T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI"

Transkript

1 T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İSTANBUL DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNG İLE ANADOLU DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNGİN KARŞILAŞTIRILMASI Zekiye Musaoğlu Özdemir Yüksek Lisans Tezi İstanbul, 2013

2 İSTANBUL DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNG İLE ANADOLU DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNGİN KARŞILAŞTIRILMASI Zekiye Musaoğlu Özdemir T. C. İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları Yöneticiliği Yüksek Lisans Programı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Cem Dikmen Yüksek Lisans Tezi İstanbul, 2013

3

4 BİLDİRİM Hazırladığım tezin/raporun tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin/raporumun kağıt ve elektronik kopyalarının İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi bildiririm: x 1 yıl süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin / raporumun tamamı her yerden erişime açılabilir. 17 /01/ 2014 Zekiye Musaoğlu Özdemir ii

5 ÖNSÖZ Sağlık Kurumları Yöneticiliği Yüksek Lisans Programına katılmam konusunda beni yönlendiren, hem yüksek lisans eğitimim hem de tez çalışmalarım sırasında her türlü desteği veren tez danışmanım ve kıymetli hocam Yrd. Doç. Dr. Cem Dikmen e, işim ve yüksek lisansımı bir arada yürütmem konusunda her türlü anlayışı göstererek programdan en verimli şekilde yararlanmamı sağlayan, yüksek lisans yaptığım dönemde çalıştığım Özel Kadıköy Florence Nightingale Hastanesi Başhekimi saygı değer Dr. Gül KIRIMLI ya ve yine tez çalışmalarımda her zaman desteğiyle yanımda olan değerli hocam Yrd. Doç. Dr. Melek Astar a sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Zekiye Musaoğlu Özdemir İSTANBUL,2013 iii

6 ÖZET İSTANBUL DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNG İLE ANADOLU DA ÖZEL HASTANE ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNGİN KARŞILAŞTIRILMASI DİKMEN Cem, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul, TÜRKİYE MUSAOĞLU ÖZDEMİR Zekiye, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul, TÜRKİYE Amaç: Mobbing, iş yerinde bir veya birkaç çalışanın, bir veya daha fazla çalışan tarafından her gün veya belirli aralıklarla, sistematik olarak duygusal yönden zarar verici davranışlara maruz kalmasıdır. Mobbing, iş yerinde gerçekleşen bir yıpratma sürecidir. Psikolojik şiddet, yıldırma, zorbalık olarak da isimlendirilir. Çalışanın performansı, içinde bulunduğu örgütün başarısında önemli rol oynar. Sağlık sektöründe ise çalışanın performansı ve örgütün başarısı direk insan sağlığı ile ilgili olduğundan, sağlık çalışanlarının maruz kaldığı mobbingin incelenmesi ayrı bir önem taşımaktır. Çalışmamız; İstanbul ilinde faaliyet gösteren özel bir grup hastanesi ile Anadolu da faaliyet gösteren özel bir grup hastane sağlık çalışanlarının mobbinge uğrama sıklıklarını karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma İstanbul da özel bir grup hastanesinde görev yapan sağlık çalışanları ile Anadolu da özel bir grup hastanesinde görev yapan sağlık çalışanları olmak üzere toplam 465 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma 3 Eylül Eylül 2012 tarihleri arasında yapılmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Anketin içeriği üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ankete katılan sağlık çalışanının demografik bilgileri yer almaktadır. Bu bölüm, sağlık çalışanın cinsiyetinin, yaşının, medeni durumunun, görev süresinin, mesleki kıdeminin ve görevinin belirtildiği bölümdür. İkinci bölümde mobbingi ifade eden olumsuz davranışların belirtildiği 26 adet soru bulunmaktadır. Üçüncü bölümde ise olumsuz davranışı sergileyen çalışanın demografik özellikleri yer almaktadır. Kullanılan anketlerde sağlık çalışanlarının mobbinge uğrama sıklığını ölçmek amacıyla 5 li likert ölçeği (Hiç, Nadiren, Haftada Bir, Ayda Bir, Her Gün) kullanılmıştır. Bulgular: İstanbul daki grup hastanede yapılan anket çalışmasına katılan sağlık personellerinin %62 si kadın, %38 i erkektir. Ankette belirtilen olumsuz iv

7 davranışlardan herhangi birine 1 ya da 1den fazla kişi tarafından maruz bırakıldınız mı sorusuna %63,99 u hayır diyerek maruz bırakılmadığını ifade ederken, %36,11 i evet diyerek bu duruma maruz bırakıldığını ifade etmiştir. Anadolu daki grup hastanede yapılan anket çalışmasına katılan sağlık personellerinin ise %69,7 si kadın, %30,3 ü erkektir. Ankette belirtilen olumsuz davranışlardan herhangi birine 1 ya da 1den fazla kişi tarafından maruz bırakıldınız mı sorusuna evet olarak cevap verenlerinin oranı %28,2, hayır diyenler %71,8 dir. Sonuç: Hem İstanbul daki hem de Anadolu daki grup hastanelerde yapılan anket sonuçlarına göre sağlık çalışanın mobbinge maruz kalmasına göre puanlarda bir farklılığın olup olmadığını incelemek için yapılan Mann Whitney U testi sonucunda istatistiki açıdan anlamlı bir fark gözlenmiştir. Yine her iki grup hastanede mobbinge maruz kalma sıklığının cinsiyete göre farklılık gösterdiği, kadın sağlık personelinin erkek sağlık personeline göre daha fazla mobbinge maruz kaldığı belirlenmiştir. Bununla birlikte her iki grup hastanede de mobbinge uğrama sıklığının yaş, medeni durum, görev süresi ve kıdeme göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Anahtar kelimeler: Mobbing, psikolojik şiddet, yıldırma, zorbalık v

8 ABSTRACT COMPARISON OF THE FREQUENCY OF MOBBING SUFFERED BY THE MEDICAL STAFF AT PRIVATE HOSPITALS IN İSTANBUL AND ANATOLIA DİKMEN Cem, İstanbul Bilim University, İstanbul, TURKEY MUSAOĞLU ÖZDEMİR Zekiye, İstanbul Bilim University, İstanbul, TURKEY Purpose: Mobbing is the systematic exposure of one or several employee(s) to the emotionally damaging behaviors of one or several employee(s) at the work place every day or periodically. Mobbing is a process of attrition which takes place at the work place. It is also called as psychological violence, intimidation, and bullying. The performance of the employee plays a major role in the success of the organization where the employer works. As, in the health sector, the performance of the employee and the success of the organization are directly related to human health, a survey of the mobbing which the medical staff are subjected to assumes further importance. Our study has been carried out with a view to comparing the frequency of mobbing suffered by the medical staff of a private group hospital engaging in activities within the province of İstanbul and that of a private group hospital engaging in activities in Anatolia. Method: The survey was conducted with a total number of participants of 456, being the medical staff employed by a private group hospital engaging in activities in İstanbul and those employed by a private group hospital engaging in activities in Anatolia. The study was conducted during 3rd September th September The data were compiled using the questionnaire method. The content of the questionnaire consists of three main sections. In the first section, demographic data are included relevant to the medical staff taking part in the survey. This section is where the sex, age, marital status, term of office, professional seniority, and duty of the medical staff are stated. The second section contains 26 questions where negative behaviors as implying mobbing are indicated. The third section includes demographic characteristics of an employee exhibiting the negative behavior. In the surveys used, 5 point likert scale (None, Rarely, vi

9 Once a Week, Once a Month, Every Day) was used in order to measure the frequency of suffering mobbing by the medical staff. Findings: 62% and 38% of the medical staff taking part in the survey study conducted at the group hospital in İstanbul are female and male, respectively. While 63,99% expressed not having been subjected by answering no to the question Have you ever been subjected to any one of the negative behaviors as described in the questionnaire by one or several person(s)?, 36,11% said yes, thus expressing that they were subjected to such a situation. Further, 69,7% and 30,3% of the medical staff taking part in the survey study conducted at a group hospital in Anatolia are female and male, respectively. The rate of those who answered yes to the question Have you ever been subjected to any one of the negative behaviors as described in the questionnaire by one or several person(s)? was 28,2%, and the rate of those who answered no was 71,8%. Conclusion: According to the survey study conducted in the group hospitals both in Istanbul and Anatolia, a statistically meaningful difference was observed as a result of the Mann Whitney U test as conducted in order to study whether or not there is a difference in points based on exposure to mobbing by the medical staff. Similarly, it was determined that the frequency of exposure to mobbing manifested a difference based on sex in both of the group hospitals and that female medical staff was subjected to mobbing more than the male medical staff. Nevertheless, it was found out that the frequency of exposure to mobbing did not display a meaningful difference depending on age, marital status, term of office and seniority in both of the group hospitals. Keywords: Mobbing, psychological violence, intimidation, bullying vii

10 İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI... İ TEŞEKKÜR SAYFASI... İİ BİLDİRİM SAYFASI... İİİ ÖZET... İV ABSTRACT... Vİ İÇİNDEKİLER... Vİİİ KISALTMALAR DİZİNİ... XV ŞEKİLLER DİZİNİ... XVİ TABLOLAR DİZİNİ... XVİİ BİRİNCİ BÖLÜM MOBBİNG KAVRAMI, TARİHÇESİ, ÖZELLİKLERİ 1. Giriş Mobbing Mobbingin Tarihçesi Mobbingin Çeşitleri Mobbing Davranışları Mobbingin Nedenleri Mobbing Oluşumuna Etki Eden Faktörler Temel Yönetsel Faktörler Çatışma ve Mobbing Şiddet ve Mobbing viii

11 Duygusal Zeka ve Mobbing Temel Örgütsel Faktörler Örgütsel İletişim ve Mobbing Örgüt Kültürü ve Mobbing Örgüt İklimi ve Mobbing İKİNCİ BÖLÜM MOBBİNGİN AŞAMALARI, MOBBİNGDE ROLLER, MOBBİNGİN SONUÇLARI, BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ VE HUKUKSAL BOYUT 2.1. Mobbing Sürecinin Aşamaları Leymann ın Dört Aşamalı Modeli (İsveç-Alman Modeli) Birinci Aşama: Çatışma İkinci Aşama: Psikolojik Tacizin Başlaması Üçüncü Aşama: İşletme Yönetimin Devreye Girmesi ve Yanlış Yakıştırma ve Tanımlamalar Dördüncü Aşama: Çalışma Yaşamından Uzaklaşma Ege ninaltı Aşamalı Modeli ( İtalyan Modeli) Birinci Aşama: Hedefli Çatışma İkinci Aşama: İşyerinde Psikolojik Tacizin Başlaması Üçüncü Aşama: İlk Psikosomatik Belirtiler ix

12 Dördüncü Aşama: İnsan Kaynakları veya Personel Yönetimi Bölümün Hataları Beşinci Aşama: Kurbanın Psikofizik Sağlığının İyiden İyiye Bozulması Altıncı Aşama: Çalışma Yaşamından Uzaklaşma Mobbingde Roller Mobbing Uygulayıcıları Mobbing Uygulayıcılarının Kişilik Özellikleri Fesat Mobbingci Tesadüfi Mobbingci Pusuda Bekleyen Mobbingci Hiddetli Mobbingci Megaloman Mobbingci Hayal Kırıklığına Uğramış Mobbingci Sadist Mobbingci Eleştirici Mobbingci Dalkavuk Mobbingci Saman Altından Su Yürüten Mobbingci Zorba Mobbingci Korkak Mobbingci Kıskanç Mobbingci Hırslı Mobbingci x

13 Mobbing Mağdurlarının Kişilik Özellikleri Dalgın Kişilik Neşeli Kişilik Gerçek Dost Olan Kişilik Günah Keçisi Olan Kişilik Bağımlı ve Edilgen Kişilik Korkak Kişilik Alıngan Kişilik Kendini Beğenmiş Kişilik Paranoyak Kişilik Tutsak Kişilik Uşak Kişilik Katı Kişilik Kendine Güvenen Kişilik Acı Çeken Kişilik Dürüst İş Arkadaşı Olan Kişilik İçe Dönük Kişilik Hırslı Kişilik Hipokondriyak Kişilik Mobbing İzleyicilerinin Kişilik Özellikleri Diplomatik Kişilik xi

14 Yardakçı Kişilik Meraklı Kişilik Bir Şeye Karışmayan Kişilik Sahte Masum Kişilik Mobbingin Sonuçları Mobbingin Bireysel Sonuçları Ekonomik Sonuçlar Sosyal Sonuçlar Ruhsal ve Fiziksel Sağlığa İlişkin Sonuçlar Mobbingin Örgütsel Sonuçları Örgütlerde Mobbingin Psikolojik Sonuçları Örgütlerde Mobbingin Ekonomik Sonuçları Mobbingin Toplumsal Sonuçları Mobbingle Mücadele Yöntemleri Mobbingle Bireysel Mücadele Yöntemleri Mobbing (Psikolojik Şiddet)'le Örgütsel Mücadele Yöntemleri Mobbingin Hukuksal Boyutu Türk Hukuk Sisteminde Mobbinge İlişkin Hükümler Türk Ceza Kanununda Mobbinge İlişkin Düzenlemeler Borçlar Kanununda Mobbinge İlişkin Düzenlemeler Medeni Kanunda Mobbinge İlişkin Düzenlemeler xii

15 İş Kanununda Mobbinge İlişkin Düzenlemeler Uluslararası Hukukta Mobbinge İlişkin Hükümler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı Türkiye de ve Çeşitli Ülkelerde Mobbing Türkiye de Mobbing Çeşitli Ülkelerde Mobbing Fransa da Mobbing Almanya da Mobbing İsviçre de Mobbing ABD de Mobbing Japonya da Mobbing ÜÇÜNCÜ BÖLÜM UYGULAMA 3.1. Uygulamanın Amacı Veri ve Yöntem Bulgular İstanbul daki Özel Grup Hastane İçin Analiz Sonuçları Anadolu daki Özel Grup Hastane İçin Analiz Sonuçları xiii

16 İstanbul daki Özel Bir Grup Hastane Çalışanlarına Uygulanan Mobbing İle Anadolu daki Özel Bir Grup Hastane Çalışanlarına Uygulanan Mobbingin Karşılaştırılması SONUÇ EK TABLOLAR KAYNAKÇA xiv

17 KISALTMALAR LİSTESİ T.C. : Türkiye Cumhuriyeti ABD : Amerika Birleşik Devletleri ILO : Uluslarası Çalışma Örgütü TSSB: Travma Sonrası Stres Bozukluğu Vb : Ve bunun gibi Vs: Vesaire Örn: Örnek xv

18 ŞEKİLLER LİSTESİ SAYFA NO: Şekil 1.Çatışma Çerçevesinden Mobbing Aşamaları xvi

19 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: Mobbing ile İlgili Tanımlar... 8 Tablo 2: Çatışma ve Mobbing arasındaki farklılıklar Tablo 3. İstanbul da ki Özel Grup Hastanenin Sağlık Çalışanlarının Demografik Özellikleri Tablo 4. İstanbul daki Özel Grup Hastanenin Likert Sonuçları Tablo 5. İstanbul daki Hastanelerde İşyerinizde Yukarıdaki Olumsuz Davranışlardan Herhangi Birine Bir Veya Birden Fazla Kez Maruz Bırakıldınız Mı Sorusuna Verilen Cevapların Frekans Tablosu Tablo 6. Anadolu daki Özel Grup Hastanenin Sağlık Çalışanlarının Demografik Özellikleri Tablo 7. Anadolu da ki Özel Grup Hastanenin Likert Sonuçları Tablo 8. Anadolu daki Hastanelerde İşyerinizde Yukarıdaki Olumsuz Davranışlardan Herhangi Birine Bir Veya Birden Fazla Kez Maruz Bırakıldınız Mı Sorusuna Verilen Cevapların Frekans Tablosu Tablo 9. İstanbul ve Anadolu daki Sonuçların Karşılaştırılması xvii

20 BİRİNCİ BÖLÜM MOBBİNG KAVRAMI, TARİHÇESİ, ÖZELLİKLERİ 1.Giriş Çalışanlar bulundukları örgütlerde kendilerine eş değer çalışanlar, astları ve üstleri ile birlikte sosyal bir ilişki içindedirler. Günümüzde çalışanlar yoğun iş temposu nedeniyle zamanlarının büyük bir kısmını iş yerinde geçirmektedir. Bu nedenle çalışanın içinde bulunduğu iş ortamı ve bu ortamda oluşan sosyal ilişkilerin onun motivasyon ve performansı üzerinde önemli etkileri vardır. Çalışanların iş hayatındaki sosyal ilişkilerinin durumu çalışanın performansını ve özel hayatını etkilediği gibi örgütün başarısını da önemli ölçüde etkilemektedir. Örgütlerin hedefleri doğrultusunda büyümesinde, gelişmesinde ve ileri gitmesinde insan kaynağının rolü çok önemli bir yer tutmaktadır. Örgütün mevcut insan kaynağının motivasyonu ve performansı ne kadar yüksek olursa örgütün başarısı da o kadar yüksek olur. Motivasyonu ve performansı yüksek çalışan, mevcut bilgi birikimini işe yansıtmakta ve yeni bilgiler öğrenmekte istekli olacak, örgütün başarısına katkıda bulunduğu için aidiyet duygusu artacak, işine severek giden ve işyerinde mutlu bir insan olarak özel hayatında da olumlu bir sürece girecektir. Hem iş hayatında hem de özel hayatında moral ve motivasyonu yüksek olan insan toplum hayatına da olumlu yaklaşımlarla katılacaktır. Çalışma hayatında içinde bulunduğumuz ortamda her zaman her şeyin yolunda gitmediği dönemler olabilir. Bunlar arada bir olan işle ilgili bazı aksaklıklardan ya da başka bir çalışanın veya yöneticinin o ana özel gergin bir psikolojide olmasından kaynaklanabildiği gibi çalışma ortamında sürekli ve düzenli hale dönüşmüş iletişim sorunları olarak da karşımıza çıkabilir. Eğer iş ortamında çalışanın sürekli olarak moral, motivasyon ve performansını düşüren, iş yerine gelme isteğini kıran ve aidiyet duygusunu azaltan iletişim sorunları mevcutsa işte o zaman çalışanların kabusu olan mobbingden söz etmemiz gerekecektir. 1

21 Bu çalışmada; mobbing kavramının ayrıntılı olarak ele alınarak İstanbul ve Anadolu daki özel hastanelerde sağlık çalışanlarının mobbinge uğrama sıklıklarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde mobbing kavramı ve tarihçesi, mobingin çeşitleri, mobbingi etkileyen faktörler ile mobbingin içinde yer alan tüm unsurların genel özellikleri hakkında bilgi verilirken; ikinci bölümde mobbing sürecinin aşamaları, mobbing ortamındaki roller, mobbingin sonuçları, mobbingle başa çıkma yöntemleri ve hukuksal boyutu üzerinde durulacaktır. Üçüncü bölümde ise İstanbul ve Anadolu daki özel hastanelerde çalışan sağlık çalışanlarının mobbinge uğrama sıklıklarının karşılaştırıldığı anket çalışmasının istatistiksel sonuçları yer almaktadır. Bu istatistiksel sonuçlar değerlendirme bölümde yorumlanırken sonuç bölümünde ise mobbing kavramının genel özellikleri ile uygulama sonuçları birlikte ele alınarak tespitler yapılacak ve öneriler sunulacaktır. 2

22 1.1.Mobbing Mobbing, iş yerinde, bir veya nadiren birkaç çalışanın, bir veya daha fazla çalışan (nadiren dört kişiden fazla ) tarafından, her gün ve birkaç ay süre ile sistematik olarak duygusal yönden zarar verici davranışlara maruz kalmasıdır. Mobbing, iş yerinde gerçekleşen bir yıpratma sürecidir. Bu süreçte, hedef seçilen kişi, saldırgan davranışlarla yıldırılmaya çalışılır. Bir olumsuz davranışın yıldırıcı etkisi, onun tekrarlanma sıklığında gizlidir. Süreç mobbing / yıldırma, hedef seçilen mağdur, davranışları gerçekleştiren (ler) saldırgan olarak tanımlanır 1. Mob sözcüğü, kanun dışı şiddet uygulayan düzensiz kalabalık anlamına gelmektedir. Latince de kararsız kalabalık anlamına gelen mobile vulgus sözcüklerinden gelmektedir. Mob fiili Latince de ortalıkta toplanmak, saldırmak veya rahatsız etmek anlamındadır. 2 Mobbing kavramı Türkçe de psikolojik taciz olarak kullanılsa da literatürde farklı terimlerle de ifade edilmektedir. Psikolojik şiddet (psychological violence), zorbalık (bullying / victimisation), duygusal istismar (emotional abuse), işyeri terörü (workplace terrorization), psikolojik terör (psychological terrorization), kötü muamele (maltreatment / mistreatment), taciz (harassment) ve istismar (abuse) terimleri bunlardan en çok kullanılanlarıdır. 3 Bu terimlere ek olarak Türkçe de mobbing yerine yıldırma 4 kelimesi de sıkça kullanılmaktadır. Bu çalışmada mobbing ve psikolojik taciz terimi dönüşümlü olarak kullanılmıştır. 1 Gökçe, T. A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi 2 Davenport, N.. R.D. Schwartz ve G.P. Elliot. (2003). İşyerinde Duygusal Taciz. O.C.Önertoy. (çev.). İstanbul: Sistem Yayınları 3 Yaman, E. (2009). Yönetim Psikolojisi Açısından İşyerinde Psikoşiddet - Mobbing. Ankara: Nobel Yayınevi 4 Gökçe, T. A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma. Eğitim Örneği. Ankara: Pegem Akademi 3

23 Mobbinge ilişkin ilk araştırmaları yapan Leymann, mobbingi; bir ya da birden fazla kişinin, bir kişiyi hedef alarak, sistematik bir şekilde ahlaki olmayan ve düşmanca davranışlarda bulunması, devam eden bu davranışlar neticesinde de kişinin savunmasız ve çaresiz bir duruma itilmesi olarak tanımlamaktadır. Bu durumun mobbing olabilmesi için düşmanca davranışların belli bir sıklıkta ve uzun bir süredir devam ediyor olması gereklidir. Bu tanımlamada geçici kurum içi çatışmalar hariç tutulmuş, psikiyatrik ve psikosomatik rahatsızlıkların başladığı kırılma noktası üzerinde odaklanılmıştır. Bu noktada kurum içi çatışmalar ve mobbing birbirinden ayrıştırılmıştır. Bir başka deyişle asıl önemli olan ne yapıldığı ve nasıl yapıldığı değil, bu davranışların ne kadar süredir devam ettiği ve hangi sıklıkla meydana geldiğidir Mobbingin Tarihçesi Mobbing terimi ilk olarak Avusturyalı hayvan davranışları uzman (zoologist, hayvan psikoloğu = animal psychologist, kuşbilimci = ornithologist) Nobel ödüllü Konrad Lorenz (D Ö. 1989) tarafından 1960 lı yıllarda kullanıldı. Lorenz bu terim ile küçük cüsseli hayvan gruplarının büyük bir hayvana karşı toplu olarak saldırmasını tanımlamaya çalışmıştır. Özellikle bu konuda kuşların davranışları üzerinde çalışmalar yapmıştır. Aslında Konrad Lorenz den de önce kuşların baskı ve saldırma davranışlarını inceleyen İngiliz biyolojist Glas Alexander Spalding 19.yy (D Ö. 1877) bu durumu gözlemlemiş ve tanımlamıştır. Konrad Lorenz ise mobbing terimini kullanarak bu alandaki çalışmaları popüler hale getirmiştir. Lorenzle beraber mobbing terimi bu alanda kullanılır olmuştur. 6 Lorenz den sonra Heinemann, çocuklarda diğer çocuklara yönelik olarak sergilenen, genelde zorbalık, kabadayılık olarak bilinen davranışları tanımlamak amacıyla mobbing terimini kullanmıştır. Heinemann, Lorenz in mobbing kavramını, kurbanı yalıtan ve ümitsizlik nedeniyle intihara kadar götürebilen bu davranışın ciddiyetini vurgulamak amacıyla kullanmıştır. 7 5 Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work.Eıropen Journal of Work and OrganizationalPsychology, 5,2. 6 Gün, H. (2010). Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz Mobbing / Bullying İşyeri Sendromu. Ankara: Lazer Yayınevi 7 Davenport, N.. R.D. Schwartz ve G.P. Elliot. (2003). İşyerinde Duygusal Taciz. O.C.Önertoy. (çev.). İstanbul: Sistem Yayınları 4

24 Mobbing kavramını insan bilimleri içinde mesleki anlamda ve sosyal sistemle ilişkili olarak ilk kişi ise 1980 li yılların başında İsveçli bilim adamı ve eğitim psikoloğu Leymann dır. Leymann ın tanımladığı bu davranış biçimi, usandırmak, taciz etmek, rahatsızlık vermek, güçlük çıkartmak anlamlarına gelen psikolojik terördür. Leymann ın mobbing tanımı içinde özellikle iki belirleme dikkati çekmektedir. Bunlar; ahlak dışı iletişimsel yönelim ve sistematik düşmanlıktır. 8 İsveç ve Almanya da yaptığı araştırmalar sonucunda taciz ve yıldrıma olaylarının iş dünyasında geniş boyutta yer aldığını belirleyen Leymann, 1984 yılında araştırma bulgularını bir rapor halinde yayınlamış ve bu raporun ardından mobbing, örgütteki duygusal taciz ve saldırılıları da kapsar şekilde ele alınmaya başlanmıştır. 9 Leymann ın görüşleri ve araştırmaları, örgütlerdeki mobing davranışlarına ilişkin araştırmalara temel oluşturmuştur. Leymann, örgütte mobbing davranışının varlığını belirtmekle kalmamış, davranışın özel niteliklerini, ortaya çıkış şeklini, uygulanan şiddetten enn fazla etkilenen kişiler ve doğabilecek psikolojik sonuçları da vurgulamıştır. İş yaşamında mobbinge dikkat ve ilginin, İskandinav ülkelerinden sonra Almanya başta olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinde yayılmasını sağlamıştır. Günümüzde İsveç, Avusturya, Almanya, Fransa İngiltere, Japonya, Avustralya ve ABD başta olmak üzere birçok ülkede mobbingle ilgili araştırmalar ve yayınlar yapılmaktadır Sheehan, M. (2004). Workplace Mobbing: A Proactive Respuse-Paper Presented At The Workplace Mobbing Conference. Brisbane-Avustralia. Griffith University. S Özler, E.D.. C.G. Atalay ve M.D. Şahin. (2008). Mobbingin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisnin Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Kütahya. S Tınaz, P. (2006). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Basım 5

25 Leyyman ın çalışmalarına benzer çalışmalar adı mobbing olmasa da Brodsky tarafından yapılmış ve The Harresed Worker (Taciz Edilmiş Çalışan) adlı kitabında yayınlamıştır. Brodsky, taciz kavramını, başkasını yıpratmak, ona eziyet etmek, onu engellemek veya ondan tepki almak amacıyla tekrar tekrar ve sürekli olarak yapılan girişimler; sürekli diğer kişiyi kışkırtan, ona baskı yapan, korkutan, yıldıran veya rahatını kaçıran davranışlarda bulunmak anlamında kullanmıştır. Brodsky, tacizin, zihinsel ve fiziksel sağlık ile işgören verimliliği üzerinde yaralayıcı ve yaygın etkileri olduğunu vurgulamıştır de Adams Bullying at Work to Confront and Overcome It (İşyerinde Zorbalık: Yüzleşme ve Aşma Yöntemleri) kitabında bullying kavramını sürekli kusur bulma ve bireyleri küçük düşürme anlamında kullanmış, bunun nedeni olarak da böyle bir ortama sessiz kalan yönetim anlayışının varlığını neden olarak göstermiştir da İngiliz yazar Field, Bully in Sight adlı kitabında zorbalığı, bir kimsenin kurbanının kendine güvenine ve öz saygısına sürekli ve acımasız bir biçimde saldırması olarak tanımlamıştır ve zorbalığın temelinde kurban üzerinde haksız bir biçimde üstünlük kurmak, onu buyruğu altına almak ve yok etmek arzusu olduğunu vurgulamıştır de Chappell ve Martino nun hazırladığı, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayınlanan Violence at Work (İşyerinde Şiddet) adlı raporda mobbing diğer şiddet hareketleri ile birlikte kullanılmış, mobbing ve bullying eylemleri kapsamında şiddete yönelik davranışlar tartışılmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü nün 1999 da yayınladığı raporunda ise fiziksel ve duygusal yönüyle örgütte şiddet incelenmiş, bu olgunun yeni yüzyılda işyerlerinde görülen en ciddi sorunlardan biri olduğu vurgulanmıştır. Böylece konuya uluslararası boyutta dikkat çekilmiştir Davenport, Schwartz ve Elliot.. (2003). a.g.e ( ). 13 Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları 14 Davenport, Schwartz ve Elliot.. (2003). a.g.e. 6

26 Mobbing, başka dillerde tam karşılığının bulunup o dilin sözlüğüne geçirilmesi çok güç bir kavramdır. Her ne kadar, her dilde mobbingi karşılayan bir sözcük türetilmeye çalışılmışsa da, işyerinde hedef kişilerin özgüven ve özsaygılarına yönelik sürekli ve acımasız bir saldırı şeklinde tanımlanan mobbing kavramının, diğer yabancı dillerde de İngilizce söyleniş şekliyle kullanıldığı gözlemlenmektedir. Mobbing olgusunun ilk kez tanımlandığı ülke İsveç te, mobbing terimi ile birlikte, işletmenin küçülme politikası nedeniyle istihdamın daraltılması, işgücünün genç çalışanlardan oluşturulması ve örgüt içinde istenmeyen bir kişiden kurtulmanın hedeflenmesi nedeniyle firma yönetiminin uyguladığı kasıtlı ve gerçek bir stratejinin yaşama geçirildiği bir mobbing olgusunu ifade etmek amacıyla bossing kavramının kullanıldığı da bilinmektedir. Danimarka da ise mobbing olgusunun sınırları içerinde en sık kullanılan sözcük bullying dir Tınaz, P.. F. Bayram. ve H. Ergin. (2008). Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz: Mobbing. İstanbul. Beta Yayınevi 7

27 Tablo 1: Mobbing ile İlgili Tanımlar REFERANS TARİH TERİM TANIM Bordsky 1976 Taciz (Harassment) Tyhlefors 1987 Matthiesen, Rakness, Rrökkum Leymann 1990 Kile 1990 Günah Keçisi İlan Etme (Scapegoating) 1989 Yıldırma (Mobbing) Yıldırma (Mobbing) Psikolojik Terör (Psychological Terrorization) Sağlığı Tehdit Eden Liderlik (Healt Endangering Leadership) Bir kişi tarafından başkasına ısrarla devam eden işkencevari olan, yıpratan, hayal kırıklığına uğratan davranışlardır.bu tür davranışlar kurbanı tahrik eder, baskı altında bırakır, korkuya, yılgınlığa veya en azından kurbanda rahatsızlığa neden olur. Bir kişinin veya grubun bir veya birden fazla bireye belli bir periyot boyunca sürekli olarak olumsuz davranışlarda bulunmasıdır. Bir veya daha fazla kişinin iş gruplarındaki bir veya daha fazla kişiyi hedef alan, sürekli olarak devam eden olumsuz davranışlarıdır. Bir veya birkaç kişi tarafından yalnızca bir kişiyi hedef alan düşmanca, ahlak dışı ve sistematik bir iletişim biçimidir. Bir yönetici tarafından astlarına açık veya gizlice ama sürekli olarak uygulanan, utandıran ve taciz eden davranışlardır. Wilson 1991 Ashfort 1994 İşyeri Travması (Workplace Trauma) Adi Zorbalık (Petty Tyranny) Çalışanın maruz kaldığı, başka bir çalışan veya yönetici tarafından sürekli olarak yapılan istemli ve kötü niyetli davranışlardır.bu davranışlar kurbanda işyerine karşı yabancılık, adaptasyon sorunu ve izole edilmişlik izlenimi uyandırır. Bir yöneticinin sahip olduğu yetkiyi astlarını aşağılamada, farklı fikirleri susturmada, anlayıp dinlemeden keyfi cezalandırmada kullanarak kendini yüceltmesi davranışıdır. Vartia 1993 Taciz (Harassment) Bir kişinin, bir kişi veya grup tarafından tekrarlı olarak olumsuz davranışlara maruz kalmasıdır. Björkqvist, Österman & Hjelt-Back 1994 Taciz (Harassment) Karşı tarafın kendini müdafaasını engellemek için, bir veya birkaç nedeni bahane ederek fiziksel veya zihinsel acı vermek yoluyla tekraren rahatsız edilmesidir. Adams 1992 Zorbalık (Bullying) Özel veya kamusal alanda br kişiyi hedef alan ve kurbanı utandıran, sindiren; ısrarcı eleştiri, suistimal ve olumsuz davranışlar bütünüdür. Kaynak: Einarsen (2000) den Akt, Tanoğlu, 2006:24 8

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ. MOBBING ve ÖRGÜTSEL DIŞLANMA - 1 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ. MOBBING ve ÖRGÜTSEL DIŞLANMA - 1 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ MOBBING ve ÖRGÜTSEL DIŞLANMA - 1 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ «Mobbing», yıldırma, bastırma, sindirme, yok sayma, psiko-şiddet uygulama. «Mobbing», örgütlerde işgörene yapılan psikoloji saldır

Detaylı

MOBBİNG. Doç. Dr. Tuncay Yılmaz

MOBBİNG. Doç. Dr. Tuncay Yılmaz MOBBİNG Doç. Dr. Tuncay Yılmaz MOBBİNG TARİHÇESİ Mobbing kavramı ilk olarak hayvan davranışlarını inceleyen bir bilim adamı (etolojist) olan Lorenz tarafından, 1960 larda bir grup küçük hayvanın daha büyük,

Detaylı

Sağlık Çalışanlarına Psikolojik Şiddet: Mobbing. Prof.Dr.Türkan Günay Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD.

Sağlık Çalışanlarına Psikolojik Şiddet: Mobbing. Prof.Dr.Türkan Günay Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD. Sağlık Çalışanlarına Psikolojik Şiddet: Mobbing Prof.Dr.Türkan Günay Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD. Performans sistemi Gün aşırı nöbetler Fazla mesai Kötü çalışma koşulları Temel

Detaylı

D. PİRE. aralarında köprü kurar. İnsanların çoğu duvar, çok azı da. Yard.Doç.Dr. Havva ÖZTÜRK Ebe Tülay BAYRAMOĞLU Trabzon

D. PİRE. aralarında köprü kurar. İnsanların çoğu duvar, çok azı da. Yard.Doç.Dr. Havva ÖZTÜRK Ebe Tülay BAYRAMOĞLU Trabzon İnsanların çoğu duvar, çok azı da aralarında köprü kurar D. PİRE Yard.Doç.Dr. Havva ÖZTÜRK Ebe Tülay BAYRAMOĞLU Trabzon Latince de kararsız kalabalık, şiddete yönelmiş topluluk anlamındadır İngilizce de

Detaylı

Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni Oktay Eser İstanbul Kültür Üniversitesi oktayeser@hotmail.com

Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni Oktay Eser İstanbul Kültür Üniversitesi oktayeser@hotmail.com Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni Oktay Eser İstanbul Kültür Üniversitesi oktayeser@hotmail.com Kavram karmaşası, bilim dallarının üstüne çöken kara bir bulut gibidir. 2005 yılından sonra Türkiye de yaşanan

Detaylı

Yazarlar: Mustafa YILDIZ Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü-BARTIN Murat KUL Bartın Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu-BARTIN

Yazarlar: Mustafa YILDIZ Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü-BARTIN Murat KUL Bartın Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu-BARTIN BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK ŞİDDETE MARUZ KALMA DÜZEYLERİNİN MOTİVASYON DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: KAYSERİ İLİ ÖRNEĞİ Yazarlar: Mustafa YILDIZ Bartın Üniversitesi Eğitim

Detaylı

Sekreterlik ve Büro Hizmetleri. Ders-9 Bürolarda Mobbing (Psikolojik Taciz)

Sekreterlik ve Büro Hizmetleri. Ders-9 Bürolarda Mobbing (Psikolojik Taciz) Sekreterlik ve Büro Hizmetleri Ders-9 Bürolarda Mobbing (Psikolojik Taciz) Akran Baskısı 2 Mobbing Nedir? İş yerlerinde belirli bir kişiyi hedef alarak söz konusu kişinin çalışmalarını baltalama, huzursuz

Detaylı

Çalışma Hayatında Psikolojik Sorunlar. Doç. Dr. Ersin KAVİ

Çalışma Hayatında Psikolojik Sorunlar. Doç. Dr. Ersin KAVİ Çalışma Hayatında Psikolojik Sorunlar Doç. Dr. Ersin KAVİ Davranış Nedir? İnsan hem içten,hem dıştan gelen uyarıcıların karmaşık etkisi (güdü) ile faaliyete geçer ve birtakım hareketlerde (tepki) bulunur.

Detaylı

MOBBİNG: İŞ YERİNDE YILDIRMA KAVRAMSAL ÇERÇEVE. Dr. Asiye TOKER GÖKÇE. E-posta: asitoker@gmail.com

MOBBİNG: İŞ YERİNDE YILDIRMA KAVRAMSAL ÇERÇEVE. Dr. Asiye TOKER GÖKÇE. E-posta: asitoker@gmail.com 1 MOBBİNG: İŞ YERİNDE YILDIRMA KAVRAMSAL ÇERÇEVE Dr. Asiye TOKER GÖKÇE E-posta: asitoker@gmail.com 2 Mobbing: İş Yerinde Yıldırma Mobbing (iş yerinde yıldırma) bir veya daha fazla kişinin, hedef seçtikleri

Detaylı

Doç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Doç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik

Detaylı

yukarıda olduğu psikolojik bir durumdur.

yukarıda olduğu psikolojik bir durumdur. Stress Yönetimi STRES NEDİR? Bireylerin, fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi veya zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Kişilerde meydana gelen ve onları normal faaliyetlerinden

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ A- ÖRGÜTSEL DAVRANIŞIN YÖNETİMİ... 3 1. Örgütsel Davranışın Tanımı ve Amacı... 5 2. Örgütsel Davranışın Konusu... 6 3. Örgütsel

Detaylı

SOSYAL PSİKOLOJİ II KISA ÖZET KOLAYAOF

SOSYAL PSİKOLOJİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SOSYAL PSİKOLOJİ II KISA ÖZET KOLAYAOF

Detaylı

kişinin örgütte kendini anlamlandırmasına fırsat veren ve onun inanış, düşünüş ve davranış biçimini belirleyen normlar ve değerler

kişinin örgütte kendini anlamlandırmasına fırsat veren ve onun inanış, düşünüş ve davranış biçimini belirleyen normlar ve değerler 1 Örgüt Kültürü Örgüt Kültürü kişinin örgütte kendini anlamlandırmasına fırsat veren ve onun inanış, düşünüş ve davranış biçimini belirleyen normlar ve değerler bütünüdür. 2 Örgüt kültürü, temel grupsal

Detaylı

Sağlık Yönetimi Kongresi 2018

Sağlık Yönetimi Kongresi 2018 Sağlık Yönetimi Kongresi 2018 SAĞLIK ÇALIŞANLARINA UYGULANAN MOBBİNG ve SAKINCALARI Musa AKAN Sağlık-Der İstanbul İl Başkanı MOBBING Mobbing nedir? Mobbing Nedir? Latince' de ''psikolojik şiddet, baskı

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Giriş... 1. Birinci Bölüm ÖRGÜTSEL PSİKOLOJİYE GİRİŞ

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Giriş... 1. Birinci Bölüm ÖRGÜTSEL PSİKOLOJİYE GİRİŞ İÇİNDEKİLER Önsöz... iii Giriş... 1 Birinci Bölüm ÖRGÜTSEL PSİKOLOJİYE GİRİŞ A-ÖRGÜTSEL YAPI VE PSİKOLOJİK TASARIMI... 9 1. İş ve Çalışmanın Psikolojisi... 10 2. Çalışmanın Doğası... 13 3. Çalışma Koşulları

Detaylı

Mobbing Kavramı ve Gelişimi Mobbing kavramı Latince kökenli mobile vulgus sözcüklerinden gelmektedir. Hareketli insanlar, şiddet eğilimli kalabalık,

Mobbing Kavramı ve Gelişimi Mobbing kavramı Latince kökenli mobile vulgus sözcüklerinden gelmektedir. Hareketli insanlar, şiddet eğilimli kalabalık, Mobbing Kavramı ve Gelişimi Mobbing kavramı Latince kökenli mobile vulgus sözcüklerinden gelmektedir. Hareketli insanlar, şiddet eğilimli kalabalık, topluluk anlamlarını taşır. Mob teriminin Latincede

Detaylı

EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ

EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bu ders kapsamında Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme Alanında kullanılan nicel ve nitel araştırma

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet

Detaylı

İş Yerinde Psikolojik Tacizle Mücadele Paneli. (Mobbing)

İş Yerinde Psikolojik Tacizle Mücadele Paneli. (Mobbing) İş Yerinde Psikolojik Tacizle Mücadele Paneli (Mobbing) SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI YADİGAR GÖKALP İLHAN: -BUGÜNE KADAR 103 PERSONELİMİZ TARAFINDAN KOMİSYONUNA BAŞVURUDA BULUNULMUŞTUR MOBBİNG İLE MÜCADELE

Detaylı

PSİKOLOJİK YILDIRMANIN ÖNCÜLLERİ VE SONUÇLARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Hacettepe Üniversitesi Psikometri Araştırma ve Uygulama Merkezi HÜPAM

PSİKOLOJİK YILDIRMANIN ÖNCÜLLERİ VE SONUÇLARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Hacettepe Üniversitesi Psikometri Araştırma ve Uygulama Merkezi HÜPAM PSİKOLOJİK YILDIRMANIN ÖNCÜLLERİ VE SONUÇLARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Hacettepe Üniversitesi Psikometri Araştırma ve Uygulama Merkezi HÜPAM PROJENİN AMACI Bu projenin temel amacı Hacettepe Üniversitesi

Detaylı

İçindekiler Teşekkür 7 Tablolar ve Grafikler Listesi 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ KAVRAMLARI I. SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ

İçindekiler Teşekkür 7 Tablolar ve Grafikler Listesi 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ KAVRAMLARI I. SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ İçindekiler Teşekkür 7 Tablolar ve Grafikler Listesi 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ KAVRAMLARI I. SAPMA, SUÇ VE KRİMİNOLOJİ KAVRAMLARI 21 A. Sapma (Deviance) 21 B. Suç (Crime) 23 C.

Detaylı

MOBBİNG. Uzm. Hem. Şirin HARKIN BEÜ Sağlık Uyg. Ve Arş. Merkezi Kapalı Psikiyatri Servis Sorumlu Hemşiresi

MOBBİNG. Uzm. Hem. Şirin HARKIN BEÜ Sağlık Uyg. Ve Arş. Merkezi Kapalı Psikiyatri Servis Sorumlu Hemşiresi MOBBİNG Uzm. Hem. Şirin HARKIN BEÜ Sağlık Uyg. Ve Arş. Merkezi Kapalı Psikiyatri Servis Sorumlu Hemşiresi Mobbing Nedir? Mobbing Oluşumu, Süreci ve Etkileri Başa Çıkma Yolları Hukuki Boyutu ve Davalar

Detaylı

YEME BOZUKLUĞUNDAN İŞ YERİNDE YILDIRMA YA. Dr. Zerrin Oğlağu Prof. Dr. Şahika Yüksel İstanbul Tıp Fakültesi Psikososyal Travma Programı

YEME BOZUKLUĞUNDAN İŞ YERİNDE YILDIRMA YA. Dr. Zerrin Oğlağu Prof. Dr. Şahika Yüksel İstanbul Tıp Fakültesi Psikososyal Travma Programı YEME BOZUKLUĞUNDAN İŞ YERİNDE YILDIRMA YA Dr. Zerrin Oğlağu Prof. Dr. Şahika Yüksel İstanbul Tıp Fakültesi Psikososyal Travma Programı OLGU; 29 yaşında, bekar, kadın Doktora öğrencisi İstanbul da kız kardeşi

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Derya DENİZ Doğum Tarihi: 31.12.1979 Ünvanı : Yrd. Doç. Dr. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Psikoloji İstanbul Üniversitesi 2002

Detaylı

PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ

PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ Mesleki Risk Faktörleri Biyolojik Riskler Kimyasal Riskler Fiziksel Riskler Psikososyal Riskler Uluslararası Çalışma Örgütü psikososyal tehlikeleri iş doyumu, iş örgütlenmesi

Detaylı

TEŞEKKÜR. Her zaman içtenliğiyle çalışmama ışık tutan ve desteğini esirgemeyen sevgili arkadaşım Sedat Yüce ye çok teşekkür ederim.

TEŞEKKÜR. Her zaman içtenliğiyle çalışmama ışık tutan ve desteğini esirgemeyen sevgili arkadaşım Sedat Yüce ye çok teşekkür ederim. i ii TEŞEKKÜR Tezimi başarıyla bitirebilmenin mutluluğu içerisindeyim. Çalışmamın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen danışmanım Sayın Doç. Dr. Zehra ÖZÇINAR a, tezimi değerlendirmek için zamanını

Detaylı

ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl:2, Sayı:3 HAZİRAN 2011

ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl:2, Sayı:3 HAZİRAN 2011 FARKLI ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERDE PSİKOLOJİK TACİZ (MOBBİNG): ANTALYA İLİ ÖRNEĞİ Aydın ÇİVİLİDAĞ Dr., T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Dr.İlhami Tankut Anadolu Lisesi, aydin-civilidag@hotmail.com

Detaylı

MAVİ YAKALILARIN ÇALIŞMAYA YÖNELİK TUTUMLARI

MAVİ YAKALILARIN ÇALIŞMAYA YÖNELİK TUTUMLARI MAVİ YAKALILARIN ÇALIŞMAYA YÖNELİK TUTUMLARI ÇALIŞMA PSİKOLOJİSİ VERİ BANKASI ÖRNEĞİ www.calismapsikolojisi.net Yrd. Doç. Dr. Burcu KÜMBÜL GÜLER Kocaeli Üniversitesi Gündem İnsan Kaynakları ve Çalışma

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARINDA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ

SAĞLIK KURUMLARINDA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ SAĞLIK KURUMLARINDA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ Örgütsel yapının oluşumu, devamlılığı ve güçlendirme çalışmaları, örgütsel verimlilik açısından oldukça önemlidir. Bireysel olarak davranış, çevreden gelen

Detaylı

YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI

YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI YRD. DOÇ. DR. ULAŞ KARAN Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Anayasa Hukuku Işığında EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XXI GİRİŞ VE YÖNTEM I.

Detaylı

İŞLETMELERDE YAŞANAN PSİKOLOJİK ŞİDDET

İŞLETMELERDE YAŞANAN PSİKOLOJİK ŞİDDET T.C. ATILIM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ İŞLETMELERDE YAŞANAN PSİKOLOJİK ŞİDDET HAZIRLAYAN Volkan EKİZ TEZ DANIŞMANI Dr. Anıl ÇEKİÇ

Detaylı

NEOKLASİK YÖNETİM KURAMLARI III (Takas ve Uyum Kuramlarının Eğitim Yönetimine Yansımaları)

NEOKLASİK YÖNETİM KURAMLARI III (Takas ve Uyum Kuramlarının Eğitim Yönetimine Yansımaları) Ünite 6 NEOKLASİK YÖNETİM KURAMLARI III (Takas ve Uyum Kuramlarının Eğitim Yönetimine Yansımaları) Doç. Dr. Cevat ELMA Bu ünitede gücün (erkin) yöneticiler tarafından bir etkileme aracı olarak nasıl kullanıldığına

Detaylı

ÖRGÜT SAĞLIĞI OKULDA SAĞLIK, İKLİM VE. Sağlıklı örgüt için gerekenler: Yrd. Doç. Dr. Çetin Erdoğan. Örgüt Sağlığı. Örgüt Sağlığı.

ÖRGÜT SAĞLIĞI OKULDA SAĞLIK, İKLİM VE. Sağlıklı örgüt için gerekenler: Yrd. Doç. Dr. Çetin Erdoğan. Örgüt Sağlığı. Örgüt Sağlığı. ÖRGÜT SAĞLIĞI OKULDA SAĞLIK, İKLİM VE KÜLTÜR Yrd. Doç. Dr. Çetin Erdoğan Örgütün amaçlarına uygun olarak görevlerini yerine getirebilmesi, yaşamını sürdürmesi, karşılaştığı sorunları çözmesi ve gelişimini

Detaylı

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ KKTC YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Edim MACİLA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ LEFKOŞA,

Detaylı

NASIL MÜCADELE EDİLİR?

NASIL MÜCADELE EDİLİR? SİBER ZORBALIK NEDİR? NASIL MÜCADELE EDİLİR? SİBER ZORBALIK NEDİR? NASIL MÜCADELE EDİLİR? HAZIRLAYAN: Prof. Dr. Emel Baştürk Akca Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü ve Bilişim Anabilim

Detaylı

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar. Dt. Evin Toker

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar. Dt. Evin Toker Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar Dt. Evin Toker dtevintoker@gmail.com Şiddet Nedir? Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şiddeti; fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir

Detaylı

MOBBİNG. Bilgey GEDİK Şube Müdürü

MOBBİNG. Bilgey GEDİK Şube Müdürü MOBBİNG Bilgey GEDİK Şube Müdürü SUNUM PLANI Mobbing Nedir? Mobbingin Oluşumu, Süreci ve Etkileri Başa Çıkma Yolları Kamu Yönetiminde Mobbing İşyerinde Psikolojik Şiddet Bezdiri Duygusal Taciz Mobbing

Detaylı

CEZA HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER

CEZA HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER İsmail ERCAN THEMIS CEZA HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM GİRİŞ Birinci Bölüm Suçların Sınıflandırılması ikinci Bölüm Temel Kavramlar I. KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMI... 5 II. SİLAH KAVRAMI... 8

Detaylı

Mobbing Araştırması. Haziran 2013

Mobbing Araştırması. Haziran 2013 Mobbing Araştırması Haziran 2013 Araştırma Hakkında 2013 Haziran ayında PERYÖN ve Towers Watson tarafından düzenlenen Mobbing Araştırması na çeşitli sektörlerden 143 katılımcı veri sağlamıştır. Ekteki

Detaylı

Performans ve Kariyer Yönetimi

Performans ve Kariyer Yönetimi Performans ve Kariyer Yönetimi Doç.Dr. İbrahim Sani MERT (13üncü Hafta) (Kariyer Planlama) KARİYER PLANLAMA Kariyer planlama, bir kişinin bireysel yetenekleri ilgileri, bilgisi ve motivasyon ve diğer özelliklerinin

Detaylı

ÖRGÜTLERDE YILDIRMA (MOBBING): KAMU SEKTÖRÜNDE BİR İNCELEME

ÖRGÜTLERDE YILDIRMA (MOBBING): KAMU SEKTÖRÜNDE BİR İNCELEME ÖRGÜTLERDE YILDIRMA (MOBBING): KAMU SEKTÖRÜNDE BİR İNCELEME Hasan İBİCİOĞLU Süleyman Demirel Üniversitesi 32260Çünür/Isparta E-posta: hibici@iibf.sdu.edu.tr Münire ÇİFTÇİ Süleyman Demirel Üniversitesi

Detaylı

Yard. Doç. Dr. Mine Afacan Fındıklı. İş Değerleri ve Çalışma Hayatına Yansımaları

Yard. Doç. Dr. Mine Afacan Fındıklı. İş Değerleri ve Çalışma Hayatına Yansımaları Yard. Doç. Dr. Mine Afacan Fındıklı İş Değerleri ve Çalışma Hayatına Yansımaları İstanbul - 2013 Yayın No : 2918 İşletme-Ekonomi Dizisi : 590 1. Baskı Haziran 2013 İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-943 - 8 Copyright

Detaylı

ÇALIŞMA HAYATINDA MOBBİNG İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

ÇALIŞMA HAYATINDA MOBBİNG İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ ÇALIŞMA HAYATINDA MOBBİNG İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ Yrd. Doç.Dr.Rozi MİZRAHİ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Sıtkı Koçman MYO selin@mu.edu.tr Özet Günümüzün çağdaş işyeri ortamlarında çalışanlar zaman

Detaylı

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU iii TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Rabia HOŞ tarafından hazırlanan " Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında

Detaylı

KADIN DOSTU AKDENİZ PROJESİ

KADIN DOSTU AKDENİZ PROJESİ KADIN DOSTU AKDENİZ PROJESİ KADINLARA DESTEK MEKANİZMALARI ONLİNE KİTAPÇIĞI Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Gençlik Topluluğu 2015-2016 İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Kadın Dostu Akdeniz Projesi 3. Projenin

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I GİRİŞ

İÇİNDEKİLER BÖLÜM I GİRİŞ İÇİNDEKİLER BÖLÜM I GİRİŞ İNSAN İLİŞKİLERİ... 1 İNSAN İLİŞKİLERİNİ DÜZENLEYEN KAVRAM VE İLKELER... 4 Temel Kavramlar... 5 Karşılıklı İlgi... 5 Kendine Özgü Olma... 6 Eyleme İsteklilik... 7 Onur... 7 İnsan

Detaylı

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ BİLİM DALI

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ BİLİM DALI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ BİLİM DALI İŞYERİNDE MOBBING (PSİKOLOJİK TACİZ) VE ÇALIŞAN MOTİVASYONU ÜZERİNDEKİ ETKİSİ YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ YÖNETİM İşletme amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşmak üzere planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetimin yapılması sürecidir. 2 YÖNETİM TEORİLERİ KLASİK

Detaylı

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Psikososyal Güvenlik İklimi Psikososyal güvenlik iklimi, örgütsel iklimin spesifik bir boyutu olup, çalışanların psikolojik

Detaylı

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: LİDERLİK Doç. Dr. Cevat ELMA

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: LİDERLİK Doç. Dr. Cevat ELMA Ünite 9 ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: LİDERLİK Doç. Dr. Cevat ELMA LİDERLİK Liderlik, geçmişten günümüze üzerinde çalışılan ve birçok araştırmacının da ilgisini çeken bir alan olmuştur. Gösterilen bunca

Detaylı

ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ VE MOTİVASYON ELİF SANDAL ÖNAL

ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ VE MOTİVASYON ELİF SANDAL ÖNAL ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ VE MOTİVASYON ELİF SANDAL ÖNAL ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ VE MOTİVASYON Bireylerin günlük hayatlarının yaklaşık üçte birini geçirdikleri işyerleri, kişi için önemli bir ortamdır. İşyerlerinde

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm BÜRO YÖNETİMİNE GİRİŞ

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm BÜRO YÖNETİMİNE GİRİŞ İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm BÜRO YÖNETİMİNE GİRİŞ 1. BÜRO YÖNETİMİNE GİRİŞ... 1 1.1. BÜRO KAVRAMI... 1 1.2. BÜROLARIN TARİHSEL GELİŞİMİ... 3 1.3. BÜROLARIN İŞLEVLERİ... 4 1.4. BÜRO TÜRLERİ... 6 1.4.1. Klasik

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 ÖNSÖZ BİRİNCİ BÖLÜM EŞİTLİK KAVRAMI

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 ÖNSÖZ BİRİNCİ BÖLÜM EŞİTLİK KAVRAMI İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 ÖNSÖZ II İÇİNDEKİLER 13 KİSALTMALAR 25 GİRİŞ 27 BİRİNCİ BÖLÜM EŞİTLİK KAVRAMI 1. Genel Olarak 29 I. Felsefi Açıdan Eşitlik Kavramı 29 II. Eşitlik İlkesi ve Değer Yargıları 30 III. Eşitlik

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİNE ETKİ EDEN GENEL FAKTÖRLER

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİNE ETKİ EDEN GENEL FAKTÖRLER İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SINIF YÖNETİMİNE ETKİ EDEN GENEL FAKTÖRLER A. Sosyal Değişim...2 B. Öğretmenlerin İşleri ve Kimlikleri...6 C. Akademisyen-Öğretmen Ayrımı...9 D. Geleceğe Bakış...10 E. Yapılandırıcılık

Detaylı

Toplumsal cinsiyet ve şiddet

Toplumsal cinsiyet ve şiddet Toplumsal cinsiyet ve şiddet Cinsel içerikli kitap ve dergilerin cinsel saldırganlığı artırmadaki rolü nedir? Cinsel şiddetin gösterimi gerçekte cinsel saldırganlığı artırır mı? Şiddet içerikli ve şiddet

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ Ercan AYDOĞDU Akdeniz Üniversitesi Hastanesi İşyeri Sağlık Birimi

Detaylı

MOBBING İN KİŞİSEL VE ÖRGÜTSEL ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

MOBBING İN KİŞİSEL VE ÖRGÜTSEL ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of the Institute of Social Sciences Sayı Number 3, Bahar Spring 2009, 99-111 MOBBING İN KİŞİSEL VE ÖRGÜTSEL ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA A Study on the Individual

Detaylı

İŞYERİNDE YILDIRMA (MOBBİNG) VE İŞ DOYUMU İLİŞKİSİ

İŞYERİNDE YILDIRMA (MOBBİNG) VE İŞ DOYUMU İLİŞKİSİ T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ANABİLİM DALI İNSAN KAYNAKLARI PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ İŞYERİNDE YILDIRMA (MOBBİNG) VE İŞ DOYUMU İLİŞKİSİ

Detaylı

İŞ YERİ UYUM ENVANTERİ ADI SOYADI DOĞUM TARİHİ UYGULAMA TARİHİ SIRA NO TAKİP NO. Eddie Van Halen

İŞ YERİ UYUM ENVANTERİ ADI SOYADI DOĞUM TARİHİ UYGULAMA TARİHİ SIRA NO TAKİP NO. Eddie Van Halen İŞ YERİ UYUM ENVANTERİ ADI SOYADI DOĞUM TARİHİ UYGULAMA TARİHİ SIRA NO TAKİP NO.7.05 944 Geliştirme - Güncelleme Tarihi: 009-05 Versiyon GİRİŞ DBE İŞ YERİ UYUM ENVANTERİ NEDİR?.7.05 DBE İş Yeri Uyum Envanteri,

Detaylı

Adli Psikolojiye Bakış ve Trafik Psikolojisi

Adli Psikolojiye Bakış ve Trafik Psikolojisi Adli Psikolojiye Bakış ve Trafik Psikolojisi Prof. Dr. Nebi Sümer Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adli Psikoloji Günleri Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi 21-22 Mart 2014 Gündem Türkiye nin trafik güvenliği

Detaylı

1 YÖNETİM VE ORGANİZASYONLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

1 YÖNETİM VE ORGANİZASYONLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 YÖNETİM VE ORGANİZASYONLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Yönetim Kavramı 12 1.1.1Yönetim Kavramının Kapsam ve Önemi 13 1.1.2. Yönetimin Tanımı 15 1.1.3. Yönetim Faaliyetinin

Detaylı

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ KIMYA BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ENDÜSTRİYEL KİMYAYA YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖZYETERLİLİK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ; CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Gülbin KIYICI Arş.Gör.Dr. Nurcan KAHRAMAN Prof.

Detaylı

Doç. Dr. YÜCEL OĞURLU İDARE HUKUKUNDA E-DEVLET DÖNÜŞÜMÜ VE DİJİTALLEŞEN KAMU HİZMETİ

Doç. Dr. YÜCEL OĞURLU İDARE HUKUKUNDA E-DEVLET DÖNÜŞÜMÜ VE DİJİTALLEŞEN KAMU HİZMETİ Doç. Dr. YÜCEL OĞURLU İDARE HUKUKUNDA E-DEVLET DÖNÜŞÜMÜ VE DİJİTALLEŞEN KAMU HİZMETİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR... xvii GİRİŞ...1 Birinci Bölüm KAVRAM OLARAK E-DEVLET VE DİĞER

Detaylı

Meslekte Ruh Sağlığı. A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD

Meslekte Ruh Sağlığı. A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD Meslekte Ruh Sağlığı A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD Çalışan Sağlığı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sağlık, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal bakımdan tam

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MOBBİNG KOMİSYONU ÇALIŞMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MOBBİNG KOMİSYONU ÇALIŞMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM 1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MOBBİNG KOMİSYONU ÇALIŞMA YÖNERGESİ Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç: MADDE 1 BİRİNCİ BÖLÜM Bu usul ve esaslar, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencileri

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM-I. Doç. Dr. Günseli GİRGİN

İÇİNDEKİLER BÖLÜM-I. Doç. Dr. Günseli GİRGİN İÇİNDEKİLER BÖLÜM-I Doç. Dr. Günseli GİRGİN ÇAĞDAŞ EĞİTİM SİSTEMLERİNDE ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK... 1 Giriş... 2 Çağdaş Eğitimde Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Yeri... 2 Psikolojik Danışma

Detaylı

Dr. Asiye Toker GÖKÇE MOBBÝNG: ÝÞYERINDE YILDIRMA: EÐÝTÝM ÖRNEÐÝ ISBN

Dr. Asiye Toker GÖKÇE MOBBÝNG: ÝÞYERINDE YILDIRMA: EÐÝTÝM ÖRNEÐÝ ISBN Dr. Asiye Toker GÖKÇE MOBBÝNG: ÝÞYERINDE YILDIRMA: EÐÝTÝM ÖRNEÐÝ ISBN 978-605-5885-45-8 2008, Pegem Akademi Bu kitabýn basým, yayýn ve satýþ haklarý Pegem Akademi Yay. Eðt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Þti ye

Detaylı

YILDIRMA EYLEMLERİ VE ÖRGÜTSEL ADANMIŞLIK İLİŞKİSİ: İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRETMENLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

YILDIRMA EYLEMLERİ VE ÖRGÜTSEL ADANMIŞLIK İLİŞKİSİ: İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRETMENLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA T. C. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı YILDIRMA EYLEMLERİ VE ÖRGÜTSEL ADANMIŞLIK İLİŞKİSİ: İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRETMENLERİ

Detaylı

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: TAKIM ÇALIŞMASI Doç. Dr. Cevat ELMA

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: TAKIM ÇALIŞMASI Doç. Dr. Cevat ELMA Ünite 7 ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP SÜRECİ: TAKIM ÇALIŞMASI Doç. Dr. Cevat ELMA TAKIM ÇALIŞMASI Takım çalışması, belirli sayıda işgörenin, belirli amaçlarla ve belirli sürelerle bir araya gelip sorunların

Detaylı

MOBBİNG VE ÖRGÜT İKLİMİ İLE İLİŞKİSİNE YÖNELİK AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

MOBBİNG VE ÖRGÜT İKLİMİ İLE İLİŞKİSİNE YÖNELİK AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi www.esosder.org Electronic Journal of Social Sciences info@esosder.org Güz-2008 C.7 S.26 (334-357) ISSN:1304-0278 Autumn-2008 V.7 N.26 MOBBİNG VE ÖRGÜT İKLİMİ İLE İLİŞKİSİNE

Detaylı

Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler

Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler Çocuk ve ergenin kötüye kullanımını üç ana başlıkta ele

Detaylı

REKABET HUKUKUNDA TAZMİNAT TALEPLERİ

REKABET HUKUKUNDA TAZMİNAT TALEPLERİ Dr. Murat ŞAHİN Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi REKABET HUKUKUNDA TAZMİNAT TALEPLERİ ABD, AB ve Türk Rekabet Hukuklarında

Detaylı

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF EĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- EĞİTİM VE PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ: EĞİTİM PSİKOLOJİSİ.... 4 2. ÜNİTE-GELİŞİMİN TEMELLERİ........7 3. ÜNİTE-FİZİKSEL

Detaylı

İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ

İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ Dr. Salih DURSUN İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ KAVRAM MODELLER UYGULAMA Beta Yay n No : 2668 İşletme - Ekonomi : 558 1. Baskı Mart 2012 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-692 - 5 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye

Detaylı

İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM ÖRGÜT YÖNETİMİ VE YÖNETİMDE SORUN ÇÖZME

İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM ÖRGÜT YÖNETİMİ VE YÖNETİMDE SORUN ÇÖZME İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM ÖRGÜT YÖNETİMİ VE YÖNETİMDE SORUN ÇÖZME A. YÖNETİM, YÖNETİCİLİK VE LİDERLİK... 3 1.Yönetim Kavramı... 3 1.1. Yönetim Sürecinin Özellikleri... 4 1.2. Örgütlerde Yönetim Düzeyleri...

Detaylı

T.C ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI

T.C ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI T.C ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ORGANİZE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARIN MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ İLE İŞE BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİYİ BELİRLEMEYE

Detaylı

T.C. KIRIKKALE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI

T.C. KIRIKKALE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI T.C. KIRIKKALE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ANA BĠLĠM DALI ĠLKÖĞRETĠM OKULU SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN OKUL MÜDÜRLERĠ TARAFINDAN YILDIRMA DAVRANIġLARINA MARUZ KALMA DURUMLARI (Kırıkkale

Detaylı

1. Bölüm: Toplumsal Yapı ve Sınıf Yönetimi...1

1. Bölüm: Toplumsal Yapı ve Sınıf Yönetimi...1 İçindekiler 1. Bölüm: Toplumsal Yapı ve Sınıf Yönetimi...1 Giriş...1 ÖĞRENCİ DAVRANIŞINI ETKİLEYEN TOPLUMSAL ETMENLER...2 Aile...3 Anne Babanın Çocuğu Yetiştirme Biçimi...3 Ailede Şiddet...4 Aile İçi Çatışmanın

Detaylı

AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ

AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Bu proje; okul yönetimi, öğretmenler, öğrenciler, veliler ve okul personelini kapsayan geniş katılımlı bir çalışmayı amaçlar. Bu proje; tüm

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ VE TEŞEKKÜR KİTABIN YAPISI VE KAPSAMI YAZAR HAKKINDA 1. BÖLÜM ÜSTÜN YETENEKLİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR VE KURAMSAL ÇERÇEVE

İÇİNDEKİLER SUNUŞ VE TEŞEKKÜR KİTABIN YAPISI VE KAPSAMI YAZAR HAKKINDA 1. BÖLÜM ÜSTÜN YETENEKLİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR VE KURAMSAL ÇERÇEVE İÇİNDEKİLER SUNUŞ VE TEŞEKKÜR... v KİTABIN YAPISI VE KAPSAMI... vii YAZAR HAKKINDA... ix 1. BÖLÜM ÜSTÜN YETENEKLİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR VE KURAMSAL ÇERÇEVE 1.1. ÜSTÜN YETENEKLİLİĞE TARİHSEL BAKIŞ...

Detaylı

ANKET DEĞERLENDİRME RAPORU. Ankete Katılan Toplam Kişi Sayısı :1426. Cinsiyetiniz?

ANKET DEĞERLENDİRME RAPORU. Ankete Katılan Toplam Kişi Sayısı :1426. Cinsiyetiniz? ANKET DEĞERLENDİRME RAPORU Ankete Katılan Toplam Kişi Sayısı :1426 Cinsiyetiniz? Medeni durumunuz? Eğitim durumunuz? Üniversitede her düzeydeki yöneticiler, kurumla ilgili görevlerinde başarılıdır. Yöneticiler,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖN SÖZ... iii GİRİŞ...1 ÖRGÜTLERDE İNSAN KAYNAKLARI VE YÖNETİMİ...9

İÇİNDEKİLER. ÖN SÖZ... iii GİRİŞ...1 ÖRGÜTLERDE İNSAN KAYNAKLARI VE YÖNETİMİ...9 İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... iii GİRİŞ...1 1. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE İNSAN KAYNAKLARI VE YÖNETİMİ...9 İNSAN KAYNAKLARI KAVRAMI, ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ...10 İnsan Kaynakları Kavramı...10 İnsan Kaynaklarının Önemi...12

Detaylı

Üçüncü baskıya ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür. 1 Giriş 1

Üçüncü baskıya ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür. 1 Giriş 1 XI İçindekiler Üçüncü baskıya ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür Sayfa vii viii x 1 Giriş 1 Tanımlar: Kültürlerarası psikoloji nedir? 3 Tartışmalı konular 5 Konu 1: İçsel olarak ya da dışsal olarak

Detaylı

Bilimsel Araştırma Yöntemleri I

Bilimsel Araştırma Yöntemleri I İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programları Bilimsel Araştırma Yöntemleri I Dr. M. Volkan TÜRKER 7 Bilimsel Araştırma Süreci* 1. Gözlem Araştırma alanının belirlenmesi 2. Ön Bilgi

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR...1

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR...1 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR...1 KISIM 1 PERSONEL YÖNETİMİNDEN YETKİNLİĞE DAYALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNE GEÇİŞ SÜRECİ VE KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR...3 I. İNSAN

Detaylı

MBA 507 (3) TUTUMLAR VE İŞ TATMİNİ

MBA 507 (3) TUTUMLAR VE İŞ TATMİNİ MBA 507 (3) TUTUMLAR VE İŞ TATMİNİ Tutum Tutum bir kişinin diğer bir kişi, bir olay veya çevresi ile ilgili olarak negatif veya pozitif tavırdır. Tutum Tutumlar değerler gibi sosyal ve duygusal inşalardır

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii Şekiller Listesi... xi Tablolar Listesi... xii BİRİNCİ BÖLÜM AĞIRLAMA ENDÜSTRİSİNE GENEL BAKIŞ 1.1. Ağırlama Endüstrisine Giriş... 1 1.1.1. Ağırlama Endüstrisi ve Turizm Endüstrisi

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion: ÖZET Amaç: Yapılan bu çalışma ile Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesinde görevli hemşirelerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesi ve zihinsel iş yükünün hemşirelerin sosyo-kültürel özelliklerine

Detaylı

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi Fatma GÖLPEK SARI Prof. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim

Detaylı

Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM

Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM PDR BÜLTENİ Bülten Tarihi: Aralık 2016 Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu Psikolojik Danışma ve

Detaylı

KRİMİNOLOJİ -I- 11 Aralık 2014 Suçun Ölçümü 2. Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ

KRİMİNOLOJİ -I- 11 Aralık 2014 Suçun Ölçümü 2. Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ KRİMİNOLOJİ -I- Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com 11 Aralık 2014 Suçun Ölçümü 2 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ SUÇUN ÖLÇÜMÜNDE KAYNAKLAR Resmi suç istatistikleri: Polis istatistikleri

Detaylı

1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ

1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ ÇOCUK PSİKOLOJİSİNDE GELİŞİM MODELLERİ... 3 ÖĞRENME TEORİSİ MODELİ... 4 BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ... 5 İNSAN GELİŞİMİNİ VE PSİKOLOJİSİNİ AÇIKLAYAN TEMEL KURAMLAR...

Detaylı

GİRİŞ BÖLÜM I DEĞİŞİM İLE İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMLARI VE DEĞİŞİM TÜRLERİ Değişim Türleri... 22

GİRİŞ BÖLÜM I DEĞİŞİM İLE İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMLARI VE DEĞİŞİM TÜRLERİ Değişim Türleri... 22 İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 BÖLÜM I DEĞİŞİM İLE İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMLARI VE DEĞİŞİM TÜRLERİ... 11 Değişim Türleri... 22 BÖLÜM II ÖRGÜTSEL DEĞİŞİMİN TEMELLERİ... 23 Örgütsel Değişim Süreci ve Doğası... 23

Detaylı

2012 İŞ YERİNDE KADIN ARAŞTIRMASI RAPORU. Mart, 2012

2012 İŞ YERİNDE KADIN ARAŞTIRMASI RAPORU. Mart, 2012 2012 İŞ YERİNDE KADIN ARAŞTIRMASI RAPORU Mart, 2012 ARAŞTIRMA HAKKINDA 2012 Şubat ayında PERYÖN web sayfasında yer alan İş Yerinde Kadın Araştırması, Dernek üyeleri ve iletişim veri tabanında bulunan yaklaşık

Detaylı

Orhan KAYA KPSS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME PROGRAM GELİŞTİRME

Orhan KAYA KPSS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME PROGRAM GELİŞTİRME T A K K İ D ÖSYM nin Vazgeçemedigi Orhan KAYA KPSS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME PROGRAM GELİŞTİRME Soru Tipleri Güzel ülkemin güzel insanı... Eser Adı Dikkat Çıkabilir Ölçme ve Değerlendirme & Program Geliştirme

Detaylı

YÖNETİCİLİĞİ GELİŞTİRME PROGRAMLARI

YÖNETİCİLİĞİ GELİŞTİRME PROGRAMLARI YÖNETİCİLİĞİ GELİŞTİRME PROGRAMLARI İçindekiler Koçluk Mini MBA... Motivasyon Toplantı Yönetimi Zaman Yönetimi ve Stratejik Önceliklendirme... Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Koçluk K im le r k a t ı

Detaylı