Bilimsel Araştırma ve Süreçleri

Transkript

1 1 Bilimsel Araştırma ve Süreçleri Araştırma: Çevreyi tanımaya, profilini çıkarmaya, değişkenlerle ilgili ilişkileri ortaya çıkarmaya çalışan, bir problemin ortaya çıkmasına yol açan etkenlerle ilgili neden, niçin, nasıl, ne zaman, nerede gibi sorulara cevap veren uğraşlar ve bilimsel bilgi üretme işlevi olarak görülmektedir. Araştırma, verilerin toplanması, analizi ve yorumuna dönük faaliyetleri kapsar. Araştırma objektif tarzda ilmi usullerle yapıldığında faydalı sonuçlar ortaya çıkarır. Sözlük anlamıyla araştırma bir gerçeği ortaya çıkarmak için aramalarda bulunma şeklinde ifade edilir.

2 2 Araştırmalar, çevredeki değişkenleri uluslararası bilim standartlarına uygun şekilde ölçerek, tartarak veya sayarak rakam olarak tespit ve bu sayı değerlerini kullanarak, bir değişkenin ana eğilimini belirleyerek geçerli ve güvenilir sonuca ulaşmak, genellemeler yapmak ve kanunlar ortaya koymak amacıyla yapılan çalışmalardır. Bilgiyi öğrenme, kullanma ve sahiplenerek hükme dönüştürme süreci araştırma konularında da önemli bir yer tutmaktadır. Araştırma, bilinmeyeni bilmeye, öğrenmeye yönelik yapılan bilimsel-teknolojik faaliyetlerdir. Bir amaca yönelik, belirli aşamalar içerisinde ve bir yöntem dâhilinde yapılan ilmi çalışmalara araştırma adı verilir. Geliştirme ise, mevcut bilgiyi ya da teknolojiyi yeni düzenlemelerle daha iyiye doğru yönlendirme faaliyetidir.

3 3 Bilimsel Araştırma Nedir? Bilimsel araştırma, bir araştırmacının bir problemi ele alarak açıkça belirtilmiş sonuçlar üretmesinin yoludur, raporudur. Her rapor, raporu hazırlayanın veya bir başkasının önceden yapmış olduğu araştırmalara dayandırılmıştır. Bütün çalışmalarda yapılacak şey seçilen konuyu araştırmak ve bulguları kaleme almaktır. Bilimsel araştırma, araştırmacının sistematik bir şekilde veri toplaması ve bu verileri analiz etme sürecidir. Daha başka bir anlatımla bilimsel araştırma problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla; planlı ve sistemli olarak, verilerin toplanması, analizi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir.

4 4 Araştırmada Temel Amaçlar: 1. Bir sorunu çözmek, 2. Yeni bir ürün ortaya koymak, 3. Yeni bir yöntem veya teknoloji ortaya koymak, 4. Yeni bir bilgi ortaya koymak, 5. Ekonomik fayda sağlamak.

5 5 Bilimsel Araştırmanın Amaçları Araştırma kavramı çok değişik biçimlerde algılanmaktadır. Günlük konuşmalarda, çantasını koyduğu yeri unutarak onu bulmaya çalışanla, laboratuarda deney yapan birinin yaptığı işe kadar, çeşitli tür ve düzeydeki çabalar araştırma olarak nitelendirilmektedir. Oysa bilimsel anlamda araştırma, karşılaşılan bir güçlüğün giderilmesi için bilimsel yöntemin uygulanması ya da planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenişi (analizi), yorumlanarak sonucun raporlaştırılması ile problemlere güvenilir çözümler arama süreci şeklinde tanımlanmaktadır.

6 6 Bilimsel araştırmanın amaçları şu şekilde ifade edilebilir: Olayların tanımlanması, sınıflaması, Olaylar arasındaki ilişkileri bulmak, Olayları anlamak ve açıklamak, Olayların önceden tahmin edilmesi, Olayların kontrolü ilişkilerin içindeki sebepleri incelemektir.

7 Araştırma Problemi Nasıl Olmalıdır? Araştırma en baştan en sona, sağlam bir plana dayanmalıdır.

8 8 Araştırma yaparken problemin cevaplandırılabilir ve incelenebilir olmasına dikkat edilmelidir. Araştırma problemi orijinal olmalıdır. Bilinen doğrular üzerine araştırma, bilime ve topluma bir yarar sağlamaz. Yaptığınız araştırma, bilime katkıda bulunmalı veya bir problemimizi çözmelidir.

9 9 Eldeki problem, konu ve araştırma coğrafyası mutlaka sınırlandırılmalıdır, Problem üzerinde etkili olan tüm değişkenlerin kontrol altına alınması gerekir, Araştırma hipotezi yazılılmalıdır, Varsayım veya denence doğru olup olmadığı araştıracak (test edilecek) hükümdür.

10 10 Araştırma amacı, gözlem ve araştırmalardan çıkan tahmin veya araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahmin. Varsayım: Var olduğu düşünülen/kabul edilen anlamını taşır. Bir araştırmada problemin doğuşu, genelde o konuya ilişkin varsayımlardan hareketle oluşur.

11 11 Örnek: araştırma konusu; ilköğretim öğrencilerinin süt ve süt esaslı ürünlerin sağlığa etkileri hakkında bilgi düzeylerinin belirlenmesi ise araştırıcının; bu konuya ilişkin bazı varsayımları bulunmaktadır. Bu varsayım büyük olasılıkla ilköğretim öğrencilerinin süt ve süt esaslı ürünlerin sağlığa etkileri hakkında bilgileri yetersizdir şeklindedir. Araştırmacının bu konuyu seçmesinin nedeni büyük bir olasılıkla araştırmacının o alanda bir sorun görmesi ve araştırmaya gerek duymasıdır.

12 12 Her araştırma bazı varsayımlar üzerine kurulur. Bu varsayımlar genelde herkesin doğru bulduğu kabullerdir. Araştırmanın dikkatini çeken bu kabuller bilgi, deneyim, gözlem, inanç, görüş ve düşünceler gibi bilimsel ve çevresel kaynaklardan gelir. Ölçülebilir hipotezler belirleme. Bağımlı değişkendeki değişmeleri ölçmeliyiz. Bu değişikliği bağımsız değişken etkiler. İstatistiksel olarak anlamlı bağlantılar, ilişkiler aranır, Bazı hipotezler bağımsız ve bağımlı değişkenler arasındaki ilişkileri incelerler.

13 13 Bir Araştırmacıda Bulunması Gereken Özellikler Açık Fikirli Olması, Farklı Görüşlerde de Mantık Arayabilmesi, Kuşkucu Olması, Gözlemlerinde Bağımsız Olması, Yeterli Kanıt, Bilgi Olmadığında Kararı Erteleyebilmesi, Tüm Değerlendirmelerini Belli Ölçütlere Göre Yapması, Çalışmalarında Sebatlı ve Özenli Olması, Olaylar Arasındaki Bağıntıları Kurarak Bunları Değerlendirebilmesi

14 14 Araştırmada Geçerlilik ve Güvenirlik Araştırmada belli sorulara cevap aranır ya da belli hipotezler test edilir. Bu durumların niteliği geçerlik ve güvenirlik konusudur. Bu kavramlar araştırmanın belli parçalarının değerlendirilmesinde, değişkenlerin ölçülmesinde kullanılır. Eğer bir ölçme, tanım ya da sınıflama istediğiniz biçimde sınıflama ya da ölçmeyi gerçekte başarırsa ölçer ya da sınıflarsa geçerlidir denir. Bir matematik başarı testi gerçekten de matematik başarıları ölçerse geçerlidir. Ölçülmek istenen odur. Geçerlik, araştırmanın amaçlarına bağlıdır. İyi bir operasyonel tanım her zaman aynı sonucu verirse güvenilirdir.

15 15 Bilimsel Araştırmanın Temel Özellikleri Bir bilimsel araştırma; Açık, Anlaşılır, Güvenilir, Gerçekçi, Düzenli, Belirli bir mantık çerçevesinde ve Doğru olmalıdır. Konu çok fazla dağıtılmadan, belirli bir düzenle anlatılmalıdır. Özetle;

16 16 Bir bilimsel araştırmanı aşağıdaki özellikleri taşıması gereklidir: Düzenlilik göstermesi, Verilere dayalı olmalı, Nesnel olmalı ve Analitik olmalıdır.

17 17 Bilimsel Araştırma Nasıl Yapılır? Konu Seçimi Araştırmacılar ilgi duydukları konuyu belirleyerek ilgili birimlere iletirler. Konular belirlendikten sonra; aşağıdaki noktalara dikkat edilerek araştırma raporu hazırlanmalıdır. Seçilen Konunun Araştırılması

18 18 Okuma, yazma ve düşünme bir araştırmanın vazgeçilmez üç unsurudur. Raporun özünü ortaya çıkarmak için yapılacak ilk adım, sizden önce aynı konuda bir başkasının makale veya kitap şeklinde bir çalışma yapıp yapmadığını bulmaktır. Bunun için iyi bir literatür çalışması yapmak yani o konunun eski kayıtlarına bakmak gerekir. Bu işlemin temel başvuru kaynakları kütüphaneler ve günümüzde çok yaygın olarak kullanılan Internet tir.

19 19 Kütüphanelere nasıl ulaşılır? Kütüphanede çoğunlukla konular, konularına veya yazarlarına göre dizinlenmişlerdir. Anakara da önemli kütüphaneler mevcuttur, bu kütüphanelere Internet yoluyla ulaşıldıktan sonra gerekli kitaplar alınabilir. Başlıca kütüphanelerin Internet adresleri;

20 20 ODTÜ Kütüphane'sinde bulunan her türlü kitap, makale, elektronik dergi ve daha fazlası için; Bilkent University Library Internet te araştırma nasıl yapılır? Günümüzde yaygın olarak Internet kullanıldığı için araştırmalar bu yolla da kolayca yapılabilir.

21 21 Online web sayfaları Elsevier yayınları için; Internet adresi; ScienceDirect Home Bu adreste ulaşılacak Endüstri mühendisliği konularını içeren en önemli dergiler: Computers & Industrial Engineering Computers & Operations Research European Journal of Operational Research Fuzzy Sets and Systems International Journal of Production Economics Expert Systems with Applications

22 22 Diğer önemli yayınevlerinin online adresleri şöyledir: Intelligent Manufacturing System IMS IEEE Xplore: Guest Home Page SpringerLink Home - Main Web of Science; Taylor and Francis yayınevi International Journal of Production Research Prentice Hall: The World's Leading Education Publisher

23 23 Ayrıca önemli araştırmalara öncülük eden siteler TÜBİTAK ta mevcuttur. TÜBİTAK ODTÜ'nün, Ulakbim'in ve bazı üniversitelerin FTP sitelerinde arama yapmak için... (Bu servis Ulakbim tarafından sağlanmaktadır.) ULAKBİM

24 24 Online arama motorları Siz daha kapsamlı araştırma yapmak istiyorsanız en önemli arama motorlarından birisi GOOGLE olup aşağıdaki adresle ulaşılabilir. Google Diğer arama motorlarına aşağıdaki web sayfası yardımcı olabilir. ODTÜ - Servisler Buradan aşağıdaki arama motorlarına ulaşılabilir. Altavista, Amozon, Bomis, Euroseek, Excite, HotBot, Lycos

25 25 Bilimsel Araştırma Yönteminin Aşamaları

26 26 Bilimsel Yöntem Belli amaçlarla ve sistemli süreçler yoluyla veri toplama ve toplanan verilerin analizidir. Aşamalı bir araştırma sürecidir.

27 27 Bir Araştırma Planı Nasıl Olmalıdır? I. GİRİŞ II. YÖNTEM III. SONUÇLAR IV. TARTIŞMA EKLER A EKLER B KAYNAKLAR

28 İÇİNDEKİLER GİRİŞ Kavramsal ve teorik açıklamalar Araştırmanın amacı Araştırma sorusu Hipotezler Araştırmanın önemi Sınırlılıklar Tanımlar Kavramsal ve teorik çerçeve Bu konuda yapılmış araştırmalar Tezler Makaleler ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ Araştırmanın tipi Evren ve örneklem Bağımlı ve bağımsız değişkenler Ölçme aracının geliştirilmesi (faktör analizi, geçerlik, güvenirlik) Araştırmanın yapılması işlemleri Verilerin analizi(değişkenler, hipotezler,sınırlılıklar) BULGULAR VE YORUMLAR Verilerin işlenmesi Tanımlayıcı istatistikler İstatistiksel analiz Araştırma sorularına (hipotezler) ilişkin bulgular ve yorumlar TARTIŞMA VE SONUÇ Öneriler EKLER KAYNAKLAR

29 I. BÖLÜM Araştırma Önerisi GİRİŞ Problem Durumu Problem Cümlesi Alt Problemler Araştırmanın Önemi Varsayımlar(Sayıltılar) Sınırlılıklar Terimler(Tanımlar) II. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR III. YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veri Toplama Teknikleri Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması VI.İNSAN GÜCÜ VE TAKVİM Kaynakça I.BÖLÜM Araştırma Raporu GİRİŞ Problem Durumu Problem Cümlesi Alt Problemler Araştırmanın Önemi Varsayımlar(Sayıltılar) Sınırlılıklar Terimler(Tanımlar) II. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR III. YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veri Toplama Teknikleri Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması VI.BULGULAR VE YORUMLAR V. SONUÇLAR VE ÖNERİLER KAYNAKÇA SUMMARY EKLER

30 PROBLEMİN TANIMLANMASI Araştırma problemleri üç aşamalı bir yaklaşımla tanımlanabilirler: Bütünleştirme Sınırlandırma Tanımlama Sınırlandırma (Araştırılacak Problem diliminin seçilmesi) Tanımlama (Sınırlandırılmış Problem Ayrıntılarıyla Açıklanır)

31 Problemin Tanımlanması Problem üç aşamada tanımlanır. Bütünleştirme Sınırlandırma Tanımlama Burada öncelikle ilgili kaynakların (Literatürün)taranması gerekir. Bunlar; Kitaplar Yapılan Araştırmalardır. Bu amaçla Araştırılan konunun o ana kadar hangi yönleriyle nasıl incelendiği, Hangi gelişmişlik düzeyinde bulunduğu, Problemin çözümü için hangi yönlerde ve ne tür araştırmalara gerek duyulduğu belirlenir. Kaynak olarak verilen çalışmalardan her biri: Konuya yatkınlık ve önem derecesine göre özetlenir. Çok önemli ve doğrudan ilişkili çalışmalar ayrı paragraflarda; amaç, yöntem, sınırlılık, buldular ve öneriler yönünden ayrıntılı verilir.

32 PROBLEMİN TANIMLANMA AŞAMALARI Örnek: Değerlendirme tekniğinin (Not vermenin) öğrenci başarısına olan etkisi araştırılması istensin. 1. Problemin Bütünleşmesi: Önce öğrenci başarısının anlamı üzerinde durularak, başarıyı etkilemesi olası (Öğretmen, Program, Bina vb.) değişkenlerin neler olabileceği, değerlendirme tekniğini de içeren bir kapsamda tartışılır. 2. Problemin Sınırlandırılması: Başarıya etkisi araştırılmak istenen değişken, problem dilimi seçilerek(değerlendirme tekniği) ayrı bir paragrafta belirtilir. 3. Problemin Tanımlanması: Bu aşamada, seçilen problem dilimi (değerlendirme tekniği) ilgili kuramsal ve pratik yönleriyle ayrıntılı olarak tanımlanır. Değerlendirme tekniklerinin türleri, bunların kuramsal özellikleri, uygulamalar, kullanılmasında karşılaşılan kuramsal ve pratik sorunlar, varsa ilgili araştırma sonuçlarıyla birlikte ele alınır. Başarı ile değişken arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, ya da bu amaçla toplanmak istenen verileri soran soru cümleleri gelir.

33 Problem Cümlesi ve Alt Problemlerin Yazılması (Bu amaç ve alt amaçlar olarak da ele alınabilir) Problem cümlesi alt problemlere göre geneldir. Alt problemler ise genel problemin alt alanları ile sınırlıdır. Alt problemler (Amaçlar) iki şekilde ifade edilebilir: 1. Soru cümlesi olarak 2. Denence(Hipotez) olarak. Problem: Türkiye deki okullaşma oranının bugünkü düzeyi nedir? Alt problemler: 1. Okullaşma oranının cinsiyete göre dağılımı nedir? 2. Okullaşma oranının yerleşim merkezlerine göre dağılımı nedir? 3. Okullaşma oranının bölgelere göre dağılımı nedir? 4. Yaşa göre dağılımı nedir?

34 34 Tanımlar Araştırmada geçen anahtar kelimelerin tanımlarına veya ifade ettiklerinin belirtildiği bölümdür. Tanımlar kavramsal veya işlevsel olarak yapılabilir. Bir araştırma raporunun giriş bölümü; problem, amaç, önem, sayıtlılar, sınırlılıklar ve tanımlar başlıklarından oluşabilir.

35 35 Amaç Araştırmanın amacı, çalışmanın hedeflerini ortaya koyan genel bir ifadedir.

36 ÖNEM Araştırmanın amaçlarında belirlenip toplanan verilerin hangi kuramsal ya da pratik sorunun çözümünde ve nasıl kullanılabileceğinin açıklanması araştırmanın öneminin ifadesidir. Araştırmanın önemi, araştırmacının araştırmayı yapmadaki kendi amacını ortaya koymasıdır. Araştırmanın amacı nesneldir. Araştırmacının amacı özneldir.yani yorum ve tartışmaya açıktır. Araştırmanın önemi, problem ve amaç bölümünde belirtilmiş olsa da ayrı bir başlık altında araştırmanın ilgili bilim dalı, uygulamaları vb. açısından getireceği katkılar yazılır. Önem problem durumuyla iç içedir. Genelde ayrı bir bölümde yer alır.

37 VARSAYIMLAR (Sayıltılar) Araştırmada doğru olarak kabul edilmiş yargılar, genellemelerdir. Bunlar şekil ve ifade bakımından denencelere benzerler ancak denenmelik ve test edilmek için değildirler. Araştırma sürecinde doğruluğunun ispatlanması gerekmeyen önermedir. Araştırma sürecinde hipotezin doğruluğu test edilerek kabul veya reddedilirken varsayım doğru olarak kabul edilerek araştırma gerçekleştirilir. Araştırmacı kanıtlanması güç ya da imkansız görülen kişisel görüş ve inançlara göre değişebilen bazı konularda kendi kişisel tercihini ortaya koyarak çalışmasındaki temel dayanakları belirleyebilir. Bunlar: Değerlere, probleme, kuramlara, Kontrol değişkenine, Araştırma yöntem ve tekniklerine ilişkindir.

38 Örnek Varsayımlar Ölçme aracının yeteri kadar geçerli ve güvenilir olduğu, Evrenden alınan örneklem grubunun evreni temsil ettiği, Cevaplayıcıların anket sorularına doğru cevap verdiği, Belli bir kontrol değişkeninin deney ve kontrol gruplarını farklılaştırmadığı varsayım olarak kabul edilebilir.

39 SINIRLILIKLAR Araştırmacının ideal gördüğü ve normal olarak yapmak isteyip de çeşitli nedenlerle vazgeçmek zorunda kaldığı durumlardır. ÖRNEK: Eğitimde değerlendirme sistemi incelenirken, tüm sistemlerin yerine yalnız liselerdeki uygulamaların ele alınması bir sınırlılıktır. Belli bir konuyu tarih boyutu içinde ele alırken, belli yıllar arasında çıkan belgelerin incelenmesi zaman ve kaynak yönünden bir sınırlılıktır. Bu araştırma, sınavların başarıya etkisi ile sınırlıdır.

40 TANIMLAR ve TANIMLAMALAR Bilim dalları geliştikçe, kendine özgü terminolojileri, soyut kavramları da çoğalır. Her bilim dalı kendine özgü kavramlar ile anlatılır. Araştırmacı kullandığı kavramlardan yanlış anlamalara ve değişik yorumlara sebep olabilecek olanları tanımlamalıdır. Bunun dışında araştırmada geçen her kavramın tanımlanmasına gerek yoktur. Burada tanımlar kavramsal değil işlevsel olmalıdır.

41 YÖNTEM Yöntem bölümü; Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Verilerin Toplanması Verilerin Analiz Edilmesi bölümlerinden oluşur. Araştırmanın Modeli Araştırmanın amacına uygun ve ekonomik olarak verilerin toplanması ve yorumlanması için gerekli koşulların düzenlenmesidir. Bu aşamada araştırmada kullanılması gereken en uygun yöntem bulunur. Evren Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği elemanlar bütünü evrendir. Bir araştırmada evren genel olarak insanlar olduğu halde başka bir araştırmada belli yaştakiler, belli cinsiyettekiler şeklinde olabilir.

42 Örneklem Verilerin Toplanması Evrenden belli kurallara göre seçilmiş ve seçildiği evreni temsil yeterliği kabul edilen küçük bir kümedir. Örneklem; Maliyet güçlükleri Kontrol güçlükleri Etik zorluklar nedeniyle seçilir Veriler; belli bir amaca ulaşabilmek için gerekli olan bilgilerdir. Ya da henüz işlenmemiş kanıtlardır. Olgusal veriler Yargısal Veriler) Görüşler, tutumlar) Veri Kaynakları İnsanlar Belgeler Canlı ve cansız varlıkların kalıntıları. Araştırmacı verileri ya doğrudan gözlemde bulunarak ya da soru sorarak elde eder.

43 Verilerin Analiz Edilmesi Elde edilen veriler listeler halinde düzenlenir. Tablolar olarak sunulabilir. SPSS ve diğer programlar kullanılarak veriler istatistiksel teknikler kullanılarak analiz edilir. Yorumlamalar yapılır.

44 Bilim Adamında Bulunması Gereken Özellikler Açık görüşlü, Hoşgörülü, Sabırlı, Amaca ulaşmada inatçı, Kendini eleştirebilen, Tarafsız, Yeterli bilgi toplayabilmek için her türlü kaynaktan yararlanabilen, Metodik şüpheci, Her iddia için bilgi isteyen, Gerçek ile söylentiyi ayırabilen, Mantığa saygılı, Sürekli anlama isteğinde bulunan, Bilmedikleri konularda sürekli soru soran, Yeterli bilgi edininceye kadar alacağı kararı erteleyen, Vardığı sonuçlarda kendi görüşleri arasında bir çatışma olduğunda verilere dayananı tercih edebilen, Olasılık ve yaklaşıklık görüşüyle har kararda bir yanılgı payı olabileceğini önceden kabul edebilen bir kişiliğe sahiptir.

45 45 Araştırma Sürecinin Aşamaları Neredeyse tüm araştırma planları bir problem cümlesi, bir hipotez, tanımlar, literatür eleştirisi, deneklerden oluşan bir örneklem, testler ya da diğer ölçüm araçları, zaman çizelgesi de dahil olmak üzere izlenecek işlemlerin tanımlanmasını ve amaçlanan veri analizlerine dair bir açıklamayı içerir. Araştırma sürecinin sonunda elde edilen bulgular ve uygulanan tüm işlemler raporu oluşturularak sunulur. araştırma

46 46 Bilimsel Araştırma Süreci

47 47 Problemi Tanımlama Bir araştırmaya başlayabilmek için; problem, araştırma problemi, literatür taraması, değişkenler, hipotez, amaç, önem, sayıltı, sınırlılıklar, tanımlar

48 48 Araştırma Problemi Çözüm bulunması için üzerinde çalışılan, planlama yapılan soruna araştırma problemi denir. Araştırma soruları ise, araştırma probleminin alt problemleri olarak düşünülebilir. Problemi çözmek için cevaplandırılması gereken sorulardır. Problemi belirlemek için öncelikle araştırma fikri bulunmalıdır. Fikirler günlük yaşam, uygulamalar, geçmiş araştırmalar ve kuramlar gibi kaynaklar yoluyla belirlenebilir. Araştırma konusu araştırma yapılması düşünülen alandaki bir konudur ve araştırma problemine göre oldukça kapsamlıdır. Araştırılabilir iyi bir problem; Akla yatkın, anlamlı, açık ve anlaşılabilir, sınanabilir, test edilebilir, ölçülebilir, orijinal ve özgün olmalı, ifadeleri olasılık veya emir kipi şeklinde kurulmalıdır.

49 49 Araştırma Problemi Nereden Bulunabilir? Bilimsel literatürden, Araştırmacının kendi genel ilgi alanlarından, Sosyal problemlerden, Başkalarınca önerilen konulardan(uzman önerisi gibi), Başka amaçlarla toplanan verilerden

50 50 Keşfedici Bir Soruyu veya Hipotezi Biçimlendirmek; Hipotez bir tahmindir, ne tür sonuçlar ya da sonuçlar beklendiğine dair ifadedir. Hipotezler araştırılan değişkenler(faktörler, özellikler ve koşullar) arasında olması beklenen herhangi bir ilişkiyi açıkça göstermeli ve uygun bir zaman diliminde bunların test edilebileceği ifade edilmelidir. Birçok çalışmada hipotezler test edilir.

51 51 Ortaya Konan Problem Cümlesi; Problem, kapsanan her şeyin durumunu gösterir. Problem cümlesi; problemin öncesine( öncelikle bunun problem olmasına neden olan faktörler) ilişkin bir tanımlama ve bu konuda çalışma yapmaya ilişkin bir mantıksal temel ya da gerekçe ile birlikte sunulmalıdır. Problemle ilişkili her türlü yasal ya da etik sonuçlar tartışılmalı ve çözülmelidir.

52 52 Değişkenler Bir durumdan diğerine farklılık gösteren özelliktir. Değişkenler; özelliklerine göre nicel ve nitel olarak sınıflandırılabilirler. aldıkları değerlere göre sürekli veya süreksiz neden sonuç ilişkisine göre bağımlı bağımsız

53 53 Hipotez Bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahminlerin ifade edildiği önermelerdir. İki farklı şekilde kurulur. Sıfır hipotezi: Değişkenler arasında farkın veya ilişkinin olmadığını belirtir. Alternatif hipotez: Değişkenler arasında farkın veya ilişkinin var olduğunu belirtir.

54 54 İlgili Literatürün Gözden Geçirilmesi Araştırmadaki sorunla ilgili diğer çalışmalar belirlenmeli ve sonuçları kısaca özetlenmelidir. Bu durum (uygun dergilerin, raporların vs. gözden geçirilmesi) problemlerle ilgili bilinenlere ışık tutmalı ve önerilen çalışmanın neden bu ön bilginin uzantısı şeklinde sonuçlanacağını mantıklı bir şekilde göstermelidir.

55 55 Literatür Taraması Araştırma konusu ve problemine ilişkin kuramsal temeller, benzer çalışmaların sonuçlarını incelemek için tüm araştırma sürecinde devamlı bir biçimde yapılır. Literatür taramasında ilgili makalelere; indeks, dizin veya elektronik veritabanları kullanılarak ulaşılabilinir. İndeks ve dizinler, konu alanına ilişkin dergileri, makaleleri, kitap vb. materyalleri listeler. İki kaynak türü kullanılır. Birincil kaynaklar: kitaplar ve makalelerin yayınlandığı dergiler örnek olarak verilebilir. İkincil kaynaklar: Başka araştırmacıların, araştırma sonuçlarını veren yayınlar bunlara örnek olarak verilebilir.

56 56 Örneklem Çalışmanın örneklemi ve daha büyük grup ya da tamamı(sonuçların genelleştirileceği insanlar, evren) açık olarak belirtilmelidir. Örnekleme planı( deneklerin nasıl seçileceğine ilişkin işlemler) tanımlanmalıdır.

57 57 Araçların Düzenlemesi Deneklerden katılımcılardan veri toplanmasında kullanılacak ölçme araçlarının her biri ayrıntılı tanımlanmalı ve neden kullanıldığına ilişkin gerekçe belirtilmelidir. Araştırmada kullanılacak veya geliştirilecek olan araçların geçerlik ve güvenirlik çalışmaları da yapılmalıdır.

58 58 Uygulama Çalışmanın temel işlemleri, araştırmacının başlangıçtan sonuna kadar ne yapacağı( ne, nerede ve kiminle) ayrıntılı olarak araştırma önerisinde ve araştırma sonrasında hazırlanan raporda açıklanmalıdır. Çeşitli görevlerin ne zaman başlayacağına dair ana hatları ortaya koyan gerçekçi bir zaman çizelgesi, beklenen tamamlanma tarihleri, tüm materyal ve donanımlar belirtilmelidir.

59 59 Veri Analizi İstatistiksel teknikler tanımlanmalıdır. Nitel araştırmalar için de verilerin analizinde hangi yöntemlerin niçin kullanılacağına da açıklık getirilmelidir. Araştırma problemini cevaplamak için yapılacak karşılaştırmalar açıkça yapılmalıdır.

60 60 Raporlaştırma Elde edilen bulguların ve yorumlarının raporlaştırılmasıdır. Raporda; araştırma problemi, soruları veya hipotezleri, literatür tarama sonuçları, araştırma deseni, örneklemi, veri toplama araçları, gerçekleştirilen uygulamanın aşamaları, veri analizi işlemleri, bulgular ve yorumlanmaları, araştırma sonuçları ve bunlara dayalı uygulama ile literatüre katkı getirebilecek öneriler yer alır.