SUDA BO ULMA TANISINDA KULLANILAN YÖNTEMLER N RDELENMES

Transkript

1 Adli T p Bülteni SUDA BO ULMA TANISINDA KULLANILAN YÖNTEMLER N RDELENMES Evaluation of diagnostic methods used in drowning M. Mustafa ARSLAN 1, Hakan KAR 2, Ramazan AKCAN 3, Necmi ÇEK N 1,3 Arslan M M, Kar H, Akcan R, Çekin N. Suda bo ulma tan s nda kullan lan yöntemlerin irdelenmesi. Adli T p Bülteni, 2005; 10 (1): ÖZET Suda ölü olarak bulunan olgular hakk nda; ölüm sebebinin suda bo ulma oldu u fleklinde ön yarg ve orijinin kaza oldu u düflüncesi hakimdir. Bu olgularda kesin tan sal kriterler hala tart flmal d r. Bu derlemede, tan sal amaçl yap lan çal flmalar n karfl laflt r larak sunulmas amaçlanm flt r. Sudan ç kar lan cesetler üzerinde yap lan çal flmalarla ilgili literatür verileri tart fl lm flt r. Ancak tan koyduracak spesifik bir bulgu saptanamam flt r. Ayr nt l adli tahkikat ve zaman nda olay yeri incelemesi, olay n çözümlenmesinde çok önemli katk sa layacakt r. Bu olgulara mutlaka zaman nda ve standartlara uygun otopsi yap lmas gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Suda Bo ulma, otopsi, diatom, immünohistokimya SUMMARY Dead bodies found in water causes a misconception that these deaths occurred secondary to drowning and usually originated from accidents. Diagnostic criteria of drowning are controversial. Studies about diagnostic methods concerning drowning will be compared and discussed in the present article. Data obtained from studies concerning dead bodies found in water are discussed in detail. However no specific finding which can point out drowning was determined. Detailed forensic examination and scene investigation have considerable contributions for accurate diagnosis. Early and appropriate autopsy is required to be performed in such cases. Key Words: Drowning, autopsy, diatom, immunohistochemistry G R fi Su içerisinde bir cesedin bulunmas, özellikle yaz aylar nda s k rastlan lan bir durumdur. Suda ölü olarak bulunan olgular hakk nda; ölüm sebebinin suda bo ulma oldu u fleklinde ön yarg ve orijinin kaza oldu u düflüncesi hakimdir. Suda bulunan bir ceset; suda bo ulma sonucu ölmüfl olabilece i gibi, suya girmeden önce do al hastal klardan, su içinde iken do al hastal klardan, suya at lmadan önce veya su içinde iken travma sonucu ya da herhangi bir kimyasal n etkisinde ölüm meydana gelebilmektedir (1). Bu olgularda, her zaman ölüm nedeninin suda bo ulma ve orijinin kaza olmayaca göz önünde bulundurularak, tüm koflullar n araflt r lmas ile ölüm nedeni ve ölüm orijinin ayd nlat lmas çok önemlidir. Suda bo ulma olgular nda kesin tan sal kriterler hala tart flmal d r. Bu derlemede, tan sal amaçl yap - lan çal flmalar n karfl laflt r larak sunulmas amaçlanm flt r. SUDA BO ULMA Suda bo ulma; su ortam nda su etkisi ile meydana gelen anoksik kökenli bir ölümdür. Suda bo ulma olgular, suyun aspire edilip edilmemesine göre; slak veya tipik bo ulma ve kuru veya atipik bo ulma, klinik olarak primer ve sekonder suda bo ulma olarak farkl s n fland r lmaktad r. Di er bir s n flama da suyun türüne göre; tatl suda ve tuzlu suda bo ulma olarak yap lmaktad r. Islak veya tipik bo ulma; Su ortam nda bulunan bir kiflinin, apne dönemi sonunda üst ve alt solunum yollar na, hava yerine suyu aspire etmesi ile suda bo ulman n gerçekleflmesidir. Tüm vücudun su içinde kalmas ola and r. An- 1 Adana Adli T p fiube Müdürlü ü, Adana 2 Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Adli T p Anabilim Dal, Mersin 3 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi Adli T p Anabilim Dal, Adana Gelifl tarihi: Düzeltme tarihi: Kabul tarihi:

2 Cilt 10, Say 1, 2005 cak, sadece a z ve burun deliklerinin herhangi bir s v ile kaplanmas sonucunda da ölüm meydana gelebilmektedir. Bu olgularda, bilinç kayb na neden olan bir durum bulunmaktad r (narkotik madde kullan m, intoksikasyon, travma, epilespi v.b.). Kuru veya atipik bo ulma ise; su ortam nda suyun etkisiyle (suyun larenkse çarpmas, so uk etkisi, suda bulunan allerjenlerin etkisi vb. ) geliflen laringospazma ba l ölümdür. Suda bo ulmalar n yaklafl k 1/10 unu oluflturmaktad r. Primerde, olay ortam nda ölüm meydana gelirken; sekonder suda bo ulma, resüsite edilen ve bir süre yaflayan olgular tan mlamakta kullan lmaktad r. Uluslararas hastal k klasifikasyonunun ICD-8, 9 ve 10'uncu kodlamas n n revize edilmifl haline göre, suda bo ulma olgular ; kaza orijinli bo ulma, intihar orijinli bo ulma, cinayet orijinli bo ulma, tekneyle aç lma ile iliflkili (Boating related drowning) ve orijini tespit edilmeyen bo ulmalar fleklinde s n fland - r lm flt r (5). Dünyada suda bo ulma insidans 5-6/ olmakla birlikte nüfus yo unlu u ve denize yak n yerleflim bölgelerine göre farkl l k göstermektedir. Finlandiya'da 1590 suda bo ulma olgusu üzerinde yap lan çal flmada, olgular n % 94.3'ünde suda bo ulma tan s konulmufl, % 5.8 olguda bo ulma d fl travmatik ve do al ölüm nedenleri saptanm flt r. Olgular n % 58'inin kaza orijinli, % 24.5'inin intihar, % 0.8'inin cinayet orijinli oldu u, % 16.6's nda ise orijin saptanmad bildirilmifltir (6). Ülkemizde farkl yörelerde yap lan çal flmalarda, birbirine yak n sonuçlar elde edilmifltir. stanbul'da yap lan bir çal flmada, adli olgular n % 7'sinin suda bo ulma ya da sudan ç kar lan cesetlerin oluflturdu unu bildirmifllerdi (7). Adana'da y llar aras nda meydana gelen 4079 adli ölüm olgusunun % 7.26's - n n suda bo ulma sonucu öldü ünü saptam fllard r (8). Antalya yöresinde yap lan bir çal flmada, adli otopsilerin % 6.5'inin suda bo ulma sonucunda meydana geldi ini bildirmifllerdir (9). OTOPS Bütün adli olgularda oldu u gibi, sudan ç kar lan cesetlerde ölüm sebebinin ayd nlat lmas için otopsi yap lmas zorunludur. D fl muayenede, olgunun suda bo ulma sonucu öldü ü veya suda kald n gösteren bulgular bulunmaktad r. Suda kalman n bulgular ; el ve ayaklardaki çamafl rc eli görünümü, vücudunda kaz derisi görünümü, ölü lekelerinin yerleflimi ve deniz materyallerinin vücut üzerinde bulunmas d r. A z ve burunda mantar köpü ünün bulunmas, suda soluk al nd -suyun aspire edildi inin göstergesidir. Bu olgularda ölü lekeleri suyun hareketli olmas durumunda vücudun alaca pozisyona göre de iflebilmektedir. Durgun sularda, ceset bafl ve ekstremiteler afla da olacak flekilde durdu undan bu bölgelerde oluflacakt r. ç muayenede; karakteristik bulgular solunum sisteminde oluflmaktad r. Islak suda bo ulan olgular n a z ve burun çevresinde, larinks, trakea ve bronfllarda köpüklü ödem mayi (mantar köpü ü) bulunabilmektedir. Akci erlerin a rl klar nda artma, yüzeylerinde peteflial kanamalar bulunabilmektedir. Akci- er kesit yüzeylerinden köpüklü s v akabilmektedir. Solunum yollar nda, su ortam na ait partiküller ve bitki parçalar bulunabilir. Mide ve ba rsaklarda ortamdaki su bulunabilir. Orta kulakta s v ve mastoid sinüs mukozas nda hiperemi ve kanama önemli bulgulardand r. Yap lan bir çal flmada, suda bo ulan olgular n % 74.4'ünde paranazal sinüslerde s v saptan rken, kontrol grubunun sadece % 2'sinde s v saptanm flt r (10). Bir çal flmada, baflka bir etkenin katk s bulunmayan asfiktik ölümlerdeki ortalama organ a rl klar n n, travmatik ölümlerdeki ortalama organ a rl klar na göre yüksek oldu u bulunmufltur. Bu a rl k fark akci erde % 17.8, karaci erde % 10.5, böbrekte % 10.3, dalakta % 23.4 daha fazla bulunmufltur. Suda bo ulmalarda di er asfiksilere göre, akci erde % 30, böbrekte % 4.4 a rl k art fl oldu u tespit edilmifltir. Akci er ve böbrek a rl k art fllar n n, asfiksiye ve su aspirasyonuna; karaci er ve dalak a rl k art fl n n asfiksiye sekonder geliflti i bildirilmifltir. Suda bo ulmalarda bazen küçük, anemik bir dalak görülebilmektedir (11). Asfiktik ölüm çeflitlerinde akci erlerin morfolojik incelenmesi yap lm flt r. Suda bo ulmalarda intraalveolar ödem ve alveolar boflluklar n dilatasyonu ile septal kapillerlerinin buna sekonder kompresyonu bulgular n n spesifik oldu u belirtilmektedir (12). Suda bulunan cesetlerde, plevral effüzyon varl n n araflt r ld çal flmalarda; tuzlu suda bo ulma olgular nda plevral s v art fl n n s k görüldü ü, ancak plevral s v miktar n n tatl suda bo ulan olgulardan anlaml bir fark göstermedi i bildirilmektedir. Plevral s v miktar n n suda kalma süresi ve bo ulma ortam n n tipi hakk nda fikir verebilece i, ancak çürümenin ileri safhas nda plevral s v miktar n n anlams zlaflt belirtilmektedir (13). D fl ve iç muayene sonucu tespit edilen bulgular n, her olguda bulunamayabilece i göz önüne al nmal, bulundu u ortam n özellikleri, süresi, müdahale edilmesi gibi durumlarda farkl l k gösterebilece i unutulmamal d r. LABORATUVAR YÖNTEMLER Histopatolojik ncelemeler Histolojik inceleme, bo ulma olay n n gerçekleflti i ortam n meydana getirdi i de iflikliklerin tespitinde önemlidir. Histolojik bulgular ço unlukla akci er yerleflimlidir. Her akci er lobundan bir santral bir de periferik örnek al nmas koflulu ile çok say da örnek incelenmelidir. Hematoksilen Eozin boyas - na ek olarak elastik lifler için örsein ve retikülin lifler için Gordon-Sweet boyalar kullan lmal d r. Bu özel boyalar özellikle çürümüfl cesetlerin akci er örneklerinde yararl d r. Akci erlerdeki en önemli histolojik bulgular interstisyel konjesyon, ödem, alveolar makrofajlar, alveolar duvar hasar (amphysema aquasum), alveolar hemorajidir. Konjesyon ve ödem nonspesi- 30

3 Adli T p Bülteni fik de iflikliklerdir. Bazen interstisyel ve alveolar hemoraji görülse de bu bulgular çok spesifik de ildir. Akci erlerdeki en m flt r. Denizde bo ulan olgularda; tatl suda bo ulan olgulara Bir çal flmada surfaktan protein-d (SP-D) düzeyi araflt r l- önemli histolojik bulgu alveollerde akut dilatasyon, uzama, ve di er ölümlere göre anlaml derecede yüksek oldu u tespit septum incelmesi ve alveolar kapillerlere bas d r. Di er organlarda, özellikle beyin, kalp ve karaci erde belirgin konjesyon, makla beraber en temel nedeni alveol içindeki pulmoner sur- edilmifltir. SP-D'nin sirkulasyona geçifli birçok nedene ba l ol- lokalize perivasküler ekstravazasyon, kapiller endotel fliflmesi faktan moleküllerinin, bo ulma s v s taraf ndan y k lmas d r. görülmektedir. Bu de ifliklikler hipoksiyi telkin etmekle beraber suda bo ulma olgular nda spesifik de ildir (4). Birçok asfik- sebebi, ölümün deniz suyunda ortalama 8 dk, tatl suda 4 dk da Tatl ve tuzlu suda bo ulma sonucu tespit edilen SP-D fark n n tik ölüm olgular nda benzer bulgular bulundu undan, suda bo- meydana geliflinden kaynaklanmaktad r (19). Akci er lavaj s - ulma olgular nda spesifik kriter bulunmamaktad r. Bu nedenle; çal flmalar vücut s v lar nda meydana gelen kimyasal de irin oran ndaki de iflimlerinde bo ulma tan s nda diagnostik v s nda ve akci er dokusunda pulmoner surfaktan fosfolipitlefliklikler üzerinde yo unlaflm flt r. bir de ere sahip oldu u iddia edilmifltir (20). 395 otopsiyi kapsayan bir çal flmada; postmortem kalp boflluklar nda, kan üre nitrojeni (BUN), Creatinin (C) ve Ürik asit Biyokimyasal ncelemeler Postmortem oksimetrik profillerin, ölüm sebepleri ile iliflkisi araflt r lm fl ve asfiktik ölümlerde, suda bo ulmalarda, zehir- ve C kadaverik kanda topografik stabilite gösterirken, Ürik analizleri yap lm fl ve ölüm nedeni ile karfl laflt r lm flt r. BUN lenmelerde kalp kan nda O 2 -Hb oran oldukça düflük (%10) asit sa kalp kan nda, sol kalp kan ve periferik kana göre anlaml derecede yüksek bulunmufltur. Ölümün geç safhalar nda bulunmufltur. Ancak, bu de erleri ölüm nedeni ile iliflkilendirmenin oldukça zor oldu u ve birçok faktöre ba l oldu u bildirilmifltir (14). Suda bo ulma olgular nda akci ere geçen su efllik eder. Akut ölüm olgular nda (ilk 30dk) mekanik asfiksi ve ürik asit art fl na orta derecede veya belirgin BUN, Cr art fl da içindeki iz elementlerin (elektron veya flüoresans mikroskobu bo ulmalarda ürik asit özellikle sa kalp kan nda önemli oranda artar. Sonuç olarak akut ölüm olgular nda hiperürisemi var- ile izlenebilen elementler) hangi mekanizma ile dolafl ma ve organlara geçtikleri üzerine, ratlarda yap lan bir çal flmada; iz l ileri derecede hipoksiyi telkin ederken, artm fl Cr seviyeleri ise özellikle termal etki ile oluflmufl iskelet kas y k m n gös- elementlerin pasif diffüzyon ve aktif postmortem transport ile dolafl ma geçtikleri saptanm flt r. Bu yöntem ile rutin olmasa termektedir (21). da, seçilmifl olgularda suda bo ulma tan s konulabilece i ve 1589 olguyu kapsayan bir çal flmada; endojen alkol üretiminin postmortem toksikolojik çal flmalar etkileyebilece i hipo- vücuttaki s v larda bulunmayan, ancak bo ulman n gerçekleflti i s v da mevcut olan tüm elementler için bu yöntemin uygulanabilece i ileri sürülmüfltür (15). dojen alkol üretiminin bafllad n, so uk mevsimlerde 1 haftatezi araflt r lm flt r. S cak mevsimlerde 12. saatten itibaren en- Stronsiyum ya da deniz suyu bo ulmalar nda önemli bir indikatördür. Tatl suda konsantrasyonu düflük oldu undan kulm fllard r (22). l k süreye kadar endojen alkol üretiminin bafllamad n saptalan lmamaktad r. Yap lan bir çal flmada 144 tatl suda bo ulma olgusunun % 32'sinde ventrikül kan nda tan koydurucu düzeyde stronsiyum bulunmufltur. Özellikle ölümden birkaç sa- 42 otopsi vakas n n SSS'nin de iflik bölgelerinden al nan ör- mmunohistokimyasal Çal flmalar at sonra hem sa hem sol ventrikülden kan örne i al n p karfl - neklerde, immunohistokimyasal olarak nukleusta C-fos geninin lokalizasyonu araflt r lm flt r. C-fos gen ekspresyonu, uya- laflt r ld takdirde anlaml sonuçlar elde edilebilece i belirtilmifltir (16). 133 suda bo ulma olgusunda Hb (hemoglobin), r lm fl nöronlar n lokalizasyonunu göstermektedir. Nucleus Solitarius solunum merkezidir. Bu çal flmada Nucleus Solitarius Sr (stronsiyum) ve Cl (klor) analizi yap lm flt r. Sr konsantrasyonu 800 µg/l'den yüksek olan sularda (deniz suyu) tipik bo- nöronlar nda C-fos immunoreaktivitesi aç s ndan asfiktik ve ulma olgular n n sol ve sa ventrikül Sr konsantrasyon fark - nonasfiktik olgularda anlaml bir farkl l k saptanmam flt r. Ancak medulla oblongatada bulunan inferior olive nukleusta C-fos n n, atipik bo ulma olgular ndan anlaml derecede yüksek oldu u saptanm flt r. Cl ve Hb de erleri sa ve sol kalpte hem tipik hem de atipik bo ulma olgular nda anlams z oldu u sap- anlaml derecede yüksek bulunmufltur (23). Pulmoner surfak- immunoreaktivitesi asfiktik vakalarda nonasfiktik vakalardan tanm flt r. Sol ve sa kalpte Sr konsantrasyon fark 75 tan prot-a(sp-a)'n n asfikside, respiratuvar distress ve alveolar µg/l'den yüksek ölçülmesinin, tipik bo ulman n güçlü bir hasarlanma(hyalen membran hastal, suda bo ulma olgular nda ve amnion s v s aspirasyonu) durumlar nda anlaml bir indi- kriteri oldu u kanaatine var lm flt r (17). Kiflide ölüm ne kadar geç meydana gelirse, sirkulasyon devam edece inden, sol ve sa katör oldu u ve kullan labilece i öne sürülmüfltür (24-26). ventrikül Sr konsantrasyon fark ile sol ventrikül Sr düzeyi o Fatal asfiksi ve suda bo ulma olgular nda orta beyinde s kadar yüksek olacakt r. Bu farklar n tespiti ile agonal dönemin flok proteini olan ubiquitin, immunohistokimyasal olarak analiz edilmifl ve asfiksi d fl nedenlerle ölenlerden oluflturulan bir süresi hakk nda yaklafl k bir fikir edinilebilece i ve böylece suda bo ulma tan ve ay r c tan s nda yard mc olunabilece i bildirilmifltir (18). substantia nigra nöronlar nda ubiquitin immunoreaktivitesi- kontrol grubu ile karfl laflt r lm flt r. Sonuç olarak pigmente 31

4 Cilt 10, Say 1, 2005 nin, asfiksi ve suda bo ulma sonucu SSS üzerinde oluflan fatal fliddetli stresin sonucu oldu unu kanaatine var lm flt r (27). Is - flok Protein 70 ve C-Fos gen antikorlar ile inferior olivari nukleusta lekelenmenin suda bo ulma olgular nda daha s k görüldü ü saptanm flt r. Bunun sebebinin, vücudun dengesinden sorumlu inferior olivari nucleusta suda bo ulmada meydana gelen nöron hasar n n etkisi oldu u öne sürülmüfltür (28). Çin'de yap lan bir çal flmada deneysel olarak suda bo ulan farelerde Water Channel Protein1 araflt r lm flt r. Suda bo ulan grupta alveolar endotelial hücrelerde, bronfl etraf nda ve interstisyumun kapiller endotelinde aquaporin1 (AQP1) ekspresyonu tespit edilmifl ve suda bo ulmayan kontrol grubu ile karfl laflt - r ld nda, aralar nda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmufltur. Sonuç olarak AQP1 pozitif reaksiyonunun suda bo ulman n sensitif bulgular ndan biri oldu u iddia edilmifltir (29). Diatom Araflt rmalar Plankton su içerisinde yaflayan, suyun aktif hareketi ile pasif olarak yer de ifltirebilen organizmalard r. Diatomlar planktonun bir alt grubudur. Aspire edilen s v ile birlikte dolafl ma ve organlara geçmektedirler. SEM (Scanning electron microscopy) ve TEM (Transmission electron microscopy) kullan larak de iflik tür diatomlar n alveoler-kapiller bariyeri nas l geçti i deneysel olarak görüntülenmifltir (30). Diatom için al nan örnekler, kontaminasyonlardan korunmal d r. Bo ulma bölgesinden (su yüzeyi ve su yata ) bir veya birden fazla örnek al nmal d r. Mikroskobik olarak her örnekte diatom yo unlu u, türleri, detayl morfolojik görünümleri belirtilmelidir (31). Deniz suyu diatomlar n n früstülü (hücre çeperi), solvent-350 ile çözüldü ü, ancak tatl su diatomlar n n buna dirençli oldu u saptanm flt r. Bu nedenle tatl su diatomlar n n tespitinde efektif sonuç veren yöntemler, deniz suyu diatom tespitinde kullan l rken dikkatli olunmal d r (32). Yap lan bir çal flmada, 771 suda bo ulma olgusunun 1/3'ünün kemik ili inde diatom früstülü saptam flt r. Bunlar n % 90' n n ise; bo ulma ortam ndan al nan örneklerde tespit edilen diatom tipi ile ayn oldu unu bulmufllard r (33). Bo ulma yeri bilinen olgu grubunda, nehrin diatom floras ile akci er örneklerinde bulunan diatom tipi uygunluk oran % 65, bo ulma yeri bilinmeyen olgularda ise nehrin diatom floras ile uygunluk oran % 35 olarak tespit edilmifltir (34). Di er bir çal flmada; 133 suda bo ulma olgusunun 81'inin bulundu u suda diatom analizi yap lm fl ve 70 (% 86) olguda diatom pozitif bulunmufltur. Buna ra men 70 olgunun 51'inin ne kanlar nda ne de dokular nda diatom bulunmam flt r. Sadece 19 olguda diatom pozitif bulunmufltur (17) y l nda Japonya'da yap lan bir çal flmada; denizlerdeki planktonlar n türlerinin ve miktar n n zamanla de iflti i, bu yüzden k ta sahas (20 deniz mili) içerisinde kalan denizlerde ayl k plankton haritalanmas yap lmas gerekti ini bildirmifllerdir. Ayr ca aç k denize do ru gidildikçe diatom miktar n n azald, 40 milin üzerindeki aç k denizde deniz yüzeyinde çok az say da diatom bulundu u bildirilmifltir (35). Makedonya'da yap lan bir çal flmada; 1. grup fareye bir hafta nehir suyu içirilmifl, 2. grup fare nehir suyunda bo durulmufl ve bir hafta bekletilmifltir. 2 grubun kontrol grubu olarak da d flar da öldürülen fareler nehir suyunda 1 hafta bekletilmifltir. Kontrol grubunun mide ve akci erlerinde diatom tespit edilmifltir ve bunu pasif diffüzyon hipotezi ile aç klam fllard r (36). Genetik Araflt rmalar Uzam fl QT sendromu (LQTS); EKG'de uzam fl QT intervali ile karakterize, akkiz ya da genetik orijinli bir sendromdur. Daha önceleri su yutma ve yüzmenin tetikledi i LQTS sendromlu bir vakada aritmi geliflmesi ve buna ba l kaza sonucu bo ulma olgusu sunulmufltur. Bo ulma sonucu ölen 165 vakada LQTS sendromuna ait olan gende meydana gelen mutasyon taranm fl ve 1 intihar olgusunda (+) bulunmufltur. Genetik araflt rmalar n ani beklenmedik ve aç klanamayan ölümlerde adli sürece katk lar olabilece i vurgulanm flt r (37). Radyolojik Çal flmalar 2003 y l nda Japonya'da yap lan bir çal flmada akci erlere ultrasonografik dansitometri uygulam fllard r. Suda bo ulmalarda, asfiktik ölümlerde, zehirlenmelerde ve uzam fl ölümlerde akci er dansitesi yüksek, yan klarda, hemorajik flokta ve kafa yaralanmalar nda akci er dansitesi düflük bulunmufltur. Ancak akci er a rl klar n n ölüm nedenlerinden ba ms z olarak vakadan vakaya de iflebildi i görüldü ünden bu uygulaman n güvenilir bir indikatör olmad düflünülmüfltür (38). SONUÇ Adli vakalar içinde, suda bo ulma olgular önemli bir yer tutmaktad r. Çok yo un çal flmalar yap lm fl olmas na ra men bu olgularda posrmortem tan konusunda ortak bir görüfl bildirilmemifltir. Gerek immunohistokimyasal tetkikler, gerekse diatom tespitinde kesin tan koyduracak spesifik bir bulgu saptanmam flt r. Sudan ç kar lan çürümüfl ve hüviyeti meçhul cesetlerin ölüm sebebi, kimlik tespiti (DNA tetkiki), ölüm zaman, travmatik de iflimlerin olup olmad gibi ileri inceleme ve de erlendirme gerektirmektedir. Suda bo ulma olgular, ço unlukla kaza orijinli olup görgü tan bulunma olas l yüksek olan ortamlarda meydana gelmektedir. Bu nedenle tan sürecinde olay yeri inceleme bulgular ve görgü tan ifadeleri çok önemli yer tutmaktad r. Ülkemizde adli bilimler hizmeti veren laboratuarlar n niceliksel ve yap lagelen tetkiklerin tan sal yetersizli i dikkate al nd nda, ayr nt l adli tahkikat ve zaman nda olay yeri incelemesi, olay n çözümlenmesinde çok önemli katk sa layacakt r. Spekülasyonlar önlemek ve daha sonra ortaya ç kabilecek iddialar yan tlayabilmek için; bu olgulara mutlaka zaman nda ve standartlara uygun otopsi yap lmas gerekmektedir. 32

5 Adli T p Bülteni KAYNAKLAR 1. Polat O, nan c MA, Aksoy ME. Adli T p Ders Kitab. Nobel T p Kitabevleri 1997: Yorulmaz C, Çakal r C. Suda Bo ulma. çinde Soysal Z, Çakal r C. Adli T p. Cilt I. stanbul 1999: Pekka Sauko, Bernard Knight. Death From Drowning. In: Knight's Forensic Pathology:.3rd Ed. London, 2004: Jason Payne-James, Anthony Busuttil, William Smock. Drowning. In: Forensic Medicine Clinical and Pathological Aspects. 1st Ed. GMM, San Francisco, 2003: P Lunetta, A Pentilla, A Sajantila. Drowning in Finland: External Cause and injury codes. Injury Prevention 2002;8: Philippe Lunetta, Anti Pentilla, Anti Sajantila. Circumtances and macropathologic findings in 1590 consecutive cases of bodies found in water. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology 2002;23(4): Yorulmaz C. Suda Bo ulma Tan s nda Diatom Testinin De eri. Uzmanl k Tezi, stanbul Üniversitesi. stanbul Salaçin S, Çekin N, Gülmen MK, Hilal A, Savran B. Retrospective analysis of the medicolegal deaths in Adana city. Turkey. XVIITH congress of the International Academy of Legal Medicine Karagöz YM. Suda Bo ulmaya Ba l Ölüm Olgular n n Adli T p Aç s ndan ncelenmesi. Uzmanl k Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya Hottmar P. The presence of fluid in the paranasal sinuses in comperison with other diagnostic signs of drowning. Soud Lek. 1995;40(4): Hadley JA, Fowler DR. Organ Weight effects of drowning and asphyxiation on the lungs, liver, brain, heart, kidneys, and spleen. Forensic Science International 2003;133: Delmonte C, Capelozzi VL. Morphologic determinants of asphyxia in lungs. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology. 2001;32(2): Yorulmaz C, Ar can N, Afacan I, Dokgöz H, Afl rdizer M. Pleural effusion in bodies recovered from water. Forensic Science nternational 2003;136: Maeda H, Fukita K, Oritani S, Ishida K, Zhu B. Evaluation of post-mortem oxymetry with reference to the causes of death. Forensic Science International 1997;87: Bajanowski T, Brinkman B, Stefanec AM, Barckhaus RH, Fechner G. Detection and anlysis of tracers in experimental drowning. Intenational journal of Legal Medicine 1998;111: Azparren JE, Rodriguez AF, Vallejo G. Diagnosing death by drowning in fresh water using blood strontium as an indicator. Forensic Science nternational 2003;137: Azparren JE, Vallejo G, Reyes E, Herranz A, Sancho M. Study of diagnostic value of strontium, chloride, haemoglobin and diatoms in immersion cases. Forensic Science International 1998;91: Azparren JE, Ortege A, Bueno H, Andreu M. Blood strontium concentration related to the length of the agonal period in seawater drowning cases. Forensic Science International 2000;108: Kamada S, Seo Y, Takahama K. A sndwich enzyme immunoassey for pulmonary surfactant protein D and measuement of its blood levels in drowning victims. Forensic Science nternational 2000;109: Lorente JA, Hernandez-Cueto C, Villanueva E, Luna JD. The usefulness of lung surfactant phospholipidis(lsps) in the diagnosis of drowning. Journal of Forensic Science. 1990;35: Zhu B, Ishida K, Quan L, Taniguchi M, Oritani S, Li D, Fujita MQ, Maeda H. Postmortem serum uric acid and creatinine levels in relation to the causes of death. Forensic Science International 2002;125: Hadley JA, Smith GS. Evidence for an early onset of endogenous alcohol production in bodies recovered from the water: implications for stadying alcohol and drowning. Accident Analysis and Prevention 2003;35: Nogami M, Takatsu A, Endo N, Ishiyama I. Immunohistochemical localization of c-fos in the nuclei of the medulla oblongata in relation to asphyxia. International Journal Legal Medicine. 1999;112: Ishida K, Zhu BL, Quan L, Fujita MQ, Maeda H. Pulmonary surfactant-associated protein A levels in cadaveric sera with reference to the cause of death. Forensic Science International 2000;109: Maeda H, Fujita MQ, Zhu BL, Ishida K, Quan L, Oritani S, Taniguchi M. Pulmonary surfactant-associated protein A as a marker of respiratory distress in forensic pathology: assessment of the immunohistochemical and biochemical findings. Legal Medicine 2003;5: Zhu BL, Ishida K, Quan L, Fujita MQ, Maeda H. Immunohistochemistry of papoprotein A in forensic autopsy: reassessment in relation to the causes of death.ulmonary surfactant. Forensic Science nternational 2000;113: Quan L, Zhu BL, Ishida K, Oritani S, Taniguchi M, Fujita MQ, Maeda H. Intranuclear ubiquitin immunoreaktivity of the pigmented neurons of the substantia nigra in fatal acute mechanical asphyxiation and drowning. International Journal Legal Medicine. 2001;115: Kubo S, Orihara Y, Gotohda T, Tokunaga I, Tsuda R, Ikematsu K, Kitamura O, Yamamoto A, Nakasono I. Immunuhistochemical studies on neuronal changes in brain stem nucleus of forensic autopsied cases. I. Various cases of asphyxia and respiratory disorder. Nippon Hoigaku Zasshi. 1998;52(6):

6 Cilt 10, Say 1, Hu HZ, Chen Y, Wu JW, Yang G, Liao ZG. The changes of water channel protein 1 in the lungs of the drown rat. Sichuan Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban. 2004;35(2): Lunetta P, Pentilla A, Hallfors G. Scanning and transmission electron microscopica evidence of the capacity of diatoms to penetrate the alveolo-capillary barrier in drowning. International Journal Legal Medicine. 1998;111: Hürlimann J, Feer P, Elber F, Niederberger K. Diatom detection in the diagnosis of death by drowning. International Journal Legal Medicine. 2000;114: Sidari L, Nuuno ND, Contantinides F, Melato M. Diatom testh with Soluene-350 to diagnose drowning in sea water. Forensic Science International. 1999;103: Pollanen MS. Diatoms and homicide. Forensic Science International. 1998;91: Ludes B, Coste M, North N, Doray S, Tracqui A, Kintz P. Diatom analysis in victim's tissues as an indicator of the site of drowning. International Journal Legal Medicine. 1999;112: Funayama M, Mimasaka S, Nata M, Hashiyada M, Yajima Y. Diatom Numbers Around the Continental Shelf Break. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology. 2001;22(3): Krstic S, Duma A, Janevska B, Levkov Z, Nikolova K, Noveska M. Diatoms in forensic expertise of drowning-a Macedonian experience. Forensic Science International. 2002;127: Lunetta P, Levo A, Laitinen PJ, Fodstad H, Kontula K, Sajantila A. Molecular screening of selected long QT sydrome(lqts) mutations in 165 consecutive bodies found in water. Int J Legel Med. 2003;117: Quan L, Zhu BL, Oritani S, Fujita MQ, Maeda H. Ultrasonographic densitometry of the lungs at autopsy: a preliminary investigation for possible application in forensic pathology. Legal Medicine. 2003;5: letiflim: Dr. M.Mustafa ARSLAN Adana Adli T p Grup Baflkanl Ç narl mah. 18. sok Seyhan/ ADANA Tel: E-posta: mmustafaarslan@yahoo.com 34