transkript

1 SECOND HALF 2016 İKİNCİ YARI 2016 TURKEY REAL ESTATE REVIEW

2 CONTENTS İÇERİK TURKEY real estate review second HALF 2016 İKincİ YARI 2016 TURKEY REAL ESTATE REVIEW Economy 4 Istanbul Office Market 7 Greater Istanbul Area Industrial Market 11 Hotel Market 15 Istanbul Retail Market 17 Istanbul Residential Market 21 Ekonomi 4 İstanbul Ofis Piyasası 7 İstanbul ve Yakın Çevresi Endüstriyel Piyasası 11 Otel Piyasası 15 İstanbul Perakende Piyasası 17 İstanbul Konut Piyasası 21 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 3

3 Economy Economic Outlook Having exceeded forecasts with growth of 4% in 2015, the Turkish economy slightly disappointed expectations in the first half of 2016 with year on year growth of 3.9%. Growth is set to continue to slow in the second half of 2016; year-end annual growth is expected to be in the region of 3.5%. Ekonomi Ekonomik Görünüm 2015 yılı sonunda beklentilerin üzerinde olarak %4 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2016 yılının ilk yarısında beklentilerin biraz altında bir performans gerçekleştirerek geçen yılın aynı dönemine göre %3,9 oranında bir büyüme gerçekleştirmiştir. Yılın ikinci yarısında ekonomideki büyümenin yavaşlayarak devam edeceği ve 2016 yılsonunda büyümenin %3,5 oranında olması beklenmektedir. GDP (Current USD) GSYİH (Cari ABD Doları) Temel Ekonomİk Göstergeler / KEY ECONOMIC INDICATORS $820 billion/ milyar $800 billion/ milyar $720* billion/ milyar $754* billion/ milyar $795* billion/ milyar GDP per Capita (Current U.S. $) Kişi başına düşen GSYİH (Cari ABD Doları) $ $ $9.261 $9.760* $9.960* Growth Büyüme Inflation Enflasyon 4,0% 2,9% 3,5%* 3,5%* 3,5%* 7,4% 8,2% 8,8% 7,5%* 7%* Current Account Deficit (Billion U.S. $) Cari Açık (Milyar ABD Doları) -$65,1 -$43,5 -$32,2 -$34,7* -$38,2* Current account deficit / GDP Cari Açık/GSYİH 7,9% 5,8% 4,5*% 4,6%* 4,8%* USD/ TL ABD Doları/ TL * 3.19* Unemployement Rate İşsizlik Oranı 9.7% 10.4% 10.3% 10.2%* 9.9%* Kaynak: TUIK, TCMB, Dünya Bankası / Source: TURKSTAT, Central Bank of Turkey, World Bank * Henüz açıklanmadı, tahmini veriler / * Forecasted data, no public data announced yet The foreign trade deficit and current account deficit continued to decline on the back of depressed imports, reduced foreign currency expenditures, and low oil prices, in the first half of Severe falls in the value of the Turkish Lira against the USD throughout 2015 were followed by a flat performance in the first nine months of Politically related concerns and stresses on the Turkish domestic market were diminished with the establishment of a stable government following the two general elections in However, the failed coup d état of July 2016 rekindled political concerns to some extent, with a concomitant negative impact on the markets. While the resounding failure of the coup by the terrorists on July 15, 2016 should lead to a decline in domestic political concerns, increasing geopolitical risks in the neighboring region are expected to continue to exert downward pressure on the economy. Turning to the impact of global markets on the Turkish economy; global economic growth estimates for 2016 and 2017 have been revised downwards in the wake of a slowdown in US economic growth in the first half of 2016, the anticipated negative impact of Brexit on EU economic growth, and the slowdown in emerging countries economic growth. The slowdown in global market growth coupled with below-forecast US growth, consumer spending and employment data has lead to a continued expectation that FED rate hikes may be lower than originally anticipated; a rise in interest rates is unlikely within yılı ilk yarısında ithalatın sınırlı kalmaya devam etmesi, döviz giderlerinin azalması ve petrol fiyatlarının düşük seyretmesiyle birlikte dış ticaret açığı ve cari açık gerilemeye devam etmiştir yılı genelinde TL de ABD Doları na karşı yaşanan sert değer kaybı, 2016 yılının ilk dokuz ayında yerini yatay bir seyre bırakmıştır yılındaki seçimlerden sonra hükümetin kurulması Türkiye de iç piyasa ve politika kaynaklı endişeleri azaltmıştır. Ancak, Temmuz ayındaki başarısız darbe girişimi sonrası politika kaynaklı endişelerin tekrar artmasıyla piyasalarda bozulma gözlenmiştir. 15 Temmuz 2016 da teröristlerce planlanan darbe girişiminin kesin olarak engellenmesi sayesinde iç politikadaki riskler azalmakla birlikte, yakın coğrafyadaki gelişmeler nedeniyle artan jeopolitik risklerin ekonomi üzerinde baskı oluşturmaya devam etmesi beklenmektedir. Global piyasalardaki Türkiye ekonomisini etkileyecek gelişmelere bakacak olursak; ABD ekonomisindeki büyümenin 2016 yılı ilk yarısında yavaşlaması, Euro bölgesinde Brexit kararının özellikle gelişmiş Avrupa ekonomilerinin büyümesini aşağı yönlü etkileyeceği beklentisi ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinde büyümenin yavaşlaması nedenleriyle 2016 ve 2017 yılına dair küresel ekonomik büyüme tahminleri düşürülmüştür. Global piyasalarda büyümenin yavaşlaması ve ABD ekonomisindeki büyüme, tüketim ve istihdam verilerindeki artışın beklentinin altında kalmasıyla FED in faiz artırımının öngörülenden daha yavaş olacağı beklentisi devam etmekte ve 2016 yılı içerisindeki faiz artırımı ihtimali zayıflamaktadır. 4 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

4 GDP, Growth, Current Account Deficit and Unemployment According to official Turkish data, year on year GDP growth at the end of the first half of 2016 stood at 3.9%. Increased consumer spending added 5.2 points to GDP growth in the second quarter, investments and exports had a negative impact of 0.1 and 2.1 points respectively. Economic growth in 2016 is anticipated to be slower than 2015, with annual growth forecast at about 3.5%. The current account deficit, which declined to 4.5% of GDP in 2015 on the back of Turkey s reduced energy expenditures, is expected to continue its current trend to come in at around 4.6% of GDP at the end of 2016 in spite of the negative impact of depressed tourism revenues. Official data showed the unemployment rate to have increased in June to a rate of 10.2%. The rate is forecast to remain largely unchanged throughout the rest of the year. Inflation At 8.05%, the August 2016 year on year inflation rate fell by 0.29% from the previous month in the wake of reduced currency impacts on the Consumer Price Index (CPI), and falls in the price of foodstuffs, clothing and shoes. The average inflation rate over the previous 12-month period stood at 7.98%. The positive impact of continued low energy prices is expected to be felt throughout the rest of The table below shows average inflation rates from 2007 to the present. GSYH, Büyüme, Cari Açık, İşsizlik Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan verilere göre, GSYH 2016 nın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre %3,9 düzeyinde arttı. Yılın ikinci çeyreğinde GSYH artışına tüketim 5,2 puan katkı sağlarken, yatırımlar 0,1 ve net ihracat 2,1 puan negatif yönde etki etmiştir yılında, ekonomik büyümenin 2015 yılına göre yavaşlayarak yaklaşık %3,5 oranında olması beklenmektedir. Türkiye nin enerji giderinin azalması ile birlikte 2015 yılı sonunda %4,5 e gerileyen cari açığın GSYH ya oranının, turizm gelirlerindeki düşüşün cari denge üzerindeki negatif etkisine rağmen 2016 yılı boyunca da düşük seyrini sürdürerek yılsonu itibariyle %4,6 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir. İşsizlik oranı, Türkiye İstatistik Kurumu nun verilerine göre önceki aya göre artarak Haziran ayında %10,2 olarak gerçekleşmiştir. Yılsonu için işsizlik oranının aynı seviyede kalması beklenmektedir. Enflasyon Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) döviz sepeti kaynaklı etkilerin azalması ve gıda, giyim ve ayakkabı fiyatlarının düşmesiyle 2016 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,29 düşmüş, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,05 ve on iki aylık ortalamalara göre de %7,98 artmıştır yılında enerji fiyatlarındaki düşük seyrin enflasyon üzerinde olumlu etkisinin devam edeceği tahmin edilmektedir. Aşağıdaki grafik 2007 den bugüne kadar gerçekleşen ortalama enflasyon oranlarını göstermektedir. Yıllık Enflasyon Oranı Inflation Average CPI 11.00% 9.50% 10.40% 10.45% 8.00% 8.80% 8.60% 7.40% 8.17% 8.81% 7.50% 6.50% 6.30% 6.16% 7.00% 5.00% 3.50% 2.00% * 2017* Kaynak: Türkiye Merkez Bankası / Source: Central Bank of Turkey * Henüz açıklanmadı, tahmini veriler / * Forecasted data, no public data announced yet Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 5

5 The Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) maintains its forecast for 2016 at 7.5%; the CBRT s third Inflation Report of the year anticipates that the inflation rate will fluctuate between 6.6 percent and 8.4 percent through the end of Interest Rates and Loans The CBRT s July inflation report stressed that the simplification of monetary policy framework began earlier in the year would continue. The top end of the CBRT s 2016 overnight interest corridor was eased from 10.75% to 8.5%, a 225-point fall since March. The benchmark one-week repo rate was left at 7.5%; this is expected to remain unchanged through the rest of The CBRT is set to maintain its inflation-related liquidity policy stance; the increased predictability of monetary policy in the wake of the period of simplification is expected to have a positive impact in terms of Turkey s risk perceptions. Future growth and the course of inflation through 2016 shall continue to exert an influence on CBRT interest rate policy. While price hikes in foodstuffs, clothing and shoes towards the end of the year will negatively impact inflation, continued low oil prices and reductions in overall imports will serve to depress the inflation rate. Year on year credit volume growth slowed down to 10.8% in July. Annual growth in commercial loans and mortgages was limited to 4.6% and 8.3% respectively. Construction Sector and Real Estate Market Having recorded growth of 1.9% in the second half of 2015, the construction sector witnessed 7% growth for the same period in The sector s share in overall GDP rose in the same period from 5.7% to 6%. Growth in the construction sector is driven largely by urban transformation projects and large scale infrastructure projects such as the new international airport in Istanbul; the sector maintains its potential to increase its share in the overall economy. Merkez Bankası, 2016 yılında enflasyonun orta noktası %7,5 olmak üzere %6,6-8,4 aralığında gerçekleşmesini beklemektedir. Faiz oranları ve krediler TCMB nin Temmuz ayı enflasyon raporunda, yıl içerisinde başlayan faiz politikasının sadeleşmesi sürecinin devam edeceği vurgusu yapılmıştır. TCMB 2016 yılı içerisinde faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faiz oranını toplamda 225 baz puan indirerek %10,75 ten %8,50 ye çekmiştir. Halihazırda, %7,5 olan politika faiz oranında herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir. Yılın ikinci yarısında da politika faizinde herhangi bir değişikliğe gidilmesi beklenmemektedir. TCMB nin enflasyon görünümüne bağlı olarak likidite politikasındaki duruşunu koruyacağı ve sadeleştirme süreci sona erdiğinde para politikasında öngörülebilirliğin artmasının Türkiye ye yönelik risk algısını olumlu etkileyeceği beklenmektedir. Önümüzdeki dönemde büyüme ve enflasyonun 2016 yılındaki seyri merkez bankasının faiz politikasında etkili olmaya devam edecektir yılsonuna doğru gıda, giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki artış beklentisi enflasyon üzerindeki olumsuz etkiler olarak değerlendirilirken; petrol fiyatlarının düşük seyretmesi ve ithalat rakamlarının azalması enflasyon üzerinde düşürücü etki yaratmaktadır. Temmuz ayı itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre yavaşlayan kredi hacmi %10,8 oranında artmıştır. Yıllık artış oranı ticari kredilerde %4,6 ve konut kredilerinde %8,3 düzeyinde ile sınırlı kalmıştır. İnşaat Sektörü 2015 yılının ikinci yarısında %1,9 oranında büyüyen inşaat sektörü, 2016 yılının aynı döneminde %7 oranında büyümüştür. Aynı şekilde, 2015 yılında inşaat sektörünün GSYH içindeki payı %5,7 iken bu rakam 2016 yılının ilk yarısında %6 ya yükselmiştir. İnşaat sektörünün ağırlıklı olarak kentsel dönüşüm çalışmaları ve İstanbul 3.havalimanı gibi büyük altyapı projeleri ile birlikte büyüme ve ekonomide daha yüksek bir paya sahip olma potansiyeli devam etmektedir. 6 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

6 Istanbul Office Market Office Regions Our research is based on a division of the market into a total of 9 office districts or regions, 5 on the Asian side, and 4 on the European side of the city. These districts, together with average rents for each, are highlighted on the map below: İstanbul Ofis Piyasası Ofis Bölgeleri İstanbul da bulunan ofis alanları Anadolu Yakasında 5, Avrupa Yakasında 4 olmak üzere toplam 9 alt bölgede incelenmektedir. Bu bölgeler aşağıdaki haritada görülmektedir: KARADENİZ / BLACKSEA Yeni Havaalanı Proje Alanı / New Airport Project Area Kuzey Marmara Otoyol Projesi / North Marmara Highway Project $25.3 DISTRICTS 1 İstanbul Batı-West 2 CBD-MİA* 3 Kağıthane/Cendere 4 Maslak 5 Kavacık 6 Ümraniye 7 Kozyatağı /Ataşehir 8 Altunizade 9 İstanbul Doğu-East *CBD-MİA: Levent, Etiler, Esentepe /Gayrettepe, Şişli, Beşiktaş, Taksim 3. Köprü Projesi / 3 rd Bridge Project Tem Otoyolu / Tem Highway $12.7 $ $20.7 Kuzey Marmara Otoyol Projesi / North Marmara Highway Project 2 E-5 Karayolu / E-5 Motorway 1 $ $17.4 $17.1 Uluslararası Atatürk Havaalanı / International Atatürk Airport $ $ MARMARA DENİZİ / MARMARA SEA Sabiha Gökçen Havaalanı / Sabiha Gökçen Airport Ortalama A Sınıfı Ofis Kiraları ($/m²) / Average A Class Rental Rates ($/sqm) Current Supply Our published data for the total area of Class-A speculative leasable office stock in Istanbul shows an increase of 4.7% to 2,639,251 m² compared to the first quarter of The distribution of existing stock and average vacancy rates is as follows: Mevcut Durum Istanbul daki A sınıfı toplam spekülatif kiralanabilir ofis stoku 2016 yılı ilk çeyreğinde yayınladığımız verilere kıyasla %4,70 oranında artarak m² ye ulaşmıştır. Mevcut stokun dağılımı ve ortalama boşluk oranları şöyledir: Asya / Asia Avrupa / Europe İstanbul Toplam / Total Sınıf Class Toplam Ofis Alanı (m2) Total Office Area (sqm) Ortalama Boşluk Oranı (%) Average Vacancy Rate (%) Ortalama Kira Değerleri (USD) Average Rent (USD) A 823, % B 749, % A 1,815, % B 474, % A 2,639, % B 749, % Kaynak / Source: Colliers International Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 7

7 Rents The overall data for the whole of Istanbul indicates a decline in average rental rates during the Q1 Q period. While this decline has been least marked in the Ümraniye, Kozyatağı, Istanbul-East and Istanbul-West sub-regions, it has been most pronounced in Kavacık, Maslak and the Central Business District (CBD). Kira Rakamları 2016 yılı birinci çeyreğinden 2016 yılı üçüncü çeyreğine kadar olan dönemde ortalama kira rakamlarına baktığımızda İstanbul genelinde düşüş gözlenmiştir. Bu düşüş, Altunizade, Ümraniye, Kozyatağı, İstanbul- Doğu ve İstanbul-Batı bölgelerinde düşük oranda gerçekleşmiştir. Kavacık, Maslak ve Merkezi İş Alanı(MİA) bölgelerinde ise diğer bölgelere göre daha yüksek oranda düşüş gözlenmiştir. İstanbul Ortalama A Sınıfı Ofis Kira Rakamları ($/m 2 /ay) Istanbul Average Class A Office Rental Rates ($/sqm/month) 3. Çeyrek / Q $ $21.42 $17.46 $23.27 $17.14 $20.71 $12.79 $25.35 $ Kaynak / Source: Colliers International Vacancy Rates The vacancy rates for Class-A office space on the Asian side of the city fell from 22.50s% to 20.71% during from Q1 to Q3 2016; on the other hand, the corresponding figures for the European side of the city shows a rise from 26.48% to 28.71%. The rise in vacancy rates in the European side is chiefly attributable to restricted leasing procedures and an increase in stock. Although there has been no increase in the supply of Class-A office buildings in the Ümraniye sub-region, vacancy rates rose from 21.07% to 24.90%. Total stock in the Kozyatağı/Ataşehir sub-region was boosted by the addition of the Nidakule Güney development. However, the volume of leasing transactions led to a decline in vacancy rates from 40.29% to 38.36%. Boşluk Oranları 2016 yılı birinci çeyreğinde, Asya yakasında %22,50 olan A sınıfı ofis boşluk oranı, 2016 yılı üçüncü çeyreğinde %20,71 e düşerken, Avrupa yakasında %26,48 den, %28,71 e yükselmiştir. Avrupa yakasında boşluk oranlarının artması genel olarak kiralama işlemlerinin kısıtlı olması ve stoktaki artıştan kaynaklanmaktadır. Ümraniye bölgesinde ofis arzına yeni A sınıfı ofis binası eklenmemesine rağmen %21,07 olan boşluk oranı %24,90 a yükselmiştir. Kozyatağı/Ataşehir bölgesine yeni eklenen Nidakule Güney toplam stoku artırmış, ancak gerçekleşen kiralamalar sonucunda bölgede boşluk oranı %40,29 dan %38,36 ya gerilemiştir. 8 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

8 İstanbul Ofis Piyasası A Sınıfı Ortalama Boşluk Oranları Istanbul Office Market Class A Average Vacancy Rate 3. Çeyrek / Q , % 800, , , , % 400, , % 38.36% 19.93% 200, , % 12.61% 3.81% 51.76% BOŞ ALAN VACANT SPACE DOLU ALAN OCCUPIED SPACE Kaynak / Source: Colliers International New office buildings in the Maslak sub-region had a minimal impact on vacancy rates, which rose from 36.57% in Q1 to 37.03% in Q3, Certain leasing agreements in the CBD led to a slight decline in vacancy rates, from 21.21% to 19.94%. The addition of the Premier Kampüs office development prompted an increase in vacancy rates in the Kağıthane/Cendere sub-region from 49.4% to 51.76%. Vacancy rates in the Altunizade sub-region rose from zero to 2.99% without any significant change in supply, due to tenants moving to other districts. Some tenants moving out of the Kavacık and Istanbul West subregions contributed to a slight rise in vacancy rates in these districts; a reverse process occurred in the Istanbul East sub-region, with a concomitant but negligible decline in vacancy rates. Future Stock Of the 1,202,658 m² of Class-A leasable office space due to come on line this year and next, 38% will be in the Kozyatağı/Ataşehir subregion, 22% in Kağıthane/Cendere, 19% in the CBD, 10% in Ümraniye, 10% in Maslak, and 2% in Altunizade. The chart below shows future office stock currently under construction and in the planning phase: Maslak bölgesinin ofis arzına yeni ofis binalarının eklenmesiyle, çok büyük değişiklikler olmasa da çeyrekte %36,57 olan boşluk oranı, çeyrekte %37,03 e yükselmiştir. MİA da çok büyük değişiklikler olmasa da gerçekleşen bazı kiralamalar sonucunda boşluk oranı, %21,21 den %19,94 e düşmüştür. Kağıthane/Cendere bölgesinde Premier Kampüs ofis arzına eklenmesi, %49,40 olan boşluk oranının %51,76 ya yükselmesine sebep olmuştur. Altunizade bölgesinde mevcut ofis arzı değişmemesine rağmen, kiracıların bölge değişikliği sebebiyle %0 olan boşluk oranı % 2,99 a yükselmiştir. Kavacık ve İstanbul Batı bölgelerinde taşınmalar nedeniyle boşluk oranlarında çok düşük oranda artış gözlenirken, İstanbul Doğu bölgesinde gerçekleşen kiralamalar nedeniyle düşük oranda gerileme gözlenmiştir. Gelecek Stok Önümüzdeki iki yıl içerisinde İstanbul A sınıfı kiralanabilir ofis arzına eklenecek m² ofis alanının %38 i Kozyatağı/Ataşehir bölgesinde, %22 si Kağıthane/Cendere de, %19 u MİA da, %10 u Ümraniye de, %10 u Maslak ta, %2 si Altunizade bölgesinde inşa edilecektir. Yapımı devam eden ve planlama aşamasında olan gelecek ofis stoku aşağıdaki grafikte gösterilmektedir: Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 9

9 Bölgelere Göre İstanbul A Sınıfı Ofis Stoku Gelecek Stok Dağılımı (m 2 ) Istanbul Class A Office Future Stock by Regions (sqm) 3. Çeyrek / Q , , , , , , , , , , , , ,000 50, ,400 40,000 27,879 Ümraniye Altunizade Maslak Cendere 35,000 Asya/Asia Avrupa/Europe Kaynak / Source: Colliers International 39% of this future stock is due to come on line in 2016, 61% in İstanbul da gelecek stoka eklenecek ofislerin %39 unun 2016 da, %61 inin 2017 de tamamlanması beklenmektedir. İstanbul Gelecek Stok a Eklenecek A Sınıfı Ofis Binaları Breakdown of Class A Office Pipeline in Istanbul by Years 39% % 2017 Kaynak / Source: Colliers International 10 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

10 Greater Istanbul Area Industrial Market Industrial Regions Our industrial market research is based on an examination of Istanbul and 11 neighboring sub-regions. The regions under analysis are Dudullu, Samandıra and Tuzla on the Asian side of the city, Silivri, Çatalca, Hadımköy and Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere on the European side. Neighboring regions included in our market research are the industrial zones in Gebze-Şekerpınar-Çayırova and Dilovası (in the Province of Kocaeli), as well as Çerkezköy and Çorlu (in the Province of Tekirdağ). Current Market Analysis of current industrial market supply reveals that 82% constitutes existing leasable / sellable stock, 12% projects under construction, while 6% is represented by projects still in the planning phase. İstanbul ve Yakın Çevresi Endüstriyel Piyasası Endüstriyel Bölgeler Endüstriyel piyasa araştırmamız, İstanbul ve yakın çevresinde 11 alt bölgede incelenmektedir. İncelenen bölgeler Asya Yakası nda Dudullu, Samandıra, Tuzla, Avrupa Yakası nda da Silivri, Çatalca, Hadımköy ve Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere bölgeleridir. İstanbul yakın çevresinde Gebze-Şekerpınar-Çayırova ve Dilovası bölgelerini içeren Kocaeli İli ile Çerkezköy ve Çorlu ilçelerini içeren Tekirdağ İli de endüstriyel bölgeler içinde incelenmektedir. Mevcut Durum İstanbul ve yakın çevresi endüstriyel piyasasının mevcut durumuna baktığımızda toplam arzın %82 sini mevcut kiralanabilir/satılabilir stok, %12 sini inşaat aşamasındaki projeler ve %6 sını planlama aşamasındaki projeler oluşturmaktadır. Endüstriyel Piyasası (m²) / Industrial Market (sqm) % Toplam Mevcut Arz / Total Current Supply Boş Alan / Vacant Space 1,563,686 Dolu Alan / Occupied Space 6,484,899 82% İnşaat Halindeki Projeler / Under Construction Projects 1,171,499 12% Planlama Aşamasındaki Projeler / Planned Projects 552,859 6% Toplam / Total 9,772, % Kaynak / Source: Colliers International Vacancy Rates Vacant space in Istanbul and the surrounding region stands at 1,563,686 m² out of a total supply of 8,048,585 m² - a vacancy rate of around 19%. The chart below shows total current supply and under construction supply, by region: Boşluk Oranları İstanbul ve yakın çevresi endüstriyel piyasasında mevcut arz m², boş alanlar m² ve boşluk oranı %19 seviyesindedir. Mevcut arz ve inşaat halindeki arz toplamının bölgelere göre dağılımı ve ortalama boşluk oranları aşağıda sunulmuştur: Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 11

11 3,000,000 2,500,000 Ortalama Boşluk Oranları Average Vacancy Rates 20% 2,000,000 23% 1,500,000 13% 1,000, , % 19% 20% 3% 17% 37% 30% 14% Dudullu- Kartal- -Sancaktepe Tuzla Silivri (Ortaköy- Çatalca Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere Gebze- - Çerkezköy Çorlu Kocaeli Kaynak / Source: Colliers International Dolu Alan / Occupied Space Rents and Sales Prices A general 1-6% decline in rents is observed when comparing the first half of 2016 with the second half of With no change in prices, the Kartal-Samandıra-Sancaktepe region commands the highest rents. With demand bolstered by its favorable location, the region has been immune from the impact of the easing in rents observed elsewhere. Kira ve Satış Rakamları 2016 ikinci yarısında, 2016 ilk yarı verileriyle kıyasladığımızda genel olarak kiralarda %1 ile %6 arasında bir düşüş gözlenmektedir. Öte yandan Kartal- Samandıra-Sancaktepe bölgesinin kira rakamı değişmemiş olup, bölge en yüksek kira rakamına sahiptir. Konumunun etkisiyle talep gören bölge, arzın kısıtlı olması nedeniyle kiralardaki düşüşten etkilenmemiştir. 12 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

12 Ortalama Tesis Kira Rakamları ($/m 2 /ay) Average Rental Rates for Facilities ($/sqm/month) Kartal- -Sancaktepe Tuzla Silivri Çatalca Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere Dudullu- -Gebze- Çerkezköy Çorlu Kaynak / Source: Colliers International Kocaeli Analysis of average land sales prices per sqm show similar levels to those prevailing in the second half of Boosted especially by the North Marmara Highway Project and its connecting roads, prices in the Hadımköy and Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere regions on the European side, and the Hadımköy region on the Asian side, have increased. Ortalama birim metrekare arsa satış fiyatlarına baktığımızda 2016 ilk yarı verilerine benzer fiyatlar görülmektedir. Avrupa yakasında Hadımköy ve Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere bölgeleri ile Asya Yakası nda Hadımköy bölgesinde özellikle Kuzey Marmara Otoyol Projesi ve bağlantı yolları üzerinde olmaları sebebiyle fiyat artışı yaşamıştır. 1,800 Ortalama Arsa Satış Rakamları ($/m 2 ) Average Sales Prices for Land ($/sqm) 1,600 1,590 1,400 1,200 1,000 1, Kartal- -Sancaktepe Tuzla Silivri Çatalca Beylikdüzü-Esenyurt-Haramidere Dudullu- -Gebze- Çerkezköy Çorlu Kaynak / Source: Colliers International Kocaeli Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 13

13 İSTANBUL VE YAKIN ÇEVRESİ ENDÜSTRİYEL HARİTASI / GREATER ISTANBUL AREA INDUSTRIAL MAP $100 $2.50 $155 $3.45 Tem Otoyolu / Tem Highway E-5 Karayolu / E-5 Motorway 4 $310 $4.20 $235 $ $800 $5.80 Yeni Havaalanı Proje Alanı / New Airport Project Area 6 7 $615 $5.70 Kuzey Marmara Otoyol Projesi / North Marmara Highway Project KARADENİZ / BLACK SEA $1, Köprü Projesi / 3rd Bridge Project Kuzey Marmara Otoyol Projesi / North Marmara Highway Project $6.45 $1,000 1 $7.00 BÖLGELER / DISTRICTS 1- Dudullu- Alemdağ 2- Samandıra 3- Tuzla 4- Silivri 5- Çatalca 6- Hadımköy 7- Beylikdüzü- Esenyurt Haramidere 8- Gebze- Şekerpınar- Çayırova 9- Dilovası 10- Çerkezköy 11- Çorlu MARMARA DENİZİ / MARMARA SEA Ambarlı Limanı / Ambarlı Port Uluslararası Atatürk Havaalanı / International Atatürk Airport Haydarpaşa Limanı / Haydarpaşa Port Sabiha Gökçen Havaalanı / Sabiha Gökçen Airport Tuzla Limanı / Tuzla Port 2 3 $590 $ $450 $ $415 $5.15 Ortalama Endüstriyel Arsa Satış Fiyatları ($/m²)/average Industrial Land Sales Prices ($/sqm) A Sınıfı Endüstriyel Tesis Ortalama Kira Rakamları ($/m²)/average Rental Rates for Industrial Facilities ($/sqm) Kaynak / Source: Colliers International 14 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

14 Hotel Market Tourism - Visitor Statistics Data from the Ministry of Culture and Tourism for 2016 indicates a decline in visitor numbers to Turkey from neighboring countries compared to the previous year, with an increase in numbers visiting from countries in Asia. Figures for the third quarter of 2016 show a yearon-year decline of 36.72% in overall visitor numbers, with a 24% drop in the number of visitors to Istanbul, Turkey s most populous city (population 17 million). While there has been a continuation in investments in Turkey s infrastructure, urban transport, access to cultural centers, and other urban and coastal projects, wider economic and political trends coupled with elevated geopolitical risks connected to developments in the neighbouring region meant that the country entered 2016 with prices on a downward trend. Volatile exchange rates are expected to continue to have an impact on room rates. The share of visitors from Russia in the total fell from 12.52% in 2015 to 1.38% in the third quarter of This share, and the total number of visitors from Russia, is expected to rise in the wake of a resolution to a period of tension between the two countries. About 27% of visitors to Turkey in the period up to July 2016, visited Istanbul. Germany topped the rankings with 11.1% of visitors to Turkey coming from that country, followed by 7.3% from Iran, 4.3% from the UK, 4.2% from Saudi Arabia, 4.2% from France, and 4% from the United States. Summer season visitor numbers to Istanbul in 2016 were down 33% compared to the same period in Prices and Occupancy Rate Year-on-year comparison of data for 5-star hotels in Istanbul in 2016 shows a 29% fall in occupancy rates and a 30% decline in average room rates. The decline in room rates has been caused by political mega-trends, unfavorable developments in the region, and an increase in geopolitical risks. Otel Piyasası Turizm Ziyaretçi Oranları Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, 2016 yılında Türkiye ye komşu ülkelerden gelen yabancı ziyaretçi sayılarında bir önceki yıla göre düşüş gösterirken Asya ülkelerinden gelen ziyaretçi sayıları yükselmiştir. Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 2016 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %36.72 oranında bir düşüş göstermiştir. Ayrıca uluslararası popüler destinasyonlar arasında üst sıralarda yer alan, 17 milyon nüfusuyla Türkiye nin en büyük kenti İstanbul a gelen ziyaretçi sayıları da geçen yılın aynı dönemine göre %24 oranında düşüş göstermiştir. Türkiye altyapı, kentsel ulaşım, kültürel merkezlere kolay erişim, kentsel ve kıyı alanlarında etkinliklerle ilgili yatırımlarını sürdürürken ekonomik ve politik trendler, yakın coğrafyadaki gelişmeler doğrultusunda artan jeopolitik riskler sebebiyle 2016 yılına fiyatlarda yavaşlamayla girilmiştir. Kur değerlerindeki düzensiz değişimlerin oda fiyatlarını etkilemeye devam etmesi beklenmektedir. Rusya nın ülkemize gelen toplam ziyaretçi sayısı içindeki payı 2015 yılında %12.52 oranındayken 2016 yılı üçüncü çeyreğinde kadar olan dönemde %1.38 e gerilemiştir. Rusya ile Türkiye arasında yaşanan gerginliğin süreç içerisinde ortadan kalkmasıyla birlikte gelecek dönemlerde ziyaretçi sayısında artış beklenmektedir yılının Temmuz ayına kadar olan dönemde, Türkiye ye gelen toplam ziyaretçinin yaklaşık %27 si İstanbul u ziyaret etmiştir yılı boyunca İstanbul u ziyaret eden yabancıların içinde en yüksek pay %11.1 ile Almanya, %7.3 ile İran %4.3 ile İngiltere %4.2 ile Suudi Arabistan, %4.2 ile Fransa ve %4 ile Amerika Birleşik Devletlerinindir yılı yaz ayları boyunca İstanbul a gelen yabancı ziyaretçilerin sayısı bir önceki yıla göre %33 oranında azalış göstermiştir. Fiyatlar ve Doluluk Oranları 2016 yılında İstanbul daki 5 yıldızlı oteller ile üst ve üst-orta sınıf otellerde gerçekleşen doluluk oranları 2015 yılına göre %29 oranında azalmışken ortalama oda fiyatları %30 oranında gerileme göstermiştir. Oda fiyatlarındaki gerileme büyük politik trendler, yakın coğrafyadaki gelişmeler ve jeopolitik risklerin artmasından kaynaklanmaktadır. İstanbul 5 Yıldızlı Otel Doluluk Oranları ve Ortalama Oda Fiyatları * 5 Star Hotels Occupancy Rates and Average Daily Room Rates (ADR) * Yıllar Years Doluluk Oranları % Occupancy Rates (%) Ortalama Oda Fiyatı - ( ) ADR - ( ) Revpar ( ) ** (*) İstanbul da yer alan 5 yıldızlı oteller ile üst ve üst-orta sınıf otellerden oluşmaktadır. (*) Consist of 5-Star Hotels And Upscale & Upper Midscale Hotels in Istanbul. (**) İlk 7 ayı kapsamaktadır. (**) First seven months of the year. Kaynak/Source: STR Global Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 15

15 Hotel Capacity in Istanbul Official 2016 statistical data shows a total of 50,026 rooms (with 101,303 beds) in facilities licensed by the Ministry of Culture and Tourism in Istanbul. Taking about 88,000 beds in municipally licensed establishments into account, Istanbul s total bed capacity exceeds 189,300. This total is expected to be boosted by an additional capacity of 33,007 beds in Ministry-licensed hotels in the near future. İstanbul Otel Kapasiteleri 2016 yılı istatistiklerine göre İstanbul da Kültür ve Turizm Bakanlığı İşletme Belgeli tesislerde toplam oda ve yatak bulunmaktadır. Bunlara ek olarak Belediye Belgeli tesislerde bulunan yaklaşık yatakla birlikte İstanbul da toplam yatak kapasitesi civarındadır. Yakın gelecekte bu arza eklenmesi beklenen Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım Belgesine sahip yatak kapasitesi daha bulunmaktadır Kategori / Category 2016 Yılı İstanbul Otel Kategorilerine Göre Oda Sayıları Istanbul Hotel Rooms By Category Avrupa Yakası European Side Tesis Sayısı Number of Hotels Anadolu Yakası Asian Side Oda Sayısı Number of Rooms Avrupa Yakası European Side Anadolu Yakası Asian Side Oda Sayısı Oranı(%) (%) of Total Room Number 5 yıldızlı oteller - 5 star hotels ,023 4,582 45% 4 yıldızlı oteller - 4 star hotels ,502 1,051 27% 3 yıldızlı oteller - 3 star hotels , % 2 yıldızlı oteller - 2 star hotels , % 1 yıldızlı oteller - 1 star hotels % Özel kategori oteller - Special category hotels , % Butik oteller - Boutique hotels % Apart oteller - Apart hotels % Pansiyonlar - Pensions % Moteller - Motels % TOPLAM / TOTAL % Kaynak: İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü Source: Istanbul Directorate of Culture and Tourism 16 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

16 Istanbul Retail Market Colliers International Turkey reports a continued growth in the shopping center sector across the country. As of the third quarter of 2016 there are currently 26 provinces lacking retail shopping and entertainment centers. Expectations for 2016 include 13 new shopping centers to open in 9 provinces by the end of the year. Our analysis incorporates shopping centers that have a tenant mix of at least 25 retailers and a total leasable area in excess of square meters. As of the 3rd quarter of 2016, there were 353 shopping centers throughout Turkey, with a total leasable area of 10,765,259 square meters, with this figure forecast to reach 11,050,000 square meters by the end of The two most populous cities, Istanbul and Ankara, together supporting 26% of Turkey s population, account for 52% of the country s total shopping center leasable area. İstanbul Perakende Piyasası Colliers International olarak Türkiye genelinde gelişmeye devam eden perakende sektörüne yönelik raporumuzu güncelledik. Yapılan araştırmalara göre 2016 yılı üçüncü çeyrek itibariyle 26 ilde hiçbir alışveriş bulunmazken, 2016 yılsonuna kadar toplam 9 ilde, 13 yeni alışveriş merkezi açılması beklenmektedir. Yapılan analizlere, Türkiye genelindeki en az 25 mağazası bulunan ve toplam kiralanabilir alanı m 2 nin üzerinde olan alışveriş merkezleri dâhil edilmiştir yılı 3.çeyrek itibariyle Türkiye genelinde hizmet vermekte olan 353 alışveriş merkezi bulunmaktadır. Türkiye deki mevcut alışveriş merkezlerinin toplam kiralanabilir alanı m 2 olup bu rakamın 2016 yıl sonunda m 2 yi bulması beklenmektedir. Toplam nüfusun %26 sını oluşturan İstanbul ve Ankara nın kiralanabilir alanlarının toplamı, Türkiye toplamının %52 sini oluşturmaktadır. İllere Göre Kişi Başına Düşen Toplam Kiralanabilir Alana (m²/1.000 kişi) Cities According to Gross Leasable Area (GLA) sqm/1,000 persons İller Nüfus Cities Population AVM Sayısı No of Shopping Centers Mevcut Stok / Current Stock % Toplam Kiralabilir Alan (m²) Total Leasable Area (sqm) % Bürüt Kiralanabilir Alan (BKA) m²/1.000 kişi Gross Leasable Area (GLA) m²/1,000 persons 1 Bolu 291, % 88, % İstanbul 14,657, % 4,140, % Ankara 5,270, % 1,422, % Kocaeli 1,780, % 319, % Muğla 908, % 151, % Karabük 236, % 39, % Kırıkkale 270, % 44, % Antalya 2,288, % 362, % Gaziantep 1,931, % 279, % Denizli 993, % 139, % 141 Türkiye Toplam Turkey Total 78,741, % 10,765, % 137 Kaynak / Source: Colliers International Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 17

17 TÜRKİYE PERAKENDE HARİTASI / RETAIL MAP OF TURKEY Kaynak / Source: Colliers International 18 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

18 The Bolu province, an important midpoint between the capital, Ankara and the largest city in the country, Istanbul, tops the rankings for total leasable area per head, with a rate of 303 m 2 per 1,000 inhabitants. This is followed by the provinces of İstanbul and Ankara, with 282 m 2 and 270 m 2 per 1,000 people respectively. The figure for Turkey as a whole is 137 m 2 per 1,000 people. Three provinces with populations of less than 500,000 Bolu, Karabük and Kırıkkale are in the top 10 rankings. Izmir, Turkey s third largest province in terms of population, ranks 17th place in terms of leasable area per 1,000 people. With the addition of future stock, total GLA of the shopping centers is expected to reach 13,050,000 m 2 by the end of Ankara ve İstanbul arasında orta nokta konumunda olan Bolu kişi başına düşen toplam kiralanabilir alan verisine göre önceki dönemde olduğu gibi 303 m 2 ile ilk sırada yer almaktadır. Bolu ilini, 282 m 2 ile İstanbul ve 270 m 2 ile Ankara illeri takip etmektedir kişi başına düşen toplam kiralanabilir alan, Türkiye geneli için ortalama 137 m 2 dir. Bir önceki tabloda nüfusu in altında olup ilk 10 a giren Bolu, Karabük ve Kırıkkale illeri dikkat çekmektedir. Türkiye nin üçüncü büyük ili olan İzmir kişi başına düşen kiralanabilir alan bakımından 17. sırada yer almaktadır. Ayrıca gelecek stok eklendiğinde 2019 yılı sonunda alışveriş merkezlerinin toplam kiralanabilir alanının m² ye ulaşacağı beklenmektedir. Shopping and Lifestyle Centers Analysis of Istanbul s attraction centers reveals that most of them are located within shopping center investments, or adjacent to complex projects such as shopping centers and hotels. Today, new residential areas created in line with a growing population, as well as larger scale shopping center projects to cater for expanding residential areas, are on the rise. These shopping centers seek to differentiate themselves not only through their retail outlets and opportunities, but also through an increasing emphasis on entertainment attractions. Since these investments have a wider appeal to the entire city, visitor numbers are increasing. In general, shopping centers that appeal to children and young people currently enjoy a higher level of demand. The next table shows these centers scale, type, key activities, location and year of opening, on shopping centers in Istanbul: Alışveriş ve Yaşam Merkezleri İstanbul da bulunan cazibe merkezleri incelendiğinde çoğunun alışveriş merkezi yatırımları içerisinde veya alışveriş merkezi, otel gibi kompleks projeler ile birlikte konumlandığı görülmektedir. Günümüzde nüfus artışıyla beraber yeni konut alanları açılmakta ve gelişen konut alanlarına hitap edecek daha büyük alışveriş merkezi projeleri geliştirilmektedir. Geliştirilen alışveriş merkezleri sadece alışverişe değil eğlenceye de önem vererek farklılaşma yoluna gitmektedir. Böylelikle bu yatırımlar kent bütününe hitap ederek ziyaretçi sayısını artırmaktadır. Genellikle çocuklar ve gençlerin ilgisini çeken kullanımları içeren alışveriş merkezleri günümüzde daha çok talep görmektedir. Bir sonraki tabloda İstanbul daki alışveriş merkezleri içindeki cazibe merkezlerinin alanları, tipleri, konumları ve açılış tarihleri gösterilmiştir: Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 19

19 Themed Activity Temalı Faliyetler Project Name Proje İsmi Activity Area (sqm) Aktivite Alanı (m²) Activity Type Aktivite Türü Key Activities Ana Faliyetler Location Konum Opening Date Açılış Tarihi Vialand Theme Park Vialand Tema Park Vialand SC 120,000 Amusement Park Eğlence Parkı A roller coaster (4. biggest roller coaster of World) Hız treni (Dünyanın en büyük 4. hız treni) Eyüp 2013 Viaport Lunapark Viaport Asia SC 8,500 Amusement Park Eğlence Parkı More than 10 units 10 dan fazla ünite Pendik roller coaster (Redfire-one of them is 5. fastest Viasea Theme Park Viasea Tema Park Viaport Marina Outlet SC 43,000 Amusement Park Eğlence Parkı roller coaster of Europe) More than 35 units 2 Hız treni (Avrupanın en hızlı 5. hız treni) 35 den fazla ünite Tuzla 2015 Children Kidzania Akasya SC 8,000 professional experience area Çocuk profesyonel roller oyun alanı App. 90 role in 60 station Yaklaşık 60 istasyonda 90 farklı rol Acıbadem- Üsküdar 2014 Children Minopolis Marmara Forum SC 4,500 professional experience area Çocuk profesyonel roller oyun alanı App. 100 role in 32 station Yaklaşık 32 istasyonda 100 farklı rol Bakırköy 2014 Children Kidzmondo Trump SC 4,000 professional experience area Çocuk profesyonel roller oyun alanı More than 40 role 40 tan fazla rol Mecidiyeköy- Şişli 2014 Snowpark Torium SC 4,500 Ski Park Kayak Parkı Ski, snowboard, bagjump, snowtubing Haramidere 2011 Moi Park Mall of Istanbul SC 12,000 Indoor Theme Park Kapalı Tema Park Indoor theme park, Istanbul Haunted Hotel Kapalı Tema Park, İstanbul Dehşet Oteli Başakşehir 2014 Fun Lab (Atlantis) İstanbul Cevahir SC 16,000 Indoor Theme Park Kapalı Tema Park 4. biggest indoor theme park of Europe Avrupanın 4. büyük kapalı tema parkı Şişli 2005 Legoland Discovery Centre Forum İstanbul SC 3,000 Indoor Theme Park Kapalı Tema Park Indoor theme park, Lego Activity Area Kapalı Tema Park, Lego Aktivite Alanı Bayrampaşa 2015 Jurassic Land Forum İstanbul SC 10,000 Indoor Theme Park Kapalı Tema Park Dinasour museum Dinazor Müzesi Bayrampaşa 2011 Sea Life Forum İstanbul SC 8,000 Aquarium Akvaryum App sea creatures Yaklaşık deniz canlısı Bayrampaşa 2009 İstanbul Aquarium İstanbul Akvaryum Aqua Florya SC 22,000 Aquarium Akvaryum App sea creatures Yaklaşık deniz canlısı Florya- Bakırköy 2011 Viasea Aquarium Viasea Akvaryum Viaport Marina Outlet SC 7,200 Aquarium Akvaryum App sea creatures Yaklaşık deniz canlısı Tuzla 2016 Sapphire Observation Terrace Sapphire Seyir Terası Sapphire SC 1,500 Observation Terrace Seyir Terası Terrace on 236 m height 236 metre yükselikte Teras 4.Levent- Beşiktaş 2011 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 20

20 Istanbul Residential Market The residential sales prices increased slightly in the first half of 2016 compared with the same period of the previous year. We believe that the USD denominated prices are likely to stagnate in the second half of The table below summarizes the average sales prices and rental range of A Class residential premises for each of the different sub-regions: İstanbul Konut Piyasası 2016 yılının ilk altı ayında konut fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre az miktarda bir artış göstermiştir. Yılın ikinci yarısında fiyatların dolar bazında sabit kalacağını tahmin etmekteyiz. Aşağıdaki tabloda İstanbul da A sınıfı konut projelerinin bölgeler bazında ortalama satış fiyat ve kira aralıkları yer almaktadır. A Sınıfı Konut Projelerinin Birim Satış ve Kira Fiyatları Average Sales and Rental Prices of A Class Residential Projects Kent İçi Alanlar / Urban Regions Birim Satış Fiyat Aralığı (ABD Doları/m²) Unit Sales Price Range (USD $ / sqm) Birim Kira Fiyat Aralığı (ABD Doları/m²) Unit Sales Price Range (USD $ / sqm) Beşiktaş-Şişli-Taksim (Avrupa Yakası - European Side) $5,300-$12,000 $20-$35 Levent-Maslak (Avrupa Yakası - European Side) $4,500-$8,000 $15-$30 Etiler(Avrupa Yakası - European Side) $8,000-$12,500 $20-$40 Ataşehir-Şerifali (Asya Yakası - Asian Side) $2,500-$4,500 $12-$20 Acıbadem (Asya Yakası - Asian Side) $4,000-$5,500 $18-$23 Bostancı-Erenköy-Kozyatağı (Asya Yakası - Asian Side) $2,500-$4,500 $12-$30 Bakırköy-Zeytinburnu (Avrupa Yakası - European Side) $4,000-$7,500 $15-$30 Kağıthane, Bomonti, Haliç (Avrupa Yakası - European Side) $2,200-$5,500 $14-$25 Kent Dışı Alanlar / Suburban Regions Birim Satış Fiyat Aralığı (ABD Doları/m²) Unit Sales Price Range (USD $ / sqm) Birim Kira Fiyat Aralığı (ABD Doları/m²) Unit Sales Price Range (USD $ / sqm) Beylikdüzü (Avrupa Yakası - European Side) $800-$1,500 $5-$10 Halkalı (Avrupa Yakası - European Side) $1,400-$2,400 $8-$12 Beykoz (Asya Yakası - Asian Side) $4,000-$6,500 $20-$30 Bahçeşehir-Esenyurt (Avrupa Yakası - European Side) $900-$2,250 $6-$15 Büyükçekmece-Silivri (Avrupa Yakası - European Side) $1,200-$2,300 $7-$11 Çekmeköy-Ümraniye (Asya Yakası - Asian Side) $1.300-$2,600 $8-$12 Göktürk-Kemerburgaz (Avrupa Yakası - European Side) $2,500-$5,500 $13-$25 Zekeriyaköy-Kilyos-Rumelifeneri (Avrupa Yakası - European Side) $2,000-$4,000 $10-$20 Pendik-Tuzla (Asya Yakası - Asian Side) $900-$1,800 $6-$12 Maltepe-Kartal (Asya Yakası - Asian Side) $1,900-$2,800 $9-$13 Kaynak / Source: Colliers International Published by the Central Bank of Turkey, House Price Index for Turkey (THPI) (2010=100) has been calculated by using the appraised values of houses compiled from valuation reports prepared at the stage of approval of individual housing loans extended by banks. The next graph presents the Turkey s and Istanbul s House Price Index: Merkez Bankası tarafından yayımlanan Konut Fiyat Endeksi (KFE) (2010=100), konut kredisi kullandıran bankalar tarafından, bireysel konut kredisi kullandırılması aşamasında hazırlanan değerleme raporlarından derlenen veriler kullanılarak hazırlanmaktadır. Bir sonraki grafikte Türkiye ve İstanbul Konut Fiyat endeksleri sunulmaktadır. 21 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

21 Konut Fiyat Endeksi ( Haziran 2016) House Price Index ( June 2016) Kaynak / Source: Colliers International Turkey Istanbul According to House Price Index data, the residential sales prices increased by 6% both in Turkey and Istanbul in the first half of Housing Supply, Demand, Loans The total construction area covered by new building permits throughout Turkey in the first half of 2016 was 14% higher than in the corresponding period of Details are shown in the next table: Konut Fiyat Endeksi verilerine göre 2016 yılının ilk altı ayında konut fiyatları Türkiye de ve İstanbul da %6 oranında artmıştır. Arz, Talep, Konut Kredileri 2016 yılının ilk altı ayında tüm Türkiye de verilen yeni yapı ruhsatlarına göre yapıların yüzölçümü 2015 yılının aynı dönemine göre %14 artmıştır. Bir sonraki tabloda detaylar sunulmuştur: Turkey Review Second Half 2016 Colliers International 22

22 Buildings Binalar Number of Buildings Bina Sayısı Area(sqm) Alan(m²) Value(TL) Değer(TL) Number of Units Ünite Sayısı Construction Permits (Jannuary-June) İnşaat Ruhsatı (Ocak-Haziran) Change Değişim Occupancy Permits (Jannuary-June) Yapı Kullanım İzin Belgesi (Ocak-Haziran) Change Değişim ,2% ,5% ,0% ,4% ,7% ,9% ,2% ,9% Residential Buildings Rezidans Binalar Number of Buildings Bina Sayısı Area(sqm) Alan(m²) Value(TL) Değer(TL) Number of Units Ünite Sayısı Construction Permits (Jannuary-June) İnşaat Ruhsatı (Ocak-Haziran) Change Değişim Occupancy Permits (Jannuary-June) Yapı Kullanım İzin Belgesi (Ocak-Haziran) Change Değişim ,7% ,7% ,3% ,4% ,9% ,9% ,2% ,8% Kaynak / Source: TUIK/TURKSTAT Residential sales decreased by 3% and 8% in Turkey and Istanbul respectively in the first seven month of 2016 compared to the same period of the previous year yılının ilk yedi ayında konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye ve İstanbul da sırasıyla %3 ve %8 oranlarında düşüş kaydetmiştir. Turkey / Türkiye İstanbul Years Seneler Housing Sales Konut Satışları (1) Mortgage Sales Kredili Satışlar (2) (%) (2/1) Housing Sales Konut Satışları (1) Mortgage Sales Kredili Satışlar (2) (%) (2/1) ,184 22,726 4% 140,573 9,423 7% , ,741 41% 153,897 76,176 49% , ,275 41% 169,015 85,161 50% , ,136 39% 167,110 79,626 48% ,144, ,224 40% 233, ,382 46% ,165, ,689 33% 225,454 87,757 39% ,289, ,388 34% 239,767 93,564 39% January - July Ocak - Temmuz , ,851 37% 139,755 58,725 42% , ,840 32% 129,145 46,979 36% Kaynak / Source: TUIK/TURKSTAT 23 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International

23 Konut Kredisi Hacmi ve Faiz Oranları Outstanding Housing Loans and Rates 60, % 55, % 50,000 45, % 40, % 35, % 30,000 25, % 20, % Outstanding Housing Loans (Million USD) Monthly Rates % Kaynak / Source: Merkez Bankası, Hazine / Central Bank, Treasury Statistics published by TUIK indicate that in the first seven months of 2016, houses sold through mortgage constitute 32% of all house sales in Turkey, whereas the same number is 36% in Istanbul. The amount of mortgage loans outstanding as of July 2016 was approximately $50,800 million USD. This represents roughly 9% of total loans for the country. As of July 2016, Turkish Lira denominated interest rates on home loans have been around 1% on average per month while the growth rate in the volume of loans released increased by approximately 3% in the first half of However, as of August 2016, in response to the government s call to lower the annual interest rates below 10%, banks started to lower the rates. Hence as of August 2016, average per month interest rates on home loans are cut to 0.95%. In addition, developers started to provide their own price reductions and campaigns in order to revive the market. Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) tarafından yayımlanan Konut Satış İstatistikleri incelendiğinde 2016 yılının ilk yedi ayında ipotekle alınan konut sayısının toplam satın alınan konut sayısına oranının Türkiye de %32, İstanbul da %36 seviyesinde olduğu gözlemlenmektedir. Temmuz 2016 itibariyle ülke genelinde yaklaşık 50,8 milyar ABD Doları konut kredisi bakiyesi bulunmaktadır. Bu oran toplam kredilerin %9 unu teşkil etmektedir yılı Temmuz ayı itibariyle konut kredisi faiz oranları TL bazında aylık ortalama %1 civarında seyrederken 2016 yılının ilk yarısında kredi hacmi %3 oranında artış göstermiştir. Ancak Ağustos 2016 da hükümetin yıllık faiz oranlarının %10 un altına çekilmesi çağrısıyla bankalar faiz indirimine gitmeye başlamış ve ortalama aylık konut kredisi faiz oranları %.95 seviyesine kadar gerilemiştir. Ek olarak, geliştirici firmalar da piyasayı canlandırmak için fiyatlarda indirimlere ve satış kampanyalarına başlamıştır. 24 Turkey Review Second Half 2016 Colliers International