Hastanede Yatan Kronik Psikotik Hastalarda Helicobacter pylori Seroprevalans

Transkript

1 Hastanede Yatan Kronik Psikotik Hastalarda Helicobacter pylori Seroprevalans İbrahim Halil BAHÇECİOĞLU*, Murat KULOĞLU**, Ahmet KALKAN***, Ahmet KİZİRGİL****, Murat ATMACA**, Ali DEMİR* * F rat Üniversitesi F rat T p Merkezi, Gastroenteroloji Bilim Dal ** F rat Üniversitesi F rat T p Merkezi, Psikiyatri Anabilim Dal *** F rat Üniversitesi F rat T p Merkezi, Klinik Bakteriyoloji ve İnfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal **** F rat Üniversitesi F rat T p Merkezi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal, ELAZIĞ ÖZET Bu çalışmada hastanede yatan kronik psikotik hastalarda Helicobacter pylori (H. pylori) prevalansı araştırıldı. Yüzkırkdört kronik psikotik hasta (108 erkek, 36 kadın), 184 normal asemptomatik birey (39 erkek, 145 kadın) çalışmaya alındı. Kronik psikotik hastalarda H. pylori prevalansı %72.2, normal asemptomatik bireylerde ise %79.9 olarak saptandı. Fark anlamlı değildi (p>0.05). Yaş grupları arasında anlamlı farklılık yoktu (p>0.05). Psikotik hastalarda kadınlarda prevalans daha yüksek olmasına rağmen fark istatistiki olarak anlamlı değildi (p>0.05). Normal asemptomatik bireylerde ise kadınlarda anlamlı olarak daha yüksekti (p<0.05). Psikotik hastalarda eğitim almamış, yalnızca okur yazar olanlarda ve agressif davranış gösterenlerde H. pylori prevalansı yüksekti (p<0.05). Sonuçta, H. pylori prevalansı psikotik hastalar, normal asemptomatik bireylerden farklı değildi. Düşük eğitim düzeyi ve agresif davranış gösteren psikotik hastalarda infeksiyonun prevalansı yüksekti. Anahtar Kelimeler: Psikoz, prevalans, Helicobacter pylori SUMMARY The Seroprevalance of Helicobacter pylori Among Hospitalized Chronic Psychotic Patient In this study, the seroprevalance of Helicobacter pylori (H. pylori) among chronic psychotic inpatients was investigated. 144 chronic psychotic patients (108 male, 36 female) and 184 healthy asymptomatic individuals (39 male, 145 famele) were included to study. The seroprevalance of H. pylori was determined among chronic psychotic patients and healthy individuals as 72.2% and 79.9%, respectively. The difference was not significant (p>0.05). There was not significant difference between age groups (p>0.05). The prevalance was higher in female psychotic patients, but difference was not statistically significant (p>0.05). However, it was significant higher in healthy female asymptomatic individuals (p<0.05). Psychotic patients with uneducated, graduated from first school and aggressive behaviour had higher the prevalance of H. pylori between psychotic patients. Consequently, there are no difference about the prevalance of H. pylori between psychotic patients and healthy asymptomatic individuals. Psychotic with low education level and aggressive behaviour have higher prevalance of infection. Key Words: Psychosis, prevalance, Helicobacter pylori 97

2 Bahçecioğlu İH, Kuloğlu M, Kalkan A, Kizirgil A, Atmaca M, Demir A GİRİŞ Helicobacter pylori (H. pylori) dünyada en yayg n görülen infeksiyon ajan d r (1). Peptik ülser, kronik aktif gastrit ve gastrik kanserin etyolojisinden sorumludur (2). H. pylori prevalans ülkelere, çeşitli rk ve etnik gruplara göre değişimler göstermektedir (3-5). Gelişmekte olan ülkelerde infeksiyonun prevalans, gelişmiş ülkelerden daha yüksektir (1,6-8). H. pylori prevalans n n yaşla art ş gösterdiği ve sosyoekonomik düzeyi düşük gruplarda daha yüksek oranda olduğu saptanm şt r (5). H. pylori prevalans çoğunlukla genel popülasyonda çal ş lm şt r. H. pylori infeksiyonunun kazan lmas etkileyen faktörler ve geçiş yolu tam olarak anlaş lamam şt r. Düşük sosyoekonomik durum gibi kalabal k ortamda yaşam nda infeksiyonun kazan lmas için risk faktörü olduğu kabul edilmektedir (9-12). İnfeksiyonun geçiş yolu olarak oral-oral ve fekaloral kabul edilmesine rağmen henüz tam olarak kesinleşmemiştir (13). Hastanede yatan kronik psikotik hastalar H. pylori infeksiyonun kazan lmas ve geçiş yolu için ilginç bir model oluşturabilir. Bu hastalar genellikle uzun süreli olarak hastanede kalmaktad rlar. Hastane d ş ile temaslar k s tlanm şt r. Ayn zamanda agressif davran şlara sahiptirler; kötü hijyenik ve kalabal k ortamlarda yaşamlar n sürdürmektedirler. Biz bu çal şmada Elaz ğ Ak l Hastanesi nde yatan kronik psikotik hastalarda H. pylori seroprevalans n ayn bölgede yaşayan normal sağl kl bireylerle karş laşt rd k. İnfeksiyonun kazan lmas ve geçiş yolu için risk faktörlerini tespit etmeyi amaçlad k. HASTALAR ve YÖNTEM Bu çal şma insanlar üzerindeki çal şmalar konusunda 1975 Helsinki deklerasyonunda yer alan etik kurallara uygun olarak yap lm şt r (14). Çal şmaya Elaz ğ Ak l Hastanesi nde yatan toplam 144 kronik psikotik hasta (108 erkek, ortalama yaş 40.2±13.6 y l, s n rlar 21-84) kontrol grubu olarak al nd. Çal şmaya psikoz tan s kesinleşmiş ve bu tan yla hastaneye yat r lan hastalar al nd. Hastalar n hastane kay tlar ndan ve doktorlar ndan aşağ daki sosyodemografik ve klinik ayr nt lar kaydedildi: Cinsiyet, yaş, hastal ğ n tan konulduğu y l, hastanede kal ş süresi, evlilik durumu, iş, eğitim durumu, dental girişim (diş çekme ve hijyenik durumu), çeşitli biyolojik materyallerle temas (diğer hastalar n feçes, idrarlar yla temas öyküsü), agressif davran ş. 184 normal sağl kl birey ve 144 kronik psikotik hasta çeşitli yaş gruplar na bölündü (21-30, 31-40, 51-60, ve 60 yaş üstü). Her hastadan al nan kan örneklerinin serumu ayr larak analiz yap lana kadar -20 C de bekletildi. H. pylori ye karş oluşmuş antikorlar saptand. Biz spesifik anti-h. pylori immunoglobulin G standardize edilmiş ELISA yöntemiyle çal şt k. Bu yöntemin duyarl l k ve özgünlüğünün %95 in üzerinde olduğu bildirilmektedir (15). Serumlar iki kez analize tabi tutuldu. S kl klar aras ndaki fark Ki-kare testi kullan larak yap ld den daha küçük p değerleri istatistiki olarak anlaml kabul edildi. BULGULAR Çal şma popülasyonumuz 144 kronik hasta ve 184 normal sağl kl bireyden oluşuyordu. H. pylori infeksiyonunun seroprevalans n kronik psikotik hastalar aras nda %72.2, normal sağl kl bireylerde ise %79.9 olarak saptand. Fark anlaml değildi (p=0.715). Psikotik hastalarda (p>0.05) ve normal sağl kl bireylerde (p>0.05) yaş gruplar aras nda anlaml farkl l k yoktu (Tablo 1). Psikotik hastalar ve normal sağl kl bireylerdeki farkl yaş gruplar ndaki H. pylori seroprevelans Şekil 1 de gösterilmiştir. Demografik ve klinik özellikler ise Tablo 2 de gösterilmiştir. Psikotik hastalarda kad nlarla erkekler aras nda anlaml fark yoktu (p>0.05). Normal sağl kl bireylerde ise kad nlarda infeksiyonun prevalans anlaml olarak daha yüksekti (p=0.049). Meslek, ekonomik ve evlilik durumu, hastanede kalma süresi, dental girişim, feçes ve idrarla temasa ait bilgiler topland. Bu faktörlerin H. pylori pozitif ve negatif olgular aras ndaki dağ l m benzerdi. İki grup aras ndaki dağ l m benzerdi. İki grup aras nda bu faktörler aç s ndan istatistiki anlaml l k yoktu (p>0.05). H. pylori eğitim almam ş, yaln zca okur yazar (p=0.049) ve agressif davran ş (p= ) gösteren psikotik hastalarda daha yüksek prevalans sahipti. TARTIŞMA H. pylori seroprevalans gelişmekte olan ülkelerde gelişmiş ülkelerden daha yüksektir (6,7). H. pylori infeksiyonunun prevalans ndaki farkl l ğ n toplumun sosyoekonomik durum ve çevresel faktörlerinden kaynakland ğ bildirilmektedir (16). İnfeksiyon sosyoekonomik düzeyi düşük gruplarda (5); kalabal k 98

3 Tablo 1. Psikotik hastalarda ve asemptomatik normal bireylerde farkl yaş gruplar ndaki H. pylori seroprevalans. Yaş Psikotik hastalar Normal bireyler p değeri n= 144 % n= 184 % y y y y >60 y Toplam Şekil 1. H. pylori pozitifliğinin psikotik hastalarda ve asemptomatik normal bireylerde yaşlara göre dağ l m. ortamlarda yaşayanlarda (8,17) yüksek prevalansa sahiptir. Prevalans yaşla art ş göstermektedir (5). Bu veriler normal sağl kl bireylerden elde edilmiştir. Psikotik hasta popülasyonunda H. pylori seroprevalans n %72.2, benzer yaş gruplar na sahip ayn bölgede yaşayan normal asemptomatik bireylerde ise %79.9 oran nda saptad k. Gerek psikotik hasta grubundaki, gerekse normal asemptomatik bireylerdeki prevalans, gelişmekte olan ülke verilerine benzerdir. (1,6,7). Hastanede yatan psikotik hastalar n genellikle sosyoekonomik düzeyi düşüktür. Kötü hijyenik şartlarda ve kalabal k ortamlarda yaşamaktad rlar. Fakat infeksiyonun seroprevalans psikotik hastalar aras nda ve ayn bölgede yaşayan normal bireyler aras nda farkl değildi. Farkl topluluklarda asemptomatik çoçuklarda yap lan epidemiyolojik çal şmalarla H. pylori infeksiyonun çocukluk çağ nda kazan ld ğ gösterilmiştir (18-20). Bizim çal şmam zda da elde ettiğimiz sonuç, H. pylori infeksiyonunun önemli oranda çocukluk çağ nda kazan ld ğ görüşünü desteklemektedir. Çocukluk çağ nda infeksiyonun kazan lmas nda ailenin eğitim düzeyi düşüklüğü ve kötü kişisel hijyenik şartlar önemlidir. Sosyoekonomik ve eğitim düzeyinin düşüklüğü ile H. pylori prevalans art ş göstermektedir (21). Çal şmam zda hiç bir eğitim görmemiş ve yaln zca okur yazar olanlarda infeksiyonun prevalans daha yüksekti. Psikotik hasta grubunda, kad nlarda, infeksiyonun prevalans daha yüksek olmas na rağmen istatistiki olarak anlaml değildi. Normal bireylerde ise kad nlarda anlaml olarak daha yüksekti. Kad nlarda genel olarak her iki grupta prevalans n n yüksek olmas, infeksiyonun kazan lmas nda ailede annenin önemli rolü olabileceğini düşündürmektedir. H. pylori pozitif anne, diğer aile bireylerini özellikle de çocuklar infekte etmektedir. Türkiye de annenin eğitiminin ailenin hijyenik düzeyini etkilediğini düşünmekteyiz. Çal şmam zda agresif davran ş gösteren psikotik hastalarda H. pylori infeksiyonunun prevalans daha yüksekti. Bu hastalar sald rganl k gösterebilir, diğer hastalarla s k temas edebilir, feçes ve idrarla temas- 99

4 Bahçecioğlu İH, Kuloğlu M, Kalkan A, Kizirgil A, Atmaca M, Demir A Tablo 2. H. pylori pozitif ve negatifliğine göre sosyodemografik ve klinik karakteristikler. Değişken değeri H. pylori H. pylori p pozitif negatif n % n % Cinsiyet Erkek Kadın Meslek Çiftçi Memur Serbest İşsiz Ekonomik durum Düşük Orta Eğitim Eğitim alamamış <0.05 Okur-yazar <0.05 İlk okul Lise Evlilik durumu Evli Evlenmemiş Boşanmış Dental girişim Var Yok İdrar ve feçes ile temas Var Yok Agressif davranış Var <0.05 Yok Hastanede kalma süresi >6 ay lar olabilir. Salya ve salg lar yla çevreyi kirletebilirler. Bu infeksiyonun geçişi için önemli olabilir. Organizma dental plakta ve tükrükte gösterilmiştir (22, 23). Aile bireylerinden elde edilen bakteriyel örneklerdeki moleküler benzerlikler aile bereyleri aras nda oral-oral geçişin olduğunu göstermektedir (24, 25). Yine muhtemeldir ki reinfeksiyon eşler aras nda geçişle mümkün görülmektedir (26, 27). Agressif davran şla ilişkili olmas n beklediğimiz, feçes ve idrarla temas öyküsü verenlerde anlaml farkl l k bulamad k. Bu bilgi öykü alma esnas nda yeterince objektif olarak değerlendirilememiş olabilir. Sonuçta H. pylori seroprevalans psikotik hastalarda normal asemptomatik bireylerden farkl değildir. Bu da infeksiyonun önemli oranda çocukluk çağ nda kazan ld ğ n göstermektedir. Psikotik hastalarda düşük eğitim düzeyi, agressif davran ş, infeksiyon için risk faktörüdür. KAYNAKLAR 1. Megraud F, Brassens- Rabbe MP, Denis F, et al. Seroepidemiology of Campylobacter pylori infection in various populations. J Clin Microbiol 1989; 27: Anand BS, Raed AK, Malaty HM, et al. Low point prevalence of peptic ulcer in normal individuals with Helicobacter pylori infection. Am J Gastroenterol 1995; 91: Genta RM, Gurer IM, Graham DY. Geographical pathology of Helicobacter pylori infection: Is there more than one gastritis?. Ann Med 1995; 27: Schlemper RJ, Vander Werf SD, Vandebrouke JP, et al. Risk factors of peptic ulcer disease; different impact of Helicobacter pylori in Dutch and Japanese populations? J Gastroenterohepatol 1996; 11: Fennerty MB. Helicobacter pylori. Arch Intern Med 1994; 154: Perez- Perez GI, Taylor DN, Bodhidatta L, et al. Seroprevalance of Helicobacter pylori infections in Thailand. J Infec Dis 1990; 161: Graham DY, Adam E, Reddy GT, et al. Seroepidemiology of Helicobacter pylori in India: Comparison of developing and developed countries. Dig Dis Sci 1991; 36: Özden A, Dumlu Ş, Dönderici Ö. Helicobacter pylori infeksiyonunun ülkemizde seroepidemiyolojisi. Gastroenteroloji 1992; 3: Mendall MA, Gorgin PM, Molineaux N, et al. Childhood living conditions and Helicobacter pylori seroposivity in adult life. Lancet 1992; 339: Malaty HM, Kim JG, Kim SD, Graham DY. Prevalance of Helicobacter pylori infection in Korean children is inversely related to socioeconomic status despite a uniform high prevalance study. Am J Epidemiol 1996; 143: Banatvala N, Mayo K, Megraud F, et al. The cohort effect and Helicobacter pylori. J Infec Dis 1993; 168:

5 12. Özden A. Helicobacter pylorinin epidemiyolojisi. Özden A, (ed) Helicobacter pylori Gastrit, Peptik Ülser. Türk Gastroenteroloji Derneği 1995: Axon ATR. ls Helicobacter pylori transmitted by gastrooral route? Alimen Pharmacol Ther 1995; 9: The provisions of the World Medical Associations Declaration of Helsinki as Revised by the World Medical Assembly in Tokyo in Chronicle, 1976; 30: Evans DJ Jr, Evans DG, Graham DY, Klein PD. A sensitive and specific serologic test for detection of Campylobacter pylori infection. Gastroenterology 1989; 96: Malaty MH, Patkov V, Bykov O, et al. Helicobacter pylori and socioeconomic factors in Russia. Helicobacter 1996; 1: Mendall MA, Goggin PM, Molineaux N, Levy J, Toosy T, Strachan D. Childhood living conditions and Helicobacter pylori seroposivity in adult life. Lancet 1992; 339: Megraud F. Epidemiology of Helicobacter pylori infection. Gast Clin North Amer 1993; 22: Holcombe C, Kaluba J, Lucas SB. Helicobacter pylori infection and gastritis in healthy Nigerians. Eur J Epidemiol 1994; 10: Dehesa M, Dooley CP, Cohen H, et al. High prevalance of Helicobacter pylori infection and histologic gastritis in asemptomatic Hispanics. J Clin Microbiol 1991; 29: Veldhuyzen V, Zanten SJ. Do socio economic status, marital status and occupation influence the prevalance of Helicobacter pylori infection? Aliment Pharmacol Ther 1995; 9 (Supply 2): Nguye AMN, Engstrand L, Genta RM, et al. Detection of Helicobacter pylori in dental plaque by reverse transcription polymerase chain reaction. J Clin Microbiol 1993; 31: Ferguson DA, Li C, Patel NR, et al. Isolation of Helicobacter pylori from saliva. J Clin Microbiol 1993; 31: Saarela M, Von Troil-linden B, Torkko H, et al. Transmission of oral bacterial species between spouses. Oral Microbiol Immunol 1993; 8: Van Stenbergen TJ, Petit MD, Scholte LH, et al. Transmision of porphyromonas gingivalis between spouses. J Clin Periodontol 1993; 20: Petit MD, Van Steenbergen TJ, De Graaf J, et al. Transmision of Actinobacillus actinomycetemcomitans in families of adult periodontitis. J Periodontol 1994; 65: Schutze K, Hentschel E, Dragosics B, Hirschl AM. Helicobacter pylori reinfection with identical organisms: transmission by patients' spouses. Gut 1995; 36: YAZIŞMA ADRESİ: Dr. İbrahim Halil BAHÇECİOĞLU F rat Üniversitesi F rat T p Merkezi Gastroenteroloji Bilim Dal ELAZIĞ 101