KLÜ İİBF-İŞLETME * KANTİTATİF KARAR VERME TEKNİKLERİ

Transkript

1 SORU 1. ASMALI BAKKAL Asmalı Bakkal'ın sahibi Nuri Amca, bir hafta boyunca satacağı ekmeklere ilişkin olarak ekmek fırınına vereceği günlük sipariş miktarı için hafta başında karar vermek zorundadır. Bunun için, hafta içi ve hafta sonu olmak üzere iki çeşit sipariş miktarı belirleyecektir. Mahallede yıllarını bu işe vermiş olan emektar bakkalımız, tecrübelerine dayanarak, son haftalarda gerçekleşen günlük ekmek talebinin hafta içi ve hafta sonu (cumartesi-pazar) için Tablo 1.1, Tablo 1.2, Tablo 1.3 ve Tablo 1.4 deki gibi olduğunu ve düzgün (uniform) dağılıma uygun dağıldığını tespit etmiştir. Nuri Amca, fırından tanesini 45 Kuruşa aldığı ekmeklerin tanesini 60 Kuruşa satmayı planlamaktadır. Her gün sonunda elinde kalan ekmekleri ertesi gün 50 Kuruşa isteyen müşterilerine satabilmektedir. Fırınla olan anlaşmasına göre, iki günün sonunda satılamayan ekmeklerin 20 adete kadar olanını fırın iade olarak alıp ücretini 40 Kuruştan geri ödemektedir. Artan diğer ekmeklerin tamamını ise besihanelere tanesini 10 Kuruştan vermektedir. Ekmek isteyen müşterilere ekmek kalmadığını söylemek haftalık ortalama 50 TL kayıba neden olmaktadır. İstenen: Nuri Amca ekmek satışından elde edeceği kârı maksimize etmek istemektedir. Simülasyon yöntemini kullanarak 1 aylık (30 günlük) simülasyonla Nuri Amca nın hafta içi ve hafta sonu için sipariş edeceği ekmek adedini belirleyiniz. (Kullanılacak rasgele sayılar Tablo-1.5 te verilmiştir) Talep Gerçekleşme Sayısı Tablo-1.1 Hafta İçi Taze Ekmek Talebi Talep Gerçekleşme Sayısı Tablo-1.3 Hafta İçi Bayat Ekmek Talebi SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 1

2 Talep Gerçekleşme Sayısı Talep Gerçekleşme Sayısı Tablo-1.2 HaftaSonu Taze Ekmek Talebi Tablo-1.4 Hafta Sonu Bayat Ekmek Talebi Hafta İçi Taze Ekmek Talebi İçin RS Hafta İçi Bayat Ekmek Talebi İçin RS Hafta Sonu Taze Ekmek Talebi İçin RS Hafta Sonu Bayat Ekmek Talebi İçin RS Tablo-1.5 Uniform (Düzgün) Dağılıma Uygun Rasgele Sayılar Tablosu SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 2

3 SORU 2. FAYDALI İŞLER PİYANGOSU Faydalı İşler Derneği, kimsesiz çocuklar yararına her hafta çekiliş düzenlemektedir. Her biletin birim maliyeti 1 TL.'dir ve biletlerin planlanan birim satış fiyatı 10 TL.'dir. Çekiliş sonucunda, 1 bilete 200 TL çıkacak, 2 bilete 100 TL çıkacak, 4 bilete 50 TL çıkacak ve 8 bilete de 10 TL (amorti) çıkacaktır. Aynı bilete iki ya da daha fazla ikramiye çıkmasına çekiliş kuralları izin vermemektedir. Çekiliş satılan biletler arasından yapıldığı için, ikramiyeler her ne olursa olsun dağıtılacaktır. Satılamayan biletler iptal olmakta ve bir daha kullanılamamaktadır. Dernek yönetimi, daha önceki çekilişlerden elde ettiği tecrübelerini dikkate alarak bir haftada satılan biletlere ilişkin satış miktarlarının Tablo 2.1'deki gibi olduğunu ve Uniform Dağılıma uygun dağıldığını belirlemiştir. Uniform dağılıma uygun Rasgele Sayılar Tablo 2.2 de verilmiştir. İstenen: Dernek bilet satışından elde edeceği kazancı maksimize etmek istemektedir. Simulasyon yöntemini kullanarak 1 Yıllık (52 Hafta) bir simülasyon yapınız ve derneğin bir haftada bastıracağı bilet miktarını belirleyiniz. (Öncelikle 50 adet bilet bastırılması durumunu inceleyiniz.) Satış Miktarı Satış Olasılığı 50 0, , , , ,05 Tablo 2.1 : Bir Haftada Satılan Bilet Dağılımı SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 3

4 Hafta RS Hafta RS Tablo-2.2 Uniform (Düzgün) Dağılıma Uygun Rasgele Sayılar Tablosu SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 4

5 SORU-3: CEP TELEFONU SERVİSİ Bir kaç marka cep telefonu için yetkili servis olarak hizmet veren CTS Elektronik, Eskişehir'e de bir şube açmıştır. Bu şubede, arıza ile gelen telefonlar tamir için ilgili atölyelere sevk edilmektedir. Bu atölyeler gelen telefonları aynı gün tamir etmekte veya gün sonunda halen tamir bekleyen telefonları taahhüt edilen tamir süresinin dolması tehlikesinden dolayı CTS Elektronik'in İstanbul'daki atölyelerine göndermektedir. Bir tamiri İstanbul'da yaptırmanın ilave maliyeti 30 TL'dir. Eskişehir şubesi, teknik servise bir atölye daha yapılması halinde öngörülen maliyeti tespit etmek için araştırma yaptırmış ve bir atölyenin bedelini TL olarak saptamıştır. Teknik servise gelen arızalı telefonlara ait geçmiş yıllara ilişkin günlük giren ve tamir edilmiş cihazların dağılımları aşağıdaki tablolarda verilmiş olup üniform dağılıma uygun olduğu görülmüştür. İstenen: Yeni bir atölyenin, maliyeti 10 yılda elde edilecek maliyet tasarrufu ile karşılanması halinde kurulmasına karar verilecektir. Bir yılda 300 çalışma günü olduğunu kabul edip Tablo 3.3 de verilen rasgele sayıları kullanarak 300 günlük bir simülasyon yaparak atölye kurulup kurulmamasına karar veriniz. NOT: Gün sayısı fazla olduğu için MS Excel programından faydalanabilirsiniz. Bir Günde Gelen Arızalı Telefon Sayısı Tekrar Sayısı Tablo 3.1: Günlük Arızalı Gelen Telefon Sayısı Dağılımları Bir Günde Tamir EdilenTelefon Sayısı Tekrar Sayısı Tablo 3.2: Günlük Tamir Edilen Telefon Sayısı Dağılımları SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 5

6 Tablo 3.3 Uniform Dağılıma Uygun Rasgele Sayılar Tablosu: GÜN RS GÜN RS GÜN RS GÜN RS GÜN RS GÜN RS SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 6

7 SORU-4: BUZDAN KAYNAK SULARI Yazın sıcak günlerinde soğuk su satan Buzdan Kaynak Suyu Satış Büfesi, gelen müşteriyi kaçırmama kaygısı nedeniyle fazla sayıda soğuk su stoklamaktadır. Ancak sürekli soğuk su bulundurmak için soğutucu kullanmak gerekmektedir. Büfe kapasitesi küçük hacimli bir soğutucuya izin vermekte, bu sebeple de başka bir soğuk hava deposundan hizmet alınmaktadır.stoklara bağlanan sermaye maliyetlerinin minimize edilmesi ve depo maliyetinin azaltılması için en ekonomik sipariş miktarı ve sipariş noktası konusunda karar vermek gerekmektedir. Geçmiş dönem kayıtları incelenerek soğuk suya ilişkin, öğle saatlerindeki günlük talep dağılımı, tedarik süreleri dağılımı ve çeşitli maliyet bilgilerini elde edilmiş ve Tablo 4.1, Tablo 4.2 ve Tablo 4.3' te gösterilmiştir. İstenen: Geçmiş döneme ilişkin tedarik süresi ve talep miktarına ilişkin dağılımları ve maliyet bilgilerini dikkate alarak, su satışının en yoğun olduğu öğle saatleri için 2 saatlik (120 dakikalık) bir simülasyon yapınız. En düşük maliyeti sağlayacak sipariş nokta ve miktarını yapacağınız simülasyon ile bulunuz. ELDE BULUNDURMA MALİYETİ (/ Birim TL) 0,05 SİPARİŞ MALİYETİ ( / Sipariş TL) 5 ELDE BULUNDURMAMA MALİYETİ ( / Birim TL) 0,2 BAŞLANGIÇ STOĞU (adet) 50 SİPARİŞ MİKTARI 20 SİPARİŞ NOKTASI 20 Tablo 4.1 Maliyetler ve Siparişlerle ilgili Tablo TALEP FREKANS NİSBİ FREKANS , , , , , Tablo -4.2 Günlük talep dağılımı ile ilgili bilgiler SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 7

8 TEDARİK SÜRESİ (dk) FREKANS NİSBİ FREKANS , , , , , Tablo 4.3 Tedarik süresinin dağılımıyla ile ilgili bilgiler DK RS DK RS DK RS DK RS DK RS Tablo 4.4 Taleplere ilişkin Rasgele Sayılar Tablosu DK RS DK RS DK RS DK RS DK RS Tablo 4.5 Tedarik Süresine ilişkin Rasgele Sayılar Tablosu İPUCU: Verilen Rasgele Sayıları kullanarak; başlangıçta 50 stok bulunduğu, stok 20 ve altına düştüğünde sipariş verileceği ve her siparişte 20 adet su sipariş edileceği göz önünde bulundurulacaktır. Her bir dakika için hem talep durumu için rasgele sayı seçilecek hem de sipariş verildiğinde siparişin tedarik süresi için rasgele sayı seçilecektir. Elbette 120 dk. Boyunca talep oluşabilecek, fakat tedarik durumu sadece sipariş verildiğinde devreye girecektir. Bu durumda Tablo 4.5 deki tüm rasgele sayılar kullanılamayabilir. SİMÜLASYON ÇALIŞMA SORULARI*Dr. Muhammet ATALAY Sayfa 8