Yrd.Doç.Dr. Serap Erdoğan Gaziosmanpaşa Ünv. Tıp Fak. Psikiyatri AD Gazi Ünv. Nöropsikiyatri Merkezi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yrd.Doç.Dr. Serap Erdoğan Gaziosmanpaşa Ünv. Tıp Fak. Psikiyatri AD Gazi Ünv. Nöropsikiyatri Merkezi"

Soner Bozkurt
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yrd.Doç.Dr. Serap Erdoğan Gaziosmanpaşa Ünv. Tıp Fak. Psikiyatri AD Gazi Ünv. Nöropsikiyatri Merkezi

2 Araştırmacı: - Danışman: - Konuşmacı: -

3 İnsan bedeni dünyayı ikiye ayırır: Renk dünyası, acı dünyası Paul Valery

4 Kronik, ataklar halinde seyreden (4-72 saat), tek taraflı, zonklayıcı nitelikte, bulantı, fotofobi, fonofobi belirtilerinin eşlik ettiği baş ağrısı Kadınlarda % Erkeklerde % Auralı, aurasız migren Poligenik multifaktöryel

5 Kortikal yayılan depresyon (cortical spreading depression): 3-5 mm/dk. Hızla ilerleyen nöronal ve glial depolarizasyon dalgası Görme korteksi; hipoksi, vazokonstrüksiyon ardından vazodilatasyon, nöronal şişme ve dendritik çıkıntılarda geçici kayıp

6 Serebral hipomagnezemi, eksitatuar aminoasit konsantrasyonunda artış, beyin damarlarında aktivite artışı ->Nosiseptif uyaranlara duyarlılıkta artış Serotonerjik sistem, nitrik oksit, kalsitonin gen ilişkili peptid, P maddesi, vazointestinal peptid, adipositokinler, oreksin

7 m

Kalsiyum kanal blokerleri Antiepileptikler (valproik asit,

8 Serotonerjik sistem (5HT-1B/D/F/A reseptör agonistleri) Antiinflamatuar analjezikler Ergo alkaloidleri B bloker ilaçlar Kalsiyum kanal blokerleri Antiepileptikler (valproik asit, lamotrijin, topiramat) Seçici serotonin gerialım inhibitörleri, trisiklik antidepresanlar Lityum

9 Kronik seyirli, ataklar halinde giden duygudurum bozukluğu Genel toplumda prevelans %1-3 Erkeklerde 9-15/ ; kadınlarda / Poligenik multifaktöryel

10 Siklotimi-bipolar sürekliliği (Akiskal, 1977) Spontan hipomanik atakların eşlik ettiği depresyon: BAP II Siklotimik depresyon: BAP-II (1/2) Antidepresanla ilişkili hipomani BAP III Hipertimik depresyon BAP IV

11 Mizaç; doğuştan gelen, uzun süreli, genel olarak kararlılık gösteren davranış özellikleri Kretschmer (1936): endogenous psychoses are nothing but exaggerated forms of normal temperament. Crichton- Miller (1930): The term manic depressive psychosis may be correct enough for use in mental hospitals... the term cyclothymia, on the other hand... includes all the milder manifestations, and brings the whole syndrome within the frontiers of everyday life.

12 Kraepelin: kişisel görüntü, temel durum (depresif, manik ya da hipertimik, irritabl, siklotimik) (Kraepelin, 1921) Akiskal: Bipolar bozukluğun altında yatan genetik özelliklerin sık rastlanılan fenotipik bir ifadesi Siklotimik, hipertimik, irritabl, anksiyöz, depresif (AkiskalveMallya, 1987; AkiskalveAkiskal 1992) Evrimsel rol (AkiskalveAkiskal, 2005) The Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire (TEMPS- A) (Akiskalve ark. 1998)

13 1. grup: Hipersomniaya karşılık azalmış uyku gereksinimi Engellenmenin olmadığı insan ilişkilerine karşılık içe dönük kendilik ifadesi Suskunluğa karşılık konuşkanlık Kaygısız neşe haline karşılık açıklanamayan ağlama hissi Durup dinlenmeksizin aktivite göstermeye karşın psikomotor tembellik hali 2. grup: Ötoniye karşılık letarji ve somatik rahatsızlık Hissizleşmeye karşılık keskin algılar Anlama yavaşlığına karşılık keskin kavrayış Düşük kendilik değeri ile kendine aşırı güvenme arasında gidip gelen kendilik algısı Kötümserliğe karşılık iyimserlik ve dikkatsiz davranışlar

14 İrritabl, neşeli, aşırı iyimser ya da coşkulu Naif, aşırı güvenli, kendinden emin, övüngen, gösterişli ya da büyüklenmeci Canlı, planlarla dolu, tedbirsiz, durmak bilmeyen dürtüsellik Aşırı konuşkan Sıcakkanlı, dışadönük, insan düşkünü Olaylara fazlasıyla müdahil olma, burnunu sokma Engellenmeme, uyaran arayışı, seçici olmama

15 Aksi, irritabl, kolay sinirlenen, nadiren ötimik Olumsuz düşünme eğilimi Aşırı eleştirel ya da yakınmacı Kötü şakalar yapan Göze batan, sıkıntı verici Disforik huzursuzluk Dürtüsel

16 Hüzünlü, kötümser, espri yapmayan, eğlenceden yoksun Sessiz, pasif, kararsız Şüpheci, aşırı eleştirel ya da yakınmacı Karamsarlığa kapılma, endişelenme eğilimi Vicdanlılık ve kendini disipline etme Kendine dönük eleştirel ve küçümseyici bakış Yetersizlik, başarısızlık düşünceleri ve olumsuz olaylarla aşırı uğraş

Cloninger: Temperament and Character Inventory (TCI) 3 karakter boyutu: Kendi kendini yönetme, işbirliği yapma, kendini aşma 4 mizaç boyutu: Yenilik

17 Cloninger: Temperament and Character Inventory (TCI) 3 karakter boyutu: Kendi kendini yönetme, işbirliği yapma, kendini aşma 4 mizaç boyutu: Yenilik arayışı (YA), zarardan kaçınma (ZK), ödül bağımlılığı (ÖB), sebat etme (SE) YA: Öfke, Dopamin ZK: Korku, Serotonin ÖB: Bağlanma, Noradrenalin SE: Tutku, Glutamat

18 Mizaç özellikleri duygudurum bozukluklarının altsendromal belirtilerini tanımlar Mizaç özellikleri duygudurum ataklarının belirti görünümünü değiştirebilir Mizaç özellikleri duygudurum ataklarına sebep olmaz fakat atakların şiddetini arttırır Duygudurum bozukluğunun varlığı kişilik ya da mizacı değiştirir

19 Klinik özellikler Kronik, ataklar, mevsimesel etkilenme Genetik 4q21-24, 5q21, 6p , 14q21.2-q22.3, 20p11 ; AHM (CACNA1, SCN1A, ATP1A2) (Oedegaardve ark,2010) Nörotransmitter sistemleri Serotonin, dopamin, glutamat Aile öyküsü Tedavi Ortak ilaçlar Diğer Sodyum, potasyum kanalları

20 BAB ta migren görülme prevelansı %39 Migreni olan hastalarda BAB başlangıç yaşı daha küçük Migreni ve BAB olan hastalarda anksiyete bozukluğu eşlik etme oranı daha yüksek Atipik depresyon belirtilerine daha sık rastlanmakta BAB ta migren görülme sıklığı unipolar depresyon hastalarından 2.9 kat fazla

21 Unipolar depresyonu olan hastalardan ailesinde BAB öyküsü bulunanlarda migren görülme oranı daha yüksek BAB II de migren görülme oranı daha fazla Migrenlilerde bipolar spektrum bozukluklarının görülme sıklığı %8-10 (genel toplumdan 2-3 kat fazla) Migreni olan BAB hastalarında intihar oranları daha yüksek Auralı migren yaşam boyu prevelansı BAB ta genel toplumdan 2 kat fazla

22 Lateralite Sumatriptan testinde BAB ve migren birlikteliği olanlarda büyüme hormonu yanıtında küntleşme Migreni olan unipolar depresyon hastalarında, depresif atak sayısı fazla, affektif mizaç, irritabilite, mevsimsel değişiklik, agorafobi ve ailede migren öyküsü daha sık (Oedegaard ve ark. 2005) Unipolar depresyonu olan hastalardaki migren, bipolar spektrumuna ait bir özellik mi?

23 Migren kişiliği (Wolf, 1937) Migreni olanlarda ZK puanları yüksek (Sanchez- Roman S ve ark, 2007) ZK ve SE puanları yüksek (Monginive ark. 2005) ZK puanları BDÖ puanları ile korele (Bozve ark. 2004) ZK yüksek, YA düşük (Di Pierove ark, 2001) Fark yok (Nylanderve ark. 1996) Serotonerjik sistem

24 Migren aurası olarak hipomani (Datta ve ark 2006) Affektif mizaç; auralı migreni olanlarda %56, aurasız migreni olanlarda %46, baş ağrısı olmaksızın aurası olanlarda %28, kontrol grubunda %32 (Oedegaard ve ark. 2005) Migreni olan unipolar depresyon hastalarında affektif mizaç dah asık (Oedegaard ve ark. 2005)

25 TCI, TEMPS-A, HAD (n=65) Migren grubunda ZK yüksek, YA düşük %44 depresyon, %33 anksiyete 4 depresif, 4 anksiyöz, 2 depresif+anksiyöz, 3 irritabl 1 siklotimik

Mizaç özellikleri/migren duygudurum bozukluklarının altsendromal belirtilerini tanımlar Mizaç özellikleri/migren duygudurum ataklarlarının belirti görünümlerini

26 Mizaç özellikleri/migren duygudurum bozukluklarının altsendromal belirtilerini tanımlar Mizaç özellikleri/migren duygudurum ataklarlarının belirti görünümlerini etkiler Mizaç özellikleri/migren duygudurum ataklarına sebep olmaz fakat atakların şiddetini arttırır Duygudurum bozukluğunun/migren varlığı kişilik ya da mizacı değiştirir

27 Süregen seyirli, tekrarlayıcı ataklar, bir stres faktörü olarak ağrının etkisi Doğuştan gelen mizaç özelliklerinin strese/ağrıya yanıtı etkilemesi Bipolar spektrum özelliği olarak migren?

28 Fiziksel acı, bir sinirdeki belli bir durumun basit, yaygın sinirsel etkisi değildir. Bir uyaranla bedenin tümü arasındaki çatışmanın sonucudur. Rene Leriche Ağrıyla ilgili düşüncelerimiz ve ağrının kendisi arasında bir bireysel deneyim alanı vardır ve bu alan içinde yaşadığımız kültür tarafından etkilenir.

Benzer belgeler

Serhat Tunç 1, Yelda Yenilmez Bilgin 2, Kürşat Altınbaş 3, Hamit Serdar Başbuğ 4 1

Serhat Tunç 1, Yelda Yenilmez Bilgin 2, Kürşat Altınbaş 3, Hamit Serdar Başbuğ 4 1 53. Ulusal Psikiyatri Kongresi, (TPD, 2017) 3-7 Ekim 2017 Bursa, Türkiye SS: 0167 5 Ekim, 2017 18.00 Özkıyım girişimi öyküsü olan ve olmayan bipolar bozukluk olgularının mizaç ve klinik özelliklerinin