* Ö retmen, MEB ** GÜ Gazi E itim Fakültesi, Fen Bilgisi Ö retmenli i Program **** GÜ Gazi E itim Fakültesi, Fen Bilgisi Ö retmenli i Program

Transkript

1 B LG SAYAR DESTEKL B YOLOJ Ö RET M N N Ö RENC BAfiARISINA ETK S Filiz ARIKAN* Mstafa AYDO DU** Mstafa DO RU*** Mhammet UfiAK**** Özet B araflt rma, Biyoloji ö retiminde bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de- erlendirme arac olarak kllan m n n, geleneksel metotlara göre ö renci baflar s na etkisini belirlemek amac yla gerçeklefltirilmifltir. Araflt rmada ön-son test grpl model yglanm fl ve deneysel alanda gerçeklefltirilmifltir. Denekler, Anadol Lisesi 9. s n f ö rencilerinden olfltrlmfltr. Araflt rma y l n n I. Döneminde gerçeklefltirilmifltir. Uyglamada kontrol grbna, Nükleik asitler kons, geleneksel metotlar kllan larak ifllenmifl, deney grbna ise bilgisayar destekli ö retim metod kllan larak Nükleik asitler kons ifllenmifltir. Uyglama bitiminde grplara sontest yglanm flt r. Son test yglanmas ndan sonra grplara kal c l k testi yglanm flt r. Testlerin yglanmas ndan elde edilen verilerin analizi ile lafl lan sonçlar flnlard r: Bilgisayar n ders sns (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak kllan ld yglama, geleneksel metotlann kllan ld yglamaya göre ö renci baflar s n ve ö renmede kal c l sa lamada daha etkili olmfltr. Anahtar Sözcükler: Bilgisayar destekli ö retim, Biyoloji ö retimi, nükleik asitler Girifl Süratle geliflen teknolojinin beraberinde getirdi i bilgi patlamas, yaflad m z ça n en belirgin özelli i olmfltr. Geliflen ve de iflen dünyam zda ö renme ortam - n etkin k lmak ve 21. yüzy l n bireylerini yetifltirmek için gösterdikleri raflta ö retim teknolojisinin yeri ve önemi oldkça büyüktür. Toplmlar n gelifliminde e itim en önde yer al r. Günümüzde insan yaflam nda etkili hale gelen teknoloji do al olarak e itimi de etkilemektedir. B nedenle teknolojik imkanlar n ö renme-ö retme süreçlerinde gün geçtikçe daha büyük önem kazanmaktad r. E itimde teknolojik olanaklardan en genifl anlamda yararlanabilmek, insan davran fllar n n analize dayal bir disiplin olarak geliflen e itim teknolojisiyle mümkündür (Alkan, 1997, 51-52). * Ö retmen, MEB ** GÜ Gazi E itim Fakültesi, Fen Bilgisi Ö retmenli i Program *** GÜ Gazi E itim Fakültesi, Fen Bilgisi Ö retmenli i Program **** GÜ Gazi E itim Fakültesi, Fen Bilgisi Ö retmenli i Program Millî E itim Say 171 Yaz/

2 Bilgisayar Destekli Biyoloji Ö retiminin Ö renci Baflar s na Etkisi E itim teknolojisi; daha verimli bir ö retme-ö renme sa layabilmek için davran fl bilimleri ile iletiflim alan ndaki araflt rma blglar na dayal olarak, insan gücü ve insan gücü d fl kaynaklar n tümünden yararlanarak ö retme-ö renme süreçlerini sistematik biçimde tasarlama, yglama, de erlendirme ve gelifltirmeyi esas alan bir e itim bilimidir (Eisele ve Eisele, 1994, 2-3). Bgün bilgisayar, özellikle geliflmifl ülkelerde e itimdeki yerini kabl ettirmifl, art k bilgisayar n etkinli i de il bilgisayar nas l verimli kllan l r? sors araflt r lmaya bafllanm flt r. Maliyeti yüksek olan bilgisayar Destekli Ö retim Projesine yönelik, gelecekte baz, sornlar n ç kmas n önlemek için bgünden yap lacak bilimsel, araflt rmalar n daha etkili olaca kflkszdr Bilgisayar Destekli Ö retim yöntemiyle ilgili yeni yglama sonçlar n n araflt r lmas büyük yarar sa layacakt r Bilgisayar Destekli Ö retim E itsel çevrede teknoloji kllan m yeni bir kavram de ildir. Tepegöz, projektörler, film gösterme makineleri ve video kaydediciler teknolojik cihazlard r. Her biri yayg n olarak ö retilen derse yard mc olmak üzere benimsenmifltir. Bnnla birlikte e itsel düzenlemelerde hiçbir cihaz bilgisayar kadar çeflitli yglamalara sahip de ildir. Gücü ve göze çarpan yaz l m deste i sayesinde s n fta en önemli e itsel araç olma potansiyeline sahiptir. E itimciler, ö retmenlerin ve ö rencilerin üretkenli inin gelifltirilmesi için bilgisayarlar n çok güçlü bir ayg t old n giderek artan bir flekilde görüyorlar ve e itim-ö retim ifllemlerinde bir devrim yapabilme yetene i old n belirtiyorlar (Becker, 1991, 385). Günümüzde en etkili iletiflim ve bireysel ö retim arac olarak nitelendirilen bilgisayarlar n, donan m bak m ndan boytlar n n küçülmesine karfl l k, bellek kapasiteleri, ifllevleri artmakta ve çeflitleri ço almaktad r. Yaz l m bak m ndan ise, sistem yaz l m alan nda büyük geliflmeler kaydedilmekte ve kllan m kolayl sa lanmaktad r. E itim alan nda araflt rma, yönetim, rehberlik, ölçme-de erlendirme ve ö retme-ö renme süreçlerinde yararlan lan bilgisayar (H zal, 1989, 26) ö renciye, ö retmene, e itim krmlar na ve e itim sistemine pek çok yararlar sa lamaktad r. Bilgisayarlardan ö retme-ö renme süreçlerinde yararlanma biçimlerindeki en yayg n olan bilgisayar destekli ö retimdir. Bilgisayar destekli ö retimde bilgisayar; bir ö retim arac ve ö renmenin meydana geldi i bir ortam olarak kllan lmaktad r. Bilgisayar destekli ö retim; bilgisayar n ders içeriklerini do rdan snma, baflka yöntemlerle ö renilenleri tekrar etme, problem çözme, al flt rmalar yapma ve benzeri etkinliklerde araç olarak kllan lmas n esas alan e itim teknolojisi ö retme-ö renme sistemi olarak tan mlanmaktad r (Alessi ve Troppil, 1985, 60; Moersch, 1987, 1; H zal, 1991, 79). Bilgisayar destekli ö retimde bilgisayar, ö retim sürecine seçenek olarak de il, sistemi tamamlay c, sistemi güçlendirici bir ö e olarak girmektedir. B tür kllan mda bilgisayar, ö retim sisteminde kitap, arkadafl, ö retmen gibi di er ö elerle bütünleflerek, onlar n zor fakat zornl birçok görevini üstlenerek destek olmaktad r (Keser, 1988, 89; Günefl, 1991, 10; Demirel, 1994, 73; Taflç, 1993, 11; Nmano l, 1990, 13). Bilgisayar Destekli Ö retim için gerekli ö elere bak ld nda, donan m, yaz - l m, laboratvar, ö retmen e itimi, yard mc personel e itimi gibi birçok nsr içerdi i görülmektedir. B ö eler içerisinde en fazla dikkati çeken, ders yaz l m olarak kabl edilmekte ve hatta Bilgisayar Destekli Ö retimin baflar s n n ders yaz l m n n etkinli i ile do rdan orant l old ileri sürülmektedir (Keser, 1988, 105; Nmano l, 1990, 13; fienifl, 1991, 183; Shelley ve Hnt, 1984, 164; Bitter ve Camse, 1984, Millî 178 E itim Say 171 Yaz/2006

3 Filiz Ar kan / Mstafa Aydo d / Mstafa Do r / Mhammet Uflak 64). Bilgisayar Destekli Ö retim sürecini etkileyen ya da etkiledi i düflünülen de iflkenlere bak ld nda; ö renci motivasyon, yenilik, etkileflim, bireysel ö renme farkl l klar, ders yaz l mlar n n türü, kapsam, niteli i, ö retmenlerin Bilgisayar Destekli Ö retimi alg lama biçimi, ttm, beklentisi, de iflen rolü, ders yaz l m n n e itim program ile bütünlefltirilmesi, Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas n n okl içinde yürütülme biçimi gibi çeflitli de iflkenleri kapsad ileri sürülmektedir (Aflkar, 1991, 174) Bilgisayar Destekli Ö retim in Amaçlar BDÖ yönteminde bilgisayar n temel amac, materyalleri ya da bilgiyi en iyi flekilde kllanmada ö renciye ve ö retim sürecine yard m etmektir BDÖ amaçlar flnlard r (Barker ve Yeates, 1985, 27); 1) Geleneksel ö retim yöntemlerini daha etkili hale getirmek. 2) Ö renme sürecini h zland rmak. 3) Zengin bir materyal sa lamak. 4) Ucz ve etkili ö retimi gerçeklefltirmek. 5) Gereksinmeye dayal ö retimi gerçeklefltirmek. 6) Telafi edici ö retimi sa lamak. 7) Ö retimde sürekli olarak niteli in artmas n sa lamak. 8) Bireysel ö retimi gerçeklefltirmek de Ulslararas Bilgi flleme Federasyon nn (IFTP) çal flma grb yap - lan araflt rmalar soncnda b maddelere, e itimde bilgisayar kllan m na iliflkin afla daki nedenler eklenmifltir: 1) Ö renme becerisine katk da blnmak 2) Birçok aceminin bafll ca zay fl olan çözümleme ve mant kl düflünme eksikli ini vrglamak. 3) E itsel reform teflvik etmek (Dodrick ve Wagne, 1993, ). Hickey (1993, ) ise yapt çal flmada bnlara katk olarak fl konlara de inmifltir: Çeflitli dylar n kllan m yla ö rencilerin ö renmesine yard m etmek. Konlar n genifl erimli bir incelemesini mümkün k lmak. Ö rencilere kendi h zlar nda ö renmeye olanak vermek. Ö rencilere hat rlama yan tlar nda yard m etmek. Anl k geri bildirim (feed back) vermek. Ö renmeyi pekifltirmek. Pratik ve zenginlefltirme sa lamak Al flt rmay daha anlaml yapmak. Ykar da aç klanan amaçlar bilgisayar n, s n flarda bir üretkenlik arac, ö renme-ö retme süreçlerinin ö renci merkezli olarak düzenlendi i ö retim sistemini tamamlay c ve güçlendirici olarak kllan ld n göstermektedir. Bnn üzerine e itimciler, s n fta bilgisayar kllan lmas gereklili i üzerindeki tart flmay b rakt lar ve dikkatlerini bilgisayarlar n e itsel çevrede nas l daha etkili kllan labilece i sorsna çevirmifllerdir (LIoyd ve Gressord, 1984, 67-77). Millî E itim Say 171 Yaz/

4 Bilgisayar Destekli Biyoloji Ö retiminin Ö renci Baflar s na Etkisi 1.3. Bilgisayar Destekli Ö retim de Ö retmenin Rolü Bilgisayar n sadece ö renciler üzerinde de il, ö retmenin rolü üzerinde de bir etkisi vard r. En az ndan ö retmenler, bilgisayar n nas l ve ne zaman kllan lmas gerekti i konlar nda karar vermekle karfl karfl ya b rak lmaktad rlar (Mc Gregor, 1985, 10). Bilgisayar destekli ö retimde, ö retimi gerçeklefltiren olarak sadece e itim yaz - l m n düflünmek yanl flt r. B ortamdaki ö retmenler de, ö retim hedeflerine laflmada ö renmenin kat l mc lar d rlar (Ryba ve Anderson, 1990, 1 I). B nedenle her yeni ö retim materyalinde old gibi, ö retmen bilgisayardaki ö retim yaz l m n nas l kllanaca n bilmek zorndad r. B süreçte iki ana bölüm vard r. Bnlar yaz l m n iflleyiflini ö renme ve yaz l m n ö renmeye iliflkin hedef davran fllar n analiz etmektir. Bilgisayar destekli ö retimde ö retim ifllemi genellikle ihmal edilir. Çünkü hâlâ birçok insan ö retme-ö renme sürecinin yaz l m taraf ndan gerçeklefltirildi ine inanmaktad r. Oysa ö retmeni n bilgisayar destekli ö retim içerisinde rolü azalmaz, aksine geleneksel ö retim yöntemlerine oranla daha fazla artar. Carleer ve Doomekamp, bilgisayar destekli ö retimde iki temel noktadan biri olarak, bilgisayar ders yaz l m n n yan s ra ö retmenin de rolü old n belirtmektedirler (Carleer ve Doornekamp, 1990, 4). Bilgisayar destekli ö retimde ö retmenin rolü alt ana bafll kta toplanmaktad r (Ryba ve Anderson, 1990, 11; Hass, 1990, 9). Bnlar planlay c l k, yöneticilik, kolaylaflt r c l k, dan flmanl k, kat l mc l k ve model olmad r. 2. Metodoloji 2.1. Problem Biyoloji dersinin ö retiminde geleneksel yöntemlere göre, Bilgisayar Destekli Ö retim yglamalar n n, bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak kllanma biçiminin ö renci baflar s na ve ö renmenin kal c l na etkisi nedir? Alt Problemler 1- Bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yap lan deney grb ö rencilerinin biyoloji baflar düzeyleri ile geleneksel yöntemlerin yglanmas yap lan kontrol grb ö rencilerinin biyoloji baflar düzeyler düzeyleri aras nda ilk grp lehine anlaml fark var m d r? 2- Bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yap lan deney grb ö rencilerinin ö renmede kal c l k göstermeleri ile geleneksel yöntemlerin kllan ld kontrol grb ö rencilerinin ö renmede kal c l k göstermeleri aras nda ilk grp lehine anlaml fark var m d r? 2.2. Araflt rma Modeli Biyoloji Ö retiminde, Bilgisayar Destekli Ö retimin, ö rencilerin baflar düzeylerine ve ö renmenin kal c l na etkisini s namaya yönelik b araflt rmada gerçek deneme modeli, ön-son test kontrol grpl model yglanm flt r. Bna göre yans z atama ile olfltrlmfl iki grp yap lm flt r. Bnlardan biri deney, di eri kontrol grb olarak kllan l r Denekler B araflt rmaya, Kocaeli ili, Kand ra ilçesi, Kand ra Anadol Lisesindeki 9. s - n fa devam eden, Biyoloji dersini ayn ö retmenden alan, 9/A, 9/B ve 9/C s n flar ndan, 60 adet ö renci kat lm flt r. Millî 180 E itim Say 171 Yaz/2006

5 Filiz Ar kan / Mstafa Aydo d / Mstafa Do r / Mhammet Uflak Araflt rmaya kat lan denek ö rencilerin seçiminden önce, lisenin Biyoloji dersine giren tek ö retmen old için, ö retmen de iflkeni kontrol alt na al nm flt r Veri Toplama Araçlar Araflt rmada kramsal boytn olfltrlmas s ras nda yerli ve yabanc kaynaklardan yararlanman n yan s ra, kon alan zmanlar n n görüfllerinden de yararlan lm flt r. Araflt rmada deney grbnda kllan lacak bilgisayar ders yaz l m seçilmifl, ayr ca ö renci baflar s n ölçmek amac ile akademik baflar testi, hem de kal c l k testi olarak kllan lan test gelifltirilmifltir. Araflt rmada kllan lacak veriler, baflar ve kal c l k testlerinde panlar ve verdikleri yan tlardan elde edilmifltir Kon Baflar Testi Deneysel nitelikteki b araflt rmada, ö retimi yap lan nükleik asitler kons, Biyoloji dersinin di er üniteleri aras ndan seçildikten sonra b ünite ile ilgili kon baflar testi ve ö renmede kal c l k testi gelifltirilmifltir. B ölçme araçlar n gelifltirmek için öncelikle nükleik asitler konsnn amaç ve davran fllar gözden geçirilmifl, analizi yap lm flt r. B davran flsal amaçlar do rltsnda her bir test için nükleik asitler kons ile ilgili 20 test maddesi gelifltirilmifltir. Çeflitli bilgi, beceri ve yeteneklerin ölçülmesine olanak vermeleri, objektif olarak pan alabilmeleri ve az zamanda çok sor sorlmas n sa lamalar aç s ndan, her e itim basama nda yglanabilmeleri (Trgt, 1977, 97-98) gibi nedenlerle b test maddeleri çoktan seçmeli olarak haz rlanm flt r. Yap lan hesaplamalar soncnda; baflar testin güvenilirlik katsay s 0,80; kal c l k testinin güvenilirlik katsay s da 0,68 olarak blnmfltr. Grp karfl laflt r lmas nda kllan lmak üzere haz rlanan testlerin güvenilirliklerinin 0,60-0,80 aras nda olabilece i belirtilmektedir (Özçelik, 1989, 117). Ölçme arac n n güvenilirlik derecesi, araflt rmac taraf ndan istenilen düzeyde ve yeterli kabl edilmifltir.uyglamada kllan lan yaz l m SEB T E itim ve Bilgi Teknolojileri A.fi. taraf ndan haz rlanan 9. S n f- Biyoloji konlar ndan haz rlanm fl e itim gereçlerindendir. Programda ö retim için izlenen s ra flöyledir: Konnn tüm bölümleri kavram haritas ile tan t l r. Konlar parça parça snlr. Ö renci istedi inden bafllar. Kon animasyonlar ve sesli anlat mla ifllenir. Kon ifllendikten sonra etkileflimli al flt rmalar ve örnek sor çözümü yap l r. Anlafl lamayan konlar tekrar tekrar gözden geçirilebilir. Tüm ünite ifllendikten sonra deneme s navlar na geçilir. Deneme s nav sonçlar de erlendirilir. De erlendirme sonc yanl fl cevapland r lan konlar tekrar gözden geçirilir Verilerin Çözümü Deney ve kontrol grbnn ön-test ve son-test yglamalar na ait veriler elde edildikten sonra her iki grptaki ö rencilerin ön-test ve son-test panlar n n aritmetik ortalamalar aras ndaki fark n anlaml olp olmad n anlamak amac yla, ttesti kllan lm flt r. Millî E itim Say 171 Yaz/

6 Bilgisayar Destekli Biyoloji Ö retiminin Ö renci Baflar s na Etkisi Deney ve kontrol grplar n n kal c l k testinden ald klar panlar n aritmetik ortalamalar aras ndaki fark n anlaml olp olmad, tek yönlü iki ba ms z ortalama aras ndaki fark için t testi ile analiz edilmifltir. T testi iki grp aras ndaki performans fark n n anlaml olp olmad n test etmede yayg n olarak kllan l r. Deneysel drmlar n ço nda, denekler iki grba ayr l rlar; grplardan biri deney, di eri kontrol grbdr. Ba ms z de iflken deney grbna yglan r, daha sonra da, de- iflkenin etkisi, iki grbn sonçlar karfl laflt r larak analiz edilir (Kintz ve Brning, 1993, 25). 3. Blglar ve Yormlar Birinci Alt Probleme liflkin Blglar ve Yormlar Bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yap lan deney grbnda blnan ö rencilerin ön-test ve son-test panlar n n aritmetik ortalamas yla, geleneksel yöntemlerin yglamas yap lan kontrol grbnda blnan ö rencilerin ön-test ve son-test panlar n n aritmetik ortalamalar n n aras ndaki fark n anlaml olp olmad na iliflkin blglar gösterilmifltir. Tablo 1. Grplar n Biyoloji Baflar ön-test Panlar na liflkin Blglar Grplar Denek say s Aritmetik Standart Ortalamalar n N Ortalama ( X ) Sapma Standart Sapmas Deney Grb 30 4,7000 0,4661 8,510 Kontrol Grb 30 4,6667 0,4795 8,754 Tablo-1 de anlafl ld gibi deney grb ile kontrol grbnn aritmetik ortalamas aras ndaki fark n 0,0333 old görülmektedir. B fark n anlaml olp olmad n s namak amac yla t-testi yglanm fl ve bnnla ilgili sonçlar Tablo-2 de verilmifltir Tablo 2. Grplar n Biyoloji Baflar ön-test Panlar na liflkin t-testi Analizi Varyans Eflitli inin Analiz Edilmesi Ortalama Eflitli in Test Edilmesi F Sig. T Df P x 1 - x 2 S 1 S 2 H 0 =G 2 1 = G2 2 0,297 0,588 0, ,786 3,333 0,1221 H 1 =G 1 2 =G2 2 0,273 57,95 0,786 3,333 0,1221 Tablo 2 deki t-testi sonçlar na bak ld nda 0,273 olarak hesaplanan t de eri 58 serbestlik derecesinin, 0,01 anlaml l k düzeyinde t tablo de eri olan 2,660 de erinden oldkça küçüktür. B sonç deney ve kontrol grplar n n ön test panlar aras nda anlaml bir fark olmad n gösterir. Millî 182 E itim Say 171 Yaz/2006

7 Filiz Ar kan / Mstafa Aydo d / Mstafa Do r / Mhammet Uflak Tablo 3. Grplar n Biyoloji Baflar Son-test Panlar na liflkin Blglar Grplar Denek say s Aritmetik Standart Ortalamalar n N Ortalama ( X ) Sapma Standart Sapmas Deney Grb Kontrol Grb Tablo-3 te anlafl ld gibi deney grb ile kontrol grbnn aritmetik ortalamas aras ndaki fark n 3,8 old görülmektedir. B fark n anlaml olp olmad n s namak amac yla t-testi yglanm fl ve bnnla ilgili sonçlar Tablo-4 te verilmifltir. Tablo 4. Grplar n Biyoloji Baflar Son-test Panlar na liflkin t-testi Analizi Varyans Eflitli inin Analiz Edilmesi Ortalama Eflitli in Test Edilmesi F Sig. T Df P x 1 - x 2 S 1 S 2 H 0 =G 2 1 = G , ,8 0,6194 H 1 =G 1 2 = G ,8 0,6194 Tablo 4 teki t-testi sonçlar na bak ld nda 6,135 olarak hesaplanan t de eri 58 serbestlik derecesinin, 0,01 anlaml l k düzeyinde t tablo de eri olan 2,390 de erinden büyüktür. B sonç deney ve kontrol grplar n n son test panlar aras nda anlaml bir fark old n gösterir. kinci Alt Probleme liflkin Blglar ve Yormlar Bilgisayar n; ders sn (can1and r na, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma; tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yap lan deney grbnda blnan ö rencilerin ö renmede kal c l k panlar na iliflkin blglar. Tablo 5. Grplar n Ö renmede Kal c l k Panlar na liflkin Blglar Grplar Denek say s Aritmetik Standart Ortalamalar n N Ortalama ( X ) Sapma Standart Sapmas Deney Grb 30 11,2667 2,2118 0,4038 Kontrol Grb 30 7,8667 2,2854 0,4173 Tablo 5 ten de anlafl ld gibi deney grb ile kontrol grbnn aritmetik ortalamas aras ndaki fark n 3,4 old görülmektedir. B fark n anlaml olp olmad - n s namak amac yla t- testi yglanm fl ve bnnla ilgili sonçlar tablo 6 da verilmifltir. Millî E itim Say 171 Yaz/

8 Bilgisayar Destekli Biyoloji Ö retiminin Ö renci Baflar s na Etkisi Tablo 6. Grplar n Ö renmede Kal c l k Panlar na liflkin T-testi Analizi Varyans Eflitli inin Analiz Edilmesi Ortalama Eflitli in Test Edilmesi F Sig. T Df P x 1 - x 2 S 1 S 2 H 0 =G 2 1 = G2 2 0,000 0,990 5, ,4 0,5807 H 1 =G 1 2 =G2 2 5,855 57, ,4 0,5807 B fark n anlaml olp olmad t- testi ile s nand nda t=5,855 blnmfltr. B de er 58 serbestlik derecesinin 0,01 anlaml l k düzeyindeki t tablo de eri olan 2,390 dan büyüktür. Yani grplar aras ndaki fark anlaml d r. 4. Sonç Araflt rmada elde edilen bafll ca sonçlar flnlard r: 1- Bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yla yap lan deney grbndaki ö rencilerin Biyoloji baflar düzeyleri ile geleneksel yöntemlerin yglanmas yap lan kontrol grb baflar düzeyleri aras nda deney grb lehine anlaml fark old görülmüfltür. 2- Bilgisayar n; ders sn (canland rma, boytl animasyon) al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas yap lan deney grbndaki ö rencilerin ö renmede kal c l k ile geleneksel yöntemlerin kllan ld kontrol grbndaki ö rencilerin ö renmede kal c l k göstermeleri aras ndaki deney grb lehine anlaml bir old görülmüfltür. Literatürde blnan çal flmalarda bilgisayar n kllan m n desteklenmektedir. E itim alan ndaki ö renci say s n n h zla artmas, ö retmen / ö renci oranlamas nda ortaya ç kan, ö retmen yetersizli i ve bireylere ö retilmesi gereken bilgi miktar n n h zla artmas sonc, içeri in daha karmafl k bir hale gelmesi gibi sornlar ortaya ç km flt r. Bna karfl e itime olan talep sürekli artm fl, bireylerin e itim olanaklar ndan daha fazla yararlanma istekleri, bireysel ö retimi önemli hale getirmifltir. flte gerek bilgisayara, gerekse e itime iliflkin olarak belirtilen b gibi nedenlerden dolay, bilgisayar n e itimde kllan m zornl hale gelmifltir. Ayr ca bilgisayar n ö renciyi daha fazla güdülemesi, yaflam boy e itimi desteklemesi, ö retim programlar ndaki esnekli i artt rmas da, e itimde bilgisayar kllan m n n gerekçesi olarak ileri sürülmüfltür (Alkan, 1997; Gürol, 1990, 133; Arseven, 1986; Keser, 1988, 72). Bir ders arac olarak ifle kofllan bilgisayar, ö renciyle etkileflim aç s ndan önemli olanaklar sa lamaktad r. Bilgisayar n b özellikleri do r kllan ld nda ö rencinin ö renme sürecinde son derece etkin bir biçimde ve kendi bireysel tercih özelliklerine ygn olarak kat l m n sa layabilmektedir (fienifl, 1990, 63). Bilgisayarlar n ö renme ifli, ifle kofllma fikrinin ortaya at lmas ndan b yana hep elefltiri kons olan bireyi mekaniklefltirme tehlikesi her zamanki yapay ve mhafazakar düflünceden baflka bir fley de ildir. Bireyin gereksinmelerinin dikkate al nmas yla onn sadece biliflsel geliflimi de il dyflsal geliflimi de düflünülmektedir. Bireyler aras iletiflim, etkileflim, yar fl ve iflbirli i, bilgisayarl ortamda yeni boytlar kazan yor. Etkileflilebilir bir ortam olarak yaz l m, bireyi daha aktif k labilmektedir (Akp nar, 1999, 4-5). Millî 184 E itim Say 171 Yaz/2006

9 Filiz Ar kan / Mstafa Aydo d / Mstafa Do r / Mhammet Uflak Bir e itim arac olarak bilgisayarlar n e itim aç s ndan üstün yönleri flnlard r (Keser, 1988, 73): 1- Etkileflimli bir araçt r, ö renci bilgisayar karfl s nda denetim kllanmay ö renir. 2- Büyük esnekli e sahiptir, etkin bir pekifltiricidir, sabr sonszdr. 3- Yaz tahtas, ders kitab kadar geneldir, Yaz, çizim, grafik, say, renk, ses vb. çok çeflitli bildirim simgesini drgn ya da hareketli olarak kllanabilir. 4- Uygn flekilde haz rlanm fl her program kllanabilir. 5- Ders yaz l mlar nda çok de iflik sürprizlere yer verilerek e itimi zevkli ve çekici hale getirebilir. 6- Bireysel ve grp ö retiminde kllan labilir. 7- Programl ö retimin dayand ilkelerin yglanmas na hizmet edebilir. 8- Ö rencinin sorlara verdi i cevaplan kaydeden, istenildi i zaman sonçlar bildirebilen eflsiz bir s nav arac d r ve sor üretebilmektedir. 5. Öneriler Gerçeklefltirilen b araflt rman n ortaya koyd blglar fl nda fl öneriler snlmfltr: 1- Biyoloji ö retiminde bilgisayar n; ders sn (canland rma, 3 boytl animasyon), etkileflimli al flt rma-tekrar, problem çözme ve de erlendirme arac olarak kllan ld ö retim yglamas n n gerçekleflmesiyle; a) Ö rencilere etkili ve nitelikli bir ö retim sa lanabilir. b) Ö retmenler, ö rencilerinin yeteneklerini de erlendirmeye daha fazla zaman ay r r ve ö retmenin rtin ifllerden olflan yükü azalt l p, on daha çok ö retime yöneltecek roller verilebilir. c) Biyoloji ö retiminde, ço zaman yetersizliklerden dolay kllan lamayan laboratvar tekni i, benzetim yaklafl mlar ile daha ekonomik ve daha etkili bir flekilde yglanabilir. d) Her ö renciye kendi ö renme h z nda ö renim sa lar. e) Bilgisayar Destekli Ö retim ile çizim, resim, flekiller, animasyonlar, etkileflimli al flt rmalarla ö rencinin dersi dinlemede dikkat düzeyleri en yüksek seviyede ttlabilir. f) Ö rencilerin s nav baflar yüzdelerinin kayd ttlabilir. 2- Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas n n ö renci baflar s n ve ö renmenin kal c l n s namaya yönelik mhtelif konlarda baflka deneysel araflt rmalar n yap lmas nda yarar görülmektedir. Bnlar; a) Di er derslerin ö retiminde Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas n n ö renci baflar s ve ö renmenin kal c l aç s ndan etkisi, b) Biyoloji ö retiminde geleneksel laboratvar tekniklerine göre bilgisayarlar n benzeflim yaklafl mlar n n ö renci baflar s na ve ö renmede kal c l na etkinli i, c) Bilgisayar Destekli Ö retimde cinsiyetin rolü, d) Bilgisayar Destekli Ö retim yglamas nda yafl faktörünün etkinli i, e) Bilgisayar Destekli Ö retimi daha ektin k lmak için gelifltirilen ö retim metotlar n n etkinli i, t) Okllarda blnan bilgisayarlar n ö retimde kllan lma oran, g) Bilgisayar Destekli Ö retim üzerine ö retmenlerin görüflleri. Millî E itim Say 171 Yaz/

10 Bilgisayar Destekli Biyoloji Ö retiminin Ö renci Baflar s na Etkisi Kaynakça AKPINAR, Y. (1999). Bilgisayar Destekli Ö retim ve Uyglamalar, Ankara, An Yay nc l k. ALKAN, C. (1997). E itim Teknolojisi. Ankara, Atilla Kitapevi. ARSEVEN, A. (1986). Bilgisayar Destekli Ö retim, T.E.D. Birinci Bilgisayar E itimi Toplant s, Ank. AfiKAR, P. (1991). Bilgisayar Destekli E ilimin Yayg nlaflt r lmas nda Temel Stratejiler: Avrpa Ülkelerinde Son Drm, E itim Teknolojisi ve Bilgisayar Destekli E itim 1. Sempozym, Eskiflehir A Ü. BARKER, F ve YEATES, H. (1985). Introdcing Compter Assisted Learning, Ptintice- Hall Internat onel, England. BECKER, H.J. (1991). How Compfers Are Used in United States Scholls: Basic Data From The 1989 IEA Compters in Edcations Srvey, Jornal Of Edcational Compting Research, 7, B TTER, G.G. ve CAMUSE, R.A. (1984). Using a Microcompter in The Clasroom, Printed fn Northem Ireland The Un versty Press (Belfast) Ltd. CARLEER, G.J. ve DOORNEKAMP, B.G. (1990). Internat onel Conferans On Tecnology in Edcation: A Teacher-Centered Implemantation Strategy For Compter Integrat on. Brcssels. DEM REL, Ö. (1994). Genel Ö retim Yöntemleri, Ankara, L SEM Yay nlan. DODRICK, H.S ve WAGNE, G. (1993). The Informatic Society, Sage Pblication,London. EISELE, J. H. ve EISELE, M. E. (1994). E itim Teknolojisi: Programlama Destek, Planlama ve Kaynak Klavz, Eskiflehir, Etam A. fi GEISERT, P.G ve FUTRELL, M. K. (1995). Teachers,Compters and Crricln : Microcon pters in The Clasroom, Boston, Massachsetts, Simon ve Schster C. GÜNEfi, N. (1991). Bilgisayarla Ö retimde Ortam, Ders Not, AÜ, E..D HASS, J.M. (1990). The Discorse Of Ed catior al Compting and The Practike Of Teaching, Boston The American Edcational Research Association Annal Meeting. HIZAL, A. (1989) Bilgisayar E itimi ve Bilgisayar Destekli Ö retime liflkin Ö retmen Görüfllerinin De erlendirilmesi, Eskiflehir. H1ZAL, A. (1991). E itim Teknolojisi, Anadol Ünv. A.Ö.Fak. Yay nlar, Eskiflehir. HICKEY, M.G. (1993) Compter Use in Elementary Clasrooms: An Ethnographic Stdy. Jornal Of Compting in Childhood Edcation,4, KARASAR, N. (1998). Bilimsel Araflt rma Yöntemi. Nobel Yay n Da t m. Ankara. KESER, H. (1988). Bilgisayar Destekli E itim çin Bir Model Önerisi. (Yay nlanmam fl Doktora Tezi)Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. KESER, H. (1991). E itimde Nitelik Gelifltirmede Bilgisayar Destekli E itim veders Yaz l mlar - n n Rolü: E itimde Nitelik Gelifltirme, E itimde Anlay fllar 1. Sempozym Bildiri Metinleri, stanbl. MOERSCH, M.C. (1987) The Effectivemnes Of Compter-Assisted Instrction Cooperative Learning. Peer Ttoring and Class Size On Acedemic Anchilevemen. A Review San Diego State Universty. Instrctional Leadership Instte. NUMANO LU, M. (1990). B.D.E. Projesi, B.D.E. Yaz l mlar nda Blnmas Gereken E itsel Özellikler. (Yay nlanm fl Yüksek Lisans Tezi). Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. OGUZKAN, F. (1989) Orta Dereceli Okllarda Ö retim: Amaç, lke, Yöntem ve Teknikler. Ankara: Emel Matbaac l k Sanayii. ÖZÇEL K, D., A. (1989). Test Haz rlama Klavz. ÖSYM E itim Yay nlar. ÖZGÜ, Ö. ve ALKAN,. (1989). Bilgisayarlar n E itimdeki Yeri ve Türkiye çin Drm. 6. Türkiye Bilgisayar Kongresi Bildirileri. stanbl. RYBA, K. ve ANDERSON, B. (1990 ). Learning With Compters : Effective Teaching strategies. International Society For Tecnology in Edcation Pblications. SHELLEY, J. ve HUNT, R. (1984). Compter Stdies: A First Corse. Second Edcation. Printed in Northern Ireland The Universty Pres ( Belfast) Ltd. fien fi, F. (1990). Bilgisayar Destekli Ö retim Yaz l mlar nda Ö renci le Etkileflim Sa lama Yöntemleri. Anadol Ünv. A.Ö.Fak. Yay nlar, Eskiflehir. fien fi, F. (1993). Aç kö retimde E itsel letiflim Ortam Olarak Bilgisayar Akademik Dan flmanl k Sistemi çin Bir Bilgisayar Destekli E itini Modeli. Eskiflehir. A.Ü. B.D.E. Birimi. TAfiÇI, D. (1993). Türkiye de Bilgisayar Destekli Ö retim Yöntemi ve Bir Model Önerisi (Yay nlanm fl Doktora Tezi). A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskiflehir. TURGUT, M. F. (1977). E itimde Ölçme ve De erlendirme Metotlar. Ankara: Saydam Matbaas. Millî 186 E itim Say 171 Yaz/2006

11 Filiz Ar kan / Mstafa Aydo d / Mstafa Do r / Mhammet Uflak THE EFFECT OF COMPUTER ASS STED LEARNING STUDENTS ACHIEVMENT IN BIOLOGY EDUCATION Filiz ARIKAN* Mstafa AYDO DU** Mstafa DO RU*** Mhammet UfiAK**** Abstract This stdy has been realized that, in the edcation of science, the sing of compter as a presentation of lesson, animation (3 dimensional), interactive drilling problem solving and evaloting tool to determine the effect of accomplishment of stdent. n the stdy, a first - final test groped model is applied and resticed in the experimentol field. Sbjects of the experiment are formed from 9. class stdents of Anatolia High School. The stdy is realized dring the first semester of years. n the application topics of Nücleicacids are being given to control grop by sing traditionol methods and to experiment grop by sing compter aided edcation methods. later from the application of final test a retentivity test is applied to both grops: The reslts of the analysis of the datas obtained by application of tests are follows: The application is done by sing compter as a presentation of lesson, (demonstrastione, 3-dimensional animation), interactive drilling-over again, problem solving and evalating tool is more effective to provide stdent s sccess and retentivity in the learning than application is done by sing troditional methods. asids Key Words: Compter assisted learning, biology edcation, ncleic * Teacher, MEB ** Gazi University Gazi Faclty of Edcation *** Gazi University Gazi Faclty of Edcation **** Gazi University Gazi Faclty of Edcation Millî E itim Say 171 Yaz/