Kad nlarda Saç Dökülmeleri ve Demir Eksikli i
|
|
- Gözde Sevim
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Derleme Review 3 Kad nlarda Saç Dökülmeleri ve Demir Eksikli i Hair Loss Observed in Women and Iron Deficiency Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastal klar Anabilim Dal, Antalya, Türkiye Özet Toplumda demir eksikli inin yayg n görülmesi, demir eksikli ine ba l dermatolojik sorunlar n da yayg n olmas na yol açabilir. Dermatoloji kliniklerine yap lan baflvurular n önemli bir sebebi olan alopesilerin tipleri ve demir eksikli i ile iliflkisi konusundaki araflt rmalar tart flmal sonuçlar bildirmekte, mevcut bilgiler bir karara varmak için yeterli olmamaktad r. (Türkderm 2010; 44: 3-7) Anahtar Kelimeler: Saç dökülmeleri, demir eksikli i, demir eksikli i anemisi, androgenetik alopesi, telojen efluviyum Summary Being a common state in the society, iron deficiency might lead to an increase in the dermatological problems associated with it. Alopecia is an important finding among the patients referring to dermatology clinics but studies on different types of alopecia and their relationship with iron deficiency states are controversial and the present data are not sufficient to draw definite conclusions. (Turkderm 2010; 44: 3-7) Key Words: Hair loss, iron deficiency, iron deficiency anemia, androgenetic alopecia, telogen effluvium Girifl Dermatolojik sorunlar aras nda önemli bir yer tutan saç dökülmeleri üretken dönemdeki kad nlarda çok yayg n görülmekte, bu yak nmayla olan baflvurular sa l k hizmeti veren kurumlarda önemli bir yer tutmaktad r 1-5. Bu kiflilerde saç dökülmesi bazen saç yo unlu unda azalmayla birlikte farkl alopesik görünümlere neden olmakta bazen de klinik olarak belirgin bir seyrelme saptanmamaktad r. Hastalar n büyük bir ço unlu unu diffüz telojen efluvium (TE), alopesi areata (AA) ve farkl modellerde androgenetik alopesiler oluflturmaktad r 3-5. Non-menapozal kad nlarda androgenetik alopesi (AGA), yafl ve etnik gruplara göre farkl l k göstermekle beraber %3-13 oran nda gözlenir 2,4,6. Belirgin bir seyrelme olmaks z n artm fl saç dökülmesi ile seyreden kronik telojen efluvium görülme oran da çeflitli ülkelerde %30-35 civar nda verilmektedir 7. Pratikte saç dökülmesi yak nmas yla gelen kad n hastalarda tan ve nedene yönelik yaklafl mlar çok net olmay p genellikle tart flmal d r Demir eksikli- i (DE) ve demir eksikli i anemisi (DEA) etiyolojik faktörler aras nda düflünülmektedir. Serum ferritin düzeylerine bak lmas genellikle saç dökülmesiyle gelen kad n hastalarda rutin araflt rman n bir parças olarak istenmekte ve s kl kla tedavilere demir deste i eklenmektedir. Ancak pratikte yap lan bu uygulamay destekleyecek veriler net de ildir. Kad nlarda anemi olmaks z n DE nin diffüz saç dökülmelerinde etiyolojik bir rol oynad ilk kez 1963 y - l nda Hard 11 taraf ndan öne sürülmüfltür. Bu tarihten sonra, kad nlarda gözlenen saç dökülmeleri ile serum ferritin düzeyleri aras ndaki iliflkiyi araflt ran birçok çal flma yap lm flt r 2,7,8, Bu çal flmalar n hemen tümü kad n hastalarda ve sikatrissiz alopesilerde yap lan gözlemsel çal flmalard r. Çal flmalarda, DE ve DEA ya Yaz flma Adresi/Address for Correspondence: Dr., Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastal klar Anabilim Dal, Antalya, Türkiye E-posta: oyerebakan@akdeniz.edu.tr Gelifl Tarihi/Received: Kabul Tarihi/Accepted: Türkderm-Deri Hastal klar ve Frengi Arflivi Dergisi, Galenos Yay nevi taraf ndan bas lm flt r. Her hakk sakl d r. Turkderm-Archives of the Turkish Dermatology and Venerology, published by Galenos Publishing. All rights reserved.
2 4 Kad nlarda Saç Dökülmeleri Türkderm 2010; 44: 3-7 ait laboratuar de er ve alopesi tan mlar nda farkl l klar vard r 20. Rushton serum ferritin düzeyi için kritik eflik de erin 40 μg/l oldu unu, bunun alt na düflen düzeylerde kad nlarda telojen efluviumun bafllad n gözlemlemifltir 12. Baz çal flmalarda belirlenen DE ve/veya DEA ile alopesi aras ndaki direk iliflkili 2,7,8,12-14,17,18 di erlerinde gösterilememifltir 15,16,19 ve konuyla ilgili tart flmalar devam etmektedir Demir Eksikli i ve Demir Eksikli i Anemisi DE, dünyada çok yayg n görülen bir beslenme bozuklu u türüdür. Hastal n görülme s kl, geliflmekte olan ülkelerde daha fazla olmak üzere 25-28, cinsiyet ve yafl gruplar na göre farkl l k göstermekte 29,30, çeflitli etnik ve sosyoekonomik gruplarda %10-70 aras nda de iflmektedir 30. DE ye ba l anemi görülme oran da ran da yap lan bir çal flmada %28,5 26, Kenya da yap lan bir çal flmada %21 1,27. Türkiye de yap lan bir çal flmada ise %15,4 31 buna karfl n ABD de %1,2-4,9 28 civar nda bildirilmifltir. Yafl ilerledikçe DEA s kl artmakta 29 ve hastal k kad nlarda daha yayg n görülmektedir. 30 Vücutta demirin büyük bir ço unlu u eritrosit hemoglobini (%65) içinde yer almaktad r. Bunun d fl nda yaklafl k %10 u miyoglobinde ve di er doku enzim ve sitokromlar ndad r. Geri kalan demir ise karaci er, retiküloendotelyal sistem makrofajlar ve kemik ili inde depolan r. Premenopozal kad nlarda toplam vücut demiri özellikle de depolanan k sm erkeklere göre daha azd r. Demir dolafl ma kat ld nda transferine ba lan r ve kullan laca ya da depo edilece i dokuya tafl n r. Fizyolojik koflullarda, demir emilimi, tafl nmas ve depolanmas bir denge içerisindedir 32. Demir eksikli ine ba l ciddi anemilerde deri ve konjonktivalarda solukluk, taflikardi ve tansiyon düflüklü ü beklenir. Koilonifli, glossit ve angüler stomatit DEA da görülen deri bulgular aras nda yer almaktad r 20. Bir baflka bulgu olan pruritusun demir depolar n n takviye edilmesiyle düzeldi i de bildirilmifltir 33. DE nin klasik belirtileri anemi belirtilerine benzer. Anemik olmayan hastalarda ise demir eksikli inin en önemli klinik bulgusu kronik yorgunluktur zira demir oksidatif metabolizmadaki enzimler için gerekmektedir. Eriflkinlerde yorgunlu un yan nda, çal flma kapasitesinde ve egzersiz tolerans nda azalma, çocuk ve adolesanlarda motor ve mental geliflmede olumsuz etkilenmeye yol açar 20,30. Tüm bu bulgular n yan s ra DE olan hastalar n, anemi olsa bile tamam yla asemptomatik olabilecekleri unutulmamal d r 30,32. DE araflt r lmas nda hemoglobin konsantrasyonu ve hematokrit ölçümü, bu testlerin ucuz ve standart olmas nedeniyle s kl kla kullan lmaktad r. Dünya sa l k örgütü önerisine göre aneminin laboratuar tan s için kad nlarda Hb <12 g/dl ve erkekler için Hb <13 g/dl olmas gerekmektedir 30. Normal hemoglobin de erleri demir eksikli i varl n d fllamaz çünkü hemoglobinin anemi tan ölçütlerine uyacak flekilde düflmesinden önce kiflinin normal demir depolar ndan çok fazla miktarda kay p olmas gerekmektedir. Alt s - n rda MCH (mean corpuscular hemoglobin) ile normal hemoglobin de erleri anemi olmaks z n DE ye iflaret edebilir ve bu da en iyi serum ferritin düzeyi ile ölçülmektedir. Sadece DE de çok düflük ferritin de erleri olur bu nedenle serum ferritin ölçümü demir depolar n gösterme yönünden oldukça duyarl d r 20,30,32. Her ne kadar ferritin hücre içi demir depo proteini ise de küçük bir miktar ferritin dolafl ma geçmekte ve laboratuar olarak ölçülebilmektedir. 1 ng/ml serum ferritini yaklafl k 8 mg depo demire eflde erdir. nflamasyon olmaks z n (normal serum CRP konsantrasyonunda, <0,5 mg/dl) 30 μg/l düzeyinin alt ndaki ferritin de erleri demir eksikli ini göstermektedir 32. Ferritin ayn zamanda akut faz reaktan oldu undan inflamasyon varl nda normal serum ferritin düzeyleri DE yi d fllatmaz. Bu durumda transferin satürasyonu ölçülmelidir. Çünkü transferin tafl - nan demiri ba layan tek proteindir ve kemik ili i demir depolar n yans t r 34. Sonuçta DE ve DEA n n tan s için istenecek laboratuar testler bafllang çta tam kan say m, ferritin olmal gere inde total demir ba lama kapasitesine, serum demir düzeyi ve transferin satürasyonuna bak lmal d r 20,30,33. Demir Eksikli i ve Androgenetik Alopesi AGA ile demir depolar nda azalma aras nda bir iliflki olabilece i, demir eklenmesinin tedaviyi olumlu yönde etkiledi- i yolunda görüfller ilk olarak Rushton ve ark. n n 8 diffüz alopesisi olan 50 premenopozal kad n hastay biyokimyasal ve trikolojik olarak de erlendirdikleri çal flmada dikkat çekmektedir. Bu çal flmada kulland klar diffüz alopesi ifadesini çal flmalar n n sonucunda elde ettikleri trikolojik verilerle AGA y tan mlamak için kulland klar anlafl lmaktad r. Otuz alt AGA hastas nda (tüm olgular n %72 si) serum ferritin düzeyi 40 μg/l nin alt nda bulunmufltur ki bu de er kontrol olgular nda saptad klar en düflük de erdir. Ayn araflt rmac lar daha sonra yapt klar bir baflka çal flmada, serum ferritin düzeyi 40 μg/l de eri alt na düfltü ünde saç dökülmesinin bafllayaca n ve bu de erin kritik eflik oluflturdu unu öne sürmüfllerdir. Di er taraftan çal flmalar nda AGA olgular nda serum ferritin düzeyi 40 μg/l seviyesinden yüksek hastalar n siproteron asetat ve etinil östradiol tedavisine daha iyi yan t verdi ini belirlemifllerdir 12. Daha sonraki y llarda yap lan 2 çal flmada ise demir depolar ile alopesi aras ndaki iliflki gösterilememifltir 15,16. Ayd ngöz ve ark. 15 diffüz alopesi ve kad n tipi alopesi olarak iki farkl flekilde tan mlad klar AGA n n farkl varyantlar olan 43 hastan n serum ferritin ve Hb de erlerini 46 kontrol ile karfl laflt rm fllar ve gerek demir depolar nda azalma gerekse DEA yönünden saç dökülmesi olan hastalar lehine anlaml bir farkl l k saptamam fllard r. Serum ferritin de eri hasta grubunda %32,5, kontrol grubunda %45,6 oranlar nda 15 μg/l nin alt nda bulunmufltur. Çal flmalar nda sa l kl kontrollerin yafllar verilmedi inden hasta ve kontrol olgular n n yafl da l m aç s ndan standardize edilip edilmedi i anlafl lamamaktad r. Sinclair ve ark 16. ise 6 aydan uzun süredir diffüz saç kayb yak nmas olan 194 kad n hastan n 117 sinde histopatolojik olarak AGA tan s koymufllard r. Çal flmadaki toplam 194 olgunun sadece 12 sinde (%6,2) serum ferritin düzeyini 20 μg/l alt nda bulmufllard r ve bunlar n 7 si AGA olarak de erlendirilen olgulard r. Antiandrojen tedaviye demir deste i de eklenen bu hastalar n 4 ünde saç hacminde art fl saptanm fl di erlerinde ise yan t al namam flt r. Araflt rmac lar elde ettikleri bulgular n, demir ile saç dökülmesi aras ndaki iliflkinin, saç dökülmelerinde rutin araflt rmalarda ferritin düzeylerinin istenmesinin ve saç dökülmesi tedavisinde demir verilmesinin çok net olmad fleklinde yorumlam fllard r 16.
3 Türkderm 2010; 44: 3-7 Kad nlarda Saç Dökülmeleri 5 Daha sonra demirin farkl saç dökülmelerinde önemli bir rol oynayabilece i görüflü Kantor ve ark 17. taraf ndan öne sürülmüfltür. Araflt rmac lar AGA da predispozan bir de iflkenin alopesiyi tetikleyebilece ini ve DE ile tetiklenmifl alopesilerde hastalar n n demir tedavisinden daha fazla yararlanabilece ini belirtmektedir. Çal flmalar nda AGA, TE ve AA tan s konan 106 hastan n serum hemoglobin ve ferritin düzeylerini de erlendirmifllerdir. Bu çal flmada AGA tan s Olsen in 35 tan mlad, ön saç çizgisinin korunarak orta hatta saç ayr m çizgisinin frontal bölgede daha genifl olup vertekse do ru darald çam a ac görüntüsü modeline göre al nm flt r. Hasta grubunda yer alan 52 AGA olgular nda serum Hb düzeylerinde kontrollere göre fark izlenmezken ortalama serum ferritin de erleri anlaml olarak düflük bulunmufltur. Anemi olmaks z n serum ferritin düflüklü ünün AGA y tetikleyebilece i görüflünü öne sürmüfllerdir 17. Son olarak yeni bir çal flmada, Rushton n konuyla ilgili ilk çal flmas na benzer flekilde, saç dökülmesi olan hastalar serum ferritin düzeyleri de dahil olmak üzere biyokimyasal olarak de erlendirilmifl, yafl aras ndaki 181 hastan n 159 unda trikogram yöntemi ile AGA saptanm flt r 19. Bregy ve Trüeb in 19 bu çal flmas nda AGA klinik tan m Ludwig modeline göre 36 yap lm flt r. AGA olgular trikogram bulgular - na göre aktif, ya da telojen dökülmeyle kombine olacak flekillerde alt gruplara ayr lm flt r. Tüm AGA olgular nda ve alt gruplarda trikogram sonuçlar yla elde edilen telojen saç de erleri aras nda korelasyon saptanmam flt r. AGA hastalar nda serum ferritin düzeylerinin de erlendirildi i çal flmalar Tablo 1 de yer almaktad r. Demir Eksikli i ve Telojen Efluvium TE ve demir aras ndaki iliflkiyi araflt ran çal flmalarda da karfl t sonuçlar elde edilmifltir. Rushton ve ark. 2 kesitsel çal flmalar nda tümü kad n 200 kronik TE hastas nda serum ferritin de erlerini %95 oran nda 70 μg/l de erinin alt nda, %65 oran nda 40 μg/l de erinin alt nda bulmufllard r. Ayn araflt rmac lar 22 kronik TE hastas nda 6 ay süre ile günlük demir ve L-lysine al m sonras nda serum ferritin düzeyinin artt ve telojen saç oran n n azald n bildirmifllerdir 2. Rushton daha sonra saptad klar bu bulguyu çift kör plasebo kontrollü bir çal flmada do rulam flt r. On iki kronik TE hastas ndan 7 sine önceki çal flmada verilen ayn tedaviyi, demir (72 mg) ve L-lysine (1,5 gr) tedavisini, 5 ine ise plasebo vermifltir. Tedavi alan grupta serum ferritin düzeyi artm fl ve dökülen saçlar plasebo grupta %9, tedavi alanlarda %31 oran nda azalm flt r. statistiksel anlaml l ktan söz edilmemifltir, p de eri verilmemifltir. Her 3 çal flmada kad n hastalar n yafl aral klar da bilinmemektedir. Daha sonra yap lan Sinclair 16 ve Kantor ve ark. n n 17 çal flmalar ise TE de demirin önemini destekleyecek veriler göstermemifltir. Sinclair ve ark 16 büyük k sm n AGA olarak tan mlad klar tüm hastalar aras nda demir düzeyinin düflük saptand 12 olgunun sadece 3 ünü demir eksikli ine ba l geliflmifl kronik TE olarak de erlendirilmifltir ve bu 3 hastaya 6 ay kadar süre ile verilen demir tedavisinin saç dökülmesinde düzeltme yaratmad n vurgulam fllard r. Çal flmalar nda AGA ve kronik TE tan s alan hastalar n yafl da l mlar ayr olarak verilmemifltir. Kantor ve ark 17. ise yafllar aras ndaki toplam 30 TE olgusunda genel olarak bakt klar nda serum Hb ve ferritin de- erlerinin normalden farkl olmad n ancak sadece 40 yafl alt ndaki 4 olguda hem Hb hem de serum ferritin düzeylerinin 6 kontrol olguya göre anlaml düflük oldu unu belirlemifllerdir. Bregy ve Trüeb 19 de trikolojik olarak de erlendirilen ve TE tan s alan (22 olgu) ve AGA yla kombine TE tan s alan (113 olgu) toplam 135 hastan n sadece 12 sinin serum ferritin de erini 10 μg/l nin alt nda bulmufl ve telojen saç de- erleri ile serum ferritin de erleri aras nda korelasyon saptamam flt r. TE olgular nda serum ferritin düzeylerinin de erlendirildi i çal flmalar Tablo 2 de yer almaktad r. Demir Eksikli i ve Alopesi Areata nflamatuar bir hastal k olan AA da demir eksikli inin ek bir rol oynay p oynamad n de erlendiren çal flma say s çok de ildir. White ve ark kad n AA hastas nda DE yi %71 oran nda, DEA y %14 oran nda saptam fllard r. Erkek hastalar nda ise DE ve DEA gözlenmemifltir. Çal flmalar nda kontrol grubu kullan lmam fl, normal popülasyonda saptanan DE görülme oranlar yla sonuçlar n de erlendirmifllerdir. Demirin saç büyümesinde önemli bir rol oynad n ve serum ferritin düzeyi 40 μg/l nin alt nda olan AA hastalar nda, t pk AGA tedavisine demir eklenmesinde oldu u gibi demir takviyesinin ek yarar sa layaca n öne sürmüfllerdir. Daha sonra yap lan baflka bir kontrolsüz çal flmada 21 kad n hastada Tablo 1. Androgenetik alopesi hastalar nda demir eksikli ini araflt ran çal flmalara ait bilgiler Kaynak no Yafl ortalamas (aral ) Hasta say s Alopesi tan m /Tan yöntemi Ferritin düzeyleri 8 32 (14-54) 50 Diffüz alopesi/trikogram %72 hastada 40 μg/l alt nda (?) 33 Diffüz alopesi/klinik %32,5 oran nda 15 μg/l alt nda 32,16 (?) 10 Kad n tipi alopesi/klinik Kontrol grubuna göre istatistiksel fark yok 16? (11-72)* 117 AGA/Histopatolojik 7 hastada 20 μg/l alt nda 17 44,3 (18-71) 52 Olsen modeli AGA/Klinik Ortalama de er 37,3 μg/l Ölçüm aral Kontrol grubuna göre anlaml düflük 19 42,82 (13-81) 159 Ludwig modeli Ortalama de er 54,95 μg/l AGA/Klinik ve Trikogram Ölçüm aral Ferritin düzeyi ile telojen saç de erleri aras nda korelasyon yok *Çal flmada de erlendirilen TE olgular da dahil verilen yafl aral
4 6 Kad nlarda Saç Dökülmeleri Türkderm 2010; 44: 3-7 Tablo 2. Telojen efluvium hastalar nda demir eksikli ini araflt ran çal flmalara ait bilgiler Kaynak no Yafl ortalamas (aral ) Hasta say s Alopesi tan m /Tan yöntemi Ferritin düzeyleri 2? 200 Kronik TE/Klinik %65 hastada 40 μg/l alt nda %95 hastada 70 μg/l alt nda 16? (11-72)* 77 Kronik TE/Histopatolojik 3 hastada 20 μg/l alt nda 17 47,9 (18-71) 30 TE/Klinik Ortalama de er 50,1 μg/l Ölçüm aral Kontrol grubuna göre istatistiksel fark yok 19 39,23 (13-60) 22 TE/Trikogram Ortalama de er 40,09 μg/l Ölçüm aral ,10 (13-75) 135 TE ve AGA/Trikogram Ortalama de er 55,30 μg/l Ölçüm aral Ferritin düzeyi ile telojen saç de erleri aras nda korelasyon yok *Çal flmada de erlendirilen AGA olgular da dahil verilen yafl aral serum ferritin seviyesi %24 oran nda 15 μg/l nin alt nda saptanm fl ancak bu oran n normal popülasyonda beklenenden farkl olmad fleklinde yorumlanm flt r. 14 Bu grup hastalarda yap lan tek kontrollü çal flmada ise 17 AA hastas nda serum ferritin düzeylerinin normallere göre anlaml olarak düflük ç kt belirlenmifltir. Ayn çal flmadaki 7 alopesi üniversalis ve alopesi totalis olgusunda ise ayn bulgu saptanmam flt r 17. Araflt rmac lar etyopatogenetik olarak farkl bir yerde olan AA da sürpriz olarak de erlendirdikleri bu bulgular n eflik hipotezi ile yani azalm fl demir depolar n n farkl tiplerde alopesi geliflme efli ini düflürebilece i fleklinde aç klam fllard r. Sonuç Çal flmalardaki alopesi tan mlar aras ndaki belirgin farkl - l klar, DE nin de erlendirilmesinde kullan lan farkl ferritin düzeyleri, yöntem farkl l klar ve DE nin toplumda s k gözlenebilen bir patoloji olmas, DE ve DEA n n saç dökülmesindeki yerini saptamaya yönelik çabalarda sonuca varmay zorlaflt rmaktad r. Demir eksikli inin alopesi varl yla iliflkisine dair kan tlar, bu iliflkinin bir neden-sonuç iliflkisi olup olmad veya flu ana kadar hiç de erlendirilmeyen baflka de iflkenler gündeme geldi inde, bu iliflkinin varl n sürdürüp sürdürmeyece i ortaya konabilmifl de ildir. Hemoglobin, serum ferritin düzeyi gibi de iflkenlerin alopesiye neden olup olmad konusunda karara varabilmek için farkl merkezlerde benzer araflt rmalar n tekrarlanarak benzer sonuçlara ulafl labilmesi gerekmektedir. Alopesiyi tetikleme olas l olan ve henüz bilinmeyen baflka de iflkenlerin de var olabilece i göz önünde tutularak, çoklu analizlerle gerçek nedensel iliflkilerin ortaya konmas, tedavi ve korunma konusundaki uygulamalara önemli katk sa layacakt r. Kaynaklar 1. Van Netse DJ, Rushton DH: Hair problems in women. Clin Dermatol 1997;15: Rushton DH, Norris MJ, Dover R, Busuttil N: Causes of hair loss and the developments in hair rejuvenation. Int Journal of Cosmetics Science 2002;24: McMichael AJ, Pearce DJ, Wasserrman D et al: Alopecia in the United States: outpatient utilization and common prescribing patterns. J Am Acad Dermatol 2007;57: Xu F, Sheng YY, Mu ZL et al: Prevalence and types of androgenetic alopecia is Shanghai, China: a community-based study. Br J Dermatol 2009;160: Kyriakis K, Paltatzidou K, Kosma E, Sofouri E, Tadros A, Rachioti E. Alopecia areata prevalence by gender and age. J Eur Acad Dermatol Venereol 2009;23: Venning VA, Dawber RPR: Patterned andrgenic alopecia in women. J Am Acad Dermatol 1998;18: Rushton DH: Nutritional factors and hair loss. Clin Dermatol 2002;27: Rushton DH, Ramsay ID, James KC, Norris MJ, Gilkes JJ. Biochemical and trichological characterization of diffuse alopecia in women. Br J Dermatol 1990;123: Futterweit W, Dunaif A, Yeh HC, kingsley P: The prevalence of hyperandrogenism in 109 consecutive female patients with diffuse alopecia. J Am Acad Dermatol 1998;19: Yerebakan Ö, Köfllü A, Altunay, Dirican A: SAHA Sendromunda Ludwig modeli androgenetik alopesi Turkderm 1995;29: Hard S: Non-anemic iron deficiency as an etiologic factor in diffuse loss of hair of the scalp in women. Acta Derm Venereol 1963;43: Rushton DH, Ramsay ID: The importance of adequate serum ferritin levels during oral cyproterone acetate and ethinyl oestradiol treatment of diffuse androgen-dependent alopecia in women. Clin Endocrinol 1992;36: White MI, Currie J, Williams MP: A study of the tissue iron status of patients with alopecia areata. Br J Dermatol 1994;130: Boffa MJ, Wood P, Griffiths CE: Iron status of patients with alopecia areata. Br J Dermatol 1995;132: Aydingoz IE, Ferhanoglu B, Guney O: Does tissue iron status have a role in female alopecia? J Eur Acad Dermatol Venereol 1999;13: Sinclair R: There is no clear association between low serum ferritin and chronic diffuse telogen hair loss. Br J Dermatol 2002;147: Kantor J, Kessler LJ, Brooks DG, Cotsarelis G: Decreased serum ferritin is associated with alopecia in women. J Invest Dermatol 2003;121: Deloche C, Bastien P, Chadoutaud S et al: Low iron stores: a risk factor for excessive hair loss in non-menopausal women. Eur J Dermatol Nov-Dec;17: Bregy A, Trüeb RM: No asociation between serum ferritin levels >10 μg/l and hair loss activity in women. Dermatology 2008;217: Trost LB, Bergfeld WF, Calogeras E: The diagnosis and the treatment of iron deficiency and its potential relationship to hair loss. J Am Acad Dermatol 2006;54: Rushton DH: Decreased serum ferritin and alopecia in women. J Invest Dermatol 2003;121:xvii-iii. 22. Chamberlain AJ, Dawber RPR: Significance of iron status in hair loss in women. Br J Dermatol 2003;149:428.
5 Türkderm 2010; 44: 3-7 Kad nlarda Saç Dökülmeleri Olsen EA: Iron deficiency and hair loss: the jury is stil out. J Am Acad Dermatol 2006;54: Rushton H, Dover R, Norris MJ, Gilkes JJH: Iron and hair loss in women: what is deficiency? This is the real question! J Am Acad Dermatol 2007;56: Stoltzfus RJ: Iron deficiency: global prevalence and consequences. Food Nutr Bull 2003;24: Karimi M, Kadivar R, Yarmohammadi H: Assessment of the prevalence of iron deficiency anemia, by serum ferritin, in pregnant women of Southern Iran. Med Sci Monit 2002; 8:CR Leenstra T, Kariuki SK, Kurtis JD, Oloo AJ, Kager PA, ter Kuile FO: Prevalence and severity of anemia and iron deficiency: cross-sectional studies in adolescent schoolgirls in western Kenya. Eur J Clin Nutr 2004;58: Cusick SE, Mei Z, Freedman DS et al: Unexplained decline in the prevalence of anemia among US children and women between and Am J Clin Nutr 2008;88: Patel KV: Epidemiology of anemia in older adults. Semin Hematol 2008;45: Killip S, Bennet JM, Chambers MD: Iron deficiency anemia. Am Fam Physician, 2007;75: Soydal U, Y ld r m RC, Aycan S: The prevalence of iron deficiency anemia in the workers of Ankara Soil and Fertilizer Research Institute and the related factors. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2001;21: Gisbert JP, Gomollon F: An update on iron physiology. World J Gastroenterol 2009;15: Valseccchi R, Cainelli T: Generalized pruritus: a manifestation of iron deficiency. Arch Dermatol 1983;229: Koulaouzidis A, Said E, Cottier R, Saeed AA: Soluble transferin receptors and iron deficiency, a step beyond ferritin. A systematic review. J Gastrointestin Liver Dis 2009;18: Olsen EA. The midline part: an important physical clue to the clinical diagnosis of androgenetic alopecia in women. J Am Acad Dermatol 1999;40: Ludwig E: Classification of the types of androgenetic alopecia (common baldness) occuring in the female sex. Br J Dermatol 1977;97:
fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıT bbi Makale Yaz m Kurallar
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m
Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas
DetaylıGÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman
GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar
DetaylıIX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 KRONİK HASTALIK ANEMİSİ IX. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ VE TANIM Kronik
DetaylıGebelikte Demir Kullan m ve Hematolojik Yans malar
168 Perinatoloji Dergisi Cilt: 12, Say : 4/Aral k 2004 Gebelikte Demir Kullan m ve Hematolojik Yans malar Gökhan GÖYNÜMER, Nevin SARIGÜL SAV, Mustafa SÜMBÜL stanbul Polis Hastanesi - STANBUL ÖZET GEBEL
DetaylıİKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ
İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik
DetaylıAraflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama
21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas
Detaylı4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI
4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli
Detaylıstanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye
215 ROMANYA LE BULGAR STAN IN AB YE EKONOM K ENTEGRASYONU Yrd. Doç. Dr. Mesut EREN stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 1. Girifl Avrupa Birli i nin 5. ve son genifllemesi 2004 y l nda 10 Orta ve Do u
DetaylıDünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)
Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde
DetaylıKad n Olgularda Yayg n Saç Kayb ve Efllik Eden Bulgular
O.M.Ü. T p Dergisi 25(2): 50 56, 2008 Kad n Olgularda Yayg n Saç Kayb ve Efllik Eden Bulgular Müge GÜLER ÖZDEN *, Murat Orhan ÖZTAfi **, Ayla GÜLEKON ***, Mehmet Ali GÜRER *** Yayg n saç kayb, birçok hormonal,
DetaylıMALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z
MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet
DetaylıISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler
ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi
K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
DetaylıDoç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN*
Yeni Nükleer Reaktörler: Tasar m Kriterleri Doç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN* Girifl: Nükleer reaktörler halen dünyadaki elektrik üretiminin %16-17 sini sa lamaktad rlar. 50 y l aflk n bir geçmifle sahip nükleer
DetaylıBEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9. Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi
K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9 Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi 1.0 Girifl 1.1 ndirgenmifl nakit ak fl ( NA)
DetaylıUluslararas De erleme Uygulamas 2 Borç Verme Amac na Yönelik De erleme
Uluslararas De erleme Uygulamas 2 Borç Verme Amac na Yönelik De erleme Girifl Kapsam Tan mlar Muhasebe Standartlar yla lgisi Uygulama Tart flma Aç klama Yükümlülü ü Standartlardan Ayr lma Hükümleri Yürürlük
Detaylı08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D
VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
DetaylıGirifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu
G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk
DetaylıTOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI
1886 TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL YAPI 21-46 1886 NÜFUS NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI* Eski Tahmin Türkiye Mersin 2008 Toplam Nüfus 71.517.100 72.561.312 fiehir 53.611.723 54.807.219 Köy 17.905.377 17.754.093 Nüfus
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıUnited Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri
United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle
DetaylıHart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.
Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,
DetaylıHAF F T CAR ARAÇ LAST KLER ÜRÜN KATALO U
KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ DE LD R www.pirelli.com.tr HAF F T CAR ARAÇ LAST KLER ÜRÜN KATALO U 2008 Hafif ticari araç geliflimi Hafif ticari araç kategorisi çok genifl yelpazedeki araçlar kapsamaktad r: Ticari
DetaylıÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): 34-38. Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü
ÖZET Amaç: HCV-HBV koinfeksiyonlu olgularda viral replikasyon durumunun kesitsel de erlendirmesi ve koinfeksiyonlu olgularla kronik HBV infeksiyonlu olgular n HBV replikasyonu aç s ndan karfl laflt r lmas.
Detaylıhükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım
1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıSÜRES NASIL HESAP ED MEL D R?
HAKEMS Z YAZILAR MAL PART T ME ÇALIfiMALARDA DENEME SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? I. Girifl: Erol GÜNER * Sürekli bir ifl sözleflmesi ile ifle giren iflçi, ifli, iflvereni ve iflyerindeki iflçileri tan
DetaylıMATEMAT K. Hacmi Ölçme
Hacmi Ölçme MATEMAT K HACM ÖLÇME Yandaki yap n n hacmini birim küp cinsinden bulal m. Yap 5 s radan oluflmufltur. Her s ras nda 3 x 2 = 6 birim küp vard r. 5 s rada; 5 x 6 = 30 birim küp olur. Bu yap n
DetaylıG ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl
220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)
DetaylıHER TENCEREYE B R BALIK!
Dünya Döndükçe Sabriye Afl r HER TENCEREYE B R BALIK! Kamboçya gezisinde karfl karfl ya kald ve bir toplumsal sa l k sorununa dönüflen kans zl k konusunda, uzun bir süre araflt rma yapan Kanadal doktor
DetaylıTÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli
DetaylıARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.
ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,
DetaylıZihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri
TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics
Detaylıönce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir
önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye
Detaylılimizde term gebeliklerde anemi s kl ve maternal yafl ile parite iliflkisi
Özgün Araflt rma Perinatoloji Dergisi 2017;25(1):6 10 Perinatal Journal 2017;25(1):6 10 künyeli yaz n n Türkçe sürümüdür. limizde term gebeliklerde anemi s kl ve maternal yafl ile parite iliflkisi Ebru
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıGEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama
GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai
DetaylıOYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.
OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin
DetaylıTÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE
Prof. Haberal dan Yeni Bir Uluslararas At l m: TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Dünyan n dört bir yan ndan yüzlerce biliminsan Prof. Dr. Mehmet Haberal taraf ndan kurulan Türk Dünyas Transplantasyon
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi
Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu
DetaylıYARGITAY 1. HUKUK DA RES
YARGITAY 1. HUKUK DA RES YARGITAY 1. HUKUK DA RES E: 2007/9740 K: 2007/11187 T: 21.11.2007 DAVADAN FERAGAT KES N HÜKÜM DAVANIN HER AfiAMASINDA FERAGAT ED LEB LECE KURALI* Özet: Feragat kesin hükmün sonucunu
DetaylıDr. M. Fatih Önsüz 1, Doç. Dr. Ahmet Topuzo lu 2
Dr. M. Fatih Önsüz 1, Doç. Dr. Ahmet Topuzo lu 2 1 Sakarya l Sa l k Müdürlü ü 2 Marmara Üniversitesi T p Fakültesi Halk Sa l AD. ÖZET Amaç: Diyabetin tedavi ve kontrolünde en önemli hedef glisemik kontroldür.
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıVERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM
VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas
DetaylıF inans sektörleri içinde sigortac l k sektörü tüm dünyada h zl bir büyüme
S GORTA KOM SYON G DER BELGES mali ÇÖZÜM 171 Memifl KÜRK* I-G R fi: F inans sektörleri içinde sigortac l k sektörü tüm dünyada h zl bir büyüme göstermifltir. Geliflmifl ekonomilerde lokomotif rol üstlenen
DetaylıB anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle
B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle bu ifllemlerin üzerinden al nan dolayl vergiler farkl l k arz etmektedir. 13.07.1956 tarih 6802 say l Gider Vergileri Kanunu
DetaylıMURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER
I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay
DetaylıPROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU
PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini
DetaylıRomatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı
DetaylıUygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler
Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba
DetaylıT bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673
T bbi At k Kontrolü P80-P82 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 P80 Son Dört Y ll k Kontamine Kesici Delici Alet Yaralanmalar Sürveyans Melek Meltem Göksel, Özgül Taflp nar, Fatma
DetaylıProje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1
Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan
DetaylıHepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.
Hepatit B HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r. HBV nas l yay l r? Hepatit B, hepatit B li kiflilerin kan veya vücut s v lar yoluyla
DetaylıÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I
ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE
DetaylıAyşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden
DetaylıMESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES
MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n
DetaylıAnkara Bölgesinde Sa l kl Bireylerde HAV, HBV, HCV Seropozitifli inin Yafl ve Cinsiyete Göre Da l m
HAV, HBV, HCV Seropozitifli inin Yafl ve Cinsiyete Göre Da l m Halil KURT 1, smet BATTAL 2, Osman MEM KO LU 1, Ayflegül YEfi LKAYA 1, Emin TEKEL 1 1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji
DetaylıYrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları
I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8
Detaylı4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari
4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
Detaylı.. 95. Çeviren: Dr. Almagül sina
.. 95 Türkiye ile Kazakistan: Karfl l kl Kazan mlara Dayal Bir flbirli i Bektas Mukhamejanov * Çeviren: Dr. Almagül sina Kazakistan ba ms zl n kazand ndan itibaren, d fl politika stratejisinde çok yönlü
DetaylıTam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber
Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel
DetaylıGENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading
DetaylıRAN SLÂM CUMHUR YET ANKARA KÜLTÜR MÜSTEfiARLI I WEB S TES H ZMETE AÇILDI www.irankulturevi.com
NTERNET S TES TANITIMI RAN SLÂM CUMHUR YET ANKARA KÜLTÜR MÜSTEfiARLI I WEB S TES H ZMETE AÇILDI www.irankulturevi.com ran slâm nk lâb n n 25. y ldönümü münasebetiyle hizmete aç lan ran slâm Cumhuriyeti
DetaylıDers 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR)
Ders 10: BEKLENEN ETK LER (SONUÇLAR/ÇIKTILAR) Beklenen etkiler nedir? Proje yaparak bir amaca ulaflmak isteriz. Bu amaca ise, proje süresince yapaca m z faaliyetlerle yarataca m z etkiler, ürünler ve hizmetlerle
Detaylı9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964)
9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) Çeviren Av. Aysun Dalk l ç * Konular: 1. Tekerrür ve birden fazla suç ifllenmesi d fl ndaki a rlat c nedenler 2. Aileye ve cinsel dokunulmazl
DetaylıCO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.
CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki
DetaylıDr. Aflk n Y ld z 1, Prof. Dr. Atilla Köksal 1, Dr. Külal Çukurova 1, Dr. Adnan Keklik 1, Dr. Neriman Çelik 2, Dr. Hüseyin vit 1
Dr. Aflk n Y ld z 1, Prof. Dr. Atilla Köksal 1, Dr. Külal Çukurova 1, Dr. Adnan Keklik 1, Dr. Neriman Çelik 2, Dr. Hüseyin vit 1 1 zmir Atatürk E itim ve Araflt rma Hastanesi, 3. Kad n Hastal klar ve Do
DetaylıGebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler. Prof. Dr. Cansun Demir
Gebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler Prof. Dr. Cansun Demir Neden Önemli? Demir eksikliği Dünyada en sık rastlanan anemi Demir eksikliği 4-5 milyar (dünya nüfusunun %66
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme
Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,
DetaylıGenel Oturum 3 sunular LAÇLAR HAKKINDA B LD KLER M Z, B LMED KLER M Z. Yöneten: Lütfiye ERO LU
ANKEM Derg 2008;22(Ek 2):111-126 Genel Oturum 3 sunular LAÇLAR HAKKINDA B LD KLER M Z, B LMED KLER M Z Yöneten: Lütfiye ERO LU Ülkemizde ilaç endüstrisi dünya ölçe inde nerede? Taner DORTUNÇ laçlar /antibiyotikleri
DetaylıNORMAL EKMEK ANKARA HALK EKMEK
NORMAL EKMEK ANKARA HALK EKMEK NORMALEKMEK ekmek k vam nda sofralar n gözdesi Normal ekmek; un, su, tuz, maya ve gerekli durumlarda katk maddesi ilave edilerek üretilmektedir. nsan beslenmesi aç s ndan
DetaylıPARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.)
1886 PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.) 28 De iflim %) 28 De iflim %) Toplam 311.774.444 356.845.499 %14 4.641.681 5.168.27 %11 297.867.78 335.17.279 %13 4.44.733 4.774.62 %8 Alacaklar
DetaylıLima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL
D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri
DetaylıMehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü
Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen
Detaylı1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2
İÇİNDEKİLER 1. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2 1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.3.1. ÖRNEK OLAY (DURUM ÇALIŞMASI) YÖNTEMİ...
Detaylı6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN
GEOMETR Geometrik Cisimler Uzunluklar Ölçme 6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN 1. Prizmalar n temel elemanlar n belirler. Tabanlar n n karfl l kl köflelerini birlefltiren ayr tlar tabanlara
DetaylıPnömokokal hastal klar
Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar
DetaylıİÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7
İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer
DetaylıHasta Rehberi Say 12. fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Orta kolayl kta okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 12 fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit) Orta kolayl kta okunabilir rehber fiekersiz Diyabet (Diyabet nsipit) - Say 12 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi,
Detaylıki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi
Nöropsikiyatri Arflivi, 2004; 41(1-2-3-4): 5-20 ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi Asl han Polat *, Baflak Yücel ** Amaç: Bu çal flmada, iki uçlu duygudurum
DetaylıDermatoloji Hasta Profili
82 Orijinal Araflt rma Original Investigation Patient Profile in Dermatology Esra Ad flen, Mehmet Ali Gürer, Özge Kesero lu Gazi Üniversitesi T p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal Ankara, Türkiye Özet
DetaylıHipertansiyon tan m ve s n flamas
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri KARD YOLOJ GÜNDEM Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s. 67-73 Arteryel Hipertansiyon Tedavisi Prof. Dr. Serap Erdine Dünya Sa l k Örgütü
DetaylıSermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45)
SMMMO MEVZUAT SER S 5 Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) Dr. A. Bumin DO RUSÖZ Marmara Üniversitesi Mali Hukuk Ö retim Üyesi stanbul, Nisan 2006 1
DetaylıF Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42
F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III
Detaylı