Klinik Öncesi Tıp Eğitiminde Öğrencilerin Mental Rotasyon Becerilerinin Dönemsel Karşılaştırılması
|
|
- Bariş Onarıcı
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Klinik Öncesi Tıp Eğitiminde Öğrencilerin Mental Rotasyon Becerilerinin Dönemsel Karşılaştırılması Gülnihal Aktaş, Aslıhan Aladağ, Meriç Ergene, Mehmet Ali Turanoğlu, Mine Senem Yılmaz Danışman: Doç. Dr. Erhan Kızıltan ÖZET Mental rotasyon becerisi, nesneleri şekil, renk ve boyut gibi statik özelliklerinin yanı sıra dinamik özelliklerini de içeren detaylarıyla, zihinsel olarak betimleyebilme yeteneğine vurgu yapan bir tanımlamadır. Çalışmalar, tıp eğitiminde öğrencilerinin fonksiyonel anatomi dersi sınav başarısı ile mental rotasyon performansı arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Bu çalışma, Başkent Üniversitesinde okuyan öğrencilerde mental rotasyon becerilerinin akademik program, akademik yıl ve cinsiyetler arasındaki ilişkilerinin araştırılmasını hedeflemiştir. Çalışmamızda, tıp ve hukuk fakültelerinin ilk 3 döneminde eğitim gören toplam 25 katılımcıya, Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Araştırma ve Etik kurul onayları alındıktan sonra, Mental Rotasyon Testi uygulanmıştır. Sonuçlarımız önceki çalışmalarla uyumlu olmak üzere, mental rotasyon performansı erkeklerde kadınlara göre ve tıp öğrencilerinde ise hukuk öğrencilerine göre yüksek bulunmuştur. Bölüm farkı olmaksızın, erkeklerin ilk 3 akademik yılındaki performanslarında anlamlı bir değişim bulunmamıştır. Kadınlarda ise, 1. akademik yıla göre 2. akademik yıl performansı istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yükselerek 3. akademik yılda erkeklerin performansına yaklaşmıştır. Akademik yıl bazındaki bu değişim, erken yetişkin dönemde, kadınların görsel-uzaysal becerilerinin geliştirilebilir bir potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. Bu potansiyel, klinik öncesi dönemde etkin tıp eğitimi planlamasında değerlendirilebilecek önemli bir alan yaratabileceğini düşündürmektedir. Anahtar Kelimeler: Görsel-uzaysal beceriler, Mental rotasyon, Tıp eğitimi
2 GİRİŞ Zihinsel betimleme (Mental Imagery), fiziksel bir nesnenin veya hareketin harici bir uyarı olmaksızın, bütün ayrıntılarıyla hayal edilebilmesi yeteneğidir ve bilişsel birçok işlevin merkezinde yer almaktadır. Zihinsel betimlemenin, nesne betimlemesi (object imagery) ve uzaysal betimleme (spatial imagery) olmak üzere iki bileşeni tanımlanmıştır. Nesne betimlemesi, nesnelerin şekil, boyut ve renk gibi sabit özelliklerini içermektedir. Uzaysal betimleme ise nesnelerin hareketleri, diğer nesnelerle ilişkileri ve uzaysal transformasyonları gibi durumlarını içermektedir. Mental rotasyon (MR) ise iki veya üç boyutlu bir nesnenin uzaydaki pozisyonu ve hareketini zihinde canlandırabilme becerisi olarak tanımlanmıştır. Bir bilişsel görevin yerine getirilmesinde, görevin zorluk derecesi ilişkili olarak, görsel ve uzaysal her iki betimleme becerisinin de birlikte kullanılmasını gerektirebilmektedir (9). Bireyin, belleğindeki görsel bilgiyi zihinsel olarak yönetme, yönlendirme ve işleme becerilerinin somut ifadesi olan bu parametre, görsel-uzaysal yeteneklerden biri olan zihinsel betimlemenin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Öğrenme ve algının gelişmesindeki önemi vurgulanan MR becerisi, uzaysal konumlama, zihinsel navigasyon gibi uzaysal muhakeme gerektiren konularda başarı ve çözüme ulaşma hızını artıran bir beceri olarak değerlendirilmektedir (1,8). Mental rotasyon becerisinin somut olarak ölçülmesine yönelik olarak, ilk kez Shepard ve Metzler tarafından, belli sayıdaki 3-boyutlu küpün yan yana getirilmesiyle oluşturulan nesnelerin 2-boyutlu görüntüleri kullanılmıştır (11). Bu ilk çalışmada, uzaydaki dönme açıları farklı bir nesneye ait iki görüntünün aynı olduğuna karar verme sürsesinin, dönme açılarının farkı ile ile doğru orantılı olarak arttığı belirlenmiştir. Bu bulgu sonraki çalışmalarda da desteklenmiştir (11). Görsel-uzaysal görevler sırasında beynin işlevsel durumunu inceleyen günümüz çalışmalarında, zihinsel işlem yapılmasını gerektirmeyen problemlerin çözümü sırasında sol beyin korteksinin aktif olduğunu göstermektedir (9). Ancak, karmaşık uzaysal problemlerin çözümü sırasında gözlenen aktivitenin sağ paryetal bölgeye kaydığı EEG (Elektroensefalografi) ve fmri (İşlevsel Magnetik Rezonans Görüntüleme) incelemeleriyle gösterilmiştir (3,9). Son zamanlardaki çalışmalar, mental rotasyonun nöral mekanizmaları, motor aktivite durumu, geçmiş tecrübeler, cinsiyet farklılıkları, eğitim programları ile ilişkileri üzerine kurulmaktadır (5). MR becerilerinin tıp eğitimi ile ilişkisi de önemli bir araştırma alanı olarak dikkat çekmektedir. Tıp eğitiminde özellikle anatomi ve cerrahi disiplinler gibi 3-boyutlu becerilerin kullanımını gerektiren bölümler için başarıyı artırıcı bir faktör olarak değerlendirilmektedir (4,6). Çalışmalar, MR becerilerinin anatomi eğitim başarısına olumlu katkılarının yanı sıra (2,6), beceri artırıcı özel egzersizlerin (7) ve anatomi eğitiminin bizzat kendisinin görsel-uzaysal becerilerin gelişmesi üzerindeki olumlu katkılarına da vurgu yapmaktadır (6). Bununla birlikte, eğitim kurumlarında ders materyalleri ve padagojik yöntemlerin geliştirilmesi amacıyla, öğrencilerin görsel-uzaysal
3 becerilerinin belirlenmesi, takip edilmesi ve geliştirilmesi araştırmacılar ve yöneticilerin ilgisini çektiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesinde klinik öncesi eğitim döneminde, özellikle görsel-uzaysal becerilerin önemli olduğu bazı derslerin öğretimi ve öğrenimine katkı sağlayabilecek verilerin toplanması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, öğrencilere MR testi uygulanarak akademik programlar (AP), akademik yıl (AY), cinsiyetler arası ilişkiler değerlendirilmiş ve gelecekteki çalışmaların planlamasına yön verebilecek öğrenci profili çıkartılmaya çalışılmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışma, Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu ve Etik Kurulu tarafından onaylanmış (Proje No: KA13/18) ve Başkent Üniversitesi Araştırma fonunca desteklenmiştir. Katılımcılar: Çalışmaya, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesinin (TF) ilk 3 AY ında eğitim görmekte olan 94 (ortalama yaş:2,±1,6), Hukuk Fakültesinin (HF) ise yine ilk 3 AY ında eğitim görmekte olan 111 (ortalama yaş:2,5±1,5) olmak üzere toplam 25 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Her katılımcıya test bir kez ve AY ın ortasına (Mart ayı) denk zamanda uygulanmıştır. Aynı AY ı tekrar aldığını, akut ya da kronik nöropsikiatrik rahatsızlığı olduğunu, sinir sistemini etkileyen ilaç kullandığını, mental rotasyon becerilerini geliştirdiği düşünülen geçmiş deneyimleri olduğunu beyan edenler ile düzeltilmemiş görme kusuru olanlar çalışma dışında tutulmuştur. Bunların dışındaki diğer tüm fiziksel özellikler göz ardı edilmiştir. Test öncesinde her katılımcıya MR testi hakkında kısa bilgi verilmiş, ardından kısa bir deneme uygulaması yapılmıştır. Katılımcılara, elde edilen veri sonuçlarının gizli tutulacağı konusunda bilgilendirildikten sonra aydınlatılmış onam formu imzalatılmıştır. Çalışmada herhangi bir teşvik veya ödül uygulaması yapılmamış olup tamamen gönüllülük esasına göre gerçekleştirilmiştir. Test bilgisayar ortamında uygulanmıştır. Katılımcılara testin amacı ve çalışmanın amacı ve hipotez ile ilgili bilgiler test sonuna kadar verilmemiştir. Test ve Uygulaması: Testler günün aynı zaman diliminde ve test için uygun, sessiz ortam koşulları sağlanmaya çalışılarak uygulanmıştır. Çalışmada uygulanan bilgisayar tabanlı MR testinde Mental Rotation Stimulus Library kütüphanesine ait görüntü dosyaları, yazarın yazılı izni ile kullanılmıştır (8). Geçerliliği ve güvenilirliği yapılmış olan bu görüntüler 1 adet küpün uç uca eklenmesiyle oluşturulmuştur. Resimler, 3-boyutlu uzayda belli açılarda döndürülmüş küplerin 2-boyutlu görüntülerinden oluşmaktadır. Bilgisayar ortamında testin tamamlanması için 5 dakika süre tanımlanmış olup katılımcılardan testi, yapabilecekleri en kısa sürede tamamlamaları istenmiştir. Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Çalışma Grubu
4 uygulamasının zamanlaması açısından, MR testleri her 3 AY da eğitim gören öğrencilere de AY ortasında yapılmıştır. Bu çalışma için belirlenen MR testi soru takımı 16 sorudan oluşmaktadır. Her bir soru, kütüphaneden seçilen 4 resim içermektedir (Şekil 1). Resimlerden birincisi referans resimdir. Diğer 3 resimden sadece bir tanesi referans resimdeki nesne ile aynı olup, tek farkı 3-boyutlu uzayda döndürülmüş olmasıdır. Uzaydaki dönme ekseni olarak, toplam 16 sorunun ilk yarısında X ekseni diğer yarısında ise Z ekseni seçilmiştir. Her iki eksen grubu için de dönme açısı, -18º arasında 3º lik artışlar şeklinde seçilmiştir. Katılımcıdan, referans resim dışındaki üç resimden hangisinin referans resim ile aynı olduğunu en kısa sürede bulması istenmiştir. Cevap zamanı, doğru, yanlış ve hatalı işlem kaydıyla bilgisayar tarafından milisaniye (ms) mertebesinde ölçülerek sonraki analizler için bilgisayarda saklanmıştır. En fazla doğru cevap sayısı toplam soru sayısı kadardır. Çalışmanın takip edilebilirliğini kolaylaştırmak açısından bazı kısaltmalar kullanılmıştır. Nesnenin, 3-boyutlu uzayda döndürüldüğü ekseni ifade etmek üzere X ya da Z kısaltmaları, dönme açısının değeri ise eksen kısaltmasının yanına eklenen rakam ile alt indis olarak belirtilmiştir. Veriler, öğrencilerin MR beceri düzeylerinin gelişimi AP, cinsiyet ve eğitimin ilk 3 yılı içerisindeki durumu karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Şekil 1. Peters ve Battista (8) tarafından hazırlanan Mental Rotation Stimulus Library kütüphanesinden seçilen resimlerle hazırlanmış bir soru seti izlenmektedir. Katılımcılardan, sağdaki 3 resimden hangisinin, soldaki referans resimde gösterilen nesne ile aynı olduğunun bulunması istenmektedir. İstatistiksel Yöntem Elde edilen veriler, istatistik paket programı (SPSS, Version 17, Chicago IL, USA) kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada kesikli ve sürekli değişkenler için tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, standart hata, ortanca değer, minimum, maksimum, sayı ve yüzdelik dilim) verildi. Ayrıca parametrik testlerin ön şartlarından varyansların homojenliği Levene testiyle, normallik varsayımı ise Shapiro-Wilk testi ile kontrol edilmiştir. Herhangi bir ön şartı sağlamayan parametre için Box-Cox veri transformasyonu uygulanarak tekrar kontrol edildiğinde değerlerin önşartları sağladığı belirlenmiştir. Faktöriyel düzende faktörlerden biri tekrarlandığı durumda Tekrarlanan Ölçümler Varyans Analizi uygulandı. Küresellik varsayımı sağlanmadığı durumlarda
5 Greenhouse-Geisser serbestlik derecesi düzeltmeli istatistik yöntemi kullanılarak değerlendirme yapıldı. Çoklu karşılaştırmaları tespit etmek amacıyla Syntax fonksiyonu aracılığıyla Bonferroni-Dunn Testi kullanıldı. Çalışmada tekrarlanan ölçümlerin değerlendirilmesinde ikili değer alan (dichotomous) değişkenlerin değerlendirilmesi için Cohran Q yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada faktöriyel düzende üç faktöründe bağımsız olduğu durumda, Üç Faktörlü Faktöriyel Varyans Analizi Yöntemi kullanılmıştır. Fakat çoklu karşılaştırmaları yapılırken birinci tip hatanın.5 olasılığında sabit tutulması için programın menüleri yeterli olmadığı için Syntax fonksiyonu kullanılmıştır. Çoklu karşılaştırmaları tespit etmek amacıyla Bonferroni Testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi α=,5 olarak kabul edilmiştir. BULGULAR Başkent Üniversitesinde eğitim gören 246 öğrenciye MR testi uygulanmış olup araştırma koşullarını sağlamayan 41 katılımcı çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya dahil edilen 25 katılımcıya ait bilgiler Tablo 1 de verilmiştir. TF öğrencilerinin yaş ortalaması 2, ±,1 (ortalama ± s. hata) HF öğrencilerinin yaş ortalaması ise 2,6 ±,1 hesaplanmıştır. Katılımcılar Akademik Program (AP), Akademik Yıl (AY), cinsiyet ve yaş açısından homojen bir dağılım göstermektedir. Tablo 1. Çalışmaya dahil edilen öğrencilerin AP, AY, cinsiyet açısından dağılımları ve yaş ortalamaları. TIP HUKUK AY 1 AY 2 AY 3 AY 1 AY 2 AY 3 E K E K E K E K E K E K Yaş Ortalaması, Yıl 18,7 18,3 2, 2,1 2,9 21,9 19,4 19,3 2,8 2,6 21,6 21,7 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 1,1,8,7,5 1, 1,7 1,2,9,9 1, 1,2 1,4 Median 18, 18, 2, 2, 21, 22, 19, 19, 21, 21, 21, 22, Minimum Değer 18, 18, 19, 19, 2, 2, 18, 18, 19, 18, 2, 2, Maksimum Değer 21, 21, 21, 21, 24, 24, 21, 21, 22, 23, 24, 24, Standart Hata,3,2,2,1,3,4,3,2,2,2,2,3 Mental Rotasyon Performansı Tanımı: X-ekseninde dönme uygulanan birinci grup sorulara ait Cevap Zamanı genel ortalaması (CZ X ) için AP ler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. TF ve HF öğrencileri için sırasıyla, 17,1±1, ve 16,9±,9 saniyedir (ortalama±s. hata). Bu grup sorulara verilen cevapların Doğruluk Oranları (DO X ) açısından ise AP lar arasında anlamlı bir fark bulunmaktadır (p<,1). TF ve HF öğrencileri için bu değerler sırasıyla,,75±,2 ve,6±,2 (ortalama±s. hata) hesaplanmıştır. Bu tür test uygulamalarında, cevapların doğruluk oranı kadar cevaplama süresi de önemlidir. Katılımcıların performansını, çok uzun sürede ulaşılan çok yüksek doğruluk oranları (DO) ile ya da çok kısa sürede elde edilen
6 ECZ Z, s Z - EKSENİ CZ Z, s ECZ X, s X - EKSENİ CZ X, s çok düşük doğruluk oranları üzerinden tartışmak yanıltıcı olabilir. Bu nedenle, uç değerlerin etkisini en aza indirmek üzere yeni bir parametre tanımlayarak tartışmaları bu zeminde sürdürmenin daha doğru olacağı düşünülmüştür. Etkin Cevap Zamanı (ECZ) olarak isimlendirdiğimiz zaman boyutundaki bu parametre, cevap zamanı (CZ) ortalamasının doğruluk oranı (DO) ortalamasına bölünmesiyle elde edilmiş olup MR performansını tek bir parametre ile ifade etmemize olanak sağlamaktadır. Tanım gereği performansın yüksek olması ECZ nin küçük olmasını gerektirmektedir. Bu tanıma göre hesaplanan ECZ X ve ECZ Z değerleri Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2: Sırasıyla, X- ve Z-eksenlerindeki dönmeleri içeren sorulara verilen cevapların doğruluk oranları (DO), cevap zamanları (CZ) ve etkin cevap zamanlarının (ECZ) akademik program (AP) ve cinsiyetler bazındaki değerleri (* p<,1, ** p<,5). DO X DO Z AP CİNSİYET TIP HUK ERKEK KADIN Ortalama ± S. Hata,75 ±,2 *,59 ±,2,7 ±,2,64 ±,2 Katılımcı Sayısı Standart Sapma,18,21,2,22 Median,71,57,71,57 Min-Max Değer,29-1,,14-1,,29-1,,14-1, Ortalama ± S. Hata 17, ± 1,1 16,9 ±,9 16,6 ± 1, 17,2 ± 1, Katılımcı Sayısı Standart Sapma 1,2 9,9 9,8 1,2 Median 13,5 14,5 13,2 14,6 Minimum Değer 3,7-56,1 3,4-5,3 4,1-51,7 3,4-56,1 Ortalama ± S. Hata 23,9 ± 1,7 ** 31,3 ± 2,1 24,8 ± 1,3 3,5 ± 2,3 ** Katılımcı Sayısı Standart Sapma 16,7 22,3 13, 24,6 Median 19,4 27,9 23,1 26,2 Min-Max Değer 5,1-116,9 4,1-163,5 4,1-65,5 4,8-163,5 Ortalama ± S. Hata,79 ±,2 *,63 ±,2,73 ±,2,68 ±,2 Katılımcı Sayısı Standart Sapma,19,24,23,24 Median,86,71,71,71 Min-Max Değer,29-1,, - 1,,14-1,, - 1, Ortalama ± S. Hata 15,1 ±,8 13,5 ±,7 13,6 ±,7 14,8 ±,8 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 8,1 7,7 6,8 8,7 Median 12,8 11,8 12,3 12,6 Min-Max Değer 3,9-41,6 2,8-36, 4,7-37,5 2,8-41,6 Ortalama ± S. Hata 2,6 ±,8 25,7 ± 2,3 22,3 ± 2,2 24,2 ± 1,8 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 13,7 24,2 21,3 19,2 Median 16,3 2,5 16,3 19,9 Min-Max Değer 4,5-97, 3,4-16,2 5, - 16,2 3,4-117,9 İstatistiksel olarak, ECZ X nin hem AP hem de cinsiyetler arasındaki farkları anlamlı bulunmuştur (p<,5). Buna göre, mental rotasyon performansı için TF öğrencilerinde HF öğrencilerine göre ve erkeklerde ise kadınlara göre daha yüksek olduğu izlenmektedir (Şekil 2). ECZ Z değerlerinin ECZ X
7 den daha düşük olması, istatistiksel olarak anlamlı olmasa da, 5 dakikalık test süreci içerisinde MR performansının etkilenebileceğini düşündürmektedir. DOX DOX 1 1,8,8,6,6,4,4,2,2 TIP HUK ERKEK KADIN CZX, s CZX, s TIP HUK ERKEK KADIN ECZX, s ECZX, s ECZX, s TI ERKEK P HU KADIN K ERKEK KADIN Şekil 2. Ortada yer alan 2 grafik cevap zamanlarının sırasıyla AP ve cinsiyetlere göre değişimini göstermektedir. Cevap zamanları birbirleriyle kıyaslanabilir değerlere sahip olup aralarında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Üst sırada yer alan 2 grafikte izlenen doğruluk oranlarındaki farklar (sadece AP lar arası fark istatistiksel olarak anlamlı, p<,1), en alt sırada izlendiği üzere etkin cevap zamanlarında istatistiksel olarak anlamlı farkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır (p<,5). Mental Rotasyon Performansı - Akademik Yıl İlişkisi: MR performansının AY ve cinsiyet ile arasındaki etkileşim etkisi araştırılmış ve tüm gruplara ait veriler Tablo 3 de verilmiştir. İstatistiksel olarak, ECZ X ve ECZ Z parametrelerinin AY ve cinsiyet arasındaki etkileşim etkisi anlamlı (p<,5) olup sadece ECZ X değişimi grafik olarak Şekil 3 de gösterilmiştir. Buna göre, erkeklerde MR prformansının AY ile değişimi anlamlı bulunmamıştır. Kadınlarda ise, istatistiksel olarak anlamlı olmak üzere, 2. AY da % 39 luk bir MR performans iyileşmesi dikkat çekmektedir (p<,5). Üçüncü AY da ise kadınların MR performansı erkeklerle benzer bir düzeye ulaşmaktadır. AY ve cinsiyet arasındaki etkileşim etkisi AP lar açısdından incelendiğinde, istatistiksel olarak anlamlı olmasa da, benzer eğilim TF de daha fazla olmak üzere her iki AP da da izlenmektedir.
8 ETKİN CEVAP ZAMANI (ECZ Y), s AY 3 AY 2 AY 1 Tablo 3. Sırasıyla, X- ve Z-eksenlerindeki dönmeleri içeren sorulara verilen cevapların etkin cevap zamanlarının (ECZ) akademik yıl (AY) ve cinsiyetler bazındaki değerleri. Kadınlarda 2. AY da fark anlamlıdır (p<,5). ECZ X, s ECZ Z, s ERKEK KADIN ERKEK KADIN Ortalama ± S. Hata 21,8 ± 2,2 39, ± 5, 16,2 ± 1,7 29,6 ± 4,1 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 12,3 3,6 9,2 24,4 Median 18, 29,5 13,8 22,5 Min-Max Değer 6,3-57,8 11,8-163,5 5,4-45,8 5,9-117,9 Ortalama ± S. Hata 27,4 ± 2,7 24,2 ± 3,4 * 26,5 ± 5,6 19,6 ± 2,2 * Katılımcı Sayısı Standart Sapma 15,2 22,3 31,4 14,2 Median 25,2 19,2 17,4 15, Min-Max Değer 4,1-65,5 4,8-149,4 5, - 16,2 4, - 8, Ortalama ± S. Hata 25,1 ± 1,9 28,6 ± 2,7 23,9 ± 2,7 24,1 ± 3,1 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 1,9 14,9 15,4 17,1 Median 23,3 3, 2,3 22,3 Min-Max Değer 8,8-48,4 6,3-66,8 6,2-83,1 3,4-97, ERKEK KADIN 1 AY 1 AY 2 AY 3 AKADEMİK YIL Şekil 3. Erkek ve kadınların MR prformans gelişimlerinin ilk 3 AY içindeki değişimi. Kadınlarda, 2. AY da 1. AY a göre % 39 luk bir MR performans iyileşmesi izlenmektedir (p<,5) Mental Rotasyon Performans - Açısal Fark İlişkisi: Mental rotasyon testinde ilk grup sorular, X-ekseninde -18º arasında 3º lik artışlarla oluşturulan açısal dönmeyi içermektedir. Takiben, Z- eksenindeki dönmeyi içeren sorulara yer verilmiştir. Tüm katılımcılara ait etkin cevap zamanı ortalamaları X- ve Z-ekseni için ardışık olmak üzere (ECZ X-18 ve ECZ Z-18 ) Şekil 4 de aynı grafik üzerinde gösterilmiştir. Mental rotasyon becerisinin test içi temporal gelişimini de içeren bu veri setine ait değerler Tablo 4 de verilmiştir.
9 ECZ Z -18, s ECZ X -18, s ETKİN CEVAP ZAMANI, s 35, 3, 25, 2, 15, ECZ X -18 ECZ Z -18 1, 5,, FARK AÇISI, º Şekil 4. X- ve Z-ekseninde ardışık olmak üzere, -18º arasında 3º lik artışlarla oluşturulan açısal dönmeleri içeren sorulara verilen etkin cevap zamanlarının fark açısına göre değişimi. Soruların ardışık olması nedeniyle, MR performansının temporal değişimlerini de yansıtmaktadır. Grafikte testin ilk yarısında yavaşlayan bir performans, ikinci yarıda ise fark açısının artışına rağmen hızlanan bir performans izlenmektedir. X-eksenindeki açısal farkları içeren ilk grup sorulara verilen yanıtlar (ECZ X-18 ), mental rotasyon performansının dönme açısı ile ters orantılı olarak değişme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle, açısal fark arttıkça MR performansı doğrusal olarak azalmaktadır. Ancak, testin devamında, aynı karakterde Z-eksenindeki sorulara verilen cevaplarda (ECZ Z-18 ) açısal farkın artışına rağman MR performansında artış izlenmektedir. AP lar bazında yapılan inceleme programlara özel bir farka işaret etmemektrdir. Tablo 4. X- ve Z-ekseninde -18º arasında 3º lik artışlarla oluşturulan açısal dönmeleri içeren sorulara verilen etkin cevap zamanları. AÇISAL FARK Ortalama 26,1 26,6 26,6 27,6 3, 26,5 31,8 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 32,2 23,5 25, 27,7 31,1 22, 24,1 Median 16,8 19,8 2,1 2,1 23,1 2,8 25,1 Minimum Değer 1,2 2,7 2,5 3,1 2,7 1,7 3,7 Maksimum Değer 294,2 153,3 217,7 22,5 325,6 16, 149,1 Standart Hata 2,2 1,6 1,7 1,9 2,2 1,5 1,7 Ortalama 26,6 23,2 22, 23,6 19,8 25,1 21,3 Katılımcı Sayısı Standart Sapma 36,3 24,6 24,1 24,1 19,9 29,1 22,3 Median 16,5 15,3 13,9 15,6 14, 17,4 15,5 Minimum Değer 2,2 2,4 1,4 1,6 2,7,8 1,7 Maksimum Değer 337,1 197,1 22,2 166, 17, 311,5 225,5 Standart Hata 2,6 1,7 1,7 1,7 1,4 2,1 1,6
10 TARTIŞMA Öncelikle, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Çalışma Grubu uygulamalarının zamanlamasının, göz önünde tutulması gereken önemli bir ayrıntı olduğunu vurgulamamız gerekmektedir. Bu nedenle, katılımcılara uygulanan MR testleri akademik yılın ortasında (Mart) gerçekleştirilmiştir. Vurgulanması gereken diğer bir konu ise, MR beceri gelişiminin bireysel gelişimlerden çok, çalışmanın yapıldığı yıl içinde farklı akademik yıllarda eğitim gören öğrencilerin ortalama performansları üzerinden tartışılmış olmasıdır. Dolayısıyla, bu çalışma tek başına bilime doğrudan katkıda bulunacak güçte olmasa da Başkent Üniversitesi öğrencileri arasından seçilmiş bölümlerin görsel-uzaysal beceriler açısından profilinin belirlendiği ve gelecekteki çalışmalara temel olması muhtemel bir ön çalışma olarak değerlendirilmelidir. MR performans belirleyicisi olarak ECZ nın kullanıldığı bu çalışmada, TF öğrencilerin performansının HF öğrencilerine göre daha yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Benzer şekilde, erkeklerin MR becerileri de kadınlara göre daha iyi olduğu bulunmuştur. Bu iki temel bulgumuz geçmiş yayınlar ile uyumludur (2,9,12). Üniversite öğrencilerinde yapılan çoğu çalışmada fen bilimleri öğrencilerinde sosyal bilimler öğrencilerine göre MR becerilerinin daha iyi olduğu bildirilmiştir (7). Bir başka çalışmada ise, matematik eğitimi ve başarısı ile MR becerileri arasında pozitif ilişki vurgulanmaktadır (3). Bu çalışmalardaki AP lar arası farklılaşma, birbirine zıt iki ön kabul çerçevesinde tartışılmaktadır. Birincisi, fen bilimleri, görsel-uzaysal becerileri yüksek olan liseli öğrencilerin ilgisini çekmektedir. İkincisi ise, fen bilimleri bölümlerinde okutulan görsel-uzaysal becerilerin kullanımını gerektiren derslerin, öğrenciler de bu becerilerinin gelişmesine neden olduğu yönündedir. Araştırmacılar, her iki ön kabulün de geçerli olduğu ve birlikte etkili olduğu noktasında görüş birliği içindedirler (7). Türkiye de meslek seçiminin, gelişmiş ülkelere göre farklı dinamiklerinin olduğu bilinmektedir. Üniversite hazırlık döneminde fen ve matematik konularında yoğun eğitimler alıyor olmaları, adayların çoğunda görseluzaysal becerilerde bir gelişmeye neden olduğunu düşündürmektedir. HF sine girişte eşit ağırlıklı puanlar esas alınsa da görsel-uzaysal becerilerin TF öğrencilerine yakın olabileceği kabul edilerek, çalışmaya TF ve HF öğrencileri dahil edilmiştir. AP ların seçiminde diğer bir önemli etken ise, özellikle 2. AY itibariyle TF eğitim programında görsel uzaysal becerilerin kullanımını gerektiren derslerin yer almasıdır. MR performansının AY ile ilişkileri incelendiğinde, anlamlı farklılıkların AP program gözetmeksizin sadece cinsiyetler arasında ve 2. AY da ortaya çıkmaktadır. Bir ilk izlenim olarak, erkeklerin MR performansında AY a bağlı değişim olmaması her iki AP ın da ilk 3 yılındaki ders içeriklerinin uzaysal becerilerinin gelişimine katkısı olmadığını düşündürmektedir. Kadınlarda istatistiksel olarak da anlamlı bulunan 2. AY daki %39 luk performans iyileşmesi ise ders içerikleri ile ilişkilendirilebilir. Mevcut hali ile ders içeriklerinin, erkeklerde zaten yeteri kadar iyi olan MR performansına
11 daha da fazla katkısının olamadığı düşünülebilir (7). İstatistiksel olarak anlamlı olmasa da, cinsiyetler arası bu farklılık benzer şekilde her iki AP da da izlenmektedir. Bu fark TF öğrencilerinde daha belirgindir. Kadınlardaki performans iyileşmesi üzerine mentrüasyon döneminin etkili olabileceği düşünüldü. Çalışmamızda, östrojen ve progesteron ölçümleri planlanmadığı için bu parametreler kovaryant olarak dikkate alınmadı (12). Ancak, menstrüasyon döneminde olup olmama durumuna göre grup ortalamaları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı görüldü. Dolayısıyla, AY 1 ve AY 2 arası farkın mevcut eğitimin etkisiyle olduğunu söyleyebiliriz. Erken yetişkin dönemde kadınların görsel-uzaysal becerilerinin geliştirilebilir bir potansiyele sahip olduğunu gösteren bu bulgu, uygun eğitim materyallerinin kullanımı ile erkeklerde de benzer bir gelişme yaratılabilir mi sorusunu gündeme taşımaktadır. Bu potansiyel, klinik öncesi dönemde etkin tıp eğitimi planlamasında değerlendirilebilecek önemli bir alan olduğunu düşündürmektedir. Bu doğrultuda, klinik öncesi eğitim programının MR becerilerinin gelişimine katkıda bulunabilecek seçmeli ders ya da egzersizler ile desteklenmesi kolay uygulanabilir bir öneri olarak düşünülebilir. Katılımcılara önce X- sonra Z-ekseninde olmak üzere sorular ardışık yöneltilmiştir. Bu nedenle, MR testi açısal farklılıklardan başka temporal (zamansal) değişimleri de içermektedir. Soruların ilk yarısında ECZ nın, soruların açısal zorluk derecesi arttıkça uzaması önceki çalışmalar ile uyumludur (11). Ancak testin 2. yarıdan itibaren, açısal zorluk derecesinin yeniden artmasına rağmen ECZ nın kısalmasının, öğrenme-bellek etkisi açısından incelenmesi gereken bir konu olduğunu düşünmekteyiz. Görsel-uzaysal becerileri, beyindeki nöral impulsların hedefe ulaştırılma hızı ile ilişkilendirilen bazı çalışmalar, yaşlılığın destrüktif bir süreç olduğu ve bu süreçte sinaptik iletilerdeki olası aksamalarla yaşlılık dönemindeki beceri azalmasını açıklanmaya çalışmaktadır. Sinir ağları (neural network) teorisinden köken alan bu görüş, ağ iletisinde bazı linklerin kırılmasının reaksiyon zamanındaki gecikmeye neden olduğu şeklindedir (1). Çocuk ve gençlerde (ortalama 8 ve 19 yaş) yapılan ve gençler lehine sonuçlanan çalışmalar ise, beceri artışının yeni linklerin kurulması ile ilişkilendirilebileceğini düşündürmektedir (9). Bir test süresi içinde gözlediğimiz MR performansının bu bipolar davranışı, linklerin ne kadar kolay ve kısa zamanda kurulabileceğini, kısa süreli belleğin (çalışan hafıza) MR becerileri üzerine akut bir katkısı olabileceğini göstermektedir. MR performansının bu temporal davranış deseni, beceri artırıcı egzersizlerin eğitimde kullanılması gereken bir potansiyel olduğunu destekler niteliktedir. Her çalışmada olduğu gibi bu çalışma da, yukarıda vurgulan, sınırlılıklarıyla birlikte tartışılmalıdır. Gelecek çalışmalarımızda test sonuçlarının akademik başarı ile ilişkilendirilmesi de dikkate alınacaktır. Bununla birlikte, çalışma gönüllülük esasına göre yapılıyor olsa da, test uygulaması sırasında katılımcılardaki olası özensizlik takip edilerek çalışma dışı bırakılması sağlanacaktır.
12 KAYNAKLAR 1. Campos A. Measure of the ability to rotate mental images. Psicothema 212; 24(3): Guillot A, Champely S, Batier C, et al. Relationship Between Spatial Abilities, Mental Rotation and Functional Anatomy Learning. Advances in Health Sciences Education 27; 12: Hoppe C, Fliesbach K, Stausberg S, et al. A Key Role for Experimental task performance: Effects of Math Talent, Gender and Performance on the Neural Correlates of Mental Rotation. Brain and Cognition 212; 78: Hoyek N, Collet C, Rastello O, et al. Enhancement of Mental Rotation Abilities and Its Effect on Anatomy Learning. Teaching and Learning in Medicine 29; 21(3): Jansen P, Lehmann J, Van Doren J. Mental Rotation Performance in Male Soccer Players. PLoS ONE 212; 7(1): e4862. doi:1.1371/ journal.pone Lufler RS, Zumwalt AC., Romney, CA, et al. Effect of Visual Spatial Ability on Medical Students Performance in a Gross Anatomy Course. Anatomical Sciences Education 212; 5: Moreau M. Differentiating two- from three-dimensional mental rotation training effects. The Quarterly Journal of Experimental Psychology 212; DOI:1.18/ Peters M, Battista C. Applications of mental rotation figures of the Shepard and Metzler type and description of a Mental Rotation Stimulus Library. Brain and Cognition 28; 66: Roberts JE, Bell MA. The Effects of Age and Sex on Mental Rotation Performance, Verbal Performance, and Brain Electrical Activity. Dev Psychobiol 22; 4: , Sharps MJ. Age Related Change in Visual Information Processing: Toward a Unified Theory of Aging and Visual Memory. Current Psychology 1998; 16 (3/4): Shepard RN, Metzler J. Mental rotation of threedimensional objects. Science 1971; 171: Tan Ü, Okuyan M, Albayrak T, ve diğerleri. Sex Differences in Verbal and Spatial Ability Reconsidered in Relation to Body Size, Lung Volume, and Sex Hormones. Perceptual and Motor Skills 23; 96:
Büşra Bodur, Fatma Pelin Çelik, İrem Erdem, Tuğba Kaya, Gamze Özbaş Danışmanlar: Doç. Dr. Erhan Kızıltan, Doç. Dr. Neslihan T.
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Öncesi Öğrencilerinin Görsel Uzaysal Beceri Gerektiren Ders Başarıları ile Mental Rotasyon Performansları Arasındaki İlişkinin Araştırılması Büşra Bodur, Fatma
DetaylıGörsel-Uzaysal Beceriler ile Akademik Başarı İlişkisi: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tecrübesi
ORİJİNAL ARAŞTIRMA Görsel-Uzaysal Beceriler ile Akademik Başarı İlişkisi: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tecrübesi Erhan KIZILTAN, a Ayşe Canan YAZICI, b Neslihan TOYRAN, a Büşra BODUR, c Fatma Pelin
DetaylıPROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Mesut TABUK1 Ahmet Şükrü ÖZDEMİR2 Özet Matematik, diğer soyut bilimler
DetaylıH.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS DERS NOTLARI I 5 Nisan 2012
H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS DERS NOTLARI I 5 Nisan 2012 Aşağıdaki analizlerde http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2010/bby208/bby208
Detaylıİkiden Çok Grup Karşılaştırmaları
İkiden Çok Grup Karşılaştırmaları Bir onkoloji kliniğinde göğüs kanseri tanısı almış kadınlar arasından histolojik evrelerine göre 17 şer kadın seçilerek sağkalım süreleri (ay) alınmıştır. HİSTLOJİK EVRE
DetaylıTekrarlı Ölçümler ANOVA
Tekrarlı Ölçümler ANOVA Repeated Measures ANOVA Aynı veya ilişkili örneklemlerin tekrarlı ölçümlerinin ortalamalarının aynı olup olmadığını test eder. Farklı zamanlardaki ölçümlerde aynı (ilişkili) kişiler
DetaylıH.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012)
H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012) Aşağıdaki analizlerde lise öğrencileri veri dosyası kullanılmıştır.
DetaylıPopülasyon Ortalamasının Tahmin Edilmesi
Güven Aralıkları Popülasyon Ortalamasının Tahmin Edilmesi Tanımlar: Nokta Tahmini Popülasyon parametresi hakkında tek bir rakamdan oluşan tahmindir. Popülasyon ortalaması ile ilgili en iyi nokta tahmini
DetaylıDikkat Değerlendirme Bataryası
Dikkat Değerlendirme Bataryası Adı: Soyadı Uygulama Tarihi: Uygulayıcı: www.cocukpsikiyatri.org Genel Değerlendirme Puanlaması Vaka Profili Standart Puan Aralığı >75 25-74 9-24 2-8
DetaylıSınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma
Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Öğr. Gör. Kenan KARAGÜL, Öğr. Gör. Nigar KARAGÜL, Murat DOĞAN 3 Pamukkale Üniversitesi, Honaz Meslek Yüksek Okulu, Lojistik Programı, kkaragul@pau.edu.tr
DetaylıOYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN
DetaylıDeğişken Türleri, Tanımlayıcı İstatistikler ve Normal Dağılım. Dr. Deniz Özel Erkan
Değişken Türleri, Tanımlayıcı İstatistikler ve Normal Dağılım Dr. Deniz Özel Erkan Evren Parametre Örneklem Çıkarım Veri İstatistik İstatistik Tanımlayıcı (Descriptive) Çıkarımsal (Inferential) Özetleme
DetaylıMerkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri
Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Soru Öğrencilerin derse katılım düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilen 16 soruluk bir test için öğrencilerin ilk 8 ve son 8 soruluk yarılardan aldıkları puanlar arasındaki
DetaylıFEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ
FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ Sibel AÇIŞLI 1 Ali KOLOMUÇ 1 1 Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Özet: Araştırmada fen bilgisi
DetaylıT E NISÇILERE UYGULANAN P I LATES REFORMER EGZERSIZLERININ ITN TENIS B E CERI TESTINE E T K I S I
T E NISÇILERE UYGULANAN P I LATES REFORMER EGZERSIZLERININ ITN TENIS B E CERI TESTINE E T K I S I T H E EFFECT OF PILATES REFORMER EXERCISE OF TENNIS PLAYERS O N ITN T ENNIS SKILLS T E STS G A Z A N F
DetaylıBÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ
1 BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ Bilimsel yöntem aşamalarıyla tanımlanmış sistematik bir bilgi üretme biçimidir. Bilimsel yöntemin aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir (Karasar, 2012): 1. Bir problemin
DetaylıYENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma
YENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma AYDIN N 1, DOĞAN P 1, YAMAN R 2, ÇAĞLAYAN S 2. 1 İstanbul Medipol Üniversitesi, SBF, Hemşirelik
DetaylıBİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ
1 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ 2 BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ 3 Ölçüm ortalamasını bir norm değer ile karşılaştırma (BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ) Bir çocuk bakımevinde barındırılan
DetaylıRATLARDA ANNE YOKSUNLUĞU SENDROMUNA ZENGĠNLEġTĠRĠLMĠġ ÇEVRENĠN ETKĠSĠ. Serap ATA, Hülya İNCE, Ömer Faruk AYDIN, Haydar Ali TAŞDEMİR, Hamit ÖZYÜREK
RATLARDA ANNE YOKSUNLUĞU SENDROMUNA ZENGĠNLEġTĠRĠLMĠġ ÇEVRENĠN ETKĠSĠ Serap ATA, Hülya İNCE, Ömer Faruk AYDIN, Haydar Ali TAŞDEMİR, Hamit ÖZYÜREK Hayatın erken döneminde ebeveyn kaybı veya ihmali gibi
DetaylıBÖLÜM 14 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 3 (ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI)
1 BÖLÜM 14 BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - 3 (ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI) Hipotez testi konusunda görüldüğü üzere temel betimleme, sayma ve sınıflama işlemlerine dayalı yöntemlerin ötesinde normal dağılım
Detaylıİki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t Test) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı
İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t Test) Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı İki Ortalama Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (Student s t test) Ölçümle
Detaylıİçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii. Ölçme, İstatistik ve Araştırma...
İçindekiler İçindekiler vii Yazarların Ön Sözü xiii Çevirenin Ön Sözü xiv Teşekkürler xvi Semboller Listesi xvii BÖLÜM 1 Ölçme, İstatistik ve Araştırma...1 Ölçme Nedir?... 3 Ölçme Süreci... 3 Değişkenler
DetaylıBÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ
1 BÖLÜM 6 MERKEZDEN DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel
DetaylıOlasılık Teorisi ve İstatistik (MATH392) Ders Detayları
Olasılık Teorisi ve İstatistik (MATH392) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Olasılık Teorisi ve İstatistik MATH392 Güz 4 0 0 4 7 Ön Koşul Ders(ler)i
DetaylıParametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi)
Parametrik İstatistiksel Yöntemler (t testi ve F testi) Dr. Seher Yalçın 27.12.2016 1 İstatistiksel testler parametrik ve parametrik olmayan testler olmak üzere iki gruba ayrılır. Parametrik testler, ilgilenen
DetaylıİÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1 İstatistik 1 Yığın ve Örnek; Tümevarımcı ve Betimleyici İstatistik 1 Değişkenler: Kesikli ve Sürekli 1 Verilerin Yuvarlanması Bilimsel Gösterim Anlamlı Rakamlar
DetaylıBİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testi-III Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testi-III Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA ÖĞRENME TARZLARI VE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ
HEMODİYALİZ HASTALARINDA ÖĞRENME TARZLARI VE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Şengül Özdemir¹Esma Iravul¹,Ayşegül Temizkan Kırkayak¹,Fatma Kaban²,Filiz Akdeniz ²,Tevfik Ecder²,Asiye Akyol³ 1-Diaverum
DetaylıÇND BİYOİSTATİSTİK EĞİTİMİ
ÇND BİYOİSTATİSTİK EĞİTİMİ Yrd.Doç.Dr.Gökmen ZARARSIZ Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Kayseri Turcosa Analitik Çözümlemeler Ltd Şti, Kayseri gokmenzararsiz@hotmail.com
DetaylıSPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can
SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER SPSS in üzerinde işlem yapılabilecek iki ana ekran görünümü vardır. DATA VIEW (VERİ görünümü) VARIABLE VIEW (DEĞİŞKEN görünümü) 1 DATA VIEW (VERİ görünümü) İstatistiksel
DetaylıÖğretim içeriğinin seçimi ve düzenlenmesi
Öğretim içeriğinin seçimi ve düzenlenmesi Öğretim hedefleri belirlendikten sonra öğrencileri bu hedeflere ulaştıracak içeriğin saptanması gerekmektedir. Eğitim programlarının geliştirilmesinde ikinci aşama
DetaylıBağımlı Gruplar İçin t Testi Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi
Bağımlı Gruplar İçin t Testi Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Dr. Eren Can Aybek erencan@aybek.net www.olcme.net IBM SPSS Statistics ile Bağımlı Gruplar için t Testi İlişkili olan iki ortalama arasında
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Çok Değişkenli İstatistik EKO428 Bahar Ön Koşul Dersin Dili
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Çok Değişkenli İstatistik EKO428 Bahar 3+0 3 3 Ön Koşul Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Seçmeli Dersi Veren Öğretim Elemanı
DetaylıH.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 606 Araştırma Yöntemleri (Bahar 2014) 3 Nisan 2014
H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 606 Araştırma Yöntemleri (Bahar 2014) 3 Nisan 2014 t testleri: Tek örneklem t testi, Bağımsız iki örneklem t testi, Bağımlı iki örneklem t testi Aşağıdaki analizlerde
DetaylıBİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Gülay EKİCİ Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, ANKARA Özet Bu
DetaylıİZMİR İLİ MLO OKULLARINDA BİYOLOJİ DERSLERİNDE EĞİTİM TEKNOLOJİSİ UYGULAMALARININ (BİLGİSAYARIN) ETKİLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
İZMİR İLİ MLO OKULLARINDA BİYOLOJİ DERSLERİNDE EĞİTİM TEKNOLOJİSİ UYGULAMALARININ (BİLGİSAYARIN) ETKİLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Fulya USLU, Rıdvan KETE Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi,
DetaylıBİYOİSTATİSTİK. Ödev Çözümleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK Ödev Çözümleri Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr Ödev 1 Çözümleri 2 1. Bir sonucun
DetaylıUluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçimlerini Etkileyen Faktörler
Uluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçimlerini Etkileyen Faktörler İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ Yüksek Öğretim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Fakültesi 2 Giriş Dünyadaki hızlı
DetaylıTEMEL İSTATİSTİK BİLGİSİ. İstatistiksel verileri tasnif etme Verilerin grafiklerle ifade edilmesi Vasat ölçüleri Standart puanlar
TEMEL İSTATİSTİK BİLGİSİ İstatistiksel verileri tasnif etme Verilerin grafiklerle ifade edilmesi Vasat ölçüleri Standart puanlar İstatistiksel Verileri Tasnif Etme Verileri daha anlamlı hale getirmek amacıyla
DetaylıBEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ARAŞTIRMA PROJESİ DERSİ UYGULAMA KURALLARI
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ARAŞTIRMA PROJESİ DERSİ UYGULAMA KURALLARI 1. Bu uygulama kurallarının amacı, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi bölümü 8. Yarıyılda
DetaylıKRUSKAL WALLIS VARYANS ANALİZİ. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı
KRUSKAL WALLIS VARYANS ANALİZİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı ükruskal Wallis varyans analizi, tek yönlü varyans analizinin parametrik olmayan karşılığıdır. üveriler ölçümle
DetaylıBÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI
1 BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI 'Student t dağılımı' ya da kısaca 't dağılımı'; normal dağılım ve Z dağılımının da içerisinde bulunduğu 'sürekli olasılık dağılımları' ailesinde yer alan dağılımlardan bir
DetaylıTEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERİ ANALİZİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ
DetaylıBÖLÜM 5 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
1 BÖLÜM 5 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ Gözlenen belli bir özelliği, bu özelliğe ilişkin ölçme sonuçlarını yani verileri kullanarak betimleme, istatistiksel işlemlerin bir boyutunu oluşturmaktadır. Temel sayma
Detaylıİlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği
İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği 1 Seçmeye Yönelik Motivasyonlarının İncelenmesi Derya ÇELİK, Ra aza GÜRBÜZ, Serhat AYDIN, Mustafa GÜLER, Duygu TAŞKIN, Gökay AÇIKYILDIZ
DetaylıÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı
BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)
DetaylıTek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Kruskal Wallis H Testi
Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Kruskal Wallis H Testi Dr. Eren Can Aybek erencan@aybek.net www.olcme.net IBM SPSS Statistics ile Hangi Durumda Kullanılır? Bağımsız gruplar t testi, iki grubun ortalamasını
DetaylıVOLEYBOL ALAN BİLGİSİ EĞİTİMİNİN ORTAOKUL BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ VE ÖĞRENCİ ÖĞRENMESİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ
VOLEYBOL ALAN BİLGİSİ EĞİTİMİNİN ORTAOKUL BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ VE ÖĞRENCİ ÖĞRENMESİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Investigation of The Effects of a Volleyball Content
DetaylıİLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ
İLKÖĞRETİM 6. ve 7. SINIF FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ İÇERİĞİNE VE ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ Yrd.Doç.Dr.Cavide DEMİRCİ Uzman Esra ÇENGELCİ ESOGÜ Eğitim Fakültesi
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen
DetaylıŞEKER BEGONYASI POLENLERİ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME. Günnur ÖZDEMİR. Hacettepe Üniversitesi. İstatistik Bölümü
IST 9 İLERİ İSTATİSTİK PROJELERİ II ŞEKER BEGONYASI POLENLERİ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME Günnur ÖZDEMİR Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü.GİRİŞ Kocaeli Üniversitesi Biyoloji Bölümü nde yapılan bir araştırmada
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL AKADEMİK BAŞARILARI
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: XVII, Sayı: 1, 2003 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL
DetaylıMEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU
MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU Dersin Adı-Kodu: BİS 601 Örnek Genişliği ve Güç Programın Adı: Biyoistatistik Dersin düzeyi Doktora Ders saatleri ve Teori Uyg. Lab. Proje/Alan Çalışması
DetaylıEĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1
58 2009 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:25, s.58-64 ÖZET EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 Bu çalışmanın
DetaylıEPİSTEMOLOJİK İNANÇLAR ÜZERİNE BİR DERLEME
EPİSTEMOLOJİK İNANÇLAR ÜZERİNE BİR DERLEME Fatih KALECİ 1, Ersen YAZICI 2 1 Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Eğitimi 2 Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,
Detaylıİngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları
İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1 İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları İbrahim Üstünalp Mersin Üniversitesi İngilizce Öğretmen Adaylarının
DetaylıT TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN
T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN Gruplara ait ortalamalar elde edildiğinde, farklı olup olmadıkları ilk bakışta belirlenemez. Ortalamalar arsında bulunan
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Deneysel Tasarım EKO60 Bahar Ön Koşul Dersin Dili. Zorunlu
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Deneysel Tasarım EKO60 Bahar 3+0 3 5 Ön Koşul Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARININ LİNEER DENKLEM SİSTEMLERİ KONUSUNDAKİ TEMSİL DÖNÜŞÜM BAŞARILARI
ÖĞRETMEN ADAYLARININ LİNEER DENKLEM SİSTEMLERİ KONUSUNDAKİ TEMSİL DÖNÜŞÜM BAŞARILARI Deniz KARDEŞ Emin AYDIN Ali DELİCE Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları
DetaylıYOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****
YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu
DetaylıİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET Bu çalışmada, Celal Bayar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin
DetaylıDersin Grubu. Dersin Kodu. Yarıyıl. Dersin Adı. Bölüm Zorunlu. 1 1 PSY101 Psikolojiye Giriş-I. Bölüm Zorunlu. 2 2 PSY102 Psikolojiye Giriş-II
Adı 1 1 PSY101 ye Giriş-I Açıklaması 6 3 ki temel konulara giriş niteliğinde bir derstir. İşlenecek konulara araştırma teknikleri, davranışın biyolojik kökenleri, algı, hafıza, dil, insan gelişimi, vb.
DetaylıMatematik Başarısında Dünya Ülkeleri İçerisinde Türkiye nin Konumu: TIMSS * Verileri
Matematik Başarısında Dünya Ülkeleri İçerisinde Türkiye nin Konumu: TIMSS * Verileri Yrd. Doç. Dr. Nuray Ç. Dedeoğlu İlköğretim Matematik Eğitimi ndedeoglu@sakarya.edu.tr *TIMSS-Trends in International
DetaylıSiirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK EYLÜL-2013 Bilgisayar, uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara
DetaylıMeslek lisesi ve devlet lisesine giden N tane öğrenci olduğu ve bunların yıllık okul harcamalarına ait verilerin olduğu varsayılsın.
KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLER Bir kukla değişkenli modeller (Varyans Analiz Modelleri) Kukla değişkenlerin diğer kantitatif değişkenlerle alındığı modeller (Kovaryans Analizi Modeller) Kukla değişkenlerin
DetaylıSTRATEJİK PLANLAMANIN KIRSAL KALKINMAYA ETKİSİ VE GAZİANTEP ÖRNEĞİ ANKET RAPORU
STRATEJİK PLANLAMANIN KIRSAL KALKINMAYA ETKİSİ VE GAZİANTEP ÖRNEĞİ ANKET RAPORU Şubat 10 2012 Yener YÜKSEL Mülkiye Başmüfettişi 0 İÇERİK Araştırmanın Amacı:... 3 Anket Ölçeklerinin Oluşturulması:... 3
DetaylıPSİKOLOJİK YILDIRMANIN ÖNCÜLLERİ VE SONUÇLARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ. Hacettepe Üniversitesi Psikometri Araştırma ve Uygulama Merkezi HÜPAM
PSİKOLOJİK YILDIRMANIN ÖNCÜLLERİ VE SONUÇLARI: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Hacettepe Üniversitesi Psikometri Araştırma ve Uygulama Merkezi HÜPAM PROJENİN AMACI Bu projenin temel amacı Hacettepe Üniversitesi
DetaylıBKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )
4. SUNUM 1 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, rastlantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HİPOTEZ TESTLERİ denir. Sonuçların rastlantıya bağlı
DetaylıORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ
ORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ Prof. Dr. Nuray SENEMOĞLU ve Prof. Dr. Durmuş Ali ÖZÇELİK Eğitim, geçerli öğrenmeleri oluşturma
DetaylıBÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3
KİTABIN İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3 BÖLÜM-2.BİLİMSEL ARAŞTIRMA Belgesel Araştırmalar...7 Görgül Araştırmalar Tarama Tipi Araştırma...8
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın
DetaylıREPEATED MEASURES ANOVA (Tekrarlı Ölçümler ANOVA )
REPEATED MEASURES ANOVA (Tekrarlı Ölçümler ANOVA ) 6.SUNUM 1 Tekrarlı Ölçümler ANOVA Repeated Measures Design: Yinelenmis Ölçüler Tasarımı ya da tekrarlanmış ölçüler tasarımı olarak adlandırılabilir. Repeated
Detaylı009 BS 400- İstatistik sonılannın cevaplanmasında gerekli olabilecek tablolar ve formüller bu kitapçığın sonunda verilmiştir. 1. şağıdakilerden hangisi doğal birimdir? l TV alıcısı Bl Trafik kazası CL
DetaylıOluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir
Bilimsel Araştırma Yöntemleri Prof. Dr. Şener Büyüköztürk Doç. Dr. Ebru Kılıç Çakmak Yrd. Doç. Dr. Özcan Erkan Akgün Doç. Dr. Şirin Karadeniz Dr. Funda Demirel Örnekleme Yöntemleri Evren Evren, araştırma
DetaylıMURAT EĞİTİM KURUMLARI
2013 KPSS de Testlerin Kapsamları Değişti ÖSYM tarafından yapılan açıklamaya göre 2013 KPSS de uygulanacak testlerin içeriğinde bir takım değişiklikler yapıldı. Bu değişikler başta Genel Yetenek - Genel
DetaylıARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bilimsel Araştırmaların Sınıflandırılması İlişki Aramayan Araştırmalar Betimsel Araştırmalar Deneysel Olmayan Araştırmalar İlişki Arayan Araştırmalar Sebep-Sonuç İlişkisine Dayalı
DetaylıPARAMETRİK TESTLER. Tek Örneklem t-testi. 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları notların ortalamasının 70 e eşit olup olmadığını test ediniz.
PARAMETRİK TESTLER Tek Örneklem t-testi 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları notların ortalamasının 70 e eşit olup olmadığını test ediniz. H0 (boş hipotez): 200 öğrencinin matematik dersinden aldıkları
DetaylıBİYOİSTATİSTİK. Uygulama 4. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK Uygulama 4 Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr 1 Güven Aralıkları 2 Güven Aralıkları
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr
DetaylıTemel İstatistik. Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart Tanımlayıcı İstatistik. Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri
Temel İstatistik Tanımlayıcı İstatistik Dağılımları Tanımlayıcı Ölçüler Dağılış Ölçüleri Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Mart 2011 DAĞILIM / YAYGINLIK ÖLÇÜLERİ Verilerin değişkenlik durumu ve dağılışın şeklini
DetaylıÖrneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.
ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri
DetaylıDENİZ HARP OKULU TEMEL BİLİMLER BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ
DENİZ HARP OKULU TEMEL BİLİMLER BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS OLASILIK VE İSTATİSTİK FEB-222 2/ 2.YY 3+0+0 3 3 Dersin Dili Dersin Seviyesi
DetaylıTIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ
TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
DetaylıELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NDE KİMYA EĞİTİMİNİN GEREKLİLİĞİNİN İKİ DEĞİŞKENLİ KORELASYON YÖNTEMİ İLE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ
ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NDE KİMYA EĞİTİMİNİN GEREKLİLİĞİNİN İKİ DEĞİŞKENLİ KORELASYON YÖNTEMİ İLE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ Güven SAĞDIÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik
Detaylı2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI Tanım
2. REGRESYON ANALİZİNİN TEMEL KAVRAMLARI 2.1. Tanım Regresyon analizi, bir değişkenin başka bir veya daha fazla değişkene olan bağımlılığını inceler. Amaç, bağımlı değişkenin kitle ortalamasını, açıklayıcı
DetaylıOlasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları
Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik IE 220 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin
DetaylıSık kullanılan istatistiksel yöntemler ve yorumlama. Doç. Dr. Seval KUL Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Sık kullanılan istatistiksel yöntemler ve yorumlama Doç. Dr. Seval KUL Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik AD Bşk. 1 Hakkımda 2 Hedef: Katılımcılar modülün sonunda temel istatistiksel yöntemler
DetaylıMATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞTİMİ ANABİLİM DALI MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
I.YARIYIL MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞTİMİ ANABİLİM DALI MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 3715055832012 Z Uzmanlık Alan Dersi 3715055702017 Z Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve
DetaylıAntalya, 2015 FEP. Katılımcı Anket. Sonuçları
FEP Katılımcı Anket Sonuçları Antalya, 2015 w Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı (TBM) Formatör Eğitim Programı (FEP) Uygulama Değerlendirme Raporu (Yönetici Özeti) Antalya da 10.11.2014 ile
DetaylıTHOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor
THOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor Amaç Aşamalar Örneklem Analizler PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları nın amacı, yeni örneklemler
DetaylıOrtalamaların karşılaştırılması
Parametrik ve Parametrik Olmayan Testler Ortalamaların karşılaştırılması t testleri, ANOVA Mann-Whitney U Testi Wilcoxon İşaretli Sıra Testi Kruskal Wallis Testi BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan
DetaylıBaşkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları
Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Medya Tüketim Alışkanlıkları Fatma Büşra Atalay, Gökhan Barutcu, Anıl Öner Koçak, Emine Gül Taş, Irmak Üstündağ Danışman: Prof. Dr. Rengin Erdal ÖZET Genç nüfusun oldukça
DetaylıOlasılık ve Rastgele Süreçler (EE213) Ders Detayları
Olasılık ve Rastgele Süreçler (EE213) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve Rastgele Süreçler EE213 Güz 3 0 0 3 7 Ön Koşul Ders(ler)i
Detaylı6. BÖLÜM: BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
6. BÖLÜM: BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu bölümde araştırma bulgularının değerlendirilmesine yer verilecektir. Yerleşik yabancılara yönelik demografik verilerin ve ev sahibi ülkeye uyum aşamasında gereksinim
DetaylıKTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Psikoloji Bölümü Bölüm/Program Dersi DERS TANIM BİLGİLERİ. Uygulama (Saat) G
KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Psikoloji Bölümü Bölüm/Program Dersi DERS TANIM BİLGİLERİ Dersin Adı İSTATİSTİK I Dersin Kodu Teori Uygulama Laboratuvar AKTS Kredisi G 201
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel
DetaylıMühendisler İçin Olasılık ve İstatistik (CE 205) Ders Detayları
Mühendisler İçin Olasılık ve İstatistik (CE 205) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Kodu Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Mühendisler İçin Olasılık ve İstatistik CE 205 Güz 3 0 0
DetaylıUlusal Eğitim Derneği Cumartesi Konferansları
Ulusal Eğitim Derneği Cumartesi Konferansları PISA ARAŞTIRMALARI ve TÜRKİYE Yrd. Doç. Dr. Ergül Demir Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ankara, 21 Kasım 2015 1 PISA Nedir? Uluslararası eğitim
Detaylı