YUSUFELİ BARAJI VE HES

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EMLAK VE KAMULAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI YUSUFELİ BARAJI VE HES YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI EK F Halkın Katılımı ve Danışmanlık Faaliyetleri Çevre Danışmanlık Ltd. Şti. Temmuz 2006 (Rev B),

2 Ek F.1. Halkın Katılımı Toplantıları ve Bilgilendirme Ofisi nin Açılışı ile İlgili Yerel Basında Yer Alan Haberler Doküman Adı: YUSUFELI BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F1 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 1 / 5

3 Ek F.1. Halkın Katılımı Toplantıları ve Bilgilendirme Ofisi nin Açılışı ile İlgili Yerel Basında Yer Alan Haberler (Devamı) Doküman Adı: YUSUFELI BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F1 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 2 / 5

7 Ek F.2. Proje Bilgilendirme Ofisi Kayıtları Proje Bilgilendirme Ofisi 17 Ocak tarihinde Yusufeli Kaymakamlığı Binası nda açılmıştır. Bilgilendirme Ofisi nde, yerel halkı ilgilendiren kamulaştırma ve yeniden yerleşim ile ilgili yasal yayınlar ve ÇED ile ilgili yayınlar bulunmaktaydı. Ofiste, bilgilendirme broşürleri, gelecekteki rezervuar alanını, su altında kalacak yerleşim alanlarını ve relokasyon yollarını gösteren haritalar da bulunmaktaydı. Buna ek olarak, ofiste baraj ve hidroelektrik projelerinden dolayı, Türkiye de daha önceden yapılan kamulaştırma ve yeniden yerleşim örneklerini gösteren bir video filmde gösterilmekteydi. PEİ lerin soruları, yorumları ve istekleri ENCON çalışanları tarafından kayıt altına alınmıştır. yılı, 17 Ocak ve 17 Mayıs tarihleri arasında alınan kayıtların özetleri aşağıda sunulmaktadır. Kayıtlar bireysel düzeyde ve sorular, yorumlar ve istekler olarak sınıflandırılarak saklanmıştır. Toplam olarak 938 kişiden ve 1393 soru/yorum/istek kaydedilmiştir. Sorular, Yorumlar ve İstekler Sayı Yüzde% GENEL SORULAR Baraj inşaatı ne zaman başlayacak? Su altında kalacak yerleşim yerleri ve araziler, yeni yerleşim alanının nereye kurulacağı, su tutmanın başlayacağı tarih, geçici yerleşim yerleri ve sabit inşaat birimleri ile ilgili bilgiler. ÇED ve YYEP ile ilgili bilgiler %36 Yapılan ya da yapılacak olan arazi çalışmalarının kapsamı. 63 YOLLAR Relokasyon yollarının geçtiği güzergah; yerleşim yerlerine ulaşımda karşılaşılan zorluklar için olası çözümler; relokasyon yollarının, mevcut Yusufeli Mevkiine yakın bir köprü kullanılarak kısaltılması. Liman inşaatı ve rezervuar alanı üzerinden feribot ulaşımı. 2 İşhan ve Demirkent Köyleri arasındaki yol inşaatı Çeltikdüzü Köyü ne ulaşım sağlanmalı. 1 Relokasyon yolu inşaatı faaliyetleri sırasında yollar kapatılacak mı sorusu. 3 %11 Bahçeli ve Dereiçi Köyleri arasında direkt bir yol inşa edilmeli. 1 Darıca ve Gümüşözü Köyleri Oltu ya bağlansın. 1 Servis yollarının güzergahı. 3 İnşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek gürültü, toz emisyonu gibi olumsuzlukları engellemek için alınacak önlemler. 2 Doküman Adı: YUSUFELI BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F2 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 1 / 3

8 Sorular, Yorumlar ve İstekler Sayı Yüzde% KAMULAŞTIRMA Kadastro planı tamamlandığı, kamulaştırmanın yapıldığı sıradaki kamulaştırma süreçleri, mülklerin değerleri, mülkler için ne kadar kamulaştırma değeri ödenecek, mahkemeye erişim hakları, kamulaştırma parası zamanında ödenecek mi? Teraslama için inşa edilenen taş duvarların değeri kamulaştırma parası olarak ödenmeli. Kısmen su altında kalacak olan arsaların mücavir kısımları da kamulaştırılmalı. 31 Tapu ve Kadastro İşleri. 27 Tapu senedi olmayan taşınmazlar için ödemenin yapılıp, yapılmayacağı İnşaat izinlerinin (binalar ve vb..) sonlarında zamanı. 4 Kiracıların kendi yatırımları için nasıl tazminat elde edebilecekleri. 13 Servis yolları için kamulaştırma bedelleri ödensin. 1 Eğer arazilerinde altın, gümüş, bakır gibi mineral kaynakları varsa, ne yapılabilir? 1 Taşınmazları değerlendirirken vergi beyanları hesaba katılsın. 1 Daha önceden, sel gibi doğal felaketler yüzünden kaybedilen araziler için tazmin bedeli ödensin. Mirasçıların izleyeceği süreç 2 Tartışmalı bir haksahipliğinin olması halinde ne yapılması gerektiği. 2 Kiracıların taşınması hükümet tarafından karşılanabilsin. 2 Kamulaştırılan varlıkların inşaat malzemeleri kullanılabilsin. 1 1 %25 YENİDEN YERLEŞİM Yeniden yerleşim haksahipliği, yeniden yerleşim seçenekleri, yeniden yerleşim kredileri, kiracı konumundaki memuların yeniden yerleşim konusundaki hakları. Yusufeli nde doğmuş, mal varlığı su altında kalmayan ve Yusufeli dışında yaşayan kişilerde hak sahibi sayılsın. Emekli olan kişilerde yeniden yerleşim için hak sahibi olmalı %10 GELİR RESTORASYONU Balıkçılığın geliştirilmesi. 1 Rezervuar etrafındaki arazi/toprakların kullanılmasına izin verilsin. 1 İnşaat esnasında PEİ lere iş imkanı sağlanmalı. 135 Yeni ilçe merkezinde dükkanların tedarik edilmesi gibi ticari imkanlar. Kamulaştırma bedeli alamayacak ve kendi işini kurmak isteyen kiracılara uygun koşulların hazırlanması. Endüstriyel yatırımların gerçekleştirilmesi. 2 Bölgeden dışarıya göç önlenmeli. 1 Turizmin geliştirilmesi. 18 Köylerin yüksek kısımları için sulama imkanları sağlanmalı. 6 Zeytin yağı ve meyve konserve/reçel üretimini geliştirmek. 1 Geriye kalan köyler için ulaşım ve ticaret imkanları sağlamak. 2 5 %14 Doküman Adı: YUSUFELI BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F2 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 2 / 3

9 GELİR RESTORASYONU (Devamı) Yeni ilçe merkezine taşınmada devlet yardımı. 1 Önerilen projeden dolayı, Yusufeli sakinlerine sağlanacak kredilerin uygun olmayışı sorununa çözümler geliştirilmesi ve bölgedeki sınırlı istihdam olanakları sebebiyle hali hazırda alınan kredilerin geri ödenmesindeki güçlükler. Projeden etkilenen bölgeye, proje kazancından pay sağlamak, PEİ lere elektrik ödemelerinde indirim yapmak. Gelir restorasyonu faaliyetleri, yeniden yerleşim çalışmalarının ilk yılında yapılmalı. Proje sponsoru, sürdürebilir kalkınma projelerini desteklemelidir. 5 Manevi kayıplar dahi tazmin edilmeli ve psikolojik danışmanlık sağlanmalıdır. 2 Bölgede mesleki eğitimler verilmelidir. 9 PEİ ler yeniden yerleşimin her aşaması hakkında bilgilendirilmelidir. 1 Çevreli, Tekkale, Yüncüler, Dereiçi Köyleri ulusal park olsun YUSUFELİ İLÇE MERKEZİNİN YENİ KONUMU HAKKINDAKİ FİKİRLER Yusufeli, Batı Anadolu da bir ilde kurulmalıdır. Kılıçkaya yeni ilçe merkezi olmalıdır. İşhan yeni ilçe merkezi olmalıdır. İki tane ilçe merkezi olmalıdır. Yeni ilçe merkezinin modeli yapılmalı ve PEİ lere sunulmalıdır. Yeni ilçe merkezinin tesis edilmesi mümkün olduğu ölçüde, kısa sürede tamamlanmalıdır. Yeni ilçe merkezi kusursuz bir altyapı ile planlanmalıdır %4 Toplam 1393 %100 Doküman Adı: YUSUFELI BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F2 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 3 / 3

10 PROJE BİLGİLENDİRME OFİSİ ADRES : YUSUFELİ İLÇESİ KAYMAKAMLIK BİNASI, KAT:2 TEL-FAX : 0 (466) YUSUFELİ BARAJI VE HİDROELEKTRİK SANTRALİ PROJESİ DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Emlak ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı İsmet İnönü Bulvarı Yücetepe - Tel: 0 (312) Faks: 0 (312) web: DSİ ARTVİN 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Salkımlı Köyü - Artvin Tel: 0 (466) (466) (3 hat) Faks: 0 (466) ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK Ltd. Şti. Mahatma Gandhi Cad. No:75/3-6 GOP - Tel: 0 (312) Fax: 0 (312) encon@encon.com.tr web: BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI Ocak Artvin Son Sayfa Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 1 / 23

11 Proje Hakkında Genel Bilgiler Projenin Tanımı ve Önemi Projede Önemli Tarihler Proje Birimleri İÇİNDEKİLER Proje Sebebiyle Su Altında Kalan Alanlar Proje Kapsamında Devam Etmekte olan Planlama Çalışmaları Yeniden Yerleşim Seçenekleri 1. Devlet Eliyle İskan 2. Devlet Eliyle Kredili İskan 3. Kendi Olanaklarıyla İskan Yeniden Yerleşim Sürecinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Diğer Çalışmalar Sizin Yapabilecekleriniz İlgili Mevzuat Kamulaştırma Kamulaştırma Nedir? Yusufeli Projesinde Kamulaştırma İhtiyacı Kamulaştırma İşlemleri Anlaşmazlık ve Diğer Hallerde Gerçekleştirilecek Mahkeme İşlemleri Sıkça Sorulan Sorular İlgili Mevzuat Yeniden Yerleşim (İskan) Çalışmaları Yeniden Yerleşim (İskan) Nedir? Yeniden Yerleşim Planı Nedir? Yeniden Yerleşim Planlaması Kapsamında Gerçekleştirilecek Çalışmalar Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmaları Çevresel Etki Değerlendirmesi Nedir? Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Yusufeli Projesinde ÇED Çalışmaları Yusufeli Projesinin Olası Çevresel Etkileri 1. İnşaat Aşaması ve Su Tutma 2. İşletme Aşaması İlgili Mevzuat Haritalar Rezervuar Alanı ve Yerleşim Yerlerini Gösterir Harita Proje Birimlerini Gösterir Harita Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 2 / 23

12 PROJE HAKKINDA GENEL BİLGİLER Projenin Tanımı ve Önemi Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi (Yusufeli Projesi), 1982 yılında hazırlanan Çoruh Nehri Hidroelektrik Gelişme Planı kapsamında tasarlanmıştır. Bu Planda, Çoruh Nehri üzerinde Yusufeli Projesi de dahil olmak üzere toplam 10 barajın yapılması öngörülmüştür. Bu barajlar kot sırasına göre yukarıdan aşağı: Laleli, İspir, Güllübağ, Aksu, Arkun, Yusufeli, Artvin, Deriner, Borçka, Muratlı Barajları ve Hidroelektrik Santralleridir. PROJE HAKKINDA GENEL BİLGİLER Projenin Tanımı ve Önemi Projede Önemli Tarihler Proje Birimleri Proje Sebebiyle Su Altında Kalan Alanlar Proje Kapsamında Devam Etmekte Olan Planlama Çalışmaları Yusufeli Projesi nin tek başına Türkiye nin enerji üretimine 2012 yılı itibariyle 540 MW lık kurulu güç ile katkıda bulunması beklenmektedir. Yüksek gücü ve yıllık 1,705 GWh elektrik üretimi ile Yusufeli Hidroelektrik Santrali, Türkiye nin yıllık ihtiyacının %0.5 ini karşılayacaktır. Havzanın orta kısmında yer alan Yusufeli Projesi, Çoruh Nehri gelişme planında önemli bir konuma sahiptir. Geniş göl alanıyla (rezervuarıyla) Yusufeli Projesi, nehir akışını kontrol ederek daha aşağı kısımlarda inşa edilecek barajların yüksek verimle çalışmalarına olanak sağlayacaktır. Dolayısıyla Yusufeli Projesi nin yapımı Çoruh Havzası ndaki tüm hidroelektrik projelerinin etkinliği açısından önem taşımaktadır. Yusufeli ve aşağısındaki dört projenin tamamlanmasıyla 2,000 MW lık kurulu güç ve ortalama yıllık 6,332 GWh lik üretim kapasitesi elde edilecek ve ülkenin enerji talebinin karşılanmasında önemli bir katkıda bulunulacaktır. Yusufeli Projesi nin inşaası, DSİ adına Konsorsiyum (DOĞUŞ İnşaat ve Ticaret A.Ş., ALSTOM Ltd., ALSTOM Power Hydro, ALSTOM Power Hydraulique, ALSTOM Brasil Ltda, COYNE et BELLIER Bureau d Ingénieurs Conseils ve DOLSAR Mühendislik Ltd. Şti. ortaklığı) tarafından yürütülecektir. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 3 / 23

13 Projede Önemli Tarihler Proje Sebebiyle Su Altında Kalan Alanlar İnşaatın başlangıç tarihi: İnşaatın bitiş tarihi: 2012 Kamulaştırma çalışmalarının başlangıç tarihi: Derivasyon tünelinin tamamlanması: 2007 Barajda su tutulmaya başlanması: 2011 Baraj gölünün yüksek su seviyesine ulaşması: 2012 Proje Birimleri Kaya dolgu baraj, 33 km 2 lik yüzey alanına sahip bir baraj gölü (rezervuar). Barajın yüksek su seviyesi 710 m kottadır. 540 MW lık yeraltı santral binası ve baraj alanından yaklaşık 10 km akışyukarıda yer alan ilgili şalt sahası. İki derivasyon tüneli. Taş ve malzeme ocakları. Kalıcı servis yolları. Varyant yolları ve ilgili köprüler. Geçici ana servis yolları. Geçici ve kalıcı şantiye tesisleri. Su altında kalacak ana yol ağının yerini alacak iki relokasyon yolu (Artvin-Bayburt Yolu nun 55 km lik relokasyon kesimi; Artvin-Erzurum Yolu nun 31 km lik relokasyon kesimi) proje kapsamına dahildir. Bu yeni yollar genel olarak rezervuar sınırına paralel gitmektedir. Proje birimlerini, rezervuar alanını ve yerleşim yerlerini gösterir haritalar kitapçığın arkasında sunulmaktadır. Yusufeli Projesi, Çoruh Nehri Vadisi nin bir bölümü ile kollarını kaplayarak Yusufeli İlçesi ve üç köyünü su altında bırakacaktır. Ayrıca, 14 köy ve/veya arazileri de kısmen su altında kalacaktır. Proje birimlerini, rezervuar alanını ve yerleşim yerlerini gösterir haritalar kitapçığın arkasında sunulmaktadır. Proje sebebiyle su altında kalacak tüm taşınmazlar (arsa, arazi ve yapılar) kamulaştırılacaktır. Ayrıca proje alanında yaşayan halka kırsal veya kentsel yeniden yerleşim imkanı sunulacaktır. Bu bağlamda yürütülmekte olan Yusufeli İlçesi nin yeniden yerleşimi (kentsel yerleşim) için yer seçimi çalışmaları halen devam etmektedir. Proje Sebebiyle Su Altında Kalan Yerleşimler Yerleşim Yeri Merkezi Arazi ve Mahalleleri Yusufeli İlçesi Tamamen Tamamen Kınalıçam Tamamen Tamamen Yeniköy Tamamen Tamamen Irmakyanı Tamamen Tamamen Alanbaşı - Kısmen Arpacık - Kısmen Bahçeli - Kısmen Bostancı - Kısmen Çeltikdüzü Tamamen Kısmen Çevreli Tamamen Kısmen Çıralı - Kısmen Darıca - Kısmen Dereiçi - Kısmen İşhan - Kısmen Kılıçkaya - Kısmen Küplüce - Kısmen Morkaya - Kısmen Tekkale Tamamen Kısmen Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 4 / 23

14 Proje Kapsamında Devam Etmekte Olan Planlama Çalışmaları KAMULAŞTIRMA Projeden etkilenen halkın karşılaşabileceği maddi ve manevi sıkıntıları en aza indirmek ve/veya önlemek ve imkanlar dahilinde halkın durumunu eskisinden iyi duruma getirmek amacıyla daha önce hazırlanan Yeniden Yerleşim Eylem Planı Dünya Bankası ve Türk Mevzuatı gereklilikleri uyarınca revize edilmektedir Projenin olası çevresel etkilerini belirlemek ve bu etkileri en aza indirgemek ve/veya önlemek için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu da halihazırda revize edilmektedir. Kitapçığın ilgili bölümlerinde bu çalışmalarla ilgili detaylı bilgi bulabilirsiniz. KAMULAŞTIRMA Kamulaştırma Nedir? Yusufeli Projesinde Kamulaştırma İhtiyacı Kamulaştırma İşlemleri Anlaşmazlık ve Diğer Hallerde Gerçekleştirilecek Mahkeme LÜTFEN DAHA FAZLA BİLGİ VE KİŞİSEL SORULARINIZ İÇİN PROJE BİLGİLENDİRME OFİSİNE BAŞVURUNUZ. (Proje Bilgilendirme Ofisinin iletişim bilgileri kitapçığın arkasında yer almaktadır.) İşlemleri Sıkça Sorulan Sorular İlgili Mevzuat Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 5 / 23

15 Kamulaştırma Nedir? Kamulaştırma, Devlet veya kamu tüzel kişilerince, kamu yararının gerektirdiği hallerde, karşılığını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamına veya bir kısmına el konulması veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilmesi işlemidir. Kamulaştırma işlemleri mal sahibinin rızasıyla veya mahkeme kararı ile yapılmaktadır. Yusufeli Projesinde Kamulaştırma İhtiyacı Yusufeli Projesi, Çoruh Nehri Vadisi nin bir bölümü ile kollarını kaplayarak Yusufeli ilçe merkezini ve üç köyünü su altında bırakacaktır. Ayrıca, 14 köy ve/veya arazileri de kısmen su altında kalacaktır. Proje birimlerini, rezervuar alanını ve yerleşim yerlerini gösterir haritalar kitapçığın arkasında sunulmaktadır. Proje sebebiyle su altında kalacak tüm taşınmazlar (arsa, arazi ve yapılar) kamulaştırılacaktır. Yusufeli Projesinde öncelikle şantiye alanları, işçi kampları, ulaşım yolları, baraj gövdesinin oturacağı alan ve malzeme ocakları kamulaştırılacakır. Daha sonra yerleşim yerlerine öncelik verilerek en alt kottan üst kotlara doğru rezervuar alanının tümü yıllık programlara göre kamulaştırılacaktır. Kamulaştırma ihtiyacını en az seviyede tutmak için işçi kampları ve şantiyelerin yeri mümkün olduğunca su altında kalacak alanlardan seçilmiştir. Yusufeli Projesi Nedeniyle Kamulaştırması Yapılacak Yerleşim Yerleri No Yerleşim Yeri Kamulaştırma Nedeni 1 Kınalıçam Şantiye tesisleri, işçi kampı ve malzeme ocakları 2 İşhan İdari kamp, yönetim yeri, baraj gövdesi, şalt sahası, malzeme ocağı 3 Sebzeciler Gövde yeri, beton tesisleri 4 Yeniköy Malzeme ocağı ve batardo kotu 5 Irmakyanı Batardo kotu 6 Arpacık Malzeme ocağı 7 Darıca Malzeme ocağı 8 Pamukçular Malzeme ocağı 9 Morkaya Malzeme ocağı ve su kotu 10 Çıralı Su kotu ve yollar 11 Dereiçi Su kotu ve yollar 12 Bahçeli Su kotu ve yollar 13 Tekkale Baraj su kotu 14 Çevreli Su kotu ve yollar 15 Kılıçkaya Su kotu ve yollar 16 Alanbaşi Baraj su kotu 17 Çeltikdüzü Baraj su kotu 18 Yusufeli İlçesi Baraj su kotu 19 Bostancı Baraj su kotu 20 Küplüce Baraj su kotu Su altında kalacak tüm taşınmazlar (arsa, arazi ve yapılar) kamulaştırılacaktır. Bu taşınmazlar su altında kalmadan önce bedelleri mal sahibine ödenmiş olacaktır. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 6 / 23

16 Kamulaştırma İşlemleri Kamulaştırma işlemleri Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yürütülecektir. Kamulaştırma işlemleri için yürütülmekte olan ve ileride gerçekleştirilecek işlemler aşağıda açıklanmaktadır. Kamulaştırma planlarının hazırlanması DSİ kamulaştırmaya konu olan tüm taşınmazların sınırını, yüzölçümünü ve cinsini gösterir ölçekli planını hazırlar. Kamulaştırma işlemlerinin temelini oluşturan bu plan, kamulaştırma öncesinde halkın bilgilendirilmesi amacıyla da kullanılır. Mal sahiplerinin ve adreslerinin belirlenmesi DSİ, kamulaştırılacak taşınmazların sahiplerini, tapu kaydı yoksa zilyetlerini ve bunların adreslerini, tapu, vergi ve nüfus kayıtları üzerinden veya ayrıca yaptıracağı araştırma ile tespit eder. Kamulaştırma Kararı DSİ, belirlenen bölgeler için kamulaştırma önceliğine göre sırayla kamulaştırma kararı alarak kamulaştırma işlemlerine başlar. Kıymet takdiri DSİ tarafından uzmanlardan oluşturulacak Kıymet Takdiri Komisyonu kamulaştırılacak taşınmazların tahmini değerini belirler. Kıymet takdiri sırasında a) Taşınmazın cinsi, büyüklüğü, yüzölçümü, kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurları ve her unsurun ayrı ayrı değeri, c) Varsa vergi beyanı, d) Daha önce resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirleri, e) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir, f) Arsalarda, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değeri, g) Yapılarda, kamulaştırma tarihindeki resmi yapı birim fiyatları ve yapı maliyet hesapları ve yıpranma payı, h) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüler göz önünde bulundurulur. Uzlaşma Tahmin edilen bedel dikkate alınarak pazarlıkla satın alma işlemleri aşağıda belirtilen şekilde gerçekleştirilir. Mal sahibi, DSİ tarafından kamulaştırma bedeli üzerinde anlaşmak üzere resmi bir yazıyla görüşmeye çağırılır. Mal sahibinin, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz mal hakkında görüşmelere başlamak üzere DSİ ye başvurması gerekmektedir DSİ tarafından belirlenen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, bedel üzerinde bir anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya ilişkin bir tutanak düzenlenir. Kamulaştırma bedeli üzerinde anlaşma imzalandıktan sonra en geç 45 gün içerisinde mal sahibi tarafından ferağ verilir (taşınmazın tapu kaydı DSİ ye devredilir) ve DSİ tarafından kamulaştırma bedeli peşin olarak ödenir. Bu şekilde satın alınan taşınmaz mal, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz. Başkası adına tapulu, sahipsiz ve/veya zilyedi tarafından iktisap edilmemiş yerin kamulaştırılmasında binaların levazım değeri (işçilik hariç kullanılan malzeme değeri) ve ağaçların kamulaştıma bedeli zilyedine ödenir. Hak sahiplerinin kamulaştırma bedelini alabilmeleri için tapu intikallerinin bir an önce yapılması gerekmektedir. Mal sahibinin kamulaştırma süreci öncesinde/sırasında ölmesi halinde Medeni Kanun uyarınca kamulaştırma bedeli mirasçılarına ödenir. Bu sebeple bir an önce veraset ilamı çıkartılması ve tapuların mirascılara intikali gerekmektedir. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 7 / 23

17 Anlaşmazlık ve Diğer Hallerde Gerçekleştirilecek Mahkeme İşlemleri Mal sahibinin DSİ ye başvurmaması ya da görüşmelerde bedel üzerinde anlaşmaya varılamaması halinde DSİ, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın tapusunun DSİ adına tescili için Asliye Hukuk Mahkemesine başvurur. Mahkeme masrafları DSİ tarafından ödenir. Mahkeme, DSİ nin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için bir duruşma günü belirler ve taşınmaz malın sahibini meşruhatlı davetiye veya ilan yolu ile yapılacak tebligatla duruşmaya çağırır. İlk duruşmada tarafların bedel üzerinde anlaşamamaları halinde mahkeme yerinde inceleme yaptırır. Yerinde inceleme, tarafların, tüm ilgililerin ve köy muhtarının katılımıyla, uzman bir komisyon tarafından yapılır. Mahkeme bir sonraki duruşma gününde uzman görüşlerini dikkate alarak bir bedel belirler ve tarafları anlaşmaya çağırır. Tarafların yine anlaşamamaları halinde yeni bir uzman komisyonu atanarak bu işlem tekrarlanır ve tüm görüşler dikkate alınarak mahkeme tarafından kamulaştırma bedeli tespit edilir. Mahkemenin kararının ardından belirlenen bedel 15 gün içerisinde DSİ tarafından bankaya yatırılır ve makbuzu mahkemeye verilir. Bunun üzerine mahkeme, taşınmaz malın DSİ adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verir. Kamulaştırma bedeli peşin ödenir. Kamulaştırılacak taşınmaz malın sahipliği çekismeli ise DSİ Asliye Hukuk Mahkemesine başvurur. Mahkemenin kararıyla hem kamulaştırma bedeli hem de mal sahibi belirlenir. Hak sahibinin tespit edilemediği durumlarda mahkemece, kamulaştırma bedelinin üçer aylık vadeli hesaba dönüştürülerek nemalandırılması (biriktirilmesi) amacıyla gerekli tedbirler alınır. Tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın zilyedi mevcut olup da zilyedlik iddiasında bulunursa, bilirkişiler marifetiyle yerinde inceleme ve tespitler yapılır, deliller toplanır. DSİ bu deliller ve bir tutanak ile asliye hukuk mahkemesine başvurur. Mahkemenin zilyetlik hakkını kabul etmesi halinde mülkiyet hakkı tapu kütüğüne tescil edilir ve kişi mahkeme tarafından belirlenen kamulaştırma bedelini alabilir. Kısmen kamulaştırılan taşınmazın sahipleri, kalan kısmın kullanılamaz hale gelmesi durumunda, tüm taşınmazın kamulaştırılması için 1 ay içerisinde DSİ ye başvurabilirler. Mahkeme işlemleri, mahkemenin davetine uymayanlar olduğu takdirde ilgilinin yokluğunda yapılır. Kamulaştırılacak taşınmaz malın sahibi tarafından mahkemece yapılan tebligat gününden itibaren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hatalara karşı da adli yargıda düzeltim davası açılabilir. İdari yargıda açılan davalar öncelikle görülür. Sorunların en kısa zamanda çözülebilmesi için yukarıda bahsi geçen durumlar dışındaki tüm şikayetleriniz için öncelikle DSİ Artvin 26. Bölge Müdürlüğüne başvurmanız önemle rica olunur. DSİ Artvin 26. Bölge Müdürlüğünün iletişim bilgileri bu kitapçığın arkasında yer almaktadır. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 8 / 23

18 Sıkça Sorulan Sorular İlgili Mevzuat Kamulaştırma işlemleri kimin tarafından yapılacak? Kamulaştırma işlemleri DSİ tarafından yapılacaktır. Kendi mallarımın ne zaman kamulaştırılacağını nasıl öğrenebilirim? DSİ tarafından hazırlanacak kamulaştırma planından yararlanarak bağlı bulunduğunuz köy ya da mahallenin yaklaşık olarak ne zaman kamulaştırılacağını öğrenebilirsiniz. Kamulaştırma bedeli üzerinde DSİ ile anlaşamazsam ne olur? Bu durumda DSİ ile bir anlaşmazlık tutanağı imzalanır ve DSİ, Asliye Hukuk Mahkemesine başvurur. Mahkeme masrafları DSİ tarafından karşılanır. Mahkeme sizin görüşlerinizi, DSİ nin görüşlerini ve atayacağı bir uzman komisyonun görüşlerini alarak bir bedel belirler. Taraflar bu bedelde ikna olmaz ise yeni bir duruşma günü saptanarak bu işlem tekrarlanabilir. En fazla iki kere uzman görüşünün alınmasından sonra mahkeme kesin bedeli saptar ve taşınmazın DSİ adına tesciline karar verir. Bu kararı takiben 15 gün içerisinde DSİ bedeli öder. Kamulaştırma bedelini ne zaman alabilirim? Kamulaştırma Kanununda belirtildiği üzere sahip olduğunuz malın bedeli üzerinde DSİ ile anlaşmaya vardıktan sonra 45 gün içerisinde kamulaştırma bedeli size peşin olarak ödenecektir. Anlaşmaya varılamaması halinde bedel mahkeme tarafından kararlaştırılacaktır. Mahkeme kararını takiben 15 gün içerisinde bedel size ödenecektir. Kamulaştırma işlemleri ile ilgili şikayetlerimi nereye iletebilirim? Kamulaştırma ile ilgili tüm şikayetleriniz için DSİ Artvin 26. Bölge Müdürlüğüne başvurabilirsiniz. DSİ Artvin 26. Bölge Müdürlüğünün iletişim bilgileri bu kitapçığın arkasında yer almaktadır. T.C. Anayasasının 46. Maddesi 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu Kadastro Kanunu Medeni Kanun LÜTFEN DAHA FAZLA BİLGİ VE KİŞİSEL SORULARINIZ İÇİN PROJE BİLGİLENDİRME OFİSİNE BAŞVURUNUZ. (Proje Bilgilendirme Ofisinin iletişim bilgileri kitapçığın arkasında yer almaktadır.) Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 9 / 23

19 Yeniden Yerleşim (İskan) Nedir? YENİDEN YERLEŞİM (İSKAN) ÇALIŞMALARI YENİDEN YERLEŞIM (İSKAN) ÇALIŞMALARI Yeniden Yerleşim (İskan) Nedir? Yeniden Yerleşim Planı Nedir? Yeniden Yerleşim Planlaması Kapsamında Gerçekleştirilecek Çalışmalar Yeniden Yerleşim Seçenekleri 1. Devlet Eliyle İskan 2. Devlet Eliyle Kredili İskan 3. Kendi Olanaklarıyla İskan Yeniden Yerleşim Sürecinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Diğer Çalışmalar Sizin Yapabilecekleriniz İlgili Mevzuat Uluslararası literatürde yeniden yerleşim, kalkınma projelerinden doğrudan (taşınmazları su altında kalan insanlar gibi) ya da dolaylı olarak etkilenen kişilerin fiziksel ve/veya ekonomik olarak yer değiştirerek sosyoekonomik bakımdan en az eskisi kadar iyi duruma getirilmeleri olarak tanımlanmaktadır. Yeniden yerleşim ile yakın anlamda kullanılan iskan teriminin ise Türk yasalarıyla belirlenen tanımı bir aileye, nüfus ve ihtiyacına göre oturacak ev veya ev yeri, sanatkarlara ve tüccarlara ayrıca geçim getirecek dükkan veya mağaza yahut bu gibi yapı veya yeri ve mütedavil sermaye; çiftçilere de ayrıca kafi toprakla çift hayvanı, alet ve edevatı, tohumluk, ahır ve samanlık veya yeri vermektir. Yeniden Yerleşim Planı Nedir? Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP), bir yatırım projesinin olumsuz etkilerini önlemek, sebep olduğu fiziksel kayıpları tazmin etmek ve projeden etkilenen insanlara gelişme olanakları sağlamak için proje sahibinin uygulayacağı yöntem ve eylemlerin belirlendiği dokümandır. Yeniden Yerleşim Eylem Planı projeden etkilenen halkın karşılaşabileceği maddi ve manevi sıkıntıları en aza indirmek ve/veya önlemek ve imkanlar dahilinde halkın durumunu eskisinden iyi hale getirmek amacıyla yapılmaktadır. Yerel yönetimler, projeden etkilenen halk, sivil toplum kuruluşları ve ilgili kamu kuruluşlarının katılımıyla gerçekleştirilecek YYEP, hem uluslararası standartlara (Dünya Bankası politikaları) hem de Türk yasalarına uygun olarak hazırlanacaktır. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 10 / 23

20 Yeniden Yerleşim Planlaması Kapsamında Gerçekleştirilecek Çalışmalar Yeniden Yerleşim Seçenekleri Yeniden yerleşim çalışmaları bir sürdürülebilir kalkınma programı gibi ele alınarak planlanacaktır. Planlamanın her aşamasında projeden etkilenen halkın görüş ve önerileri büyük önem taşımaktadır. Proje kapsamında gerçekleştirilecek çalışmalar aşağıda kısaca özetlenmektedir. Yusufeli Projesinin yörede yaşayan insanlar ve kaynaklar üzerindeki etkileri belirlenecektir. Bu kapsamda nüfus sayımı ve sosyoekonomik araştırmalar yapılacak, yörede yaşayan halkın geçim kaynakları ve su altında kalacak varlıklarına (konut, arsa, arazi vd.) ilişkin bilgiler derlenecektir. Gerçekleştirilecek anket ve toplantılar vasıtasıyla edinilecek bu bilgiler ışığında projenin yöre halkı ve geçim kaynakları üzerinde olacak tüm etkilerini belirlemek mümkün olacaktır. Projeden etkilenecek halka kamulaştırma ve yeniden yerleşim haklarına ilişkin danışmanlık sağlanacak, bilgilendirme toplantıları düzenlenecektir. Bunun yanısıra yöre halkının görüş, öneri, talep ve tercihlerini öğrenmek üzere odak grup toplantıları gerçekleştirilecektir. Devlet tarafından iskan hakkı olan ailelere iki tür iskan imkanı sağlanmaktadır: (1) Devlet eliyle iskan, (2) Devlet eliyle kredili iskan (diğer adıyla teknik yardım ve kredi desteği ile köy nakli veya toplulaştırması ) Ayrıca yerini terk etmek zorunda kalan aile ve bireyler kendi olanaklarıyla yeniden yerleşmeyi tercih edebilirler. Bu üç seçenek aşağıda açıklanmaktadır. Gerek devlet eliyle iskan, gerekse kredili iskan başvurusunda bulunan ve hak sahibi olan aileler arsa/arazi ve konutlar dağıtılmadan önce her an vazgeçebilir veya kırsaldan kentsele, kentselden kırsala geçiş yapabilirler. Yeniden Yerleşim (İskan) Seçenekleri Yörede gerekli araştırmalar ve kaynak analizleri yapılacak, yerel yönetimlerin, projeden etkilenecek halkın, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili tüm devlet kurumlarının görüş, öneri, talep ve tercihleri doğrultusunda projenin etkilerini en aza indirmek ve/veya önlemek, yeni gelir kaynakları oluşturmak ve var olanları geliştirmek için yapılması gereken çalışmalar belirlenecektir. 1Devlet Eliyle İskan 2Devlet Eliyle Kredili İskan 3Kendi Olanaklarıyla İskan Kentsel Kırsal Kentsel Kırsal Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 11 / 23

21 1. Devlet Eliyle İskan 1. Devlet Eliyle İskan Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen ellerinden çıkması neticesinde yerlerini terk etmek zorunda kalan ailelere ya da taşınmaz malı olmasa dahi en az üç yıldır kamulaştırma sahasında oturan ailelere devlet eliyle iskan sağlanabilecektir. Devlet eliyle iskanı seçenler KIRSAL ya da KENTSEL iskanı tercih edebilirler. Kırsal (Tarımsal) İskan Kırsal iskanı seçen ailelere, seçilecek yeni kırsal yerleşim alanlarında konut ve arazi sağlanacaktır. Bunun yanısıra hayvancılık ve tarım girişimleri için kredi, ekipman ve diğer gerekli girdiler (gübre, tarımsal kimyasallar vd.) sağlanabilecektir. Çiftçilere sürdürülebilir toprak kullanımı ve ilgili konularda danışmanlık sağlanacak, modern tarım ve hayvancılık yöntemlerine ilişkin eğitimler düzenlenecektir. Orman köylülerinin, orman köylüsü olmaktan doğan hakları/avantajları (varsa) göz önünde bulundurulacaktır Kentsel (Şehirsel) İskan Kentsel iskan için hak sahibi olan ailelere, seçilecek yeni ilçe merkezinde konut verilecek ve gerekli ticari imkanlar sağlanacaktır. İskan edilenlerin iş kurmaları, mevcut işlerini geliştirmeleri için krediler ve çeşitli konularda meslek eğitimleri sağlanacaktır. Kentsel iskan alanında nüfusa göre hastane ve ilk ve ortaöğretim okulları ve diğer kamu tesisleri kurulacaktır. Tahtalı Barajı Kentsel İskan Evleri Tahtalı Barajı Kırsal İskan Evleri Tahtalı Barajı Kırsal İskan Evleri Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 12 / 23

22 1. Devlet Eliyle İskan 1. Devlet Eliyle İskan Sağlanacak Kredi ve Karşılıksız Yardımlar a) Donatım Kredisi: İskan edilen ailelere üretim yapabilmeleri için çiftlik hayvanları, motorlu araçlar, alet ve ekipmanlar sağlanabilir veya bunların bedeli ödenebilir. Bu kredinin vadesi en çok 7 yıldır. Ödemesiz devre en fazla 2 yıl olup ilk taksit en geç 3. yılın sonunda olmak üzere kalan borç 4 yılda ve 4 eşit taksitte tahsil olunur. Bu kredinin faizi %10'dur. b) İşletme Kredisi: Üretim giderleri için verilecek bu kredi malzeme veya nakit olarak ödenebilir. Bu kredinin bir yıl içerisinde geri ödenmesi gerekmekte olup, yıllık kredi faizi %10 dur. Bu kredi üç yıl arka arkaya alınabilir. c) Karşılıksız İskan Yardımları: Yeniden yerleşime tabi olan kişilerden zor durumda olanlara kamulaştırma alanından ayrıldıkları günden başlamak üzere geri ödemesiz yardımlar sağlanacaktır. Bu yardımlar aile geçimini temin edinceye kadar sürer. Bu süre mücbir sebepler haricinde 2 yılı geçemez. d) Projeden etkilenen kişilerin yeniden yerleşim yeri hazırlanmadan yerlerini terk etmeleri gerekmesi halinde, bu kişilere geçici konut ve finansal yardım sağlanabilir. Geçici ve kesin iskan edilen ailelere verilecek aylık karşılıksız yardım miktarları asgari ücretin %40 ından az, %80 inden fazla olamaz. Arazi, Arsa ve Konut Edindirme Kredisi: İskan edileceklere iskanlarının çeşitli nedenlerle gecikmesi ya da yapılamaması durumlarında talepleri halinde arazi, arsa ve/veya konut kredisi verilir. Açılan kredi miktarı borçlanmayı takip eden 5 inci yılın Ocak ayından başlamak üzere 20 yılda 20 eşit taksitle tahsil olunur. Müracaat Devlet eliyle kırsal ya da kentsel iskan isteyenlerin, iskan duyurusuyla verilen 60 günlük süre içinde istenen belgelerle birlikte bağlı bulunduğu kaymakamlık veya valiliğe başvurması gerekmektedir. Askerlik, tutukluluk, hastalık gibi belgelendirilmiş zorunlu durum halleri dışında bu süre boyunca müraacat etmeyenler haklarını kaybederler. Mahalli iskan komisyonu tarafından hak sahibi olduğuna karar verilenler istekleri doğrultusunda kentsel veya kırsal olarak iskan edilecektir. Devlet eliyle iskanı tercih edenlerin, almış oldukları kamulaştırma bedellerini iskan gelir hesabına yatırmaları gerekmektedir. Dağıtılan taşınmazların (konut, arsa ve/veya arazi) değerinin kamulaştırma bedelinin üstünde olması halinde aradaki fark iskan edilen tarafından ödenir. Borçlandırma bedelleri ile faizleri borçlanmayı takip eden 5 inci yılın Ocak ayından başlamak üzere 20 yılda ve 20 eşit taksitle tahsil olunur. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 13 / 23

23 1. Devlet Eliyle İskan 2. Devlet Eliyle Kredili İskan Hak sahibi olma koşulları Devlet eliyle kentsel veya kırsal iskan edilmek üzere hak sahibi olabilme şartlarının detayları, iskan çalışmalarına başlamak üzere yapılan iskan duyurusunda ve bilgilendirme toplantılarında ayrıca açıklanacaktır. Hak sahibi olabilme şartlarından bazıları şöyledir. İskan duyurusuyla verilen süre içinde başvurulması ve müracaat edenin aile reisi olması, Aile fertleri adına ödenen ve ödenecek kamulaştırma bedellerinin tamamının iskan gelir hesabına yatırılması, Taşınmaz malı olmayanların en az 3 yıl önceden beri o yerde ikamet ettiğini belgelemesi, Taşınmaz malı olanların kamulaştırma mahallinde halen ikamet ettiğini belgelemesi, Müraacat sahibinin devlet memuru, kadrolu sigortalı işçi olmaması, Emekli, küçük esnaf ve sanatkar olanların hak sahiplilik kararı alınacağı tarihte gelirlerine bakılacak olup o tarihteki asgari ücret ortalamasının üzerinde gelire sahip olmaması gerekmektedir. Devlet eliyle kredili iskan Teknik Yardım ve Kredi Desteği ile Köy Nakli veya Toplulaştırılması olarak da adlandırılmaktadır. Kırsal (Kredili) İskan Bu uygulama; Kısmen kamulaştırılan köyler için uygun bir yerleşim yeri bulunması halinde köyün toplu olarak rezervuarın üst kotlarında elverişli bir yerleşim yerine yerleştirilmesi, Kısmen kamulaştırılan köylerin kendi sınırları içerisinde yerleşime uygun alan olması halinde, taşınmazları kamulaştırılan ailelerin bu alanlara yerleştirilmeleri için kullanılır. Ailenin bu durumda kamulaştırma bedelini vermesi gerekmeyecektir. Kentsel (Kredili) İskan Bu uygulama kapsamında ailelere yeni kurulacak ilçe merkezinde arsa alarak yerleşmeyi tercih etmeleri halinde kredi sağlanacaktır. Ailenin bu durumda kamulaştırma bedelini vermesi gerekmeyecektir. Bu şekilde iskan edilen ailelerin kamulaştırma bedelleri alınmaz. Bu nedenle yeniden yerleşecek aile hem kamulaştırma bedelini hem de yeniden yerleşim kredisini birlikte alabilir. Toplu olarak kredili iskanı tercih eden köylerde köy tüzel kişiliği yok olmaz ve dolayısıyla köy ortak mallarının kamulaştırma bedeli köy tüzel kişiliğinde kalır. Kendi sınırları içerisinde yerleşen orman köyleri ormandan doğan haklarını kaybetmezler. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 14 / 23

24 2. Devlet Eliyle Kredili İskan 3. Kendi Olanaklarıyla İskan Müracaat Kırsal yerleşim için köy sakinlerinden nakil isteklerine ilişkin dilekçe toplanarak köy topluluğu huzurunda incelenir. Çoğunluğun sağlanması halinde köy toplu olarak altyapısı hazırlanan yeni bir yerleşim alanına taşınır. Sağlanacak Teknik Yardım ve Krediler Yerleşim yeri seçimi, haritasının çıkarılması, imar planının hazırlanması ve sahaya uygulanması, arsaların parsellere bölünerek hak sahibi ailelere dağıtılması Devlet tarafından yapılmakta ve arsa maliyetine eklenmektedir. Yerini terk etmek zorunda kalanlar için diğer bir seçenek ise kendi olanaklarıyla iskandır. Bir aile ya da birey kendi olanaklarıyla yeniden yerleşmeye karar vermesi, ya da devlet eliyle iskan için hak sahibi olmaması durumunda kamulaştırma parasını alarak seçtiği yere yerleşebilir. Kendi olanaklarıyla yeniden yerleşmeyi tercih eden birey ya da aileler devlet yardımlarından ve kredilerinden faydalanma hakkını kaybetmekle birlikte, yörede verilecek danışmanlık ve eğitim faaliyetlerinden yararlanabilirler. Yeni yerleşim yerinde yapılan imar planı sonucu elde edilen arsalar olabildiğince uygun fiyatlarla ailelere satılır. Arsa alımı için verilecek krediler 5 yılda, 5 eşit taksitte tahsil edilir. Konut, tarımsal yapı ve tesisler için ailelere kredi açılır. Bu kredinin miktarı yaklaşık 10,000 YTL olacaktır. Yıllık faizi %12 olan bu kredi beşinci yıldan başlamak üzere 20 yılda 20 eşit taksitte tahsil edilir. Kredi haricindeki konut inşaat maliyetlerinin aileler tarafından karşılanması gerekmektedir. Kendi olanaklarıyla yeniden yerleşmeyi tercih edenlerin özellikle kamulaştırma parasını nasıl en verimli şekilde kullanabilecekleri konusunda verilecek danışmanlık hizmetlerinden yararlanmaları faydalı olacaktır. Hak sahibi olma koşulları Yeni yerleşim yerinde arsa satın alacakların aile olması, Nakli yapılacak köyde en az bir yıldan beri yerleşik olması şartları aranır. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 15 / 23

25 Yeniden Yerleşim Sürecinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Diğer Çalışmalar Sizin Yapabilecekleriniz Sizlerin de görüş ve katılımları ile; Yusufeli Projesi sebebiyle olumsuz etkilenebilecek gelir kaynakları üzerinde detaylı araştırmalar yapılacak, eksilen aile gelirlerinin telafisi için yeniden yerleşim alanlarında yapılacak yatırımlar önerilecektir. Kalkınmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek, ihtiyaç duyulan eğitimler belirlenecek ve yeniden yerleşim alanında bu eğitimlerin düzenlenmesi sağlanacaktır. Projenin inşaat aşamasında yöreden uygun nitelikte çok sayıda kişi istihdam edilecektir. Yörede kooperatiflerin kurulması teşvik edilecektir. Yeniden yerleşim sonrasında yörenin sosyo-ekonomik durumu izlenecek, gerekli durumlarda iyileştirme önerileri sunulacaktır. Bağımsız iskanı tercih edenler için kamulaştırma bedelini en verimli nasıl kullanabilecekleri konusunda danışmanlık sağlanacaktır. Yeniden yerleşim planının hazırlanması ve uygulanması sırasında karar mekanizmalarına aktif olarak katılmak, Çalışmaların en verimli şekilde yürütülebilmesi için toplantılara katılarak görüş ve önerilerinizi uzmanlarla paylaşmak, Çalışmalara katılımınız için gerçekleştirilen anketlere katılarak olabildiğince açık bilgiler vermek, Yeniden yerleşim (iskan) seçenekleriyle ilgili olabildiğince bilgi sahibi olarak aileniz için en doğru seçimi yapmak, Kamulaştırma ücretini alıp bağımsız olarak yeniden yerleşmeyi tercih ettiğiniz takdirde, paranızı en verimli şekilde nasıl kullanabileceğinizi öğrenmek için uzmanlara danışmak. İlgili Mevzuat İskan Kanunu İskan Kanunu Uygulama Yönetmeliği LÜTFEN DAHA FAZLA BİLGİ VE KİŞİSEL SORULARINIZ İÇİN PROJE BİLGİLENDİRME OFİSİNE BAŞVURUNUZ. (Proje Bilgilendirme Ofisinin iletişim bilgileri kitapçığın arkasında yer almaktadır.) Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 16 / 23

26 ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞMALARI ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞMALARI Çevresel Etki Değerlendirmesi Nedir? Çevresel Etki Değerlendirmesi Nedir? Çevresel etki değerlendirmesi çalışmalarının temel hedefi bir projenin tüm olası olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya koyarak, olumsuz etkileri en aza indirmek ve/veya önlemek için alınması gereken tedbirleri belirlemektir. ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) RAPORU bu bulguların tamamını içeren rapordur. ÇED Raporu esas olarak karar vericilerin önerilen bir proje hakkında sağlıklı karar verebilmeleri için bilgi sağlayan bir planlama aracıdır. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Yusufeli Projesinde ÇED Çalışmaları Yusufeli Projesinin Olası Çevresel Etkileri 1. İnşaat Aşaması ve Su Tutma 2. İşletme Aşaması İlgili Mevzuat Türkiye de Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği T.C. Çevre Bakanlığı (şu anda T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı) tarafından ilk kez Şubat 1993 de yayımlanmış ve yürürlüğe konulmuştur. Bu Yönetmelik bu güne kadar aynı Bakanlık tarafından 3 kez revize edilmiş olup, şu anda Aralık 2003 de Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik yürürlüktedir. ÇED Yönetmeliği, eklerinde belirtilen olası çevresel etkileri önemli olabilecek projeler için ÇED Raporu hazırlanmasını ve Çevre ve Orman Bakanlığına sunulmasını öngörmektedir. Bakanlık bu raporun incelenmesi için çeşitli kurumların temsilcilerini içeren bir komisyon kurmakta ve bu komisyonun görüş ve talepleri doğrultusuda ÇED Raporu Nihai hale gelmektedir. Bu değerlendirmeler sonucunda T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından bahse konu proje için ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı verilmektedir. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 17 / 23

27 ÇED Yönetmeliği nin Geçici 3. Maddesi uyarınca 7/2/1993 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan ÇED Yönetmeliğinden önce uygulama projeleri onaylanmış faaliyetlere bu ÇED Yönetmeliği hükümleri uygulanmamaktadır. Yusufeli Projesinde ÇED Çalışmaları Yusufeli Projesi için fizibilite raporu 1986 yılında, kesin projeler ise 1990 yılında tamamlanmış ve onaylanmıştır. Bu nedenle, Yusufeli Projesi ÇED Yönetmeliği ( ) Geçici Madde 3 kapsamında yer almakta olup, T.C. Çevre Mevzuatı uyarınca bir ÇED raporu hazırlanmasından muaftır. Ancak, Yusufeli Projesi nin önemi ve uluslararası kredilerden yararlanılarak gerçekleştirileceği göz önüne alınarak Dünya Bankası standartları (esas olarak OP 4.01 Çevresel Etki Değerlendirmesi ve OP 4.04 Doğal Habitatlar) uyarınca bir ÇED raporu hazırlanması uygun bulunmuştur. Dünya Bankasının sınıflandırmasına göre baraj ve hidroelektrik santralı projeleri çevresel etkilerinin önemli olabileceği tahmin edilen büyük ölçekli projeler kapsamında yer almaktadır. Yusufeli Projesi için yürütülen ÇED çalışmalarının tarihçesi aşağıda özetlenmektedir: Kasım 1997 ÇED çalışmalarına başlanması ÇED Raporu nun Güncellenmesi için 2004 Yılında Yürütülen Çalışmalar Yusufeli Projesi ÇED raporunun güncellenmesi kapsamında bitki örtüsü (vejetasyon), yaban hayatı yaşam alanları (yaban hayatı habitatları) ve arazi kullanımı hakkında güncel bilgi toplanması amacıyla arazi çalışmaları yürütülmüştür ve detaylı haritalandırma çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Yeniden Yerleşim Eylem Planı kapsamındaki çalışmalar için de güncel ve ayrıntılı arazi kullanımı verileri (tarım arazileri, orman alanları, ürünler, ağaçlar vb.) toplanmıştır. Bu bağlamda 2004 yılında gerçekleştirilen çalışmalar proje birimlerinin tümünü (baraj ve hidroelektrik santral, malzeme ocakları, depo alanları, şantiye alanı, yeni yapılacak ana yollar) göz önüne alarak bahse konu veri ihtiyacını karşılayacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Arazi Kullanımı, Bitki Örtüsü ve Yaban Hayatı Habitatları (yaşam alanı) Haritalandırma çalışması aşağıdaki yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmiştir: Arazi çalışmaları (uzman biyologlar tarafından yerinde gözlem, örnekleme ve laboratuvar analizleri) Uydu görüntüleri GIS (coğrafi bilgi sistemleri) uygulamaları Nisan 1998 Mart 1999 Mayıs 2004 Dünya Bankası standartlarına göre hazırlanan ÇED Raporu nun tamamlanması (Revizyon A) T.C. Çevre Bakanlığı nın DSİ ye gönderdiği Yusufeli Projesi nin ÇED Yönetmeliği hükümlerinden muaf olduğunu belirten yazısı Uluslararası standartlara göre hazırlanan ÇED Raporu nun güncellenmesi çalışmalarının başlaması ÇED çalışmaları kapsamında su altında kalacak baraj gölü alanına ek olarak, relokasyon yollarını ve çevresini de içine alacak şekilde geniş bir alan değerlendirilmektedir. İncelenen alanın geniş tutulmasının amacı, projeden kaynaklanabilecek olası etkilerin eksiksiz olarak belirlenebilmesini, bu olası etkilerin önemlerinin değerlendirilebilmesini ve gereken önlemlerin belirlenmesini sağlamaktır. ÇED çalışmaları kapsamında incelenen alan Harita 1 de gösterilmektedir. Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 18 / 23

28 Yusufeli Projesinin Olası Çevresel Etkileri ÇED Raporu Hazırlanması Kapsamında Devam Eden ve Planlanan Çalışmalar Arazi Kullanımı, Bitki Örtüsü ve Yaban Hayatı Habitatları (yaşam alanı) Haritalandırma çalışması ile toplanan verilerin GIS (coğrafi bilgi sistemleri) yöntemleri kullanılarak değerlendirilmesi ve muhtemel (olası) etkilerin belirlenmesi. Alınacak önlemler ve izleme planının bu bağlamda detaylandırılması. Proje kapsamına dahil edilen relokasyon yolları için hava kalitesi ve gürültü ile ilgili modelleme çalışmalarının yapılması ve muhtemel etkilerin değerlendirilerek bu hususların ÇED raporuna dahil edilmesi. Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP) çalışmalarının sonuçlarının ÇED raporuna yansıtılması. Yusufeli nde açılan Bilgilendirme Ofisi ve yürütülen çalışmalar kapsamında halkın görüş ve önerilerinin alınması, bunların çalışmalarda göz önüne alınması ve raporda belirtilmesi ile halk tarafından gündeme getirilen endişelerle ilgili çözümlerin üretilerek rapora dahil edilmesi. ÇED raporunun tamamlanması ve ilgili kuruluşlar ile halka sunulması. Projenin olası çevresel etkileri projenin özellikleri ve projenin yeri göz önüne alınarak belirlenen, ortaya çıkması muhtemel olan etkilerdir. Çevresel etki değerlendirmesi sırasında bütün olası etkiler göz önüne alınmaktadır. ÇED çalışmalarında, olası etkilerin mümkün olan en az seviyeye indirilmesi ya da mümkünse ortaya çıkmasının önlenmesi için ne gibi önlemler alınması gerektiği bilimsel bir yaklaşimla incelenmektedir. ÇED çalışmaları sonucunda olası olumsuz etkilerin en az seviyeye indirilmesi için alınması gereken önlemler belirlenmiş olacaktır. Ayrıca, bu önlemlerin etkinliğinin (yeterliliğinin) izlenmesi için gereken izleme faaliyetleri de belirlenecektir. Projenin çevre üzerindeki olası (muhtemel) etkileri genel olarak üç ana başlık altında değerlendirilebilir: Fiziksel çevre üzerine olası etkiler (projenin hava, su ve toprak kalitesi üzerine olası etkileri) Biyolojik çevre üzerine olası etkiler (projenin bitki ve hayvanlar üzerine olası etkileri) Sosyoekonomik çevre üzerine olası etkiler (projenin toplum ve bireyler üzerindeki sosyal ve/veya ekonomik etkileri - yeniden yerleşimden kaynaklanan etkiler) Projenin çevresel etkileri genel olarak iki aşamada değerlendirilebilir. 1 İnşaat aşaması ve su tutma 2 İşletme aşaması Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 19 / 23

29 1 İnşaat aşaması ve su tutma 2 İşletme aşaması Ínşaat aşamasındaki etkilerin daha çok inşaat yapılacak alanlarla sınırlı olacağı öngörülmektedir. Bu alanlar; Servis yolları (baraj alanına ulaşımı sağlayan yollar) Relokasyon yolları (Artvin-Bayburt Yolu nun 55 km lik relokasyon kesimi; Artvin-Erzurum Yolu nun 31 km lik relokasyon kesimi) Şantiye alanı Baraj yeri ve Malzeme ocaklarıdır. Projenin inşaat aşamasındaki etkilerin diğer büyük ölçekli inşaat faaliyetleri ile benzer nitelikte olması beklenmektedir. Bu bağlamda başlıca olası etkiler aşağıda belirtilmektedir. Kazı ve dolgu çalışmalarından, malzeme hazırlamadan (kırma-eleme), araçlardan ve patlatmadan kaynaklanacak toz İnşaat makinelerinden kaynaklanacak egzoz gazları İnşaat makinelerinden kaynaklanacak gürültü Boya, atık yağ gibi tehlikeli atıklar Patlatmadan kaynaklanacak anlık gürültü ve vibrasyon Malzeme hazırlama (kırma-eleme) ve beton işlerinden kaynaklanan atıksular İnşaat faaliyetlerinden kaynaklanan katı atıklar (beton, hurda makina ve ekipman parçası, metal, plastik vb.) Şantiye tesislerinden kaynaklanan evsel atıksu ve evsel katı atıklar İnşaat sırasında arazi kullanımından kaynaklanan ve su tutma sonucunda baraj gölü alanında habitat (bitki ve hayvanların yaşam alanı) ve vejetasyon (bitki örtüsü) kaybı Görsel etkiler Íşletme aşamasındaki başlıca olası etkiler aşağıdaki gibi gruplandırılabilir: A. Projenin çevre üzerindeki etkileri (nehir akışının baraj ile regüle edilmesi gibi) B. Çevrenin proje üzerindeki etkileri (baraj gölünün rüsubat (çökelti, sediman) ile dolması gibi) Projenin çevre üzerindeki başlıca etkileri: Projenin yöre halkı üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri. Su tutma sonucunda baraj gölü alanında habitat (bitki ve hayvanların yaşam alanı) ve vejetasyon (bitki örtüsü) kaybı. Nehir akımının kontrol edilmesi (regülasyonu) sonucunda nehrin akışaşağıdaki kesiminde akımın değişmesi (mevsimsel akımların değişmesi). Baraj nedeniyle akışaşağıya rüsubat (çökelti, sediman) taşınımının azalması. Baraj gölündeki göl ortamı koşulları nedeniyle barajdan bırakılan suyun kalitesindeki olası değişiklikler (özellikle su sıcaklığı ve çözünmüş oksijen). Kalıcı tesislerden kaynaklanan evsel atıksu ve evsel katı atıklar. Çevrenin proje üzerindeki başlıca etkileri: Baraj gölünün rüsubat (çökelti, sediman) ile dolması. Çevredeki yerleşimlerden kaynaklanan arıtılmamış atıksular ve benzeri deşarjlar nedeniyle ilerde oluşacak baraj gölündeki su kalitesinin bozulması (yosunlaşma, ötrofikasyon). Doküman Adı: YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ Dok. Kodu: ENC - YSF - YYP - 02 Ek F3 YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 20 / 23

Daha göster