MİRAS HUKUKU İLE' İLGİLİ GENEL BİLGİLER

Transkript

1 İ Ç İ N D E K İ L E R MİRAS HUKUKU İLE' İLGİLİ GENEL BİLGİLER 1, Miras Hukuku Kavramı, Miras Hukukunun Medenî Kanun içindeki yeri ve Miras Hukuku ile ilgili mevzuat 3 I. Miras Hukuku Kavramı 3 II. Miras Hukukunun Medenî Kanununun sistematiği içindeki yeri... 5 III. Miras Hukuku ile ilgili mevzuat 7 2. Anayasa ve Hukuk Politikası ile ilgili düşünceler açısından Miras Hukuku... 9 I. Miras hakkının Anayasa ile garanti altına alınması 9 II. Miras kurumuna yapılan tenkitler ve bazı reform teklifleri 12 III. Miras kurumu lehine öne sürülen, ona dayanak teşkil eden bazı düşünceler Miras kurumunun aileye dayandırılması Miras kurumunun kişileri çalışmağa ve kazanmağa itici gücü Miras kurumunun devlete kargı kişilerin hürriyetlerini teminat altına alması 22 IV. Sovyet Rusyada Miras Hukukunun geçirdiği gelişme 22 V. Sonuç Miras Hukukunun önemli kavramları 30 I. Miras 30 H. Mirasbırakan 30 III. Tereke Genel olarak Malvarlığında yer alıp terekede yer almayan hukukî ilişkiler Malvarlığında yer almayıp terekede yer alan hukukî ilişkiler Mirasbırakanm ölümü sebebi ile mirasçıların doğrudan doğruya kazandıkları haklar 36 IV. Kanuna dayanan (kanunî) mirasçıhk ve mirasbırakanm iradesine dayanan (iradî) mirasçıhk 38 V. Ölüme bağlı tasarruf 40 S 4. Miras Hukukunun temel prensibi olarak küllî halefiyet 41 I. Küllî halefiyet kavramı 41 II. Miras Hukukunda cüz'i halefiyet halleri 47 III. Küllî halefiyetle cüz'i halefiyet arasındaki ilgi 52

2 BİRİNCİ KISIM M İ R A S Ç I L A R BİRİNCİ BÖLÜM KANUNA DAYANAN MİRASÇILIK 5. Kan hısımlarının kanunî mirasçılığına hâkim olan parantel (zümre) sistemi ve bu sistemin esasları 57 I. Kan hısımlarının mirasçılığmda başvurulan çeşitli sistemler içinde parantel (zümre) sisteminin yeri ve anlamı Sınıf sistemi Parantel veya zümre sistemi, 58 a) Parantel (zümre) kavramı 58 b) Kanunî mirasçıhk açısından çeşitli zümreler 58 II. Zümre sistemine hâkim olan prensipler Kan hısımlarının kanunî mirasçılığında bazı özel durumlar (Nesebi düzeltilen kişiler, yarım kan hısımları, mirasbırakana birden fazla hısımlık bağı ile bağlı olanlar) 69 I. Nesebi düzeltilen kişiler Nesebin düzeltilmesi geçmişe etkili olur mu? Nesebin düzeltilmesi, nesebi düzeltilen kişinin evlilik dışı füruğuna etkili olur mu? 73 II. Yarım kan hısımlarının kanunî mirasçıhğı 74 III. Mirasbırakana birden fazla hısımlık bağı ile bağlı olanlar Evlilik* dışı hısımların kanunî mirasçıhğı?6 I. Genel olarak 76 II. Evlilik dışı çocuğun anasına ve anasının hısımlarına karşı kanuni mirasçıhğı ' 7 III. Evlilik dışı çocuğun babasına ve babasının hısımlarına karşı kanunî mirasçıhğı 7 1. Evlilk dışı çocuğun kanunî miras hakkının doğumu?8 2. Evlilik dışı çocuğun veya füruğunun babasının evlilik içi füruğu ile birlikte kanunî mirasçı olması (MK. 443/11) Evlât edinmeden doğan kanunî mirasçıhk 8.5 I. Evlât edinmeden doğan kanunî mirasçılığm şartları Evlât edinenin ölümü anında, kurulmuş ve devam eden bir evlâtlık ilişkisi bulunmalıdır Evlât edinme sözleşmesinden önce düzenlenen resmî bir senetle evlâtlık ve füruğunun kanunî miras hakkı kaldırılmamış olmalıdır (MK. 257/c. 4) 85 II. Evlâtlık ve füruğuna tanınan kanunî mirasçılığın niteliği Genel olarak Evlâtlık ilişkisinden doğan kanunî mirasçıhk bir taraflı ve sınırlı bir mirasçılıktır 86

3 İçindekiler VII III. Evlât edinmeden doğan çift mirasçıhk Sağ kalan eşin kanunî mirasçıhğı 90 I. Genel olarak 90 II. Mal rejimleri ile sağ kalan eşin mirasçıhğı arasındaki ilgi III. Sağ kalan eşin kanunî mirasçı sıfatını elde etmesi için gerekli şartlar Mirasbırakanm ölümünde mevcut, gerçekleşmiş bir evlenme bulunmalıdır Kurulmuş bulunan evlilik bağı mirasbırakanm ölümünde devam ediyor olmalıdır 92 IV. Sağ kalan eşin kanunî miras payı Genel olarak Sağ kalan eşin birinci zümre ile birlikte kanunî mirasçı olmasından doğan meseleler 99 a) Eşe tanınan seçim hakkının hukukî mahiyeti 99 b) Seçim hakkı kimin tarafından kullanılır? 99 c) Seçim hakkı nasıl kullanılır? 99 d) Seçim hakkı kime karşı kullanılır? 100 e) Seçim hakkı ne zamana kadar kullanılır? 101 f) Seçim hakkı kullanıldıktan sonra geri alınabilir mi? 106 g) Seçim hakkı eşin mirasçılarına geçer mi? 107 h) Mirasbırakan eşinin seçim hakkım kaldırabilir mi? 110 i) Miras Hukukundan doğan kanunî intifa hakkı ile Aile Hukukundan doğan istifade (yararlanma) hakkı arasındaki ilişki Birden fazla eşin kanunî mirasçıhğı 111 a) Genel olarak 111 b) Kanunî miras paylarının hesaplanması Sağ kalan eşin kanunî intifa hakkı ile ilgili bazı meseleler a) Diğer mirasçıların kanunî intifa hakkı sahibi eşten teminat istemeleri (MK. 446) 113 b) Sağ kalan eşin, intifa hakkı yerine, eş değerde yıllık bir irat istemesi (MK. 445) 117 i 10. Devletin kanunî mirasçıhğı 118 I. Genel olarak 118 n. Devlet Mirası reddedebilir mi? 120 İKİNCİ BÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR BİRİNCİ ALTBÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARLA İLGİLİ GENEL BİLGİLER 11. Ölüme bağlı tasarruf kavramı 125 I. Genel olarak 125

4 VIII Miras Hukuku II. Ölüme bağlı bağışlama ile ölüme bağlı tasarruflar arasındaki ilgi III. Ölüme bağlı tasarruf teriminin çeşitli anlamları Şeklî anlamda ölüme bağlı tasarruf 127 a) Vasiyetname 127 b) Miras sözleşmesi 128 c) Ortak (müşterek) vasiyetname Maddî anlamda ölüme bağlı tasarruf Ölüme bağlı tasarruf yapma ehliyeti 135 I. Genel olarak 135 II. Vasiyetname yapma ehliyeti (MK. 449) Temyiz kudreti Yaş 137 III. Miras sözleşmesi yapma ehliyeti 140 IV. Mirasbırakan için mansup mirasçıyı veya vasiyet alacaklısını bizzat tayin etme zorunluğu 146 İKİNCİ ALTBÖLÜM ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 13. Genel olarak ölüme bağlı tasarruflarda şekle bağlılık prensibi Vasiyetnamenin şekli 157 I. Genel olarak 157 II. Resmî vasiyetname Kavram Çeşitleri 160 a) Genel olarak 160 b) Vasiyetçinin okuyarak ve imzalıyarak düzenlettirdiği resmî vasiyetname (MK ) 162 aa) Birinci safha 162 bb) İkinci safha 168 cc) İşlemde birlik (Unitas actus) kuralı 178 dd) Kanunun öngördüğü şekil şartlarına uyulduğunun doğrudan doğruya vasiyetnamenin metninden anlaşılması zorunluğu 179 ee) Türkçe bilmeyen vasiyetçilerin, Türkiyede düzenlettirecekleri resmî vasiyetnamelerde uygulanacak usul c) Vasiyetçinin okumadan ve imzalamadan düzenlettirdiği resmî vasiyetname (MK. 482) 182 aa) Birinci safha 182 bb) İkinci safha 183 cc) Türkçe bilmeyen vasiyetçinin durumu 184 d) Karma resmî vasiyetnameler 185 aa) Genel olarak 185 bb) Çeşitleri 185 e) Şekil hükümlerine uymamanın müeyyidesi 189 III. El yazısı ile vasiyetname (MK. 485) 191

5 İçindekiler IX 1. Fayda ve mahzurları 191 a) Mahzurları 192 b) Faydaları s..' Elyazısı ile vasiyetnamenin baştan aşağı vasiyetçinin el yazısı, ile yazılmış ve imzalanmış olması zorunluğu 193 a) Genel olarak 193 b) Üçüncü kişiler tarafından yapılan eklerin vasiyetname üzerindeki etkisi 195 aa) Üçüncü kişinin müdahalesi, vasiyetçinin bilgisi ve rızasına dayanıyorsa 195 bb) Üçüncü kişinin müdahalesi, vasiyetçinin bilgisi ve rızası dışında gerçekleşmişse Düzenleme yeri ve tarih 199 a) Genel olarak 199 b) Tarih ve düzenleme yerinin doğruluğu 201 aa) Tarihin doğruluğu 201 bb) Düzenleme yerinin doğruluğu Vasiyetnamede yer alan (bizzat vasiyetçi tarafından yapılmış) ekler ve düzeltmeler Tevdi 217 IV. Sözlü (= şifahî) vasiyetname (MK ) Uygulama alanı Sözlü vasiyetnamenin düzenlenmesi 222 a) Birinci safha 222 b) İkinci safha Sözlü vasiyetnamenin geçici karakteri Miras sözleşmesinin şekli 227 I. Genel olarak ; 227 II. Resmî memur tarafmdan saklama (hıfz) Vasiyetnamenin geri alınması ve yok olması 231 I. Vasiyetnamenin geri alınması Genel olarak Sonraki ölüme bağlı tasarrufla geri alma (MK. 489) Vasiyetnameyi yok ederek geri alma Vasiyetname ile yapılan vasiyetin, vasiyet olunan şeyde sağlararası tasarruf ederek geri alınması (MK. 491/c. 2) (Ademptio legati) 236 II. Vasiyetnamenin yok olması (MK. 490) Miras sözleşmesinin sona ermesi ve miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı veya sağlararası tasarrufların durumu 241 I. Kanun gereğince (kendiliğinden) sona erme Miras sözleşmesi ile mirasçı nasbolunan veya vasiyet alacaklısı tâyin edilen kişinin mirasbırakandan önce ölmesi (MK. 495) Boşanma (MK. 146/11) 242 II. Tarafların karşılıklı rızaları ile sona erme (MK. 493/1)

6 X Miras Hukuku III. Bir taraflı irade beyanı ile sona erme (MK. 493/11, 494) Miras sözleşmesinin mirasbırakan tarafından ortadan kaldırılması (MK. 493/11) Sağlararası edim alacaklısının miras sözleşmesinden dönmesi (MK. 494) ' 244 IV. Mirasbırakan tarafından yapılan ve miras sözleşmesine aykırı düşen tasarruflar Genel olarak Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarruflar ve bağışlamalar 246 a) Miras sözleşmesine aykırı düşen ölüme bağlı tasarruflar b) Miras sözleşmesine aykırı düşen bağışlamalar 247 aa) Miras sözleşmesi ile mirasçı nasbedilmesi hali 247 bb) Miras sözleşmesi ile vasiyet yapılması 249 c) Müeyyide Miras sözleşmesine aykırı düşen diğer tasarruf ve davranışlar 251 a) Mirasbırakanm ivazlı tasarrufları.' 251 aa) Mirasçı nasbmda 251 bb) Vasiyet halinde 252 b) Mirasbırakanm miras sözleşmesi ile bağdaşmayan diğer davranışları 253 c) Karşı taraf, mirasbırakanm sağlığında, miras sözleşmesinden dönebilir mi? 253 ÜÇÜNCÜ ALTBÖLÜM MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 18. Maddî anlamda ölüme bağlı tasarruflarla ilgili genci bilgiler 255 I. Maddî anlamda ölüme bağlı tasarrufların çeşitleri Miras Hukuku ile ilgili ölüme bağlı tasarruflar Miras Hukuku ile ilgili olmayan ölüme bağlı tasarruflar 256 II. Maddî anlamdaki ölüme bağlı tasarrufların hepsi, hem vasiyetnamenin hem de miras sözleşmesinin konusunu teşkil edebilirler mi? Mirasçı nasbi Vasiyet 259 I. Kavram ve terminoloji Kavram Terminoloji 261 II. Vasiyetin bazı özel çeşitleri Alt vasiyet (veya ikinci derecede vasiyet) Ön vasiyet Seçimlik vasiyet Çeşit (nev'i) vasiyeti Alacak vasiyeti İbra vasiyeti 264

7 İçindekiler XI 7. İntifa vasiyeti İrat vasiyeti Tedarik vasiyeti 265 III. Vasiyetin hükümleri Vasiyet borçlusu sıfatı kime aittir? Vasiyet borcunun doğumu ve yerine getirilmesi Vasiyet borcunun tenkisi 270 IV. Kanunî vasiyet kavramı Şart vc mükellefiyet 272 I. Şart Genel olarak Kanuna veya ahlâka aykırı şartlar 274 a) Genel olarak 274 b) Özel bazı durumlar 275 aa) Evlenmeye ilişkin şartlar 275 bb) Ceza kaydı (mirastan yoksun bırakma kaydı) Anlamsız veya tedirgin edici (müziç) şartlar 280 II. Mükellefiyet Kavram Hükümleri : Kanuna, ahlâka aykırı veya anlamsız, tedirgin edici mükellefiyetler Vakıf kurma 284 I. Genel olarak 284 II. Ölüme bağlı olarak kurulan vakfın hukukî durumu Tüzel kişiliğin kazanılması Vakıf kendisine ölüme bağlı olarak yapılan kazandırmayı nasıl ve ne zaman iktisap eder? İkamcli ölüme bağlı tasarruflar 289 I. Âdi (alelade) ikame 289 II. Fevkalâde ikame Kavram Fevkalâde ikame yolu ile mirasçı nasbi 290 a) Hukukî mahiyeti 290 b) Hükümleri Fevkalâde ikame yolu ile vasiyet 294 III. Âdi ikame ve fevkalâde ikame bir arada bulunabilir Vasiyeti tenfiz memuru tâyini 295 I. Kavram 295 II. Görevi ve hukukî durumu Mirastan feragat I. Kavram ve çeşitleri Kavram 3 0 0

8 XII Miras Hukuku II. Feragatin hükümleri " Feragatin feragat eden kişi ve füruğu üzerindeki etkisi Feragatin hükümsüz kalması 302 a. Feragatin belirli mirasçılar lehine yapılmış olması b. Feragatin ortak kanunî mirasçılar lehine olması Feragatin mirasbırakanm tasarruf nisabı üzerinedeki etkisi İvazlı feragat halinde alacaklıların korunması Mirastan ıskat 305 I. Cezaî ıskat Kavram 306 a. Genel olarak 306 b. Iskat sebepleri Iskatın hükümleri 315 II. Aciz sebebi ile mirastan ıskat (Koruyucu ıskat) 318 DÖRDÜNCÜ ALTEÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA YORUM VE HÜKÜMSÜZLÜK 27. Ölüme bağîı tasarruflarda yorum 321 I. Genel olarak II. Vasiyetnamenin yorumlanması Ana prensip Özel bazı yorum kuralları Tamamlayıcı yorum 326 III. Miras sözleşmesinin yorumlanması Ölüme bağlı tasarruflarda hükümsüzlük 328 I. Genel olarak II. Ölüme bağlı tasarrufların iptali İptal sebepleri a. Ehliyetsizlik b. Hata, hile ve ikrah( korkutma) aa. Genel olarak aaa. Hata (yanılma) bbb. Hile ece. İkrah (korkutma) bb. Mirasbırakanm, sağlığında hata ve hileyi öğrenmesi veya korkunu etkisi altından çıkması c. Ölüme bağh tasarrufun muhtevasının veya ona eklenen şart veya mükellefiyetlerin kanuna yahut ahlâka aykırı olması 333 d. Şekil noksanı İptal dâvası a. Hukukî mahiyeti b. Tarafları c. Süre 344 III. Yokluk, mutlak butlan ve kendiliğinden hükümsüz kalma 348' ooo 328

9 İçindekiler XIII ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MAHFUZ HİSSE, TASARRUF NİSABI, TENKİS VE İADE BİRİNCİ ALTBÖLÜM MAHFUZ HİSSE, TASARRUF NİSABI VE TENKİS 29. Genel olarak mahfuz hisse, tasarruf nisabı ve tenkis kavramları 355 L Mahfuz hisse (saklı pay) 355 II. Tasarruf nisabı 350 IIL Tenkis ' Mahfuz hisseli mirasçılar 360 I. Genel olarak 360 II. İndirimli mahfuz hisseler 361 III. Mal rejimine ilişkin mahfuz hisse kavramı 369 IV. Sağ kalan eşin mahfuz hisseli mirasçı sıfatına bağlı bazı problemler Tasarruf nisabının hesaplanması 376 I. Genel olarak 's 376 II. Çıkarılacak değerler (MK. 454/11) Mirasbırakanın borçları Cenaze masrafları Terekeyi mühürleme ve defter tutma masrafları Mirasbırakan ile bir arada yaşayan kişilerin bir aylık bakım ve iaşe masrafları 377 IIL Eklenecek değerler İadeye (denkleştirmeye) tâbi kazandırmalar Sağlararası tenkise tâbi kazandırmalar (MK. 455,507) 380 a. Genel olarak 380 b. MK. 507 gereğince tenkise tâbi sağlararası kazandırmalar aa. Genel olarak 381 bb. MK.507.de sayılan tenkise tâbi sağlararası kazandırmalar Hayat sigortası iştira (alım) bedeli (MK. 456, 509) Red, ıskat, feragat ve mahrumiyetin tasarruf nisabı üzerindeki etkileri I. Reddin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi 407 II. Istakm tasarruf nisabı üzerindeki etkisi 408 III. Feragatin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi İvazlı feragat İvazsız feragat 410 IV. Mahrumiyetin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi 411

10 XIV Miras Hukuku 33. Tenkis dâvası I. Tenkis dâvası ile ilgili genel bilgiler Hukukî.mahiyeti *H 2. Tarafları 413 a. Davacı 413 aa. Mahfuz hisseli mirasçılar 413 bb. Mahfuz hisseli mirasçıların alacaklıları 416 b. Dâvâlı Süre 418 İt Tenkiste tertip (MK. 512) Genel olarak Ölüme bağlı kazandırmaların tenkisi 421 a. Genel prensip 421 b. Mahfuz hisseli mirasçılara yapılan kazandırmaların tenkisi Sağlararası kazandırmaların tenkisi Kamu yararına bağışlama veya vakıf kazandırmaları ile alelade kazandırmaların bir arada bulunması halinde tenkiste tertip 424 a. Genel olarak 424 b. Çeşitli ihtimaller 425 aa. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelade ve kamu yararına kazandırmaların hepsi ölüme bağlıdır 425 bb. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelade ve kamu yararına kazandırmaların hepsi sağlararasıdır 426 cc. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelade ve kamu yararına kazandırmaların bazıları ölüme bağlı, bazıları ise sağlararasıdır 27 4 c. Sonuç 428 III. Tenkisi özel olarak düzenlenen bazı kazandırmalar Değerinde bir azalma olmaksızın paylaştırılması mümkün olmayan belirli bir eşyanın vasiyeti (MK. 506) întifa ve irat kazandırmaları (MK. 510) Ön mirasçının mahfuz hissesi üzerinde fevkalâde ikame (MK. 511) İvazlı feragat halinde, feragat edene ödenen karşılık (MK.S15, 516) 432' 5. Kendisine bir vasiyet borcu veya mükelefiyet yüklenmiş ölüme bağlı kazandırma lehdarınm tenkis talebi (MK. 505/H) 432 IV. Tenkis dâvasına eklenen edim dâvasında dâvâlının sorumluluğu Genel olarak ivazlı miras sözleşmesi ile lehine ölüme bağlı kazandırma yapılan kişinin durumu 434

11 İçindekiler XV İKİNCİ ALTBÖLÜM MİRASTA İADE (=DENKLEŞTİRME) 31. Mirasta iade (=dcnkleştirme) kavramı 436 I. Genel olarak 436 II. Terminoloji 438 III. Mirasta iadenin hukukî mahiyeti İadenin tarafları (İade alacaklısı ve iade borçlusu olan kişiler) 441 I. Genel olarak 441 II. İade borçluları Genel olarak Mirasbırakanın füruğunun iade borcu Füru dışındaki kanunî mirasçıların iade borcu (iradi iade) Mirasbırakandan iadeye tâbi bir kazandırma almamış kişiler de iade borcu altına girebilir mi? 447 III. İade alacaklıları, 450 IV. Mirasta iade mükellefiyetini koyan veya kaldıran beyanların hukukî niteliği ve şekli Genel olarak Mirasta iade mükellefiyetini koyan veya kaldıran beyanlar maddî anlamda bir ölüme bağlı tasarruf teşkil eder mi? Bu gibi beyanların geçerli olması için ölüme bağlı tasarruf şekillerine uyulması zorunlu mudur? Füruğa yapılan ve kanun icabı iadeye tâbi olan kazandırmaları, iadeden kurtarmak için ihtiyaç bulunan açık beyandan ne anlaşılacaktır? İade mükelefiyetini emreden veya kaldıran beyanlar, sadece Miras Hukukuna ilişkin bir taraflı işlemler midir, yoksa sözleşmesinin muthevasına giren iki taraflı işlemler mi söz konunusdur? Mirasta iadeye tâbi kazandırmalar 464 I. Genel olarak 464 II. Kanunî iadeye tâbi kazandırmalar (MK. 603/11) MK. 603/II'nin öngördüğü kazandıma çeşitleri 469 a. Tesis masrafı («teçhizat» «donatım gideri») 469 b. Cihaz 470 c. Malvarlığının devri veya «mal terki» 471 d. Borçtan ibra MK. 603/II'de sözü edilen diğer benzer kazandırmalardan ne anlaşılacaktır? 472 III. Kanunun tamamen veya kısmen iadeden muaf tutuğu kazandırmalar Öğrenim (talkn) ve terbiye masrafları (MK. 608/1) Mutat hediyeler (MK. 609) Miras payını aşan kazandırmalar (MK. 606) 478

12 XVI Miras Hukuku S 37. Mirasta iadenin gerçekleşmesi I. Genel olarak II. İade dâvası HI. İade borçlusu mirasçının hukukî durumu, özelikle sorumluluğu İade konusu mallar, hangi andaki değer üzerinden iade edilir? MK hükümlerinin kıyas yolu ile uygulanması Mirasta iade ile tenkisin mukayesesi Mirasın paylaştırdmasında terbiye ive öğrenimleri tamamlanmamış çocuklarla malûl çocuklara verilen ön bedel 492 I. Genel olarak 492 II. Mirasbırakanm ölümünde terbiye ve öğrenimleri henüz tamamlanmamış çocuklara verilecek ön bedel 493 III. Malûl (sakat) çocuklara verilecek ön bedel Ana baba ile birlikte yaşayıp emeğim veya gelirini aileye tahsis etmiş reşit evlâdın alacak hakkı 494 I. Genel olarak 494 II. MK. 610'dan doğan talep hakkının hukukî niteliği Miras Hukukuna ilişkin talep hakkı görüşü Borçlar Hukukuna ilişkin talep hakkı görüşü Görüşümüz 508 III. MK. 610'a dayanan talep hakkının doğum ve muacceliyet anları üe tâbi olduğu zamanaşımı Talep hakkının doğumu ve muaccel olması Zamanaşımı 514 İKİNCİ KISIM MİRASIN İNTİKALİ BİRİNCİ BÖLÜM MİRASIN AÇILMASI VE BUNA BAĞLANAN HUKUKÎ SONUÇLAR BİRİNCİ ALTBÖLÜM MİRASIN AÇH.MASI İLE İLGİLİ GENEL KURALLAR 41. Mirasın açıldığı an ve yer 519 I. Mirasın açıldığı an 519 II. Mirasın açıldığı yer Genel olarak Tereke ile ilgili dâvalarda yetkili mahkeme , Mirasın intikalinin (mirasçı sıfatını kazanmanın) şartları 525 I. Genel olarak, 525 II. Birinci şart: Mirasçı, mirasın açıldığı anda sağ olmalıdır 525 III. İkinci şart: Mirasçı, mirasçı olabilme (mirasçıhk) ehliyetini haiz bulunmalıdır i 529

13 İçindekiler XVII 1. Kural Bazı özel durumlar 529 IV. Üçüncü şart: Mirasçı mirastan mahrum olmamış bulunmalıdır Kavram Mahrumiyet sebepleri Mahrumiyetin hükümleri Miras paylarının devri 542 I. Genel olarak 542 II. Açılmamış miras payının devri (MK. 613) 543 III. Açıknış miras payının devri (MK. 612) Genel olarak Mirasçı ile üçüncü kişi arasındaki devir sözleşmesi Miraçılar arasında veya çocuklar ile sağ kalan eş arasında yapılan devir sözleşmesi 553 a. Mirasçılar arasında yapılan devir sözleşmesi 553 b. Mirasçı sıfatını taşıyan çocuklar ile sağ kalan eş arasında yapılan devir sözleşmesi Devir sözleşmesinin şekli Açılmış miras payını devreden mirasçının tereke borçlarından sorumluluğu devam eder mi? Gaipliğin mirasın intikali üzerindeki etkisi 5G0 I. Genel olarak 560 II. Mirasbırakan hakkında gaiplik kararı verilmesi 560 III. Mirasçının gaip olması 562 IV. Hazinenin talebi ile gaiplik kararı alınması İhtiyat tedbirleri 564 I. İhtiyat tedbirlerinin amacı ve çeşitleri Amaç Çeşitleri, II. Genel olarak tereke ile ilgili ihtiyat tedbirleri Tereke mallarının kaybolmadan, kaçırılmadan aynen hak sahiplerine ulaşmasını sağlayan tedbirler 565 a. Terekenin mühürlenmesi ve defterinin tutulması 565 b. Terekenin resmen idaresi Tereke üzerinde gerçek hak sahibi olanların tesbitine yarayan tedbirler., 575 IH. Vasiyetnamelerle ilgili özel tedbirler Vasiyetnamenin tevdi edilmesi Sulh hâkimi tarafından terekenin geçici zilyetliğinin kime bırakılacağının karar altına alınması Vasiyetnamenin açılması Mirasçılık belgesi 580 I. Genel olarak 580 II. Mansup mirasçıların alacakları mirasçılık belgesi 584 III. Görünüşte mirasçının mirasçılık belgesine dayanarak yaptığı işlemlerde, üçüncü kişilerin iyi niyeti korunur mu? 586

14 XVIII Miras Hukuku İKİNCİ ALTBÖLÜM MİRASIN İKTİSABI 47. Mirasın iktisabı ile ilgili genel bilgiler 592 I. Mirasçıların durumu 592 n. Kanunî intifa hakkı sahiplerinin durumu 594 İÜ. Vasiyet alacaklılarının durumu Genel olarak Vasiyet alacaklılarının tereke alacaklıları ve mirasçının kişisel alacaklıları karşısındaki durumu 596 a) Mirasbırakanm (terke) alacaklıları 596 b) Mirasçının kişisel alacaklıları Sonradan ortaya çıkan tereke borçlarını ödeyen mirasçıların, vasiyet alacaklısına karşı ileri sürebilecekleri tenkis ve geri alma talebi Mirasın reddi 600 I. Kavram ve çeşitleri Gerçek red 601 a) Hukukî mahiyeti ve şekli 601 b) Mirası red hakkının düşmesi 607 aa) Red süresinin geçmesi 608 bb) Kabul iradesini gösteren hareketlerle veya ceza olarak Hükmî red 619 H. Reddin hükümleri 622 ; 1. Kanunî mirasçıların mirası reddetmesinin sonuçları 622 a) Genel prensip 622 b) İstisna : En yakın bütün kanunî mirasçıların mirası reddetmesi 623 aa) Genel olarak 623 bb) İstisnanın istisnaları: En yakın bütün kanunî mirasçılar mirası reddettiği halde, doğrudan doğruya terekenin tasfiyesinin söz konusu olmadığı haller Mansup mirasçıların mirası reddetmesinin sonuçları Vasiyet alacaklısının mirası reddetmesinin sonuçlan 631 III. Redde karşı alacaklıların korunması Mirasçının kişisel alacaklıları Mirasbırakanm alacaklıları Resmî defter tutma 635 I. Kavram 635 II. Resmî defter tutma nasıl gerçekleşir? Resmî defter tutma talebi kimin tarafından, ne kadar süre içinde yapılabilir? Resmî defter nasıl tutulur? Resmî defter tutma işlemi sırasındaki hukukî durum Resmî defter tutmanın sona ermesi 640

15 İçindekiler XIX III. Resmî defter tutmanın sonuçları Mirasçıların karar vermeğe çağrılması Tutulan defter gereğince kabulün hukukî sonuçları 641 a) Genel olarak 641 b) Mirasbırakanın kefalet borçlarına ilişkin sorumluluk 642 c) Devletin durumu Resmî tasfiye 643 I. Kavram ve resmî tasfiye talebinde bulunabilecek kişiler Kavram Resmî tasfiye talep edebilecek olanlar 644 II. Resmî tasfiye ne zamana kadar ve nasıl talep olunabilir? 647 III. Resmî tasfiye talebinin incelenip karara bağlanması 648 IV. Resmî tasfiyenin gerçekleşmesi 649 V. Resmî tasfiyenin tamamlanması 651 VI. Resmî tasfiyenin hukukî mahiyeti Mirasçıların seçim haklarını farklı şekilde kullanmaları ile ilgili bazı meseleler 653 I. Genel olarak 653 II. Resmî defter tutmadan sonra 655 ÜÇÜNCÜ ALTBÖLÜM MİRAS SEBEBİ İLE İSTİHKAK DÂVASI 52. Miras sebebi ile istihkak dâvası 657 I. Kavram Genel olarak Miras sebebi ile istihkak dâvasının ayırıcı nitelikleri Miras sebebi ile istihkak dâvasının avantajları Miras sebebi ile istihkak dâvasının tarafları 661 a) Dâvâcı 661 b) Dâvâlı Miras sebebi ile istihkak dâvasında ispat yükü 666 II. Hükümleri 671 III. Zamanaşımı 671 İKİNCİ BÖLÜM MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI (= TAKSİMİ) 53. Mirasın paylaştırılmasına ilişkin genel bilgiler 675 I. Genel olarak 675 II. Medenî Kanunu'" düzenleme tarzı Miras ortaklığının başlangıcı ve sona ermesi 678 I. Miras ortaklığının başlangıcı 678

16 Miras Hukuku II. Miras ortaklığının sona ermesi 1. Genel olarak Miras ortaklığının paylaştırma ile sona ermesi a) Paylaştırma kavramı 679 b) Paylaştırma ne zaman istenebilir? 680 aa) Kural bb) İstisnalar 681 c) Paylaştırmanın çeşitleri Paylaştırma dâıvâsı 687 I. Hukukî mahiyeti 687 H. Dâvanın konusu 689 III. Dâvanın tarafları 690 IV. Görevli ve yetkili mahkeme 691 V. Süre Miras ortaklığı üyesi mirasçıların hukukî durumu 691 I. Genel olarak 691 H. İstisnalar Hukukî bir işlem ile temsilci tâyin edilmesi Miras ortaklığma dahil mirasçılardan birinin veya bir kısmının diğer bütün mirasçılara karşı dâva açması Acele durumlarda, mirasçılardan birinin veya bir kısmının harekete geçebilmeleri, özellikle dâva açabilmeleri Mirasçılardan birinin veya bir kısmının terekede yer alan bir talep hakkından vazgeçmesi Tespit dâvaları 696 III. Miras ortaklığına bir temsilci tâyin edilmesi 696 IV. Borçlardan sorumluluk 699 V. Borç ödeme iktidarından yoksun miras ortaklığı üyesi mirasçıdan diğer mirasçıların teminat istemesi Paylaştırmanın gerçekleştirilmesi 701 I. Genel olarak 701 H. Paylaştırmaya hâkim genel ilkeler İrade özerkliği 702 a) Mirasbırakanm irade özerkliği (paylaştırma kuralları) b) Mirasçıların irade özerkliği Eşitlik Mirasçıların bilgi vermek yükümü 708 III. Miras paylarının teşkili ve tahsisi Genel olarak Miras paylarının teşkili 710 a) MK. 589/1 ile MK. 590 arasındaki ilişki 710 b) MK. 590'a göre miras paylarının teşkili Miras paylarının talısisi Bazı özel durumlar 713

17 İçindekiler XXI a) Değerinde önemli bir azalma olmaksızın bölünmesi mümkün olmayan mallar 713 b) Bir bütün (kül) teşkil eden eşyanın durumu 715 c) Aile belgeleri ile hatıra teşkil eden eşyanın durumu 715 IV. Paylaştırmaya ilişkin bazı özellikler Mirasçılardan her birinin, borçların paylaştırmadan önce ödenmesini veya teminata bağlanmasını isteme hakkı Paylaştırmaya mirasçılardan biri yerine hâkimin katılması Mirasbırakanın mirasçılardan birine karşı olan alacağının, o mirasçının payına mahsup edilmesi Gayrimenkullerin değerlerinin takdiri Paylaştırmanın tamamlanması ive hükümleri 721 I. Paylaştırmanın tamamlanması Elden paylaştırma 721 a) Kavram, b) MK. 611/1'de öngörülen «elden paylaştırma» ile MK. 590'da öngörülen «miras paylarının teşkil ve tahsisi» arasındaki ilişki Paylaştırma sözleşmesi 728 a) Kavram 728 b) Sekil 729 c) Ehliyet 731 II. Paylaştırmanın hükümleri Mirasçıların birbirlerine karşı sorumluluğu Paylaştırmanın hükümsüzlüğü Mirasçıların tereke borçlarından sorumluluğu 734 a) İç ilişkide 734 aa) Mirasçılar, paylaştırma sırasında borçları da aralarında paylaştırmışlar ise 734 bb) Mirasçılar, paylaştırma sırasmda tereke borçlarına ilişkin bir anlaşma yapmamışlar ise 735 b) Dış ilişkide 735 aa) Kural: Müteselsil sorumluluk 735 bb) Müteselsil sorumluluğun sona ermesi 735