İçindekiler. Prof. Dr. Ünal NARMANLIOĞLU. Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi İŞ HUKUKU II TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ

Transkript

1 İçindekiler I Prof. Dr. Ünal NARMANLIOĞLU Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi İŞ HUKUKU II TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ Yeni Mevzuata Göre Yazılmış 3. Baskı Beta

2 II İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri Yayın No : 3413 Hukuk Dizisi : Baskı - Mayıs İSTANBUL 3. Baskı - Nisan İSTANBUL ISBN Cop yright Bu ki ta b n bu ba s s n n Tür ki ye de ki ya y n hak la r BE TA Ba s m Ya y m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço al t la maz, da t la maz. Nor mal öl çü yü aflan ik ti bas lar ya p la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur. Dizgi : Beta Bas m A.Ş. Bask -Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: Başakşehir/İSTANBUL Kapak Tasar m : Gökhan Ayrancı Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.Ş. (Sertifika No ) Narl bahçe Sokak No. 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 İçindekiler III ÖNSÖZ Bu kitap 2000 ve 2013 yıllarında yayınlamış olduğumuz İş Hukuku II. Toplu İş İlişkileri adlı kitabımızın güncelleştirilmiş yeni bir uzantısıdır. İkinci basının kısa zamanda tükenmesi, yeni baskının yayınlanmasını gerektirmiştir. Eserde daha önceki basılara ilişkin sistem ve kapsam muhafaza edilmiş; ancak bu arada gerçekleşen mevzuattaki değişikliklere yer verilmiş, konuyla ilgili bilimsel ve yargısal görüşler ilave edilmiş, yüksek mahkemenin emsal niteliğindeki önceki kararlarına da olabildiğince yer verilmeye çalışılmıştır. Kitabın yayına hazırlanmasında, her zaman titizliği ile özveride bulunan Uzman Serab ŞEN e, kitabın basımını ve dağıtımını deruhte eden başta Seyhan SATAR olmak üzere BETA Basım A.Ş. çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım. İzmir, Nisan 2016 Prof. Dr. Ünal NARMANLIOĞLU

4 IV İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri

5 İçindekiler V İKİNCİ BASININ ÖNSÖZÜ 2001 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi yayınları arasında yer alan (İş Hukuku II-Toplu İş İlişkileri) adlı kitabımız doğal olarak o dönemde yürürlükte olan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu çerçevesinde kaleme alınmıştı li yıllar ve daha öncesinden başlayarak toplu iş ilişkileriyle ilgili Anayasal normlarda esaslı-önemli değişiklikler yapılmış; buna paralel olarak konuyu düzenleyen kanunlarda da bir takım değişiklikler yapılması zorunlu olmuştur. Ancak bu değişiklikler sorunları karşılamaya yetmemiş, kısmi iyileştirme gayretleri özellikle Uluslararası Çalışma Teşkilatı (İLO) tarafından yeterli bulunmadığı için konunun bir bütünlük içinde yeni bir kanuna konu yapılması ihtiyacı doğmuştur sayılı (Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu) yerini aldığı 2821 ve 2822 sayılı kanunların sistematiğine ve esaslarına büyük ölçüde sadık kalmıştır. Bu nedenle önceki dönemde doktrinde ve yargı kararlarında ötedenberi kabul edilen ya da tartışma konusu yapılan görüşlere bu basıda da yer verilerek mevzuatın zaman içinde gelişiminin izlenmesi imkânı da sağlanmaya çalışılmıştır. Kitabın basımını gerçekleştiren Beta Yayınevi çalışanlarına, kitaba ait notların yazımında ve baskıya hazırlanmasında her zamanki titizliği ile özveride bulunan Uzman Serab ŞEN e teşekkürlerimi sunarım. Kitabın öğrencilerimize ve ilgilenenlere yararlı olması yazarını mutlu edecektir. İzmir, Nisan 2013 Prof. Dr. Ünal NARMANLIOĞLU

6 VI İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri

7 İçindekiler VII BİRİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ Bu kitabın esasını, 1982 Anayasası nın buyruğu doğrultusunda ısdar edilen 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu nun 1983 yılında yürürlüğe konulması sırasında -öğrencilerimizin ihtiyacını karşılamak amacıyla ve 1986 yıllarında teksir halinde yayınladığımız (Toplu İş İlişkileri) teşkil etmektedir. Daha sonra notlarımızı kitap haline getirmiş olmamıza rağmen sözü geçen kanunlarda sıkça yapılan değişiklikler ve başka bir takım engeller yayınlanmasını geciktirmiştir. Bununla beraber, böyle bir gecikme, hem mevzuatta ki -amaca ve sisteme uygun olmayan- bir kısım hükümlerin ayıklanması (değiştirilmesi kanundan çıkarılması) hem de yeni getirilen sistemin oturması ve uygulamada şekillenmesi bakımından yararlı olmuştur. Türk Toplu İş Hukukunun ele aldığı bu kitapta, konulara ulusal kurallar ve kararlar çerçevesinde yaklaşılmış; mukayeseli (karşılaştırmalı) bir incelemeye girişilmemiş; ancak bazı konularda ilginç bulduğumuz çözümleri yansıtan yabancı hukuktaki düzenlemelere yer verilmiştir. Öte yandan, kitapta 1980 öncesi mevzuatımızla karşılaştırmalı bir yöntem de izlenmiş; önceki uygulama ve doktrinin temayülü olabildiğince ve kısaca yansıtılmaya çalışılmıştır. Kitabın baskıya hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen ve özveriyle çalışan genç kürsü arkadaşlarım Erhan BİRBEN ve Sezgi ÖKTEM e; aynı şekilde her zamanki titizliği ile katkıda bulunan Uzman Serab ŞEN e teşekkürlerimi sunarım. Kitabın, ilgilenenlere ve uygulamaya az da olsa bir yardımı olursa, yazarı bundan büyük mutluluk duyacaktır. İzmir, Nisan 2001 Prof. Dr. Ünal NARMANLIOĞLU

8 VIII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri

9 İçindekiler IX İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TOPLU İŞ HUKUKU HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. TOPLU İŞ HUKUKUNUN ORTAYA ÇIKIŞI TOPLU İŞ İLİŞKİLERİNİN (KOLLEKTİF İŞ HUKUKUNUN) AYIRDEDİCİ YÖNLERİ...4 A. FERDİ İŞ HUKUKUNDAN FARKLI YÖNLERİ...4 B. GENEL ÇİZGİLERİYLE TOPLU İŞ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ TOPLU (KOLLEKTİF) İŞ HUKUKUNU YÖNLENDİREN ESASLAR VE ANAYASAL TERCİHLER...7 A. TOPLU İŞ HUKUKUNU YÖNLENDİREN GENEL ESASLAR...7 I. SENDİKA HAKKI (ÖZGÜRLÜĞÜ) Sendika Özgürlüğünün Görünümleri...9 a. Bireysel (Ferdi) Sendika Özgürlüğü...11 aa. Olumlu Sendika Özgürlüğü...11 bb. Olumsuz Sendika Özgürlüğü...12 b. Kollektif (Toplu) Sendika Özgürlüğü Sendika Özgürlüğünün Hukuki Dayanakları...13 a. ILO Sözleşmeleri...14 b. Avrupa Konseyince Benimsenen Bazı Belgeler...19 aa. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi...19 bb. Avrupa Sosyal Şartı...19 II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ÖZERKLİĞİ Genel Olarak İrade Özerkliği-Sözleşme Özerkliği Toplu İş Sözleşmesi Özerkliğinin Dayanakları...25

10 X İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri B. TÜRK TOPLU İŞ HUKUKUNUN ANAYASADAN KAYNAKLANAN TEMEL TERCİHLERİ...26 I. GENEL OLARAK...26 II. SENDİKAL İLİŞKİLER KONUSUNDA ANAYASAL TERCİHLER Sendika Hakkının Süjeleri İşçiler ve İşverenlerdir Anayasa Hem Ferdi (Bireysel) Hem Kollektif (Toplu) Sendika Özgürlüğünü Güvence Altına Almıştır Anayasa Sendikaların Amacını Belirlemiş Kurulmaları Gibi Faaliyetleri de Tasrih Edilen Amaçla Sınırlandırmıştır Sendikaların Tüzüklerinin Kuruluş Ve İşleyişlerinin Demokratik Esaslara Uygun Olması Gereği Vurgulanmıştır...31 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KONUSUNDAKİ ANAYASAL TERCİHLER Toplu İş Sözleşmesi Yapma Hakkı Karşılıklı Olarak İşçiler ve İşverenlere Tanınmıştır Toplu İş Sözleşmesi Yapma Hakkının Bir Kanunla Düzenlenmesi Gereği Öngörülmüştür...33 IV. TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ HUSUSUNDAKİ ANAYASAL TERCİHLER Barışçı Yollara İlişkin Anayasal Tercihler...34 a. Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Barışçı Yolların Önceliği...34 b. Grev ve Lokavtın Yasaklandığı Hallerde veya Bakanlar Kurulunca Ertelenmesi Durumunda Uyuşmazlığın Yüksek Hakem Kurulunca Çözümlenmesi Mücadele Yöntemleri (Grev ve Lokavt) İle İlgili Anayasal Tercihler...35 a. Genel Olarak...35 b. Anayasanın Grev ve Lokavta Bakış Açısı...36 c. Grev Hakkı Belirli Bir Nitelik ve Aşamadaki Uyuşmazlıkların Çözümü İçin Tanınmıştır...37 d. Grevin İyiniyet Kurallarına Aykırı Tarzda, Toplum Zararına ve Milli Serveti Tahrip Edecek Şekilde Kullanılamayacağı Belirtilmiştir...38 e. Greve Katılanların Greve Katılmayanların İşyerinde Çalışmalarını Hiçbir Şekilde Engelleyemeyeceğine İşaret Edilmiştir TOPLU İŞ İLİŞKİLERİNİN (HUKUKUNUN) KAPSAMI...39

11 İçindekiler XI İKİNCİ BÖLÜM SENDİKALAR HUKUKU 1. SENDİKA KAVRAMI VE SENDİKAL KURULUŞLARIN ÖZELLİKLERİ...44 A. SENDİKA KAVRAMI...44 I. DEYİM...44 II. TANIMI...45 III. GENELDE SENDİKAL HAREKET VE TÜRKİYE DE SENDİKAL MEVZUATIN GELİŞİMİ...47 B. SENDİKANIN (İŞÇİ-İŞVEREN KURULUŞLARININ) ÖZELLİKLERİ...53 I. BELİRLİ SIFATI TAŞIYAN KİŞİLERDEN OLUŞMASI Genel Olarak Sendikalar Kanunu Karşısında Memurların Durumu...54 II. KANUNEN SINIRLI OLARAK BELİRLENEN AMACININ BULUNMASI Genel Olarak Ticaret Ortaklıkları (Şirketler) ile Sendikaların Karşılaştırılması Dernekler ile Sendikaların Karşılaştırılması...63 a. Genel Olarak...63 b. Dernekler ve Cemiyetler Hakkındaki Hükümleri Sendikalara Uygulanma İmkânı...64 III. KURULMASININ İLGİLİLERİN İSTEĞİNE BAĞLI BULUNMASI VE AYNI SOSYAL SINIFIN MENSUPLARINA AÇIK OLMASI Sendikalar ve Meslek Birlikleri Sendikalar ve Mesleki Örgütler (Teşekküller)...67 IV. ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİSİ OLMASI (Tüzel kişiliğe Sahip Olma)...68 V. SENDİKALARIN RAKİP KURULUŞLARA VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI BAĞIMSIZ OLMASI...71 VI. DEMOKRATİK ESASLARA YER VEREN BİR YAPIYA SAHİP OLMASI SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN KURULMASI...73 A. KURULMA İŞLEMİNİ YÖNLENDİREN GENEL ESASLAR...73

12 XII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri I. TEŞKİLATLANMA (ÖRGÜTLENME) SERBESTİSİ...73 II. BİRDEN ÇOK KURULUŞ OLUŞTURABİLME SERBESTİSİ Genel Olarak İç Örgütlenme (Sendika Şubeleri ve Bölge Şubeleri Açma İmkânı)...76 III. SENDİKALARIN SADECE İŞKOLU DÜZEYİNDE KURULABİLMESİ ESASI Genel Olarak Aynı İşkolunda Kurulabilme Esasının İstisnası: Kamu İşverenleri Sendikaları Kanuni Düzenlemenin Değerlendirilmesi İşkolu Kavramı ve Uyuşmazlık Halinde İşkolunun Belirlenmesi..82 a. İşkolu Kavramı...82 b. İşkolunun Kapsamı ve Yardımcı İş Kavramı...84 c. Bir İşyerinin Dahil Bulunduğu İşkolunun Tespiti Usulü...85 aa. Uyuşmazlığın Bakanlıkça Çözümlenmesi: İşkolu Tespit Kararı...85 bb. Bakanlığın Tespit Kararına İtiraz-Yargının Kesin Çözümü...86 d. İşyerinin Girdiği İşkolunun Belirlenmesinde Gözönünde Bulundurulması Gereken Esaslar...88 B. KURULUŞ ŞARTLARI...90 I. GENEL OLARAK...90 II. KURUCULARA İLİŞKİN ŞARTLAR Belirli Bir Sıfata Sahip Bulunmak Kanunda Öngörülen Niteliklere Sahip Olmak Fiilen Çalışır Olmak Kurucuların Sayısı...95 III. KURULUŞUN AMACINA İLİŞKİN KANUNİ GEREKLER...97 IV. ŞEKLE İLİŞKİN KANUNİ GEREKLER: KURULUŞ İŞLEMLERİ Tüzel Kişiliğin Kazanılmasından Önce Yapılacak İşlemler Tüzel Kişiliğin Kazanılmasından Sonra Yapılacak İşlemler C. KURULUŞUN TÜZÜĞÜ VE İÇERİĞİ SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN İÇ (DAHİLİ) İLİŞKİLERİ...103

13 İçindekiler XIII A. SENDİKANIN İÇ (DAHİLİ) ORGANİZASYONU VE İŞLEYİŞİ B. İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARININ ORGANLARI I. GENEL OLARAK II. SENDİKALARIN İÇ İLİŞKİLERİNE YÖN VEREN BELLİ BAŞLI ESASLAR III. ORGANLARIN TÜMÜ YA DA BİR KISMI İÇİN ÖNGÖRÜLEN ORTAK ESASLAR Zorunlu Organlar-İhtiyari (İsteğe Bağlı) Organlar Genel Kurul Dışındaki Zorunlu Organlarda Yer Alacaklarda Bulunması Gereken Şartlar a. Zorunlu Organlarda Görev Alabilmenin Asgari ve Ortak Şartı: Geçerli Sendika Üyesi Olma Gereği b. Kuruculuğa Engel Bir Suçtan Hüküm Giymeme Seçilen Üyelerin Kimliklerinin ve Açılan veya Kapatılan Şubelerin Bildirilmesi ve İlanı Yöneticilik Sıfatı ve Görevi a. Genel Olarak b. Sendika Yöneticileri ile Sendika Arasındaki İlişki c. Sendika Yöneticilerinin Mal Bildiriminde Bulunma Zorunluluğu d. Sendika Yöneticiliğinin Güvencesi aa Sayılı Kanundan Önceki Durum bb Sayılı Kanunun Düzenlemesi aaa. Genel Olarak bbb. Profesyonel Yöneticiye İşe Başlatılması İmkânı Sağlayan Şartlar ccc. Yöneticinin Kanuni Sürede İşe Başlatma Zorunluluğuna Uymaması Halinde Ortaya Çıkacak Sorunlar ddd. İşyerinde Çalışmaya Devam Eden (Amatör) Sendika Yöneticinin Güvencesi Konfederasyon, Sendika ve Şube Yönetim Kurulu Üyeleri ile Başkanlarının Ücretlerinin Tespiti Mahalli İdare (Belediye) ve Milletvekilliğine Seçilme Halinde (İdarecilerin Akıbeti) IV. İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARININ ZORUNLU ORGANLARI Genel Kurul...125

14 XIV İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri a. Genel Kurulların Oluşumu aa. Genel Olarak bb. Genel Kurulun Delegelerle Teşkili (Oluşumu) Yöntemi aaa. Yöntemin Mevzuatımızdaki Gelişimi bbb. Delegelerin Belirlenmesi Esasları ccc. Delege Olma Hakkı ddd. Asgari ve Azami Delege Sayısı eee. Delege Sıfatının Devam Süresi fff. Delegelerin Seçimi Usulü º. Genel Kurul Dışında Delege Seçimi Usulü º. Genel Kurullarda Delege Seçimi Usulü b. Genel Kurulların Toplanması aa. Kurucular Genel Kurulu bb. Yeni Kurulmuş Bir Sendika veya Konfederasyonun İlk Genel Kurulu cc. Olağan Genel Kurul dd. Genel Kurulun Olağanüstü Toplanması c. Toplantıya Çağrı Usulü aa. Çağrıya Yetkili Organ bb. Yönetim Kurulunun Toplantı Çağrısı Yükümünü Yerine Getirmemesi d. Genel Kurulda Toplantı ve Karar Yeter Sayısı (Nisabı) e. Genel Kurulun Görev ve Yetkileri f. Genel Kurul Kararlarının Yargı Denetimine Açık Olması aa. Genel Kurul Kararının Kanuna Uygun Olup Olmadığının Tespiti Davası (Tesbit Davası) bb. Dernekler Kanununa Göre Genel Kurulun İptali cc. Genel Kurul Kararının (ya da Toplantısının) Hukuk Davasıyla İptali (İptal Davası) aaa. Türk Medeni Kanununa Göre bbb. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa Göre..151 dd. Türk Medeni Kanunu m.83 ile Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun Karşılıklı Durumları Yönetim Kurulu a. Üye Sayısı ve Kurulun Oluşumu b. Yönetim Kurulu Üye Tam Sayısında Sonradan Hasıl Olan Azalmalar...153

15 İçindekiler XV c. Yönetim Kurulu Üyeliğini Sona Erdiren Durumlar d. Yönetim Kurulunun Çalışma Yöntemi e. Yönetim Kurulunun Toplantı Zamanı, Toplantı Yeter Sayısı, Karar Nisabı f. Yönetim Kurulunun Görevleri ve Yetkileri g. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu Denetleme Kurulu ya da Denetici Disiplin Kurulu SENDİKA VE KONFEDERASYONUN ÜYELERİ A. SENDİKA ÜYESİ OLAMAYACAK KİŞİLER B. SENDİKA ÜYELİĞİNE HAKİM OLAN ESASLAR I. ÜYE OLMA SERBESTİSİ II. ÜYELİKTEN AYRILMA SERBESTİSİ III. AYNI İŞKOLUNDA SADECE BİR SENDİKAYA ÜYE OLABİLME ESASI Kural İstisna IV. ÜYELİKLE İLGİLİ SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KANUNEN KORUNMASI (KANUNİ ESASLARIN GÜVENCESİ) Üye Olup Olmama Serbestisinin Güvencesi a. İşçilerin İşe Alınmaları Sırasında Üyelik Güvencesi b. İşçilerin Çalıştırılmaları Sırasında Üyelik Güvencesi c. İşçilerin İşten Çıkarılmasında Üyelik Güvencesi Üyelik Güvencesine Aykırı Davranan İşveren Hakkında Öngörülen Özel Müeyyideler a Sayılı Kanun Öncesi Durum b sayılı Kanunun Düzenlemesi c. Sendikal Tazminat aa. Sendikal Faaliyet Kavramı bb. Sendikacılık Tazminatının Talep Edileceği Haller cc. Sendikal Tazminatın Miktarı d. Sendikal Tazminatın Diğer İşçilik Haklarına Etkisi e. İspat Yükü SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ (SONA ERMESİ) A. SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAZANILMASI...184

16 XVI İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri I. ÜYELİK İÇİN ARANAN ŞARTLAR Maddi Şartlar a. Tüzükte Öngörülen Şartlar b. Kanunda Öngörülen Şartlar aa. İşçi Sendikası Bakımından bb. İşveren Sendikası Bakımından Şekli Şartlar a. Üye Olacak Kişinin Usulünce Başvurması b. Talebin Yetkili Organca Kabul Edilmesi B. SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAYBEDİLMESİ (ÜYELİĞİN SONA ERMESİ) I. SENDİKA ÜYELİĞİNİ SONA ERDİRMEYEN DURUMLAR Üyeliğin Devam Ettiği Durumlar a. İşçinin Üyesi Bulunduğu Sendikanın Faaliyet Alanı İçinde Başka Bir İşyerine Geçmesi b. İşçinin Geçici Olarak İşsiz Kalması c. Tüzel Kişiliği Temsilen İşveren Kuruluşlarına Üye Olanların, İşveren Vekili Sıfatlarının Kaybına Rağmen Tüzel Kişinin Üyeliğinin Devam Etmesi d. Yaşlılık, Emeklilik, Malullük Aylığı veya Toptan Ödeme Almalarına Rağmen Çalışanların veya Çalışmak Arzusunda Bulunanların Üyeliğinin Devam Etmesi e. İşçi Kuruluşlarının ve Şubelerinin Zorunlu Organlarında Görev Almaları Dolayısıyla İşyerinden Ayrılan Üyelerin Üyeliklerinin Devam Etmesi Sendika Üyeliğinin Askıda Kaldığı Hal II. SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAYBEDİLMESİNE NEDEN OLAN GENEL OLGULAR Ölüm ya da Gaiplik Temyiz Kudretinin Kesinlikle Kaybedilmesi Kuruluşun Sona Ermesi (Feshi veya İnfisahı) III. ÜYELİĞİ KENDİLİĞİNDEN SONA ERDİREN HALLER İşçi Sendikası Üyeliği Bakımından a. İşçilik Sıfatının Kaybedilmesi b. İşçinin Başka Bir İşkolunda Çalışmaya Başlaması c. İşçinin Sosyal Güvenlik Kurumlarından Yaşlılık veya Malullük Aylığı ya da Toptan Ödeme Alarak İşten Ayrılması...200

17 İçindekiler XVII 2. İşveren Sendikası Üyeliği Bakımından a. İşveren veya İşveren Vekili Sıfatının Kaybı b. Üyesi Bulunulan Sendikanın Dahil Bulunduğu İşkolu Dışında Başka Bir İşkoluna Giren İşyerinde Faaliyette Bulunmaya Başlama IV. ÜYENİN İRADESİYLE ÜYELİĞİN SONA ERMESİ Üyelikten Çıkma (Çekilme) Hakkı ve Niteliği Çekilmeye İlişkin Kanuni Düzenleme V. KURULUŞUN (SENDİKANIN) KARARI İLE ÜYELİĞİN SONA ERDİRİLMESİ Genel Olarak Sendikadan Çıkarılma-İhraç Çıkarma Kararı Verecek Organ Çıkarma Kararına İtiraz Çıkarma İşleminin Kesinleşmesi ve Hüküm Doğurması Anı SENDİKA-ÜYE İLİŞKİLERİ (SENDİKANIN İÇ İŞLEYİŞİ) A. SENDİKA ÜYESİNİN HAKLARI I. SENDİKA YÖNETİMİNE VE FAALİYETİNE KATILMA HAKKI II. SENDİKALARIN FAALİYETLERİNDEN VE TESİSLERİNDEN YARARLANMA HAKKI III. EŞİT İŞLEM GÖRME HAKKI B. SENDİKA ÜYESİNİN BORÇLARI (YÜKÜMLÜLÜKLERİ) I. SENDİKA DİSİPLİNİNE RİAYET BORCU II. AİDAT ÖDEME BORCU Miktarı Aidat Borçlusu Tahsili Usulü SENDİKALARIN VE KONFEDERASYONLARIN ÜST KURULUŞ ÜYELİĞİ A. MİLLİ (ULUSAL) DÜZEYDE ÜST KURULUŞ ÜYELİĞİ B. ULUSLARARASI DÜZEYDE ÜST KURULUŞ ÜYELİĞİ İŞÇİ-İŞVEREN KURULUŞLARININ KATILMASI VEYA BİRLEŞMESİ A. TANIMI VE ÖZELLİKLERİ B. BİRLEŞME VE KATILMA İŞLEMLERİNDE İZLENECEK USUL C. BİRLEŞME VE KATILMANIN SONUÇLARI...230

18 XVIII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri 9. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN MAL VARLIKLARI-GELİR VE GİDERLERİ A. MALVARLIĞI HAKLARI B. GELİR KAYNAKLARI I. ÜYELİK AİDATI İLE DAYANIŞMA AİDATI II. KURULUŞLARIN TÜZÜKLERİNE GÖRE KENDİ FAALİYETLERİNDEN ELDE ETTİKLERİ GELİRLER İLE TERTİP EDECEKLERİ EĞLENCE, KONSER GİBİ FAALİYETLERİ DOLAYISIYLA ELDE EDECEKLERİ YA DA ETTİKLERİ KÂRLAR III. KENDİLERİNE YAPILAN BAĞIŞLARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR Genel Olarak Bağış ve Yardım Alma Yasağı IV. MAL VARLIKLARINDAN SAĞLAYACAKLARI KAZANÇLAR C. GELİRLERİN BANKALARA YATIRILMASI ZORUNLULUĞU D. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN GİDERLERİ SENDİKA VE KONDERASYONLARIN FAALİYETLERİ A. GENEL OLARAK B. YASAK FAALİYETLER I. ANAYASAL İLKELERE İLİŞKİN YASAKLAR Anayasanın 14 üncü Maddesinde Belirtilen Esaslara Aykırı Faaliyette Bulunma Yasağı (Temel Hakları Kötüye Kullanma Yasağı) Anayasada Belirlenen Cumhuriyetin Niteliklerine ve Demokratik Esaslara Aykırı Faaliyet, Yönetilme ve İşleme Yasağı II. SİYASİ FAALİYET YASAĞI III. TİCARET YAPMA VE KÂR DAĞITMA YASAĞI IV. DERNEKLER KANUNU NDA ÖNGÖRÜLEN YASAKLAR C. SERBEST FAALİYETLER I. ÇALIŞMA HAYATINA İLİŞKİN FAALİYETLER Toplu Pazarlık Yapmak Üyelerini ve Bazı Şartlarla Onların Mirasçılarını Yargı Organlarında Temsil Etmek...252

19 İçindekiler XIX a. Toplu (Kollektif) Nitelik Taşıyan Dava Açma Hakkı b. Ferdi Nitelik Taşıyan Dava Açma Hakkı II. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN SOSYAL, EKONOMİK VE KÜLTÜREL FAALİYETLERİ Kanunun Öngördüğü Faaliyetler a. Kanun ve Uluslararası Andlaşma Hükümlerine Göre Toplanan Kurullara Temsilci Göndermek b. Üyelerinin Mesleki Eğitim, Bilgi ve Tecrübelerini Yükseltmek İçin Burs Vermek c. Sınai ve İktisadi Teşebbüslere Yatırımlar Yapmak d. Doğal Afet Yardımı Yapmak e. İşverenler İçin Yardım Fonu Oluşturabilme İmkanı Tüzükle Belirlenecek Faaliyetler İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİ A. İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİSİ OLABİLMEK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR B. TEMSİLCİNİN ATANMASI USULÜ I. TEMSİLCİLERİN SAYISI II. TEMSİLCİLERİ ATAYACAK SENDİKA III. TEMSİLCİNİN SIFATININ BAŞLANGICI IV. TEMSİLCİLİK SIFATININ SONA ERMESİ Sendikalar Kanununa Göre Sendikalar Kanununun Öngördüğü Durum Dışında Temsilciliğin Sona Ermesi C. İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN GÖREVLERİ I. TEMSİLCİLERİN SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNUNA GÖRE GÖREVLERİ II. DİĞER KANUNLARDA TEMSİLCİLER İÇİN ÖNGÖRÜLEN GÖREVLER İzin Kurulu na Asil ve Yedek Üye Seçmek Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinde Görevlendirilmek D. İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİSİNİN TEMİNATI (GÜVENCESİ) I. TEMSİLCİYİ KORUMA GEREĞİ VE DAYANAĞI II. KANUNDAKİ KORUMANIN ANLAMI VE KAPSAMI III. KORUYUCU HÜKMÜN AMACI VE KORUMA BİÇİMİ...282

20 XX İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri 1. İşe İade Kararı Verilebilmesinin Şartları a. İş (Hizmet) Sözleşmesinin Kanuna Aykırı Olarak Feshedilmiş Olması b. Temsilcinin veya Sendikanın Usulünce Mahkemeye Başvurmuş Olması İşe İade Kararının Sonuçları a. Süresi İçinde İşe Başlayan İşçinin İş Sözleşmesinin Hiç Feshedilmemişçesine Devam Etmesi aa. Genel Olarak bb. İşe İade Kararının Yapılan Feshe Etkisi ve İş Sözleşmesinin Akıbeti cc. İşine İade Kararı Verilen İşçinin Belirli Bir Süre İçinde İşe Başvurmak Zorunluluğu SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN DENETİMİ I. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN TUTMALARI ZORUNLU DEFTER VE DİĞER KAYITLAR II. FAALİYET, DIŞ VE İÇ DENETİM RAPORLARI İLE GENEL KURUL KARARLARININ YAYINLANMASI GEREĞİ III. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN İÇ DENETİMİ IV. KURULUŞLARIN DIŞ DENETİMİ SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN SONA ERMESİ A. GENEL OLARAK B. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN İNFİSAHI I. KURULUŞ ŞARTLARININ KAYBI (ORTADAN KALKMASI) II. YÖNETİM KURULUNUN TEŞKİL EDİLEMEMESİ III. YETER SAYI BULUNMAMASI SEBEBİYLE ÜST ÜSTE İKİ OLAĞAN GENEL KURUL TOPLANTISININ YAPILMAMASI IV. SENDİKA VE KONFEDERASYONUN ACZE DÜŞMESİ C. GENEL KURUL KARARI İLE FESİH (Kuruluşun dağıtılması) D. MAHKEME KARARIYLA FESİH (Sendika ve Konfederasyonun Mahkemece Kapatılması) I. GENEL OLARAK II. MAHKEMENİN FESHE KARAR VEREBİLECEĞİ HALLER (KAPATMA NEDENLERİ)...303

21 İçindekiler XXI 1. Anayasal Esaslara Aykırı Amaç Güdülmesi veya Faaliyette Bulunulması Kanuna Aykırı veya Noksan Tüzük ve Belgelerin Mahkemece Verilen Süre İçinde Kanuna Uygun Hale Getirilmemesi Tüzük Değişikliğinde Kanuna Aykırılık Bulunması E. SENDİKA VE KONFEDERASYONLARIN FAALİYETLERİNİN DURDURULMASI I. KAPATMA DAVASININ DEVAMI SIRASINDA FAALİYETİN DURDURULMASI II. KAPATMA DAVASI SÖZ KONUSU OLMAYAN HALLERDE FAALİYETİN DURDURULMASI Kuruluş Sırasında veya Daha Sonra Tüzük Değişikliği Sırasında Tüzük ve Diğer Belgelerde Kanuna Aykırılık Bulunması Tüzüğün Değiştirilmesi Halinde Kanuna Aykırılık Bulunması F. SONA EREN SENDİKA VEYA KONFEDERASYONUN TASFİYESİ VE MALVARLIĞININ TAHSİSİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ 1. GENEL BİLGİLER A. GENEL OLARAK TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ B. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YARARLARI VE FONKSİYONLARI C. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI D. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ I. GENEL OLARAK II. AYIRDEDİCİ ÖZELLİKLERİ Tarafları Bakımından Konusu (Muhtevası) Etkisi Şekli E. BENZERİ SÖZLEŞMELERDEN AYIRDEDİLMESİ...321

22 XXII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri I. İŞ (HİZMET) SÖZLEŞMESİ - TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ II. UMUMİ MUKAVELE - TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ III. TAKIM SÖZLEŞMESİ -TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ F. TÜRKİYE DE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KURUMUNUN GELİŞİMİNE KISA BİR BAKIŞ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ TİPLERİ (TÜRLERİ) A. GENEL OLARAK B. İŞKOLUNDA YAPILACAK SÖZLEŞME: ÇERÇEVE SÖZLEŞME C. İŞYERİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ D. İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ I. TANIMI II. UNSURLARI E. GRUP TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYETİ VE YETKİSİ A. GENEL OLARAK EHLİYET - YETKİ AYIRIMI VE AYIRIMIN GEREKLİLİĞİ B. EHLİYET KAVRAMI I. TANIMI II. HUKUKUMUZDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYETİNE SAHİP KİŞİ VE KURULUŞLAR Genel Olarak Toplu İş Sözleşmesi Ehliyetine Sahip Kişi ve Kuruluşlar a. İşçi Tarafı Bakımından b. İşveren Tarafı Bakımından Ehliyetin Kazanılabilmesine İlişkin Şartlar a. İşçi-İşveren Sendikaları Açısından aa. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Anlamında Bir Çekirdek Kuruluş (sendika) Olmak bb. Yapılacak Toplu İş Sözleşmesinin Kapsayacağı İşyeri ya da İşyerlerinin Dahil Bulunduğu İşkolunda Faaliyette Bulunmak b. Münferit İşveren Açısından aa. İş (Hizmet) Sözleşmesine Dayalı Olarak İşçi Çalıştırmak bb. Yapılacak Toplu İş Sözleşmesinin İlgili Olacağı İşyerlerinin Dahil Bulunduğu İşkolunda Kurulu Bir Sendikanın Üyesi Olmamak...350

23 İçindekiler XXIII 4. Ehliyetsizliğin Hukuki Sonuçları a. Genel Olarak b. Toplu İş Sözleşmesi Yapılması Sırasında Ehliyet Şartların Kaybı aa. Toplu İş Sözleşmesi İmzalanmadan İşyeri İşverenin Değişmesi bb. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanmasından Önce, Prosedürün Devamı Sırasında İşverenin Bir İşveren Sendikasına Üye Olması c. İşyerinin Dahil Bulunduğu İşkolunun Sonradan Değişmesi C. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİSİ I. YETKİ KAVRAMI Tanımı ve Ehliyetten Farkı Genel Olarak Yetkili Sayılabilmenin Şartları Yetki Şartları a. İşçi Tarafı Bakımından Yetki Şartları aa. İşyeri (ya da İşyerlerinin) Dahil Bulunduğu İşkolunda Belirli Oranda Üyeye Sahip Olma (Kurulu Olduğu ve Faaliyette Bulunduğu İşkolundaki İşçilerin Asgari Yüzde Üçünü Üye Kaydetmiş Bulunma) bb. Toplu İş Sözleşmesinin İlgili Bulunduğu İşyeri ya da İşyerlerinde Çalışan İşçilerin Yarısından Fazlasını, İşletmede Yüzde Kırkını Üye Kaydetmiş Olma aaa. Genel Olarak bbb. İşletme Toplu İş Sözleşmesinde İşyeri Bazında Çoğunluk ccc. Grup Toplu İş Sözleşmesinde Yetki (İşyeri Çoğunluğu) b. İşveren Yanı Bakımından Yetki Şartları (İşveren Sendikası veya Münferit İşveren Bakımından Yetki Şartları) İşkolundaki İşçi ve Üyelerin Sayısı ve Bunların Sendikalara Dağılımının Belirlenmesi a. % 3 ünün (Barajın) Tespitinde Esas Alınacak İstatistikler b. Çoğunluğun Tespitinde Gözönüne Alınacak İşçi ler aa. Genel Olarak bb. Alt işveren (Taşeron) İşçilerinin Hesaba Katılmaması TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN MUHTEVASI...371

24 XXIV İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri A. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YÖNÜNDEN SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ (TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ÖZERKLİĞİNİN SINIRLARI) B. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE YER ALAN HÜKÜMLER I. GENEL OLARAK II. NORMATİF (DÜZENLEYİCİ) HÜKÜMLER III. BORÇ DOĞURUCU HÜKÜMLER C. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE KONULAMAYACAK HÜKÜMLER I. GENEL OLARAK II. SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNUNA GÖRE III. GENEL HÜKÜMLERE GÖRE IV. BAZI ÖZEL DURUMLAR Toplu İş Sözleşmesinde Kanun Hükmünün Tekrar Edilmesi Başka Bir Toplu İş Sözleşmesi Hükmüne Gönderme Yapılması Bazı Konuların Sözleşmenin Yürürlüğü Sırasında Görüşüleceğinin Öngörülmesi D. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SÜRESİ İÇİNDE DEĞİŞTİRİLMESİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN AKDEDİLMESİ (BAĞITLANMASI) A. GENEL OLARAK B. SÖZLEŞMEYE TARAF OLABİLECEKLERİN BELİRLENMESİ (YETKİ TESPİTİ) I. YETKİ TESPİTİNİ YAPACAK MERCİ-MAKAM II. YETKİ TESPİTİ İÇİN BAŞVURMA ZAMANI III. YETKİ İÇİN BAŞVURMA USULÜ İşçi Sendikasınca Başvurma (İşçi Sendikasının Yetki Talebinde Bulunması) İşveren Sendikası veya Sendika Üyesi Olmayan İşverence Başvurma Çoğunluğun Tespitinde Bakanlığın Gözönüne Alması Gereken Esaslar Bakanlığın Tespitine İtiraz a. İtirazın Konusu aa. Bakanlığın Yetkili Sendikayı Tespit Etmesi Halinde İtiraz...400

25 İçindekiler XXV bb. Yetkili Sendika Bulunmadığının Tespitine İtiraz (Bakanlığın Olumsuz Tespitine İtiraz) b. İtirazın Yapılacağı Makam c. İtirazın Süresi d. İtirazı Mahkemeye İntikal Ettirme Biçimi e. İtirazın Mahkemece İncelenmesi Usulü Yetkinin Kesinleşmesi ve Yetki Belgesi Verilmesi C. TOPLU GÖRÜŞME ÇAĞRISI YAPILMASI I. ÇAĞRIYI YAPACAK TARAF II. ÇAĞRININ ŞEKLİ VE MUHTEVASI III. ÇAĞRI YAPILABİLECEK SÜRE IV. ÇAĞRI TARİHİNİN GÖREVLİ MAKAMA BİLDİRİLMESİ V. ÇAĞRI SIRASINDA SENDİKASINDAN AYRILAN (VEYA ÇIKARILAN) İŞVERENİN ÇAĞRI İLE BAĞLILIĞI D. TOPLU GÖRÜŞME YAPILMASI I. TOPLU GÖRÜŞMENİN YERİNİN VE TARİHİNİN BELİRLENMESİ II. TOPLU GÖRÜŞME USULÜ III. TOPLU GÖRÜŞMENİN SONUCU Toplu Görüşmenin Olumsuz Sonuçlanması Toplu Görüşmenin Olumlu Sonuçlanması E. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İLANI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİLERİ A. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİLEDİĞİ KİŞİLER I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLAR BAKIMINDAN ETKİLERİ (TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİYLE TARAFLARIN BAĞLILIĞI) İşveren Sendikası veya İşverenin Bağlılığı a. Genel Olarak b. İşverenin Değişmesi-Yeni İşverenin Toplu İş Sözleşmesi İle Bağlılığı c. Taraf İşçi Sendikasının Bağlılığı Tarafların Toplu İş Sözleşmesinin Niteliğinden Doğan Borçları a. Dirlik (Barışı Koruma Borcu) b. Sözleşmenin İyiniyetle İfa Edilmesi Borcu...422

26 XXVI İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAF ÜYELERİ BAKIMINDAN ETKİLERİ (TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANMA) Taraf İşçi Sendikası Üyelerinin Bağlılığı (Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma) a. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma Kavramı b. Yararlanılacak Toplu Sözleşme Hükümleri aa. Genel Olarak bb. İşyerindeki Tüm İşçilere Uygulanacak Hükümler cc. Sadece Taraf İşçi Sendikasına Üye Olan İşçilere Uygulanan Hükümler c. Sözleşmeden Etkilenecek Taraf İşçi Sendikası Üyeleri aa. Taraf İşçi Sendikasının Üyelerinin Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanabilmeleri İçin Gerekli Şartlar aaa. Taraf Sendikanın Üyesi Olmak bbb. İşçi Sıfatıyla Çalışmak ccc. İşçinin Sözleşme Kapsamına Giren Bir İşyerinde Çalışması bb. Taraf İşçi Sendikası Üyesi Olmalarına Rağmen Sözleşmeden Etkilenmeyecek İşçiler (Kapsam Dışı Bırakılan İşçiler) d. Yararlanmanın Başlangıcı aa. Toplu İş Sözleşmesinin İmzası Tarihinde Yürürlüğe Girmesi Halinde Yararlanmanın Başlangıcı bb. Toplu İş Sözleşmesinin Yürürlüğünün İmzasından Önceki Bir Tarihe Götürülmüş Olması Halinde Yararlanmanın Başlangıcı cc. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanmasından Sonra Üye Olanlar Bakımından Yararlanmanın Başlangıcı dd. İmza Tarihinden Önce İşyerinden Ayrılmış Taraf Sendika Üyelerinin Geriye Götürülen Sözleşme Hükümlerinden Yararlanıp Yararlanamayacakları e. Yararlanmanın Devam Süresi Taraf Kuruluş Üyesi Olmayanların Toplu İş Sözleşmesinden Etkilenmelerini Sağlayan Kanuni Yöntemler a. Genel Olarak b. Dayanışma Aidatı Ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma...445

27 İçindekiler XXVII aa. Genel Olarak bb. Dayanışma Aidatı Ödemek Yoluyla Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanabilme Şartları aaa. Geçerli Olarak Akdedilip Uygulamaya Konulmuş ve Halen Uygulanmakta Olan Bir Toplu İş Sözleşmesinin Bulunması bbb. Yararlanmak İsteyen Kişinin Bu Sözleşmenin Uygulandığı İşyerinde Çalışan ve Taraf İşçi Sendikasına Üye Bulunmayan Bir İşçi Olması ccc. İşçinin Yararlanma Talebi (isteği)nde Bulunması ddd. İşçinin Dayanışma Aidatı Ödemesi cc. Dayanışma Aidatı Yoluyla Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanmayı Yönlendiren Esaslar aaa. Toplu İş Sözleşmesinin Yürürlüğü Süresince Her Zaman Yararlanma İmkânının Bulunması bbb. Yararlanmanın Başvuru Tarihinden Sonrası İçin ve İleriye Dönük Olması º. Genel Olarak º. Yararlanmanın En Erken İmza Tarihinden Sonrası İçin Söz Konusu Olması º. Toplu İş Sözleşmesinin Yürürlük Tarihinin İmza Tarihinden Önceki Bir Tarihe Taşınmış Olması Durumunda Yararlanmanın Başlangıcı º. Yönteme Başvuran -Dayanışma Aidatı Ödeyen- İşçinin Yararlanmasının Başlangıcı ccc. Kanuni Gereklerin Sürdürülmesi Kaydıyla, Yararlanmanın En Fazla Toplu İş Sözleşmesinin Yürürlüğü Süresince Devam Etmesi º. Genel Olarak º. Yararlanmaya Engel Olan ya da Yararlanmayı Sona Erdiren Durumlar º. Yararlanmayı Etkilemeyen Durumlar ddd. Sona Eren Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Hizmet Akdi Hükmü Olarak Devamının Dayanışma Aidatı Yöntemiyle Yararlananlar İçin De Söz Konusu Olması dd. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle yararlanmaya ilişkin hükmün niteliği...467

28 XXVIII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri c. Taraf İşçi Kuruluşunun Muvafakati İle Sözleşmeden Yararlanma d. Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilere Toplu İş Sözleşmesiyle Öngörülen Hakların Verilmesi (İşverenin Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerini Sendikasız İşçilere Uygulaması) B. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİLEDİĞİ İLİŞKİLER VE ETKİLEME BİÇİMİ I. HİZMET (İŞ) SÖZLEŞMESİNE DAYALI İŞ İLİŞKİSİ II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞ İLİŞKİSİNİ ETKİLEME BİÇİMİ Toplu İş Sözleşmesinin Emredici Etkisi Toplu İş Sözleşmesinin Otomatik Etkisi Toplu İş Sözleşmesinin Tamamlayıcı (Boşluk Doldurucu) Etkisi C. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİLEDİĞİ YERLER I. GENEL OLARAK : TİS İLGİLİ BULUNDUĞU İŞYERİ VEYA İŞYERLERİNİ ETKİLER II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİ ALANININ GENİŞLETİLMESİ (TEŞMİL) D. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİSİNİN BAŞLAMASI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN NİTELİĞİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERSİZLİĞİ (HÜKÜMSÜZLÜĞÜ) A. SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNUNA GÖRE GEÇERSİZLİK SEBEPLERİ I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE KANUNEN YASAKLANMIŞ HÜKÜMLER KONULMASI II. BİR TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VARKEN İKİNCİSİNİN YAPILMASI III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ AKDETMEK YETKİSİ BULUNAN MERCİİN YETKİLERİNİ AŞARAK TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMASI IV. YETKİLİ OLMAYAN TARAFLARIN YETKİ BELGESİ ALMADAN YAPTIKLARI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İPTALİ İptal Davasının Şartları a. Esasa İlişkin Şartlar...489

29 İçindekiler XXIX b. Şekli Şartlar aa. Durumun Bakanlıkça Tespit Edilmiş Olması bb. Davanın Süresinde Açılmış Olması aaa. İptal Davasının Tarafları bbb. Görevli ve Yetkili Mahkeme Mahkemece Verilecek Karar ve Sonucu B. GENEL GEÇERSİZLİK SEBEPLERİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ A. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SÜRESİ B. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİ GEREKTİRMEYECEK DURUMLAR C. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİNİN HİZMET AKDİ OLARAK UYGULANMASI Hükmün Uygulanabilmesi İçin Gerekli Şartlar Disiplin Kuruluna İlişkin Hükümlerin Akıbeti II. YENİ BİR TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YAPILABİLMESİ İMKÂNININ DOĞMASI III. SENDİKAL İLİŞKİLER BAKIMINDAN BAZI SONUÇLARIN DOĞMASI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI 1. İŞ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI A. TANIMI B. TÜRLERİ I. FERDİ-TOPLU İŞ UYUŞMAZLIĞI II. HAK-MENFAAT UYUŞMAZLIĞI İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI A. GENEL OLARAK B. TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE BELLİ BAŞLI SİSTEMLER I. GENEL OLARAK...521

30 XXX İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri 1. Serbesti Sistemi Otoriter Sistem Kısmi Serbesti Sistemi II. ÜLKEMİZDE UYGULANAN SİSTEM BARIŞÇI ÇÖZÜM YOLLARI A. GENEL OLARAK B SAYILI SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNU NUN ÖNGÖRDÜĞÜ BARIŞÇI YOLLAR C. BARIŞÇI ÇÖZÜM YOLLARININ AMACI D. BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜMLENMESİ MÜMKÜN OLAN UYUŞMAZLIKLAR E. ARABULUCULUK I. GENEL OLARAK II. RESMİ ARABULUCULUK TEŞKİLATI III. BAŞVURULMASI ZORUNLU ARABULUCULUK Arabulucunun Göreve Başlaması ve Görev Süresi Arabulucunun Uyuşmazlığı Gidermekte İzleyeceği Yol ve Yetkileri Arabuluculuk Faaliyetinin Sonucu IV. KANUNİ GREV KARARI ALINAN UYUŞMAZLIKTA ARABULUCULUK FAALİYETİ F. TAHKİM (UYUŞMAZLIĞIN HAKEMLERCE ÇÖZÜMLENMESİ) I. GENEL OLARAK II. ZORUNLU (KANUNİ) TAHKİM Yüksek Hakem Kurulunun Teşkili Yüksek Hakem Kurulunun Çözümleyebileceği Uyuşmazlıklar Yüksek Hakem Kuruluna Başvurabilecek Kişiler ve Başvuru Usulü Yüksek Hakem Kurulunun Uyuşmazlığı İnceleme Usulü Yüksek Hakem Kurulu Kararının Niteliği ve Sonuçları III. İHTİYARİ TAHKİM (ÖZEL HAKEME BAŞVURMA) Özel Hakemin Seçimi Hakeme Gidileceği Konusunda Yapılan Anlaşmanın Sonuçları Uyuşmazlığın Çözümlenmesinde İzlenecek Usul...541

31 İçindekiler XXXI 4. HAK UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ A. GENEL OLARAK B. UYUŞMAZLIĞIN YARGI YOLUNA (MAHKEMEYE) BAŞVURARAK ÇÖZÜMÜ I. YORUM DAVASI II. EDA (İFA) DAVASI III. UYUŞMAZLIĞIN ÖZEL HAKEME BAŞVURARAK ÇÖZÜMÜ Tahkim Anlaşması Tahkim Şartı Hakemin (ya da hakemlerin) Sayısı ve Seçimi Uyuşmazlığın Çözümünde İzlenecek Usul Hakem Kararının Hukuki Niteliği BEŞİNCİ BÖLÜM İŞ MÜCADELESİ YOLLARI: GREV VE LOKAVT 1. GREV KAVRAMI (HUKUKİ GREV KAVRAMI) A. GENEL OLARAK GREV VE GREV HAKKI I. BİR VAKIA OLARAK GREV II. GREV HAKKI Genel Olarak Grev Hakkının Anlamı ve Fonksiyonu Grev Hakkının Hukuki Niteliği Grev Hakkının Sahipleri Grev Hakkının Sınırları (Kullanılma Şartları) III SAYILI KANUN ANLAMINDA GREV HAKKI (KANUNDAKİ DÜZENLEME) B. GREVİN TANIMI VE UNSURLARI I. GREVİN TANIMI Genel Olarak Sayılı Kanunda Grevin Tanımı ve Unsurları II. GREVİN UNSURLARI Maddi Unsur : İşin Bırakılması a. Genel Olarak...571

32 XXXII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri b. İş i Bırakmanın Niteliğinden Doğan Özellikler aa. İşi Bırakanların Sıfatına ve Sayısına İlişkin Özellikler aaa. İşçi Sıfatını Taşımayan Kimselerin İşlerini Bırakmaları Grev Teşkil Etmez bbb. Birden Çok İşçinin İşlerini Bırakmaları Halinde Grevden Söz Edilebilir ccc. Bir Tek İşçi Çalıştıran ve Bir İşletmeye Dahil Bulunmayan İşyerlerinde İşçinin İşini Bırakması Da Grev Teşkil Etmez bb. İşi Bırakmanın Biçimine İlişkin Özellikler aaa. İşçilerin Yapmakla Yükümlü Oldukları İşleri Yapmaktan Kaçınmaları Grev Teşkil Eder bbb. İşçilerin İşlerini Tamamen Bırakmaları, Davranışın Grev Sayılabilmesi İçin Gereklidir ccc. İşin Bırakılması Süresinin Uzun ya da Kısa Olması Önemli Değildir ddd. İş in Geçici Olarak Bırakılması Gibi, Kesin Olarak Bırakılması da -Bazı Hallerde- Grev Teşkil Eder eee. İş in Bırakılmış Sayılması İçin İşverenin Terkedilmiş Olması Şart Değildir fff. İşi Bırakmanın İşyerinin Tamamında Gerçekleşmesi de Şart Değildir Psikolojik Unsur: İşçilerin Aralarında Anlaşmaları veya Bir Kuruluşun Kararına Uymaları a. Genel Olarak b. İş in Bırakılması Amacına İlişkin Özellikler aa. İşyerinde Faaliyeti Durdurmak veya İş in Niteliğine Göre Önemli Ölçüde Aksatmak Amacını Taşımayan İş Bırakılması Grev Teşkil Etmez bb. Kanundan Doğan Bir Hakkın Kullanılması Amacıyla Topluca İş in Bırakılması da Grev Teşkil Etmez cc. İş in Bırakılmasının İşyerinin Faaliyetini Etkilemiş Olması da Önemli Değildir KANUNİ (KANUNA UYGUN) GREV-KANUN DIŞI GREV A. KANUNİ GREV KAVRAMI VE GENEL OLARAK GREVİN KANUNİLİĞİNİ SAĞLAYAN ŞARTLAR B. GREV KARARI ALINABİLMESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR I. KANUNUN BELİRLEDİĞİ ÇERÇEVEDE BİR UYUŞMAZLIĞIN (MESLEKİ İŞ UYUŞMAZLIĞININ) BULUNMASI...608

33 İçindekiler XXXIII 1. Bir Uyuşmazlığın Bulunması Gereği Kanuni Greve Esas Olabilecek Uyuşmazlığın Özellikleri Uyuşmazlığın Usulünce Ortaya Konulması Kanuna Uygun Grev Kararı Alma İmkânı Sağlamayan Uyuşmazlıklar a. Hakkın İhlâli Sebebiyle Uyuşmazlık (Hak Uyuşmazlığı) Çıkarılması b. Toplu İş Sözleşmesine Konu Olmayacak Hususlarda Uyuşmazlık Çıkarılması c. Yürürlükteki Toplu İş Sözleşmesinde Değişiklik Yapılması İçin Çıkarılan Uyuşmazlıklar d. Yeniden Gözden Geçirmeyi Öngören Toplu İş Hükmünün İhlali Nedeniyle Çıkarılan Uyuşmazlıklar e. Yetkinin Taşırılması ya da Yetki Belgesi Dışına Çıkarılması Suretiyle Çıkarılan Uyuşmazlıklar aa. Genel Olarak bb. İşletme ye Dahil İşyerlerinde Ayrı Ayrı Uyuşmazlık Çıkarılması cc. Grup Toplu İş Sözleşme Yapmak İçin Uyuşmazlık Çıkarılıp Çıkarılamayacağı II. UYUŞMAZLIĞIN BARIŞÇI YOLLA GİDERİLMESİ GİRİŞİMİNİN SONUÇSUZ KALMASI Genel Olarak Grev Kararı Alınmasına Yeterli (Elverişli) Olmayan Tutanak III. GREVE USULÜNCE KARAR VERİLMİŞ OLMASI Uyuşmazlığın Söz Konusu Olduğu İşyeri Ya Da İşyerlerinde Grevin Yasaklanmamış Olması a. Grevin Yasaklandığı İşler b. Grevin Yasak Olduğu Yerler Taraflar Arasında Özel Hakeme Gitme Konusunda Bir Anlaşma Yapılmamış Olması Grev Kararının Uyuşmazlığın İlgili Bulunduğu Yere İlişkin Olarak, Yetkili Organca Süresinde ve Kanuni Amaçla Alınmış Olması a. Genel Olarak Grev Kararı Alma Yetkisi b. Grev Kararının İşçi Sendikasının Tüzüğünde Gösterilen Yetkili Organı Tarafından Alınması c. Grev Kararı Alması Kabil Olmayan Kişi ve Kuruluşlar...637

34 XXXIV İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri aa. Ehliyetsiz İşçi Kuruluşları bb. Fiili İşçi Toplulukları Grev Kararının Kapsamı a. Genel Olarak b. İşyeri veya İşyerleri İçin Alınacak Grev Kararının Kapsamı c. İşletme Toplu İş Sözleşmesine İlişkin Uyuşmazlıkta Alınacak Grev Kararının Kapsamı aa. Genel Olarak bb. İşletmeye Dahil İşyerlerinin Bir veya Birkaçında Grev Yasağı Bulunması Halinde Grev Kararının Kapsamı Grev Kararının Kanuni Süresi İçinde Alınmış Olması Kanunen Belirlenen Amaçla Greve Karar Verilmiş Olması C. KANUNA UYGUN OLARAK ALINAN GREV KARARININ UYGULAMAYA KONULABİLMESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR I. GENEL OLARAK II. GREVİN UYGULANMASINI ÖNLEYEN BİR YASAĞIN VEYA ENGELİN BULUNMAMASI Grevin Uygulanmasını Engelleyen Yasaklar a. Grevin Bakanlar Kurulunca Yasak Edilmesi b. Grevin Bakanlar Kurulunca Ertelenmesi c. Savaş, Genel veya Kısmi Seferberlik Sebebiyle Grevin Yasaklanması d. Grevin Sıkıyönetimce Yasaklanması e. Olağanüstü Hal İlân Edilen Yerlerde Grevin Yasaklanması f. Yolculuk Devam Ederken Ulaştırma Araçlarında Grevin Yasaklanması Grevin Uygulanmasına Akdi Bir Engel Bulunmaması: Tarafların Özel Hakeme Gitme Konusunda Anlaşmamış Olmaları III. GREVİN USULÜNCE UYGULANMAYA KONULMUŞ OLMASI Sendikaca Ön İşlemlerin Yapılmış Olması a. Grev Kararının Uygulanacağı Tarihi Karşı Tarafa Tebliğ Edilmek Üzere Notere Tevdi Edilmesi b. Grev Kararının Görevli Makama Tevdi Edilmesi c. Grev Kararının Usulünce İlân Edilmesi d. İşçilerin Grev Oylaması ile Grevin Uygulanmasını Önlememiş Olması...670

35 İçindekiler XXXV aa. Genel Olarak bb. Usulünce Talep Edilmesi Halinde Grev Oylaması Yapılması cc. Oylama Sonucunun Olumlu, Grevin Uygulanması Biçiminde Sonuçlanmış Olması dd. Grev Oylamasının İptali Halinde Yeniden Oylamaya Gidilmiş Olması ve Sonucun Grevin Uygulanması Şeklinde Tecelli Etmesi e. Grevin Uygulanacağı Tarihin Usulünce Bildirmiş Olması ve Bildirilen Tarihte Grevin Uygulanmasına Başlanması aa. Grevin Başlayacağı Tarihin Belirlenmesi ve Bildirilmesi aaa. Grevin Başlayacağı Tarihin Belirlenmesi bbb. Usulünce Belirlenen Başlama Tarihinin Süresi İçinde Muhataba (İşverene) Bildirilmiş Olması f. Grevin Grev Kararının İlgili Bulunduğu İşyeri ya da İşletmede Uygulamaya Konulması g. Bildirilen Tarihte Grevin Başlaması aa. Genel Olarak Grevin Başlaması Kavramı bb. Grev Sayılacak Bir Davranışın Sergilenmesi cc. Grev Yapanların Grev Kararının Kapsadığı İşyerinin İşçileri Olması D. USULÜNCE UYGULAMAYA KONULMUŞ (UYGULANMAKTA OLAN) GREVİN SÜRDÜRÜLMESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR I. GREVİN MAHKEME KARARIYLA DURDURULMAMIŞ OLMASI II. GREVİN İHTİYATİ TEDBİR KARARIYLA DURDURULMAMIŞ OLMASI III. GREVİN UYGULANMASINA ENGEL OLAN DURUMLARIN UYGULAMA SIRASINDA ORTAYA ÇIKMIŞ OLMAMASI IV. TARAFLARIN ÖZEL HAKEME BAŞVURMA KONUSUNDA ANLAŞMIŞ OLMAMALARI V. GREVİN KALDIRILMAMIŞ YA DA KALKMAMIŞ OLMASI Genel Olarak Grevin Taraf Sendika Kararıyla Kaldırılması Grevin Kendiliğinden Ortadan Kalkması a. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması Dolayısıyla Grevin Ortadan Kalkması...692

36 XXXVI İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri b. Taraf İşçi Sendikasının Durumundaki Değişiklikler Dolayısıyla Grevin Ortadan Kalkması aa. Taraf İşçi Sendikasının Sona Ermesi ya da Fiil Ehliyetini Kaybetmesi bb. Taraf Sendikanın Üye Mevcudunun Belirli Bir Sayının Altına Düşmesi cc. Çok Uzun Sürmesi Halinde Grevin Ortadan Kalkmış Sayılıp Sayılamayacağı KANUN DIŞI GREV A. KANUN DIŞI GREV KAVRAMI I. TANIMI II. UNSURLARI - KANUN DIŞI GREVİN ŞARTLARI B. KANUN DIŞI GREV HALLERİ I. GREV KARARI ALINABİLMESİNE İLİŞKİN ŞARTLARA UYMADAN YAPILAN GREVLER II. GREVİN UYGULAMAYA KONULMASINA İLİŞKİN ŞARTLARIN BULUNMAMASINA RAĞMEN YAPILAN GREVLER III. UYGULAMAYA KONULMUŞ GREVİN DEVAMINI ENGELLEYEN ŞARTLARA UYULMADAN YAPILAN GREVLER C. KANUN DIŞI GREV TİPLERİ I. SİYASİ AMAÇLI GREV (POLİTİK GREV) II. GENEL GREV III. DAYANIŞMA GREVİ D. KANUN DIŞI GREV SAYILMAYAN BAZI KANUNSUZ DAVRANIŞLAR E. GREVİN NİTELİĞİNE İLİŞKİN TESPİT DAVASI LOKAVT KAVRAMI - KANUNİ LOKAVT - KANUN DIŞI LOKAVT A. TANIMI VE UNSURLARI I. TANIMI II. UNSURLARI İşçilerin İşten Topluca Uzaklaştırılması İşçilerin İşveren veya İşveren Vekili Tarafından İşten Uzaklaştırılması Uzaklaştırmanın işyerinde faaliyeti tamamen durduracak tarzda olması...712

37 İçindekiler XXXVII B. KANUNA UYGUN (KANUNİ) LOKAVT I. KANUNİ LOKAVTIN ŞARTLARI Lokavt İmkânının Doğumu ve Lokavt Kararı Alınmasına İlişkin Şartlar a. Uyuşmazlığa Taraf İşçi Sendikasınca Alınan Grev Kararının Tebliğ Edilmiş Olması b. Usulüne Uygun Lokavta Karar Verilmiş Olması aa. Lokavt Kararı Verebilecek Kişi ya da Kuruluş bb. Lokavt Kararı Alınabilecek Süre cc. Lokavt Kararının Kapsamı Kanuna Uygun Olarak Alınan Lokavt Kararının Uygulamaya Konulmasına İlişkin Şartlar a. Lokavt Kararının Kanuni Süresi İçinde Karşı Tarafa Bildirilmesi b. Lokavt Kararının Görevli Makama Tevdii ve İşyerinde İlan Edilmesi c. Lokavt Kararının Karşı Tarafa Noter Aracılığıyla Altı İşgünü Önce Bildirilecek Tarihte Uygulamaya Konulması d. Lokavtın Uygulanmasına Engel Olan Bir Durumun Bulunmaması Usulünce Uygulamaya Konulmuş Lokavtın Sürdürülmesine İlişkin Şartlar II. KANUNİ LOKAVTIN SONA ERMESİ C. KANUN DIŞI LOKAVT KANUNİ GREV - LOKAVTIN SONUÇLARI A. KANUNİ GREVİN SONUÇLARI I. GREV KARARI ALIP UYGULAYAN İŞÇİ SENDİKASININ YETKİLERİ VE SORUMLULUĞU Yetkileri Sendikanın ve Grev Gözcülerinin Uyması Gerekli Diğer Yasaklar Gözcüleri Koruyucu Hükümler İşyerinde Grev Esnasında Vaki Olan Zararlardan Taraf Sendikanın Sorumluluğu II. GREVE KATILMAYAN İŞÇİLER BAKIMINDAN KANUNİ GREVİN SONUÇLARI Greve Katılma Serbestisi...727

38 XXXVIII İŞ HUKUKU II Toplu İş İlişkileri 2. İşverenin Çalıştırmama Hakkı III. GREVE KATILMAYAN İŞÇİLERİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANAMAMALARI IV. GREVE KATILAMAYAN İŞÇİLER YÖNÜNDEN KANUNİ GREVİN SONUÇLARI V. GREVE KATILANLAR (GREVCİLER) BAKIMINDAN KANUNİ GREVİN SONUÇLARI Greve Katılma Kavramı a. Greve Katılıp Katılmama Serbestisi b. Greve Katılmak İsteyen İşçinin, Başlatılacağı Bildirilen Tarihte İşini Bırakması Zorunluluğu c. Grevin Başlatıldığı Tarihte İşyerinde Çalışmaya Devam Edenlerin Sonradan Greve Katılmalarının Mümkün Bulunmaması aa. Kanuna Uygun Olarak Başlayan Bir Greve Sonradan Katılma bb. Başlama Tarihinde Hiçbir İşyeri İşçisinin Çıkmadığı Greve Sonradan Katılma Hizmet (İş) Sözleşmesinin Askıda Kalması İşçilerin İşyerini Terk Etmeleri - Başka İş Tutamamaları ve Oturdukları Konutlardan Yararlanabilmeleri a. İşçilerin İşyerinden Ayrılma Zorunluluğu b. Kanuni Yasaklara Uyulmaması Halinde Yapılacak İşlemler ve Uygulanacak Müeyyideler c. Grevci İşçilerin Başka Bir İş Tutamaması aa. Genel Olarak bb. İşçilerin Başka İşte Çalışamaması d. Kanuni Grevin Konuttan Yararlanmaya Etkisi İşverenin Yeni İşçi Alamaması ve Grevcilerin Yerine Başkalarını Çalıştıramaması B. KANUNİ LOKAVTIN SONUÇLARI Hizmet (İş) Sözleşmesinin Askıda Kalması İşverenin İşçiler Yerine Başka İşçi Çalıştıramaması ve İşçilerin de Başka İş Tutamamaları İşçilerin İşyerinden Ayrılma Zorunluluğu Kanuni Lokavtın Konut Haklarına Etkisi Lokavt Gözcüsü Bulundurma Yetkisi...749

39 İçindekiler XXXIX 6. KANUN DIŞI GREV VE LOKAVTIN SONUÇLARI A. KANUN DIŞI GREVİN SONUÇLARI I. GENEL OLARAK II. İŞVERENİN KANUN DIŞI GREVLE İLGİLİ İŞÇİLERİN İŞ SÖZLEŞMELERİNİ BİLDİRİMSİZ HAKLI SEBEPLE FESİH HAKKI Genel Olarak Bildirimsiz Fesih Hakkının Kullanılma Şartları a. Kanun Dışı Bir Grevin Varlığı (Bulunması) b. İşçinin Bu Grevle İlgili Bulunması c. İşçinin Grevin Kanun Dışı Olduğunu Bilmesi ya da Bilecek Durumda Olması d. Feshin Usulüne Uygun Olarak Yapılmış Olması Kanun Dışı Grev Nedeniyle Bildirimsiz Feshin Hükümleri a. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi b. İş Sözleşmesinin Sona Ermesine Bağlı İşçilik Haklarının Kaybı aa. İhbar, Kötüniyet ve Sendikal (Sendikacılık) Tazminatları bb. Kıdem Tazminatı c. Hak Edilmiş Fakat Kullanılmamış Yıllık İzne İlişkin Ücretin Talep Edilebilme İmkânı d. İşverenin Fesih Hakkını Kullanmadığı Durumda İş İlişkisinin Akıbeti aa. İş İlişkisinin Eskisi Gibi Devam Etmesi bb. İşverenin Disiplin Cezası Uygulaması e. İşçinin Kıdem Süresi III. KANUN DIŞI GREVİN UYGULANMASI DOLAYISIYLA ORTAYA ÇIKAN ZARARLARIN TAZMİNİ Genel Olarak Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu m.70 Çerçevesinde Sorumluluğu Doğuran Olgular (Hukuki Gerekler) a. Grevin Kanun Dışı Nitelikte Olması b. Grevin Uygulanmış veya Uygulanmakta Olması c. Uygulanan Kanun Dışı Grev Yüzünden Bir Zararın Ortaya Çıkması...777