2009 YILI ISO SIRALAMASINDA ĠLK 500 FĠRMA ĠÇĠNE GĠREN PLASTĠK FĠRMALARININ DEĞERLENDĠRMESĠ. Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV / PAGDER

Transkript

1 2009 YILI ISO SIRALAMASINDA ĠLK 500 FĠRMA ĠÇĠNE GĠREN PLASTĠK FĠRMALARININ DEĞERLENDĠRMESĠ Değerlendirme Kriteri Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV / PAGDER Rapor, ISO - Türkiye nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2009 Özel Sayısı ndaki veriler ve Endüstriyel Kodlar Anahtarı nda tarif edilen ve 356 kod no lu Başka yerde sınıflandırılmayan plastik ürünleri sanayi kod nosu altındaki firmalar baz alınarak yazılmıştır. Kısmen plastik ham maddesi veya mamullerini üreten ancak, 356 yerine değişik kod numarası altında yer almış bulunan firmalar değerlendirme dışında bırakılmıştır. ISO tarafından yapılan sıralamada, ilk 500 büyük firma içine, 356 kod numarasını taşıyan 2008 yılında 15 firma plastik mamul üretici firması girerken, 2009 yılında firma sayısı 23 e yükselmiştir. PERFORMANS KIYASLAMASI 2009 yılında ilk 500 firma içine giren 23 plastik firmasının, 2008 yılına kıyasla ve cari fiyatlarla ; Üretimden satışları toplamı : % 8,0 artmış Net satış hasılatları toplamı: % 8,7 artmış Brüt katma değerleri toplamı: % 48,8 artmış Öz sermayeleri toplamı: % 19,4 artmış Net aktifleri toplamı: % 17,0 artmış, Dönem karları toplamı: % 242,4 artmış İhracatları toplamı: % -7,9 gerilemiş Çalışan sayıları toplamı: % 7,6 artmıştır. Bu durum, ISO ilk 500 sıralaması içine giren plastik firmalarının 2009 yılında ihracat dışında tüm performans göstergelerinde önemli ölçüde olumlu artış sağlandığını ve tüm performans göstergelerinde imalat sanayi ilk 500 ortalamalarının üzerine çıktığını göstermektedir. PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLK 500 E GĠREN FĠRMALARIN PERFORMANS DEĞĠġĠMLERĠ ( 2009 / 2008 ) İSO İLK 500 Performans Değişimi ( % ) İSO İLK 500 Üretimden Satışlar ( Net ) ,0-13,9 Satış Hasılatı ( Net ) ,7-12,7 Brüt Katma Değer ,8 3,3 Öz Sermaye ,4 4,0 Net Aktifler ,0-1,3 Dönem Karı ( Vergi Öncesi ) ,4 21,1 İhracat ( $ ) ,9-33,0 Çalışan Sayısı ( Kişi ) ,6-10,6 Kaynak : ISO Büyük Sanayi Kuruluşu 2009 yılında ISO sıralamasında ilk 500 içine giren 23 plastik firması, toplam plastik mamul üretiminin % 21 ini, toplam plastik mamul ihracatının da % 35 ini gerçekleģtirmiģtir. 1

2 PLASTĠK SEKTÖRÜNÜN ĠMALAT SANAYĠĠ ĠÇĠNDEKĠ PAYI : sektöründe faaliyet gösteren ve ISO sıralamasında ilk 500 arasına giren firmaların 2009 yılında; Üretimden yaptıkları net satış hasılatları payı % 1,7 den % 2,1 e yükselmiş, Net satış hasılatları payı % 1,5 den % 1,9 a çıkmış, Yaratılan brüt katma değerin payı % 0,9 dan % 1,3 e yükselmiş, Öz sermaye toplamlarının payı % 1,8 den % 2,0 a çıkmış, Net aktifler toplamının payı % 1,7 den 2,0 a yükselmiş Vergi öncesi dönem karı payı % 1,0 dan % 2,8 e yükselmiş, İhracat toplamının payı % 1,5 den % 2,8 e yükselmiş, Ücretle çalışanlar toplamının payı % 1,6 dan % 2,0 ye yükselmiştir. Bu durum, ISO sıralamasında ilk 500 e giren plastik firmalarının 2009 yılında imalat sanayi içindeki payının her kategoride arttığını vurgulamaktadır. PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLK 500 E GĠREN FĠRMALARIN ĠMALAT SANAYĠĠ ĠLK 500 FĠRMA ĠÇĠNDEKĠ PERFORMANS PAYLARI İSO İLK 500 Payı ( % ) Firma Sayısı Üretimden Satışlar ( Net ) ,7 2,1 Satış Hasılatı ( Net ) ,5 1,9 Brüt Katma Değer ,9 1,3 Öz Sermaye ,8 2,0 Net Aktifler ,7 2,0 Dönem Karı ( Vergi Öncesi ) ,0 2,8 İhracat ( $ ) ,5 2,0 Çalışan Sayısı ( Kişi ) ,6 2,0 FĠNANSAL ORANLAR : Cari Oran ( Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar ) sektöründe ilk 500 firma içine giren firmalarının 2009 yılında kısa vadeli borç ödeme güçleri 1,96 ile 2008 yılı düzeyinde kalmıştır. İmalat sanayi ilk 500 firmanın kısa vadeli borç ödeme güçleri aynı dönemde 1,45 den 1,54 e çıkmıştır yılında plastik sektöründe kısa vadeli borç ödeme kabiliyeti, genel imalat sanayi 500 firma ortalamasının altında kalmıştır. Toplam Borçlar / Toplam Varlıklar sektöründeki ilk 500 firma içine giren firmaların toplam varlıklarının 2008 yılında % 53 ü dış kaynakla finanse edilirken bu oran 2009 yılında % 49 a düşmüştür yılında toplam varlıkların dış kaynaklarla finanse edilme oranı imalat sanayiindeki ilk 500 firma için ortalama % 51 dir. sektörü 2009 yılında, genel imalat sanayii ne göre daha az borçlanmıştır. Toplam Borçlar / Öz sermaye 2009 yılında ilk 500 firmanın borçlanma oranı % 120 den % 104 e gerilerken, plastik sektöründe ilk 500 e giren firmaların borçlanma oranı % 112 den % 95 e gerilemiştir yılında plastik sektöründeki ilk 500 e giren firmaların mali yapılarında, 2008 yılına kıyasla iyileşme görülmektedir. 2

3 Kısa Vadeli Borçlar / Toplam Varlıklar 2009 yılında imalat sanayi içindeki ilk 500 firma, toplam varlıklarının % 35 ini kısa vadeli borçlarla fonlamışlar ve fonlama oranı 2008 ye göre üç puan düşmüştür. sektöründeki ilk 500 e giren firmalar ise 2008 yılında toplam varlıklarının % 33 ünü kısa vadeli borçlarla fonlarken, 2009 yılında bu oran % 34 e çıkmıştır. Toplam varlıkların kısa vadeli borçlarla fonlanma oranı, plastik sektöründe, genel imalat sanayii ne kıyasla daha düşüktür. Maddi Duran Varlıklar / Özsermaye Maddi duran varlıklar / Öz sermaye oranının % 100 den küçük olması veya küçülmesi, firmaların özsermaye yetersizliğinin bir göstergesidir. Bu açıdan bakıldığında, 2009 yılında plastik sektöründeki ilk 500 e giren firmalarda özsermaye yetersizliğinin sürdüğü ve yetresizliğin arttığı görülmektedir. sektöründeki özsermaye yetersizliği, genel imalat sanayii ndki 500 firma ortalamasından daha büyüktür. Öz Sermaye/ Toplam Varlıklar 2009 yılında öz sermayenin varlık finansmanındaki payı, imalat sanayi ilk 500 büyük firma için % 46 dan % 49 a yükselirken, plastik sektöründeki ilk 500 e giren firmalarda % 47 den % 51 e çıkmıştır yılında sektöründeki firmaların, imalat sanayi geneline kıyasla, borçlanma yerine varlıklarını % 2 puan daha fazla öz sermayeleri ile finanse ettikleri görülmektedir. Kısa Süreli Borç/ Toplam Borç 2009 yılında, imalat sanayi ilk 500 büyük firmanın, kısa vadeli borçlarının toplam borçlarına oranı % 69 le 2008 düzeyinde kalmıştır. İlk 500 e giren plastik firmalarının kısa vadeli borçlarının toplam borçlarına oranı % 62 den % 69 a yükselmiştir. firmaları, 2009 yılında genel imalat sanayi ile aynı oranda kısa vadeli borçlanmaya gitmişlerdir. PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLK 500 E GĠREN FĠRMALARIN FĠNANSAL ORANLARI ( % ) Ġmalat Sanayii Cari Oran Toplam Borçlar / Toplam Varlıklar Toplam Borçlar / Öz sermaye Kısa Vadeli Borçlar / Toplam Varlıklar Maddi Duran Varlıklar / Özsermaye Öz Sermaye/ Toplam Varlıklar Kısa Süreli Borç/ Toplam Borç KARLILIK ORANLARI : SatıĢ Karlılığı 2009 yılında imalat sanayi ilk 500 büyük firmanın ortalama satış karlılığı % 3,9 dan % 4,8 e yükselirken, plastik sektöründe ilk 500 e giren firmaların 2008 yılında % 1,7 olan satış karlılıklarının % 8,5 e yükseldiği görülmektedir yılında, plastik sektörünün genel imalat sanayii ne kıyasla daha yüksek satış karlılığı gösterdiği görülmektedir. Net Aktif Karlılığı 2009 yılında, aktif karlılığı imalat sanayi ilk 500 firmada % 5,3 den % 5,7 ye yükselmiştir. sektöründe ilk 500 e giren firmaların 2008 yılında % 1,7 olan net aktif karlılığı 2009 yılında % 7,9 a yükselmiştir. 3

4 2009 yılında plastik sektörü, imalat sanayi ilk 500 firma ortalamasından daha yüksek aktif karlılığında çalışmıştır. Öz Sermaye Karlılığı sektöründe satış karlılığı ve aktif karlılıktaki olumlu gelişme, öz sermaye karlılığında da görülmektedir. Nitekim, ilk 500 e giren plastik sektör firmalarının 2008 % 3,6 olan özsermaye karlılıkları 2009 yılında % 15,4 e çıkmıştır. Aynı dönemde imalat sanayi ilk 500 büyük firmanın öz sermaye karlılığı % 11,4 den % 11,3 e düşmüştür. sektöründe ilk 500 e giren firmalar, ilk 500 firma ortalamasına göre 2009 yılında daha yüksek öz sermaye karlılığına çalışmışlardır. Ekonomik Karlılık Yaratılan net katma değerin varlık toplamına oranı olarak ifade edilen ekonomik karlılık, konulan para karşılığında ekonomiye ne kadar ilave kıymet yaratıldığını göstermektedir yılında imalat sanayi ilk 500 büyük firmanın ekonomik karlılığı % 14,3 den % 13,9 a gerilemiştir. sektöründe ilk 500 e giren firmaların 2008 de % 11,4 olan ekonomik karlılıkları 2009 yılında % 16,7 ye yükselmiştir yılında ilk 500 e giren plastik firmalarının yarattığı ortalama katma değer artışı, imalat sanayi ortalamasının üstünde gerçekleşmiştir. PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLK 500 E GĠREN FĠRMALARIN KARLILIK ORANLARI ( % ) Ġmalat Sanayii Ġmalat Sanayii Ġmalat Sanayii Ġmalat Sanayii SatıĢ Karlılığı 7, ,3 1,7 3,9 8,5 4,8 Net Aktif Karlılığı 8,6 8,2 6,7 9,4 1,7 5,3 7,9 5,7 Öz Sermaye Karlılığı 15,9 15,5 11,8 16,9 3,6 11,4 15,4 11,3 Ekonomik Karlılık 11,3 15, ,7 11,4 14,3 16,7 13,9 ĠġGÜCÜ VERĠMLĠLĠĞĠ İmalat sanayindeki 500 büyük firmanın kişi başına yarattıkları ortalama katma değer 2009 yılında 2008 yılına kıyasla cari fiyatlarla % 7, 2003 yılı fiyatları ile de % 7,7 artmıştır. sektöründe ilk 500 e giren firmalarda kişi başına yaratılan katma değer ise cari olarak % fiyatları ile de % 48 artış göstermiştir yılında plastik sektöründe iģgücü verimliliği genel imalat sanayi ortalamasının üstünde gerçekleģmiģtir. 4

5 PLASTĠK SEKTÖRÜNDE ĠLK 500 E GĠREN FĠRMALARIN ĠġGÜCÜ VERĠMLĠLĠKLERĠ ( Net Katma Değer / ÇalıĢan Sayısı ) % ArtıĢ Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( Cari ) ,6 Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( 2003 Fiyatları İle ) ) ,9 Ġmalat Sanayii ( 500 Firma ) Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( Cari ) ,0 Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( 2003 Fiyatları İle ) ) , yılında, plastik sektöründe karlılık ve iģgücü verimliliği yükselme eğilimine girmiģ olmasına rağmen, sektörde AR GE faaliyetlerinin arttırılarak daha yüksek katma değer yaratan mamullerin üretimine geçilmesi gerekmektedir. 5

6 2009 YILINDA ĠSO SIRALAMASINDA ĠLK 500 E GĠREN PLASTĠK FĠRMALARI 500 BÜYÜK FĠRMA SIRA NO BÜYÜK FĠRMA SIRA NO 2008 FĠRMALAR ÜRETĠMDEN SATIġLAR SATIġ HASILATI ( NET ) BRÜT KATMA DEĞER ÖZKAYNAK ( TL ) NET AKTĠFLER DÖNEM KARI / ZARARI [V.Ö.] TUTARI ĠHRACAT TUTARI ( $ ) Fırat Kauçuk San. ve Tic. A.Ş Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Ş Naksan ve Enerji San.Ve Tic.A.Ş Korozo Ambalaj San. ve Tic. A.Ş Artenius Turkpet Kim. Mad.ve Pet Amb. Mlz. San. A.Ş Polinas Sanayii ve Ticaret A.Ş Süper Film Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş Pakpen Boru ve Yapı Elemanları San. Tic. A.Ş Adopen ve İnşaat San. A.Ş Ege Profil Tic. ve San. A.Ş Elif Ambalaj San. ve Tic. A.Ş PİLSA Sanayi A.Ş Bento Bantçılık ve Temizlik Maddeleri San. Tic. A.Ş Polibak Film San. ve Tic. A.Ş Superlit Boru Sanayi A.Ş Hakan Boru ve Profil San. Tic. A.Ş Subor Boru San. ve Tic. A.Ş Vatan Sanayi ve Ticaret A.Ş Köksan Pet ve Amb.San.Ve Tic.A.Ş Bpo B-Plas Plastic Omnium Oto. Plas. ve Metal Yan. San. A.Ş Bak Ambalaj San. ve Tic. A.Ş Form Sünger ve Yatak San. Tic. A.Ş Toplamı Büyük Firma Toplam nün 500 firma içindeki payı 2,1 1,9 1,3 2,0 2,0 2,8 2,0 6