Ekonomi Bülteni. 06 Ağustos 2012, Sayı: 30. Yurtdışı Gelişmeler. Yurtiçi Gelişmeler. Finansal Göstergeler. Haftalık Görünüm

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 3 Yurtdışı Gelişmeler Yurtiçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Görünüm Gözler Bir Kez Daha Merkez Bankalarında Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Doğukan Ulusoy Ali Can Duran 1

2 Yurtdışı Gelişmeler FED den yeni bir adım gelmedi. FED in iki gün süren FOMC toplantısının ardından yayınladığı karar metninde para politikasına yönelik yeni bir adım atılmadı. Daha önce sınırlı olarak büyüdüğü ifade edilen ABD ekonomisinin hız kaybettiğine dikkat çekilirken, konut ve istihdam piyasalarındaki sorunların da devam ettiği vurgulandı. Daha önceki toplantılarda olduğu gibi yukarı yönlü enflasyonist risklerin hala sınırlı olduğu belirtilirken, düşük faiz politikasının (%-%.25) 214 sonuna kadar devam etmesi yönünde görüş bildirildi. Yayınlanan karar metninde yeni bir parasal genişleme için daha güçlü bir söylem kullanıldı. Son birkaç karar metninde gerektiğinde para politikasını gevşetici adımlar atmak için hazır olduğunu belirten FED, bu kez ekonomik verilerin ve finansal piyasaların yakından takip edileceğini ve gerektiği takdirde gereken adımların atılacağını belirtti. Böylece FED in Eylül ayında yapacağı FOMC toplantısında parasal genişlemeye gidilmesi ihtimali artmış oldu. ECB Başkanı piyasaları hayal kırıklığına uğrattı. ECB nin geçtiğimiz ay %1 den %.75 düşürdüğü politika faizini bu ay sabit tutmasının ardından ECB Başkanı Mario Draghi nin yaptığı açıklamalar piyasaları hayal kırıklığına uğrattı. Mario Draghi, ECB nin tahvil alımlarına yeniden başlayabileceğini ve standart dışı yeni adımlar atılabileceğini dile getirdi. Geçtiğimiz hafta Euro nun geleceği için gerekenlerin yapılacağını belirten Mario Draghi den yöntem ve tarih konusunda somut bir açıklama gelmemesi piyasaların risk iştahının önemli bir şekilde gerilemesine neden oldu. Konuşmanın başlarında 1.24 e kadar yükselen EUR/USD paritesi sert bir şekilde 1.22 nin altına geriledi. AB borsalarında %2 yi aşan kayıplar görülürken, İspanya 1 yıllık tahvil getirileri ise tekrar kritik eşik olan %7 nin üzerine çıktı. ABD de Fabrika Siparişleri beklentilerin altında kaldı. FED nin yayınladığı karar metninde ABD ekonomisi için daha karamsar bir tablo çizmesinin ardından açıklanan Haziran ayı Fabrika Siparişleri piyasaları %.5 lık bir artış beklemesine rağmen %.5 lik bir düşüş yaşadı. Mayıs ayı için açıklanan %.7 lık artış ise %.5 e revize edildi. Düşüşte gerileyen kurumsal yatırımlar ve son üç yılın en büyük düşüşünü yaşayan dayanıksız tüketim malları siparişleri etkili oldu. ABD de işsizlik oranı %8.3 e yükseldi. ABD de Haftalık işsizlik maaşı başvuruları 8 bin kişilik bir artış ile 356 bin olarak gerçekleşirken, Temmuz ayı Tarım Dışı İstihdam verisi ise bir önceki aya göre 99 bin kişilik bir artış ile 163 bin kişi olarak açıklandı. İşsizlik oranı da aynı dönemde %8.2 den %8.3 çıkarak 3 ay sonra tekrar yükselmiş oldu. PMI lar gerilemeye devam ediyor. 5 in altının daralmayı işaret ettiği PMI endeksleri, küresel olarak gerilemeye devam ediyor. Euro Bölgesi üretim PMI endeksi 45.1 den 44 e gerileyerek Haziran 29 dan bu yana en büyük daralmayı işaret etti. Almanya da 45 den 43 e gerileyen PMI verileri son 3 yılın en sert daralmasını işaret ederken, bölgenin ikinci büyük ekonomisi olan Fransa da da benzer bir tablo mevcut. Fransa da endeks 45.2 den 43.4 e gerilerken, İspanya da 15 aydır daralmayı işaret eden veri 41.1 e kadar düştü. Dünyanın en büyük ekonomisini olan ABD de ise ISM üretim endeksi 49.8 değerini alarak Ağustos 29 dan bu yana ilk defa 5 in altına gerilemiş oldu. Asya ekonomileri yavaşlıyor. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin de açıklanan resmi PMI verileri Temmuz ayında 5.5 olan piyasa beklentilerinin altında 5.1 olarak gerçekleşti ekonomik aktivitede yaşanan durgunluğu bir kez daha işaret etmiş oldu. G. Kore de ise Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %9 oranında gerilerken, küresel talebin gerilediğine dair önemli bir gösterge oldu. Tayvan da ise ikinci çeyrekte %.5 lık büyüme beklentilerinin aksine %.16 lık bir daralma yaşandı. Yunanistan yeni tasarruf önlemlerini onayladı. Sorunlu AB ülkeleri tasarruflara devam ediyor. İspanya nın ardından Yunanistan da 11.5 milyar luk tasarruf önlemlerini onayladı. Ülkede emekli ve kamu çalışanlarının ücretlerinin düşürülmesine yönelik itirazların geri çekilmesinin ardından kesintiler konusunda anlaşmaya varıldı. Yunanistan ın gelecek ay alacağı 31.2 milyar luk kurtarma paketi taksitini alabilmesi için ek olarak 3.2 milyar tasarruf daha yapması gerekebileceği belirtiliyor. IMF AB borç krizi konusunda uyarılarda bulundu. Uluslararası Para Fonu (IMF), ikinci kez yayınladığı krizin yayılma riskleri üzerinde duran spillover report u yayınladı. Euro Bölgesi nde yaşanan sorunların şimdiye kadar küresel ekonomiyi olumsuz etkilediğini fakat küresel ekonomileri çok daha derinden etkileyebilecek bir şok ile karşılaşılabileceği belirtildi. Bu büyük şokun gerçekleşmesi durumunda IMF modelleri Euro Bölgesi nin %5 in üzerinde küçüleceği, İngiltere nin Euro Bölgesi ne yakın bir küçülme yaşayacağı, ABD nin %2, Japonya ekonomisinin ise % 1 in üzerinde bir küçülme yaşayacağını ortaya koyuyor. 2

3 Yurtiçi Gelişmeler Enflasyon, Temmuz 212 Temmuz ayında TÜFE de aylık bazda %.23 lük düşüş gerçekleşti. Fiyatların aylık bazda gerilemesine rağmen, yıllık TÜFE piyasa beklentilerine paralel %8.87 den %9.7 ye yükseldi. Böylece Mayıs ayında 2.86 puan gerileyen yıllık enflasyon son iki ayda sadece.89 puanlık kısmını geri almış oldu. TÜFE yi oluşturan alt kalemler incelendiğinde, Haziran ayında bir önceki seneye göre %7.4 lük bir artış gösteren gıda 6% 7.5% fiyatlarının Temmuz ayında yıllık artışını %9.1 e çıkarttığı 4% Çekirdek I Endeksi görülüyor. Endekste %28 e yakın ağırlığı bulunan gıda fiyatları TÜFE ye aylık bazda.1 puanlık bir katkı yaptı. Gıda 2% fiyatları Haziran ayında düşüşe en büyük katkıyı yapan kalem olmuştu(.94 puanlık negatif katkı). Fiyatların %.23 gerilediği Temmuz ayında ise tam tersi bir tablo ile en büyük pozitif katkı (.1 puanlık pozitif katkı) gıda fiyatları tarafından geldi. Giyim ve konut fiyatları bu ay enflasyona negatif katkı yaparken (sırasıyla - %2, -%.1) diğer kalemler toplamda %.9 a yakın sınırlı artışlar gösterdi. Kasım ayında yıllık bazda %13.67 e ulaşarak zirve yapan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) Temmuz ayında da gerilemeye devam etti. ÜFE aylık bazda TÜFE den daha sert bir düşüş kaydederek %1 oranında geriledi. Böylece Mayıs ayında %8.6 ya yükselen yıllık ÜFE olumlu baz etkisiyle %6.13 e kadar gerilemiş oldu. Özel Kapsamlı Endekslere bakıldığında, Enerji, Alkollü içecekler ve tütün ürünlerini dışarıda bırakan I Endeksi nin (çekirdek enflasyonun) de genel düşüş trendinin koruduğu görülüyor. Endeks %7.43 den %7.5 e yükselmesine rağmen Nisan ayından bu yana.75 puanlık bir düşüş kaydetti. 12% 1% 8% Manşet ve Çekirdek TÜFE Manşet 9.7% Dış Ticaret Dengesi, Haziran 212 Dış Ticaret Dengesi Haziran ayında 8 milyar $ olan piyasa beklentilerinin altında 7.2 milyar $ lık bir açık verdi. Haziran ayı geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında ticaret açığının %3 oranında daraldığı görülürken ihracat %17 artarak 13.3 milyar $ a yükseldi, ithalat ise %5 azalarak 2.4 milyar $ a geriledi. Son 12 aylık dönem incelendiğinde Mayıs ayında 97.6 milyar $ olan yıllık dış ticaret açığının 94.5 milyar $ a gerilediği ve 211 Haziran ayından bu yana en düşük değerini aldığı görülüyor Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekslere göre, -12 May6 May7 May8 May9 May1 May11 Mayıs ayında %1.5 oranında gerileyen ihracat Haziran ayında %2.9 luk bir artış gösterirken, ithalat ise geçtiğimiz ay %1.1 artmasının ardından Haziran ayında %.1 oranında bir düşüş gösterdi. İhracat ülke grupları bazında incelendiğinde ise AB nin pazar payını kaybetmeye devam ettiği görüldü. Haziran ayında AB nin ihracattaki payı geçen yılın aynı ayına göre 11.1 puan gerileyerek %37.1 olarak gerçekleşti. Nominal ihracat rakamları aynı dönemde %1 oranında azalarak 4.9 milyon $ oldu. Aynı dönemde MENA nın %29 olan payının %37 e kadar yükseldiği görülüyor. Nisan ve Mayıs aylarında da olduğu gibi en çok ihracat yapılan ülke, Almanya yı ikinci sıraya iten İran oldu. Nisan- Haziran döneminde İran a yapılan ihracat %474 oranında artarak 4.7 milyar $ olurken, bunun %83 ü altın ihracatını da kapsayan Kıymetli taşlar ve metaller kaleminden kaynaklandı. Enerji ithalatının büyük bir bölümünün gerçekleştirildiği Rusya dan yıllık bazda %33.5 artışla 2.4 milyar $ lık ithalat yapıldı ve en çok ithalat yapılan ülke oldu Dış Ticaret Dengesi (Yıllık, Milyar $) Dış Ticaret Dengesi Enerji dengesi Enerji dışı denge 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler DIBS End. 5 Günlük Değ (%, $ Bazında).1 DIBS End. 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) 2.4 Emtia End Emtia End. 2.3 Altın -1.8 Altın -1.5 TL-Basket 1.4 TL-Basket 1.8 EURO/$ -.9 EURO/$ -3.1 MSCI TR -1. MSCI TR 2.2 MSCI EM MSCI EM -1.2 ABD-S&P.4 ABD-S&P Gelişmiş ülke merkez bankalarından beklenen müdahalelerin gelmemesi altın fiyatlarını aşağı çekti. USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%) Aylık Libor Faizi (%) Aylık USD Libor USD JPY EUR Aylık USD Libor 1 Aylık USD Libor Ocak 1 Ocak 11 Ocak Ocak 1 Ocak 11 Ocak Euro Libor faizleri hızla gerilemeye devam ediyor. Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai Tr-Imkb1 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac4 UK-FTSE 1 EU-DJ Stoxx 5 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global Hisse Senedi Endeksleri Değişim (%) 1 Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 21=1) 125 MSCI IMKB Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Ocak 1 Ocak 11 Ocak 12 IMKB diğer GOÜ hisse senedi endekslerinden pozitif ayrıştı. Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Politika Faiz Oranları (%) Gösterge Tahvil Faiz Oranı 4 3 GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; S&P, LT FX) TR, BB Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB 8 6 MB Haftalık Repo Faizi Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi Şubat 11 Haziran 11 Ekim 11 Şubat 12 Haziran 12 1 Temmuz 1 Temmuz 11 Temmuz 12 Türkiye nin gösterge tahvil getirisi %7.5 in altına geriledi. BRL MXN CZK PLN HUF ZAR KRW TRY JPY GBP EURO USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) Aylık Değ (%) Günlük Değ (%) Kasım 1 Mart 11 Temmuz 11 Kasım 11 Mart 12 Temmuz TL GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) GOÜ Ortalaması Temel Endişe: Cari Açık Temel Endişe: Enflasyon TL sepet karşısında arasındaki yatay seyrine devam ediyor. Emtia Endekslerinde Değişim (%) Tarım Tem. Maden Aylık Değ (%) Değ. Maden Günlük Değ (%) -1.8 Enerji Top. Endeks Endişe (VIX) Endeksi Tarım emtialarında görülen yükseliş hız kesti. Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Haftalık Görünüm Gözler Bir Kez Daha Merkez Bankalarında Eylül 28 de Lehman ın batışı ile başlayan global krizin üzerinden neredeyse 4 yıl geçmesine rağmen ve henüz krizin sona erdiğini söylemek mümkün değil. Bu denli uzun süren ve geniş kesimleri etkilemiş krizin bugüne kadar çok büyük yaralar alınmadan yönetilebilmiş olması çok önemli. Bunda şüphesiz en büyük paya her ne kadar zaman zaman eleştiriliyor olsalar da- gelişmiş ülkelerin merkez bankaları sahip. Özellikle FED (ABD Merkez Bankası) ve ECB (Avrupa Birliği Merkez Bankası), krizin ilk başlarından bugüne kadarki dönemin tamamında kapasitelerinin üzerine çıkıp yetişebildikleri her soruna yetişmeye çalıştılar. FED önce çok kararlı adımlarla 28 in son çeyreğinde politika faizlerini sıfıra çekti (hedef faizi %-%.25 arasında) ve 1.7 trilyon $ lık devasa bir Parasal Genişleme (PG, yani para basıp tahvil alarak faizleri düşürmek) programı açıkladı. 21 yılı yaz aylarında ekonominin yine yavaşlayacağını öngörünce 6 milyar $ lık ikinci bir PG programına daha başlayacağını duyurdu. PG programlarının yeterli olmadığını görünce aktifindeki kısa vadeli tahvilleri satıp yerlerine uzun vadelileri koyarak (ki buna twist operasyonu adı verildi) (Milyar $/ ) uzun vadeli faizleri düşürdü. Sonrasında uzun vadeli faiz Bilanço Büyüklükleri 3,6 beklentilerini daha da düşürmek için politika faizinin en azından 214 yılına kadar sıfır düzeyinde götürüleceğini 3,2 FED (Sol Eksen) açıkladı (yandaki grafik) 2,8 ECB (Sol Eksen) ECB ilk başlarda FED kadar aktif davranmadı. Politika 2,4 faizini %1 e çekti ve bunun üzerine uzun süre hamle yapmadı. AB deki sorunlar rayından çıkıp bankalar, güneydeki 2, sorunlu AB ülkeler ve hatta AB nin geri kalanı sorgu- 1,6 lanır hale gelince harekete geçildi. Önce geçen yıl bu zamanlarda 212 milyar luk İtalya ve İspanya (ve biraz 1,2 da Yunanistan) tahvillerini ikinci piyasadan toplayarak 8 getirilerinin sürdürülemez seviyelerin altına gelmesine Ocak 7 yardımcı oldu. Ardından kaynak sıkıntısı içindeki bankalara Eylül 8 Mayıs 1 Ocak 12 LTRO adı verilen iki farklı operasyonla 1.1 trilyon luk uzun vadeli ve düşük faizli kredi verdi. En son olarak da ban- kaların birbirlerine kaynak kullanımını özendirmek için ECB de tuttukları mevduatların faizini % a düşürdü (yandaki grafik) Bu hamlelerin hem ekonomiye hem de finansal piyasalara önemli katkısı oldu. Geniş çaplı finansal ve ekonomik sorunlara karşın (Lehman Brothers ve Yunanistan gibi birkaç istisna örnek dışında) büyük çaplı banka ya da ülke iflası önlendi, global ekonomi potansiyelinin altında olsa da büyümeye devam etti, konut fiyatları yeniden yükselmeye başladı, piyasalar büyük oranda 28 inden önceki seviyelerinin üzerine çıktı. Diğer taraftan bu süre iyi değerlendirilemeyip atılması gereken adımlar bir atılamayınca (AB de mali birlik ve/veya sorunlu ülkelerin Euro dışına çıkarılması, ABD de 213 başında hayata geçirilecek olan mali önlemlerin engellenmesi vs.) beklentiler yeniden bozuldu. Şimdi gelinen noktada piyasaların FED ve ECB den talebi ekonomilerine desteğe yeniden devam etmeleri ve otoritelere gerekli adımları atmaları için bir kez daha zaman kazandırmaları. Bu beklentilerin neler olduğuna bakıldığında dört ana grupta toplayabiliriz: 1- Tahvil Alımı: FED ve ECB tahvil alımları ile bugüne kadar piyasaya toplamda 2.5 milyar $ ın üzerinde bir kaynak sağladı. Şimdi piyasaların beklentisi bu rakamın mümkünse açık uçlu programlar dahilinde daha da arttırılması. Örneğin FED in ekonomik aktivite toparlanana kadar aylık belli bir miktardan (örneğin minimum 5 milyar $) tahvil alımına devam etmesinin; ya da ECB nin İspanya ve İtalya tahvil getirileri belirli bir oranın üzerine çıkarsa (örneğin %7) tahvil alımını koşulsuz yaparım tarzında açıklama yapmasının eski müdahalelere kıyasla çok daha etkili olacağı düşünülüyor. 2- Likidite Operasyonları: AB nin güneyindeki sorunlu ülke bankalarından mevduat çıkışları devam ediyor ve bankalar arası para piyasasından borçlanma imkanları eskiye oranla önemli ölçüde azalmış durumda. ECB nin 211 sonu ve 212 başlarında yaptığı iki LTRO operasyonu hem bankaları likidite anlamında rahatlatmış hem de bankaların elindeki fazla likiditeyle kamu kağıtları almaları ve az da olsa kredi vermeleri sağlanarak tahvil getirilerinin gerilemesine ve ekonomik aktivitenin canlanmasına yardımcı olunmuştu. 6

7 Haftalık Görünüm Şimdi yeni LTRO operasyonlarının (daha gevşek teminat koşulları ile) yapılması ve bankalara bu kredilerin sağlanması olumlu havanın geri gelmesine yardımcı olabilir. 3- Bankalara Sermaye Desteği: AB bankalarına yardımcı olacak bir diğer mekanizma da bankacılık lisansı alacak ESM e (Avrupa Kurtarma Fonu) ECB den kaynak aktarılması; ESM in de bunu ihtiyacı olan bankalara kullandırması olabilir. Zaten Haziran daki AB liderler zirvesinde de bu yönde bir prensip kararı alınmıştı. Ama bunun hayata geçirilmesi yıl sonunu bulabileceğinden daha öncesinde ECB nin devreye girmesi ve yeni bir likidite operasyonu (LTRO 3) ile bankaları rahatlatması önemli. 4- Düşük Faiz Oranı Taahhüdü: Halihazırda FED in politika faizi % (%-%.25 arasını hedefliyor), ECB nin ise %.75. FED politika faizini daha indiremez ama ye kadar bu düşük seviyelerinde götüreceğim diyebilir (daha önce 214 sonuna kadar demişti). ECB nin %.75 olan politika faizini daha da düşürmesi sembolik bir hamlenin ötesinde bir anlam taşımasa da FED e benzer bir taahhütte bulunmasının AB içindeki ekonomik aktiviteye pozitif katkıları olabilir. 5- Diğer Hamleler: ECB daha önce bankaların ECB de tuttukları kaynakların faizini % a çekmişti. FED içinse bu oran %.25. Bu iki merkez bankasının da bu oranı -%.25 e çekip kaynakları kendisinde tutan bankaları cezalandırma imkanları var. Bunu yaparlarsa bankaların kaynakları atıl durumdaki kaynakları yeniden ekonomiye dönebilir. Örneğin HSBC nin ikinci çeyrek bilançosunda ECB de 148 milyar $ lık devasa bir kaynağın tutulduğu görülüyor. Aynı rakam 27 sonunda sadece 8 milyar $ dı. Bu hafta piyasalar can kulağı ile FED ve ECB toplantılarından gelecek açıklamaları bekledi ve yukarıdaki 5 maddeden birkaçının hayata geçmesini umdu. Özellikle geçen hafta ECB başkanı Draghi nin Euro yu korumak için ne gerekiyorsa yapılacaktır şeklindeki iddialı açıklamaları sonrasında ECB den somut hamleler geleceği beklentisi arttı. Önce Çarşamba günü FED hamle yapabilirim ama biraz daha bekleyeceğim dedi ve beklentileri canlı tuttu. Yani piyasalara parasal gevşeme havucunu gösterdi ama hemen adım da atmadı. Buna karşın FED in daha önceki hamleleri düşünüldüğünde PG hamlesini çok uzatmadan yapacaktır. Zaten bu saatten sonra PG yapmayacağım derse piyasalarda toptan bir çöküş olacağının da farkında. Şimdi Ağustos sonundaki Jackson Hole (Bernanke ikinci PG programı müjdesini 21 yılındaki Jackson Hole konuşmasında vermişti) ve 13 Eylül FED toplantısında yapılacak açıklamalar beklenecek ve muhtemelen bu iki toplantıdan birinde bazı adımlar atıldığı görülecek. Ama bu sefer PG yapıp yapmaması kadar bunun yanına başka neler ekleyebildiği de çok önemli olacak. Yukarıda açıklandığı üzere ucu açık bir PG ve/ veya bankaların kendisinde tuttuğu mevduat faizini negatife çekmek gibi yeni ve yaratıcı hamleler yaparsa etkisi çok daha fazla ve daha uzun vadeli olabilir. FED den bir gün sonra toplanan ECB nin yapacağı açıklamalar piyasalar açısından daha önemliydi. Zira kangren haline gelmiş sorunlar AB tarafındaydı ve yukarıdaki maddelerde açıklandığı üzere ECB nin bu konuda atabileceği daha fazla adım vardı. Draghi nin toplantıdan tam bir hafta önce gelen cesur ve iddialı açıklamaları bu beklentileri doğal ola- 1 Yıllık Tahvil Getirileri (%) 8 rak arttırdı. Buna paralel ilk aşamada yüklü bir tahvil alım İtalya İspanya programı gelmesine neredeyse kesin gözüyle bakılıyordu. %7.2 Zaten %7.75 lere kadar çıkmış İspanya 1 yıllık tahvil getirileri bir önceki hafta Draghi nin açıklamaları ardından 7 hızla gerileyerek %6.6 seviyelerine kadar inmişti. 6 %6.2 Ama olmadı Draghi somut bir hamle açıkla(ya)madı. Bunun üzerine /$ paritesi, borsalar, tahvil getirileri son bir haftadaki getirilerini birkaç dakika içinde geri verdi. Bugün 5 itibarıyla İspanya 1 yıllık tahvil getirisi yeniden %7.2 ye çıktı ve bu seviyelerin sürdürülemez olduğunu ECB de herkes kadar iyi biliyor (yandaki grafik). Draghi ECB ve/ 4 veya ESM/EFSF gidip ikinci piyasadan İspanya ve İtalya Temmuz 11 Ekim 11 Ocak 12 Nisan 12 Temmuz 12 tahvili alırız, ama bunun için bu ülkeler önce resmi olarak ESM/EFSF ye başvurup yardım talebinde bulunmalılar ve bunun karşılığında gerekli tasarruf önlemlerini başlatmalılar dedi. Muhtemelen Almanya nın katı duruşu ECB nin bu kararında etkili oldu. 7

8 Haftalık Görünüm Almanya ECB koşulsuz şartsız bu ülkelerin tahvillerini ikinci piyasadan toplarsa sorunlu ülkelerin reform yapma azmi ve nedeni ortadan kalkacak endişesi taşıyor. Bunun yanında İtalya ve İspanya nın toplam borcu 2.4 trilyon gibi devasa bir rakam. Şimdiye kadarki 212 milyar luk alımla birlikte bunun yaklaşık %8 i ECB nin eline geçti. Almanya bu oranın hızla yükselmesinden de endişe ediyor Haziran AB liderler zirvesinde alınan AB Kurtarma Fonu nun (EFSF/ESM) ülkeler dışında bankalar için de kullanılabilmesi, ESM in artık öncelikli alacaklı olmaması ve ESM in gerektiğinde sorunlu ülke tahvillerini alabilmesi gibi kararlar ardından Almanya nın Fransa-İtalya-İspanya ittifakına karşı önemli tavizler verdiği ve bir yenilgi aldığı yorumları yapılmıştı. Bugün gelinen noktada Almanya nın ve Merkel in ECB nin elini kolunu bağladığı, daha önce herhangi bir koşula bağlı kalmadan yaptığı sorunlu ülke tahvil alımlarını bile prosedürel ve zor süreçlere bağladığı anlaşıyor. Bu anlamda Almanya nın durumu 1-1 e getirdiğini söylemek yanlış olmaz. Daha önce ülkelere doğrudan ESM/EFSF yardımını ağır şartlara bağlayan Almanya şimdi ikinci yolu da kapadı ve ECB nin ülke tahvilleri almasını benzer şartlara bağlamış oldu. Bundan sonraki dönemde muhtemelen tahvil getirilerinin sürdürülemez seviyelere çıkacağını görecek olan İspanya ve İtalya nın AB ile devam mı? Tamam mı? sorusuna kesin bir cevap vermeleri gerekiyor. AB ile devam edeceklerse ağır bütçe önlemlerini kabul edip bu yönde adımlar atmaları gerekecek. Bu uzun yıllar sürecek düşük/negatif büyüme, zaten rekor seviyelere gelmiş olan işsizlik oranlarının daha da yükselmesi ve banka/şirket iflasları anlamına geliyor İkinci bir opsiyon da Tamam demeleri. Bizce bu ülkeler için AB (Euro) dışına çıkıp, büyük oranda bir devalüasyon + reform paketi + banka yeniden yapılandırma + borç yeniden yapılandırma programı ile ekonomilerini (ilk opsiyona kıyasla) daha kısa sürede ayağa kaldırmaları halen en mantıklı çözüm yolu olarak gözükmeye devam ediyor. 8