ANTALYA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 ANTALYA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ ANTALYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU

2 İÇİNDEKİLER A. COĞRAFİK KAPSAM A.1. GİRİŞ A.2. İL VE İLÇE SINIRLARI A2.1.KEPEZ İLÇESİ A.2.2.MURATPAŞA İLÇESİ A İlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı A İlçenin Nüfus Durumu ve İdari Yapısı A.2.3.DÖŞEMEALTI İLÇESİ A İlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı A.2.4.AKSEKİ İLÇESİ A İlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı A.2.5.AKSU İLÇESİ A İlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı A.2.6.ALANYA İLÇESİ A.2.7.ELMALI İLÇESİ A.2.8.FİNİKE A.2.9.GAZİPAŞA A.2.10.GÜNDOĞMUŞ A.2.11.İBRADI A.2.12.KALE A.2.13.KAŞ A.2.14.KEMER A.2.15.KORKUTELİ A.2.16.KUMLUCA A.2.17.MANAVGAT A.2.18.SERİK A.3. İLİN COĞRAFİ DURUMU A.4. İLİN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJİK DURUMU A.4.1.DAĞLAR: A.4.2.OVALAR: A.4.3.YAYLALAR A.5. JEOLOJİK YAPI VE STRATİGRAFİ A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma A.5.2. Tektonik Ve Paleocoğrafya B. DOĞAL KAYNAKLAR B.1. ENERJİ KAYNAKLARI B.1.1. Güneş B.1.2. Su Gücü B.1.3. Kömür B.1.4. Doğalgaz B.1.5. Rüzgar B.1.6. Biyokütle B.1.7. Petrol B.1.8. Jeotermal Sahalar B.2. BİYOLOJİK ÇEŞİLİLİK B.2.1. Ormanlar B Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları B.2.2. Çayır Ve Mera B.2.3. Sulak Alanlar

3 B.2.4. Flora B.2.5. Fauna B.2.6. Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiat Anıtı Ve Tabiatı Koruma Alanları Ve Diğer Hassas Yöreler B.3. TOPRAK B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. İçme Suyu Kaynakları Ve Barajlar B.4.2. Yer Altı Su Kaynakları B.4.3. Akarsular B.4.4. Göller Ve Göletler B.5. MİNERAL KAYNAKLAR B.5.1. Sanayi Madenleri Çimento Hammaddeleri (Çmh) B.5.2. Metalik Madenler B.5.3. Enerji Madenleri B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) C.1. İKLİM VE HAVA C.1.1. Doğal Değişkenler (Sıcaklık, Rüzgar, Sis,Bulut, Yağış, Basınç, Buhar, Nem) C Seller C Kuraklık C Mikroklima C.1.2. Yapay Etmenler C Plansız Kentleşme C Yeşil Alanlar C Isınmada Kullanılan Yakıtlar C Endüstriyel Emisyonlar C.2. HAVAYI KİRLETİCİ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu Ve Duman C.2.2. Partikül Madde (Pm) Emisyonları C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları C.2.4. Azot Oksit (Nox) Emisyonları C.2.5. Hidrokarbon Ve Kurşun Emisyonları C.3. ATMOSFERİK KİRLİLİK C.3.1. Ozon Tabakasının İncelemesinin Etkileri C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri C.4. HAVA KİRLETİCİLERİNİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkileri C Su Üzerindeki Etkileri C Toprak Üzerindeki Etkileri C Flora Ve Fauna Üzerindeki Etkileri C İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Olan Etkileri D. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI D.1. TOPRAK KİRLİLİĞİ D.2.1. Kimyasal Kirlenme D Atmosferik Kirlenme D Atıklardan Kirlenme D.2.2. Mikrobiyal Kirlenme D.2. ARAZİ D.3.1. Arazi Varlığı

4 D Toprak Kullanma Durumu D.3.2. Arazi Problemleri E. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER E.1. EKOSİSTEM TİPLERİ E.1.1. Ormanlar E Ormanların Ekolojik Yapısı E İlin Orman Envanteri E Orman Varlığının Yararları Doğaya Salınan Kekliklerin (Alectoris sp.) İzlenmesiyle, Yaşama ve Üreme Oranlarının Belirlenmesi (Elmalı Sedir Ormanı Örneği) Antalya-Serik Bölgesinde Keçiboynuzu Meyvelerinin Morfolojik Özellikleri ve Kimyasal İçeriklerinin Belirlenmesi E Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları E /B Sahalarının Fiili Kullanım Durumuna Göre Kadastrosu E Sayılı Yasanın 3302 Sayılı Yasa İle Değişik 2/B Madde Çalışmaları E Orman Kad. Yönetmeliği 41. Maddesine Göre Yapılan 2/B Çalışmaları: E.2. FLORA E.2.1. Habitat ve Toplulukları E.2.2. Türler ve Populasyonları E.3. FAUNA E.3.1. Habitat ve Topluluklar E.3.2.Türler ve Populasyonları E.3.3. Hayvan Yaşama Hakları E Evcil Hayvanlar E Sahipli Hayvanlar E Sahipsiz Hayvanlar E Nesli Tehlike Altında Olan Ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar E Hayvan Hakları İhlali E Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği E.4. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA YER ALAN ALANLAR E.4.1. Milli Parklar E.4.2. Tabiat Parkları E.4.3. Tabiat Anıtı E.4.4. Tabiat Koruma Alanları E.4.5. Orman İçi Dinlenme Yerleri E.4.6. Biyogenetik Rezerv Alanları E.4.7. Biyosfer Rezerv Alanları E.4.8. Özel Çevre Koruma Bölgeleri E.4.9 Av Hayvanları Koruma ve Üretme Sahaları E Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar E Endemik Bitki ve Hayvanların Yaşama Ortamı Olan Alanlar Capoeta capoeta angorae-siraz balığı (Antalya Endemiği) E Koruma Altına Alınan Yabani Flora- Faunanın Yaşama Ortamı Olan Alanlar E Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Yaşama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar Deniz Kaplumbağalarının Koruması Amacıyla Alınacak Önlemler E Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları E Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesinde Yeralan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar E Kültürel Miras Kapsamına Giren Alanlar

5 E Anıtlar E Yapı Toplulukları E Sitler E Doğal Miras Kapsamına Giren Alanlar E Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Alanları E Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta İçi Yüzeysel Suları Kapsayan İçme ve Kullanma Suyu Rezervuarları E Mutlak Koruma Alanları E Kısa Mesafeli Koruma Alanları E Orta Mesafeli Koruma Alanları E Uzun Mesafeli Koruma Alanları E Uzun Mesafeli Koruma Alanları E Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar E Tarım Alanları E Tarımsal Gelişim Alanları E I. II. III. Sınıf Tarım Alanları E Özel Mahsul Plantasyon Alanları F - TURİZM F.1. YÖRENİN TURİSTİK DEĞERLERİ F.1.1 Yörenin Doğal Değerleri F Konum F Fiziki Özellikler F.1.2. Kültürel Değerler F.2. Turizm Çeşitleri F.3. TURİSTİK ALTYAPI F.4. TURİST SAYISI F.5. TURİZM EKONOMİSİ F.6. TURİZM - ÇEVRE İLİŞKİSİ G - TARIM VE HAYVANCILIK G.1. GENEL TARIMSAL YAPI G.2. TARIMSAL ÜRETİM G.2.1. Bitkisel Üretim G Tarla Bitkileri G Buğdaygiller G Baklagiller G Yem Bitkileri G Endüstriyel Bitkiler G Bahçe Bitkileri G Meyve Üretimi G Sebze Üretimi G Süs Bitkileri: G.2.2. Hayvansal Üretim G Büyükbaş Hayvancılık G Küçükbaş Hayvancılık G Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim) G Su Ürünleri G Kürk Hayvancılığı G Arıcılık Ve Ġpekböceği YetiŞtiriciliği G.3. ORGANİK TARIM

6 G.4. TARIMSAL İŞLETMELER G.4.1. Kamu İşletmeleri G.4.2. Özel İşletmeler G.5. TARIMSAL FAALİYETLER G.5.1. Pestisit Kullanımı G.5.2. Gübre Kullanımı G.5.3. Toprak Kullanımı H MADENCİLİK H.1. MADEN KANUNUNA TABİ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELER H.1.1. Sanayi Madenleri H.1.2. Metalik Madenler H.1.3. Enerji Madenleri H.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler H.2. MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN YAPILDIĞI YERLERİN ÖZELLİKLERİ H.3. CEVHER ZENGİNLEŞTİRME H.4. MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ H.5. MADENCİLİK FAALİYETLERİ SONUCUNDA ARAZİ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI I- ENERJİ I.1. BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARI I.1.1. Taşkömürü I.1.2. Linyit I.1.3. Asfaltit I.1.4. Bitümlü Şist I.1.5. Ham Petrol I.1.6. Doğalgaz I.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) I.1.8. Orman I.1.9. Hidrolik I Jeotermal I Güneş I Rüzgar I Biyokütle I.2. İKİNCİL ENERJİ KAYNAKLARI I2.1. Termik Enerji I.2.2. Hidrolik Enerji I.2.3. Nükleer Eneji I.2.4.Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi I.3. ENERJİ TÜKETİMİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI I.4.ENERJİ TASARRUFU İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR J. SANAYİ VE TEKNOLOJİ J.1. İL SANAYİNİN GELİŞİMİ, YER SEÇİMİ SÜREÇLERİ VE BUNU ETKİLEYEN ETMENLER J.2. GENEL ANLAMDA SANAYİNİN GRUPLANDIRILMASI J.3. SANAYİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI J.4. SANAYİ GRUPLARINA GÖRE İŞ YERİ SAYILARI VE İSTİHDAM DURUMU

7 J.5. SANAYİ GRUPLARINA GÖRE ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ve ENERJİ KULLANIMI J.6. SANAYİDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI ALINAN ÖNLEMLER J.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği J.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği J.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği J.6.4.Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği J.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar J.7. SANAYİ TESİSLERİNİN ACİL DURUM PLANI K - ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME K.1. ALTYAPI K.1.1. Temiz Su Sistemi K.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi K.1.3. Yeşil Alanlar K.1.4. Elektrik İletim Hatları K.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları K.2. ULAŞIM K.2.1. Karayolları K Karayolları Genel K Ulaşım Planlaması K Toplu Taşım Sistemleri K Kentiçi Yollar K Araç Sayıları K.2.2. Demiryolları K Kullanılan Raylı Sistemler K Taşımacılıkta Demiryolları K.2.3. Deniz, Göl, Nehir Taşımacılığı K Limanlar K.3. HABERLEŞME K.4. İLİN İMAR DURUMU K.5. İLDEKİ BAZ İSTASYONLARI SAYISI L. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS L.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA L.1.1. Kentsel Alanlar L Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri L Kentsel Büyüme Deseni L Planlı Kentsel Gelişme Alanları L Kentsel Alanlarda Yoğunluk L Kentsel Yenileme Alanları L Endüstri Alanlarda Yer Seçimi L Tarihi,Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar L.1.2. Kırsal Alanlar L Kırsal Yerleşme Deseni L Arazi Mülkiyeti L.2. ALTYAPI L.3. BİNALAR VE YAPI ÇEŞİTLERİ L.3.1. Kamu Binaları L.3.2. Okullar L.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri L.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler

8 L.3.5. Endüstriyel Yapılar L.3.6. Göçler ve Hareketli Barınaklar L.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar L.3.8. Bürolar ve Dükkanlar L.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma L Yerel Mimari Özellikler L Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller L.4. SOSYO-EKONOMİK YAPI L.4.1. İş Alanları ve İşsizlik L.4.2. Göçler L.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) L.4.5. Konut Yapım Süreçleri L.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri L.5. YERLEŞİM YERLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ L.5.1. Görüntü Kirliliği L.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu L.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları L.5.4.Ticari ve Endüstriyel Gürültü L.5.5. Kentsel Atıklar L.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı L.6. NÜFUS L.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi L.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve EğitimGruplarına Göre Dağılımı M - ATIKLAR N.1. EVSEL KATI ATIKLAR N.2. TEHLİKELİ ATIKLAR N.3. ÖZEL ATIKLAR N.3.1. Tıbbi Atıklar N.3.2. Atık Yağlar N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar N.3.4. Pil Ve Aküler N.3.5. Cips Ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller N.3.6. Tarama Çamurları N.3.7. Elektrik Ve Elektronik Atıklar N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar N.4. DİĞER ATIKLAR N.4.1. Ambalaj Atıkları N.4.2. Hayvan Kadavraları N.4.3. Mezbaha Atıkları N.5. ATIK YÖNETİMİ N.6. KATI ATIKLARIN MİKTAR VE KOMPOZİSYONU N.7. KATI ATIKLARIN BİRİKTİRİLMESİ, TAŞINMASI VE TRANSFER İSTASYONLARI N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERİ N.8.1. Katı Atıkların Depolanması N.8.2. Atıkların Yakılması N.8.3. Kompost N.9. ATIKLARIN GERİ KAZANIMI VE DEĞERLENDİRİLMESİ N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

9 O - GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM O.1. GÜRÜLTÜ O.1.1. Gürültü Kaynakları O Trafik Gürültüsü O Endüstri Gürültüsü O İnşaat Gürültüsü O Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültü O Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültüler O.1.2. Gürültü İle Mücadele O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri O Fiziksel Etkileri O Fizyolojik Etkileri O Psikolojik Etkileri O Performans Etkileri O.2. TİTREŞİM P - AFETLER P.1. DOĞAL AFETler P.1.1. Depremler P.1.2. Heyelan ve Çığlar P.1.3. Seller P.1.4. Orman Otlak ve Sazlık Yangınları P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin Etkileri P.1.6. Fırtınalar P.2. DİĞER AFETLER P.2.1. Radyoaktif Maddeler P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar P.2.3. Tehlikeli Maddeler P.3. AFETLERİN ETKİLERİ VE YARDIM TEDBİRLERİ P.3.1. Sivil Savunma Birimleri P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri P.3.3. İlkyardım Servisleri P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Sınırlar Arası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar R. SAĞLIK VE ÇEVRE R.1. TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı R İçme Ve Kullanma Suları R DENİZLER R ZOONOZ HASTALIKLAR Tablo 153: Parazit Hastalıkları İstatistik Formu R Denizler... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. R Paraziter Hastalıkları R.1.3. Gıda Hijyeni R.1.4. Aşılama Çalışmaları R.1.5. Bebek Ölümleri R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı R.1.7. Aile Planlaması Ve Çalışmaları

10 R.2. Çevre Kirliliği Ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri S - ÇEVRE EĞİTİM S.1. KAMU KURULUŞLARININ ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ FAALİYETLERİ S.2. ÇEVRE İLE İLGİLİ GÖNÜLLÜ KURULUŞLAR VE FAALİYETLERİ S.2.1. Çevre Vakıfları S.2.2. Çevre Dernekleri S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA T.1. ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN VE ÇEVRESEL TAHRİBATIN ÖNLENMESİ T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJİK DEENGELER ESAS ALINARAK VERİMLİ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİ T.3. EKONOMİK VE SOSYAL FAALİYETLERİN, SONUÇLARININ ÇEVRENİN TAŞIMA KAPASİTESİNİ AŞMAYACAK BİÇİMDE PLANLANMASI T.4. ÇEVRENİN İNSAN-PSİKOSOSYAL İHTİYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI T.6. ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ

11 TABLOLAR Tablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik Özellikleri 15 Tablo 2: Antalya İli nin Tarihsel Kronolojisi 17 Tablo 3: Antalya daki Dağlar 31 Tablo 4: Antalya daki Önemli Ovalar 32 Tablo 5: Güneşlenme Süreleri 48 Tablo 6: İçme suyu kaynakları 51 Tablo 7: Aylık Sıcaklık Değerleri 56 Tablo 8: Aylık Ortalama Rüzgar 56 Tablo 9: Aylık Ortalama Yağış 57 Tablo 10: Aylık Maksimum Basınç 57 Tablo 11: Aylık Ortalama Buharlaşma 58 Tablo 12: Aylık Ortalama Nisbi Nem 58 Tablo 13: Antalya Havalimanı Aylara Göre İklim Değerleri 59 Tablo 14: Manavgat Çayı ve Kollarının Taşkın Sonucu Meydana Gelen Afet Çizelgesi 67 Tablo 15: İl Sınırlarında Satışa Sunulan Yerli Linyit Kömürlerin Özellikleri ve Sınırları 70 Tablo 16: İl Sınırlarında Satışa Sunulan İthal Taş ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınırları 70 Tablo 17: İl Sınırlarında Satışa Sunulan Prina Briketi Kömürünün Özellikleri ve Sınırları 71 Tablo 18: İl Sınırlarında Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri 71 Tablo 19: İlimizde KYS Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Bildirilen Satış Miktarları ( Sezonu Ocak-Mart Ve Temmuz-Aralık Dönemi) (Merkez Ve İlçeler) 71 Tablo 20: İlimizde Satış İzin Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Kys' Lere Teslim Edildiği Bildirilen Yakıt Miktarları ( Sezonu Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül Ve Ekim-Aralık) (Merkez ve İlçeler) 72 Tablo 21: Kış Sezonu İçin Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alan İçinde Kullanım İçin Büyükşehir Belediyesi Hava Kirliliği Kontrol Merkezinde Analize Giren Yakıt Miktarları 72 Tablo 22: Antalya İline Kış Sezonu İçin Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakfı Aracılığı İle Dağıtılan Kömür Miktarları 72 Tablo 23: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. ( Yılı) 74 Tablo 24: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2010 Yılı) 75 Tablo 25: CO nun Miktarları Tesirleri 87 Tablo 26: Hava Kirleticilerin Sağlığa Etkileri. 87 Tablo 27: Antalya İli Toprak Gruplarının Dağılımı 92 Tablo 28: Büyük Toprak Gruplarının İlçelere Göre Dağılımı 93 Tablo 29: Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları 94 Tablo 30 : Antalya İli Arazilerinin Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları 95 Tablo 31: İlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı (Ha) 96 Tablo 32: Antalya Havalimanı Aylara Göre İklim Değerleri 100 Tablo 33: Antalya İli İlçeler Arazi Nitelik Dağılımı 102 Tablo 34: Antalya İli İlçeler Arazi Nitelik Dağılımı 104 Tablo 35: Kuru Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı 105 Tablo 36: Sulu Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı 105 Tablo 37: İlçelere Göre Şimdiki Arazi Kullanım Dağılımı (Ha) 108 Tablo 38: Şimdiki Arazi Kullanma Şekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı (Ha) 109 Tablo 39: Antalya İlinde Tarımsal İşletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılımı 110 Tablo 40: Antalya İlindeki Tarımsal İşletmelerin Arazi Miktarlarına Göre Dağılımı 110 Tablo 41: Antalya İli Arazilerinin Profil Derinliğine Göre Arazi Dağılımı 111 Tablo 42: Arazi Sınıfları Ve Toprak Derinliğine Göre Kullanma Şekilleri 113 Tablo 43: Antalya İli Arazilerinin Eğime Göre Arazi Dağılımı 114 Tablo 44: Arazi Sınıfları Ve Eğim Gruplarına Göre Kullanma Şekilleri 115 Tablo 45: Eğim Ve Derinliğe Göre Arazi Kullanım Alanları 116 Tablo 46: Çeşitli Eğimlerde Toprak Derinliği, Taşlılık Ve Kayalılık Durumu 117 Tablo 47: Arazi Sınıfları Ve Kullanma Şekillerine Göre Su Erozyonu 118 Tablo 48: Eğim Gruplarına Göre Su Erozyonu Ve Toprak Derinliği 118 Tablo 49: Orman Alanlarının Genel Dağılımı 123 Tablo 50: Açık Alanlar 124 Tablo 51: Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Durumu 125 Tablo 52: Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Alanlarının İlçelere Dağılım Tablosu

12 Tablo 53: Koru Ormanı Tablosu 127 Tablo 54: İbreliağaç Türleri Yayılış Alanı (Ha.) 128 Tablo 55: İbreliağaç Türleri Yayılış Alanı (Ha.) Tablo 56: Orman Zararlıları ile Mücadele Harcamaları 136 Tablo 56: 2011 Yılında Yürütülen Ormancılık Araştırma Projelerinin Bölümlere Dağılımı 137 Tablo 56: 2011 Yılında Hazırlanan Yeni Araştırma Projeleri 140 Tablo 56: 2011 Yılında Sonuçlandırılan Araştırma Projeleri 141 Tablo 56: Projesiz Olarak Yürütülen Araştırma Çalışmaları Listesi 142 Tablo 56: 2011 Yılında Enstitüsü Müdürlüğünde Devam Eden, Yeni Alınan Ve Öneri Durumunda Olan Dış Kaynaklı Araştırma Projeleri 143 Tablo 56: 2011 Yılında Toprak Laboratuarına Gelen Örnek Sayısı/Yapılan Analiz Sayılarını Talep Eden Kurumlara Dağılımı 145 Tablo 57: İlçelere Göre Birim Sayısı, Orman ve 2/B Alan Miktarları 147 Tablo 58: 5831 Uygulaması Yapılan Birimler 148 Tablo 59: 4999 Uygulaması Yapılan Birimler 148 Tablo 60: 6831 sayılı Yasanın 3302 Sayılı Yasa ile Değişik 2/B Uygulamaları 150 Tablo 60: 5304 Sayılı Yasa Çalışmaları 151 Tablo 60: Yönetmelik 41. Mad. Çalışmaları 152 Tablo 60: 2011 Yılı Çalışmaları Özeti 152 Tablo 60: Orman İçi Dinlenme Yerleri 152 Tablo 60: Flora Habitat ve Toplulukları 153 Tablo 61: Fauna, Habitat ve Topluluklar 163 Tablo 62: Antalya İli İlçeler Hayvan Varlığı 176 Tablo 63: Evcil Hayvanlar 177 Tablo 64: Sahipli Hayvanlar 177 Tablo 65: Poliklinik Hizmetleri 178 Tablo 66: Kültür Çadırı Hizmetleri 178 Tablo 67: Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri 178 Tablo 68: Antalya İl Sınırları İçerisindeki Milli Parklar 179 Tablo 69: Tarım İl Müdürlüğünce Onaylanmış Su Ürünü İşletmeleri 192 Tablo 70: Antalya Ve Çevresindeki Sit Alanları İle Kültür Ve Tabiat Varlıkları 197 Tablo 71: Antalya İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü 2010 Yılı Sit Alanları Listesi 251 Tablo 72: Kültür ve Turizm Bakanlığından Belgeli İlçeler Bazında Tesisler 277 Tablo 73: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi ve Turizm Yatırımı Belgeli İlçeler Bazında Tesiele 279 Tablo 74: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi Belgeli İlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı _ 280 Tablo 75: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm Yatırım Belgeli İlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı 281 Tablo 76: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi Belgeli İlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı _ 282 Tablo 77: Yıllarında Gelen Turist Saysı ve Milliyetine göre dağılımı 283 Tablo 78: Barit rezervleri 291 Tablo 79: Enerji Maden Yatakları 293 Tablo 80: Maden Kanununa Tabi Doğal Malzemeler. 293 Tablo 81: Antalya İli Genelinde Madencilikle İlgili ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı 298 Tablo 82: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü nün Üretim Programı Gerçekleşmesi 300 Tablo 83: İşletmeye Açılmış Enerji Tesisleri 301 Tablo 84: Toprak Ve Su Kaynakları Hidroelektrik Enerji Potansiyeli 302 Tablo 85: Hidroelektrik Enerji Potansiyeli 302 Tablo 86: Enerji Projeleri 302 Tablo 87: Satılan Enerji Tablosu 306 Tablo 88: Antalya OSB Tesis Dağılımı 311 Tablo 89: Antalya Organize Sanayi Bölgesi Üretimdeki Sanayicileri 314 Tablo 90: Küçük Sanayi Sitelerinin İlçelere Göre Durumu ve Dağılımı 320 Tablo 91: Küçük Sanayi Sitelerinin Durumu ve Dağılımı Tablo 92: Sanayi Gruplarına Göre İş yeri Sayıları ve istihdam Durumu 321 Tablo 93: Sanayi Siciline Kayıtlı Firmalar 321 Tablo 94: Kullanılan Elektiriğin Abone Gruplarına Göre Dağılımı ve Tedaş Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. Antalya İl Müdürlüğü 2010 Yılı İtibarıyle Satılan Enerji Tablosu 322 Tablo 95: AOSB 2011 Yılı Elektrik ve Doğalgaz Tüketimleri Sektörel Dağılımı

13 Tablo 96: İçme Suyu Projeleri 329 Tablo 97: Yerüstü Su Kaynakları 332 Tablo 98: Su Yüzeyleri 333 Tablo 99: Antalya Merkez Ve İlçelerdeki Arıtma Tesisleri 334 Tablo 100: Arıtma tesislerinin ilçelere göre dağılımı 337 Tablo 100: Elektrik İletim Hatları 338 Tablo 101: Yolların Nitelikleri 340 Tablo 102: Ulaşım Planlaması 340 Tablo 103: Bölünmüş Yol Durumu 341 Tablo 103: Antalya İli Çalışmaları 342 Tablo 103: Köprü Çalışmaları 342 Tablo 104: Antalya da Yıllara Göre Tescil İşlemi Gören Araçların Cins Ve Miktarına Göre İstatistiği _ 346 Tablo 105: Motorlu Araçların İl Ve İlçelere Göre Dağılımı 346 Tablo 106: Sürücü Belgelerinin İl Ve İlçelere Göre Dağılımı 346 Tablo 107: Antalya İli Sürücü Belgeleri 347 Tablo 108: Araç Tescil İşlemleri 348 Tablo 109: Antalya Limanına 2010 yılında gelen gemi sayıları Tablo 110: Antalya Limanına 2011 Yılında Gelen Gemi Sayıları Tablo 111: Antalya Hava Limanı 2011 Yılı Yolcu ve Uçak Trafiği Tablo 112: İl Genelinde 2011 yılı Santral Hat Kapasiteleri 353 Tablo 110: Yapı Denetim Firmaları 356 Tablo 113: Baz İstasyonları Sayısı 359 Tablo 114: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ve Özel) 364 Tablo 115: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ) 364 Tablo 116: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları ( Özel ) 365 Tablo 117: Eğitim Öğretim Yılı Okul Tablosu 365 Tablo 118: Antalya İli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Resmi) 368 Tablo 119: Akdeniz Üniversitesi Öğrenci Sayısı (2011) 369 Tablo 120: İl genelinde Bulunan Sağlık Kuruluşları 372 Tablo 121: İl Geneline Ait Taşınmaz Mal Durumu 376 Tablo 122: Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, Tablo 123: Kullanım Amacına Göre Yapılacak Yeni ve İlave Yapılarda Bina Sayısı (2008) 378 Tablo 124 Kullanım Amacına Göre Konut ve Diğer Alanlar, (2009 İlk Dokuz Aylık Toplam) 379 Tablo 125: Nüfus Değişim Oranları ve Nüfus Yoğunluğu 381 Tablo 126: Nüfus Değişim Nüfus Yoğunluğu 382 Tablo 127: Yıllara Göre Nüfus Artış Hızı 382 Tablo 128: Yıllara Göre Cinsiyet Oranı 383 Tablo 129: 2011 Yılı Katı Atık Miktarları 386 Tablo 130: 2011 Yılı Tıbbi Atık Miktarları 389 Tablo 131: 2011 Yılı Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında Aylara Göre Bertaraf Edilen Tıbbi Atık Miktarları 389 Tablo 132: 2011 Yılı İçerisinde Tıbbi Atığı Alınan Sağlık Kuruluşu Sayısı 390 Tablo 133: Bitkisel Atık Yağ 391 Tablo 133: İl sınırları içerisinde oluşan atık elektrikli ve elektronik atıklar için oluşturulan toplama noktaları 392 Tablo 134: Ambalaj Atıkları 393 Tablo 135: Kızıllı Katı Atık Depolama Sahasına Kabul Edilen Aylık Çöp Miktarları (Evsel Katı Atık ) _ 395 Tablo 136: 2011 Yılı Katı Atık Karakterizasyonu Çalışması Antalya İli Tartım Çizelgesi (Kış Mevsimi)_ 395 Tablo 137: Antalya İli Tartım Çizelgesi (Yaz Mevsimi) 396 Tablo 138: Antalya İlindeki Katı Atık Bertaraf Tesisleri 399 Tablo 139: Ses Seviyesi Tablosu 403 Tablo 140: Müsaade Edilen Maksimum Fabrika Gürültüsü Seviyeleri 404 Tablo 141: Antalya İlindeki Cadde ve Kavşaklardaki Gürültü Düzeyi 405 Tablo 142: Antalya Atatürk Hava Limanındaki Gürültü Düzeyi 407 Tablo 143: Taşkın Koruma Ve Rusubat Kontrol Tesisleri Tablo 144: Sağlık Kurumları Dağılımı 416 Tablo 145: Kamu Hastanelerinin Yatak Kapasiteleri 417 Tablo 146: Özel Hastanelerin Yatak Kapasiteleri 418 Tablo 147: İlimizde Bulunan Tıbbi Laboratuarlar

14 Tablo 148: Özel Tıp ve Dal Merkezleri 420 Tablo 149: Bulaşıcı Grup A Hastalıklar 421 Tablo 150: Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı Ve Bildirim Sitemi 422 Tablo 151: Yüzme Alanlarının İlçelere Göre Dağılımı 423 Tablo 152: İnsani Tüketim Amaçlı Sularda Yapılan Kontroller 424 Tablo 153: Parazit Hastalıkları İstatistik Formu 425 Tablo 154: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan İşlemler 426 Tablo 155: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan İşlemler 427 Tablo 156: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan İşlemler 428 Tablo 157: 0 Yaş Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 429 Tablo 158: 1 4 Yaş Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 431 Tablo 159: 2002 Yılı Aylara Göre Ölümlerin Yaş ve Cins Gruplarına Dağılımı 432 Tablo 160: Ölümlerin Yaş Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 433 Tablo 161: Aile Planlaması Yöntem Kullanım Oranlarının Dağılımı 434 Tablo 161: Mavi Bayraklı Plaj ve Marina Sayısı 447 Tablo 162: Arıtma tesislerinin ilçelere göre dağılımı 451 Tablo 162: 2011 Yılında Sonuçlandırılan Proje Tanıtım Dosyaları Dağılımı 453 Tablo 163: Yılına Kadar ÇED Yönetmeliğine Göre İlimizde Ek-1 ve Ek-2 Listesine Tabii Tesis Sayısı Toplamı 455 GRAFİKLER Grafik 1. Antalya Hava Limanı Kuraklık Analizi Grafik 2. Antalya İli Arazi ve Tarım Alanları Dağılımı Grafik 3. Antalya İli Toprak Grupları Dağılımı Grafik 4. Antalya İli Arazilerinin Kullanım Yetenek Sınıflarına Göre Dağılımı Grafik 5. Antalya İli Arazi Dağılımı Grafik 6. Antalya İli Toprak Grupları Dağılımı Grafik 7. Tarım Alanları Nitelikli Dağılımı Grafik 8. Antalya İli Arazilerinin Toprak Profil Derinliğine Göre Dağılımı Grafik 9. Antalya İli Arazilerinin Eğim Dağılım Grafiği (%) Grafik Yılı Tüketimlerinin Abone Gruplarına Göre Dağılımı Grafik 11. Baz İstasyonu Sayıları Grafik 12. Düzenli Depolama Sahası Etap Yerleşimleri Grafik Yılı Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında Aylara Göre Bertaraf Edilen Katı Atık Miktarları Grafik 14. Bebek Ölün Oranları Grafik Yılına Kadar ÇED Yönetmeliğine Tabii Tesis Sayısı Toplamı HARĠTALAR Harita 1. Rüzgar Frekans Dağılımı Haritası Harita 2. Antalya İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Haritası Harita 3. Büyük Toprak Grupları Haritası Harita 4. Antalya İli Toprak Grupları Dağılımı Harita 5. Antalya İli Şimdiki Arazi Kullanım Haritası (SAK) Harita 6. Antalya İli Toprak Derinlik Haritası Harita 7. Antalya İli Arazi Eğim Haritası Harita 8. Antalya İli Arazilerinin Erozyona Göre Arazi Dağılımı Harita 9. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Haritası Harita 10. TCK 13. Bölge Yol Satıh Haritası Harita Bölge Yol Haritası

15 A. COĞRAFĠK KAPSAM A.1. GĠRĠġ Yeryüzünde geçmiģin gizemini zaman içinde bizlere sunan Antalya Bölgesi, sahip olduğu arkeolojik ve doğal güzellikleri sayesinde Türk Rivierası adını almıģ bulunmaktadır. Deniz, tarih, güneģ, doğanın sihirli bir uyum içinde bütünleģtiği Antalya Akdeniz in en güzel ve en temiz kıyılarına sahiptir. 640 km uzunluğundaki Akdeniz kıyıları, antik kentler, anıt mezarlar, Ģirin limanlar, altın kumsallar, Akdeniz mavisi kumsallar, denizle kucaklaģan ormanlar, tropikal bitkiler, akarsular ve Ģelalelerle bezenmiģtir. Mitolojide efsaneleģen bu sahillerin gerisinde karlı Toros Dağları yükselmektedir. Türkiye nin güneyinde tarih boyunca önemli bir yerleģim yerinin merkezi olma niteliğini bugünde sürdüren doğal güzellikleri bakımından çok zengin bir ilimizdir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, Antalya dünya çapında bir turizm merkezi olmak için gerekli niteliklere fazlasıyla sahiptir. Tablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik Özellikleri ANTALYA ENLEM (KUZEY) 36 06' ; 37 27' BOYLAM (DOĞU) 32 27' ; 29 14' YÜZÖLÇÜMÜ (KM 2 ) YÜKSEKLĠK (M) 42 EN YÜKSEK DAĞ (M) 3070 EN BÜYÜK OVA (KM 2 ) 440 EN UZUN AKARSU (KM) 93 BARAJ SAYISI 4 GÖLET SAYISI 9 DOĞAL GÖL SAYISI 4 KIYI UZUNLUĞU (KM) 640 ADA SAYISI 11 Kaynak: Antalya Ġl Çevre Durum Raporu,

16 ANTALYA NIN TARĠHĠ GELĠġĠMĠ Antalya tarihi, taģ devrine kadar dayanır. Bunun kanıtı Yağca Köyü civarında Karain Mağarasında bulunan paleolitik çağ buluntularıdır. KarataĢ Semahöyük kazılarında çok miktarda eski Tuna Çağı buluntuları çıkarılmıģtır. Antalya nın tarihi devirlerinin baģlangıcı karanlıktır. Hititlerin çivi yazılı tabletlerinde geçen Ahhiyava ya da Arzova ülkesinin Pamfilya (Antalya) olabileceği bazı tarihçiler tarafından ileri sürülmektedir. Fakat Side de bulunan birkaç buluntu dıģında, bu bölgede Hititlere iliģkin hiçbir esere rastlanmamıģtır. Yunan efsanelerinde Truva savaģından sonra kafilelerinin Kalkhas yönetiminde Pamfilya ya ulaģmıģ oldukları bildirilmektedir. Antalya sınırları içinde yerleģen Lidyalıların kökleri kesin olarak bilinmemektedir. Hitit ve Mısır kaynakları da (M. Ö. 2000) Lükki ya da Lükka adlı bir kavimden söz etmektedir. Bu kavmin Likya lılar olması olasıdır. Bu kavimden kesin olarak ilk kez Lidya kralı Kroissos döneminden söz edilmiģtir. Yunanistan da doğu yönüne doğru geliģen ilk göçten sonra M.Ö. 7-8 yy da ikinci bir göç hareketi olmuģtur. Bu göç sırasında Yunanlılar Pamfilya ya gelerek Perge, Aspendos, Side gibi kentlere yerleģmiģlerdir. Bu kentlerin adlarının Yunanca olmayıp Anadolu dillerinde olması Yunanlıların yeni kentler kurmadığını var olan kentlere egemen olduklarını göstermektedir. Antalya Bölgesi ilk zamanlar Lidya krallığına bağlıydı. Kral Kroisos un Pers kralı Kyros a yenilmesiyle (M.Ö. 546) bu bölgeye Ġskendere kadar Persler hakim olmuģtur. M.Ö.334 de) Makedonya kralı Ġskender, Likya üzerinden Pamfilya ya yürümüģ (Silyon dıģında) buradaki kentleri ele geçirmiģtir. Psidya daki Termessos kenti Ġskender e teslim olamayarak karģı koymuģtur. Termossos yörede Ġskenderin alamadığı kentlerden biridir. Apemeia barıģından (M.Ö. 188) sonra Romalılar bu bölgeyi Bergama Kralığına bırakmıģtır. Bergama Kralı II. Attalos (M.Ö ) bir liman kentti olarak Antalya yı (Attalea) kurmuģtur. M.Ö. 138 yılında Bergama krallığı Roma Ġmparatorluğu topraklarına katıldığında Pamfilya nın durumu kesin olarak belirlenmiģtir. M.Ö. 102 de Anadolu da Klikya adlı bir eyalet kurulunca bu eyalete bağlanmıģtır. M.Ö. 36 yılında Antonius Pamfilya ve Likyayı birleģtirerek bir eyalet meydana getirmiģtir. Antalya Bölgesi M.S. II. yy dan, M.S. III. Yy ın ortalarına kadar tarihin en görkemli dönemini yaģamıģtır. Bizans egemenliği sırasında M.S. 5 ve 6. Yy larda Antalya Bölgesi nde ikinci bir geliģme devri görülmektedir. Bu yy da kentlerin sur dıģına çıkmasıyla bölgenin bir barıģ dönemi yaģadığı anlaģılmaktadır. Antalya Bölgesi, Anadolu Selçuklularınca Süleyman ġah döneminde alınmıģ ancak 1117 yılında yapılan anlaģma ile Antalya yine Bizanslılara bırakılmıģtır. Antalya ya ikinci yerleģme I. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında olmuģ (1206) ve ErtokuĢ Antalya subaģılığına getirilmiģtir. Bu hükümdar zamanında ( ) Ġznik ve Trabzon Rum Ġmparatorluklarıyla, Antalya nın yerleģik halkı, Selçuklulara kıyılarını kapatmıģtır. I. Gıyaseddin öldürülünce Hıristiyanlar Kıbrıs la birleģerek Antalya yı geri almıģlardır. Ancak üç gün sonra, I. Ġzzetin Keyhüsrev tarafından kent tekrar ele geçirilerek Selçuklulara bağlanmıģtır yılından sonra Moğolların çekilmesiyle Anadolu da beylikler dönemi baģlamıģtır. Antalya ise Hamitoğulları Beyliği nin bir kolu olan Tekelioğullarının yönetimine geçmiģtir. Yıldırım Beyazıt döneminde de Antalya Osmanlı egemenliğine girmiģ ve yönetim 1391 de Firuz Bey e verilmiģtir. Teke sancağı adıyla anılmaya baģlanmıģtır. 16

17 Antalya I. Dünya SavaĢı na kadar bir Osmanlı Sancağı olarak kalmıģ, KurtuluĢ SavaĢı baģlangıcında kısa bir süre Ġtalyanlar tarafından iģgal edilmiģ, 9 Temmuz 1921 tarihinde Ġtalyanların Antalya yı iģgali sona ermiģ ve bu tarihten sonra Türkiye Cumhuriyeti nin bir ili olmuģtur. Tablo 2: Antalya Ġli nin Tarihsel Kronolojisi M. Ö Lıdyalılar dönemi M. Ö Persler dönemi M. Ö Helenistik dönem M. Ö Selökid krallığına bağlı peleistarkos devleti egemenliği M. Ö Pamfilya korsanları dönemi M. Ö. 65 Roma devri M.S. 395 M.S. 655 M.S.1085 M.S M.S M.S M.S M.S M.S M.S M.S Bizans egemenliğinin baģlaması Antalya önlerinde Bizans ve Ġslam donanmaları arasında zat-el Ģenarı savaģı yapıldı. Süleyman ġah Antalya yı aldı. Bizans ordusu, Antalya yı Anadolu Selçuklularından geri aldı. Anadolu Selçukluları kenti geri aldı. Antalya kenti bütünü ile Selçukluların eline geçti. Keykubat, Antalya Körfezi nin doğusundaki Kalonorasa yı ele geçirdi. Antalya da Teke Beyliği kuruldu. Antalya Kıbrıs Krallığı na bağlandı. Mehmet Bey Antalya yı geri aldı. Antalya Bölgesi tümüyle Osmanlı Devletine bağlandı. M.S Antalya da Kadı PaĢa isyanı çıktı ve bastırıldı. Mondoros antlaģması gereğince Antalya yı Ġtalyanlar iģgal etti Ġtalyan birlikleri Antalya dan çekilme kararı aldı Ġtalyanlar Antalya yı boģaltmaya baģladı. Kaynak: Antalya Ġl Çevre Durum Raporu, 2010 Eski çağ ülkelerinden Pamphylia nın tümü, Psidia nın güneyi, Isaura nın batı yakası ve Likya nın doğusunu kaplayan bugünkü Antalya ili ılımanlığı, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri ile Türkiye nin önde gelen turizm merkezlerinden biridir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerinden kaynaklanmaktadır. Turunçgiller ve pamuk 17

18 ürünleri ile dıģ pazara açılan Antalya, doğal güzellikleri ve tarihsel kalıntılarıyla da turistlerin ilgisini çeken bir dinlenme yeridir. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar kentin, Anadolu nun iç bölgeleriyle iliģkileri, ulaģım yetersizliği yüzünden pek kısıtlı kalmıģtır. UlaĢımı bu denli güç oluģunun nedeni, Antalya yı çevreleyen sarp ve yüksek dağların geçit vermemesidir. Bu ün de diğer illerle demiryolu bağlantısı yoktur. A.2. ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI A2.1.KEPEZ ĠLÇESĠ Varsak: XIII. yüzyılın ilk yarısından itibaren, Üçoklar'ın ekseriyetini oluģturan Türkmen zümrelerinden bir bölümü, XIV ve XV. yüzyıllarda ise, Üçoklar'a tâbi bazı boy ve oymaklar, zaman zaman bulundukları yerlerden Teke-eli'ne gelip yerleģmiģlerdir. MenteĢe, Saruhan ve Karamanoğuları'nın zayıflamaları veya dağılmaları üzerine bazı Türkmen (yörük) aģiretleri de bunlara katılmıģlardır. ġ.tekindağ'ın Bayezid II devrine ait tapu tahrir defterine dayanarak verdiği bilgilere göre, bazı cemaatlerle beraber Varsak yörükleri cemaati de XV. asırda Karaman'dan Antalya'ya gelmiģlerdir. Fatih'in, Karamanoğulları Beyliği'nin siyasi hakimiyetine son vermesiyle, bunlara tabi olan bazı cemaatlerde bir baģı boģluk ve panik havası yaģanmıģtır. Gerçi Fatih'in ölümünden sonra Karamanoğlu Kasım Bey, baģta Varsaklar olmak üzere Ramazanoğulları'nı oluģturan diğer Üçoklu Türkmenler'i baģına toplayarak, Bayezid II'ye karģı Cem tarafını da tutarak Osmanlı'ya baģkaldırmıģ ise de bunda baģarılı olamamıģtır. Bundan sonra Karamanoğulları'nın bir daha kendilerini toplamaları mümkün olmamıģtır. O dönemde Karaman'da bulunan bazı Varsak beyleri, baģındaki cemaatle beraber Antalya tarafına göç etmiģlerdir. Antalya'ya göç eden Varsaklar'ın hepsi toplu olarak bir arada kalamamıģtır. Antalya'nın merkezine olduğu gibi baģta Korkuteli olmak üzere diğer Türkmen cemaatlerle beraber bazı ilçelere dağılmıģlardır. ÇeĢitli yerlere dağılan bu aģiret mensuplarının çoğu, Ģu anda bu kimliklerini kaybetmiģ durumdadırlar. Öte yandan 1973 yılına kadar köy olup daha sonra kasaba haline getirilen, Ģehre 10 km uzaklıkta bir "Varsak" beldesi vardır. Belde halkına göre Antalya bölgesinde bulunan Varsaklar'ın büyük çoğunluğu Ģehrin kuzeyine düģen bu beldede toplanmıģtır. 9 Aralık 1973'de kasaba olan bu yerleģim biriminin yaklaģık nüfusu civarında olup, hakim olan görüģe göre, bu nüfusun en az 8 bininin Varsak aģiretine mensup olduğu, büyük çoğunluğun ise dıģarıdan gelip yerleģen insanlar tarafından oluģtuğu bildirilmektedir. Diğer bazı bölgelerde görülen ve buradaki insanlarda da eskiden olduğu gibi hala yaylacılık devam etmektedir. Yazları olmak üzere senenin üç ayını yaylada geçirmeyi yeğlerler. Yaylak olarak kasabaya doksan km. uzaklıktaki Korkuteli ilçesinin Sülekler köyü ile DaĢkesik arasındaki araziyi kullanmaktadırlar. Bu insanların o iki köy arasında üç bin dönümden daha fazla arazileri olup bu mıntıkaya yazlık evler yapmıģlardır. Korkuteli sınırları içerisindeki bu bölge "Varsak Yaylası" olarak meģhur olmuģtur. Bunlara göre yaylaya göçmenin asıl amacı, hava değiģimi ve Antalya'nın sıcağından kurtulmaksa da ek olarak bir kısım insanların hayvanlarını daha iyi otlatmaları, bir kısmının da baģta tahıl olmak üzere, patates vb. sebzeler yetiģtirme yoluna gitmeleridir. 18

19 Kütükçü Köyü: Kütükçü Köyü bundan 200 yıl kadar önce Antalya'nın Karaman Köyü'nden ( bir rivayete göre de Konya Karaman dan ) gelenler tarafından Ģu an Mazı Dağı olarak bilinen yerde kurulmuģtur. Eski Kütükçü Köyünün olduğu yere köylüler tarafından MANASTIR da denir. Çünkü orada Manastır kalıntısı vardır Valilik devreye girmiģ, Vakıflar idaresinden satın alınarak Ģu anki Kütükçü Mahallesinin olduğu yere taģınmıģtır. Kütükçü Köyü baģlangıçta Antalya'dan 7 km uzaklıkta idi. Ġlk gelenler Duacı Köyü ile Kocaaraplar Köyü arasında bulunan kütükleri develerle taģırlar. Bu kütükleri Ģu anda Kütükçü Mahallesinin kuzey doğusundaki Kütüklük denilen yere indirirler ve hamamcılara satarak geçimlerini sürdürürler. Develer kalabalıktan ürktüğü için kütükleri gece taģırlar. Yöre insanı kütük taģıyıp sattığı için köy Kütükçü adını almıģtır. Göçerler Köyü: Göçerler Köyünün sınırları doğuda Kütükçü Köyü, güneyde Mancarcık köprüsünden baģlayıp ( bu sarnıç un fabrikasının yanında Antalya Burdur yolunun ortasında halen mevcuttur ) Kepeze kadar Antalya Burdur Yolu, kuzeyde Duacı Köyü ile çevrilidir. Antalya ya yapılan yoğun göç nedeniyle ġu an için belirtilen köyün sınırları içerisinde Erenköy, Esentepe, Çamlıbel, Kanal, Fatih ve Göçerler Mahalleleri oluģturulmuģtur. Göçerler köylüleri genelde Göçerler Mahallesinde, kısmen Fatih ve Çamlıbel Mahallelerinde ikamet etmektedirler. Göçerler Köyü, isminden de anlaģılacağı gibi, göçebe hayatı sürdüren aģiret mensuplarından oluģmuģtur. Tüm köylüler her yıl Antalya dan Korkuteli ne ve Korkuteli nden tekrar Antalya ya göçerler. Ġsmini de bu göç olayından almıģtır. Daha önceki göçler tüm hayvanlar ile birlikte develer, atlar ve eģeklerle yüklerin taģındığı, ineklerin ve keçilerin de sürülerek götürüldüğü üç gün süren bir göçtür. Son zamanlarda araçların çoğalması nedeniyle artık göçler bir-iki saatte yapılmaktadır. Göçerler köyünün iki yüz yıl öncesine kadar tarihi bilinmektedir. Bu bilgiler hem arģivlerde bulunan tapu kayıtlarından ve hem de büyüklerden dinlenen hayat hikayelerinden elde edilmektedir. Göçerler köyü birisi Antalya Kepez de birisi de Korkuteli ndedir. Gerçekte iki köyde de aynı insanlar yaģar. Aynı insanların hem Korkuteli Göçerler köyünde ve hem de Antalya Göçerler köyünde evleri ve arazileri vardır. Göçerler Köyü muhtarlığı Korkuteli Kaymakamlığına bağlı bir muhtarlıktır. Osmanlı Devletinin son dönemlerinden itibaren muhtarlık hep Korkuteli Kaymakamlığına bağlı iken, aynı muhtarlık Antalya Göçerler Köyünde de hizmetleri sürdürmüģtür. Göçerler köylüleri yılın dokuz ayını Antalya da geçirirler, Mayıs ayının sonundan itibaren Korkuteli Göçerler Köyüne yaylaya giderler Eylül ayı baģında yayladan tekrar Antalya ya sahile göçerler. Yaylaya gitmelerin nedeni yazın Antalya nın çok sıcak olması nedeniyle insanların rahatsız olmaları ve hayvanların daha iyi beslenmesinin sağlanması amacıdır. Hem Korkuteli nde ve hem de Antalya da genellikle çiftçilik ve hayvancılık yaparak geçimlerini sürdürürlerken, hızlı ĢehirleĢme nedeniyle hayvancılık çok azalmıģtır. Soyadı kanunu zamanında verilen soyadları Göçeri, Hayyar, Demirkıran, Cengiz, Doğan, Ak, Akdeniz, Alkan, Sevim, Sevinç, CoĢkun, Adanır, Özalp, ġahin, Fidan, Acar ve Kaçar dır. Göçerler köylüleri düğün, mevlüt ve cenaze gibi özel günlerde mutlaka buluģurlar. Bir de her dini bayramın arefe günü ikindi namazında Göçerler Mahallesindeki Göçerler Camiinde buluģup, birlikte namaz kılarlar, namazı müteakip hep birlikte köyün mezarlığını ziyaret ederler, buna Kabirüstü Ziyareti derler. Mezarlıkta toplu Kur an okuyup toplu dua ederler ve mezarları topluca ziyaret ederler. Daha önceki yıllarda her dini bayramın namaz çıkıģında camide bütün evlerden gelen yemek ve tatlılarla hep birlikte yemek yedikten sonra topluca bayramlaģma yapılıp 19

20 ondan sonra dağılırlardı. Ancak son zamanlarda nüfusun çok artması ve köylüler haricindeki insanların da camilerde bulunması nedeniyle bu adet kalkmaya baģlamıģtır. Düğünler Cuma günü erkek evinde baģlar, cumartesi gün kız evine topluca ziyarete gidilip orada eğlence yapılır, cumartesi akģamı kız evinde kına gecesi, erkek evinde ayrıca eğlence düzenlenir. Pazar günü ikindiden sona gelin alınması yapılır. Gelin daha önce atla getirilirken, sonraları at arabası ile getirilmeye baģlanmıģ, son zamanlarda özel otolarla gelin alınmaya baģlanmıģtır. Gelin attan, at arabasından veya özel otodan indirilmeden önce ĠNDĠRMELĠK adı verilen bir merasim yapılır, önce damadın babası, anası, kardeģleri, amcaları, dayıları, halaları, teyzeleri, diğer yakınları ve düğüne katılan diğer Ģahıslar Ģeklinde sıra ile indirmelik verilir. Ġndirmelik olarak daha önceden inek, tosun, bağ, bahçe veya ağaçlar ( falan tarladaki beģ zeytin ağacı gibi) verilerken, daha sonra bu adet ülkenin değiģik yörelerinde olduğu gibi, altın ve paraya dönüģmüģtür. Kepez Ġlçesi 2009 Toplam Nüfus: Kepez Ġlçe Merkezi 2009 Nüfusu: A.2.2.MURATPAġA ĠLÇESĠ A Ġlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı Tarihi 22 Mart 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı Kanun ile MuratpaĢa Ġlçesi kurulmuģtur. Attalos Yurdu anlamına gelen Antalya, II. Attalos tarafından kurulmuģtur. Bergama Krallığının sona ermesiyle (M.Ö. 133) bi süre bağımsız kalan kent, daha sonra korsanların eline geçmiģtir. M.Ö 77 de Komutan Servilius Isauricus tarafından Roma topraklarına katılmıģtır. M.Ö. 67 de Pompeius un donanmasına üs olmuģtur. M.S. 130 da Hadrianus un Attaleia yı ziyaret etmesi Ģehrin geliģmesini sağlamıģtır. Modern Ģehir, antik yerleģmenin üzerine kurulduğundan, Antalya da antik çağ kalıntılarına çok az rastlanmaktadır. Görülebilen kalıntıların ilki, eski liman olarak nitelenen liman mendireğinin bir kısmı ve limanı çevreleyen surdur. Surların park dıģındaki kısmında restorasyonu yapılan Hadrian Kapısı Antalya nın en güzel antik eserlerinden biridir. MuratpaĢa Cami: Surlar dıģında Kazım Özalp Caddesi üzerindedir. Sadrazam Kuyucu Murat PaĢa tarafından 1570 yılında yaptırılmıģtır. On kenarlı kasnak üzerine yüksek bir kubbe ile örtülmüģtür. Sivri kemerli ve üç kubbeli son cemaat yerinin sütunları renkli taģlarla süslenmiģtir. Antalya MuratpaĢa Mahallesinde, Ġlçemiz ismini ÇarĢı içerisindeki meydanda bulunan bu camiden alınmıģtır. Kaleiçi : Büyük bir bölümü yıkılmıģ ve yok olmuģ at nalı Ģeklinde içten ve dıģtan surlarla çevrilidir. Surlar, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirleri ortak eseridir. Surların 80 burcu vardır. Surların içinde kiremit çatılı kadar ev bulunmaktadır. Evlerin karakteristik yapıları Antalya nın sadece mimarı tarihi hakkında fikir vermekle kalmaz, aynı zamanda bölgedeki yaģam tarzını, gelenek ve görenekleri en iyi Ģekilde yansıtır yılında Antalya iç limanı ve Kaleiçi semti, özgün dokusu nedeniyle Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından SĠT bölgesi olarak koruma altına alınmıģtır. Turizm Bakanlığı na Antalya-Kaleiçi Kompleksi restorasyon çalıģmasından dolayı, 28 Nisan 1984 de FĠJET (Uluslararası Turizm Yazarlar Birliği) tarafından Altın Elma Turizm Oskarı ödülü verilmiģtir. 20

21 Günümüzde Kaleiçi otelleri, pansiyonları, restorantları ve barları ile eğlence merkezi haline gelmiģtir. Eski Antalya Evleri: Yazların çok sıcak ve kıģların ılık geçtiği Antalya da eski evlerin yapımında soğuktan çok, güneģi önlemeye ve serinlik sağlamaya önem verilmiģtir. Gölgeli taģlıklar ve avlular hava akımını kolaylaģtıran özelliklerdir. Depo ve hol görevi yapan giriģi ile üç kat üzerine kurulmuģtur. Yivli Minare: Antalya nın ilk Türk yapısıdır. Merkezde liman yakınındadır. Üzerindeki yazıta göre Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat ın yönetimi zamanında ( ) inģa edilmiģtir. Tuğla ile örülen gövdesi, sekiz yarım silindirden oluģur. Bu minarenin bitiģiğinde bir cami varsa da yıkılmıģ olmalıdır. Çünkü minarenin yanındaki cami daha geç devre, 1372 yılına aittir. Bir Türk beyliği olan Hamitoğulları zamanında, TavaĢi Balaban adlı bir mimar tarafından yapılmıģtır. Saat Kulesi ve Kesik Minare: Antalya kent merkeziyle birlikte yüzyıllarda yakınlaģmaya baģlar. Roma ve Bizans ın mirası Selçuklu, Osmanlı ve günümüz örnekleriyle zenginleģir. Bir Roma tapınağı iken,önce Kilise, sonra Camiye dönüģen Kesik Minare 2 bin yıllık deniz feneri Hıdırlık kulesi ve kalenin burçlarına yükselen Saat kulesi. Ulu cami adıyla da bilinir. Aslında bir bazilika olarak V. Yüzyılda inģa edilmiģtir. Ġlk eserden çok az bölüm ayakta kalmıģ, Bizans döneminde değiģikliklere uğramıģtır. Eser, Osmanlılar zamanında tamir görmüģ, bir kısmı Mevlevihane olarak kullanılmıģ, sonra cami olarak hizmete açılmıģtır. Karatay Medresesi: Ġl merkezindeki önemli Türk Ġslam yapılarından olup XIII. Yüzyıl ortasında inģa edilmiģtir. Falezler: Falez oluģumları yerine göre olmak Ģartıyla 14 metreden 25 metre derinliğe kadar inerler. Daha sonra dip yapısı yerini kumluğa ve mil tabakasına bırakır. Bu yüzden enteresan noktalar ilk 20 metre civarındadır. Daha ileri gitmek çölde gezinti yapmak gibidir. Üç Kapılar: Zamanımıza kadar yanlarındaki iki kule ile sağlam kalan tek kapı Üçkapılar veya diğer adı ile Hadrianus Kapısı olup, Pamphylia nın en güzel kapısıdır. M.S. 130 yılında imparator Hadrianus un Antalya ya geliģi onuruna yapılan kapı, sütunları hariç, tamamen beyaz mermerden yapılmıģtır. Oyma ve kabartmaları olağanüstüdür. Antalya Müzesi: Antalya Müze sinin kuruluģu ve geliģmesi oldukça ilginçtir. 28 Mart 1919 tarihinde Antalya Ġtalyanlar tarafından iģgal edildi. ĠĢgal kuvvetleri ile birlikte gelen arkeolog, yöreyi gezerek buldukları antik eserleri toplayıp Ġtalyan Konsolosluğuna taģımaya baģladılar. Bu arada Antalya tarihine ilgi duyan ve arkeolojiyi seven lise öğretmeni Süleyman Fikri Bey, tarihi eserleri medeniyet adına topladıklarını iddia eden Ġtalyanların bu hareketlerine karģı çıktı. Tekeli Mehmet PaĢa Camii nin yanında terk edilmiģ küçük bir mescidi düzenleyerek Antalya Müze sinin ilk temelini atmıģ oldu. Daha sonra Ġtalyanların Antalya dan çekilmesi üzerine onların topladıkları eserleri de bu küçük müzeye getirdi yılından sonra Yivli Minare Camii müze olarak kullanıldı. Bölgede yapılan kazılarda yeni yeni eserler bulundu. Eski uygarlıkların kalıntıları bir bir toprak üzerine çıkarılıp sergileniyordu. Bugün Konyaaltı Caddesinde bulunan ve çağdaģ bir anlayıģla düzenlenmiģ Türkiye nin en büyük müzelerinden biri olan Antalya müzesinde 13 teģhir salonu ve açık hava galerisi vardır. Kapladığı alan metre kare olan müzede sergilenen eser sayısı kadardır kadar eser ise müzede sergilenmeden korunmaktadır. 21

22 Coğrafi Durumu MuratpaĢa Türkiye nin güneybatı Akdeniz bölgesinde olup derece boylamlar ve derece enlemler arasında bulunmaktadır. MuratpaĢa, Doğuda Aksu Ġlçesi, Kuzeyde Kepez ilçesi, Batıda Konyaaltı ilçesi, Güneyde ise Akdeniz ile çevrilidir. MuratpaĢa ilçe merkezi Akdeniz kıyısında 8804 hektarlık alana yerleģmiģtir. Ġlçe mülki alanı 92 Km 2 dir.ġlçenin toplam olarak 20 km. sahil kıyı Ģeridi vardır. Ġklimi ve Bitki Örtüsü: Ġlçemizde Akdeniz iklimi hüküm sürdüğünden yazları sıcak ve kurak, kıģları ılık ve yağıģlıdır. Ġklimle bağlantılı olarak ovalardaki bitkiler yazları genellikle kurur. Dağlar sıcağa dayanıklı maki, çam ve diğer bitki örtüleri ile kaplıdır. Kaynağını Saklıkent ve Kırkgöz den alan MuratpaĢa nın içme suyu oldukça kalitelidir. A Ġlçenin Nüfus Durumu ve Ġdari Yapısı Nüfus Durumu: MuratpaĢa Ġlçesi 2007 yılı TÜĠK verilerine göre nüfusa sahip iken, 2009 yıl sonu Adres Kayıt Sistemine göre nüfusa sahiptir. Ġdari Durum: MuratpaĢa Antalya BüyükĢehir Belediye sınırları içerisinde alt kademe Belediyesi iken 5747 sayılı Kanunla MuratpaĢa belediye sınırları sabit kalarak MuratpaĢa Ġlçesi kurulmuģtur. Ġlçe Belediyesi 56 Mahalleden oluģmaktadır. Ġlçemiz sınırları içinde belde, köy, oba, mezra gibi yerleģim yerleri yoktur. A.2.3.DÖġEMEALTI ĠLÇESĠ A Ġlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı Tarihi Bölge adını ilk olarak, Düden ġelalesini besleyen Kırkgöz Su kaynağından alarak; 1934 yılında Korkuteli- Kızılcadağ mevkiinden gelen ailelerin yerleģmesi ile Kırkgöz Yeniköy adında bir köy olarak kurulması ile almıģtır. Daha sonra zamanın Antalya Valisi HaĢim ĠġCAN tarafından 60 adet iskân evi yaptırılmıģ ve bu konutlara Kıbrıs tan gelen 60 Türk vatandaģı aile yerleģtirilmiģtir. Bölgede göçebe olarak yaģayan yörüklerin de yerleģik düzene geçmesiyle geniģleyen bir köy olmuģtur. Kırkgöz-Yeniköy Köyü 17 Aralık 1977 yılında nüfusa ulaģarak belediye statüsünü kazanmıģ ve DöĢemealtı Kasabası unvanını almıģtır. Son olarak, 22 Mart 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçerisinde Ġlçe kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik yapılması Hakkında Kanun ile bu bölgede birbirine çok yakın mesafedeki YeĢilbayır, Düzlerçamı ve Çığlık Belediyeleri kapatılarak, mahalleleri ile birlikte DöĢemealtı Ġlçe Belediyesine dönüģmüģ olup, merkezde toplam 14 mahalle ile 4 kasaba ve 14 köyden müteģekkil DöĢemealtı Ġlçesi kurulmuģtur. DöĢemealtı adının tarihçesi ise Ģöyledir. Antik çağda sahildeki pamfilya kentleri ile iç kesimlerdeki pisidia kentlerinin birbirine bağlayan yollardan birisi olan ilçe merkezine 8 km.uzaklıkta bulunan Derbent Boğazındaki döģeme taģ yolundan almıģtır. Bizans, Selçuklu, Osmanlı Dönemlerinde de faal olan döģeme yol yakın zamana kadar 22

23 yörükler tarafından göç yolu olarak da kullanılmakta idi. DöĢeme taģlardan oluģan ve 4 metre geniģliğindeki yol bu bölgenin DöĢemealtı olarak isimlendirilmesine neden olmuģtur. Cografi Durumu DöĢemealtı Ġlçesinin doğusunda Aksu ve Kepez, batısında Korkuteli, güneyinde yine Kepez ve Konyaaltı, kuzeyinde ise Bucak ilçeleri ile komģudur. Ayrıntılı olarak ise; Doğusunda; Aksu-YeĢilkaraman Köyünün batı kesiminde Keçilik Mahallesi Narlıca ormanları, Kepez-Kızıllı, Çamlıca ve OdabaĢı köyleri sınır teģkil etmektedir. Batısında; Korkuteli ilçesinin Yenice Mevki ile Toros sıra dağları ve Geyik dağının batı kısımları, doğusunda bulunan Erikli tepe, Anahtar tepe, Sarkaya sırtları sınır teģkil etmektedir. Kuzeyinde; Dağ nahiyesinin güney kesiminde Yığırcık tepe, ĠbiĢak tepe ve ToptaĢ tepe sınırdır. Güneyinde ise Kepez-Duacı Köyü, Termessos ve Düzlerçamı Bölgesi Ormanları sınırdır. Ġlçe mülki sınırları, ilçe merkezi, kasaba ve köyler dahil toplam: 673,1 km 2. dir. Ayrıca; idari durum tablosu aģağıdadır. DöĢemealtı Ġlçesi Nüfus Bilgileri: Ġlçe Merkezi 2010 Nüfusu : Belde Nüfusu Toplamı : Köy Nünusu Toplamı : Ġlçe Toplam 2010 Nüfusu : A.2.4.AKSEKĠ ĠLÇESĠ A Ġlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı Tarihi Antalya nın Kuzeydoğusunda yer alan Akseki ilçesi, asfalt olan Antalya-Mersin yolunun 88 km sinden ayrılan Antalya - Konya yolu üzerindedir. Doğusunda GündoğmuĢ, Bozkır, batısında Manavgat, Ġbradı, kuzeyinde BeyĢehir, SeydiĢehir, güneyinde yine Manavgat ve GündoğmuĢ ilçeleri yer alır. Ġlçe 1288 yılında kurulmuģtur. Roma Ġmparatorluğu dönemlerinden bu yana toplumların yaģadığı bilinmektedir yılından Alanya dan ayrılmıģtır yılında Antalya Konya Eyaleti dahilinde bağımsız bir sancak olmuģ bu arada Akseki Ġlçesinin sınırları daraltılmıģ, bazı köyler Manavgat, bazı köyler SeydiĢehir Ġlçesine verilerek buralarda ilçe teģkilatı kurulmuģtur yılında bazı köyler alınarak GündoğmuĢ Ġlçesi oluģturulmuģtur yılında içerisinde Ġbradı Ġlçesi oluģturulmuģ ve Akseki Ġlçesine bağlı 13 köy Ġbradı Ġlçesine bağlanmıģ böylece Akseki Ġlçesinin bugünkü idari teģkilatı oluģmuģtur. Akseki iģ adamı ve tüccarlarıyla ün salmıģtır. Ekilebilir toprakların azlığı nedeniyle tarım önemsizdir. Bu yüzden el sanatları ve ticaret daha çok geliģmiģtir. Ġlçede önemli bir sanayi kuruluģu yoktur. Tarım daha çok kadınların uğraģtığı bir yan gelir kaynağıdır. Ġncir ve Üzüm yetiģtirilir. Ġlaç sanayinde kullanılmak üzere ihraç edilen nergis soğanı, Ġncir ambalajında kullanılan defne yaprakları, kereste, canlı hayvan, av derisi, tereyağı, peynir ve bal, ilçe ticaretinde önemli bir yer tutar. 23

24 Cografi Yapısı Ġlçe yerleģme düzeyinde toplu köyler egemendir. Köylerle ulaģım, vadi boylarını izleyen patikalardan sağlanır. YerleĢimler, dağ ve tepelerin yamaçlarında yoğunlaģır. Yüzölçümü 2390 km 2 dir. Ġlçe merkezi boylam, enlem daireleri ile sınırlıdır. Alanya dan sonra Antalya nın en eski ilçesidir. A.2.5.AKSU ĠLÇESĠ A Ġlçenin Tarihi ve Coğrafi Yapısı Tarihi Aksu Ġlçesinin en eski ve tarihi yapısı Perge dir. Perge; Antalya nın 18 km. doğusunda Düden ve Aksu akarsuları arasında kurulmuģ tarihin önemli kanıtlarından biridir. Antalya dan Alanya yönüne giden yolda Aksu dan kuzeye dönülür ve 2 km. sonra Perge ye ulaģılır. Yapı Deniz kıyısında bulunmadığı için korsanların baskı ve yağmalarından uzak kalmıģtır. Bu nedenle geliģme sürecinde duraklamalar görülmez. KuruluĢu M.Ö.1200 yılındadır. M.S.334 yılında Side gibi Perge de Büyük Ġskender ile antlaģma yapmıģtır. Böylece kent savaģmamıģ, yakılıp yıkılmamıģtır. Helen, Roma ve Bizans dönemini yaģamıģtır kiģilik tiyatrosu M.S.II.yüzyılda yapılmıģtır. Tiyatronun hemen yakınında stadyum izleyici alır. Ege bölgesinde ki Aphrodisias stadyumu hariç tutulacak olursa en iyi korunmuģ ikinci Stadyumdur. Stadyum oturma yerlerinin altında dıģa açılan ve dükkan olarak kullanıldığı sanılan 30 adet oda vardır. Son yıllarda yapılan kazılarda çok sayıda heykel ve sanat eseri bulunmuģtur. Kapıları, Agorası, Nymphaeumu, Sütunlu caddeleri, Mezarlığı, Bazilikası ve Akropolu Perge nin görülmeye değer yerlerinden bazılarıdır yılına kadar Antalya Ġline bağlı Bucak olan Aksu Ġlçesinde bulunan Belediyelerden; Aksu ve Çalkaya Belediyesi 1977 yılında, Yurtpınar Belediyesi 1992 yılında, Karaöz Belediyesi 1994 yılında, Pınarlı Belediyesi 1999 yılında kurulmuģtur tarih ve 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçerisinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun un 4. maddesine istinaden Aksu, Pınarlı ve Yurtpınar ilk kademe belediyelerinin tüzel kiģilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Çalkaya ilk kademe belediyesine katılmıģtır. Çalkaya Belediyesinin adı Aksu olarak değiģtirilmiģtir.. Yüzölçümü Km 2 olup nüfusu kiģidir. A.2.6.ALANYA ĠLÇESĠ Antalya-Mersin karayolunun 135.km sinde bir yarımada üzerinde kurulmuģ olan Alanya Ġlçesi, Manavgat-GündoğmuĢ-Hadim(Konya)-GazipaĢa ilçeleriyle çevrili olup yüzölçümü 2085 km 2 dir. Kalonoros 1220 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından fethedilerek ismi Sultan ın ismine izafeten Alaiye olarak değiģtirilir. Fetih tarihinden hemen sonra ( ) imar hareketine baģlanmıģ, bugünkü görülen tüm eserler Selçuklulardan kalmadır. Alaiye Alanya 8 km uzunluğundaki 3 kademe surları, burçları, sarnıçları, hamamları, bedesteni, tersanesi, kızıl kule ile 1231 den itibaren Selçukluların kıģlık baģkenti ve üç Ģehri Emir-üs Sevahil olmuģtur yılında Karamanoğulları Beyliğine geçen Alaiye 1472 yılında Fatih devrinde Gedik Ahmet PaĢa tarafından fethedilmiģtir. Alaiye ismi 1935 de Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Büyük Önder Atatürk ün emirleriyle Alanya olarak değiģtirilmiģtir. 24

25 Alanya, üçüncü zaman mahsulü olan Torosların bir parçasını teģkil eden 250 km yükseklikte yarımada ile Toroslardan bir pay sistemiyle ayrılarak bugünkü kıyı düzlüğünden oluģmuģtur. Kıyı düzlüğü zamanla Sak, Oba ve Dim Çaylarının getirdiği alüvyonlarla dolarak bugünkü durumunu almıģtır. Birinci zaman teģekkülü olan sist bir arazi üzerine oturan Toroslar mavi-siyah kalkerlerden oluģmaktadır. Alanya bu durumdan dolayı deprem bölgesi dıģında kalmaktadır. Akdeniz ikliminin en belirgin örneği Alanya da yaģanmaktadır. KıĢları ılık ve yağıģlı, yazları kuraktır. Yer altı suyu zengindir. Turunçgiller yetiģtirilen ve seracılık yapılan ilçede son yıllarda pamuk üretimi de yaygınlaģmaya baģlamıģtır. BaĢlıca ekonomik etkinliklerden biri de turizmdir. Alanya da yerleģim alanları iki ana bölgede incelenebilir. Kale bölgesi ve nüfusun önemli bir bölgesini barındıran kıyıdaki alanları, eski dokunun egemen olduğu Kale bölgesindeki yoğunlaģmalar tepede ve rüzgara kapalılık nedeniyle doğu yamaçtadır. Nüfus artıģı sonucu kuzey yamaçta da yerleģmeler baģlamıģtır. Kale içindeki eski dokudaki yapı türü bağ tipidir. Bu konutlarda giriģ katı taģ, ikinci kat ise çatma yada ahģaptır. Önceleri giriģ katları ahır olarak kullanılmıģtır. Ġkinci kat çatma türde, yapıldığında dolgu malzemesi olarak tuğla kullanılmıģtır. Konutların hepsi toprak damlıdır. Kıyıdaki yeni yerleģmelerde bahçeli konutlar çoğunluğu oluģturmaktadır. Bahçelikte hayli yaygındır. Betonarme binalar gittikçe çoğalmaktadır. YerleĢim doğu yönünde yayılmaktadır. Alanya yeraltı suyu bakımından zengindir. Dim Çayı, Oba Çayı, Kargı Çayı, Sedre Çayı ve Sak Suyu gibi akarsuları vardır. Bu sular tarımda kullanılmaktadır. Bitki örtüsü m ye kadar makilik bodur ağaçlar 1000 m den sonra karaçam ve sedir ormanları görülür. A.2.7.ELMALI ĠLÇESĠ Antalya nın batısında yer alan ilçe, Elmalı Dağı nın Güney eteklerinde kurulmuģtur. Yüzölçümü 1549 km 2 dir. Ġlçemiz kuzey-doğudan Korkuteli, kuzeyden Gölhisar, batıdan Fethiye, güneyden KaĢ, güneydoğudan Finike ve Kumluca ilçelerinin sınırları ile çevrilidir. Denizden yüksekliği 1,100m dir. KıĢların sert geçmesi sebebiyle soğuğa dayanıklı elma, armut ve ayva gibi mutedil iklim meyve türleri yetiģmektedir. Finike ve çevresinin yaylası durumunda olan Elmalı nın nüfusu yaz aylarında artar. Antalya ya uzaklığı 127 km, Korkuteli' ne uzaklığı 53 km dir. Ġlçede meyvecilik ve tahıl ekimi yapılır. Ham deri üretilir. A.2.8.FĠNĠKE Türkiye nin güneyinde Akdeniz Bölgesinde Antalya iline bağlı boylam, enlem daireleri arasında yer almıģtır. Yüzölçümü 655 km 2 dir. Antalya iline 116 km uzaklıktadır. Finike gerek coğrafi durumu gerekse tabii özellikleri bakımından ayrı bir güzellik arz eder. Bir çok bölgelerinde aynı zamanda tarihi zenginliklerle bir özellik arz eden Ģirin bir kasabadır. Ġlçeye verilen Finike ismi tarihte bilhassa deniz ticaretinin merkezi olarak bilinen Finikelilerin ticaret merkezlerinden biri olmasıyla bu kavime ilaveten verilmiģ olduğu sanılmaktadır. Kasabanın 5 km kuzeyinde Zengeder (Zengederus) Mevkiindeki Likya medeniyetinden kalan kaya mezarları yine aynı mevkii de kurulan Romalılara ait Likya 25

26 Ģehrinden zamanımıza kadar intikal eden anfitcetr gözetleme kuleleri ve kale yıkıntıları ile kasabanın 60 km kuzeybatısında Eniz Güncalı (Ernez) (Erinos) (Erina) Ģehir kalıntıları yine 35 km kuzeyinde Arif Köyü hudutları içinde (Aykırıçay) Arican-Dos Ģehri hsrebeleri yine merkez ilçenin 5 km batısında Bondağ (Boldağ) Köyü sınırları içinde mevcut kale, Sarnıç, Kale Kalıntıları Finike nin tarihi değerleri hakkında az çok bilgi verebilecek durumdadır. Finike 1330 yılına kadar Elmalı ilçesine bağlı bir nahiye iken bu tarihte ilçe olmuģ ve teģkilatlandırılmıģtır. Ġlk kaymakam Ali Vefa Bey dir.1958 yılına kadar Ģimdiki Kumluca Bucağı olan Altınkaya (Güdene) Finikeye bağlı idi. Böylece ilçe oldukça geniģ denebilecek kadar bir mülki sınıra sahiptir. Finike nüfusunun faaliyet durumuna bakılınca, Finike ekonomisinin büyük oranda tarıma bağlı olduğu görülür. Tarımda ana ürün narenciye, turfanda sebzecilik olup, dağ köylerinde hayvancılık, hububat ağırlıktadır. Ġlçemizde son 5-10 yıldır turizm sektörüde ekonomik olarak kendini göstermeye baģlamıģtır. Ancak ilçenin toprakları daha fazla tarıma müsait olduğundan, bu sektörün bir KaĢ ve Kemer de olduğu gibi geliģme göstermesi mümkün görülmemektedir. A.2.9.GAZĠPAġA Halen içinde yaģayanların bildiği ad Seliti-Selindi dir. Bu isim sel indi kelimesinin konuģmada değiģmesinden geldiği ve bu adında GazipaĢa ya kıģın ani su inmeleri ile herhangi bir tehlike teģkil eden 5 çayın kıģın coģup, iniģinin yani tehlikenin bir deyimi olarak kaldığı tevatüren söylenmektedir. Bu sular yazın kuruyarak faydasız kalmaktadır de ilçe olan GazipaĢa nın yüzölçümü 931 km 2 dir. Antalya- Mersin yolu üzerinde yer alan ilçe Antalya kentine 190 km uzaktadır. Roma idaresinde iken Mezopotamya'daki Yahudilerdeki harbe giden Roma Kralı Triyanos harp dönüģünde hasta olmuģ ve burada ölmüģtür. Mezarı da sahildeki kalıntılar içindedir. Bu krala izafeten Triyonopolos adını taģımıģtır yılına kadar Selinde adını taģırken 1336 yılında Konya yı iģgal eden asi DelibaĢa komģu halk güçleri kurtuluģ aleyhine DelibaĢ a katıldığı halde silahlı halk güçleri tehdide rağmen katılmamıģ bilakis DelibaĢ a karģı sarılmıģ ve DelibaĢ taraftarı kiģileri tutup hükümete teslim etmiģ ve kurtuluģ savaģının kulsi değerinin fiili olarak anlayıp koruduğu için büyük kurtaranının adı (GazipaĢa) ilçemize büyük insanın Ģeref payı olarak ve yine GazipaĢa mızın Ģerefi için verilmiģtir. A.2.10.GÜNDOĞMUġ GündoğmuĢ ilçesi rivayete göre Konya nın Ġksile köyünden çeģitli sebeplerle ayrılan bir ailenin buraya gelip ve sonradan köye Eksere denildiği söylenmektedir. Eksere köyü 1936 yılında önce idari bölüm bakımından Akseki ilçesine bağlı bir köy idi 1936 yılında kaza olarak GündoğmuĢ adı verilmiģtir. Yüzölçümü 1323 km 2 dir. Akseki yolundan doğuya ayrılan asfalt yüzeyli il yolu üzerindedir. Antalya kentine uzaklığı 153 km dir. Tarıma elveriģli alanı sınırlı olan GündoğmuĢ ilçesinde hayvancılık ve kerestecilik yapılmaktadır. 26

27 A.2.11.ĠBRADI Isparta, Antalya ve Konya Ġlleri arasında kalan Batı Toroslar kesiminde Antalya nın 180 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Roma imparatorlu zamanından kalma Erimna Ģehri hudutları içersindedir. Ortaçağdan kalma çeģitli harabelere rastlanmaktadır. Tarihte Aleyiye ye bağlı Kaza-i Ġbradi olarak geçmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Ġbradı nın 17.asırda oldukça ünlü ve çok mühim bir belde olduğuna rastlanır. Osmanlı Devleti nin ilim merkezi olarak bilinen Ġbradı, o zamandan bugüne kadar büyük hukukçularla meģhurdur. Daha önce çok kadı yetiģtirmiģ olan Ġbradı da bugünkü büyük hukukçular mevcuttur. Bunlardan bir tanesi Ġbradı nın öz evladı olan Merhum Muammer Aksoy dur. Ġbradı adına bir zamanlar para basıldığı gerçektir. Sikkenin bir yüzü (Duri Bef-i Ġbradı) öbür yüzünde (Es Sultan Ġbni Sultan Es Süleyman Bin Selim) yazılıdır. Ġbradı nın Osmanlı tarihinde bir ilim merkezi olduğu 17.asırda 1674 senesine kadar 12 sene ġeyhüslamlık yapan Ġbradı lı Yahya Efendiden sonra nasıl Osmanlı Ġmparatorluğunda padiģahlık babadan oğula geçerse ġeyhülislamlık makamı da bir Ġbradılıdan bir Ġbradılıya asırlarca geçmiģtir. Ġbradı da 1924 de Abdullah Efendi isminde bir Ģahsın idaresinde zabıta teģkilatı vardı. Ġbdidadiye okulunun hangi tarihte açıldığı bilinmemekle beraber ilk olarak Sultan Mahmut un 15ġubat 1839 tarihinde Mektebi Maarif adı altında kurulmuģ olduğu modern okullardan birisi Ġbradı da açılmıģtır de RüĢtüye Mektebi AçılmıĢ olup bugün kayıtları aynen muhafaza edilmektedir. Ġlme kıymet veren Ġbradı lı o zamandan bugüne kadar yalnız hukuk sahasında değil idari, askeri, ticari, iktisadi ve fenni sahada bir çok adam yetiģtirmiģtir. A.2.12.KALE KaĢ Antalya yolu üzerinde ve KaĢ a 49 km dir. Ġlçe ekonomisinin bel kemiğini tarım oluģturur. Tarımda can damarı turfanda sebze yetiģtiriciliğidir. Turfanda sebzecilikten sonra diğer önemli bir gelir kaynağı da narenciyeciliktir. Turfanda sebze üretimi ile ilçe nüfusunun yaklaģık olarak % 90 ı geçimini sağlamaktadır. Ġlçe merkezi Beymelek, KöĢkerler ve kısmen de çevre köylerinde hayvancılık ve özellikle küçükbaģ hayvancılık köylülerin baģlıca geçim kaynağıdır. Ġlçenin turizm hareketinin ana öğesi merkezde bulunan Noel Baba kilisesi ile antik Myra açık hava tiyatrosudur. Turizme bağlı olarak yatçılıkta bir çok ailenin geçim kaynağını oluģturmaktadır. Yat iģletmecileri genellikle Kekova adası ve çevresindeki antik tarihi yerleri günübirlik turlarla ziyaretçileri gezdirmektedirler. Kale ilçesinin toplam yüzölçümü hektardır. Bunun %11 i olan 4850 hektarı tarım alanı % 0.1 i olan 50 hektarı çayır mera, % 67.7 si olan hektarı orman % 21.2 si olan 9380 hektarı da su yüzeyi ve tarım dıģı alanlardır. A.2.13.KAġ Ġlçenin yüzölçümü 2231 km 2 dir. Antalya kentine 280 km mesafede ve Akdeniz Bölgesinin batısında bulunan bir ilçedir. Coğrafi durumda ilçe merkezinin yerleģim durumu itibariyle dik Toros Dağları ile çevrili olması nedeniyle tarıma elveriģli olmayıp tamamen turizm amaçlı pansiyon, otel ve motel iģletmeciliği yapılmaktadır. 27

28 Kıyı bölgesinde yaģayan nüfus, yaz aylarında yayla köylerine göç eder. Kent halkının çoğunun yayla köylerinde toprağı vardır. Mevsim boyunca bu topraklardaki bağ ve bahçeler iģletilir. KaĢ doğal bir liman çevresinde, genelde toplu bir yerleģmedir. Ticari birimler meydanda ve ana caddeler boyunca binaların zemin katlarında yerleģmiģtir. Konutlar kent alanının % 40 ını kaplar. Bina yoğunluğu sahilden iç kısımlara gidildikçe azalır. Konutlar çoğunlukla tek katlı ve bahçelidir. A.2.14.KEMER Hicri 1326, Miladi 1910 yılında kurulan Kemer, Antalya iline 43 km uzaklıkta batı Toros Dağları nın eteklerinde kıyı boyunca uzanan Ģirin bir yerleģim merkezidir yılı sayımlarına göre 9740 nüfuslu 52 km lik uzun bir kıyı Ģeridine sahiptir. Deniz, orman ve dağların bir renk uyumu içinde birleģtiği Kemer, eģsiz bir doğal güzelliğe sahiptir. Kıyı boyunca bir çok irili ufaklı koylar bulunmaktadır. Denizin maviliği ve ormanların yeģilliği de birbirine uyum sağlamaktadır. Kemer son yıllarda önemli geliģmeler göstermiģtir. Turizm amaçlı yatırımlar sayesinde Antalya ilinin yatak kapasitesi bakımından önemli bir bölümünü teģkil eder. Kemer aynı zamanda modern bir kentleģmenin de bir örneğidir. Alt yapı tesislerini muntazam bir Ģekilde tamamlamıģ olması, her türlü ulaģımın kolay olması, PTT hizmetlerinin her çeģidinden yararlanılması ve belediye hizmetlerinin devreye girmesi Kemer i rahat ve huzurlu bir tatil beldesi haline getirmiģtir. Kemer uluslararası bir üne sahip olduğu gibi, Antalya nın da incisi haline gelmiģtir. Kemer 1991 Eylül ayında kaymakamlık teģkilatının kurulması ve tüm kamu kuruluģlarının hizmete girmesi ile daha fazla güncelleģmiģtir. Kemer, Antalya ilinin batısında, batı Toroslar ın eteklerinde bulunmaktadır. Ġlçe sırtını dağlara dayamıģtır. Kıyıları ise oldukça girintili çıkıntılıdır. YerleĢim merkezi genellikle düzlük bölgelerdedir. Kemer, Tekirova, Çamyuva, Göynük, Aslanbucak, Beldibi gibi yerleģim merkezleri ile bir bütün oluģturmaktadır. Kemer ile ilgili araģtırmalar buranın bir Likya Ģehri olmasının ötesinde bilgi vermemektedir. Ancak yerli halktan edilen bilgiye göre 1910 lu yıllarda Eski Köy adıyla anılan Kemer, dağlarından gelen seller (Kızılcık Dağı) sayesinde bir göl ve bataklık görünümüne bürünmüģtür. Daha sonraları yıllarında buralarda yaģayan insanlar sel baskınından köyü korumak için dağların hemen eteklerine taģtan aģağı yukarı 23 km uzunluğunda duvar örmüģlerdir. Daha sonra buraya gelip yerleģen halk dağlarla köyü birbirinden ayıran bu örülü duvarı Kemer e benzettikleri için yörenin adı o zamanlardan beri Kemer diye anılır. Yine o döneme ait bir rivayete göre Ġspanyol diye anılan bir hastalığın salgın halinde burada oturan halkın çoğunun ölümüne sebep olduğu için nüfus oldukça azalmıģ, ancak dıģardan gelen yabancılar ve özellikle dağlarda yaģayan Yörüklerin buraya inip yerleģmeleri ile köy tekrar bugünkü kalabalık nüfusuna ulaģmıģtır yılından beri yeni karayolu ile ulaģım mümkündür. Karayolunun deniz kıyısına paralel olması yol boyunca güzel manzaralar görme imkanı verir. Karayolu tamamen asfalt olup,trafiğin sağlıklı bir Ģekilde seyredebileceği biçimde düzenlenmiģtir. Her 10 dakika karģılıklı olarak Antalya otobüs garajından dolmuģ ile ulaģım imkanı vardır. Antalya uluslararası hava limanına bir saat uzaklıktadır. Ayrıca deniz yolu ile de ulaģmak mümkündür. Antalya-Finike karayolundan geçen yolcu otobüsleri ile Ege sahillerine, Antalya nın kuzeyinden Burdur istikametine doğru devam eden E-5 karayolu ile Ġzmir, Ġstanbul, Ankara ve diğer illerimize gitmek mümkündür. 28

29 Kemer çevresinde antik bölgelerin de bulunması bir baģka çekiciliktir. Kemer den Faselis ve Olimpos a denizden ve karadan ulaģmak mümkündür. Son yıllarda Söğüt Cuması, Altınkaya, Dere köyü gibi yüksek yerlere safari turları da çevre çekiciliklerden birisi de mağaralardan Beldibi Mağarası Antalya nın 27 km güney batısında deniz kenarındadır. Burada tarih öncesi çağlara ait kalıntılar bulunmuģtur. Bir diğer görülmeye değer mağara ise Molla Deliği Mağarası olup, Kemer in batısında yükselen Tahtalı Dağı nın doğu yamacında yer alır. Bu mağaraya Kemer-Kumluca karayolu üzerinde bulunan AĢağıkuzdere veya Tekirova köylerinden yaya olarak gidilebilir. Her iki köyden de 3,5 veya 4 saat yürümek gerekmektedir. A.2.15.KORKUTELĠ Korkuteli Antalya nın Kuzey batısında ve Antalya ya 68 km uzaklıkta bulunmaktadır. Korkuteli ilçesi 2471 km 2 lik bir alan kaplamaktadır. Doğuda Antalya merkez ilçe, batıda Muğla ile Fethiye ilçesi, kuzeyinde Burdur ili Tefenni ve Bucak ilçeleri, güneyde Elmalı ve Kumluca ilçeleri ile çevrilidir. Denizden yüksekliği değiģik kesimlere göre metredir. A.2.16.KUMLUCA Ġlk yerleģimi ilçe merkezinin 5 km kadar doğusunda tepelerin eteklerinde Sarıkavak adıyla 1830 yıllarında yapılmıģtır. Daha öncede Teke Sancağı adıyla Konya iline bağlı ilimiz Antalya nın 1914 yılında bağımsız bir il olması ile, Sancağa bağlı idari teģkilatta yeni bir takım düzenlemelere gidilmiģtir. Elmalı dan ayrılan Finike ile Antalya ya bağlı Iğdırmagardıç Bucağı Kumluca ve Kemer diye ikiye ayrılarak, Kemer Antalya ya, Kumluca da Finike ye bağlanmıģtır. Bu sırada Sarıkavak Iğdırmagardıç Bucağının bir köyüdür. Bugünkü Kuzca Köyü ise o zaman ayrı bir bucak idi yılında Kuza Bucağının merkezi Güdene ye (Altınkaya) alınmıģ ve zamanla göçebe halkın yerleģerek kalabalık bir merkez haline getirdiği bugünkü ilçe merkezinin bulunduğu yerde Kumluca Bucağı kurulmuģtur. Kumluca Bucağı sonraki daha da büyümüģ, 7033 sayılı kanunla de Finikeden ayrılarak ilçe olmuģtur. Kumluca ilçesi Antalya nın batısında, Antalya dan 90 km uzaklıktadır. Eskiden karpuzlarıyla ün salan Kumluca da bugün çağın gereklerine uyularak, cam ve plastik seralarda turfanda sebzecilik yapılmakta ve Türkiye nin sebze ihtiyacının önemli bir kısmı buradan karģılanmaktadır. A.2.17.MANAVGAT Manavgat ülkemizin batı Akdeniz bölgesinde bulunmaktadır km 2 lik bir alana sahiptir. Doğuda Antalya ve GündoğmuĢ ilçeleri, kuzeyde Konya ili BeyĢehir ilçesi ve Isparta ili Sütçüler ilçesi, Akseki ilçesi, batıda Serik ilçesi, güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Manavgat ilçesinin denizden yüksekliği güneyde 4 m den itibaren baģlayarak kuzeyde 1200 m ye kadar yükselmektedir. Ġlçenin coğrafik yapısını sahil ve yayla olarak iki bölümde inceleyebiliriz. Ancak kesin bir ayrım söz konusu değildir. Ġlçe ekonomisinde uzun süre önemini koruyan narenciye bahçelerinin yerini giderek pamuk tarlaları almaktadır. Pamuk en çok Ulualan, Kızılot, ve Ilıca ovalarında 29

30 yetiģtirilmektedir. Ġlçede yer alan çırçır fabrikası en önemli yatırımdır. Buğday üretimi daha çok dağ köylerinde yaygındır. Öte yandan susam ve yerfıstığı gitgide azalmaktadır. A.2.18.SERĠK Ġlçenin yüzölçümü 1353 km 2 dir. Antalya nın doğusunda ve Mersin yolu üzerindedir. Antalya kentine uzaklığı 39 km dir. A.3. ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU Antalya ili ülkemizin güneybatısında 29.derece 35 doğu boylamları ile, 36 derece derece 29 kuzey enlemleri arasında yer alır. Ülke yüz ölçümünün % 2.6 sıdır. Antalya güneyde Akdeniz ile çevreli olup batıdan doğuya Muğla, Burdur, Isparta, Konya ve Ġçel illeri ile komģudur. Antalya ovası ve bu ovanın iç kesimlerinin doğu ve batı yakasında yükselen Batı Toroslar, ilin genel morfolojik yapısını oluģturur. Dağlar kıyılarda maki, iç kesimlerde ise ormanlarla örtülüdür. Ovalık alanların dar, dağlık alanların ise geniģ olması nedeniyle kırsal yerleģimlerin yarıdan fazlası dağ eteklerinde ve yamaçlarında yer alır. Orman yerleģme düzeninde önemli rol oynar. Köylerin yaklaģık % 80 i orman içinde yada kenarında kurulmuģtur. Antalya da, Akdeniz iklimi ile yayla iklimi birkaç km ara ile birleģmektedir. Bu yüzden bir yandan Akdeniz ikliminin, diğer yandan yayla ikliminin tüm bitkileri yetiģir. Çok çeģitli orman ağaçlarından baģka, 250 çeģit çiçek, 41 çeģit sebze, 36 çeģit meyve yetiģir. Antalya da nüfus verimi kıyı ovalarında toplanmıģtır. Bunun yanı sıra Elmalı, Korkuteli düzlükleri nüfus yoğunluğu yüksek alanlardır. Nüfus yoğunluğu, iç bölgelere göre kıyılarda daha yüksektir. Antalya ilinin genel yapısını, güneyde dik yamaçlarla kesilen Akdeniz ve kuzeyde ona koģut uzanan Toroslar belirler, Antalya kentinin batısı genel adıyla Tekeli Platosu, doğusu ise TaĢeli Platosu olarak anılır. Dağlar bu iki plato arasında sık sık yükselip 2500 m nin üzerine çıkarlar. Genç olan bu dağların ayırıcı özelliği kireç taģlarından oluģmasıdır. Platolar dağların bu özelliği nedeniyle dağınık ve bozuk bir yapı gösterirler. Antalya ovası ise iki paltonun kesiģtiği körfezin kuzeyinde bir alüvyon ovasıdır. Dağlık alanlar Antalya topraklarının % 75.9 udur. eğimin % 20 yi aģtığı alanlar yaklaģık km 2 dir. Yalnızca Antalya Körfezini oluģturan girintili kesimin kıyılarında, eğimin % 10 ile % 5 arasında değiģtiği dar bir ova Ģeridi bulunmaktadır. Bu Ģerit, tüm il alanının % 12.9 udur. Antalya Ġl topraklarının yer yüzü Ģekillerine göre dağılımı Dağlar ,5 ha (%75.9) Platolar ,5 ha (% 10.7) Yaylalar ,5 ha (%0.5) Ovalar ,5 ha /%12.9) 30

31 A.4. ĠLĠN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU Antalya nın genel topografyası, Ģehir merkezinin engebeli kayalıklar üzerinde, denizden 30 m ye kadar yükselen bir antik traverten teras üzerine kurulmuģ olmasından dolayı eģsizdir. Topografya eğimi km kadar çok az olup, yükseklik yaklaģık 120m ye kadar hafifçe artmaktadır. Bu noktada en yüksek rakımı 300 m olan ikinci bir teras ortaya çıkar. Ġkinci terasın üzerinde topografya neredeyse Toros dağlarının eteklerine kadar unirom Ģekilde yükselmektedir. Bu karstik oluģum erime kanallarıyla çokça dallanmıģ ve parça olmuģtur. Doğuya doğru; Aksu nehrinin vadisinde ve batıya doğru Konyaaltı plajının kuzeyinde traverten yıpranmıģ ve yüzey alüvyon ile kaplanmıģ, mükemmel plajlar oluģmuģtur. A.4.1.DAĞLAR: Tablo 3: Antalya daki Dağlar DAĞ VE TEPENĠN ADI YÜKSEKL ĠĞĠ (metre) BULUNDUĞU ĠLÇE YA DA ĠLÇELERĠN ADI ÜZERĠNDE BULUNDUĞU SIRADAĞ KIZLAR SĠVRĠSĠ ELMALI-FĠNĠKE BEYDAĞLARI SALLANMAZ TEPESĠ ELMALI AKDAĞ ZĠYARET TEPESĠ ELMALI AKDAĞ DUMANDAĞI ELMALI AKDAĞ ÖZELLĠKLERĠ Akdağ güneye doğru alçalır. Etekleri bir çok yerde sarp, doruğa yakın bölümleri bitki örtüsü bakımından çıplaktır. Akdağ eteklerinin bu bölümünde yaylalar bulunur. KARAKIZ DAĞI ELMALI AKDAĞ GEYĠK DAĞI ANTALYA-KONYA GEYĠKDAĞI KOHU TEPESĠ ELMALI SUSUZ DAĞI GÖRECE DAĞI TOYLAK KARLIĞI TEPESĠ SARIÇAM DAĞI KEMER ELMALI FĠNĠKE KORKUTELĠ BEY DAĞI FĠNĠKE-KAġ ALACA DAĞ TAHTALI DAĞI Etekleri boylu ve geniģ ormanlarla kaplıdır. Dağın üst bölümleri kuru ve susuzdur. Dolayısıyla bitki örtüsü genellikle seyrek otlardan oluģur. Alacadağın tüm etekleri ormanlarla kaplıdır. Denize dik iner. Kıyı sıradağlarının en yüksek ve ilginç dağıdır. Bir çadır biçiminde yükselmektedir. TÜNEK TEPESĠ 618 ANTALYA-MERKEZ BEYDAĞLARI Antalya KuĢbakıĢı Ġzlenir. GÜLLÜK DAĞI ANTALYA BEYDAĞLARI Termesos Antik ġehri Bulunmakta Av Turizmi Yapılmakta SAKLIKENT ANTALYA BEYDAĞLARI KıĢ Sporları Yapılmaktadır. Kaynak: Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı,

32 A.4.2.OVALAR: Tablo 4: Antalya daki Önemli Ovalar OVANIN ADI BULUNDUĞU ĠLÇE YÜZÖLÇÜMÜ ĠL YÜZÖLÇÜMÜNE YÜKSEKLĠK YA DA ĠLÇELERĠN ADI (km 2 ) ORANI (%) (metre) ÖZELLĠKLERĠ BOĞAÇAYI MERKEZ 24,1 0,12 30 Sera-Sebze-Narenciye(Halk Sulama) DÖġEMEALTI MERKEZ 440,32 2, Sebze-Pamuk-Buğday-Meyve(Halk Sulaması) KURġUNLU MERKEZ 61,01 0,3 100 Sebze-Pamuk-Buğday(Halk Sulaması) VARSAK MERKEZ 133,21 0, AKSU MERKEZ-SERĠK 300,71 1, SEDRE ALANYA 107,6 0,52 30 Sebze-Meyve-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) Sera-Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulama) Sera-Sebze-Narenciye-Muz(DSĠ ve Halk Sulaması) ALARA ALANYA- MANAVGAT 61,14 0,3 60 Sera-Sebze-Meyve-Tarla-Pamuk(DSĠ ve Halk Sul.) ELMALI ELMALI 264,22 1, Hububat-Meyve-Bağ-ġeker Pancarı(DSĠ ve Halk Sul.) FĠNĠKE- KUMLUCA FĠNĠKE- KUMLUCA 119,46 0,58 20 Sera-Sebze-Narenciye(DSĠ ve Halk Sulaması) GAZĠPAġA GAZĠPAġA 39,76 0,19 30 Sera-Sebze-Meyve-Muz-Yer Fıstığı(Halk Sul.) EYNĠF ĠBRADI 20,39 0, Hububat DEMRE KALE 18,05 0,09 20 Sera-Sebze-Narenciye(DSĠ ve Halk Sulaması) KASABA KAġ 36,55 0, Hububat KUMLUOVA KAġ 11,84 0,06 50 Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ Sulaması) OVAGÖLÜ KAġ 35,77 0,17 30 Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ Sulaması) KORKUTELĠ KORKUTELĠ 47,35 0, Meyve-Hububat-ġeker Pancarı- Patates(DSĠ ve Halk Sul.) BEġKONAK- BELHASAN- KARABÜK MANAVGAT 13,99 0, Sebze-Tarla(Halk Sulaması) MANAVGAT MANAVGAT 162,24 0,79 Eki.40 Sera-Sebze-Hububat-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) SERĠK- MANAVGAT 405,07 1, Sera-Sebze-Hububat-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) SERĠK BUCAK- AKTAġ- KARATAġ SERĠK 17,29 0, Sebze-Hububat-Pamuk(Halk Sulaması) Kaynak: Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı,

33 Antalya topraklarının %12.9 unu ovalar kaplamaktadır bunların içinde en önemli olanları Antalya ovası, Finike Ovası, Alanya Ovası, Kasaba Ovası, Demre Ovası, ile Tekirova dır. Antalya Ovası Antalya Körfezinin bitimini kaplamıģtır. Ova, oluģum bakımından birbirinden farklı iki bölüme ayrılmıģtır. Bey dağları dibinden Aksu ya ve kuzeyine doğru olan bölümleri yatay kalker türlerinden oluģmuģtur. Bu kalker türleri genellikle çürük niteliktedir. Ancak, marn içeren kimi kesimleri biraz sertçe bir yapı gösterir. Denizden baģlayarak m ye yükselen bu kalker kimi yerlerde, km içerilere değin yayılır. Birdenbire, ikinci ve daha geniģ bir seki baģlar. Her iki seki deniz kıyısında olduğu gibi, dikleģen bir falez (yalıyar) ile birbirinden ayrılır. Bu falezin üstünde, aģağıdaki sekiye göre 200 m denize göre 250 m yükseklikte ikinci bölüm yayılmıģtır ; öbür kesimden pek ayrı olmamakla birlikte biraz daha düzdür. Batısı çam ormanları ile örtülüdür. Ovada kimi zaman çok Ģiddetli rüzgarlar eser ve uzun süreli sağanak yağmurlar yağar. Antalya Ovası nı Düden, Aksu, Köprü ve Manavgat çayları sulamaktadır. Ovanın kuzeydoğusunda Geyik Dağları yükselir. Finike Ovası Finike Körfezinden baģlar. YaklaĢık 80 km 2 lik bir alanı kaplar. Ova birkaç büyük akarsuyun kollarını birleģtirerek bir körfezin bitimini doldurması sonucu oluģmuģtur. Bu nedenle toprağı, alüvyonlu, içinde taģ olmayan oldukça verimli, siyah topraklardır. Finike Ovası büyük bir düzlük görünümündedir. Buradaki akarsular ova düzeyinde olduğundan yatak derinlikleri bu düzlükleri bozacak nitelikte değildir. Kasaba Ovası YaklaĢık 15 km uzunluğunda ve 4-5 km geniģliğindedir. Üç yanı yüksek dağlarla çevrilidir. Bu çukur ve alçak ( m) ovada deniz iklimi egemendir. Kasaba Ovasında kıģ ve yaz ayları genellikle sisli geçmektedir. Sisin güneģi kesmesi sonucu pamuk ekimi olumsuz sonuç vermiģtir. Yaz döneminde gece ve gündüz sıcaklık farkları oldukça yüksektir. Kasaba ovası su bakımından pek zengin değildir. Buradaki pek çok dere yatağında, ancak kıģ günlerinde su bulunmaktadır. Alanya Ovası Ova km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Antalya Körfezinin doğusunda yer alır. Dim çayı ile Oba çayının getirdikleri alüvyonların küçük bir körfezi doldurması ile oluģmuģtur. Alanya Ovası Dim çayı teknesi, Oba çayı teknesi olmak üzere iki bölüme ayrılır. Oba çayı teknesi biraz daha küçüktür. Ancak sulama bakımından önemlidir. Ġki yanındaki bağ ve bahçeleri sulayarak denize iner. Oba çayından daha büyük olan Dim çayı ovadan alçakta akar. Bu nedenle Alanya ovasını ancak üzerinde yapılan kanallarla sulayabilmektedir. Bu ovanın iklimi Antalya ovasına oranla daha yumuģaktır. Demre Ovası Demre ovasının denize döküldüğü yerdedir. 20 km 2 kadar bir alanı vardır. Akdağ ın eteklerine değin çıkan ve Kasaba Ovasının sularını toplayarak gelen Demre çayının getirdiği alüvyonlarla oluģmuģtur. Ova çok kuytu bir alanda yer alır toprakları oldukça verimsizdir. KıĢın kar yağmadığı gibi yazın sağanak yağıģlarda görülmez. Demre ovası da su bakımından pek zengin değildir. Ortasından geçen çay suya en çok gereksinim duyulan yaz ayları baģında kurur. 33

34 Tekir Ova Bağırsak deresinin denize döküldüğü bölgeye yayılmıģ bir düzlüktür. YaklaĢık 10 km 2 lik bir alanı kaplar. Bu ova Tahtalı dağlarından inen suların ve Bağırsak deresinin getirdiği alüvyonlarla oluģmuģtur. Alara Ovası Toprağı orta verimlilikte bir ovadır. Alara çayı ile sulanır. Çayın doğu yakasında denize doğru yayılmıģtır. Ġl topraklarında bunlardan baģka, Antalya ovası içinde kalan Uluova, Serik ve Manavgat ovaları gibi düzlüklerde bulunmaktadır. A.4.3.YAYLALAR Antalya Ġl topraklarını iki büyük plato kaplamıģtır. Bunlar batıda Tekeli, doğuda TaĢeli yaylalarıdır. Tekeli Yaylası Ġl topraklarının batı sınırlarıyla Antalya Körfezi ve Antalya Ovası arasında kalan bölgedir. Tekeli yaylasının genel yapısı genellikle Jura (ikinci zaman sistemi ) ile Eosen (üçüncü zaman serisi) yaģlarındaki fliģlerden oluģmuģtur temeli oluģturan, bu yapılanmalar, daha çok 700- ile 1500 m arası yükseltilerde bulunurlar. Yaylada güneybatı- kuzeydoğu doğrultusunda sıradağlar ve bunların arasında çukurluklar yer almaktadır. Tekeli yaylasında birden bire yükselen, ortası geniģ çukurluklar yer almaktadır. Tekeli yaylası, birden bire yükselen, ortası geniģ, kapalı tekneleri de içerir. Yayla birbirinden çok az farklı küçük coğrafik birimlere ayrılmıģtır. Bu yayla Girdev Yaylasının, Korkuteli Düzlüğü nü, Aksu ve Köprü Suları ile Manavgat Çayının Teknelerini de içine almaktadır. Girdev Yaylası Elmalı Düzlüğü yakınlarındadır. Mermer niteliğindeki Eosen yaģta kalkerlerden oluģmuģtur. Yer yer dolin çukurluklar görülmektedir. Elmalı Ovası yönünde Bulanık Yaylası, daha ilerde ise Barandı Yaylası gibi küçük yaylalarda vardır. Aksu Teknesi Burada Aksu ve diğer küçük akarsuların toplandığı Pamukova bulunur. Bu dalgalı ova giderek taģlık ve fundalık bir alan durumuna gelmiģtir. Köprü Suyu Teknesi Darlık ve derinlik bakımından Aksu ya benzemektedir. Tekne boyunca önemli bir ova yoktur. Manavgat Çayı Teknesi YaklaĢık 1000 km 2 lik bir alanı kaplamaktadır. Su akıģı, geçtiği arazinin kalkerli niteliğinden dolayı genellikle yer altındadır. Manavgat çayının kolları olan Gembos-Eynif Tekneleride bu alanda yer alırlar. TaĢeli Yaylası Antalya Körfezi ile Mersin ili sınırı arasında ki bölgeye yayılmıģtır. Bir yarımadadan çok denize doğru ilerleyen bir çıkıntı biçimindedir. Bu yaylada Tekeli Yaylasından farklı olarak Ģistler ve Devon (birinci zaman sistemi) alanları vardır. Bunlar 34

35 genellikle donuk-esmer renkli oluģumlardır. Üst örtüleri Kretase (ikinci zaman sistemi) kalkerleridir. Burada Akseki nin doğusundan Mersin ili sınırlarına doğru geniģ bir kıyı Ģeridi bulunmaktadır. Üzerinde Yedikaza yaylaları yayılmıģtır. Bu yaylalar arasında Sülek ve Merdiven Yaylaları ile Gevni Yaylası sayılabilir. Güneydoğu da ise GazipaĢa Yaylası bulunmaktadır. A.5. JEOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ Bölgenin stratigrafik ve yapısal özellikleri uzun süren çalıģmalar sonucunda ortaya konulmuģ ve 1/25000 ölçekli haritaları kısmen de olsa tamamlanmıģ ve bölgenin 1: ölçekli jeoloji haritası hazırlanmıģtır. Batı ve Orta Toroslar da günümüze kadar yüzlerce formasyon adlaması yapılmıģtır. Toros KuĢağı nda lejant birlikteliğini sağlamak amacıyla, ilk tanımlamalar göz önünde tutularak az çok eģ yaģlı, benzer kaya türleri için belli bir düzen içinde adlamalar teke indirilmeye çalıģılmıģ ve formasyon simgelemelerinde bazen kural dıģına çıkılmıģtır. Antalya Körfezinde (Batı Toroslar) yer alan çalıģma alanında Antalya napları ve Antalya naplarını stratigrafik olarak örten Miyosen-Kuvaterner aralığında neootokton örtü birimleri bulunur. STRATĠGRAFĠ Batı Toroslar ın otokton kaya birimlerini temsil eden Beydağları Formasyonu bölgenin kuzeyinde yer almaktadır. Bölgede allokton konumlu Antalya napları ile bunlar üzerinde neookton örtü kayaları olarak Burdigaliyen yaģlı KiriĢ formasyonu, Üst Burdigaliyen-Langiyen (Serravaliyen) yaģlı Karpuzçay formasyonu, Alt Messiniyen yaģlı TaĢlık formasyonu, Üst Messiniyen-Pliyosen yaģlı Gebiz kireçtaģı, Pliyosen yaģlı Yenimahalle formasyonu ve KurĢunlu formasyonu ile Kuvaterner yaģlı Antalya traverteni, Belkıs konglomerası, alüvyonlar, yamaç molozları, birikinti konileri ve plaj oluģukları bulunur. A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma BEYDAĞLARI OTOKTONU Batı Toroslar ın otokton kaya birimlerini temsil eden Beydağları otoktonu genelde platform tipi çökellerden oluģur. ÇalıĢma alanında Beydağları otoktonu; alttan üste doğru Orta-Üst Triyas yaģlı KuyubaĢı dolomiti, Jura-Kretase yaģlı neritik kireçtaģlarından oluģan Beydağları formasyonu, daniyen yaģlı Çamlıdere olistostromu, Üst Lütesiyen-Praboniyen yaģlı kireçtaģı, kumtaģı, kiltaģı ve silt taģlarından oluģan KarakuĢtepe formasyonunu kapsar. TRĠYAS KuyubaĢı Dolomiti (Tku) Orta-Üst Triyas yaģlı kalın dolomitlerden oluģanformasyon, Günay ve diğ.(1982) tarafından adlandırılmıģtır. KuyubaĢı dolomitinin yüzeylenen mostraları, kuzeydoğudaki Karacahisar kubbesinde ve doğudaki Anamas-Akseki otoktonunda gözlenen MenteĢe dolomiti ve Leylek kireçtaģlarına kısmen karģılık gelir. Birim masif, orta-kalın tabakalı, bazen belirsiz kalın tabakalı, aģınma yüzeyi gri, kırılma yüzeyi gri, bej, krem, koyu gri, kirli beyaz vb. renklerde, iri taneli, bazen ince-orta 35

36 taneli, yer yer dağılgan dolomitlerden oluģur. Sık erime boģluklu olan bu dolomitlerle birlikte yer yer dolomatik kireçtaģı düzeyleri de görülebilir. Alt iliģkisi gözlenmeyen KuyubaĢı dolomitinin tabanında olası Ait Triyas yaģlı kırıntılı kayalar saptanmıģtır. (Demre-1 sondajı, TPAO). Birim üstte Beydağları formasyonu ile geçiģlidir. TPAO tarafından yapılan Demre-1 sondajında, birimin yaklaģık 2200 metre kalınlıkta olduğu görülmüģtür. Birimin yanal yönde MenteĢe dolomiti, Leylek kireçtaģı, Tilkideliği formasyonu ve kasımlar formasyonuna geçtiği sanılmaktadır. Üst düzeylerinde Megalodon sp. Bulunan KuyubaĢı dolomitini kesen sondajda (Alakır1, MTA) Involutina sp. ler saptanmıģtır. TPAO tarafından gerçekleģtirilen Demre-1 sondajında tabanında olası Alt Triyas yaģlı kırıntılı kayaların bulunması ve yukarıdaki fosillere göre birim, Orta-Üst Triyas yaģlı kabul edilmiģtir. KuyubaĢı dolomiti sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. JURA-KRETASE Beydağları Formasyonu (Kb) Jura-Kretase yaģlı neritik kireçtaģlarından oluģan formasyon, Günay ve diğ. (1982) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyonun üst düzeyindeki Globotruncanalı mikritler, yer yer Tekkeköy üyesi olarak haritalanmıģtır. Beydağları formasyonu orta-kalın tabakalı, açık kahve, bej, gri, krem, açık gri, bazen koyu gri renklerde neritik kireçtaģlarından oluģur. Malm yaģlı düzeylerinin ooliti ve pelletli oluģları karakteristiktir. Tabanında bazen dolomitleģme yaygındır. Bazen Alt Kreatase yaģlı kesiminde ince-orta tabakalı, gri, koyu gri, renkli, bitümlü düzey görülür. Beydağları formasyonunun üst düzeylerinde gri renkli, bitümlü düzey görülür. Beydağları formasyonunun üst düzeylerinde (Senomaniyen- Türoniyen) rudist yama resifleri yaygın olarak izlenir. Birim yer yer dolomit ve kireçtaģı ara düzeyleri kapsar. Formasyonun değiģik kesimlerinde makro fosil izleri bulunur. Tekkeköy üyesi (Kbt) ġenel ve diğ. (1989) tarafından Elmalı güneyinde adlanan birim, Globotruncanalı mikritlerden oluģur. Tekkeköy üyesi, kuzeydoğuda, Karacahisar kubbesindeki EĢekini kireçtaģlarına kısmen karģılık gelir. ÇalıĢma alanında, Beydağları formasyonunun üst yaģ sınırı Senomanyen dir (olası Turoniyen i kapsayabilir). Tekkeköy üyesi, alt iliģkisi uyumsuzluk gösterdiğinden ve Beydağları formasyonu ile aralarında stratigrafik boģluk bulunmasından dolayı ayrı bir formasyon olarak da ele alınabilir. Birim ince-orta tabakalı, bazen kalın tabakalı, yer yer kalsitürbit ara düzeyli, bej, kremgri, yeģilimsi gri, pembe, kırmızı, kirli sarı vb. renklerde yer yer bol Globotruncanalı, bazen çört yumrulu kireçtaģlarından oluģur. Birim üstte Çamlıdere olitostromu ile geçiģlidir. ÇalıĢma alanında kalınlığı metre arasında değiģir. Altta KuyubaĢı dolomiti ile geçiģli olan Beydağları formasyonunun Tekkeköy üyesi ile olan iliģkisi uyumsuzluk gösterir ve genelde aralarında stratigrafik bir boģluk vardır. Tekkeköy üyesi üstte Çamlıdere olistostromu ile geçiģlidir. Beydağları formasyonunun kalınlığı 3000 metreyi aģar. Beydağları formasyonunun neritik kireçtaģları Jura-Senomaniyen yaģlı, Tekkeköy üyesi ise senoniyen yaģlıdır. Birimin neritik kireçtaģları bazen Turoniyen i kapsayabilir. Tekkeköy üyesi ise bazen Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen yaģlıdır. Birim Liyas-Seomaniyen döneminde sığ karbonat Ģelf ortamında, Senoniyen döneminde ise derin Ģelf-yamaç ortamında çökelmiģtir. 36

37 PALEOSEN Çamlıdere Olistostromu (Tpç) Altta killi kireçtaģı, marn, kiltaģı ve kumtaģı, üstte değiģik boyutta olistoliti kırıntılardan oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Birimin tabanında ince-orta tabakalı, bej, krem, gri, kirli sarı, yeģilimsi gri, pembe vb. renklerde killi kireçtaģı, marn, kiltaģı, silttaģı, kalkarenit, kumtaģı gibi kaya türleri bulunur. Üstte Antalya napları ve Beydağları formasyonundan türmiģ olistostrom yer alır. Kaotik karakterde olan bu üst düzeyde matriks bazen kumtaģı-kiltaģı, bazen de konglomeradır. Çamlıdere olistostromu üstte bazı kesimlerde Antalya napları ile tektonik, bazı kesimlerde ise Küçükköy formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Birimin kalınlığı m arasında değiģir. Birim Daniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Formasyon Antalya naplarının yerleģimine bağlı olarak naplarının ön cephesinde, aktif havza ortamında çökelmiģtir. EOSEN Küçükköy Formasyonu (Tek) KiltaĢı, marn, sittaģı, kumtaģı, killi-kumlu kireçtaģı ve kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson tarafından adlandırılmıģtır. Küçükköy formasyonunun bazı alanlarda Paleosen-Alt Eosen yaģlı kayaçlarla olan kaya türü benzerliği ve tektonikle karıģmıģ olması nedeniyle ayırt edilmesi güçtür. Formasyon ince-orta kalın tabakalı, kirli beyaz, kirli sarı, gri, krem bej, yeģilimsi gri, pembe, kırmızı renklerde, kalkarenit, kumtaģı, kireçtaģı ara seviyeli kiltaģı, silttaģı, marn, killi kireçtaģı vb. kaya türlerinden oluģur. Tabanında bazen konglomeralar bulunur. Alt iliģkisi açısal uyumsuz olan Küçükköy formasyonu, üstte Karabayır formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülür. Kalınlığı metre arasında değiģir.formasyon Üst Lütesiyen-Priaboniyen yaģlıdır. Birim yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. MĠYOSEN Karabayır Formasyonu (Tmk) Algli kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson ve Poignot (1974) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon Sütçüler güneyinde Antalya napları üzerinde de izlenir. Birim orta-kalın tabakalı, gri, bej, krem, kirli sarı, yersel koyu gri renkli algli kireçtaģlarından oluģur. Tabanında bazen konglomera veya konglomeratik kireçtaģı görülebilir. Alglerin kıt olduğu yerlerde veya düzeylerde mercan yığıģımları yaygındır. Yer yer Lameli, Gastropod, Ekinid gibi makro fosillidir. Formasyon üstte killi kireçtaģları ile sonlanır. Alt iliģkisi açısal uyumsuz olan Karabayır formasyonu, üstte KarakuĢtepe formasyonu ile geçiģlidir. Kalınlığı en fazla 400 metredir. Karabayır formasyonu batıda tanımlanan Sinekçi formasyonunun Burdigaliyen yaģlı olmasıdır. Formasyon, Akitaniyen-Alt Burdigaliyen yaģlıdır. Formasyon sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. KarakuĢtepe Formasyonu (Tmkt) Genelde kumtaģı, kiltaģı ve silttaģı ardalanmasından oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon Sütçüler güneyinde Antalya napları üzerinde de izlenir. Ancak bu alanda birimin egemen kaya türünü kiltaģları oluģturur. Birim inceorta-kalın tabakalı; gri, yeģil, bej, krem, açık kahve renkli kumtaģı, kiltaģı, silttaģı ardalanmasından oluģur. Birim içinde killi-kumlu kireçtaģı, konglomera, marn gibi düzeylerde görülebilir. Alttan Karabayır formasyonu ile tedricigeçiģli olan KarakuĢtepe formasyonunun üst iliģkisi çalıģma alanında tektoniktir. En fazla 600 metre kalınlıktadır. 37

38 Formasyon Burdigaliyen yaģlıdır. Ancak bazı alanlarda Alt Langiyen i de kapsar. Türbidit akıntılarının etkin olduğu yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. ANTALYA NAPLARI Antalya napları, Lefevre (1967) tarafından tanımlanmıģtır. Brunn ve diğ. (1971) tarfından Alt nap (Çataltepe ünitesi), Üst nap (Tahtalıdağ ünitesi)olarak bölümlendirilen Antalya napları, daha sonra ġenel ve diğ. (1992,1996) tarafından Çataltepe napı, Alakırçay napı, Tahtalıdağ napı ve Tekirova ofiyolit napı olarak yeniden bölümlendirilmiģtir. Ġnceleme alanında Antalya naplarına ait Alakırçay napı, Tahtalıdağ napı ve Tekirova ofiyolit napı yüzeylenir. Alakırçay Napı Alakırçay ve Kumluca birimlerinden oluģan Alakırçay napı yapısal olarak Çataltepe napı üzerinde, Tahtalıdağ napı altında bulunur. Alakırçay napı, bölgede Alakırçay biriminin Alakırçay grubuna ait kaya birimleri ile temsil edilir. Kumluca birimine ait kaya birimleri bölgede izlenmez. Alakırçay Grubu ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılan grup; Üst Aniziyen_Noriyen yaģlı, yanal ve düģey yönde birbirleri ile girik Halobiali mikrit, çörtlü mikrit, radyolarit, çört, Ģeyl, bitkili kumtaģı, yastık yapılı bazalt, spilit, spilitleģmiģ bazalt vb. kaya türlerinden oluģur. Alakırçay grubu aģırı kıvrımlanma ve faylanma nedeniyle çok fazla karıģmıģ ve kaotik bir yapı kazanmıģtır. Bu nedenle birim içinde formasyonların ayırdı güçtür. Grup içindeki radyolarit ve çörtler, Tesbihli formasyonu; çörtlü mikrit ve halobiali mikritler, Gökdere formasyonu; bitkili kumtaģı ve Ģeyller, Çandır formasyonu; bazik volkanitler ise Karadere formasyonu olarak egemenkaya türüne göre yer yer ayırtlanmaya çalıģılmıģtır. Yanal ve düģey yönde birbiriyle girik olan ve aģağıda anlatılan Gökdere, Tesbihli, Çandır ve Karadere formasyonlarından oluģan Alakırçay grubunda, Çandır formasyonu diğer formasyonlara oranla daha yaygındır. Bölgede Alakırçay grubunda özellikle Çandır formasyonunda değiģik boyutta heyelanlar yaygındır. Üsr Aniziyen-Noriyen yaģlı kabul edilen Alakırçay grubu üstte Keçili formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Birim; Aniziyen ortalarında platformun parçalanamsı sonucu geliģmiģ çöküntülerde; ortalama bazik volkanizmanın eģlik ettiği duraysız havza ortamında çökelmiģtir. Tesbihli Formasyonu (Trat) Genelde tabakalı çörtlerden oluģan birim, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Çoğunlukla Alakırçay grubunun tabanında bulunmasına karģın yer yer diğer formasyonlar içinde daha ince seviyeler halinde de bulunabilir. Bazı alanlarda Jura- Kretase yaģlı tabakalı çörtlerden (Ballık fm.) birimin ayırdı güçtür. Tesbihli formasyonu ince-orta tabakalı, çoğun kırmızı, kızıl kahve renkli; yersel yeģil, gri, kirli sarı, siyah, mavi renklerde radyolarit, çört ve Ģeyllerden oluģur. Bu tabakalı çörtler daonella lı oluģları ile tanınır ve seyrek Halobia izleri içerir. Birimin tabanında ve tavanında çörtlü kireçtaģları olağandır. Yersel sinsedimenter kıvrımlar içerir. Tesbihli formasyonu yanal ve düģey yönde Çandır ve Gökdere formasyonları ile geçiģli; Karadere formasyonu ile ilksel iliģkilidir. Kalınlığı metre arasında değiģir. Birim Daonella indica BITTNER (det: S. Frenex, Kalafatçıoğlu 1973 den) ve Muellertortus cochleafa (NAKAZAWA ve NIHIMURA), Triassacampe spp. Radyolarya (det: K.Tekin) formlarını kapsaması nedeniyle Ladiniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, volkanizmanın zaman zaman etkin olduğu havza ortamında çökelmiģtir. 38

39 Gökdere Formasyonu (Trag) Plaket görünümlü Halobia lı kireçtaģlarından oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Alakırçay grubunda her seviyede bulunabilir. Tahtalıdağ napında, Üst Anizyen-Noriyen kayaları, genelde Gökdere formasyonu ile temsil edilir.gökdere formasyonu ince-orta tabakalı, bej, krem gri renkli, plaket görünümlü, çoğun çört yumrulu, bol Radyolarya lı, yersel Halobialı kireçtaģlarından oluģur. Yersel kalkarenit, Ģeyl, tabakalı çört, tüfit, yastık lav ara seviyeleri kapsar. Yer yer Ammoniticorosso fasiyesinde (hallstatt fasiyesi) ammonitli kırmızı kireçtaģı seviyesi içerir. Seyrek diyabaz dayklıdır. Yanal ve düģey yönde Tesbihli ve Çandır formasyonları ile geçiģli, Karadere formasyonu ile ilksel iliģkilidir. Kalınlığı metre arasında değiģir. Bol Halobia, yersel Ammonit izleri kapsayan Gökdere formasyonunun yaģı Üst Aniziyen- Noriyen kabul edilmiģtir. Formasyon, volkanizmanın zaman zaman etkin olduğu, duraysız havza ortamında çökelmiģtir. Çandır Formasyonu (Traç) Bitkili kumtaģı ve Ģeyllerden oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon ince-orta-kalın tabakalı, gri, açık gri, yeģil, sarımsı kahve renklerde kumtaģı, silttaģı ve kiltaģlarından oluģur. Yer yer konglomera, kireçtaģı, killikumlu kireçtaģı bant ve mercekli, yersel volkanit ara seviyelidir. KumtaĢları bazen bitki yığıģımlı olup, kuvars, kuvarsit, karbonat ve volkanit elemanlıdır. KiltaĢları yapraklanma gösterir. Türbitidik özellikte kırıntılı kayaçlardan oluģan Çandır formasyonu, Alakırçay grubundaki diğer formasyonlardan daha geniģ alanlar kaplar. Birim yanal ve düģey yönde Gökdere ve Tesbihli formasyonları ile geçiģli, Karadere formasyonu ile giriktir metre arasında değiģen kalınlık gösterir. KireçtaĢı düzeylerinde Halobia sp., kumtaģlarında silsifiye tüpler (Torlessia mackeyi BATHER) bulunur. Mikro fauna saptanamayan birim, Alakırçay grubunun diğer formasyonları ile olan girikliği ve stratigrafik konumuna göre Üst Aniziyen-Noriyen yaģlı kabul edilmiģtir. Formasyon, volkanizmanın ve türbitid akıntılarının etkin olduğu havza ortamında çökelmiģtir. Karadere Formasyonu (Trak) Bazik volkanitlerle temsil edilen birim, Juteau ve Marcoux (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Birim, koyu kahve, kızıl, yeģilimsi siyah, yeģilimsi gri renkli, yastık yapılı alkalin nitelikte (Juteau, 1975) bazalt, spilit ve spilitleģmiģ bazaltlardan oluģur. Yersel tabakalı çört, mikrit ve Ģeyl ara seviyelidir. Yer yer aglomera seviyeleri kapsar. Birimin üst düzeylerinde seyrek de olsa kızıl renkli ammonitli kireçtaģı mercekleri bulunur. Formasyonun egemen kaya türünü oluģturan bazaltlar, plajioklas/andezin, ojit ve titanlı olivin kapsar.ayrıca az miktarda titanomagnetit ve lösit içerir. Yer yer diyabaz dayklıdır. Alakırçay grubunun Karadere formasyonunu oluģturan volkanitlerin üzerinde yer yer Jura- Kretase yaģlı neritik kireçtaģları çökelmiģtir. Platform tipi bu karbonatların Tahtalıdağ napının ana kütlesini oluģturan Jura-Kretase yaģlı platform tipi karbonatlardan ayırımı zordur. Karadere formasyonu yanal ve düģey yönde Gökdere, Tesbihli ve Çandır formasyonları ile giriktir metre arasında değiģen kalınlık gösterir. Strtigrafik konumuna göre birim Ladiniyen-Noriyen yaģlıdır. Karadere formasyonu, Aniziyen sonu, Ladiniyen baģında platformun parçalanması sonucu açılmaya (riftleģmeye) bağlı olarak geliģmiģ ve volkanizma Noriyen sonlarına kadar sürmüģtür. Keçili Formasyonu (Kk) Bloklu fliģle temsil edilen formasyon, Juteau (1975) tarafından Keçili detritikleri, ġenel ve diğ. (1981) tarafından ise Keçili formasyonu olarak adlandırılmıģtır. Keçili formasyonu Antalya naplarını oluģturan tüm yapısal birimlerde bulunur. Birim bol ofiyolit 39

40 kırıntısı ve olstolitler içermesi ile tanınır. Alakırçay napında Keçili formasyonunun tabanında, yer yer bol ofiyolit kırıntılı kumtaģı, konglomera, kiltaģı, yer yer de kalsitürbitid ara seviyeli mikrit, çörtlü mikrit, killi kireçtaģı ve marnlar bulunur. Birim üstte bol ofiyolit kırıntılı kumtaģı, konglomera, silttaģı ve kiltaģları kapsar. Bu kırıntılı kayalar içinde değiģik boyutta, Antalya naplarından türemiģ bloklar izlenir. Formasyonda bazen monojenik konglomera düzeyleri, bazen de köģeli çakıllı breģler görülür. Keçili formasyonu içinde ara düzeyler halinde mikrit, killi-kumlu kireçtaģı ve marnlar yer alır. Tahtalıdağ napında birim, bazen kalsitürbitid veya kirçtaģı elemanlı breģlerde, bazen de polijenik konglomeralarla baģlar. Bunlar üzerinde mikrit, killi mikrit, kumlu kireçtaģı, marn ve kiltaģları vb., daha üstte ise Antalya naplarından türemiģ bloklar içeren kumtaģı görünümündedir. Sık sık moloz akmalarının yanı sıra sinsedimenter kıvrımlanma, kırılma, ekaylanma v.b. tektonik yapılar gösterir. Alt iliģkisi uyumsuzluk gösteren formasyonun üst iliģkisi tektoniktir. Kalınlığı metre arasında değiģir. Keçili formasyonu Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim yatay hareketlerin etkin olduğu duraysız havza ortamında çökelmiģtir. TAHTALIDAĞ NAPI Tahtalıdağ napı yapısal olarak Alakırçay napı üzerinde bulunur. Genelde Kambriyen-Üst Kretase yaģlı platform tipi çökeller kapsar. Mesozoyik boyunca kıyı ötesi platform alanlarını temsil eder. Jura-Kretase yaģlı platform karbonatlarını kapsaması ile diğer naplardan ayrılır. Ancak Alakırçay napında özellikle Karadere formasyonu üzerinde ilksel iliģkili olarak bulunan Jura-Kretase yaģlı platform karbonatlarının Tahtalıdağ napındaki özdeģ yaģlı karbonatlarından ayırdı güçtür. Bu karbonatlar da Tahtalıdağ napına dahil edilmiģtir. Az çok birbirinden farklı stratigrafik özellikler gösteren yapısal birimlerden oluģan (Marcoux, 1979, ġenel ve diğ. 1992) Tahtalıdağ napındaki yapısal birimlerin ayırdı bu alanda yapılamamıģtır. Bu nedenle Tahtalıdağ napı genelleģtirilmiģ stratigrafik dikme kesit düzenine göre anlatılacaktır. Bu alanda Tahtalıdağ napına ait Üst Kambriyen-Alt Ordovisiyen yaģlı seydiģehir formasyonu, Alt-Orta Devoniyen yaģlı Güneyyaka formasyonu, Üst Permiyen yaģlı Pamucakyayla formasyonu, Dinek formasyonu ve Kızılbağ formasyonu, skitiyen-alt Aniziyen yaģlı Kesmeköprü formasyonu, Üst Aniziyen-Noriyen yaģlı Gökdere formasyonu (Alakırçay grubu) ile Resiyen-Senmaniyen yaģlı Tekedağ formasyonu yüzeylenir. SeydiĢehir Formasyonu (EOs) KumtaĢı ve Ģeyllerden oluģan formasyon, SeydiĢehir bölgesinde Blumenthal (1947) tarafından adlģandırılmıģtır. Formasyon ince-orta-kalın tabakalı, gri, yeģilimsi gri, sarımsı kahve renkli kumtaģı, silttaģı ve kiltaģlarından oluģur. Bazı kumtaģı tabakaları kuvarsitik kumtaģı (subarkoz) özelliğindedir. Bunlarda bazen Cruziana iz fosilleri ve trilobit kavkı parçaları bulunur. Silt ve kiltaģları yapraklanmıģ olup, Ģeyl karakteri kazanmıģtır. Bol mikalı oluģları ile tanınırlar. Formasyonun alt iliģkisi tektoniktir. ÇalıĢma alanında Alt- Orta Devoniyen kayaları tarafından uyumsuz olarak örtülür. Üst Ordovisiyen yaģlı Sarıyardere formasyonu ile iliģkisi belirlenememiģtir. YaklaĢık 350 metre kalınlık gösterir. SeydiĢehir formasyonu, Cruziana rugosa iz fosillerine, stratigrafik konumuna ve bölgesel korelasyona göre Üst Kambriyen-Alt Ordovisyen yaģlıdır. Birim bulantı akıntılarının etkin olduğu yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. Güneyyaka Formasyonu (Dg) Genelde dolamitlerden oluģan formasyon, Akseki güneyinde DemirtaĢlı (1987) tarafından adlanmıģtır. Birim orta-kalın tabakalı, gri, koyu gri, yeģilimsi gri, kirli sarı 40

41 renklerde, ince-orta taneli dolomit ve kumlu dolomitlerden oluģur. Tabanında kuvarsitik kumtaģı (subarkoz), silttaģı ve kiltaģları görülebilir. Güneyyaka formasyonu, SeydiĢehir formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üst iliģkisi bu alanda belirlenememiģtir. YaklaĢık 350 metre kalınlık gösterir. Formasyon, Alt-Orta Devoniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Pamucakyayla Formasyonu (Pp) Kuvarsitik kumtaģı ve kömürlü Ģeyllerden oluģan formasyon, ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılmıģtır. Orta-kalın tabakalı, kirli sarı, bej, krem, pembe, kirli beyaz renkli kuvarsitik kumtaģlarından oluģan formasyon içinde siyah, koyu gri, yeģilimsi gri renkli, taģkömürü seviyeli Ģeyller bulunur. Pamucakyayla formasyonu üstte Dinek formasyonu ile tedrici geçiģlidir. YaklaĢık 360 metre kalınlık gösterir. Birim, stratigrafik konumuna göre Üst Permiyen yaģlı olmalısır. Birim kıyı gerisi-kıyı ortamında çökelmiģtir. Dinek Formasyonu (Pd) Mizzialı kireçtaģlarından oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon, orta-kalın tabakalı, yersel ince tabakalı, koyu gri, siyah, siyahımsı gri renkli kireçtaģlarından oluģur. Birim sık mizzialı oluģu ile tanınır. Bol makro fosil kalıntılı olup, çok ince Ģeyl düzeyleri ile dolomit ve dolomitik kireçtaģı düzeyleri kapsar. Sert ve sık çatlaklıdır. Çatlaklar kalsit veya asfaltit dolguludur. Üst iliģkisi Kesmeköprü formasyonu ile uyumsuz olup, kalınlığı yaklaģık 280 metredir. Brachiapod, mercan vb. makro fosil izleri içeren birim, Üst Permiyen yaģlıdır. Birim, sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Kızılbağ Formasyonu (Trke) Genelde dolomitlerden oluģan formasyon, akseki güneyinde DemirtaĢlı (1987) tarfından adlandırılmıģtır. Kızılbağ formasyonu yoğun dolomit kapsaması ile Dinek formasyonundan ayrılır. Orta kalın tabakalı gri, koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaģlarından oluģur. Birim içinde ince mizzialı kireçtaģı seviyeleri bulunur. Birimin alt iliģkisi çalıģma alanında belirsizdir. Akseki güneyinde Alt-Orta Devoniyen yaģlı kayaçlar üzerinde uyumsuz olarak bulunur (ġenel ve diğ. 1992, 1996). Üstte Kesmeköprü formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Formasyon yaklaģık 250 metre kalınlıktadır. Birim Üst Permiyen yaģlıdır. Birim sığ Ģelf karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Kesmeköprü Formasyonu (Trke) Genelde alacalı marnlardan oluģan formasyon, Marcoux (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Birim, ince-orta tabakalı, kirli sarı, yeģil, gri, pembe, kırmızı, bej renklerde ince kireçtaģı ara düzeyli marn, kiltaģı ve killi kireçtaģlarından oluģur. Yer yer jips mercekleri kapsar. Formasyon içinde değiģik kalınlıkta vermiküler kireçtaģı seviyeleri bulunur. Ġnce kireçtaģı düzeyleri bol lameli kavkı yığıģımlıdır. Yer yer cüce gastropod izleri içerir. Üstten Gökdere formasyonu tarafından yersel uyumsuz olarak örtülen Kesmeköprü formasyonu yaklaģık 350 metre kalınlığındadır. Kesmeköprü formasyonu formlara göre Skitiyen-Alt Aniziyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, sığ Ģelf (Gelgit ortamı) ortamında çökelmiģtir. Tekedağı Formasyonu (JKt) Neritik kireçtaģlarından oluģan formasyon, ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılmıģtır. Orta-kalın tabakalı, bej, krem, kirli sarı, açık gri, açık kahve renkli, yersel pembe, kirli beyaz renkli neritik kireçtaģlarından oluģur. Tabanında yer yer dolomit veya 41

42 megalodonlu ve mercanlı kireçtaģları kapsar. Üstte dolomit ve dolomitik kireçtaģı seviyeleri görülebilir. Birimin Malm seviyesinde oolitik kireçtaģları belirgindir. Alt Kretase kayalarında yer yer ince bitümlü laminalı seviyelere veya kıymıksı ayrıllmalı kireçtaģlarına rastlanır. Üstte rudistli kireçtaģları ve rekristalize kireçtaģları yaygındır. Üstte Keçili formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 1200 metre kalınlık gösterir. Birim, Resiyen-Senomaniyen yaģlıdır. Birim kıyı ötesi platform ortamında çökelmiģtir. TEKĠROVA OFĠYOLĠT NAPI Yapısal konumu tartıģmalıdır. Ancak üst nap olarak kabul edilir. Kırkdirek formasyonu ve Tekirova ofiyolitinden oluģan Tekirova ofiyolit napı, bu alanda Tekirova ofiyoliti ile temsil edilir. Tekirova Ofiyoliti (Kto) Mafik ve ultramafik kayalardan oluģan birim, Juteau (1975) ve Reuber (1982) tarafından ayrıntılı olarak incelenmiģtir. Tekirova ofiyoliti serpantinit, lerzolitik harzburgit, masif harzzburgit, bantlı harzburgit, dunit, kromlu dunit, verlit, piroksenit, plajioklaslı verlit, tabakalı gabro, izotropik gabro, plajiogranit, diyabaz dayk karmaģığı ve izole diyabaz dayklardan oluģur. Reuber (1982), Tekirova ofiyoliytini egemen kaya türüne göre haritalamıģtır. Harzburgitler (Ktoh) Genelde lerzolitik harzburgit, masif harzburgit ve bantlı harzburgitlerden oluģur. Yer yer serpantinleģmiģ harzburgit ve dunit, serpantinit, dunit vb. kayalar kapsar. Dunitler (Ktod) Genelde dunitlerden oluģur. Birim harzburgit, dunit bantları veya serpantinleģmiģ dunitler kapsar. Ġzole diyabaz daykları ile birlikte az oranda harzburgit, piroksenit, verlit vb. kayalar da içerir. Gabrolar (Ktod) Tabakalı gabro ve izotropik gabrolardan oluģur. Gabro ve diyabazlar (Ktogd) Gabro ve dayk kompleksinden oluģur. Tekirova ofiyoliti Üst Kampaniyen- Maastrihtiyen de kıtasal kabuğa bindirmiģtir. OluĢum yaģının Kretase (Üst) olduğu varsayılır. NEOOTOKTON ÖRTÜ KAYALARI Antalya napları üzerinde, Burdagliyen yaģlı kiltaģı ve kalsitürbiditlerden oluģan KiriĢ formasyonu, Üst Burdigaliyen-Serravaliyen (?Tortoniyen) yaģlı kumtaģı, kiltaģı, silttaģı ve konglomeralardan oluģan Karpuzçay formasyonu ve Messiniyen yaģlı kırıntılı karbonatlardan oluģan TaĢlık formasyonu; Pliyosen yaģlı; Gebiz kireçtaģı, Yenimahalle formasyonu ve KurĢunlu formasyonu; Kuvaterner yaģlı Antalya traverteni, Belkıs konglomerası, alüvyonlar, yamaç molozu, birikinti konileri, kumul ve plaj oluģukları bölgenin neootokton örtü birimleridir. 42

43 MĠYOSEN KiriĢ Formasyonu (Tmki) KiltaĢı ve kalsitürbitidlerden oluģan birim, bu haritanın hazırlanması aģamasında adlandırılmıģtır. KiriĢ formasyonu ince-orta-kalın tabakalı, krem, kirli beyaz, kirli sarı renkli kalkarenit, killi kireçtaģı, kiltaģı, marn ve kireçtaģlatından oluģan formasyon türbitidik özelliktedir. Tekirova ofiyoliti üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üstte Antalya traverteni tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 300 metre kalınlık gösterir. Birim Burdigaliyen yaģlıddır.birim yamaç havza ortamında çökelmiģtir. Karpuzçay Formasyonu (Tmkp) KumtaĢı, kiltaģı, silttaģı vb. kaya türlerinden oluģan formasyon Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Poisson (1977) birimi Kargı molası olarak adlandırılmıģtır. Ġnce-orta-kalın tabakalı, gri, yeģilimsi gri, kirli sarı, yeģil, bej, krem renkelrde kumtaģı, kiltaģı ve silt taģlaından oluģur. Yer yer, özellikle alt düzeylerde kalsitürbitid, killi, kumlu kireçtaģı vb. düzeyler içerir. Alt seviyelerinde mercan, gastropod, lameli vb. organizma kalıntıları bulunur. Karpuzçay formasyonunun çalıģma alanında alt iliģkisi izlenemez. Kuzey paftalarda Beydağları otoktonu ile Antalya napları üzerinde açısal uyumsuz olarak bulunur (Poisson, 1977). Doğuda ise Geceleme marnları ile geçiģlidir (Akay ve diğ.,1985). Bu alanda üstten Gebiz kireçtaģı ve TaĢlık formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 2050 m. Kalınlık gösterir (Akay ve diğ., 1985). Karpuzçay formasyonu, Üst Burdigaliyen-Serravaliyen yaģlıdır. Olası Alt Tortoniyen i kapsar. Birim, önce Ģelf daha sonra yamaç ve havza ortamında çökelmiģtir. TaĢlık Formasyonu (Tmt) Killi-kumlu kireçtaģı ve kireçtaģı bloklarından oluģan formasyon, Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Tüf, laminalı killi kireçtaģı ve kireçtaģı elemanlı konglomeralardan oluģur. Birim, gastropod, lamelli kavkılı ve yaprak izlidir. Karpuzçay formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. YaklaĢık 50 metre kalınlığa ulaģan birimin Messiniyen yaģlı olduğu belirtilir (Akay ve diğ., 1985). Formasyon; kıyı fasiyesinde çökelmiģtir. PLĠYOSEN Gebiz KireçtaĢı (Plg) Genelde resifal kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Masif ve orta-kalın tabakalı, gri, sarımsı gri, açık yeģil, pembe, kirli sarı, bej renklerde kireçtaģlarından oluģur. Bol miktarda alg, mercan, lamelli, gastropod yığıģımları ile oncoidli kireçtaģları kapsar. Miliolidaelı seviyeler de içeren kireçtaģları gözenekli yapı sunar. Gebiz kireçtaģı Antalya napları ve Karpuzçay formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üstte Yenimahalle formasyonu ile tedrici geçiģlidir ve yanal yönde Eskiköy formasyonuna geçer. YaklaĢık 50 metre kalınlığı izlenir. Birim, Üst Messiniyen-Alt yaģlıdır. Birim sığ Ģelf ortamında çökelmiģtir., Yenimahalle Formasyonu (Ply) KiltaĢı, silttaģı ve kumtaģlarından oluģan formasyon, Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Ġnce-orta-kalın tabakalı ve yer yer laminalı gri, yeģilimsi gri, kirli sarı, bej, krem renkelrde marn, kiltaģı, silttaģı ve kumtaģlarından oluģur. Yer yer killi-kumlu kireçtaģı seviyeleri kapsar. Lamelli gastropod vb. organizma izlidir. Birim üstte Alakilise formasyonu ile geçiģlidir. YaklaĢık 150 metre kalınlık gösterir. Formasyon, Alt Pliyosen yaģlıdır. Birim derin Ģelf ortamında çökelmiģtir. 43

44 KurĢunlu Formasyonu (Plk) Konglomera, kumtaģı ve çamur taģlarından oluģan formasyonu, Akay ve diğ. (1985) Alakilise formasyonu olarak adlandırılmıģtır. Ancak kuzeyde Karahisar kubbesinde Alakilise kireçtaģı (Dumont ve Kerey, 1975; Dumont, 1976; Ģenel ve diğ., 1992, 1996) adıjura-kretase yaģlı kireçtaģları için yaygın olarak değiģtirilmiģtir. Ġnce-orta-kalın tabakalı ve çapraz tabakalanmalı, kızıl, kızıl kahve, gri, yeģil renklerde kumtaģı ve konglomeralardan oluģur. Lamelli ve gastropod kavkıları kapsar. Yer yer volkanik tüf tabakalıdır. Alttan yenimahalle formasyonu ile uyumlu, üstten Antalya traverteni tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 150 metre kalınlık gösterir. Üst Pliyosen yaģlı kabul edilen formasyon, altta kıyı, üstte yelpaze ortamında çökelmiģtir. KUVATERNER Antalya Traverteni (Qa) Poisson (1977) tarafından tanımlanan birim, tamamen travertenlerden oluģur. Kahve renkli, yer yer ince-orta tabakalı, yersel masif veya kalın tabakalı, sıkerime boģluklu, bazen sıkı dokulu ya da süngerimsi dokuludur. Azami 300 metre kalınlığa ulaģır. Birim Üst Pliyosen-Kuvaterner yaģlı kabul edilmiģtir. Büyük su boģalımları sırasında oluģmuģtur. Travertenlerin OluĢumu Literatürde Antalya travertenleri olarak giren birim yaklaģık olarak 630 km 2 lik bir alanı kaplamktadır. Ortalama kalınlığı 300 m olan birim karada iki plato Ģeklinde yüzeylenmiģtir. Birinci traverten platosu yaklaģık 40 m kotundan baģlayarak kuzeye doğru 10 km uzanarak 150 m kotuna ulaģır. Ġkinci plato ise m kotuna kadar ulaģmaktadır. Deniz tabanı batimetri haritalarına göre bir diğer platonun deniz içerisinde yaklaģık 2,5 km devam ettiği ve 50 m yüksekliğinde bir falez oluģturduktan sonra derinlere daldığı saptanmıģtır. Travertenlerin Kimyasal Özellikleri Genellikle traverten oluģumuna sebep olan kaynak suları yüksek oranda kalsiyum bikarbonat içerirler. Örneğin 23 o C de ve normal atmosfer basıncında 1 lt saf suyun taģıyabileceği kalsiyum miktarı 5.4 mg olduğu halde bu değer Pamukkale de 442 mg. Kırkgöz kaynaklarında ise 160 mg dır. Kalsiyum bikarbonat suların geçtiği formasyonlardaki kalsiyum karbonattan alınır. Kaynaklara yakın çevrede serbest karbondioksit oranı yüksek olduğundan bu çökelme yavaģ, kaynaktan uzaklaģtıkça azalan karbondioksit nedeni ile çökelme fazladır. Kırkgöz kaynaklarında serbest karbondioksit 105 mg/l, Düden baģında 61 mg/l, Düden Ģelalesinde 33 mg/l, Güverdüden gölünde ise 17 mg/l dir. Pamıkkale de mg/l dir. Normal suların geçtikleri formasyonlarda kalsiyum karbonatı eritebilmeleri içerdikleri karbondioksite bağlıdır. Yağmur sularının havanın karbondioksitini birlikte sürükleme olanağı vardır. Ancak yapılan araģtırmalar havada oranında bulunan karbondioksitin azami mg/l kalsiyum eritebileceğini ortaya koymuģtur. Oysa yukarıda belirtilen Kırkgöz kaynakları, DüdenbaĢı, Düden Ģelalesi, Güver düden gölünde bu oranda karbondioksitin havanın karbondioksitinden sağlanması olanaksızdır. ÇalıĢmalar su tablası üzerinde ve bitki çürümelerinin oluģtuğu toprakta bol miktarda karbondioksitin açığa çıktığını göstermektedir. Yağmur suları bitkisel topraktan süzülürken aldıkları bol karbondioksiti kireçtaģları üzerinde yüksek eritme yeteneğine sahiptir. Bitkisel bir örtüyle kaplı olan Toroslar da bol yağıģların hakim kayaç olan kireç taģlarında geniģ çapta kimyasal aģındırma yapması olağandır. Bu erimelerle meydana gelen karstik yollar Toroslar ın güney eteklerinde kalsiyum bikarbonatça zengin kaynaklar 44

45 oluģturmuģtur. Görüldüğü gibi kalsiyum bikarbonatın çökelme hızı, karbondioksitin kaçma hızı ile orantılıdır. Sıcaklık artıģı, buharlaģma, bitki ve alglerin özümleme yoluyla karbondioksit alması havalandırma gibi nedenler, kalsiyum karbonat çökelmesini artırıcı etkenlerdir. Kırkgöz kaynakları denize kadar 56 mg/l Düden baģından çıkan sular ise 20 mg/l kalsiyum çökelmektedir. Bütün suların saturasyon indekslerinin pozitif olması; halen kaynakların aktif bir Ģekilde traverten yapmakta olduklarını göstermektedir. Özellikle, Kırkgöz kaynakları ile DüdenbaĢı arasında kalsiyum iyonları arasında litrede 36 mg kadar fark bulunması Kırkgöz kaynaklarından batarak yeraltına devam eden akımın kalsiyum karbonat eritmediğini göstermektedir. Bu bakımdan traverten içindeki erime boģluklarını kaynak sularına bağlamak doğru değildir. YağıĢlı zamanlarda havanın karbondioksitini sürükleyerek formasyona giren ve içinde hiç kalsiyum taģımayan yağmur sularının bu tür boģlukları meydana getirdikleri söylenebilir. Kimyasal analizler sonunda Antalya travertenleri oluģması için gerekli süre 3.5 milyon yıl olarak bulunmaktadır. Ancak yüzey sularının daha oluģum halinde iken yapacakları erezyon etkisi göz önüne alınırsa bu sürenin daha da uzun tutulması gereği ortaya çıkar. Travertenler arasında değiģik kalınlıkta marn ve kil seviyeleri geçilmiģ ve Düden Ģelalesine yakın bir kuyuda m ler arasında Candona Sp. Karakteristik Pliosen tatlı su fasiyesine ait fosil bulunmuģtur. Travertenlerin Fizksel Özellikleri Travertenler bazı yerde ince veya kalın tabakalı, bazı yerde ise tabakasız yapı göstermektedir. Travertenler, su kaynağının laminer akımlı olduğu sığ sularda ince, derin sularda is ekalın tabakalar halinde çökelir. Su kaynağının türbülanslı akımı ise tabakalanma göstermeyen yapılar oluģturmaktadır. Eğik ve engebeli bir yüzey üzerinde akan yoğun sıvılarda, çoğu kez dalgalı bir akım yer almaktadır. Travertenlerdeki gözlemler, ayrı dokulu oluģumların yanal ve düģey yönden geçiģler gösterdiğini veya bunların yakın aralıklarla bulunabileceklerini ortaya koymaktadır. Traverten çökellerinin kaynak kotuna kadar yükselmesi sonucu, yayılma olanağını kaybeden sular, traverten içinden açtıkları yollarda setin eteğinde yeni kaynaklar oluģturarak yeni çökeller meydana getirirler. Bu tür kaynaklar sonradan daha üst kottaki kaynakların çökelleriyle tamamen örtülmekte ve meydana getirdikleri yer altı su yollarıyla denize veya yer altı suyuna karıģmaktadır. Düden çayı, travertenlerin yükselmesiyle gömülen kaynak sularının meydana getirdiği bir yer altı ırmağıdır. Düden çayının giriģ noktasıyla, çıkıģ noktası arasında debisinde görülen 10 m 3 /s civarındaki artıģ, bugün travertenlerle örtülmüģ olan eski kaynakların etkisiyle olmalıdır. Derinden akan yer altı suyunun bu artıģa etkili olması beklenemez. Yapılan araģtırmalar, traverten oluģumunun baģlangıcında çökelme havzasında zaman zaman yüzey sularının etkili olduklarını ve taģıdıkları iri taneli malzemeyi çökelttiklerini göstermiģtir. Yağca köyünde 2607 feet derinliğinde açılan petrol sondaj kuyusunda tarverten tabanının m üstünde kalınlığı 9 m yi bulan konglomeraların varlığı ortaya koymuģtur. Düden Ģelalesi yakınındaki bir sondajda da ve m ler arasında iki kum-çakıl seviyesi geçilmiģtir. Yer yer travertenlerle bağlı olan taneler çok değiģik kökenlidir. Düden santralinin 6 nolu sondaj kuyusunda m ler arasında geçilen kil ve kavkılı kumların düģey yapılı travertenler içinde bir dere yatağının gömülü olduğunu göstermektedir. Travertenlerde genellikle fosil bulunmamıģ olmakla beraber Düden santrali için açılan bir sondajda m ler arasında bol kavkılı bir kum seviyesi kesilmiģtir. Kavkıların paleontolojik incelenmesi, içlerinde Pliosen tatlı su fasiyesine ait Candona Sp isimli karakteristik fosilin bulunduğunu ortaya koymuģtur. Yakın zamanda belirli yollardan akmaya zorlanıncaya kadar traverten çökeltmeye devam eden sular, yollarının kendi çökelleriyle tıkanması veya devam eden epironejik hareketlerin hazırladığı olanaklar nedeni ile, yayılma alanını geniģletmiģtir. Pliyosenin karakteristik fosili traverten kalınlığının yaklaģık olarak 1/3 ünde bulunmuģtur. Travertenlerin üniform 45

46 bir hızla oluģtuğu kabul edilerek bu veri değerlendirilirse oluģumun en geç 7 milyon yıl önce baģladığı ve 1 milyon önce büyük ölçüde bugünkü hacmi tamamladığı söylenebilir. Travertenlerin Dokusal Yapısı Travertenlerin dokusal yapısı çökelme ve ortam koģullarına bağlıdır. Çökelme koģulları yoğunluk, sıcaklık ve derinlik gibi etkenlerdir. Bu etkenlere göre birbirinden farklı 3 traverten dokusu tespit edilmiģtir. 1- Sık dokulu veya masif 2- Süngersi veya poroz (BoĢlukulu) 3- Bitki boģluklu Bunlardan ilk ikisinin oluģumu çökelme koģullarıyla ilgilidir. Derin göllenmelerde çökelme hızı yavaģ olup traverten dokusu sık, gözeneksiz veya az gözenekli olarak geliģmiģtir. Sığ sularda gerek kütlesel ısınma, gerekse buharlaģma karbondioksit kaybını arttırdığı için kalsiyum karbonat hızlı çökelir. Bu koģullar altında oluģan traverten poroz, diğer deyimle süngersi dokudadır. Çökelme ortamında yetiģen bitki ve algler karbondioksit özümleyerek çökelmeyi kolaylaģtırır. Çökelen kalsiyum karbonat bitki kök ve gövdelerini sararak ortası sonradan boģalan tüpler meydana getirir. Bu tüplerin üst üste herhangi bir düzene bağlı olmadan yığılıp kireçlenmesi bitki boģluklu dokuyu oluģturur. Belkıs Konglomerası Blumenthal (1951) tarafından adlanan birim, poljenik konglomeralardan oluģur. Genelde küresel, iyi yuvarlak-yuvarlak çakıllı, tane destekli, belirsiz ve çapraz tabakalanmalı, kumve çamur desteklidir. Yer yer çamur ve eski toprak seviyeleri kapsar. Kalınlığı 0-20 metre arasında değiģir. Pleistosen yaģlı kabul edilen formasyon, akarsu kökenli oluģuk olup taraçalar halinde bulunur. Eski yamaç molozlu ve birikinti konileri (Q1ym) TutturulmuĢ yamaç molozlarını kapsar. Olası yer yer birikinti konileri de içerir. Birim içinde eski akarsu taraça dolguları da izlenir. Yamaç molozlu ve birikinti konileri (Qym)m Dağ yamaç ve eteklerinde bulunur. Yer yer tutturulmuģ, çoğun gevģektir. Alüvyon yelpazeleri (Qay) Genelde çakıl ve blok, yer yer kum ve çamur birikintilerinden oluģur. Alüvyon (Qal) Nehir yataklarında ve düzlüklerde akarsu dolgularıdır. Nehirlerin denize ulaģtığı alanlarda delta ve kıyı çökellerini kapsar. Kumullar (Qk) Deniz kenarı boyunca bentler halinde değiģik geniģlikte kum depolarıdır. Plaj oluģumları (Qp) Kıyı boyunca dalga iģlevi ile oluģan kum ve çakıl birikintileridir. 46

47 A.5.2. Tektonik Ve Paleocoğrafya Tektonik Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen de okyanus kabuğunun kıtasal kabuğa bindirmesine bağlı olarak bir araya gelmiģ olan Antalya napları, Daniyen de Beydağları otoktonunun doğu ve kuzeydoğusuna, Anamas-Akseki otoktonunun güneyine yerleģmiģlerdir. Batı Toroslar daki Langiyen yatay hareketlerinden de etkilenen Antalya Körfezi kuzeyinde, Tortoniyen sonlarında (Üst Tortoniyen?) D-KD ile B-GB doğrultusunda geliģen sıkıģma rejimine bağlı olarak Aksu bindirmesi gerçekleģmiģtir. Bu itilmeye veya Pliyosen sonunda bölgede büyük çapta normal faylanmalar geliģmiģtir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı,

48 B. DOĞAL KAYNAKLAR B.1. ENERJĠ KAYNAKLARI B.1.1. GüneĢ Tablo 5: GüneĢlenme Süreleri AYLIK TOPLAM GÜNEġLENME SÜRESĠ (SAAT) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA ,3 211, ,7 ANTALYA , ,4 249,5 242,7 160,6 88,5 ALANYA ALANYA ,3 92,9 165,4 231,1 294,3 208,7 318,4 317,4 231,6 194,9 152,3 71,9 FĠNĠKE FĠNĠKE ,7 121,3 211,6 270,2 301,1 258,5 357,2 329,1 254,7 227,4 196,4 117,4 KAġ KAġ ,1 120,7 209,4 274,1 318,3 344,6 361,4 311,9 272,9 211,8 214,6 79,1 KORKUTELĠ KORKUTELĠ ,8 123,4 208,7 228,9 269,2 309,4 320,9 328,3 264,6 214,7 209,4 115,8 MANAVGAT MANAVGAT ,4 102,9 189,4 229,5 188,9 276,6 321,4 315,2 248,4 213,1 168,5 79,4 KALE-DEMRE KALE-DEMRE ,6 144,1 230,3 282,3 332,5 377,3 379,1 362,6 276,4 228,8 207,1 102,7 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2011 B.1.2. Su Gücü Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler Su ana baģlığı altında incelenecektir. B.1.3. Kömür İl sınırlarında kömür rezervi yoktur. B.1.4. Doğalgaz İl sınırlarında doğalgaz rezervi yoktur. B.1.5. Rüzgar Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler HAVA (Atmosfer ve Ġklim) ana baģlığı altında incelenecektir. 48

49 B.1.6. Biyokütle Ġlde biogaz enerjisinden yararlanılmamaktadır. Isınma amaçlı olarak odun ve kömür kullanılmaktadır. Ġlin odun ihtiyacı Orman Bölge Müdürlüğünün her yıl yakılması için kestiği ağaçlardan karģılanmaktadır. Ülkemizde ormancılıkta kamu ve özel kesim olarak yılda ortalama m 3 odun üretimi yapılmaktadır. Bunun yaklaģık %68 i yakacak odunu olarak kullanılmaktadır. Antalya da elde edilen sanayi odunu m 3, yakacak odun ise m 3 olup, Türkiye üretiminin %1,5 ni oluģturmaktadır. Kağıtlık odun üretimi bir önceki dönem üretiminin üretimi ile aynı kalmıģ, lif-yonga üretimi ise %66 oranında artmıģtır. Kömür ihtiyacı ise diğer illerden gelen yüksek kalorili, düģük kükürtlü linyitlerle karģılanmaktadır. Yakıt olarak kullanılan kömürün %85 i Kütahya TavĢanlı Bölgelerinden getirilmektedir. Ġlde biogaz enerjisinden yararlanılmamaktadır. Isınma amaçlı olarak odun ve kömür kullanılmaktadır. Ġlin odun ihtiyacı Orman Bölge Müdürlüğünün her yıl yakılması için kestiği ağaçlardan karģılanmaktadır. Ülkemizde ormancılıkta kamu ve özel kesim olarak yılda ortalama m 3 odun üretimi yapılmaktadır. Bunun yaklaģık %68 i yakacak odunu olarak kullanılmaktadır. Antalya da elde edilen sanayi odunu m 3, yakacak odun ise m 3 olup, Türkiye üretiminin %1,5 ni oluģturmaktadır. Kağıtlık odun üretimi bir önceki dönem üretiminin üretimi ile aynı kalmıģ, lif-yonga üretimi ise %66 oranında artmıģtır. Kömür ihtiyacı ise diğer illerden gelen yüksek kalorili, düģük kükürtlü linyitlerle karģılanmaktadır. Yakıt olarak kullanılan kömürün %85 i Kütahya TavĢanlı Bölgelerinden getirilmektedir. B.1.7. Petrol Ġl rezervleri içinde petrol rezervi ve rafinerisi yoktur. B.1.8. Jeotermal Sahalar Ġl sınırları içinde konu ile ilgili yapılmıģ çalıģma bulunmamaktadır. B.2. BĠYOLOJĠK ÇEġĠLĠLĠK B.2.1. Ormanlar Ormanların yayılıģında iklim ve toprak iliģkilerinin yanı sıra bölgenin jeomorfolojik yapısı da etkilidir. Antalya bölgesi orman alanının büyük bir bölümü Mesozoik formosyonu ile kaplıdır. Bu formasyon kalker-marnfiliģ serpantinden oluģmuģ olup; Akseki, GündoğmuĢ, Sütçüler ile Antalya Ovası nın batı ve kuzey yörelerinde bulunur. Antalya bölgesinin en eski formasyonu Paleozoiktir. Kristalin-Ģist, fillat, kalker ve mermerden oluģan bu formasyon Akseki nin kuzeyinde yer alır. Aksu-Köprüçay ve Manavgat Irmağı boyunca kuzeye doğru uzanan formasyon Miosendir. Bu yapı deniz kökenli miosen kalkerli, marn, siltli kil, kum taģı ve konglamera sedimentlerinden ibarettir. Antalya havzasında ki miosenlerin üzeri yer yer travertenle örtülüdür. Bölgenin ova kısmındaki nehir yataklarında, vadi içlerinde genç Quaterner formasyonu bulunur. 49

50 B Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları Ġl sınırları içinde konu ile ilgili yapılmıģ çalıģma bulunmamaktadır. B.2.2. Çayır Ve Mera Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.3. Sulak Alanlar Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.4. Flora Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.5. Fauna Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.6. Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiat Anıtı Ve Tabiatı Koruma Alanları Ve Diğer Hassas Yöreler Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.3. TOPRAK Bu alt baģlık Toprak ve Arazi Kullanımı ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları Ve Barajlar BARAJLAR 1- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 2 - Antalya Manavgat Barajı 3 - Antalya Karacaören 2 Barajı 4 - Antalya Finike Alakır Barajı 5 - Antalya Korkuteli Barajı 6 - Antalya Elmalı Çayboğazı Barajı 7 - Antalya Alanya Dim Barajı 50

51 Tablo 6: Ġçme suyu kaynakları Sıra Yerüstü Su Kaynakları ( hm 3 /yıl ) 1 EĢen-Karaçay 454,12 2 Demre Deresi 163,89 3 Finike Karasu 161,28 4 Finike- BaĢgöz Çayı 118,69 5 Finike-Tekke Pınarı 211,61 6 Finike-Alakır Çayı 181,87 7 Finike-Salur Pınarı 83,07 8 Kırgözler Çayı 396,34 9 Düden Çayı 671,66 10 Aksu Çayı 913,13 11 Köprüçay 2917,71 12 Manavgat Çayı 4226,00 13 Karpuz Çayı 131,15 14 Alara Çayı 971,31 15 Kargı Çayı 215,61 16 Dim Çayı 463,55 17 Sedre Çayı 86,32 18 Bıçkıcı Çayı 153,89 19 Diğerleri 2597,05 TOPLAM ,25 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2011 B.4.2. Yer Altı Su Kaynakları 2011 YILI ĠÇERĠSĠNDE DEBĠ ÖLÇÜMÜ YAPILAN KAYNAKLAR S.NO KAYNAK ADI 1 Aykırçay Kaynağı-Aykırçay 2 Akçapınar Kaynağı-Akçapınar 3 Bileydi Antalya 4 Beypınarı Gömbe 5 Bodemya Kaynağı-Ġslamlar 6 Balıklar Kaynağı-Karacaören 7 Çatalpınar Kaynağı-Gödene 51

52 8 Çokpınar Kaynağı-Kayabükü 9 Deregözü Kaynağı-Dereköy 10 Değirmenözü Kaynağı-Eskibağ 11 Dörtgözlü Kaynağı - Karayolu Köprüsü. 12 Dumlupınar Kaynağı-Küçüklü 13 Eylek Antalya 14 Evga Kaynağı-Sinanhoca 15 Ekizpınarı-Kızılcaköy 16 Fadıl Kaynağı-Arif Köyü 17 Gürkavak Kaynağı 18 Gökçesu Kaynağı - Kayadibi Fethiye 19 Gelinuçtu Kaynağı-Topallı 20 Hurma Pınarı Antalya 21 Ġngiliz Gölü Antalya 22 Karaağaç Kaynakları 23 Kocapınar Kaynağı-Adrasan 24 Kadıpınarı-Değirmendere 25 KaĢlıoğlu Kaynağı-DemirtaĢ 26 Kocadere Kaynağı-Fettahlı 27 Kızılöz Kaynağı-Hacıyusuflar 28 Kurbağalı Kaynağı-Haskızılören 29 Kalabatlı Kaynağı -Topallı 30 KurĢunlu ġelalesi-topallı 31 Kazanpınarları Elmalı 32 Kilise Pınarı-KurĢunlu 33 Kırkpınar Kaynağı-Kırkpınar 34 Kocapınar Kaynağı-Manay 35 Kırkpınar Kaynağı-Yeleme 36 KürdeĢen Pınarı-Yeleme 37 Karapınar Kaynağı-YeĢilyayla 38 Pınargözü Kaynağı-Gödene 39 Pınargözü Kaynağı-Değirmenözü 40 Sinadon Kaynağı-Çukurbağ 41 Sugözü Kaynağı-Çaltı 42 Sugözü Kaynağı-Çıplaklı 43 Sugözü Kaynağı-Değirmenlik 44 Soğucaksu-Yeniköy 45 Salur Pınarları-Finike 46 Sıtmagözü Kaynağı-ġahinler 47 Tekke Pınarları-Finike 48 Tekirova Sualma ağzı 49 Ulupınar Kaynağı Memba 50 Üzümdere Kaynağı-Üzümdere 51 Yarıkpınar-Yeleme 52 Süvariler Yaylası 53 Üzümlü Kaynağı Dim 52

53 54 Aksu Karayolu Köprü 55 Gürleyik Kaynağı B.4.3. Akarsular 1-Antalya EĢen-Karaçay 2- Antalya Demre Deresi 3- Antalya Finike Karasu 4- Antalya Finike- BaĢgöz Çayı 5- Antalya Finike-Tekke Pınarı 6- Finike-Alakır Çayı 7- Finike-Salur Pınarı 8- Kırgözler Çayı 9- Düden Çayı 10- Aksu Çayı 11- Köprüçay 12- Manavgat Çayı 13- Karpuz Çayı 14- Alara Çayı 15- Kargı Çayı 16- Dim Çayı 17- Sedre Çayı 18- Bıçkıcı Çayı B.4.4. Göller Ve Göletler 1- Antalya Korkuteli Kozağacı Göleti 2- Antalya Korkuteli Dikenli GöletĠ 3- Antalya DöĢemealtı EkĢili GöletĠ 4- Antalya Elmalı Baranda Göleti 5- Antalya Akseki Cevizli Göleti 6- Antalya Korkuteli Yelten Göleti 7- Antalya DöĢemealtı Hatipler Gölet 8- Antalya Konyaaltı Doyran Göleti 9- Antalya Korkuteli YeĢilyayla Göleti 10- Antalya Korkuteli Osmankalfalar Göleti 11- Antalya Korkuteli Hacıbekar Göleti 12- Antalya Manavgat TaĢağıl Karabekir Göleti 13- Antalya Kumluca ToptaĢ Göleti Bu alt baģlık Su ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenecektir. 53

54 B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR B.5.1. Sanayi Madenleri Çimento Hammaddeleri (Çmh) Manavgat-Gençler Yatağı Kalite: Ġyi Rezerv: BelirlenmemiĢtir. KUM-ÇAKIL (Kçm) Aksu-Mandırlar ve Fettahlı Köyü Yatağı Kalite: ĠnĢaat agregası Rezerv: Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Serik-Sağırın Köyü Kalite : Ġyi kaliteli Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Manavgat-Çeltikçi ve Ulukapı Köyü Kalite : Orta Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Tane cinsi ağırlıklı olarak kireçtaģıdır. BARĠT (Ba) Antalya Ġli Alanya ve GazipaĢa Ġlçeleri Barit Yatakları Yatakların büyük çoğunluğu iģletilmektedir. B.5.2. Metalik Madenler KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah., Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe, Beyobası,Burhanlı), Alanya (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör : % Pb, % Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv : zuhur MANGANEZ (Mn) Merkez (Kaypınarı, Sinandeğirmeni), Alanya (Kızılgüney Y.), Korkuteli (TaĢkesiği), Kumluca, Serik, Kepeztepe zuhurları Tenör : Bilinmiyor. Rezerv : zuhur GazipaĢa (Mevlütlü, DemirtaĢ) yatakları Tenör : %95.00 SiO 2 Rezerv : Halen ton görünür + muhtemel rezervi olan sahada, geçmiģ yıllarda ton üretim yapılmıģtır. ALÜMĠNYUM (Al) Alanya-Karamanlar Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % SiO 2, % Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: ton mümkündür. Yatak iģletilmemektedir. 54

55 Alanya-Orhan Köyü Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % SiO 2, % Fe 2 O 3 böhmit+diasporit Rezerv: ton mümkün. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Çatak Yaylası Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % Fe 2 O 3 Rezerv: ton Alanya-MaĢat Mah. Yatağı Tenör: %58.28 Al 2 O 3, % SiO 2, %18.00 Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: ton görünür + muhtemel KaĢ civarındaki küçük zuhurlar Ģeklinde yer alan mostralar Tenör: % Al 2 O 3 Rezerv: ton mümkün GÜMÜġ GazipaĢa-Karalar Yatağı Tenör: 12 gr/ton Ag Rezerv: ton görünür KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah, Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe,Beyobası,Burhanlı), Alanya, (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör: % Pb, % Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv Zuhur. B.5.3. Enerji Madenleri Ġlimizde herhangi bir enerji madeni çıkarılmamaktadır. B.5.4. TaĢ Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler Bu alt baģlık Madencilik ana baģlığı altında detaylı olarak incelenmiģtir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Orman Bölge Müdürlüğü MTA Ġnternet Sitesi

56 C. HAVA (ATMOSFER VE ĠKLĠM) C.1. ĠKLĠM VE HAVA C.1.1. Doğal DeğiĢkenler (Sıcaklık, Rüzgar, Sis,Bulut, YağıĢ, Basınç, Buhar, Nem) Ġstasyon No Yıl Ay Tablo 7: Aylık Sıcaklık Değerleri Aylık Sıcaklık Değerleri ( C) Min. Sıcaklık ( C) Max. Sıcaklık ( C) Ort. Sıcaklık ( C) Ort. Max. Sıcaklık ( C) Min.Toprak Üstü Sıcaklık ( C) Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 8: Aylık Ortalama Rüzgar Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) Ġstasyon No Yıl Ay Ort. Rüzgar Hızı (m/sec) Aylık Max.Rüzgar Hızı (10 metrede m_sec) ve Yönü (yön*10) / / / / / / / / / / / / 30 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

57 Tablo 9: Aylık Ortalama YağıĢ Aylık Toplam YağıĢ (mm) Ġstasyon No Yıl Ay Top. Yağ. Max. YağıĢ (Günlük) : YağıĢ Yoktur. BoĢluk:YağıĢ Ölçümü YapılmamıĢtır. Tablo 10: Aylık Maksimum Basınç Aylık Maksimum Basınç (hpa) Ġstasyon No Yıl Ay Min. Basınç (hpa) Max. Basınç (hpa) Ort. Basıncı (hpa) Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

58 Tablo 11: Aylık Ortalama BuharlaĢma Aylık Ortalama BuharlaĢma (mm) Ġstasyon No Yıl Ay Ort. Açık yüzey BuharlaĢma (mm) Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 12: Aylık Ortalama Nisbi Nem Aylık Ortalama Nisbi Nem (%) Ġstasyon No Yıl Ay Ort. Nispi Nem (%) Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

59 Tablo 13: Antalya Havalimanı Aylara Göre Ġklim Değerleri ANTALYA HAVALİMANI AYLARA GÖRE TOPLAM YAĞIŞ MİKTARI (Kg/m²) YILLAR OCK SUB MAR NIS MAY HAZ TEM AGU EYL EKM KAS ARA YILLIK TOPLAM Ortalama MAX MIN 59

60 AYLARA GÖRE ORTALAMA SICAKLIK ( C) YILLAR OCK SUB MAR NIS MAY HAZ TEM AGU EYL EKM KAS ARA YILLIK ORTALAMA ORTALAMA SICAKLIK Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 MAX MIN 60

61 AYLARA GÖRE EKSTREM MAKSİMUM SICAKLIK DEĞERLERİ ( C) YILLAR OCK SUB MAR NIS MAY HAZ TEM AGU EYL EKM KAS ARA YILLIK ORTALAMA MAX MIN ORTALAMA AYLIK MAKSİMUM AYLIK MİNİMUM Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

62 Harita 1. Rüzgar Frekans Dağılımı Haritası Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

63 C Seller Antalya ilinde pek sık olmamakla birlikte Kasım-Aralık aylarında yer yer sel olayları ile karģılaģılmaktadır. Meydana gelen taģkın olayları ile ilgili olarak DSĠ 13. Bölge Müdürlüğü her yıl taģkın raporları hazırlamaktadır. Bu raporlardan, özellikle son yıllarda meydana gelen önemli taģkın olayları hakkında bilgiler alınmıģtır OCAK 1998 ANTALYA-DURALĠLER-YENĠKÖY TAġKINLARI Ocak 1998 günleri arasında Antalya ve civarına düģen yağıģlar; Duraliler, Lara-Güzeloba ve Yeniköy de taģkın yaparak zararlara sebebiyet vermiģtir günü ve saat de maksimum rüzgar, 165 km/saat hızla güneyden (W) esmiģ ve oluģan hortum nedeniyle Lara-Güzeloba civarındaki bir çok bina, araç ve seralar tahrip olmuģ ve büyük zararlar oluģmuģtur. Akdeniz üzerinden gelen yağıģlı hava kütlesi, güneyden esen Ģiddetli rüzgarın etkisiyle Toros eteklerine yaslanarak organik yağıģ Ģeklinde yükünü boģaltmıģtır. Bu esnada Toroslara dik olarak uzanan Çandır-Doyran ve Karaman Çayları vadileri pek fazla yağıģ almamıģtır. YağıĢın en Ģiddetli düģtüğü alan Duraliler-Çakırlar ve Yeniköy istikameti olmuģtur. Antalya (DMĠ) ve Yeniköy (DSĠ) meteoroloji istasyonlarında tesbit edilen 24 saatlik yağıģlar aģağıdadır. (Rasat sabah yapılmıģtır.) Tarih ANTALYA YENĠKÖY ,0 mm ,4 mm 14,3 mm ,2 mm 200,0 mm ,2 mm 317,0 mm Yeniköy Meteoroloji istasyonunda rasat edilen 217 mm lik 24 saatlik yağıģ arasındaki 33 yıllık sürede tesbit edilen en yüksek değer olup 34 yılda bir gelebilecek yağıģa denk gelmektedir. Yukarıda bahsedilen yağıģlar neticesinde; Debiler Duraliler arasındaki alandan gelen Kalaba D., Kıldırküçük D., MeĢeli D., Aktopraklık D.ve ĠbiĢ D. Karaman Çayını sınırlayan sedde boyunca toplanarak Duraliler Kaynağı ile birleģmiģ ve Antalya Çakırlar karayolu üzerinden geçerek trafiğin 3-4 saat aksamasına ayrıca yolun altındaki düz alanlar, yerleģim yerleri portakal bahçeleri ve beton fabrikası su altında kalmıģtır no lu Duraliler kaynağı AGĠ ndaki tesbitlere göre günü saat de seviye 1.85 m olmuģtur. Yukarıda bahsedilen derelerin toplam 25 km 2 lik alandan (karayolundan) 93 m 3 /s lik debi ile taģkına sebep verdiği hesaplanmıģtır. Ayrıca bu dereleri çeģitli yinelenmeli debileri hesaplanarak aģağıda verilmiģtir. Derenin Adı Alan (km 2 ) Q 10 Q 25 Q 50 Q 100 Q 500 Kıldırgücük D. 3, Aktopraklık D. 3, , ,3 Kalaba D. 1, NeĢeli D. 6, , ĠbiĢ D. 7, Sağanak yağıģların etkisiyle, Yeniköy-Kırkgözler Kaynakları oluģturan göletlerde seviyeler yükselmiģ ve Kepez Elektrik Santraline su taģıyan Topraksu Kanalı ile vakıflar 63

64 kanalları taģmıģ ve ekili alanlara yayılmıģtır. Yeniköy yerleģim yeri içindeki anayolda su altında kalmıģtır. Araziye yayılan sular batıda Karaman çayına boģalmıģtır. Bu taģkın esnasında Antalya-Burdur arasındaki eski Karayolu üzerindeki benzinliğin bulunduğu yerde yol üzerinden su geçtiği gözlenmiģtir. Ayrıca Korkuteli Kanalından da çok miktarda su geçtiği ve Bıyıklı Düdeni nin suyu yavaģ boģalttığı gözlenmiģtir. Bunun neticesi pompa istasyonunda üst camlara kadar su altında kaldığı izlerden tesbit edilmiģtir günü 9-92 Korkuteli Kanalı-Kovanlık AGĠ de tesbit edilen maksimum debi 36,5 m 3 /s, Kırkgözler Kaynaklarının boģalımını sağlayan kanallar üzerinde bulunan 9-91 no lu Kırkgözler Kanalı Topraksu mevkii AGĠ ile 9-91/A Vakıflar Kanalı-Kırkgözler AGĠ den istifade ederek tesbit edilen taģkın debisi 65 m 3 /sn dir. 3 OCAK 1998 ANTALYA-KALE (DEMRE) KAZASI TAġKINLARI 03 Ocak 1998 günü Antalya-Kale kazası ve çevresini etkisi altına alan Kale kazası ve Beymelek Beldesine ait narenciye ve tarım alanlarıyla Noel Baba kilisesi de taģkın etkisi altında kalmıģtır. Kale kazası KöĢkerler-Alakent Yukarı Beymelek mahallerinde yamaç sularının getirdiği rusubatların seralara ve narenciye bahçelerine girmesi neticesinde yaklaģık 3000 dekar saha su altında kalmıģ 200 dekar camekan, naylon sera ve narenciye sahalarına rusubat girmesi nedeniyle sera ve camekanlarda erezyon neticesinde 30 dekarlık naylon sera ve camekan yıkılmıģtır. Yukarı Beymelek mahallesinde yerleģim alanı içerisinde bulunan Köy Hizmetlerine ait menfezlerin taģkın suyunu tahliye edememesi neticesinde yol ulaģıma kapanmıģ, yataktan geçen rusubat Antalya-KaĢ ulaģım yolunun kısa süreli kapanmasına neden olmuģtur. Yöreyi etkisi altına alan yağmur DMĠ verilerine göre 24 saatlik yağıģ değeri 151 mm dir. Bölge Müdürlüğümüze bağlı ekipler aynı gün ihtiyaç duyulan iģ makineleri sevkiyatı yapılarak acil önlemlerin alınması için makineli ıslah çalıģmalarına acilen baģlanmıģ olup çalıģmaların sürekliliğini sağlamaktadır. 03 ġubat 1998 ANTALYA-KUMLUCA TAġKINLARI 03 ġubat 1998 günü Kumluca ve çevresine düģen yağıģların etkisi altında kalan Kumluca kazası ve bu kazaya bağlı Mavikent-Beykonak kasabalarına ait narenciye ve kapalı seralardan oluģan tamamına yakın yaklaģık dekar tarım alanı taģkından su altında kalmıģ yer yer yamaç arazilerde aģırı yağıģlardan toprak kayması gözlenmiģtir. Kumluca kazasına bağlı narenciye ve kapalı örtü sera tarım alanlarında yaklaģık dekar tarım alanı ve tarım alanları kenarında 500 den fazla konutun içerlerine taģkın suyu girdiği belirlenmiģtir. Finike-Kumluca ovaları sulama projesi kapsamında bulunan ana kanalda Ģev kayması nedeniyle 15 m lik kısım da kanal kayması nedeniyle kullanılmaz duruma gelmiģtir. DMĠ kayıtlarına göre Kumluca ve yakın çevresinde 03 ġubat tarihi itibariyle 24 saatte düģen yağıģ miktarı 151 mm dir. Bölge müdürlüğümüz tarafından aynı gün gerekli iģ makineleri sevkiyatı yapılarak acil önlemlerin alınması için gerekli makineli çalıģmalara baģlanmıģ olup sürekliliği sağlanmaktadır. 64

65 10 ARALIK 1998 MANAVGAT TAġKINI tarihinde meydana gelen Manavgat taģkını ile ilgili, oluģan tarımsal zararlar, mahallinde yapılan incelemeler sonucu Ģu Ģekilde tesbit edilmiģtir. TaĢkından etkilenen toplam tarım alanı 416 da dır. Bunun 240 da ı hasatı bitmiģ, Ģu anda boģ olan pamuk alanlarıdırç 115 da da ise, 2 ay önce ekimi yapılmıģ olan buğday alanları mevcuttur. Bu alanlar taģkından tamamen zarar gören tarım alanlarıdır. 56 da lık alanda yaģları 3 ile 6 yaģ arasında olan, genç ağaçların yer aldığı nerenciye bahçeleri zarar görmüģtür. Bu bahçelerde %50 oranında zararlanma olduğu tesbit edilmiģtir. Ayrıca 5 da lık alanda, 500 m 2 lik 5 adet plastik sera taģkından zarar görmüģtür. Seralarda bulunan tarım ürünleri tamamen elden çıkmıģtır. 24 ġubat 1999 EġEN ÇAYI TAġKINI 22 ġubat 1999 ile 25 ġubat 1999 tarihleri arasında EĢen Çayı üst havzasına düģen yağıģlar, 24 ġubat 1999 günü EĢen Çayının taģmasına neden olmuģtur. DSĠ tarafından iģletilen Kasaba-KaĢ, DMĠ tarafından iģletilen KaĢ ve Fethiye meteoroloji istasyonlarından alınan günlük toplam yağıģ miktarı ile en hızlı rüzgar yönü ve hızları aģağıda verilmiģtir. Günlük Toplam YağıĢlar KaĢ Hızlı Rüzgar Hızı Fethiye En Hızlı Rüzgar hızı Tarih Kasaba KaĢ Fethiye m 3 /s Yönü m 3 /s Yönü ,0 11,3 18,3 10,1 N 7,8 SSW ,0 14,6 30,4 11,7 NNW 11,3 SSW ,7 12,4 23,5 16,8 WSW 13,5 SSW , , tarihinde Kınık Beldesi karayolu köprüsünde EĠEĠ tarafından iģletilen 815 nolu EĢen Çayı-Kınık AGĠ inde maksimum debi 542 m 3 /s, EĢen çayı kolu olan Karaçay da yine EĠEĠ tarafından iģletilen 818 nolu Karaçay ın üst havzasında DSĠ tarafından iģletilen 8-83 nolu Dargaz Deresi Lengüme AGĠ nda günü 50 m 3 /s maksimum debi tesbit edilmiģtir. EĢen çayının taģması neticesi Kınık Beldesi kuzeyindeki EĢen Çayı taģkın yatağındaki tarım arazileri su altında kalmıģtır. EĢen Çayı-Kınık karayolu köprüsünde mansaba doğru yaklaģık 5 km sedde bulunmaktadır. Sedde bitiminden itibaren arazi kotlarının çok düģük olması ve taģkın anında rüzgarın güneybatıdan esmesi EĢen çayının denize boģalımı zorlaģtığından sağ ve sol sahilde yer alan araziler su altında kalmıģtır. Ayrıca Patara yol ayrımından geçen drenaj kanalından Ovagölü mevkiine ters akıģ meydana gelmiģ ve burada bir çok sera ve havaalanı olarak düģünülen yer tamamen sular altında kalmıģtır. TaĢkın esnasında Kınık Beldesinde suya giren bir kiģi taģkın suların kapılarak kayıp olmuģtur. TaĢkın anında Bölge Müdürlüğünce drenaj kanaları açık tutulmaya çalıģılmıģ olup sedde bitiminden 300 m membada halk sulamaları için sedde altından geçirilen boruların bulunduğu mevkiide yırtılan sedde, Kınık Belediyesi tarafından kapatılmıģtır. 65

66 tarihinde EĢen çayı su seviyesi düģmüģ ve drenaj kanalları normal çalıģmaya baģlamıģtır. 31 OCAK-1 ġubat 1999 MANAVGAT ÇAYI TAġKINI Orta Akdeniz üzerinden gelen cephe sistemi 30 Ocak-1 ġubat 1999 tarihleri arasında Manavgat Çayı havzasında Ģiddetli yağıģlara neden olmuģ ve bunun neticesinde Oymapınar ve Manavgat barajlarından salınan sular ile Manavgat Çayı kolu olan Naras Deresi nin taģması sonucu, Manavgat barajı mansabındaki tarım arazileri ve yerleģim yerleri sular altında kalmıģtır. 31 Ocak-1 ġubat 1999 taģkınını meydana getiren yağıģlar, Orta Akdeniz üzerinden gelen cephe sistemlerinden oluģmuģtur. Manavgat Çayı havzasında halen açık olan Manavgat, Oymapınar ve Akseki meteoroloji istasyonları olup, Manavgat Meteoroloji istasyonu plüviograf kayıtlarına göre; 31 Ocak günü saat arası 7,0 mm yağıģ kayıt edilmiģtir. Saat 9.00 da yeniden baģlayan yağıģ Ģiddetini artırarak aralıksız olarak 1 ġubat 1999 günü 1.00 a kadar devam etmiģ ve 14 saat sürmüģtür. TaĢkının etkisini arttıran bir diğer faktörde rüzgardır. Çünkü sıradağların eteklerinde uzanan geniģ ovaların içinden geçerek denize ulaģan akarsular, bu ovaların sahip oldukları düģük eğimler nedeni ile geniģ ve eğimi fazla olan yerlerden topladıkları yağıģ sularını mevcut yatakları ile taģıyamaz duruma gelmektedirler. Manavgat Meteoroloji Ġstasyonu nda tesbit edilen rüzgar Ģiddeti ve yönleri aģağıda verilmiģtir. Günler Rüzgar ġiddet ( m/s) Yönü ,2 SSE ,5 S ,0 S ,2 S Yukarıdaki rüzgar rasat verileri incelendiğinde; taģkının meydana geldiği günlerde hakim rüzgar yönünün güneyli olduğu görülmektedir. Bu durum, meydana taģkınları büyümesine taģkın süresinin uzamasına neden olmuģ ve Manavgat Çayı nın denize boģalımını zorlaģtırmıģtır. Manavgat Barajı çıkıģından itibaren taģkın sahası oluģtuğundan taģkın baģlama kotu olarak tesbit edilen kot 16,0 m dir. Manavgat Barajından sonra 6,0 km 2 tarım amaçlı arazi ve 1,6 km 2 yerleģim alanı olmak üzere toplam 7,6 km 2 yani 760 ha alan su altında kalmıģtır. Bu yıllardan sonra meydana gelen taģkınlarla ilgili bilgiler henüz rapor aģamasında olması nedeniyle bilgi verilememiģtir. 66

67 B. BAġ (Adet) K. BAġ (Adet) KÜMES (Adet) ARI (Adet) BALIK (Adet) GEN.ZAR. %'SĠ Tablo 14: Manavgat Çayı ve Kollarının TaĢkın Sonucu Meydana Gelen Afet Çizelgesi ZARARIN ZARAR GöREN ZARAR GöREN EKiLi-DiĠKiLi ALAN ZARAR GöREN HAYVAN SAYISI TARiHi NEV'Ġ KÖY SAYISI ÇĠFTÇĠ SAYISI SERA ÜR. ve TESĠS (Dekar) KARANFĠL+ SÜS BĠT. ve TESĠS(Da) TARLA ÜRÜNLERĠ (Dekar) MEYVE (Dekar) DEPO ÜRÜNLERĠ (Kg) % 40 VE ÜZERĠ ÇĠFTÇĠ SAY. ZARARIN PARASAL DEĞERĠ (TL) 09-12/12/ /01-07/02/99 Sel Sel , Sel /09/ /11/2006 Sel- Dolu Fırtına- Sel Sel- Fırtına Sel Sel TOPLAM Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü,

68 C Kuraklık Kuraklık tespiti için ilimizde yılların yağıģ ortalaması kullanılmaktadır. Ġlimizde kuraklık tespiti yapabilmek için ard arda iki yılın yağıģ toplamı normallerin %60 ı ya da daha aģağı olması gerekmektedir. Grafik 1. Antalya Hava Limanı Kuraklık Analizi Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2011 C Mikroklima Antalya ili sınırları içinde bilimsel çalıģmalar sonucu tesbit edilmiģ olan mikroklima alanı bulunmamaktadır. Rasat parkı bulunmadığından meteoroloji yetkilileri tarafından bir ölçüm yapılmamıģ olup, mikroklimatik özellik gösteren yerler hakkında yeterli bilgi mevcut değildir. Ancak yapılan gözlemler sonucu KaĢ, Olimpos ve GazipaĢa-Beram Yaylalarında mikroklima özellikleri tesbit edilmiģtir. Kesin sonuçların bilimsel çalıģmalar sonucu elde edilmesi gerekmektedir. 68

69 C.1.2. Yapay Etmenler C Plansız KentleĢme Antalya da kırsal kesimden kentlere göç olayının çoğalması ve hızlı kentleģme beraberinde plansız, programsız ve imarsız yapılaģmayı getirmektedir. Bunun sonucu olarak gerek ısınma tesislerinin yetersiz oluģu gerekse plansız yerleģim düzeni hava kirlenmesini olumsuz yönde etkilemektedir. ġehir merkezinin falezler üzerinde kurulmuģ olması ve Ģehir merkezindeki binaların yüksek katlı ve kıyıya paralel olarak uzanması nedeniyle hava sirkülasyonu engellenmekte ve kıģ aylarında hava kirliliği artmaktadır. C YeĢil Alanlar YeĢil alanlar kentlerin doğallıktan uzaklaģan iklimini bir dereceye kadar normale getiren araçlardan biridir. Diğer önemli bir nokta yeģilliklerin tozu önleme ve miktarını azaltma etkisidir. YeĢil örtüler kirli hava için filtre ve adsorbant görevi yaparlar. Bir kente eklenen her yapı, hacmi kadar havanın yerini iģgal edeceğine göre Ģehircilik standartlarına uygun olarak miktar ve dağılıģları tespit edilmiģ yeģil alanlar, hem hava temizleyicisi olarak rol oynar ve hem de hava kirlenmesi için üretim kaynağı olan yapıların sayısını ve yoğunlaģmasını azaltırlar. C Isınmada Kullanılan Yakıtlar Ġlimiz Merkez Ġlçe Sınırları Dahilinde Hava Kalitesinin Korunması Açısından Hava Kirliliğinin Önlenmesi Ve Yakıt ĠyileĢtirme Programı (Katı-Sıvı Yakıt) Çeve ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün kıģ sezonunda Antalya Ġlinde ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi ile ilgili çalıģmaların değerlendirilmesine esas, Isınmadan Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen kıģ sezonu ortalama sınır değerleri hatta hedef sınır değerlerinin altında gerçekleģmesi, hava kirliliğinin yaģanmaması, toplum ve çevre sağlığının etkilenmemesi için önlemlerin alınmasına ve uygulanmasına karar verilmiģtir. KATI YAKIT Kömür Ġlimizde katı yakıt izin ve denetim sistemi her yıl kıģ sezonu öncesi Bakanlığımız Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Hava Kirliliğinin Kontrolü ve Önlenmesi Genelgesi ve tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği doğrultusunda alınan Ġl Mahalli Çevre Kurulu (MÇK) Kararı ile belirlenir. MÇK Kararında üreticilerin, ithalatçıların ve katı yakıt satıcılarının Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nden almakla yükümlü oldukları belgeler ve sorumlulukları, ilimizde katı yakıtlar hakkında yapılacak olan denetim sistemi hakkındaki hususlar belirlenir. 69

70 tarih ve 09/09 no lu MÇK kararı na göre; Ġl sınırları dahilinde aģağıda belirlenen özelliklere haiz olmayan, menģei belli olmayan, belgesiz ve eksik belgeli ilimiz kriterlerine uygun olmasına rağmen kontrol/uygunluk izin belgesi kapsamındaki özellikleri sağlamayan izinsiz ve kontrolsüz konumda olan kaçak kapsamında ve yasak kapsamında olan katı yakıtın (yerli linyit, ithal, briket (yerli veya ithal) kömürün) ısınma, sanayi, üretim vb. amaçlı temin edilmesi satılması ve tüketilmesi yasaktır kıģ sezonunda il sınırları dahilinde ısınma, sanayi, üretim vb. amaçlı katı yakıt olarak kullanılan ithal ve yerli kömürlerin sınır değerleri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 15: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Yerli Linyit Kömürlerin Özellikleri ve Sınırları ÖZELLĠKLER Toplam Kükürt (Orjinalde) Alt Isıl Değer (Orjinalde) SINIRLAR En Fazla %1 (%0,1 tolerans) En Az 5000 kcal/kg (-200kcal/kg) Toplam Nem En Fazla %20 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında Kül (Kuru Bazda) En Fazla %20 Boyut mm (18mm altı en fazla %10, 150mm üstü en fazla %10 tolerans) Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Tablo 16: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Ġthal TaĢ ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınırları ÖZELLĠKLER SINIRLAR Toplam Kükürt Kuru Baz En Fazla %0,9 Orijinal Baz En Fazla %0,6 Alt Isıl Değer (Orjinalde) En Az 7000 kcal/kg (-400kcal/kg) Toplam Nem En Fazla %10 Kül (Kuru Bazda) En Fazla %12 (+%1 tolerans) mm (18mm altı en fazla Boyut 2 %10, 150mm üstü en fazla %10 tolerans) Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2011 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında 1 Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu mm olabilir. 2 Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu mm olabilir. 70

71 Tablo 17: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Prina Briketi Kömürünün Özellikleri ve Sınırları (Kuru Bazda) ÖZELLĠKLER SINIRLAR Alt Isıl Değer En Az 3700 kcal/kg Nem (Orjinalde) En Fazla %15 Yağ En Fazla %1,5 Sodyum 300 ppm En az 6 mm, 6mm den küçük ağırlıkça %5 i geçemez. Boyut Ancak mekanik beslemeli yakma tesisleri için %50 ye kadar olabilir. Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2011 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında Tablo 18: Ġl Sınırlarında Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Özellik Sınıf 1 Alt Isıl Değer 3 (kcal/kg), En Az 5000 Baca Gazına Geçen Kükürt Oranı (%), m/m, En Fazla 0,8 DüĢme Sağlamlığı (%), m/m, En Az 90 AĢınma Sağlamlığı (%), m/m, En Az 75 Kırılma Sağlamlığı Yastık veya Yumurta ġeklindeki Briketlerde (kgf), En Az Tabanı Düzgün Geometrik ġekilli Briketlerde (kg/cm2), En Az 130 Suya Dayanım 4 (%) En Az 70 Isıl Verimi (%) En Az 75 Duman Emisyon Oranı (g/kg) En Fazla 8 Boyut Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, mm arasında (25 mm nin altı en fazla %2 oranında) Tablo 19: Ġlimizde KYS Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Bildirilen SatıĢ Miktarları ( Sezonu Ocak-Mart Ve Temmuz-Aralık Dönemi) (Merkez Ve Ġlçeler) Yerli (ton) 5181,48 Ġthal (ton) 12661,16 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2011 Not : 2010 Ocak-Mart satıģları Ek-IV tablosunda dönemlerin Ocak-Haziran olarak belirtilmesinden ötürü tüm kyslerce bildirilmemiģtir. 3 Bu özellik, orijinal (satıģa sunulan) briket bazındadır. 4 Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz. 71

72 Tablo 20: Ġlimizde SatıĢ Ġzin Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Kys' Lere Teslim Edildiği Bildirilen Yakıt Miktarları ( Sezonu Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül Ve Ekim- Aralık) (Merkez ve Ġlçeler) Yerli (ton) 5360,03 Ġthal (ton) 27367,34 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2011 Tablo 21: KıĢ Sezonu Ġçin BüyükĢehir Belediyesi Mücavir Alan Ġçinde Kullanım Ġçin BüyükĢehir Belediyesi Hava Kirliliği Kontrol Merkezinde Analize Giren Yakıt Miktarları Yerli (ton) 8829,96 Ġthal (ton) 17339,55 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2011 Tablo 22: Antalya Ġline KıĢ Sezonu Ġçin Sosyal YardımlaĢma Ve DayanıĢma Vakfı Aracılığı Ġle Dağıtılan Kömür Miktarları ĠLÇE Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakfı Aracığıyla Dağıtılan Kömürler (ton) Akseki 500 Aksu 715 Elmalı Finike 60 GazipaĢa 224 GündoğmuĢ 50 Ġbradı 400 KaĢ Kemer 200 Kepez 41.5 Korkuteli 1500 MuratpaĢa Serik 498 TOPLAM Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi,

73 Sıvı Yakıt tarih ve 09/09 no lu MÇK kararı na göre; sıvı yakıtlar ile ilgili olarak denetim ve belgelendirme iģlemleri Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu nca yürülmektedir. Sanayi Tesisleri Sanayicilerin tesislerinde kullanacağı kömür özelliklerini Valiliğimize ( Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü) bildirmeleri gerekmektedir. Tozumayı önleyici her türlü tedbirin kömürü satan taģıyan ve sanayi tesisi sahibi tarafından alınması koģulu ile sanayi amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin torbalanması gerekmemektedir. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde, sanayi tesisleri Emisyon Ġzni alarak faaliyet göstermek zorundadır. Emisyon Ġznine Tabi Olmayan Sanayi Tesisler bu yönetmelikte belirtilen izne tabi olmayanların yerine getirmesi gereken yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Sanayi tesisleri iģletme aģamasında söz konusu yönemelikte belirtilen sürelerde teyit ölçümlerini yaptırarak Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne sunacaktır. Sanayi tesislerinde kullanılacak ithal kömürlerin sanayi amaçlı ithal edilecek kömürlerde aranacak özelliklere sahip olması zorunludur, Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü teknik elemanları çevreyi kirleten sanayi tesislerini tespit ederek denetleyeceklerdir. Sanayi amaçlı ithal edilen ve sadece çimento ve modern teknoloji ile donatılmıģ kireç fabrikaları dıģında kullanılmasına izin verilmeyen kalsine edilmemiģ petrol kokunun diğer sanayi tesislerinde kullanımı yasaktır. Bu kararda belirtilen usul ve esaslar ile ilgili olarak gerektiğinde ayrıntılı düzenlemelerin Antalya Valiliğince yayınlanacak olan bir talimatla belirlenecektir. C Endüstriyel Emisyonlar Fabrika, atölye vb sanayi tesislerinin az olması nedeniyle bacalı sanayiden kaynaklanan önemli boyutlarda bir kirlilik olmamaktadır. Karbon Monoksit, Kükürt Dioksit, Azot Oksit, Baca Gazı, karbon Monoksit, Kükürt Dioksit, Azot Oksit, Baca Gazı Hızı, Ġslilik, Baca Gazı Sıcaklığı, Oksijen, Karbondioksit, verimlilik değerleri ile ilgili akredite laboratuarca ölçümler yapılmaktadır. C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu Ve Duman Hava kirleticilerinin en yaygın olanı kükürtdioksittir. Her yıl tonlarca SO 2 çeģitli kaynaklardan yayılarak atmosfere karıģmaktadır. Bu emisyonların en önemli bölümü elektrik üretmek amacı ile çok büyük miktarda kükürtlü katı ve sıvı yakıtlar yakan termik santrallerden meydana gelmektedir. 2 Kasım 1986 da yürürlüğe girmiģ olan Hava Kalitesini Koruma Yönetmeliği muhtelif ortalama alma süreleri için havada bulunmasına izin verilmiģ olan SO 2 sınırları Ģöyle verilmiģtir. 73

74 YASAL OLARAK ĠZĠN VERĠLEN DIġ HAVA ĠÇERĠSĠNDEKĠ SO 2 SINIRI Yukarıda verilen yasal sınırlar, diğer ülkelerin sınır değerlerine kıyasla çok yüksek tutulmuģtur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) üye ülkelere insan sağlığı için yıllık ortalama olarak geçmiģte 80 mg/m 3 sınırını önerdiği halde, günümüzde 60 mg/m 3 sınırının aģılmamasını hedef alması önermektedir. Bu durumda, Yönetmelikte Mahalli Çevre Birimlerine uzun vadeli maksimum SO 2 sınır değerlerini, Yıllık Ortalama 60 mg/m 3 KıĢ Mevsimi Ortalama 120 mg/m 3 1 Saatlik Ortalama 450 mg/m 3 olarak belirtilmektedir. Not: SO 2 nin bir dönüģüm ürünü olan SO 3 ile gösterilen kükürttrioksit gazını da içerdiği kabul edilmiģtir. C.2.2. Partikül Madde (Pm) Emisyonları Antalya Ġlinde ölçülen partikül madde ve SO 2 emisyonları ölçüm değerleri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 23: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. ( Yılı) AYLAR Ölç.Yap. İst.Sayısı Ölç. Yap. Gün Sayısı Aylık Ortalama (μg/m 3 ) En Düşük (μg/m 3 ) En Yüksek (μg/m 3 ) 2010 SO 2 PM SO 2 PM SO 2 PM Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak: Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

75 Tablo 24: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2010 Yılı) Tarih PM10 SO2 Hava Sıcakligi Ruzgar Yonu Ruzgar Hizi Bagil Nem Hava Basinci µg/m³ µg/m³ C Derece m/s % mbar , ,6 54, , ,5 75, , ,6 88, , ,5 83, , ,4 81, , ,5 81, , ,5 49, , ,1 40, , ,6 44, , ,6 53, , ,4 59, , ,5 77, , ,6 81, , ,5 74, , ,6 60, , ,5 60, , ,6 49, , ,6 47, , ,5 53, , ,5 65, , ,5 79, , ,5 84, , ,5 81, , ,6 89, , ,6 87, , ,7 57, , ,8 45, , ,7 64, , ,8 81, , ,4 47, , ,6 40, , ,2 34, , ,7 40, , ,5 56, , ,6 88, , ,6 76, , ,5 75, , ,5 67, , ,6 50, , ,5 64,

76 , ,0 38, , ,1 34, , ,5 53, , ,6 61, , ,6 69, , ,6 81, , ,7 67, , ,8 58, , ,6 72, , ,3 79, , ,0 67, , ,8 57, , ,6 82, , ,7 80, , ,5 81, , ,6 89, , ,6 78, , ,6 82, , ,7 76, , ,5 79, , ,6 79, , ,6 80, , ,6 82, , ,7 67, , ,1 86, , ,8 72, , ,9 82, , ,4 64, , ,4 45, , ,8 45, , ,8 53, , ,7 55, , ,6 71, , ,5 76, , ,5 68, , ,5 68, , ,5 74, , ,6 74, , ,5 84, , ,8 78, , ,8 52, , ,8 48, , ,0 37, , ,0 40,

77 , ,7 60, , ,8 72, , ,7 73, , ,6 75, , ,6 80, , ,5 67, , ,7 51, , ,0 77, , ,9 85, , ,6 83, , ,7 72, , ,7 74, , ,5 70, , ,8 79, , ,7 80, , ,7 79, , ,1 50, , ,7 33, , ,8 48, , ,9 77, , ,8 84, , ,5 69, , ,4 66, , ,6 70, , ,9 79, , ,8 87, , ,6 73, , ,8 61, , ,7 73, , ,7 77, , ,6 68, , ,7 71, , ,4 73, , ,5 72, , ,6 69, , ,7 69, , ,6 77, , ,6 70, , ,6 77, , ,6 80, , ,7 82, , ,9 69, , ,8 55, , ,8 53,

78 , ,6 64, , ,6 72, , ,7 74, , ,0 82, , ,5 82, , ,8 61, , ,7 60, , ,5 72, , ,5 53, , ,6 55, , ,7 61, , ,6 72, , ,7 61, , ,8 52, , ,7 47, , ,6 49, , ,5 52, , ,7 56, , ,7 68, , ,8 74, , ,6 80, , ,6 77, , ,7 76, , ,7 67, , ,8 64, , ,6 77, , ,6 80, , ,6 76, , ,6 64, , ,5 67, , ,6 62, , ,3 52, , ,5 57, , ,0 46, , ,7 57, , ,7 68, , ,8 58, , ,4 71, , ,6 74, , ,6 73, , ,7 71, , ,8 59, , ,6 61, , ,5 53,

79 , ,6 36, , ,7 26, , ,6 31, , ,6 43, , ,7 66, , ,2 34, , ,3 41, , ,7 59, , ,8 58, , ,7 69, , ,7 71, , ,6 74, , ,7 74, , ,7 75, , ,7 73, , ,1 76, , ,2 75, , ,5 60, , ,5 41, , ,7 29, , ,7 39, , ,7 46, , ,7 66, , ,6 60, , ,8 35, , ,8 37, , ,7 52, , ,8 49, , ,7 60, , ,7 74, , ,8 75, , ,7 71, , ,7 71, , ,9 71, , ,8 66, , ,7 63, , ,8 44, , ,6 69, , ,5 76, , ,6 75, , ,7 76, , ,7 75, , ,8 66, , ,7 57,

80 , ,8 52, , ,8 53, , ,8 56, , ,8 56, , ,7 46, , ,6 60, , ,6 69, , ,2 37, , ,9 41, , ,8 49, , ,7 68, , ,6 73, , ,6 74, , ,7 51, , ,8 36, , ,9 34, , ,8 44, , ,7 42, , ,7 39, , ,7 40, , ,7 37, , ,8 38, , ,8 48, , ,7 63, , ,8 75, , ,8 72, , ,7 72, , ,7 63, , ,7 36, , ,9 34, , ,7 39, , ,8 35, , ,8 38, , ,7 53, , ,8 74, , ,7 74, , ,7 72, , ,7 65, , ,6 63, , ,7 66, , ,7 52, , ,7 59, , ,6 64, , ,7 51,

81 , ,7 51, , ,7 74, , ,7 64, , ,6 71, , ,9 76, , ,7 74, , ,8 57, , ,6 45, , ,7 39, , ,7 45, , ,7 48, , ,7 53, , ,0 37, , ,0 34, , ,8 43, , ,7 49, , ,7 50, , ,6 57, , ,6 68, , ,6 72, , ,7 71, , ,1 87, , ,4 86, , ,2 74, , ,7 81, , ,7 68, , ,6 67, , ,6 73, , ,6 78, , ,8 79, , ,0 55, , ,1 32, , ,7 42, , ,4 58, , ,5 61, , ,6 49, , ,3 53, , ,4 58, , ,7 53, , ,9 35, , ,7 30, , ,6 37, , ,8 37, , ,6 40,

82 , ,6 50, , ,5 62, , ,0 46, , ,2 40, , ,9 36, , ,6 41, , ,7 35, , ,7 38, , ,5 64, , ,6 68, , ,5 74, , ,1 43, , ,6 64, , ,5 74, , ,4 83, , ,7 68, , ,7 59, , ,6 56, , ,8 44, , ,6 44, , ,5 54, , ,5 67, , ,6 66, , ,6 38, , ,6 38, , ,5 49, , ,5 48, , ,5 49, , ,4 53, , ,5 51, , ,4 42, , ,5 59, , ,5 54, , ,5 62, , ,5 68, , ,4 72, , ,4 81, , ,9 68, , ,5 45, , ,8 41, , ,4 55, , ,3 69, , ,4 72, , ,5 66,

83 , ,5 67, , ,7 73, , ,5 67, , ,9 86, , ,2 81, , ,8 83, , ,5 77, , ,6 90, , ,8 92, , ,9 63, , ,1 46, , ,5 48, , ,5 57, , ,4 56, , ,5 55, , ,4 82, , ,5 92, Minimum , ,1 26, Maximum , ,7 92, Ortalama , ,6 62, Data[%] STD 36,3 6,4 6,0 28,4 0,2 15,1 6,4 Kaynak: Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları Konu ile ilgili bir önceki baģlık altında detaylı bilgi verilmiģtir. C.2.4. Azot Oksit (Nox) Emisyonları Ġlimizde Nitrojen oksit ölçüm çalıģmaları yapılmamıģtır. C.2.5. Hidrokarbon Ve KurĢun Emisyonları Hidrokarbon ve kurģun emisyonları ölçüm çalıģmaları ilimiz genelinde yapılmamaktadır. C.3. ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelemesinin Etkileri Ġnsanlık tarihinde teknoloji ilerledikçe doğal tahribat sonucu hava kirliliği de giderek artmaktadır. Bunun sonucu olarak doğal kaynaklar da azalmakta ve insanlar bu kirlilik içerisinde boğulmaktadırlar. Bu tarihi süreç ve çevrenin hoyratça kullanılması sonucunda yatay ve dikey istikametlerde kirlenen hava, doğal konsantrasyonunu yitirdiğinden ozon tabakasının 83

84 delinmesi olayını gündeme getirmiģtir. Konu ile ilgilenen uluslararası bilim çevreleri ozon tabakasının korunması ömrünün arttırılması için bir dizi tedbir alınması yönünde ilkeler belirleyip önermiģlerdir. Konunun asıl sebebinin Cloro Flora Karbonun (CFC) disiplin ve kontrol altına alınmasını ön çare olarak kabul etmiģlerdir. Bu nedenle ilgili sanayi kuruluģları üzerinde baskı kurularak planlı olarak üretimin azaltılmasını, bu hususta bir limit oluģturulması yönünde yaptırıma gidilmesini tavsiye etmiģlerdir. Antalya ilinde gerek resmi kurumlarda gerekse özel kurumlarda ozon tabakasının incelmesi ile ilgili ciddi bir çalıģma yapılmamaktadır. Ancak her yıl belirli günlerde düzenlenen toplantı ve törenlerde bu konu gündeme alınmaktadır. Ozon tabakasının incelmesi konusu ile ilgili dünyada ve ülkemizde kabul edilmiģ olan kurallar ilde uygulanmaktadır. Ġlde ozon tabakasının incelmesine bağlı olarak insan ve çevre sağlığının etkilenmesi konusunda herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. C.3.2. Asit YağıĢlarının Etkileri Toprak kirliliğinde en önemli faktör, toprak reaksiyonunun asitleģmesidir. AsitleĢmeye neden olan faktörler: - Hava kirliliğinden meydana gelen asit yağmurları - Sis, kar vb yağıģ türleri SO 2, NO x, Cl, F hava kirliliğinde, dolayısıyla asit yağmurlarının oluģmasında etkilidir. SO 2 gazının havadaki su buharı veya yağmurlarla birleģtiğinde birincil, ikincil (primersekonder) reaksiyonlara girmek suretiyle sülfuroz asit ve duruma göre sülfürik asite dönüģtüğü bilinmektedir. SO 2 nin asıl kaynağı kömür madeninin (kömür ocaklarının) bulunduğu katmanla, bakır, sülfür tesislerinin bulunduğu vb bir çok sanayinin iģletme bütünüdür. Kükürde bağlı olarak oluģan sülfuroz asit ve sülfürik asit yakıcı ve tahrip edicidir. Bulunduğu sanayi ortamından havaya karıģan gazlar rüzgar ve hava hareketleri ile çok uzun mesafelere ulaģır. Buna uzun menzilli hava kirliliği denir. Geçtiği yerlerdeki yeģil alanları kurutur. YağıĢ etkisi ile ormanlık alanlarda ağaçların yaprakları üzerine çok miktardaki parçacık yapıģarak, kimyasal özelliği nedeni ile yaprakları yakar. Yapraklar iģlevini yerine getiremez ve özümleme yapılamaz. Dolayısıyla hayatını devam ettiremeyerek kurur. Konu ile ilgili olarak, Kuzey rüzgarları ile sürüklenen asit yağmurlarının Belgrat ormanları üzerinde yaptığı tahribatı önemli bir örnek olarak hatırlamamız mümkündür. Ġlimiz genelinde ve çevresinde fazla miktarda sanayi kuruluģu olmadığından, önemli derecede asit yağmurlarından söz edilemez. Ġlimizde ölçülen SO 2 değerleri önemli oranda asit yağmurlarını meydana getirmemektedir. C.4. HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkileri C Su Üzerindeki Etkileri Hava kirleticileri, yağmur suyu ile birlikte yer yüzüne inmekte ve kirlilik yükünde büyük bir artıģ meydana getirmektedir. Su kirliliğinin artmasındaki en büyük etkenler evsel ve endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi, bilinçsizce kullanılan zirai ilaçlar, açık alana bırakılan çöplerdir. Deterjan gibi biyolojik olarak parçalanmaya dayanıklı bileģikler, 84

85 yeraltı suyuna karıģarak özellikle içme suyunda büyük sorun yaratmaktadır. Ġlde önemli ölçüde hava kirliliği oluģmadığından hava kirleticilerin su kirliliğine etkisinden söz etmek mümkün değildir. C Toprak Üzerindeki Etkileri Ġlde önemli ölçüde hava kirliliği oluģmadığından hava kirleticilerin toprak üzerine etkisi ile ilgili herhangi bir çalıģmaya rastlanmamıģtır. C Flora Ve Fauna Üzerindeki Etkileri Kirleticilerin Bitkilere Tesirleri Hava kirlenmesi bitkiler üzerine genel olarak üç Ģekilde tesir eder: 1) Yaprak dokularının harap olması 2) Yaprak dokularının sararması veya baģka renklere değiģerek yeģilliğini kaybetmesi. 3) Büyümenin yavaģlaması Hava kirlenmesinden yem bitkileri, süs bitkileri ve yenebilen sebzeler büyük ölçüde etkilenir. Büyüme yavaģlar, meyveler küçülür ve besin değeri düģer, çiçekler tahrip edilir. Bitkiler üzerinde en tehlikeli etki civardaki fabrikalardan atmosfere verilen kükürt dioksit tarafından meydana getirilir. Civardaki maden iģletmelerinde kükürt dioksit: 2 CuS + 3 O 2 2 CuO + 2SO 2 denklemine göre açığa çıkar. Kükürtdiokdit, yonca, pamuk, buğday ve elma türlerine çok tesir eder. 0.3 ppm konsantrasyonuna 8 saat maruz kalan bu bitkiler büyük hasar görürler. Çayır ve çam kozalarına, florurler çok tesir etmektedir. Ozon 0.15 ppm konsantrasyonunda domates, patates, tütün, benekli fasulye ve ıspanak gibi bitkilere zarar vermektedir. PAN sebze yapraklarını bronzlaģtırmaktadır ppm konsantrasyonunda PAN a 6 saat maruz kalan lahana ve benekli fasulye büyük hasara uğrar. Ġlde hava kirliliğinin önemli boyutlara ulaģmamasından dolayı kirleticilerin bitkilere tesiri konusunda önemli bir çalıģma yapılmamıģtır. Kirleticilerin Hayvanlar Üzerine Tesirleri Bilindiği gibi, hava kirlenmesi insanların yanı sıra hayvanların da sağlığına tesir etmektedir. GeçmiĢte meydana gelen büyük hava kirlenmeleri kirleticilerin hayvanları öldüreceğini doğrulamıģtır. Kronik zehirlenmeler genel olarak yem bitkilerinde adsorbe edilen kirleticilerden ileri gelmektedir. Bu tip zehirlenmelere sebep olan ağır metaller, arsenik, kurģun ve molibdendir. Çiftlik hayvanlarına en çok tesir eden ve öteden beri bilinen bir diğer kirleticide florurlerdir. Çiftlik hayvanlarından özellikle sığırlar ve koyunlar florurlerden çok etkilenmektedir. Bu etki hayvanlarda özellikle diģ hastalıkları Ģeklinde görülmektedir. C Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 1- Partikül Halindeki Kirleticiler: Partiküllerin solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takım fiziksel faktörlere ve bilhassa zerreciklerin büyüklüğüne bağlıdır. Kirleticilerin, akciğerlerin Alvoellerin (hava torbalarının bulunduğu bölge) bölgesinde ki birikmesi 85

86 özellikle önemlidir. Çünkü bu bölgede partikülleri uzaklaģtırmaya yarayan ve Titrek tüyler adı verilen tüycükler mevcut değildir. Bunun için zerrecikler bu bölgede izafi olarak uzun süre kalabilir. 0.1 mikrondan daha küçük çaplı olan zerrecikler, Brownian hareketi sayesinde akciğerlerin hava torbacıklarına kadar gitmekte ve buradaki Alveoli denilen çukurlara yerleģmektedir. Ġri zerrecikler ancak teneffüs yollarında ki tüycükler tarafından yakalanmadıkları takdirde akciğerlerin bu bölgelerine kadar gelebilir. Genel olarak 1 mikrondan büyük zerrecikler bu bölgeye ulaģmadan tutulur. Zerreciklerin akciğerlerde birikme miktarını etkileyen diğer faktörler, nefes alma sıkılığı ve nefes alıp verme esnasında akciğerlerin hacminde meydana gelen değiģmenin büyüklüğüdür. DüĢük nefes alma sıkılığı neticesinde birikme yüzdesi hayli yüksek olmaktadır. Bunun sebebi düģük nefes alma sıklığında partiküllerin kalma süresinin artmıģ olmasıdır. Nefes alma sırasında ciğer hacminde ki değiģikliğin büyük olması, çok miktarda havanın içeri çekilmesinin gerektirdiğinden hava ile birlikte içeri giren zerreciklerin miktarı da çok olmakta ve birikme yüzdesi artmaktadır. Partiküllerin akciğerlerde birikmesinden sonra bunların dıģa atılması değiģik yollarla olabilir. Bunlardan biri Titrek tüylerin faaliyetleri ile parçacıkların balgamla birlikte teneffüs yollarından dıģarı atılmasıdır. Bir diğer yol aksırmak ve öksürmek suretiyle zerreciklerin vücudu terk etmesidir. Bu arada akciğere kadar gitmiģ olan zerreciklerden çözünebilir karakterde olanların kana karıģtığı unutulmamalıdır. KirlenmiĢ havada insanlar için en tehlikeli olan zerreciklerden biri sülfirik asittir (H 2 SO 4 ). Sülfirik asidin tesiri esas itibari ile bileģiminde ki kükürtdioksitin, üst teneffüs yollarının ve balgam çıkarmaya yarayan dokuların tahriģ edilmesi ve bronģların daraltılması Ģeklinde olmaktadır. Esas ilgi çekici olan husus, sülfirik asit ile kükürtdioksit, molekülmolekül karģılaģtığı zaman sülfirik asidin fizyolojik etkisinin 4-20 misli daha büyük olmasıdır. Hava kirleticileri arasında en çok bilinen bir diğer partikülde kurģun zerrecikleridir. Atmosferde ki kurģun zerrecikleri esas olarak benzine ilave edilen kurģundan ileri gelmektedir. AraĢtırmalar, kurģun zerreciklerinin kırmızı kan hücrelerinin geliģmesi ve olgunlaģmasına tesir ettiğini göstermiģtir. KurĢun zerrecikleri kanda idrarda birikmektedir. AraĢtırmalar, Ģehirlerde yaģayan kimselerin kan ve idrardaki kurģun miktarının, kır yerleģimlerine nazaran daha yüksek olduğunu göstermiģtir. Ayrıca sigara tiryakilerindeki kurģun miktarın sigara içmeyenlere nazaran yüksek olduğu görülmüģtür. Ancak, insan vücudundaki kurģunun sadece atmosferden değil içilen su ve alınan gıda ile de vücuda gireceği akılda tutulmalıdır. Diğer bir kirleticide Berilyum elementidir. 0.1 mg/m 3 konsantrasyonunda zehirli olduğu görülmüģtür. Gazların akciğerlerden kana karıģmasını kolaylaģtırır. Belirtileri, hastanın kilo kaybetmesi, nefes darlığı, öksürük ve bazen de kemik dokularında değiģiklik yapmasıdır. Berilyuma kanda idrarda rastlanabilir. 2- Gaz Halindeki Kirleticiler: Kükürt dioksit (SO 2 ), suda ve dolayısıyla vücut sıvısında(kanda) büyük ölçüde çözülebilen bir gazdır. Bunun en önemli tesiri üst teneffüs yollarının cidarlarını zedeleyerek neticede hava akıģına olan mukavemetini azaltmasıdır. AraĢtırmalar kükürt dioksitin, sodyum klorur gibi aerosol (gaz ortamda askı halinde bulunan çok küçük zerrecikler) ile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiģtir. SO 2 nin tesiri kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir. Kükürtdioksit aynı zamanda solunum sisteminin koruyucusu olan tüycüklere de zarar vermektedir. Akciğerlere tesir eden bir diğer kirleticide NO 2 dir. Kanamalara sebep olur. Azot dioksitler hemoglobin ile birleģerek kararlı bir formda azot dioksit-hemoglobin yapmakta ise de zararlı bir tesiri müģahede edilmemiģtir. 86

87 Ozon ciğerlerde kanama ve tıkanmalara yol açar. Karbon monoksit (CO) kandaki hemoglobin (Hb) ile birleģerek karboksihemoglobin (COHb) yapar. Ġnsan kanında ki hemoglobin CO ile birleģmeye karģı, oksijene nazaran 210 defa daha fazla ilgi duyduğundan, kanda oksijen taģınması sekteye uğrar. Karboksihemoglobin teģekkülü hücrelere O 2 taģıyan hemoglobini büyük ölçüde azaltır ve oksijen eksikliğinden ölümler meydana gelir. Ayrıca CO, oksihemoglobin teģekkülünü geciktirerek oksijenin kanda ki çözünürlüğünü azaltır. Karbosihemoglobin iki yönlü reaksiyona uğrayabildiği için, kandan temizlenmesi için birkaç saatlik açık havada kalmak kafi gelebilir. Tablo 25: CO nun Miktarları Tesirleri CO KONSANTRASYONU (PPM) TESĠRLERĠ 50 Fiziksel tesirlerin seçilmemesi 100 Kalp ve akciğer fonksiyonlarında değiģme 250 ġuurun kaybolması 750 Ölüm Kaynak:Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü, 2011 Tablo 26: Hava Kirleticilerin Sağlığa Etkileri. KĠRLETĠCĠ FAZLA ÖLÜM VE HASTANEYE MÜR. AKCĠĞER HAS. ĠLE SAĞLIK BOZULMASI SOLUNUM SĠS. BOZUKLUĞU ĠNSANLARI RAHATSIZ EDĠCĠ DUMANLAR SO mg/m 3 (günlük ort.) mg/m 3 (günlük ort.) 100 mg/m 3 (yıl A ort.) 80 mg/m 3 (yıl.geo. ort.) Duman 500 mg/m 3 (günlük ort.) 250 mg/m 3 (günlük ort.) Kaynak:Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü, mg/m 3 (yıl A ort.) 80 mg/m 3 (yıl.geo. ort.) SeçilmiĢ Gruplar Üzerinde Sağlık Tesirleri Aldehit konsantrasyonları ile ortaya çıkan göz rahatsızlıkları arasında lineer bir korelasyonun bulunduğu tespit edilmiģtir. Hava kirleticilerinin seçilmiģ insan grupları üzerinde ki tesirleri WHO tarafından araģtırılmıģtır. Hava kirlenmesinin solunum yolu hastalıklarına yol açtığı bilinmektedir. Akciğer kanseri, astım ve anfizen en çok rastlanan kronik hastalık tipleridir. GeçmiĢ yıllarda hava kirlenmesinin sebep olduğu toplu ölümlerden en çok bilinenleri 1948 yılında USA Pensilvanya eyaletindeki Donora Ģehrinde ve 1952 yılında Londra da meydana gelen olaylardır. Donora Ģehri bir nehir kıyısında H 2 SO 4 Zn ve metal fabrikalarının bulunduğu bir sanayi merkezinde kurulmuģtur. 26 Ekim 1948 tarihinde vadide yaģayan kiģiden 600 kiģisi hastalanmıģ ve bunlardan 20 tanesi hemen ölmüģtür. C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Olan Etkileri Hava kirlenmesinin eģyalar üzerinde ki en çok bilinen etkisi bina cephelerinde, kumaģ ve diğer eģyalar üzerinde lekeler meydana gelmektedir. Yüzeyler üzerine 0.3 mikron büyüklüğündeki smogların birikmesi neticesi söz konusu bozulmalar ve lekeler meydana 87

88 gelmektedir. Zamanla bu birikme, yüzeyi tahrip ederek rengini değiģtirerek kendini belli eder. Hava kirlenmesinin malzemelere olan bir diğer tesiri korozyonu hızlandırmaktır. Ozon kauçuk ve lastik malzeme üzerine son derece zararlı tesir yapmaktadır. Nemli havalarda kurģunla reaksiyona girerek kurģun sülfür yapmaktadır. Hava kirleticileri aynı zamanda görüģ mesafesini azaltırlar. Çapları mikron arası olan partiküller görüģü son derece güçleģtirmektedir Hava kirlenmesinin eģyalar üzerinde ki en çok bilinen etkisi bina cephelerinde, kumaģ ve diğer eģyalar üzerinde lekeler meydana gelmektedir. Yüzeyler üzerine 0.3 mikron büyüklüğündeki smogların birikmesi neticesi söz konusu bozulmalar ve lekeler meydana gelmektedir. Zamanla bu birikme, yüzeyi tahrip ederek rengini değiģtirerek kendini belli eder. Hava kirlenmesinin malzemelere olan bir diğer tesiri korozyonu hızlandırmaktır. Ozon kauçuk ve lastik malzeme üzerine son derece zararlı tesir yapmaktadır. Nemli havalarda kurģunla reaksiyona girerek kurģun sülfür yapmaktadır. Hava kirleticileri aynı zamanda görüģ mesafesini azaltırlar. Çapları mikron arası olan partiküller görüģü son derece güçleģtirmektedir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü,

89 D. TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI Ülkemizde yaklaģık 28,1 milyon hektar tarımda kullanılan arazi miktarı olmasına karģın, ekilebilir nitelikteki arazi miktarı 26,6 milyon hektardır. Ancak, mutlak ve potansiyel tarım alanları içinde tarımda kullanılmakta olan arazi miktarı ise yaklaģık 21,8 milyon hektardır. Antalya Ġli'nde toplam tarım arazisi hektardır. Bu tarım alanlarının hektarı sulanabilir arazi niteliğindedir. Grafik 2. Antalya Ġli Arazi ve Tarım Alanları Dağılımı Antalya Ġli Arazi Ve Tarım Alanları Dağılımı (STATĠP) ANTALYA ĠLĠ ARAZĠ DAĞILIMI (Toplam Alan: ,31 Ha) ANTALYA ĠLĠ TARIM ALANLARI NĠTELĠK DAĞILIMI (Toplam Tarım Alanı: ,84 Ha) Mera ,84 %18,66 Toplam Tarım Alanı ,84Ha %22 Diğer ,24 %0,99 YerleĢim ,26 %1,57 Orman ,13 %56,37 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Kuru Marjinal Tarım ,93Ha %45,03 Dikili Bağ 3.588,76Ha %1 Dikili Zeytin 9.007,69Ha %1,93 Sulu Özel Ürün 4.504,41Ha %0,97 Dikili Narenciye ,57Ha %2,79 Sulu MutlakTarım ,13Ha %18,35 Dikili Meyve ,81Ha %4,64 Kuru Mutlak Tarım ,54Ha %25,53 ANTALYA ĠLĠ TOPRAK YAPISI VE DAĞILIMLARI Antalya Ġli Arazilerinin Büyük Toprak Grupları Dağılımı Ġklim topoğrafya, ana madde, bitki örtüsü ve zamanın etkisiyle Antalya ilinde çeģitli üyük toprak grupları oluģmuģtur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra toprak örtüsünden ve profil geliģmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Antalya ilindeki toprak grupları ve dağılımı Ģöyledir: Kırmızı Akdeniz Toprakları Antalya havzasında en geniģ sahayı hektarlık alan ile kırmızı Akdeniz toprakları kaplar. Havzanın bilhassa Güney ve ortalarında yaygın olup, Kuzeyde Eğirdir gölünün güneyine kadar uzanır.özellikle orta havzada geniģ yayılım gösteren kırmızıkahverengi Akdeniz toprakları ile birlik teģkil eder. Bu topraklar yer yer alüviyal ve kolüviyallerle kesilir. Kırmızı Akdeniz topraklarının bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağıģ mm dir. Bu sebeple profilde bir yıkanma mevcuttur. Bu toprakların ekseriyeti orman ve fundalık, çok az kısmı ise kuru ve sulu tarım, mera veya bağ-bahçe olarak kullanılmaktadır. 89

90 Kırmızı-Kahverengi Akdeniz Toprakları Antalya ilinde hektarlık alanı kaplayan bu topraklar özellikle orta havzada Eğirdir gölüne kadar toplu bir görünüm arzeder. BaĢta kahverengi orman toprakları olmak üzere birçok alüviyal ve koliviyallerle kesildiği gibi, kırmızı Akdeniz toprakları ile birlik teģkil eder. Bu toprakların bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağıģ mm olup, kırmızı Akdeniz topraklarına nazaran biraz daha düģüktür. Buna rağmen, profilde yıkanmayı sağlayacak derecededir. Kırmızı kahverengi Akdeniz topraklarının büyük kısmı orman, geri kalan az bir kısmı da fundalık olarak ve kuru tarımda kullanılmaktadır. Kahverengi Orman Toprakları Antalya havzasında ikinci olarak en büyük sahayı kapsarlar. Kapladığı hektar alan ile büyük toprak grubudur. Havzanın Güney doğusunda Alanya dan baģlayarak Kuzey Bat ya doğru Akdeniz toprakları ile rendzinalar arasında yeralmaktadır. Bu toprakların bulunduğu yerlerde ortalama yağıģ bazen 1000 mm ye eriģmekte ise de esas olarak 600 mm civarındadır. BU toprakların tabii bitki örtüsü orman ağaç ve ağaççıklarıdır. Büyük çoğunluğu iyi kapalılıkta olan orman ve fundalık, geri kalan kısmı kuru tarım ve mera alanlarını teģkil eder. Kestane Rengi Topraklar Antalya havzasının önemli topraklarından biri olup hektar alanı kaplamaktadır. Havzanın Batısındaki Korkuteli ile Kuzeyindeki Isparta ve Yalvaç civarında bulunan ondüleli ve hafif dalgalı coğrafyada geniģ yayılım gösterir. Daha ziyade kolüviyal topraklarla birlikte bulunur. BU toprakların tabii bitki örtüsü esas olarak yıllık çeģitli otlar, ot-çalı karıģığı, seyrek fundalıklar ve kısmen seyrek orman alanlarıdır. Rendzina Toprakları Antalya havzası sahil kuģağının önemli topraklarındandır. Ġlde hektarlık alanı kaplamaktadır. Antalya-Manavgat arasında ovanın yüksek meyilli araziye birleģtiği yerlerdeki dalgalı ve ondüleli topografyada bilhassa kahverengi orman topraklarıyla birlikte bulunur. Tabii bitki örtüsü maki otsu ve kültürleridir. Çoğunlukla fundalık olan u topraklar kısmen kuru tarımda az olarak diğer Ģekillerde kullanılır. Regosal Topraklar Bu topraklar havzada pek az saha kaplayan topraklardır hektarlık bir alanı kaplarlar. Tabii bitki örtüsü yıllık ot türleri ĢeklindedirYüksek Dağ Çayır Toprakları Antalya ilinde 957 hektarlık alanı kaplamaktadır. Havzanın bilhassa Güney-Doğusunda uzanan Akdağ silsilesinin metreden daha yüksek olan bölgelerinde yeralır. Bu toprakların bulunduğu yerler orman hududunun daha yukarıları olduğundan tabii bitki örtüsü orman ve funda, sık çayır otları ve yer yer sazlıklardır. Tuzlu Alkali Topraklar Antalya havzasında çok az bir yer kaplayan bu grup 876 hektarlık bir alanı kaplamakta, Antalya ovasında Serik ilçesinin denize yakın kısımlarında bulunmaktadır. Tuzluluk ve alkalilik kültür bitkisi yetiģtirilmesine elvermeyecek derecede yüksektir. Bu sebeple saha yer yer koyu renkli çıplak alanlar arzeder. Bu topraklar üzerindeki meralar çok zayıf ve kalitesizdir. Alüviyal Topraklar Antalya havzasında büyük bir saha kaplamamakla beraber havza tarımında çok önemli yeri olan topraklar grubudur hektarlık alanı kaplamaktadır. Havzada esas olarak 90

91 akarsular, kısmen de göllerin oluģturduğu bu topraklar zonaliteye sahip olmadığından havzanın her tarafında bulunur. Özel bir iklime ve tabii bitki örtüsüne sahip değildirler. Akarsuların oluģturduğu alüviyal topraklara havzanın ana drenaj ağını teģkil eden Aksu, Manavagat, Köprüçayı, Doyran, Alara, Korkuteli deresi, Onaç çayı, Kocaçay, Yalvaç çayı, Hoyran çayı ve Senirkent çayı ile bunların yan kolları boyunca uzanan ince uzun Ģeritler veya geniģ ovalar halinde rastlanır. Bunlar havzayı esas olarak Kuzey-Güney, kısmen de Batı-Doğu yönünde katederler. Göllerin oluģturduğu alüviyaller ise havzanın Kuzeyindeki Eğirdir, Hoyran, Kovada ile Batısındaki Ketsel Gölünün eski yatakları halinde bulunur. Antalya havzası alüvyonlarının büyük bir kısmı tuzsuzdur. Fazla olmamakla beraber tuzluluk ve alkalilik arzeden topraklara da rastlanır. Tuzluluk ve alkalilik genellikle bozuk drenaj arzeden sahalarda görülür. Havzanın esas olarak sahil bölgesi ve yukarı kısımdaki ovalık ünitesinde yeralan alüviyal topraklarda topografya düz veya düze yakındır. Bu toprakların hemen hemen yarısında sulu tarım, diğer yarısında kuru tarım yapılmaktadır. Bu arada çok az da olsa funda, mera, çayır, bağ-bahçe gibi kullanma Ģekilleri de mevcuttur. Hidromorfik Alüviyal Topraklar Antalya havzasında kötü drenaj Ģartlarının olduğu bölgelerde oluģan bu topraklar 1336 hektarlık alanı kaplamaktadır. Akarsular veya göller tarafından oluģturulmuģlardır. Bu toprakların en önemli karakteri, isminden de anlaģılacağı gibi her zaman yaģ olmalarıdır. Bu nedenle, genel olarak sürüm yoluyla tarıma elveriģli değillerdir. Ancak dikkatli ve entansif tedbirlerle toprak yer yer iģlenebilir. Taban suyu yüksektir ve yılın büyük kısmında toprak yüzeyinde göllenme hakimdir. Antalya havzasındaki bu toprakların üçte biri tuzluluk arzeder. Tabii meylin yetersizliği, iç bükey topografya, tuzlu taban sularının yükselmesi, taģkınlar veya buharlaģma sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Kolüviyal Topraklar Antalya havzasında çok büyük saha kaplamamasına rağmen, havza tarımında önemli yeri olan diğer toprak grubudur. Ġlde hektarlık alanı kaplamaktadır. Bu toprakların ekseriyetinde sürülerek tarım yapılmaktadır. Kuru tarım, sulu tarım ve bağ-bahçe Ģeklinde kullanılmaktadırlar. Az miktarda çayır-mera, orman ve funda gibi diğer kullanma Ģekilleri de bulunur. Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları Üzerinde zayıf orman ve çalı örtüsü bulunan bu topraklar ileri derecede katmanlaģmıģ topraklardır. Antalya ilinde hektarlık alanı kaplamaktadırlar. Organik Topraklar Organik topraklar Antalya 3078 hektarlık alanı kaplamaktadırlar. Rengi koyu gri, mavi veya yeģil olup, yaģtır. Hava ile temas ettiğinde kahverengiye dönüģür. Sahil Kumulu Kıyı kumulları sahil Ģeridinde bulunur. Üzerinde çok az sayıda çalı ve ağaç barındırır. Antalya ili hektarlık sahil kumuluna sahiptir. Irmak Yatakları Akarsu boylarında yeralan, yılın büyük kısmında su altında kalan taģlı-çakıllı ince Ģeritler olup hektarlık bir alanı kaplamaktadır. 91

92 Alüviyal Sahil Bataklıkları Deniz kıyısında yeralırlar. Deniz ve yüzey taģkınlarının etkisiyle devamlı yaģ ya da bataklık durumunda olan topraklardır. Tarımsal değeri olmayan bu araziler Antalya ilinde 519 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Çıplak Kaya ve Molozlar Çıplak kayalıklarda toprak örtüsü bulunmaz. Antalya ilinde hektarlık oldukça büyük bir alanı kaplamaktadır. Tablo 27: Antalya Ġli Toprak Gruplarının Dağılımı Sıra No: Toprak Grubu Adı Alan (ha) 1 Kırmızı Akdeniz Toprağı Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprağı Kahverengi Orman Toprağı Kestane Rengi Topraklar Rendzina Toprakları Regosal Topraklar Yüksek Dağ-Çayır Toprakları Tuzlu-Alkali Topraklar Alüviyal Topraklar Hidromorfik-Alüviyal Topraklar Kolüviyal Topraklar Kireçsiz kahverengi Orman Toprakları Organik Topraklar Sahil Kumulu Irmak Yatakları Alüviyal Sahil Bataklıkları Çıplak Kaya ve Molozlar TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

93 Grafik 3. Antalya Ġli Toprak Grupları Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2011 Tablo 28: Büyük Toprak Gruplarının Ġlçelere Göre Dağılımı BÜYÜK TOPRAK GURUBLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI B.T.G. MERKEZ ALANYA AKSEKİ ELMALI FİNİKE G.PASA G.DOĞMUŞ KAŞ K.TELİ KUMLUCA MANAVGAT SERİK TOPLAM ALÜVYAL TOPRAKLAR HİDROMDRFİK ALÜVYAL T ALÜVYAL SAHİL BATAKL KOLÜVYAL TOPRAKLAR KAHVERENGİ ORMAN TOP KİREÇSİZ K.RENGİ ORM.T KIRMIZI AKDENİZ TOP KIRMIZI K.RENGİ AKDENİZ RENDZİNA TOPRAKLAR REGOSOL TOPRAKLAR YÜKSEK DAĞ ÇAYIR TOP ORGANİK TOPRAKLAR KESTANE TOPRAKLA?, TUZLU-ALKALİ(ÇORAK)TOP ARAZİ TİPLERİ(su yüzeyleri) TOPLAM E Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

94 Tablo 29: Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları BÜYÜK TOPRAK GURUBLARINA GÖRE ARAZĠ SINIFLARI BÜYÜK TOPRAK GURUBU ARAZĠ SINIFLARI (ha) I II III IV V VI VII VIII TOPLAM Alüvyal Topraklar HĠdromorflk Alüvyal Topraklar Alüvyal Sahil Bataklıkları S Koluvyal löpraklar Tuzlu Sodik (Çorak) Topraklar Organik Topraklar Kahverengi Orman Topraklar Kireç siz Kahverengi Orman Topraklar Kestane Topraklar Kırmızı Akdeniz Topraklar Kırmızı Kahverengi Akdeniz Topraklar Rendzana Topraklar Regosol Topraklar Yüksek Dağ-Çayır Topraklar Sahil Kumulları Irmak TaĢkın Yatakları Çıplak Kaya ve Molozlar TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2011 D.1. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ D.2.1. Kimyasal Kirlenme Katı kimyasal toprak gübrelerinin ve zirai ilaç kullanımı sonucu toprakta oluģan kimyasal kirlenme ile ilgili ilimizde herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. D Atmosferik Kirlenme Ġlde hava kirliliğinin az olması nedeniyle atmosferik kirlenmeden dolayı toprak kirliliği söz konusu değildir. Atmosferik kirlenme nedeniyle oluģan toprak kirliliği hakkında ilde herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. 94

95 D Atıklardan Kirlenme Bu konu Atıklar konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. D.2.2. Mikrobiyal Kirlenme Ġlimizde bu konuda bir çalıģma yapılmamıģtır D.2. ARAZĠ D.3.1. Arazi Varlığı Antalya ili oldukça dağlık bir coğrafyada yer alması nedeniyle toplam arazinin ancak %20,8 inde tarım yapılabilmektedir. Bu engebeli topografya içinde etkin ve sürdürülebilir tarımsal üretimin gerçekleģtirilmesi, verimliliğin artırılması, mevcut tarım arazilerinin Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları na (AKKS) göre değerlendirilmesi ile mümkün olabilecektir. Topraklarımız tarımsal üretimin temel aracı olduğundan kullanım yeteneklerine göre iģlenmesi ve bu toprakların özürlerine uygun bitkisel üretim yapılması bizim için olduğu kadar gelecek kuģaklarımız için de önemlidir. Gerek etüdlerde, gerekse alınan numunelerin laboratuarda analizleri sonucu tesbit edilen toprak özelliklerinin çeģitli yönlerden değerlendirilip, derecelendirilmeleri yapılmaktadır. Çok değiģik topraklar ve çeģitli kullanım amaçları olduğundan sınıflamalarda değiģik amaçlarla yapılmaktadır. Bu sınıflamalardan biri olan Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıflaması, daha çok tarımsal amaçla yapılan bir sınıflamadır. Bu sınıflamaya göre 8 adet sınıf mevcut olup, bunlar aģağıda açıklanmıģtır. Ġlk 4 sınıf arazi, iyi bir toprak idaresi altında, yöreye adapte olmuģ tarla bitkileri ile orman-mera ve çayır bitkilerini iyi bir Ģekilde yetiģtirmeye müsaittir. VI. ve VII. Sınıflarda toprak ve su koruma önlemleri alınması koģuluyla bazı özel bitkilerde yetiģtirilebilir. VIII. Sınıf arazi çok etkin ve pahalı ıslah çalıģmaları ile üretime alınabilirse de mevcut piyasa koģullarında elde edilecek ürün yatırım harcamalarını karģılayamaz. a) Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Arazi Kabiliyet Ordoları Tablo 30 : Antalya Ġli Arazilerinin Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli Arazi Toplamı Arazi Kabiliyet Sınıfları Toplam Alan (da) Tarım Alanı (da) Tarımda Kullanma Yüzdesi (%) I ,6 II ,4 III ,2 IV , ,7 V ,1 ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli VI ,3 Olmayan VII ,0 Tarım DıĢı Arazi VIII ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli Olmayan Arazi Toplamı ,5 Toplam (Ġlde) ,2 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

96 Harita 2. Antalya Ġli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Haritası Kaynak :Antalya Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 Tablo 31: Ġlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı (Ha) ĠLÇELERE GÖRE ARAZĠ SINIFLARININ DAĞILIMI (HA) ARAZĠ SINIFLARI ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ ALANYA ELMALI FĠNĠKE G.PAġA G.DOĞ. KAġ K.ELÎ KUML. MANAV. SERĠK TOPLAM I II Ü III IV V VI VII VIII Su yüzeyi TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

97 Grafik 4. Antalya Ġli Arazilerinin Kullanım Yetenek Sınıflarına Göre Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2011 Ġlin tarım yapılan arazisi dekar olmasına rağmen, iģlemeli tarıma uygun arazi toplamı dekardır. ĠĢlemeli tarıma uygun olmayan toplam dekar arazide iģlemeli tarım yapılmaktadır. Özürleri giderilebildiği takdirde büyük çoğunluğu I. ve II. sınıf arazi niteliği kazanabilecek dekar V. sınıf arazi, halen tarım dıģıdır. D Toprak Kullanma Durumu SINIF I: Bu sınıf tarım arazilerindeki toprakların kullanılmalarını kısıtlayan, hafif derecede bir veya iki sınırlama olabilir. Topografyaları hemen hemen düzdür. Su ve rüzgar erozyonu zararı yok veya çok azdır. Toprak derinliği fazla, drenajları iyidir. Tuzluluk, sodiklik (alkalilik) ve taģlılık gibi sorunları yoktur. Su tutma kapasiteleri yüksek ve verimlilikleri iyidir veya gübrelemeye iyi cevap verirler. Çok üretken olup, geniģ bir bitki seçme aralığına sahiptirler. Kültür bitkilerinin yetiģtirilmesinde olduğu kadar, çayır-mera ve orman içinde güvenli olarak kullanılabilirler. Toprakları kolay iģlemekte olup, gübreleme, kireçleme, örtü ve yeģil gübre bitkileri yetiģtirilmesi, bitki artıkları ve hayvansal gübrelerin korunması, adapte olmuģ bitkilerin münavebeye alınması gibi olağan amenajman iģlemlerinden bir veya bir kaçının uygulanmasına ihtiyaç gösterirler. I. sınıf arazinin yayılama alanı toplam hektar olup, il yüz ölçümünün %4.3 ünü teģkil etmektedir. %54.5 ini alüvyal, %27.8 ini kolüvyal, %11.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %3.7 sini kestane toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Hepsi %2 den daha az eğimlidir. %94 ünde toprak derin, %5.7 sinde orta derindir hektarında kuru, hektarında sulu, hektarında bağ-bahçe tarımı yapılmakta, hektarında turunçgil-muz yetiģtirilmektedir. 497 hektarı mera, 165 hektarı yerleģim alanıdır. SINIF II: Bu sınıftakiler kötüleģmeyi önlemek veya iģleme sırasında hava ve su iliģkilerini iyileģtirmek için yapılan koruma uygulamalarını içeren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. 97

98 Bu alanlar kültür bitkileri, çayır-mera ve orman için kullanılabilir. Bu tür alanlarda ki topraklar hafif bir eğime, orta derecede su ve rüzgar erozyonuna, geçmiģte ki erozyonun orta derecede olumsuz etkilerine, idealden daha az toprak derinliğine, elveriģsiz toprak yapısı ve iģlenebilirliğine, hafiften ortaya kadar değiģenen, kolayca düzeltilebilen, fakat yinede görülebilir tuzluluk ve sodikliğe maruz kalabilmektedir. Bu sınıftaki topraklar, bitki seçimi ve amenajman uygulamaları bakımından Sınıf I dekinden daha az serbestlik sağlarlar. Bunlar aynı zamanda özel toprak koruyucu bitki yetiģtirme sistemleri, toprak koruma uygulamaları, su kontrolü yapılar veya kültür bitkileri için kullanıldıklarında uygun iģleme yöntemleri gerektirirler. II.Sınıf araziler hektar olup, il yüz ölçümünün %5.9 unu teģkil etmektedir. %29 unu alüvyal, %17.2 sini kolüvyal, % 21.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %12.8 ini kestane toprakları, %8.2 sini rezina toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %41.1 inde eğim %0.2, %58.8 inde de %2.6 meyil vardır. Toprakların %52.5 i derin, %36.1 i orta derin, %11.4 ü sığ derinliktedir. Ġldeki II.Sınıf arazilerin hektarında kuru, hektarında sulu, hektarında bağ-bahçe tarımı yapılmakta; 5159 hektarında turunçgil, hektarında muz, 308 hektarında zeytin yetiģtirilmektedir hektarı mera ve çayır, hektarı orman ve fundalık olarak kullanılmakta, hektarlık kısmı yerleģim alanı haline gelmiģtir. SINIF III: Bu sınıftaki tarım alanları, II.Sınıftakilerden daha fazla sınıflandırmalara sahiptir. Kültür bitkileri için kullanılmaları gerektiğinde, koruma önlemleri almak ve alınan önlemlerin sürekliliğini sağlamak oldukça zordur. Kültür bitkileri tarıma alınabilecekleri gibi çayır-mera ve orman arazisi olarak da kullanılabilirler. Fakat sınırlandırmalar bitki seçimini, ekim, dikim, hasat zamanı ve ürün miktarını olumsuz yönde etkiler. III.Sınıf arazilerde; orta derecede eğime, Ģiddetli su veya rüzgar erozyonuna, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkilerine, ürüne zarar veren sık taģkınlara, alt toprakta çok yavaģ geçirgenliği, drenajdan sonraki yaģlılık veya bir süre devam edecek olan göllenmeye, sığ kök bölgesine, düģük rutubet tutma kapasitesine, kolayca düzeltilemeyen düģük verimliliğe ve orta derecede tuzluluk veya sodikliğe rastlanabilir. III.S ınıf araziler hektarla il yüzölçümünün %3.7 sini teģkil etmektedir. Alüvyal toprakların %37.1 ini, kolüvyal toprakların %5.1 ini, kahverengi orman topraklarının %13.8 ini, kireçsiz kahverengi orman topraklarının %2.2 sini, kırmızı Akdeniz topraklarının %17.8 ini, kırmızı kahverengi Akdeniz orman topraklarının %5.5 ini, rezina topraklarının %5.7 sini, regosal toprakların %1.2 sini içine almaktadır. Çoğunda eğim düz veya düze yakındır. %43.1 i düz, %19.8 hafif eğimlerde %37,1 i orta eğimlidir. %40.9 u derin, %28,5 i orta derin, %30.5 i sığdır. %41,8 i 1.Sınıf su erozyonuna, %55,3 ü 2.Sınıf su erozyonuna, %2.82 i 3.Sınıf su erozyonuna maruzdur. Bu sınıf arazilerin hektarı kuru tarım, hektarı sulu tarım, hektarı bağ, hektarı zeytin, hektarı turunçgil yetiģtirmekte kullanılmaktadır hektar yerleģim halindedir. SINIF IV: Bu sınıfta, toprakların kullanılmasındaki sınırlandırmalar III.sınıftakinden daha fazla ve bitki seçimi daha sınırlıdır. ĠĢlendiklerinde daha dikkatli bir idare gerektirirler. Koruma önlemlerinin alınması ve muhafazası daha da zordur. Çayır-mera ve orman için kullanılabilecekleri gibi, gerekli önlemlerin alınması halinde iklime adapte olmuģ tarla ve bahçe bitkilerinden bazıları için kullanılabilirler. Bu sınıf araziler, dik eğim, Ģiddetli tuzluluk ve sodiklik, Ģiddetli su ve rüzgar erozyonu, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkileri, sığ toprak, düģük rutubet tutma 98

99 kapasitesi, ürüne zarar veren sık taģkınlar, uzun süren göllenme veya yaģlık gibi olumsuz Ģartların etkisi altındadır. Antalya ilinde bu sınıf araziler hektar yüzölçümüne sahip olup, il toplam alanının %2.7 lik bir kısmını kaplamaktadır. Bu sınıf arazilerin %10.6 sını alüvyal, %2.1 ini kolüvyal, %19.2 sini kahverengi orman toprakları, %4.4 ünü kireçsiz kahverengi orman toprakları, %19.1 ini kırmızı Akdeniz toprağı, %15.7 sini rezina, %0.1 ini regosal topraklar oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %14.5 i düz-düze yakın, %1.1 i hafif eğimlerde, %79.5 i orta eğimli ve %4.9 u da dik veya daha fazla eğime sahiptir. %14,1 i derin, %7.9 u orta derin, %77,7 si sığdır. Düz-düze yakın arazilerde pek erozyon tesiri görülmemektedir. SINIF V: V.Sınıf tarım arazileri yetiģecek bitkiyi kısıtlayan ve kültür bitkilerinin normal geliģmelerini önleyen sınıflandırmalara sahiptir. Bunlarda topoğrafya hemen hemen düzdür. Toprakları ya sık sık sel basması nedeni ile sürekli olarak yaģ ya da çok taģlı ve kayalıdır. Tarla ve bahçe bitkileri kültürüne uygun olmamakla birlikte çayır ıslahı yapmak veya iyi bir idare ile uygun ağaç türleri yetiģtirmek sureti ile bu arazilerden kazanç sağlanabilir hektar geniģliğindeki bu arazilerin hektarı hidromorfik alüvyal 283 hektarı tuzlu sodik, hektarı organik toprak, hektarı kırmızı Akdeniz toprağı hektarı regosaldir. Bu sınıf arazilerin hemen hemen hepsi düzdür. %9 u derin olup, %91 i çok sığdır. SINIF VI: Bu sınıfa giren toprakların fiziksel koģulları, gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileģtirmelerinin uygulanmasını pratik kılar. Bu sınıftaki toprakların dik eğim, ciddi erozyon zararı, geçmiģteki erozyonun olumsuz etkileri, taģlık, sığ kök bölgesi, aģırı yaģlılık ve taģkın, düģük rutubet kapasitesi, tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli sınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmaların biri veya daha fazlası dolayısıyla bu topraklar genellikle kültür bitkilerine uygun değildir. Fakat çayır - mera veya orman için kullanılabilirler. Antalya ilinde bu sınıf araziler hektar yüzölçümüne sahip olup, il toplam alanının %7.7 lik bir kısmını kaplamaktadır. Bu sınıf arazilerin %0.3 ünü alüvyal, %0.07 sini kolüvyal, %27 sini kahverengi orman toprakları, %19,2 sini kireçsiz kahverengiorman toprakları, %19 unu kırmızı Akdeniz toprağı, %17.3 ünü rezina, %7 sini kestane toprakları, %7.6 sını kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları oluģturmaktadır. %15.1 i orta, %81.7 si dik ve daha fazla eğime sahiptir. Toprakların %64 ü sığ, %30 u ise çok sığdır. %0.5 inde hiç veya çok hafif, %0.7 sinde orta ve %96.4 ünde Ģiddetli erozyon hüküm sürmektedir. SINIF VII: Bu sınıfa giren topraklar çok dik eğim, erozyon, toprak sığlığı, yaģlılık, tuzluluk veya sodiklik gibi, kültür bitkilerinin yetiģtirilmesini engelleyen çok Ģiddetli sınırlandırmalara sahiptir. Çayır ve mera ıslahı için kullanılma olanakları da çok kısıtlıdır. Bazı yerlerde toprak muhafaza önlemleri almak veya alttaki arazileri korumak için ağaç dikimi veya ot tohumu aģılaması yapıldığı, hatta istisnai bazı hallerde kültür bitkileri bile yetiģtirildiği olursa da bu gibi durumlar VII.Sınıf tarım arazileri için genel bir özellik sayılmaz. VII. sınıf araziler hektar olup, Ġl yüz ölçümünün %56.5 ini teģkil etmektedir. %521.5 i kahverengi orman, %15.8 i kireçsiz kahverengi orman, % 23.4 ü kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları, %37.1 i kırmızı Akdeniz, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %99.1 inde dik veya daha fazla eğimlidir. %0.04 ü derin, %99 u sığ derinliktedir. 99

100 %0.04 ünde erozyon hiç yok veya hafif, %0.26 sında orta, %31.1 i Ģiddetli, %68.7 si çok Ģiddetli erozyona maruzdur. SINIF VIII: Bu sınıf araziler, erozyon, yaģlılık, taģlılık, kayalık, düģük rutubet kapasitesi, tuzluluk ve sodiklik gibi kısıtlayıcılardan bir veya birkaçının, önlenemeyecek derecedeki Ģiddetli sınıflandırmaları nedeni ile ot, ağaç ve kültür bitkilerinin yetiģtirilmesine elveriģli değildir. Çok aģınmıģ araziler, kumsallar, kayalar, ırmak yatakları, maden iģletmesi yapılan eski ocak ve artık alanları bu sınıfa girerler. Bitki yetiģtirilmesine uygun olmasalar da yaban hayatı için ve dinlenme yeri olarak kullanılabilirler. VIII.Sınıf araziler ilde %17.5 lik bir oranla hektarlık bir alana sahiptir.bunun hektarı milli park, hektarı yerleģim yeri, hektarı çıplak kaya ve molozdur. ANTALYA ĠLĠ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI Tablo 32: Antalya Havalimanı Aylara Göre Ġklim Değerleri 1 Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması (mm) 881,7 mm 2 Yıllık YağıĢ Miktarı (1* km² ) (m³) milyon m³ 3 BuharlaĢma (2*1,50) (m³) milyon m³ 4 Yeraltına Sızma (2*0,15) (m³) milyon m³ 5 Yıllık Yüzey AkıĢ (2*0,6) (m³) milyon m³ 6 Kullanılabilir Yüzey Suyu (2*0,795) (m³) milyon m³ 7 Yıllık Çekilebilir Yer altı Suyu (2*0,024) (m³) 438,5 milyon m³ 8 Toplam Kullanılabilir Su Net (6+7) (m³) milyon m³ 9 Hali hazır Kullanılan Su (2*0,41) (m³) milyon m³ 10 Tarıma elveriģli arazi (ha) Etüd edilen arazi (ha) Ekonomik olarak sulanabilir arazi (ha) Toplam yerüstü su potansiyeli (hm³) Toplam YAS potansiyeli (hm³) Toplam su potansiyeli (hm³) Ġl Özel Ġdaresi sulaması (ha) Halk sulamaları ve diğerleri (ha) DSĠ ce inģa edilerek sulamaya açılan (ha) (% 66) 19 Toplam sulama alanları (iģletmede) (ha) Kaynak :DSĠ 13..Bölge Müdürlüğü,

101 Grafik 5. Antalya Ġli Arazi Dağılımı ANTALYA ĠLĠ ARAZĠ DAĞILIMI (Toplam Alan: ,31 Ha) Toplam Tarım Alanı ,84Ha %22 Mera ,84 %18,66 Orman ,13 %56,37 Diğer ,24 %0,99 YerleĢim ,26 %1,57 Kaynak: Gıda, Tarım ve hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

102 Sulu Mutlak Tarım Kuru Mutlak Tarım Dikili Meyve Dikili Narenciye Dikili Zeytin Dikili Bağ Kuru Marjinal Sulu Marjinal Sulu Özel Ürün Kuru Özel Ürün Özel Koruma Toplam Tarım Alanı Orman YerleĢim Diğer Mera Çayır ANTALYA ĠLĠ ĠLÇELER ARAZĠ NĠTELĠK DAĞILIMI Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın 81 ilde uygulamıģ olduğu STATĠP (Sorunlu Tarım Alanlarının Tespiti ve ĠyileĢtirilmesi Projesi) Projesi 1.aĢama çalıģmaları sonucunda elde edilen arazi verileri kullanılmıģtır. Tablo 33: Antalya Ġli Ġlçeler Arazi Nitelik Dağılımı ANTALYA ĠLĠ ĠLÇELER ARAZĠ NĠTELĠK DAĞILIMI ĠL YÜZÖLÇÜMÜ : 2,081, Ha TARIM ALANI : 466, Ha No Ġl Adı Ġlçe adı SMT KMT DTM DTN DTZ DTB KTA STA SOT KOT OTS TOP.T.A O Y T M Ç TOPLAM 1 ANTALYA AKSEKĠ , , , , , , ANTALYA ALANYA 1, , , , , , , , , ANTALYA DEMRE 1, , , , , , , ANTALYA ELMALI 6, , , , , , , , , ANTALYA FĠNĠKE 1, , , , , , , ANTALYA GAZĠPAġA , , , , , , ANTALYA GÜNDOĞMUġ , , , , , ANTALYA ĠBRADI , , , , , ANTALYA KAġ 2, , , , , , , , , , , ANTALYA KEMER , , , , , , ANTALYA KORKUTELĠ 6, , , , , , , , , ANTALYA KUMLUCA 3, , , , , , , , ANTALYA MANAVGAT 13, , , , , , , , , ANTALYA SERĠK 25, , , , , , , , , ANTALYA AKSU 13, , , , , , , , ANTALYA KEPEZ , , , , , , , , ANTALYA MURATPAġA , , , , ANTALYA KONYAALTI , , , , , , , , ANTALYA DÖġEMEALTI 5, , , , , , , , ĠL TOPLAMI 85, , , , , , , , , ,173, , , , ,081,

103 Harita 3. Büyük Toprak Grupları Haritası Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü, 2011 Harita 4. Antalya Ġli Toprak Grupları Dağılımı Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

104 Sulu Mutlak Tarım Kuru Mutlak Tarım Dikili Meyve Dikili Narenciye Dikili Zeytin Dikili Bağ Kuru Marjinal Sulu Marjinal Sulu Özel Ürün Kuru Özel Ürün Özel Koruma Toplam Tarım Alanı Orman YerleĢim Diğer Mera Çayır Tablo 34: Antalya Ġli Ġlçeler Arazi Nitelik Dağılımı ANTALYA ĠLĠ ĠLÇELER ARAZĠ NĠTELĠK DAĞILIMI ĠL YÜZÖLÇÜMÜ : 2,081, Ha TARIM ALANI : 466, Ha No Ġl Adı Ġlçe adı SMT KMT DTM DTN DTZ DTB KTA STA SOT KOT OTS TOP.T.A O Y T M Ç TOPLAM 1 ANTALYA AKSEKĠ , , , , , , ANTALYA ALANYA 1, , , , , , , , , ANTALYA DEMRE 1, , , , , , , ANTALYA ELMALI 6, , , , , , , , , ANTALYA FĠNĠKE 1, , , , , , , ANTALYA GAZĠPAġA , , , , , , ANTALYA GÜNDOĞMUġ , , , , , ANTALYA ĠBRADI , , , , , ANTALYA KAġ 2, , , , , , , , , , , ANTALYA KEMER , , , , , , ANTALYA KORKUTELĠ 6, , , , , , , , , ANTALYA KUMLUCA 3, , , , , , , , ANTALYA MANAVGAT 13, , , , , , , , , ANTALYA SERĠK 25, , , , , , , , , ANTALYA AKSU 13, , , , , , , , ANTALYA KEPEZ , , , , , , , , ANTALYA MURATPAġA , , , , ANTALYA KONYAALTI , , , , , , , , ANTALYA DÖġEMEALTI 5, , , , , , , , ĠL TOPLAMI 85, , , , , , , , , ,173, , , , ,081, Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü, 2011 Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı nın 81 ilde uygulamıģ olduğu STATĠP (Sorunlu Tarım Alanlarının Tespiti ve ĠyileĢtirilmesi Projesi) projesi 1.aĢama çalıģmaları sonucunda elde edilen arazi verileri kullanılmıģtır. Kuru Tarım Alanları 1- Mutlak Kuru Tarım Alanları 2- Marjinal Kuru Tarım Alanları 3- Özel Ürün Arazileri 4- Dikili Tarım Arazileri 104

105 Tablo 35: Kuru Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Türü (Kuru) ARAZĠ KULLANIM KABĠLĠYET SINIFI (ha) I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM Toplam ĠĢlenen Arazi Nadaslı Kuru Tarım Nadassız Kuru Tarım Kuru Tarım Toplamı Bağ (kuru) Bahçe (kuru) TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Sulu Tarım Alanları 1-Sulu Mutlak Tarım Alanları 2-Sulu Marjinal Tarım Alanları 3-Özel Ürün Arazileri 4-Dikili Tarım Arazileri Tablo 36: Sulu Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Türü (Sulu) ARAZĠ KULLANIM KABĠLĠYET SINIFI (ha) I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM Sulu Tarım Sulu Tarım (yetersiz) Bağ Bahçe Özel Ürünler Turunçgil Zeytin TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

106 Harita 5. Antalya Ġli ġimdiki Arazi Kullanım Haritası (SAK) Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü, 2011 Grafik 6. Antalya Ġli Toprak Grupları Dağılımı Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

107 Grafik 7. Tarım Alanları Nitelikli Dağılımı ANTALYA ĠLĠ TARIM ALANLARI NĠTELĠK DAĞILIMI (Toplam Tarım Alanı: ,84 Ha) Sulu Özel Ürün 4.504,41Ha %0,97 Sulu MutlakTarım ,13Ha %18,35 Kuru Marjinal Tarım ,93Ha %45,03 Kuru Mutlak Tarım ,54Ha %25,53 Dikili Bağ 3.588,76Ha %1 Dikili Zeytin 9.007,69Ha %1,93 Dikili Narenciye ,57Ha %2,79 Dikili Meyve ,81Ha %4,64 Kaynak : Antalya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

108 Tablo 37: Ġlçelere Göre ġimdiki Arazi Kullanım Dağılımı (Ha) ĠLÇELERE GÖRE ġġmdġkġ ARAZĠ KULLANIMI DAĞILIMI (Ha) Kullanma Ģekli Merkez Akseki Alanya Elmalı Finike GazipaĢa GündoğmuĢ KaĢ Korkuteli Kumluca Manavgat Serik TOPLAM Kuru tarım {Nadaslı) Kuru tarım (Nadassız) Sulu Tarım Yetersiz Sulu Tarım S Bağ (Kuru) Bağ (sulu) Bahçe (Kuru) Bahçe (Sulu) Zeytin Muz Turunç Çayır Mera Orman Funda Milli Park Yarlesim S Az Yoğun YerleĢim Turistik Alan Sanayi Alanı Hava Alanı Diğer Araziler Su yüzeyi Toplam Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

109 Tablo 38: ġimdiki Arazi Kullanma ġekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı (Ha) ġġmdġkġ ARAZĠ KULLANMA ġekġllerġnġn KABĠLĠYET SINIFLARINA GÖRE DAĞILIMI Kullanma ġekli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (Hektar) I II III IV Toplam V VI VII Toplam VIII Toplam Tarım Arazileri Kuru T.(Nadasl:) Kuru T.(Nadassız) Sulu Tarım Yetersiz (Sulu T.) Bağ (Kuru) Bağ (Sulu) Bahçe (Kuru) Bahçe (Sulu) Zeytin Muz Turunçgil Çayır-MERA Çayır arazisi Mera arazisi Orman-Funda Orman arazisi Fundalık arazi Tarım dıģı arazi Milli Park YerleĢim (Yoğun) YerleĢim(Az Yoğ.) Turistik alan Sanayi alanı Kava alanı Arazi Tipleri Su Yüzeyi Toplam Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Tarımsal Arazinin Kullanımı Tarımsal iģletmelerin arazi büyüklükleri gün geçtikçe azalmaktadır. Halen mevcut tarımsal iģletmelerin %39 u 50 dekardan küçük, %69 u ise 100 dekardan küçük iģletmelerdir. 109

110 Tablo 39: Antalya Ġlinde Tarımsal ĠĢletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılımı ĠĢletme Büyüklüğü (da) ĠĢletme Sayısı Sayısal Oranı (%) ĠĢletmelerin Toplam Arazi Miktarı (da) Toplam Araziye Oranı (%) Ortalama ĠĢletme Büyüklüğü (da) 1-50 da , ,6 17, da , ,3 68, da , ,0 129, da , , da , ,0 Toplam ,5 Kaynak: TOBB-BAGEV Antalya-Burdur-Isparta Bölgesel GeliĢim Projesi, 2001 Tarımsal ĠĢletme Büyüklükleri 1991 tarım sayımı sonuçlarına göre Antalya ilinde toplam iģletme sayısı adet, bu iģletmelerde iģlenen arazi miktarı ise dekardır. ĠĢletmelerin üretim faaliyetlerine göre dağılımı ile arazi büyüklükleri arasındaki iliģki aģağıdaki tablodan irdelenebilir. Tablo 40: Antalya Ġlindeki Tarımsal ĠĢletmelerin Arazi Miktarlarına Göre Dağılımı Arazi Büyüklüğü ĠĢletme Sayısı Toplam Arazi Miktarı (da) Bitkisel ve Hayvansal Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi Miktarı (da) Yalnız Bitkisel Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi Miktarı (da) Yalnız Hayvansal Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi (da) Arazisi Olmayan < 5 da > Toplam Kaynak: TOBB-BAGEV Antalya-Burdur-Isparta Bölgesel GeliĢim Projesi, 2001, 110

111 Tablo 41: Antalya Ġli Arazilerinin Profil Derinliğine Göre Arazi Dağılımı DERĠNLĠK SINIFI DERĠNLĠK (cm) ALANI (da) Çok Sığ Sığ Orta Derin Derin > Diğer Arazi ÇeĢitleri Su Yüzeyi TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Ġlde, Profil Derinliği (PD) bağlamında sıkıntı yaratmayacak arazi miktarı dekardır. Tarım yapılan arazinin dekarında yetersiz PD nedeni ile ciddi sıkıntıların yaģanması muhtemeldir. Tarımda kullanılan arazilerin AKKS ve toprakların profil derinliğine baktığımızda Antalya tarımını uzun vadede tehdit edecek en önemli tehdit unsurlarından birinin erozyon olduğunu söylemek mümkündür. Harita 6. Antalya Ġli Toprak Derinlik Haritası Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

112 Grafik 8. Antalya Ġli Arazilerinin Toprak Profil Derinliğine Göre Dağılımı Kaynak : Antalya Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü, 2011 Ġlin tarım arazilerinin her yıl yaklaģık %14,45-19,74 ü nadasa bırakılmaktadır. Nadasa bırakılan bu alanlar muhtemelen yetersiz profil derinliğine sahip arazilerdir. Yetersiz profil derinliğine sahip tarım arazileri kendilerinden beklenen yağıģları yeterince depolama potansiyeline sahip olmadıkları gibi nadasa bırakıldıklarında su ve rüzgar erozyonuna karģı daha da açık hale gelmektedirler. AKKS ve PD değerlerine göre yapılan değerlendirmeler ıģığında Antalya da tarım yapılan arazinin yarıdan fazlası, baģta hızlandırılmıģ erozyon olmak üzere, su baskını, sel, yetersiz drenaj, hatalı toprak iģleme vs. gibi etkenlerin tehdidi altındadır. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, bu tehditlerin Ģiddeti daha da artacak ve hedeflenen tarımsal verimlilik gerçekleģmediği gibi tarım alanlarının tarım dıģı kalma süreci hızlanarak devam edecektir. Ġklim, topografya, ana madde, bitki örtüsü ve zamanın etkisiyle Antalya ilinde çeģitli büyük toprak grupları oluģmuģtur. Büyük toprak gruplarının yanısıra toprak örtüsünden ve profil geliģmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. 112

113 Tablo 42: Arazi Sınıfları Ve Toprak Derinliğine Göre Kullanma ġekilleri ARAZĠ SINIFLARI VE TOPRAK DERĠNLĠĞĠNE GÖRE KULLANMA ġekġllerġ Kullanm Sekil Derinlik Arazi Kullanma Kabiliyet sınıfları (hektar) I II III IV Toplam V VI VII VIII Toplam Genel Toplam Derin Kuru Tarım Orca D Sığ Çok Sığ Derin Sulu Tarım Orta D Sığ Çok Sığ Derin Bağ Bahçe Orta D Sığ Çok Sığ Derin özel Urün Orta D Sığ Çok Sığ Derin Cayır Mera Orta D Sığ Çok Sığ Derin Orman Funda Orta D Sığ Çok Sığ Derin i 1123 Diğer Kullanı m lar Orta D Sığ Çok Sığ Toplam Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

114 Tablo 43: Antalya Ġli Arazilerinin Eğime Göre Arazi Dağılımı Eğim Sınıfı Eğim (%) Alanı (da) A B C D E F 30 dan fazla Toplam Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Harita 7. Antalya Ġli Arazi Eğim Haritası Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Grafik 9. Antalya Ġli Arazilerinin Eğim Dağılım Grafiği (%) Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

115 Tablo 44: Arazi Sınıfları Ve Eğim Gruplarına Göre Kullanma ġekilleri ARAZĠ SINIFLARI VE EĞĠM GRUPLARINA GÖRE KULLANMA ġekġllerġ Kullanma Sekli Kuru Tarım Sulu Tarım BaĢ Bahçe Özel Ürün Çayır Mera Orman Funda Diğer Kullanım lar Eğim Grupları Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (hektar) I II III IV Toplam V VI VII V III Toplam GENEL TOPLAM Dua Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik Düz Hafif Orta Dik TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

116 Tablo 45: Eğim Ve Derinliğe Göre Arazi Kullanım Alanları EĞĠM VE DERĠNLĠĞE GÖRE ARAZĠ KULLANIM ALANLARI Kullanma Sekli Kuru Tarım Derinlik Eğim Grupları (hektar) Düz Hafif Orta Dik Çok Dik Sarp TOPLAM Derin Orta Derin Sıg Çok Sığ Derin Sulu Tarım Orca Derin Sığ Çok Sıg Derin Bağ - Bahçe Orca Derin Sıg Çok Sığ Derin Özel Ürün Orta Derin Sığ Çok Sığ Derin Cayır - Mera Orta Derin Sıg Çok Sığ Derin Orman - Funda Orta Derin Sıg Çok Sığ Derîn Diğer Kullanımlar Orca Derin Sığ Çok Sığ TOPLAM Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

117 Tablo 46: ÇeĢitli Eğimlerde Toprak Derinliği, TaĢlılık Ve Kayalılık Durumu ÇEġĠTLĠ EĞĠMLERDE TOPRAK DERĠNLĠĞĠ,TAġLILIK VE KAYALILIK DURUMU Eğim - Derinlik - Taslılık -Kayalılık (hektar) Eğim Grupları TaĢsız Kayasız Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Toplam TaĢlı Kayalı TaĢsız Kavasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı Düz Hafif Orta Dik Çok Dik Sarp Toplam Genel Toplam Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Harita 8. Antalya Ġli Arazilerinin Erozyona Göre Arazi Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

118 Kullanma ġekli Kuru Tarım Sulu Tarım Bağ Bahçe Özel Ürün Çayır Mera Orman Funda Diğer Kullanımlar Tablo 47: Arazi Sınıfları Ve Kullanma ġekillerine Göre Su Erozyonu ARAZĠ SINIFLARI VE KULLANMA ġekġllerġne GÖRE SU EROZYONU Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (hektar) Su Genel Erozyonu I II III IV Toplam V VI VII VII Toplam Toplam I J S C4 Toplam Su Erozyonu Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Tablo 48: Eğim Gruplarına Göre Su Erozyonu Ve Toprak Derinliği 1.Sınıf Su Erozyonu 2.Sınıf Su Erozyonu 3.Sınıf Su Erozyonu 4.Sınıf Su Erozyonu Toplam EĞĠM GRUPLARINA GÖRE SU EROZYONU VE TOPRAK DERĠNLĠĞĠ Derinlik Fğim Grupları (hektar) Düz Hafif Orta Dik Çok Dik Sarp Genel Toplam Derin Orta Derin Sıg Çok Sığ Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

119 D.3.2. Arazi Problemleri Antalya ili topraklarında bitki yetiģmesini ve tarımsal kullanımı kısıtlayan erozyon, sığlık, taģlık, kayalık, drenaj bozukluğu, tuzluluk, sodiklik gibi bazı problemler mevcuttur. Erozyon Antalya ilinde dağlık arazi ve yağıģın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar çoğunlukla aluvyal ve hidromorfik aluvyal topraklarda oluģan taban arazileridir. Bunlar ırmak, taģkın yatakları, kıyı kumulları, çıplak kayalıklar, yoğun yerleģim alanları ve su yüzeyleri dıģında kalan alanlardaki toprakları %12.6 sını oluģturmaktadır. Çoğu düz ve derin, az bir kısmı düz orta derin ve sığ, çok az bir kısmı ise hafif eğimli orta derindir. Orta derecede erozyona uğramıģ topraklar %7.7 lik bir oran teģkil etmektedir. Orta erozyon düze yakın eğimlerden baģlayarak sarp eğimlere kadar etkisini göstermektedir. Dik ve çok dik eğimli arazilerde bu erozyonun görüldüğü yerler doğal bitki örtüsünün nispeten iyi korunduğu alanlardır. Buralarda genellikle eğim çok dik, toprak sığ ve arazi sınıfı VI dır. Orta derecede erozyona maruz kuru tarım alanlarının miktarı hektardır. Bunlar daha çok II, III, IV ve VI. sınıfta yer alan arazilerdir. Orta erozyona maruz diğer araziler bağlık, mera ve az yoğun yerleģim yerlerdir. Ġl topraklarının %32.4 ünü oluģturan hektarında doğa örtüsünün tahrip edilmesi veya çok dik eğimli yerlerde hiçbir korunma önlemi alınmadan otlatma veya tarım yapılması sonucu erozyon ĢiddetlenmiĢtir. Sığ veya çok sığ topraklı arazi niteliğinde olan bu tür alanların hektarı kuru tarım arazisi, hektarı sulu tarım, hektarı mera, hektardır orman ve fundalık olup, hektarı diğer amaçlarla kullanılmaktadır. Çok Ģiddetli erozyona maruz alanlar, çoğunlukla doğal bitki örtüsü aģırı derecede tahrip olan meralarla, bir kısım kuru tarım alanlarından oluģan %47.1 oranında ki toplam hektarlık araziyi kaplamaktadır. Genel olarak erozyonun zararlarından bahsetmek gerekirse: 1) Erozyonun yarattığı en büyük zarar, yeniden oluģması için binlerce yıl gereken örtü toprağımızın elden çıkmasıdır. 2) Ülkemiz her yıl, 1 milyar 400 milyon ton vatan toprağını erozyonla kaybetmektedir. 3) Toprak erozyonu tarımda ki verimsizliğin en önemli sebebidir. Toprakları, erozyon ve amaç dıģı kullanım nedeni ile hızla verimsizleģen, giderek yok olan tarım arazileri, hızla artan nüfusu besleyememiģ olmuģ ve kırdan kente göç hızlanmıģtır. Göçler Ģüphesiz çok ağır yükler ve sıkıntılar yaratmaktadır. 4) Kaybettiğimiz toprakların barajlarımızı doldurması ve ömürlerini kısaltması, milli ekonomimize büyük zarar vermektedir. 5) 2000 li yıllarda suyun petrol kadar belki daha da önemli bir meta olacağı kesinleģmiģtir. Bitki örtüsü ve toprak olmadan kar ve yağmur sularımızın boģa akıp gitmesi önlenerek rezervlere indirilmesi, depolanması ve su kaynaklarının düzenli ve sürekli beslenmesi mümkün değildir. 6) Bitki örtüsünün kalkması erozyonun baģlıca sebebi olup, toprak kaymaları, taģkınlar, sel ve çığ felaketlerine ve korkunç zararlara yol açmaktadır. 119

120 7) Toprağın kaybıyla bir daha yerine koyamadığımız orman varlıklarımızın milli ekonomide ki yerini değerlendirmek için, bir ağacın ömrü boyunca ürettiği fonksiyonel değerler toplamının, odun değerinin 2000 katı olduğunu dikkate almak yeterlidir. 8) Meraların kaybolması ise, hayvancılıktan ülkemizin kazanabileceği büyük gelir ve istihdamdan mahrum olmamıza sebep olmaktadır. 9) YeĢil örtü ve toprağın elden gitmesi ile jeolojik dengelerle iklimin bozulmasının ve doğal varlıkların kaybolmasının yarattığı ekonomik zararların vahim sonuçları ortadadır. Toprak Sığlığı Bitki kök sisteminin geliģtiği ve besin elementlerinin temin edildiği topraklarda derinlik önem taģımaktadır. Bitki geliģiminin durağı olan bu ortam derin olursa toprağın bulunduğu iklime adapte olabilen her türlü kültür bitkisini yetiģtirmek mümkün olur. Ġl topraklarının %11.5 i olan hektarda derinlik 90 cm. den fazla olup, bunların %85.1 i düz ve düze yakın eğimlerde yer almaktadır. Erozyon hiç yoktur ya da hafiftir. Çoğu I. ve II. Sınıf olup, daha çok sulu tarımda kullanılmaktadır. Yüzölçümü hektar olan orta derin topraklar % 4.5 lik bir oran oluģturmaktadır. Daha çok hafif, orta ve dik eğimlerde yer alan bu topraklarda çoğunlukla orta erozyon hüküm sürmektedir. Sığ topraklar il yüzeyinin %11.7 lik bir oranla hektar yüzölçümüne sahiptir. Bu derinlikteki toprakların çoğu dik, sarp ve orta meyilli arazilerde olmak üzere tüm eğilimlerde yayılım göstermektedir. Buraları orta veya Ģiddetli erozyona maruz kalmıģ alanlardır. Kuru tarım alanlarının hektarı orman- fundalık alanlarının hektarının toprakları sığdır. Arazi sınıfı çoğunlukla IV., VI., ve VII. dir. il içinde en geniģ yayılıģı hektar yüzölçümleri ve %72,2 lik oranları ile çok sığ topraklar göstermektedir. Bu derinlikteki toprakların yer aldığı araziler dik, çok dik ve sarp eğimlidir. Büyük çoğunluğu VII. Sınıfta yer almaktadır. Kuru tarım uygulanan hektar arazide, meralarda hektar ve ormanlık fundalık hektarlık arazide topraklar çok sığdır. Sığ ve çok sığ topraklar toplam hektar saha ile il yüzeyinin önemli bir miktarını teģkil etmektedir. Topraklarda bu sığlığın nedeni yukarıda da belirtildiği gibi eğim ve Ģiddetli erozyondur. Sığ topraklar orman, funda, mera bitkileri ve kültür bitkilerinin, su ve besin maddeleri ihtiyacını tam olarak karģılayamadığı için geliģimlerini kısıtlar. TaĢlılık Ve Kayalılık Antalya ilinde hektar toprak iģlemeye ve bitki geliģimine zarar verecek derecede taģlılık ve kayalılık ihtiva etmektedir. Bu alan il topraklarının %24,4 ü demektir. Ġl içinde taģlılık çoğunlukla sarp ve çok sığ topraklarda görülmektedir. Çok sığ toprakların %24 ü taģlıdır. TaĢlılık oranı sığ topraklarda %48,9, orta derin topraklarda %22,8 ve derin topraklarda %3,3 tür. Orman, funda ve mera alanlarında taģlılık veya kayalılık problemi o kadar fazla değildir. Çünkü buralarda, sürüm yapılmamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut koģullara kendini adapte edebilmektedir. TaĢlılık ve kayalılığın bu kötü etkisine karģın erozyonun hızını kesme bakımından olumlu bir yönü de vardır. 120

121 Drenaj Daha çok aluvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde bitki geliģimine zarar verecek kadar yüksek bulunduğu topraklar hektarlık bir saha kaplamaktadır. Bu miktar az veya çok toprak ile kaplı sahaların %3,6 sı, düz ve derin toprakların %28,8 i demektir. Bu problemi arz eden topraklarda drenaj yetersiz ve kötüdür. Buralarda aluvyal topraklar bulunmaktadır hektar sulu tarım, hektar çayır-mera arazisinde drenaj problemi vardır. Tuzluluk Ve Sodiklik Antalya ilinde drenajı bozuk sahaların hektarında tuzluluk veya alkalilik ya da her iki problem birden görülmektedir. Bu problemlerin ilde ki topraklarda ortaya çıkmasının baģlıca nedenleri: - Aluvyal materyallerin deniz içinde veya yakınında vuku bulan ve devam eden depolanması - Arazinin düz ve taban suyu seviyesinin yüksek olması nedeni ile tuzların üst topraktan yıkanmaması - Yukarı arazilerden tuzların yıkanarak düzlüklerin çukur kısımda birikmesi - DüĢük kalitede sulama suyunun kullanılması ve yeterli dengenin bulunmamasıdır. Ġl içinde bu problemi taģıyan toprakların etkilenme durumu Ģöyledir: Hafif tuzlu 7177 ha Tuzlu 98 ha Hafif tuzlu 459 ha Tuzlu 1112 ha Sulu tarım arazilerinin 5927 hektarını, kuru tarım arazilerinin 238 hektarını, meraların 2681 hektarını bu problemlerden etkilenmiģ alanlar kaplar. Antalya ilinde hiçbir sorunu olmayan I. sınıf arazi miktarı hektar olup, ildeki tarım arazilerinin %5.2 sini oluģturur. Geriye kalan %94.7 si en az bir probleme sahip bulunmakta ve problemin cinsine uygun bir önlem alınmasını gerektirmektedir. Antalya ilinde ki tarım arazileri hektarında su erozyonu, hektarında toprak yetersizliği, hektarında da toprak profilinde aģırı derecede bulunan su birinci derecede etkili sorun olarak görülmektedir. Antalya ilinde örtülü alanlar önemli bir yer kaplamakta ve bu alanlar her geçen gün daha da artmaktadır. Örtülü alanların bir bölümünde, yılda iki sefer ekiliģ yapılmaktadır. Bu nedenle toplam örtü altı ekiliģleri, toplam örtülü alanlardan fazla olmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Gıda Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğü, Antalya Ġl Özel Ġdaresi,

122 E.1. EKOSĠSTEM TĠPLERĠ E.1.1. Ormanlar E. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER E Ormanların Ekolojik Yapısı Antalya yaklaģık olarak %58 lik oranla ülkemizin orman alanı bakımından en zengin kentidir. Ülkemizdeki ormanlarda en geniģ alanları kapsayan Kızılçam türü, 480 bin hektarlık alanla 3 milyon hektardan fazla olan Antalya ormanlarınında en çok yer kaplayan türüdür. Biyolojik çeģitlilik bakımından son derece önemli olan ve Akdeniz in tipik bitki örtüsü Ģekli olarak bilinen maki bitki örtüsü alanları da Kızılçam ormanlarına yakın bir değere, 475 bin hektarlık bir büyüklüğe, sahiptir. Antalya nın önemli orman ağacı türlerinden birsi Lübnan Sediri dir metrenin üzerindeki yüksekliklerde yetiģen bu türün en iyi ormanları Elmalı Çığlıkara ve Çamkuyu da bulunmaktadır. Finike Örtübek yaylasındaki Ambar adı verilen bir sedir ağacının yaģının 2000 olduğu tahmin edilmektedir. Bunun ülkemizdeki en yaģlı canlı olması söz konusudur. Adını Toros Dağları ndan alan Toros Göknarı Akdeniz, özellikle de Antalya ya endemik bir ağaç türü olarak kabul edilebilir. Manavagat BeĢkonak-Köprülü Kanyon Milli Parkı sınırları içindeki 436 hektar büyüklüğündeki saf servi ormanı ender bulunan doğal değerlerimizden biridir. Kültürümüzde Hayat Ağacı olarak bilinen çini ve ipek halılarımıza motif olarak iģlenen bu ağaç türü, Fıstık Çamı yla birlikte Akdeniz in olduğu kadar Antalya nın da tipik peyzaj ağacıdır. Antalya nın kuzeyinde doğal olarak yetiģen kestane ağaçlarına, Ġbradı ve Selge antik kenti civarında, ıhlamura Kemer, Marmaris yöresinde, Türkiye endemiği olarak kabul edilen ve yaygın olarak yetiģen Anadolu Sığla ağacına Manavgat Ġlçesi nde rastlanması Antalya ormanlarına ayrı bir değer kazandırmaktadır. Akseki civarındaki, Sedir, Göknar, Karaçam, MeĢe karıģık ormanları her mevsim değiģen görüntüleriyle eģsiz peyzaj görüntüleri sunar. Kermes MeĢesi, Sandal, Mazı MeĢesi, Akça Kesme, Defne, Keçi Boynuzu, Zeytin, Zakkum gibi türlerin ağırlıkta olduğu maki bitki örtüsü deniz seviyesinden baģlayarak m yükseltilere kadar Antalya yamaçlarını süslerken, pek çok yaban hayatına da ev sahipliği yapar. Akseki Ġlçesinin Cimi, Ġbradı nın Gemboz yaylalarında Kardelen, Sarı Kokulu, Yoğurt Çiçeği, Arap Sümbülü, Akyıldız, Ters Lale gibi geofitlerden oluģan bir cennetle karģılaģmak mümkündür. Elmalı-Finike-Fethiye arasındaki dar bir alanda bulunan Domuz Turpu orman açıklarını süsleyen hoģ bir bitki olduğu kadar endemik bir türdür. Bölge Müdürlüğü alanının büyük bir alanı mezozoik formasyonu ile kaplıdır. Bu formasyon kalker marn-filiģ serpantinden oluģmuģ olup; Akseki, GündoğmuĢ, Sütçüler ile Antalya ovasının batı ve kuzey yörelerinde bulunur. Bölge Müdürlük alanının en eski formasyonu peleozoik tir. Kristalin-ĢiĢt, fillat, kalker ve mermerden oluģan bu formasyon Akseki nin kuzeyinde yer alır. Aksu-Karaçay ve Manavgat ırmağı boyunca kuzeye doğru uzanan formasyon miosen dir.bu yapı deniz kökenli miosen kalkeri, marn, siltli kil, kumtaģı ve konglamera sedimentlerinden ibarettir. Antalya havzasındaki miosenlerin üzeri yer, yer travertenle örtülüdür. Bölgenin ova kısmındaki nehir kaynaklarında vadi içlerinde genç kuaterner formasyonu bulunur. Bu yapı konglomera sild, kil, çakıl depozitlerinden ibarettir. Antalya ovasındaki kuarterner, alüvasyon koglomera ve travertenden oluģmuģtur. Bölge Müdürlüğümüz doğu batı yönünde 640 km.lik Akdeniz kıyı Ģeridine sahiptir. Bölgenin batısında yer alan Beydağlar ile kuzeyini çevreleyen Toros Dağları nedeniyle rakım 3000 m ye kadar yükselmekte olup, genel arazi yapısı kırık sarp ve engebelidir. Topoğrafik yapının ve iklim verilerinin kısa aralıklarda değiģiklik 122

123 göstermesinin doğal sonucu olarak bölgemiz biyolojik çeģitlilik bakımından oldukça zengindir. Harita 9. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Haritası Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Tablo 49: Orman Alanlarının Genel Dağılımı ORMANLARIN GENEL DURUMU TOPLAM ALAN Hektar % ORANI Ormanlık Alan Hektar ,6 56 Türkiye Orman Alanına Oranı Hektar ,4 Normal Hektar ,2 53 Bozuk Hektar ,4 47 Açık alan Hektar ,4 44 Kaynak:Orman Bölge Müdürlüğü,

124 E Ġlin Orman Envanteri Bölge Müdürlüğümüz genel alanı yenilenen amenajman plan verilerine göre; ,1 hektar olup, bunun ,3 (%55) hektarı ormanlık alan, ,8 (%45) hektarı açık alandır. Ormanlık alanın ,8 hektarı verimli orman, ,5 hektarı bozuk ormandır. Ülkemizin % 27.2 si orman olup Bölge müdürlüğümüz ormanlık alanı ülkemiz ormanlarının % 5,4 ünü oluģturmaktadır. Ġlimiz ormanlarının asli ağaç türleri; Kızılçam(%65), Sedir (%16), Karaçam (%8), Göknar (%5), Ardıç (%4) ve %2 Diğer yapraklı ağaç türlerinden oluģmaktadır Tablo 50: Açık Alanlar ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ TARIM ALANLARI (Z) AÇIK ALANLAR YERLEġĠM ALANLARI (Ġ.S.) BOġ ALANLAR (T. VS.) TOPLAM Ha Ha ha ha AKSEKĠ 17905,5 1016, , ,5 ALANYA ANTALYA ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ KAġ ,5 KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK TAġAĞIL MĠLLĠ PARKLAR 12698,5 GENEL TOPLAM , , , ,7 Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü,

125 Tablo 51: Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Durumu ĠġLETME MÜD. ADI VERĠMLĠ KORU ORMANLIK ALANLAR BOZUK KORU VERĠMLĠ BALTALIK BOZUK BALTALIK ORMANLIK ALANLAR TOPLAMI AÇIKLIK ALANLAR TOPLAM ĠġLETME ALANI (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) AKSEKĠ 72, , , , ,332.0 ALANYA 70, , , , ,224.4 ANTALYA 56, , , , ,421.0 ELMALI 20, , , , ,222.4 FĠNĠKE 31, , , , ,795.5 GAZĠPAġA 34, , , , ,104.3 GÜNDOĞMUġ 26, , , , ,725.0 KAġ 58, , , , ,376.0 KORKUTELĠ 28, , , , ,761.2 KUMLUCA 39, , , , ,712.0 MANAVGAT 38, , , , ,127.1 SERĠK 44, , , , ,308.7 TAġAĞIL 57, , , , ,893.4 OR. BÖL. MÜD. TOP. TERMESSOS MP. 578, , , ,082, , ,990, , , , , , ,736.0 OLĠMPOS MP. 14, , , , ,405.0 KÖPRÜLÜ K. MP. ALTINBEġĠK MP. SAKLIKENT MP. MĠLLĠ PARKLAR TOP. GENEL TOPLAM 11, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,144, , ,062,614.1 Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü,

126 ĠLÇE ADI Tablo 52: Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Alanlarının Ġlçelere Dağılım Tablosu VERĠMLĠ KORU ALANI % KORU (Ha) BOZUK KORU ALANI % 0-10 KORU TOPLAMI BALTALIK (Ha) VERĠMLĠ BALTALIK % BOZUK BALTALIK % 0-10 BALTALIK TOPLAMI VERĠMLĠ ORMAN ALANI GENEL TOPLAMLAR (Ha) BOZUK ORMAN ALANI ORMANLIK ALAN TOPLAMI ORMANSIZ ALAN TOPLAMI AKSEKĠ 55, , , , , , , ,080.1 AKSU 8, , , , , , , ,222.5 ALANYA 70, , , , , , , ,224.4 DEMRE 3, , , , , , , ,480.0 DÖġEMEALTI 12, , , , , , , , , ,196.3 ELMALI 20, , , , , , , ,222.4 FĠNĠKE 28, , , , , , , ,315.5 GAZĠPAġA 34, , , , , , , ,104.3 GÜNDOĞMUġ 26, , , , , , , ,725.0 ĠBRADI 16, , , , , , , ,419.0 KAġ 58, , , , , , , ,957.5 KEMER 20, , , , , , , ,338.2 KEPEZ 7, , , , , , , ,681.0 KONYAALTI 22, , , , , , , ,762.0 KORKUTELĠ 28, , , , , , , ,761.2 KUMLUCA 40, , , , , , , ,282.0 MANAVGAT 107, , , , , , , ,742.0 MURATPAġA , , , ,792.0 SERĠK 44, , , , , , , ,308.7 ANT.ORMAN ALANI. TOP. GENEL ALAN 607, , ,140, , , , , ,144, , ,062,614.1 Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 NOT: Orman Amenejman verileri esas alınmıģtır. 126

127 Tablo 53: Koru Ormanı Tablosu AĞAÇ TÜRÜ Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 SERVET YILLIK ARTIM YILLIK SON M3 M3 HASILAT YILLIK ARA HASILAT YILLIK TOPLAM HASILAT DĠKĠLĠ KURU KORU BOZUK KORU BOZUK M3 M3 M3 M3 Çz Çk S G Ar M Ma Kv K St Çn Çf Sr Dy Ok Çh Ak An Ky TOPLAM

128 Tablo 54: Ġbreliağaç Türleri YayılıĢ Alanı (Ha.) ĠLÇE ADI ĠBRELĠAĞAÇ TÜRLERĠ YAYILIġ ALANI (Ha.) Çz Çk G S Ar Çf Sr Çh M AKSEKĠ , , , , ,0 0,0 7,0 0, ,0 ĠBRADI 1.059, , ,5 573, ,5 391,0 ALANYA , , , ,0 0,0 0,0 0, ,5 ANTALYA ,5 121,5 0, ,5 358,5 0,0 2,0 0,0 KEMER , ,5 ELMALI 233, , , ,0 FĠNĠKE , ,0 184,0 13,0 GAZĠPAġA , ,0 860, ,0 746,5 GÜNDOĞMUġ 17,341, ,5 298,0 982, ,5 0,0 0,0 0,0 25,5 KAġ ,0 744,0 0, ,5 55,5 0,0 0,0 34,0 DEMRE 2.657,5 927,0 3,5 23,0 KORKUTELl , ,5 287, , ,5 KUMLUCA ,0 8, ,5 395,5 51,5 MANAVGAT , ,0 341,5 0, ,5 106,0 0,0 0,0 464,0 SERĠK ,5 570,0 120,0 681, ,0 TOPLAM , , , , , ,0 7,0 2, ,0 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 ĠLÇE ADI Tablo 55: Ġbreliağaç Türleri YayılıĢ Alanı (Ha.) 2 ĠBRELĠAĞAÇ TÜRLERĠ YAYILIġ ALANI (Ha.) Dy Df Ok Çn Ka Ibreli KarıĢık Yap.Kar ORMANLIK ALAN GENEL TOPLAMI AKSEKĠ 2.328, ,0 0,0 0, , , , ,5 ĠBRADI , , ,0 ALANYA 0,0 0,0 0,0 0,0 0, , , , ,5 ANTALYA 0,0 0,0 0,0 0,0 0, , , , ,5 KEMER 1.396,5 656, , ,0 ELMALI 8.365,0 27, , ,2 FĠNĠKE 2.702,0 323, , , , ,0 GAZĠPAġA 2.786,0 808, ,0 GÜNDOĞMUġ 0,0 0,0 0,0 0,0 0, , , , ,0 KAġ ,0 0,0 260,5 306,5 0, , , , ,0 DEMRE , , , ,5 KORKUTELl 4.669, , , ,2 KUMLUCA 2.509,5 9,5 6,0 44, ,5 147, , ,0 MANAVGAT 0,0 0,0 0,0 86,0 0, , , , ,5 SERĠK 42,0 194, , , , ,0 TOPLAM ,5 323,5 464,5 398,5 44, , , , ,9 MĠLLĠ PARK ,0 GENEL TOPLAM ib.yap. Kar ,9 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü,

129 E Orman Varlığının Yararları Ormanlar ekonomik bir servet olduğu kadar, iklim-su dengesini sağlaması, çevre kirliliğinin önlenmesi, erozyonu durdurması vb. etkileri nedeni ile ayrı bir önem taģımaktadır. Bu etkilerin tam anlamıyla sağlanabilmesi için bölgenin en az %25 inin ormanlarla kaplı olması gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında Antalya Ġlinin %76 sının ormanlarla kaplı olması ve ne kadar Ģanslı olduğu görülmektedir.ancak bu ormanlardan sadece %30 unun iyi vasıflı kalanının ise bozuk orman ve bodur maki ağaççıklardan oluģtuğu düģünülürse Antalya ormanlarının da iyileģtirilmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Orman örtüsü üzerinde yapılan çok çeģitli değiģiklikler her biri farklı tarzda, atmosferdeki CO 2 içeriğine ve çevrimine ve bunun sonucunda, dünya çapında sera etkisi ve iklim değiģikliğine etki eder.ormanlar atmosferdeki C un absorpsiyonuna etki etmektedir.bu durumun iklimi etkilediği bilinmektedir.ġyi iģletilmiģ ormanların atmosfer C unun azaltılmasında etkili olması; dolayısıyla iklim üzerinde olumlu değiģikliklere neden olması bu konu ile ilgili çalıģmaların artmasını sağlamıģtır. Ormanların Ana Fonksiyon Sınıflarına Dağılımı Fonksiyon Birim 2011 Sosyal ha 25453,7 Ekolojik ha ,8 Ekonomik ha ,3 Ormanların Koruyucu ve Çevresel Fonksiyonları Nevi Birim 2011 Su Havzalarını Koruma ha 27679,8 Toprak Koruma ha ,2 ANTALYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNÜN FAALĠYETLERĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠLER: Orman Yangınları Ġle Mücadele, HaberleĢme Organizasyonu Ve Eğitim ÇalıĢmaları Bölge Müdürlüğümüzde son 10 yıl içerisinde çıkan orman yangınlarının % 93 ü insan kaynaklıdır. Yangınların tamamına yakınının insan kaynaklı olması nedeniyle halkın bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi önem taģımaktadır. Yangın mevsimi öncesi yapılan hazırlık çalıģmaları yanında, gerek yangınla mücadele faaliyetlerinde yer alan her kademedeki personelin eğitimi, gerek halkın eğitimi ve uyarılmasına yönelik tanıtım ve bilinçlendirme faaliyetleri bu bölümde yer almaktadır. Hizmet Ġçi Eğitimler Teknisyenlerin Eğitimi: Orman yangınları ile mücadelede kullanılan telsizler ve GPS, meteorolojik el ölçüm aletleri ve seyyar meteoroloji istasyonlarının tanıtımı ve kullanımı amacıyla Bölge Müdürlüğümüz Telsiz Atölye Ģefi tarafından bu aletleri kullanan elemanlar yangın mevsimi öncesinde bu aletlerin kullanımı yönünde iģbaģı eğitimine tabi tutulacaktır. 129

130 Teknik Elemanların Eğitimi: Orman yangınlarıyla mücadele konusunda 2010 yılı Nisan ayında Antalya da yapılan olan yangın yönetimi eğitim seminerine daha önce yangın eğitimi seminerine katılmayan yangına çok hassas ĠĢletme ġefleri ve teknik elemanlar katılmıģ, orman yangınları ve mücadele teknikleri konusunda eğitilmiģlerdir. Mayıs ayında ise Yangın uzmanlığı semineri yapılmıģtır. ĠĢbaĢı Eğitimleri: Genel Müdürlüğümüzün emirleri gereği Bölge Müdürlüğümüzde orman yangınlarından sorumlu Orman Bölge Müdür Yardımcısı BaĢkanlığında kurulan bir ekip vasıtasıyla Bölge Müdürlüğümüz mıntıkasındaki tüm iģletme Ģefleri, Müdür Yardımcıları ve diğer teknik elemanlara orman yangınları ve teknik aletlerin kullanımı konusunda 2010 Mayıs-Haziran ayı içerisinde iģbaģı eğitimi yaptırılmıģtır. Bütün ĠĢletme Müdürlüklerimizde yangın mevsiminde iģe alınacak özellikle yangın iģçilerinden arazöz ekiplerinde görev yapacak iģçilerimiz ile tüm Ģoförlerimiz yangın mevsimi baģlamadan önce Mayıs-Haziran ayı içerisinde arazöz kullanımı, arazöz pompasının kullanımı ve teknik aletlerin tanıtılıp kullanılması konusunda eğitime tabi tutulmuģlardır. Düzlerçamı Osman ÇOLPAK eğitim merkezinde 40 ar kiģilik gruplar halinde 2010 Haziran-Eylül Aylarında 10 ar günlük orman yangınlarının söndürülmesi konusunda eğitim yaptırılmıģtır. Eğitim faaliyetlerimiz 2011 yılında da devam edecektir. ĠĢçilerin yangın ekiplerine değiģik zamanlarda baģlatılması sebebiyle alınan tüm iģçiler eğitime tabi tutularak eğitim belgeleri Orman ĠĢletme Müdürlüklerince mutlak suretle dosyalarına konulmuģtur. Halkın Bilinçlendirilmesine Yönelik Eğitim Ve Tanıtım Faaliyetleri Halkın bilinçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetler, hedef kitlelere ve genele yönelik bilinçlendirme faaliyetleri olarak uygulanmıģtır. 1) Çocuklara Ve Gençlere Yönelik Etkinlikler: Özellikle okul çağındaki çocuklara yönelik eğitimlerle çocuklarımız ve gençlerimizde orman sevgisi ve çevre bilincinin geliģtirilmesi, arttırılması ve onlara eko sistemin öğretilmesi amaçlanmaktadır. Bu konuda ilköğretim okullarında seminerler düzenlenerek çocuklarımız ve gençlerimizin orman konusunda bilinçlendirilmesi sağlanacaktır. *Sincap Çocuk Dergisi: Doğa ve orman sevgisini konu alan Sincap Orman Çocuk Dergisi Bölge Müdürlüğümüze gönderilmekte olup, ĠĢletme Müdürlüklerimiz kanalıyla Ġlköğretim okullarına ulaģtırılmaktadır. Orman çocuk Tiyatrosunca Ġlimizde 30 ilköğretim okulunda halkın da katılımıyla oyunlar sergilenmektedir. *Ġlköğretim ve Lise öğrencilerine yönelik Seminerler: Ağaç Bayramı ve Orman Haftası gibi özel günlerde Bölge Müdürlüğümüz ve ĠĢletme Müdürlüklerimizde Teknik elemanlarca yörelerindeki okullarda bir plan dâhilinde orman sevgisi ve çevre bilincini arttırmaya yönelik sunumlar, video ve slâyt gösterileri yapılacaktır.21 Mart Dünya Ormancılık Haftasında afiģ ve broģür gibi tanıtım materyallerinin dağıtımı gerçekleģtirilmiģ ve halkın görebileceği yerlere uyarıcı afiģ ve pankartları asılacaktır. 2) Orman Köylülerine Yönelik Etkinlikler: Orman Halk iliģkilerinin niteliği ve yoğunluğu, yangınların önlenmesi ve söndürülmesi çalıģmalarının baģarılı olmasında önemli bir faktördür. Tarımsal 130

131 faaliyetlerini orman içinde ve bitiģiğindeki arazilerde sürdüren orman köylülerimizin orman üzerinde zaman zaman olumsuz etkileri de meydana gelmektedir. Özellikle yangına neden olan tutum ve davranıģların en aza indirilmesi amacıyla orman köylülerimize yönelik bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri Bölge Müdürlüğümüz ve ĠĢletme Müdürlüklerimizce bütün yıl boyu çeģitli toplantılarla sürdürülmektedir. Kozalak gazetesi ĠĢletme ġefliklerimiz vasıtasıyla muhtarlıklara ve köylülere ulaģtırılmaktadır Orman. *Avcı, Çoban ve Çiftçilerin eğitimi: Yangınlarının yaklaģık % 15 i avcı, çoban ve anız ateģlerinden çıkmaktadır. Yangına hassas yörelerimizde avcı, çoban ve çiftçilere yönelik eğitimlere ağırlık verilmiģ olup, Milli Park ġube Müdürlüğünce Mayıs-Haziran ayları içerisinde avcılara yönelik eğitimler verilecektir. 3) Genel Kapsamlı Bilinçlendirme Faaliyetleri: *Resmi Kurumlarla ĠĢbirliği: tarihinde Konyaaltı Kaymakamlığında, tarihinde Aksu Kaymakamlığında, tarihinde TeiaĢ Gurup Müdürlüğünde, ve tarihlerinde Ġl Milli Eğitim Müdürlüğünde Orman yangınları ile ilgili eğitim seminerleri verilmiģtir.2011 Yılı içerinde de Orman yangınları ile ilgili eğitim seminerlerinin düzenlenmesine devam edilecektir. *Yerel Yönetimlerle Koordinasyon Toplantıları: Nisan Ayı içerisinde Orman Yangınları ile Mücadele Komisyonu Ġlimizde aldığı kararlar ıģığında özellikle Ġlçe ve Belde Belediye BaĢkanlarının katılımı ile ilçelerimizde de toplantılar düzenlenecektir. Orman yangınlarının önlenmesine yönelik alınacak tedbirler ile yangın esnasında gerekli olan iģ birliği ve yardımlaģma prensipleri belirlenecek olup, ayrıca yerel halkın orman yangınlarının söndürülmesine yönelik destekleri sağlanacaktır. *Yerel Radyo ve Televizyonlarla ĠĢbirliği: Kitlelere ulaģmada etkin bir rol oynayan radyo ve televizyonlardan yararlanmak amacıyla programlar düzenlenerek yangınlar konusunda halkı eğitici ve uyarıcı mesajlar verilecektir. Orman yangını riski yüksek olduğu zamanlarda, orman yangın riski ve yangın ihbar hattı telefonu anonsları yapılacaktır. *Basın ve gönüllü KuruluĢlara yönelik etkinlikler: Bölge Müdürlüğümüz hudutları içerisinde bulunan görsel ve yazılı basına yangın mevsiminden önce ve yangın mevsiminde gerektiğinde bilgilendirme toplantıları düzenlenerek uyarıcı yayınlar yapılması sağlanacaktır. Yangın riskinin çok yüksek olduğu günlerde GSM operatörlerince yangın uyarı mesajları geçilecektir. *Askeri Birliklerin Eğitimi: tarihinde Jandarma Alay Komutanlığında Orman Yangınları ile ilgili seminer verilmiģtir. Bölge Müdürlüğümüz hudutları içerisinde bulunan birliklere orman yangınları hakkında teknik bilgiler verilip, slâyt gösterileri yapılarak ayrıca yangın söndürme tatbikatları uygulamalı olarak gösterilecektir. *Turizm Acenteleri ve Turistik Tesislerde çalıģan personelin eğitimi: Turizm acenteleri ile iģ birliği yapılarak orman içi gezi ve turlara katılacaklara uyarıcı broģürler dağıtılarak rehberler bilgilendirilecektir. Ormana yakın veya bitiģik turistik tesislerin turizmi geliģtirme birliği ve Betu-yap ta bulunan personelin geçen yıllarda olduğu gibi eğitimleri yaptırılacaktır. *Kent Ormanı Tesisi: Orman-Halk bütünleģmesine katkı sağlamak, ormanların korunması konusunda toplumun bilinçlendirilmesine yönelik Ġl ve Ġlçelerde Kent ormanı kurulmasına devam edilecektir. 131

132 Yangın Zararlarını Azaltıcı Faaliyetler Ve Organizasyon Yangın mevsimi öncesinde yapılan her türlü eğitim ve bilinçlendirme çalıģmalarına karģılık Bölge Müdürlüğümüzün Akdeniz iklim kuģağında olmasından dolayı özellikle yaz aylarında çok sayıda orman yangınları meydana gelmektedir. Meydana gelen yangınlarla ortaya çıkacak zararları en düģük düzeyde tutabilmek için Bölge Müdürlüğümüz bu yıl da etkili bir organizasyon oluģturarak çıkacak yangınlara karģı her türlü önlemi almaktadır. 1- UlaĢım Organizasyonu: Orman Yolları: ÇeĢitli ormancılık faaliyetlerimizi yürütmek amacıyla planlanan orman yolu Ģebeke ağının uzunluğu 9713 Km.lik kısmı 2010 yılı sonu itibariyle gerçekleģmiģtir.9434 km Orman yol ağının bakımı yapılmıģtır. Orman yol ağının bakımı orman yangınlarıyla mücadelede yangına ulaģmada en temel unsuru oluģturmaktadır. Orman yolları yangın mevsiminden önce Mayıs ayı sonu itibariyle ulaģıma açık hale getirilecektir. Bu iģlem bir yandan teģkilatımızın elinde bulunan yeni dozer, greyderler, diğer yandan da piyasadan ve diğer Resmi Kurumlardan iģ makinesi temin edilerek gerçekleģtirilecektir. Bölgemizde yaklaģık km. orman yolu ihtiyacı belirlenmiģ olup; bu güne kadar 9713 km. si tamamlanmıģtır yılı faaliyetleri olarak 50 km. yeni yol, 65 km. büyük onarım,37 km üstyapı, 152 km. aplikasyon, 31 km sanat yapısı 2 km yangın emniyet yolu yapılmıģ, 181 km. kule yolu bakımı, 1120 km. yangın emniyet yolu bakımı, 8314 km.,üretim yolu bakımı,3 km depo dahili yol 25 km traktör yolu yapılmıģtır. Yangın Emniyet Yol Ve ġeritleri: 2011 yılı içinde bu yolların hizmet verir durumda tutulabilmesi için gerekli olanlarının bakımları Mayıs Ayı sonuna kadar yapılacaktır. Tepeye sıçrayan yangınların kontrolünü sağlamak için, yangınların çıkma ve yayılma riskinin yüksek olduğu ĠĢletmelerde 285 Tebliğ esaslarına uygun olarak tesis edilen yangın emniyet Ģeritlerinin yangın mevsiminden önce bakımları yapılacaktır. Bu iģlerde yangın iģçilerinden yararlanılarak gerekli silvikültürel müdahaleler yapılacaktır. 2- Gözetleme Ve HaberleĢme Organizasyonu: Gözetleme: Bölge Müdürlüğümüz sınırları içerisinde 50 Adet Kule bulunmakta olup, 50 tanesi faal durumdadır. Bunlardan 20 adet kulemiz elektrik enerjisini güneģ enerjisi sistemi kullanarak elde etmektedir. Kule ve Kulübe yollarının tamir-bakımları Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanacaktır. HaberleĢme: Bölge Müdürlüğümüze bağlı 32 adet haberleģme merkezinden yangın mevsimi boyunca Telsiz, Telefon, Cep Telefonları ile haberleģme yapılmaktadır.10 adet Röle ve 1055 adet muhtelif telsiz kullanılmaktadır. TeĢkilatımız 1955 yılında yayınlanan 5/5151 Sayılı Bakanlar Kurulu kararı gereği Özel Telsiz sistemine sahip bulunmaktadır. Yangında daha etkin haberleģmeyi ve müdahaleyi sağlamak amacıyla Meteoroloji Bölge Müdürlüğü ve Jandarma TeĢkilatına da telsiz verilmiģtir. Telsizlerin Bölge Müdürlüğümüzdeki Elektronik ve HaberleĢme 132

133 Atölyesinde periyodik kontrollerine önem verilecektir. ĠĢletmelere bildirilen program dâhilinde tüm el telsizleri, Aküleri kontrolden geçirilecektir. 177 nolu yangın ihbar telefonu 24 saat görüģmeye açık olarak hizmet vermektedir. Çıkan yangınlar hiyerarģik olarak üst birimlere en hızlı Ģekilde bildirilerek, Merkezin yangın haberlerini TeĢkilatımız dıģı kaynaklardan öğrenmesine meydan verilmeyecektir. Yangınlardan Bakanlığımız birimleri yanında Vilayet Makamı olmak üzere Mülki, Askeri ve Adli yetkililer anında haberdar edilmektedir. Müdahale Ekipleri Organizasyonu: Ekipler: Orman yangınlarıyla mücadelede, çıkacak orman yangınlarının söndürülmesinde çalıģacak elemanlar ekli cetvellerde yer alan 110 Ġlk Müdahale ekibi halinde konuģlandırılacaktır.2009 yılında ilk defa 7 kritik noktada 2 adet arozöz, 1 adet su tankı ve 1 adet Ġlk Müdahale aracından oluģan Tim organizasyonu oluģturmuģtur.2010 yılında da bu organizasyon devam edecektir. Ekiplerin eleman miktarı, çalıģma süreleri, sorumluluk alanları genel standart esaslarına göre belirlenmiģtir. Bölge Müdürlüğümüzce; Yangınların gerek ĠĢletmeler gerek Ģeflikler itibariyle yangın çıkıģ nedenleri, yangın çıkıģ yerleri ve zamanları bakımından çok dikkatli ve detaylı tahlilleri yapılarak yangın mevsimi öncesi yürütülen halk eğitim çalıģmalarında olduğu gibi, yangın dönemindeki ekip konuģlandırmalarında da bu analizlerin sonuçları sürekli göz önünde bulundurulacaktır. Araçlar: Orman yangınlarının önlenmesinde ilk müdahalenin önemi çok büyüktür. Yangına ulaģmada kullandığımız araçların bu yıl da yangın mevsimi ile birlikte ekiplerin yanında bulundurulması uygulamasına devam edilecektir. Yangında görevlendirilen Ġdare ve kiralık araçların arazi Ģartlarına uyabilen nitelikte olması, seri, güvenli ve modelinin mümkün olduğunca yeni olması gerekmektedir. Arazözler: Bölge Müdürlüğümüzde 95 adet arazöz bulunmaktadır. Su Tankları: Arazözlere su temininde kullanacağımız 30 adet su ikmal aracı, 1 adet kamyon ve motopomp monteli traktörle çekilen 18 adet su tankımız yangına hassas yöremizde konuģlanmaktadır. Havuz Ve Göletler: Orman yangınlarında su ikmalini yapmak üzere Bölge Müdürlüğümüzde 180 adet yangın havuzlarının dıģında gölet ve derelerden yararlanılmaktadır. Yangın mevsimi gelmeden yangın havuzlarının bakımı yaptırılacaktır. ĠĢ Makinaları: Bölge Müdürlüğümüzde 13 adet Dozer, 9 adet Greyder, 9 Adet Treyler, 2 adet yükleyici, 1 adet ekskavatör 2 adet kepçe bulunmaktadır. Kendi iģ makinelerimizin yetersiz kaldığı durumlarda diğer Kamu Kurumlarının iģ makinelerinden faydalanılacaktır. 133

134 El Aletleri Ve Teknik Araçlar: Orman yangınlarının söndürülmesinde kullanılan Tahra, Tırmık, Motorlu testere vs. el aletlerinin bakımları Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanacak olup, bütün ekiplerimiz daha verimli çalıģabilmesi için bu aletlerle donatılmıģtır. Diğer taraftan yangına hassas Köy Muhtarlıklarına yeterince tahra ve tırmık verilmiģtir. Yangında çalıģan personelimize güvenliklerini sağlamak amacı ile yangından kaçıģ maskesi, GPS, meteorolojik el aleti, dürbün gibi teknik araç ve gereçler dağıtılmıģtır. Diğer KuruluĢlarla ĠĢ Birliği: Sayın Valimiz baģkanlığında yapılacak olan Orman Yangınlarıyla Mücadele Komisyonu toplantılarında olası yangınlarda diğer Resmi ve özel Kurum ve KuruluĢların katkıları planlanacaktır. Alınan kararlarda özellikle anız yakılmaması, orman içinden geçen karayolu banketlerinin, enerji nakil hatları altlarının yanıcı maddelerden temizlenmesi, Ģiddetli rüzgârlar nedeni ile enerji nakil hatlarının kopması ihtimali, doğduğunda elektriklerin kesilmesi hususlarına iliģkin hükümler konulmuģtur. Askeri Birlikler, Belediyeler ve diğer Kamu KuruluĢları ile iģbirliği yapılarak iģ makinesi ve personel yardımlaģması sağlanacaktır Meteoroloji Bölge müdürlüğünce günlük, haftalık hava tahmin raporları verilecektir. Hava Araçları: Orman yangınlarına erken müdahale ve söndürme çalıģmalarının yönlendirilmesinde kullanılmak üzere Bölge Müdürlüğümüzde 1 adet OGM Helikopteri, 3 adet kiralık Genel maksat Helikopteri ve 2 adet amfibik uçağı, 57 motosiklet kullanılmaktadır. Yangın söndürme çalıģmaları Stratejik ve Taktik Müdahale Planları dâhilinde yürütülecektir. Bu planlar çalıģmaların baģlangıcı ile birlikte mutlaka düzenlenecek ve - Yangının hangi saatte ve ne aģamada bulunduğu, - Meteorolojik Ģartlar ve eldeki müdahale imkânlarının neler olduğu, - Bu imkânları kullanma ve konuģlanma yer ve biçimi, - Ne gibi ek yardım isteklerinde bulunulduğu, - ÇalıĢmalara katılan birim amirlerinin kimler olduğu vb. hususlar bu planlara (Krokilere)iĢlenecektir. Yangın sicil fiģlerinin ekinde bu planlarda merkeze gönderilecektir. - Tüm bu çalıģmalar emir komuta zinciri içinde sürdürülecektir. Yangın mevsiminden önce yangın ekiplerine komuta edecek tüm görevlilerin katılımı ile düzenlenecek eğitimlerde, ekiplerin ve ekip yöneticilerinin herhangi bir yangında sorumluluk sahaları ve üslenecekleri görevler belirlenecek, yangın çıktığında bu plan herhangi bir emir ve talimata gerek kalmaksızın kendiliğinden ve öncelikle uygulamaya konacaktır. Söndürme çalıģmaları esnasında çalıģanların can güvenliğinin korunmasına birinci derecede önem verilecektir. ÇalıĢmalarda Ambulans ile Sağlık Personeli bulunması sağlanacaktır. 134

135 Meteoroloji birimleri ile sürekli irtibat halinde bulunulacak, alınan bilgiler operasyon planlarında değerlendirilecektir. 285 sayılı Tebliğin sayfaları arasındaki bölümde belirtilen ilke ve prensiplere kesinlikle uyulacaktır. GeniĢleme eğilimi gösteren yangınlar için çevredeki ĠĢletme ve Bölge Müdürlükleriyle diğer Kurum ve KuruluĢlardan hava ve yer ekibi ile iģ makinesi desteği istenecektir. Yardım taleplerinde yer ekipleri için Ġlçe, köy ve toplanma yeri adı, Hava ekipleri için yangın yerine ait koordinat bilgileri belirtilecektir. Büyük yangınlarda mutlaka yangının çıkıģ üssü oluģturulacak yangının krokisi harita üzerinde iģlenerek hangi ekibin nerede görevli olduğu belirtilecek, ihtiyaç olan yerlere yeni gelen ekiplerden takviye edilerek gelen ekiplerin kaç kiģi olduğu ve isimleri alınacaktır. Yangın yönetiminde ; Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Görevlilerin Görecekleri ĠĢler Hakkındaki Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır. Yangın esnasında Bakanlığımız TaĢra TeĢkilatının tüm teknik elemanları ile her türlü araç ve gereçleri bu faaliyetlerle sınırlı olmak üzere ilgili Orman bölge Müdürlüğünün emrine girecektir. Milli Park alanlarındaki yangının yönetimi yöresel Orman iģletme Müdürlerinde olmakla birlikte ilgili BaĢmühendis ve Mühendisler komuta heyetinde mutlaka görev alacaklar ve kararlara katılacaklardır. Yangın söndürme çalıģmaları; Havadan filme alınacak çekimin hangi gün, hangi birimin hangi yöresinde çıkan yangına ait olduğu hususu tespit edilecektir. Yangın amirlerince her saat baģında mutlaka yangının seyri hakkında merkeze düzenli olarak bilgi aktarılacaktır. Kontrol altına alınan yangınlar tamamen sönünceye kadar yeterli güçle gözetim altında bulundurulacak, yangının yeniden parlamasına meydan verilmeyecektir. Yangın Sonrası Yapılacak ĠĢler: Değerlendirme: 10 hektarı geçen her yangın Bölge Müdürlüğümüzde ilgili ĠĢletme ġefi, ĠĢletme Müdürü, Koruma ġube Müdürü, Ġlgili Bölge Müdür Yardımcısı tarafından değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Genel Müdürlüğümüzün emri ile 50 Ha. dan büyük Orman yangınlarında ise Yanan Alanların Rehabilitasyonu ve yangına dirençli ormanlar projesi (YARDOP) uygulanacaktır. Orman yangınlarını önleme ve söndürme konusunda aksayan yönlerin giderilmesine ve alınması gereken tedbirlere iliģkin önerilerinde yer alacağı bir rapor yangını takip eden ilk hafta içerisinde düzenlenip, uygulamaya alınırken merkeze de bilgi verilecektir. Belli yöntemlerle ani yangın odaklaģmaları olduğu takdirde bu yöreler için özel önlemler belirlenerek bu önlemler Valilik ile iģbirliği içerisinde vakit kaybetmeden uygulamaya konulacaktır. Koruma Ve Orman YetiĢtirme: Yangın görmüģ alanlar mutlaka koruma altına alınacak ve bu alanların yeniden orman oluģması sağlanacaktır. Yanan ormanların baģka amaçlar için kullanılmasına kesinlikle olanak ve fırsat verilmeyecektir. Ormanlarımızın yangına dayanıklı duruma getirilmesi için baģta ibreli genç meģçereler olmak üzere tüm ormanlarımızda gerekli teknik bakım tedbirleri zamanında ve en etkili Ģekilde uygulanacaktır. Yangın sonrası tesis edilecek ormanlarda yangına karģı 135

136 daha dayanıklı olması açısından yapraklı türlere önem verilerek karıģık orman kurulmasına özen gösterilecektir. Tablo 56: Orman Zararlıları ile Mücadele Harcamaları ORMAN ZARARLILARI ĠLE MÜCADELE MÜCADELE YÖNTEMĠ ALANI (Ha) HARCAMA MĠKTARI (TL) Mekanik Mücadele Biyolojik Mücadele Kimyasal Mücadele Biyoteknik Mücadele Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 BATI AKDENĠZ ORMANCILIK ARAġTIRMA ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ NÜN GENEL TANITIMI Batı Akdeniz Ormancılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü, 12 Nisan 1958 tarihinden bu yana, Antalya, Isparta, Burdur ve Afyon illerini kapsayan Batı Akdeniz bölgesinde faaliyetlerini yürütmektedir. Enstitü Müdürlüğü kuruluģ amaçları gereği bölge ve ülke düzeyinde uygulayıcı birimler tarafından karģılaģılan sorunlara bilimsel çözümler bulmak için faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu amaçla araģtırma projesi planlamak, yürütmek ve sonuçlandırmak ve sonuçları uygulayıcı birimlere değiģik yollarla tanıtmak ve uygulanmasını izlemek temel faaliyetlerini oluģturmaktadır. Bunların yanında her türlü bilimsel aktivitelere (ulusal ve uluslararası toplantı, sempozyum, kongre, eğitim çalıģtayı) katılmak ve Bakanlığımızın verdiği diğer görevleri de yerine getirmekte görevleri arasında yer almaktadır. Batı Akdeniz Ormancılık AraĢtırma Enstitüsünde, 6 adedi 2011 yılı içinde baģlatılmıģ olan 38 adet araģtırma projesi için gerekli ölçüm, gözlem ve bakım gibi arazi ve büro çalıģmaları yürütülmektedir. Projeli çalıģmalar dıģında Diğer ÇalıĢmalar baģlığı altında 24 adet araģtırma çalıģması yürütülmektedir. AraĢtırma projeleri dıģında uygulamacı ve ilgili diğer kiģi ve kuruluģların katılımına açık olmak üzere çevre ve ormancılıkla ilgili güncel konularda konferanslar düzenlenmektedir. Ayrıca Bölgemiz dahilinde gerçekleģtirilen seminer, sempozyum gibi organizasyonlarda aktif olarak görev almakta, bunların dıģında toplantı ve hizmet içi eğitim çalıģmalarına katılım sağlanmaktadır. Bunların yanı sıra araģtırmacılar çeģitli konularda makaleler hazırlamakta ve yurt içi ve yurtdıģındaki bilimsel dergilerde yayınlamaktadırlar. Enstitü Müdürlüğünün aģağıda belirtilen faaliyetlerinin ormancılık araģtırmalarına ilgi duyan kiģi ve kurumlar açısından Ġl Çevre Durum Raporunun F.1.1 Ormanlar bölümünde Ormancılık AraĢtırmaları baģlığı altında yeniden düzenlenmesinde büyük fayda bulunmaktadır. 136

137 2011 YILINDA YAPILAN BAġLICA ÇALIġMALAR Enstitü Müdürlüğünde 2011 Yılında Devam eden projeli araģtırma çalıģmaları Enstitü Müdürlüğünde 2011 yılında yürütülen projeli araģtırma çalıģmaları bölüm baģmühendislikleri itibariyle aģağıda tabloda verilmiģtir. Tablo 57: 2011 Yılında Yürütülen Ormancılık AraĢtırma Projelerinin Bölümlere Dağılımı SIRA NO PROJE NO/BAġLAMA VE BĠTĠġ TARĠHLERĠ PROJE ADI 1. Tohum, Ağaçlandırma ve Ağaç Islahı AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Orijin Denemeleri / Karaçam (Pinus nigra Arnold.)Orijin Denemeleri / Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Tohum Bahçesinde Genetik 2030 Kazancın Belirlenmesi / Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) Orijin Denemeleri / Atlas Sediri, Lübnan Sediri ve Kıbrıs Sediri ne Ait Bazı Orijinlerin Batı Akdeniz Bölgesine Adaptasyonları / Dallı Servi (Cupressus sempervirens var. horizantalis ) 2019 Orijin Döl Denemeleri 7 ANK Akdeniz Bölgesi Alçak Islah Zonunda (0-400 m.) /1995- Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Döl Denemeleri ANK / / / Akdeniz Bölgesi Orta Yükselti KuĢağı Islah Zonunda ( m.) Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Döl Denemeleri Sedir (Cedrus libani A. Rich.) Orijin Denemesi Manavgat Yöresindeki Doğal Menengiç (Pistacia terebinthus L. subsp. Palaestina Boiss.) Alanlarında Verimli Antepfıstığı Elde Edebilme KoĢullarının Belirlenmesi 2. Silvikültür ve Orman Botaniği AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / / Finike Ardıcı (Juniperus phoenica L.) nın YetiĢtirilmesi Boylu Ardıç ın (Juniperus excelsa Bieb.) Yapay GençleĢtirilmesi 137

138 / Antalya ġehir Ġçi Bitkilerinin Polinizasyon Olayının Tespiti ve Değerlendirilmesi, Eğirdir Orman Fidanlığında Diken Ardıcı (Juniperus / Oxycedrus L.) Fidan YetiĢtirme Sıklığının Fidan Morfolojisi, Dikim BaĢarısı ve Fidan GeliĢimi Üzerine Etkileri / Bük Lütfi Büyükyıldırım AraĢtırma Ormanındaki Kızılçam Ormanlarında TıraĢlama Sonrası Vejetasyon Yapısında ve Toprak Özelliklerinde Meydana Gelen DeğiĢimin Belirlenmesi / Serik-TaĢağıl Orman Yangını Sonrasında Vejetasyon Yapısında Meydana Gelen DeğiĢimin Belirlenmesi 3. Orman Amenajmanı ve Hasılat AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / / / / / / / Güney Anadolu Bölgesindeki Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Kültür Ormanlarında DeğiĢik Silvikültürel Uygulamalara Göre Artım ve Büyüme ĠliĢkileri ile Değer GeliĢiminin AraĢtırılması Uygulamada Kullanılan Polietilen Tüplü, Çıplak Köklü ve Kaplı (ENSO Tipi) Sedir Fidanlarının Arazi Performansı ve Ekonomisinin AraĢtırılması Sedir (Cedrus libani A.Richard.) Dikimlerinde Aralık- Mesafenin Büyüme Üzerine Etkilerinin AraĢtırılması Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ile Yapılacak Endüstriyel Plantasyonlara Esas Olmak Üzere Aralık- Mesafenin Büyüme Üzerine Etkilerinin Tespiti Batı Akdeniz Bölgesi Karaçam (Pinus nigra Arnold. pallasiana) Ağaçlandırmalarında Aralık-Mesafenin Büyüme Üzerine Etkileri Peyzaj Tiplerinin ve Fonksiyonlarının Belirlenerek Uygulama Olanaklarının Ġrdelenmesi (Antalya Ġli Çakırlar Örneği) Akdeniz Bölgesi Doğal Sedir (Cedrus libani A.Rich.) MeĢçerelerinin Hacım Artımını Maksimize Eden Optimum KuruluĢlar 4. Orman Koruma, Yaban Hayatı ve Korunan Alanlar AraĢtırmaları BaĢmühendisliği Elmalı-Çığlıkara Sedir Ormanlarına Nakledilen Kırmızı Orman Karıncalarının (Formica rufa L.) envanteri ve beslenme alıģkanlıklarının tespiti / Doğaya Salınan Kekliklerin (Alectoris sp.) Ġzlenmesiyle, YaĢama ve Üreme Oranlarının Belirlenmesi (Elmalı Sedir Ormanı Örneği). 5. Orman ĠĢletmeciliği ve Ekonomisi AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman 138

139 / Yangınlarında ÇalıĢan ĠĢçilerin ÇalıĢma KoĢulları ve ĠĢ Doyumu Düzeylerinin Belirlenmesi Orman Yangınları Yönetiminin Bütünleyici KarmaĢıklık Yöntemiyle Değerlendirilmesi 6. Orman Ekolojisi ve Toprak AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / / / / / Burdur Yöresindeki Toprakların Erozyona Duyarlılıklarının Saptanması ve Erozyon Önlemede Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi Antalya Bölgesi ndeki YaĢlı Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Plantasyonlarında Gübrelemenin Büyüme Üzerine Etkilerinin AraĢtırılması Burdur Yöresi nde Bazı Erozyon Sahalarının Bitkilendirilmesinde Hydrosseeding Yönteminin Kullanılması Batı Akdeniz Bölgesindeki Kumul Ağaçlandırmalarının Toprak Özellikleri Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleri Uygulanarak Elmalı Sedir Araştırma Ormanı ve Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı nda İzleme Sisteminin Kurulması 7. Odun ve Odun DıĢı Orman Ürünleri AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / / / / Bozuk Defnelikler Ġçin Rehabilitasyon Yönteminin Belirlenmesi (Manavgat-Yaylaalan Örneği) Sandal (Arbutus andrachne L.) ın Meyveli ve/veya Yapraklı Sürgün Üretimini Artırıcı Tekniklerin Belirlenmesi (Isparta-Sütçüler-Çandır ve Antalya-Serik- Hasgebe Örnekleri) Antalya-Serik Bölgesinde Keçiboynuzu Meyvelerinin Morfolojik Özellikleri ve Kimyasal Ġçeriklerinin Belirlenmesi Sandal (Arbutus andrachne L.) ın YaĢ Yapraklı Sürgün Servet Envanter Metodunun Belirlenmesi (Antalya-Serik Örneği) 8. Halkla ĠliĢkiler ve Sosyal Ormancılık AraĢtırmaları BaĢmühendisliği / Arıcılık Yapanların ĠĢletme Ekonomisi Açısından Ġncelenmesi (Batı Akdeniz Bölgesi Orman Köyleri Örneği) / Hayvan Besleme Açısından Bazı Maki Türlerinin Besin Madde Ġçeriklerinin Belirlenmesi. Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü,

140 Enstitü Müdürlüğünde 2011 Yılında Yeni alınan Projeli AraĢtırma ÇalıĢmaları Enstitü müdürlüğünde 2012 yılında baģlatılmak üzere 7 adet araģtırma projesi hazırlanmıģ ve Enstitü teknik Kurul Toplantısı ve AraĢtırma Müdürlükleri ÇalıĢma Grupları toplantılarında sunumları yapılmıģ yapılan değerlendirmeler sonucunda projeli çalıģma olarak alınmasına karar verilmiģtir.yeni araģtırma projeleri tabloda verilmiģtir. Tablo 58: 2011 Yılında Hazırlanan Yeni AraĢtırma Projeleri Sıra No Proje No Proje Adı / / / / / / / Kızılçamda Tohum Sızıntısının Ġletkenliğini Ölçerek Çimlenme Yüzdesinin Tahmini. Orman Yangın DavranıĢlarının AraĢtırılması (Antalya Ġli Örneği). Akdeniz Tipi Ormanlık ve Makilik Alanlarda Yanıcı Madde Yükünün Tahmin Edilmesi. Kitle Üretimi Yapılan (Calasoma sycophanta L). Larvalarının Laboratuar Ortamında ve Doğal Alanlarda ErginleĢme Oranlarının Belirlenmesi. Doğal Toros Sedirlerinde (C. Libani) Büyüme Dinamikleri, Karbon Alımı ve Su Kullanımı. ORKÖY ün Gün Isı Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Batı Akdeniz Bölgesi Orman Köyleri Örneği). Odun DıĢı Orman Ürünleri (ODOÜ) ne Yönelik Envanter Metotlarının Belirlenmesi (Antalya-Asar Örneği). Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Enstitü Müdürlüğünde 2011 Yılında Sonuçlandırılan Projeli AraĢtırma ÇalıĢmaları Enstitü de 2011 yılında 4 adet projeli araģtırma projesi sonuçlandırılmıģ olup hazırlanan proje sonuç raporları proje liderlerince Enstitü teknik Kurul Toplantısı ve AraĢtırma Müdürlükleri ÇalıĢma Grupları toplantılarında sunumları yapılmıģ yapılan değerlendirmeler sonucunda proje proje sonuç raporlarının teknik bülten olarak basılmasına karar verilmiģtir. Bu çalıģmaların konuları tabloda verilmiģtir. 140

141 Tablo 59: 2011 Yılında Sonuçlandırılan AraĢtırma Projeleri Sıra No Proje No Proje Adı / / / Hayvan Besleme Açısından Bazı Maki Türlerinin Besin Madde Ġçeriklerinin Belirlenmesi. Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Teknikleri Uygulanarak Elmalı Sedir AraĢtırma Ormanı ve Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı nda Ġzleme Sisteminin Kurulması Antalya ġehir Ġçi Bitkilerinin Polinizasyon Olayının Tespiti ve Değerlendirilmesi, Elmalı-Çığlıkara Sedir Ormanlarına Nakledilen Kırmızı Orman Karıncalarının (Formica rufa L.) envanteri ve beslenme alıģkanlıklarının tespiti. Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Enstitü Müdürlüğünde 2011 Yılında Yürütülen Projesiz (diğer çalıģmalar) AraĢtırma ÇalıĢmaları AraĢtırma Müdürlüğünde projeli araģtırma çalıģmalarının yanı sıra uygulamacılardan gelen talepler doğrultusunda sorunların kısa süre içinde çözülmesi gerektiği durumlarda ve projeli çalıģmaların baģlatılabilmesi için ön çalıģma yapılması gereksinimi olduğu durumlarda konuyla ilgili yapılan arazi, büro, fidanlık ve laboratuarda yürütülen çalıģmalar müdürlüğün diğer çalıģmalar programında yer almaktadır. Ayrıca, projeli çalıģmalar sonuçlandıktan sonra deneme alanlarının korunması ve ileride yeniden bilgi üretilmesi söz konusu olan durumlarda bu çalıģmalar projesiz araģtırma çalıģmaları (diğer çalıģmalar) programında yer almaktadır. Enstitü Müdürlüğünde 2011 yılında yürütülen projesiz araģtırma çalıģmaları aģağıda Tabloda verilmiģtir. 141

142 Tablo 60: Projesiz Olarak Yürütülen AraĢtırma ÇalıĢmaları Listesi Sıra No 1 2 Proje Adı Doğal Servi MeĢçerelerinin Genetik Varyasyonunun Korunması Ve Islahı: Türkiye de Yangına Dayanıklı Servi MeĢçerelerinin Kurulması (Preservation and Improvement the Genetical Variability of the Natural Cypress stands:establishment of Fire Resistant Plantation by Using Cupressus sempervirens L. in Turkey.) Antalya Afyon Yöresi Ağaçlandırmalarında Plastik Pdan Korunaklarının Kullanımı ve Ekonomisi 3 Türkiye'de Mantar MeĢesi (Quercus suber Oliv.) YetiĢtirilmesi. 4 Keçiboynuzunun (Ceratonia siliqua L.) YetiĢtirilmesi 5 6 Alıç Taksonlarının Kültüre Alınması Meyve Kalitelerinin Tespitleri Yarı Kurak Alanlarda Ağaçlandırma Amaçlı Kullanılması Burdur Yöresinde Erozyon Önlemede Kullanılabilecek Bazı Çalı Türlerinin Üretilebilme Olanaklarının Belirlenmesi 7 Kasnak MeĢesinin Yapay ve Doğal GençleĢtirilmesi Olanaklarının AraĢtırılması 8 Boz ardıç Türlerinde Farklı Fidan Materyali ve Orijinlerin Denemesi 9 Servide Tohum OlgunlaĢma Zamanının Belirlenmesi 10 Kızılçam Ağaçlandırmalarında Hasılat AraĢtırmaları Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Yangın Tehlike Tahmini ve DavranıĢ Modellerinin Belirlenmesine Yönelik ÇalıĢmalar Kızılçam Ormanlarında Yangın Sonrası Görülen Zararlı Böceklerin Tespiti ve Populasyon DeğiĢiminin Ġncelenmesi 13 Antalya Ġlinde Orman Hidrolojisine ĠliĢkin Değerlendirmeler Kızılçam Ağaçlandırmalarında Budamanın Büyümeye Etkisi ve Ekonomisi ( / ) Fidanlıkta Kuraklık Stresi UygulanmıĢ ve UygulanmamıĢ Kızılçam Fidanlarının Bük AraĢtırma Ormanındaki GeliĢim Durumlarının Ġzlenmesi Antalya ve Burdur Yöresi Fıstıkçamı Ağaçlandırma Alanlarında Nedenlerinin Belirlenmesi DüĢük Kozalak Verimi Antalya ve Isparta Yörelerinden Elde Edilen Bazı Odun DıĢı Orman Ürünlerinin Kimyasal Ġçeriklerinin Belirlenmesi Antalya Bölgesi Kırsal Kalkınma ÇalıĢmalarına Konu Olacak Havza ve/veya Mikro Havzalarının Tespiti. Ormancılık AR-GE ÇalıĢmalarında Etkinlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi 20 Antalya Ġlinde ORKÖY GüneĢ Enerjisi Uygulamalarında Etkileri Üzerine Değerlendirmeler 21 TaĢağıl_Serik Orman Yangını Sonrası Dikili SatıĢın Ekonomik Boyutlarının Ġncelenmesi 22 OGM Tarafından Uygulanan Rehabilitasyon ÇalıĢmalarının Sosyal Boyutlarının Değerlendirilmesi (Antalya Bölgesi Örneği) Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü,

143 Enstitü Müdürlüğünde 2011 Yılında Yürütülen DıĢ Kaynaklı projeler Enstitü Müdürlüğü araģtırma faaliyetleri kapsamında Avrupa Birliği 7. Çerçeve programı, TÜBĠTAK, BAKA, WWF ve ERANET gibi dıģ finans kaynaklarınca desteklenen toplam 8 adet dıģ kaynaklı projesi bulunmaktadır. Bu projelerin konuları ve finans kaynakları aģağıda tabloda verilmiģtir. Tablo 61: 2011 Yılında Enstitüsü Müdürlüğünde Devam Eden, Yeni Alınan Ve Öneri Durumunda Olan DıĢ Kaynaklı AraĢtırma Projeleri Sıra No Projenin Adı BaĢl Tarihi BitiĢ Tarihi Finans Kaynağı Durumu 1 Akdeniz ve Dünyanın Yangınlardan Etkilenen Diğer Bölgelerinde Ġklim, Sosyal ve Ekonomik DeğiĢimler Kapsamında Orman Yangınları (Forest Fires Under Climate Social and Economic Changes in Europe, The Mediterranean and Other Fire-Affected Areas of The World) Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı Devam eden 2 Dünyadaki Tek Otokton Alageyik (Dama dama) Populasyonunun YaĢayabilirlik Analizi Yöntemleriyle Tasarımı ve Ġlk AĢılamanın Telemetri ile Ġzlenmesi TÜBĠTAK Devam eden Dünyadaki tek otokton Alageyik (Dama dama) populasyonun yeni uygun alanlara aģılanmasının yayılıģ modellemesi, alan değerlendirmesi ve populasyon yaģayabilirlik analizi yöntemleriyle tasarımı ve ilk aģılamanın telemetri ile izlenme FORESTERRA: Koordinasyon ve Entegresyon sağlayarak Akdeniz Bölgesi nde ormancılık araģtırmalarının geliģtirilmesi (Enhancing FOrest RESearch in the MediTERRAnean Trough Improved Coordination and Integration) Yöremizdeki ODOÜ veri tabanı ve pazarlama stratejisinin oluģturulması Ophrys lycia (Likya Orkidesi, KaĢ Orkidesi) Koruma Projesi TÜBĠTAK Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı (ERANET) Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) Ulusal (Tübitak) Devam eden Yeni Yeni Yeni 143

144 7 Antalya Ġli nde yayılıģ gösteren ve acil eylem gerektiren kritik olarak tehlike altındaki (CR-Critically Endangered) beģ bitki türünün populasyon durumlarının belirlenmesi ve koruma önlemlerinin alınması (Antalya nın BeĢi Bir Yerde) WWF (Uluslar arası) Yeni 8 Toros sedirinin (Cedrus libani A.Rich) doğal yaģam alanı olan Toroslarda (Türkiye nin güneyinde) ve Orta Avrupa daki plantasyonlarda ağaç büyüme dinamikleri, karbon alımı, su kullanımı ve ekonomik potansiyeli TÜBĠTAK, Federal Almanya Eğitim ve AraĢtırma Bakanlığı (BMBF) Öneri Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 AraĢtırma Ormanı Mühendisliklerine ĠliĢkin çalıģmalar Enstitü Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren 2 adet araģtırma Ormanı Mühendisliği bulunmaktadır. Bük Lütfi Büyükyıldırım AraĢtırma Ormanı Mühendisliği AraĢtırma Ormanı, Antalya ili, Korkuteli ilçesinin mülki hudutları içerisinde olup idari bakımdan Batı Akdeniz Ormancılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü ne bağlı olarak yönetilmektedir Ekvatora göre 36º 58' 33'' ile 37º 01' 01'' kuzey enlemleri Greewich e göre 30º 23' 15'' ile 30º 27' 14'' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Serinin denizden yüksekliği 430 metre ile 1264 metreler arasında değiģmektedir. Antalya ili merkezine ve Korkuteli ilçesine 35 km mesafededir. Bölge merkezi Antalya'dadır. Toplam alanı ha olup bunun ha ı kızılçam, ha ı kızılçam ve çok bozuk karıģık baltalık, 1.4 ha ı yabancı tür sahası olmak üzere toplam ha verimli, ha verimsiz ormanlarla kaplı olup, ormanlık alan ha, ormansız alan toplamı da 22.2 ha dır. Ayrıca 2005 yılında restore edilerek müzeye dönüģtürülen pembe köģk bulunmaktadır. Ulusal Ģebekeye bağlı elektrik tesisi bulunmaktadır. AraĢtırma ormanında bugüne kadar 31 adet araģtırma projesi sonuçlandırılmıģ olup günümüzde de 4 adet proje yürütülmektedir. AraĢtırma ormanında ICP projesi kapsamında kurulan daimi deneme alanı içerisinde haftalık olarak Fenolojik gözlemler yapılmıģ, yağıģı takip eden zamanlarda Çökelti (Deposition) aylık olarak da Döküntü (Litterfall) numuneleri alınmıģ, Artım büyüme ile ilgili saha ölçümleri ve denetimleri yapılmıģtır. AraĢtırma Ormanında yangın, böcek zararı kaçak avcılık ve kaçakçılığa karģı her türle koruma ve bakım önlemleri alınmaktadır. 144

145 Elmalı Sedir AraĢtırma Ormanı Mühendisliği Türkiye nin güneybatısında, Antalya ilinin 130 km güney batısında ve Avlan Gölü nün doğusunda yer almaktadır). Coğrafi koordinatları (European 1950 datumuna göre) 29º 56' 54''-30º 04' 19'' doğu meridyenleri ile 36º 33' 24''-36º 36' 20'' kuzey paralelleri arasında yer almaktadır ha (Genellikle saf sedir, sedir+ardıç ve saf ardıç) ormanlık, ha. açıklık alan bulunmaktadır. Sahada 1 adet hizmet evi, 5 adet memur evi, 2 adet bekçi evi ve 9 adet iģçi barakası bulunmaktadır. AraĢtırma ormanında bugüne kadar 19 adet araģtırma projesi sonuçlandırılmıģ olup günümüzde de 4 adet proje yürütülmektedir. AraĢtırma ormanında ICP projesi kapsamında kurulan daimi deneme alanı içerisinde ozon zararı, vejetasyon incelemesi gibi gözlem ve ölçüm yapılmaktadır. AraĢtırma Ormanında kaçakçılık, böcek zararı, yangın gibi zararlara karģı her türlü bakım ve koruma önlemleri alınmaktadır. Müdürlük Toprak Laboratuarı ÇalıĢmaları: Tablo 62: 2011 Yılında Toprak Laboratuarına Gelen Örnek Sayısı/Yapılan Analiz Sayılarını Talep Eden Kurumlara Dağılımı Kurumlar Bakanlığımız Birimleri Toprak Örnekleri Su Örnekleri TOPLAM Örnek Analiz Örnek Analiz Örnek Analiz AraĢtırma Enstitüleri Diğer Kamu Kurumları Özel Sektör ve ġahıslar TOPLAM Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları Ormancılıkta en önemli konuların baģında mülkiyet ve ihtilafları yer almakta olup, memleketimizde her türlü ormancılık hizmetlerinin görülebileceği ve çalıģmaların yapılacağı sahalara ait sınırlarının, Vüsatinin bilinmesi, vasıf tayin ve tespitinin muhakkak yapılması zaruridir. Bu da orman kadastro çalıģmalarının sonucu mümkün olacaktır Orman kadastrosu, orman alanlarının Hukuki ve geometrik durumunu tayin ve tespit için yapılan bir çalıģmadır. Orman kadastrosu ormanların içinde ve bitiģiğinde bulunan her çeģit taģınmaz malın ormanla olan ortak sınırlarını da belirler. Bu ÇalıĢmaları Kanunla kurulmuģ olan Kadastro Komisyonları gerçekleģtirir. Orman kadastro 145

146 çalıģmalarından sonra Devlet Ormanları ile diğer taģınmazların kesin sınırları belirlenir. Bu çalıģmaların sonunda mülkiyet ihtilaflarının büyük bir kısmı ortadan kalkar. ġahıs arazilerinin kesin sınırlarının bilinmesi ile halk-orman iliģkileri düzelmektedir. Antalya Ġlinde ilk orman kadastro çalıģmaları 3116 Sayılı Orman Kanunu 'na göre 1938 yılında baģlamıģtır. KaĢ ve Elmalı Ġlçesi köylerinde 1941 yılı sonuna kadar devam etmiģtir. 942,1950 yılları arasında Antalya Merkez ilçesi ve Serik Köylerinde orman tahdit çalıģmaları sürdürülmüģtür. Daha sonra 6831 Sayılı Kanuna göre yıllarında Manavgat Ġlçesinde seri esaslarına göre Orman kadastro çalıģması yapılmıģtır. Daha sonra i yılları arasında 6831 sayılı Orman Kanununun bazı maddelerini değiģtiren 1744 sayılı. Kanuna göre orman kadastro ve 2. madde. uygulama ÇalıĢmaları yapılmıģtır yılından sonra 2896, sayılı Kanunlara göre orman kadastro ve 2/B Madde uygulama çalıģmaları yapılmaktadır. Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde; yılında 15 adet Orman Kadastro Komisyonu ile 87 adet birimde Orman Kadastro çalıģmaları yapmıģtır adet birimde 6831 sayılı Orman Kanunun 3302 sayılı yasa ile değiģik 2/B uygulaması yapılmıģ ve 418 Ha orman sınırları dıģına çıkarılmıģtır. 3 adet birimde toplam 975 Ha alanda 5831 sayılı yasa gereği 2/B aplikasyonu yapılmıģtır. - 1 adet birimde 3402 sayılı Kadastro Kanunu 5304 sayılı Kanunla değiģik 4. Maddesi gereği Orman sınırı belirleme çalıģmalarına teknik eleman katılımı sağlanmıģtır 2366 Ha. saha orman olarak sınırlandırılmıģtır adet birimde 4999 sayılı kanuna göre fenni hataların düzeltilmesi ile ilgili çalıģma ile Ha sahada aplikasyon yapılmıģtır. - Orman Kadastro Yönetmeliğinin 41.maddesine göre yapılan 2/B çalıģmalarında 1 adet birimde 11 Ha saha orman sınırları dıģına çıkarılmıģtır. - Bu çalıģmalar için toplam TL harcama yapılmıģtır. - Kadastro ve Mülkiyet çalıģmalarıyla ilgili cetvel ile Orman Kadastro Komisyon BaĢkanlıklarının 2011 Yılı iģ programı ile çalıģacak köylere ait listeler tanzim edilmiģ, programa eklenmiģtir sayılı Orman Kanunun 116. maddesine göre 2011 yılında 366 adet Tapulu kesim Raporu Bölge Müdürlüğümüzce tasdik edilmiģtir. 146

147 Tablo 63: Ġlçelere Göre Birim Sayısı, Orman ve 2/B Alan Miktarları ĠLÇELERE GÖRE BĠRĠM SAYISI, ORMAN VE 2/B ALAN MĠKTARLARI Ġlçe Adı Birim Sayısı Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Orman Alanı (Ha) 2/B Alanı (Ha) Akseki ,0897 Aksu Alanya Demre DöĢemealtı Elmalı Finike GazipaĢa GündoğmuĢ Ġbradı KaĢ Kemer Kepez Konyaaltı Korkuteli Kumluca Manavgat MuratpaĢa Serik TOPLAM , ,01 E /B Sahalarının Fiili Kullanım Durumuna Göre Kadastrosu 3402 sayılı yasada 5831 sayılı yasa ile yapılan değiģiklik sonucu 2-2/B sahalarında fiili duruma göre kadastro yapılmasına imkan getirilmiģtir. Kadastro Müdürlükleri ile müģterek çalıģmalara baģlanılmıģ ve çalıģmalar devam etmekte olup, 2011 yılı sonu itibarı ile; Bölgemizdeki ilan edilmiģ ve kesinleģmiģ orman kadastro çalıģmalarına göre 2-2/B uygulaması yapılmıģ birimlerden 2011 yılı sonu itibarı ile; 3 birimde aplikasyon çalıģmaları tamamlanmıģ, 975 ha 2/B alanı tescil edilmiģtir. 147

148 Tablo 64: 5831 Uygulaması Yapılan Birimler Sıra No Ġli Ġlçesi Belde/Köy Komisyon No Aplikasyon Alanı(ha) 1 Antalya Aksu Köseler Antalya DöĢemealtı Karaveliler Antalya DöĢemealtı Dağbeli TOPLAM 975 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Sayılı Yasanın 4999 Sayılı Yasa Ġle DeğiĢik 9.Madde ÇalıĢmaları 6831 sayılı yasada 4999 sayılı yasa ile yapılan değiģiklik sonucu kesinleģmiģ orman kadastro çalıģmalarındaki fenni hatalar orman kadastro komisyonlarınca düzeltilip ilan edilerek kesinleģtirilmektedir. Bölgemizde 2011 yılı itibarı ile 48 adet birimde 4999 uygulaması yapılmıģ, ilan edilerek kesinleģtirilmiģtir. Tablo 65: 4999 Uygulaması Yapılan Birimler Sıra no Ġlçesi Belde/Köy Aplikasyon Alanı (ha) Komisyon No 1 Korkuteli Bozova Korkuteli Büyükköy Korkuteli Küçükköy Korkuteli Garipçe Korkuteli Köseler Korkuteli Kemerağzı Korkuteli Yalınlıgediği Demre Beymelek Demre KöĢkerler Kepez Duraliler Aksu Cihadiye D.Altı Y.Karaman Kumluca Adrasan Serik BüğüĢ Manavgat EvrenleryavĢi MuratpaĢa Güzeloba Kemer Kemer Konyaaltı Hacısekililer Kumluca BeĢikçi

149 20 Finike Alacadağ Finike YeĢilyurt Finike Yalnız Aksu Ortaköy DöĢemealtı Çığlık Kepez OdabaĢı Kemer Beycik Kepez KiriĢçiler Aksu Topallı Kımluca Adrasan Akseki Çimi DöĢemealtı Çıplaklı Kepez Göçerler Konyaaltı Bahtılı Kepez Kütükçü Kemer Ovacık Kumluca Sarıcasu Kumluca Merkez kısmen Kumluca Salur Kumluca Hacıveliler Kumluca Beykonak Kumluca Mavikent GazipaĢa ÇörüĢ Finike Asarönü Finike Akçaalan Kumluca ÇavuĢköy Konyaaltı Çakırlar Konyaaltı Üçoluk Konyaaltı A.Karaman 1,0 36 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Sayılı Yasanın 3302 Sayılı Yasa Ġle DeğiĢik 2/B Madde ÇalıĢmaları 19 adet birimde 6831 sayılı yasanın 3302 sayılı yasa ile değiģik 2/B madde uygulaması tamamlanmıģ ve ilan edilerek kesinleģtirilmiģ olup 418 hektar orman sınırları dıģına çıkarma iģlemi yapılmıģtır. 149

150 Tablo 66: 6831 sayılı Yasanın 3302 Sayılı Yasa ile DeğiĢik 2/B Uygulamaları Sıra No Ġlçesi Belde/Köy Aplikasyon Alanı (ha) Komisyon No 1 KaĢ Üzümlü KaĢ Gürsu KaĢ Çağman Manavgat Çaltepe Manavgat Çardak Alanya Kuzyaka Alanya Fakırcalı Yayla Alanya Gözübüyük GündoğmuĢ Balkaya GündoğmuĢ Çamlıalan GündoğmuĢ Bedan Akseki PınarbaĢı Akseki Kuyucak Akseki Kepez GündoğmuĢ OrtakonuĢ Köyü GündoğmuĢ Senir Beldesi Alanya Hacımehmetli - Çıplaklı Yaylası Alanya Bademağacı Yaylası Alanya Basırlı-Değirmendere Yaylası Toplam Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Sayılı Yasanın 5304 Sayılı Yasa Ġle DeğiĢik Sınırlandırma ÇalıĢmaları Daha önce orman kadastrosu yapılmamıģ fakat çalıģma alanı sınırı içinde ormanlık yerler olan birimlerde kadastro müdürlükleri tarafından baģlatılan arazi kadastro çalıģmalarında kadastro ekiplerine katılan orman mühendisleri ile müģtereken orman sınır noktaları belirlenmekte, kısmi ilan ile çalıģmalar kesinleģtirilmektedir. Bu kapsamda bölgemizde 3 adet birim programa alınmıģ olup, 1 adedinde çalıģmalar tamamlanmıģtır. 150

151 Tablo 67: 5304 Sayılı Yasa ÇalıĢmaları 5304 ÇALIġMALARI Ġlçesi Belde/köy Sınırlanan orman alanı (Ha) Durum Manavgat Burmahan 2366 Ġlan edildi Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Orman Kad. Yönetmeliği 41. Maddesine Göre Yapılan 2/B ÇalıĢmaları: UygulanmıĢ olan orman kadastrosuna göre, orman sayılmayan ve haritasında sarı alan olarak gösterilmiģ yer iken, yargı kararı ile ilk defa ve hükmen orman kararı verilen yerlerde, 2/B inceleme ve araģtırması yapılmasına imkân tanıyan Orman Kadastro Yönetmeliğinin 41. maddesi uygulaması bölgemizde 1 adet birimde uygulanmıģ 11,47 ha alan orman sınırları dıģına çıkartılmıģtır. Bu uygulamada söz konusu yer veya yerler önce orman sayılmakta, akabinde 6831 sayılı kanunun 3302 sayılı kanunla değiģik 2/B maddesi Ģartlarını taģıyıp taģımadığı araģtırılmaktadır. Henüz /B uygulaması yapılmamıģ birimlerde ise bu tür yerler bu uygulama ile birlikte değerlendirilmektedir. Dolayısı ile henüz 3302 uygulaması yapılmamıģ birimlerde, yönetmelik 41. madde uygulanması için talep yapılmamalıdır. Yönetmelik 41. madde uygulaması yapılacak birimlerde, daha önce yapılan orman kadastro çalıģması sonucu üretilmiģ orman haritaları uygulamada zorluk yaratan, uygulama kabiliyeti olmayan, fenni hata içeren bir yapıda ise, aynı yönetmeliğin 10/d maddesi [Daha önce tahdidi veya orman kadastrosu yapılan belde ve köylerdeki, ölçüm ve haritalama bakımından günün tekniğine uymayan, uygulamada güçlük çekilen orman kadastro haritalarındaki orman sınır hatlarının tamamının, Genel Müdürlükten izin almak Ģartıyla aplikesini yapmak, aplikasyon tutanaklarını usulüne göre tutmak, haritalarını günün tekniğine uygun hale getirmek] ve 47. maddesine göre [Orman kadastro komisyonları, ilk defa orman kadastrosu yapılacak yerlerde öncelikle orman kadastrosunu yapar, sonra 6831 sayılı Kanunun 2/B maddesi hükümlerini uygular. Daha önce tahdidi veya orman kadastrosu yapılan yerlerde ise önce orman tahdit ve kadastrosunun kısmen veya tamamen aplikasyonu, tespit edilen fenni hataların düzeltilmesi ve herhangi bir nedenle orman sınırları dıģında kalmıģ ormanların kadastrosu yapılarak orman sınırı belirlenir, bilahare 6831 sayılı Kanunun 2/B maddesi uygulaması yapılır], Yönetmelik 41. madde talebi ile birlikte tam aplikasyon yapılması ayrıca, orman kanunun 4999 sayılı yasa ile değiģik 7. maddesine göre [6831-Madde 7 (DeğiĢik: 5/6/ /2 md.) (DeğiĢik birinci fıkra: 5/11/ /3 md.) Devlet ormanları ile evvelce sınırlaması yapılmıģ olup da herhangi bir nedenle orman sınırları dıģında kalmıģ ormanların ] herhangi bir nedenle orman sınırları dıģında kalmıģ ormanların kadastrosunun da yapılması talep edilmelidir. Bu tür birimde yönetmelik 41. madde uygulaması yapacak olan orman kadastro komisyonu; KesinleĢmiĢ orman kadastro haritasını günün tekniğine uygun hale getirecek, Sınırlama dıģı kalmıģ ormanları sınırlayacak ve bu ormanlarda 2/B araģtırması yapacak, Yönetmelik 41 madde kapsamında çalıģmalar yapacak, Ve yaptığı çalıģmalarını uygulanabilir hale getirilmiģ haritalar üzerine tersim ettikten sonra ilan ederek kesinleģtirecektir. 151

152 Tablo 68: Yönetmelik 41. Mad. ÇalıĢmaları YÖNETMELĠK 41. MAD. ÇALIġMALARI Ġlçesi Belde/Köy 2/B alanı (Ha) Ġlan Tarihi Alanya Kuzyaka 11, Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 Tablo 69: 2011 Yılı ÇalıĢmaları Özeti 2011 YILI ÇALIġMALARI ÖZETĠ Uygulanan Kanun Aplikasyon Orman 2/B 2/B tescil / / / Yönetmelik 41-11,47 - Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 E Orman Ġçi Dinlenme Yerleri Bölgemizde halkın günübirlik dinlenme ve piknik ihtiyacını karģılamak amacıyla düzenlenen alanların sayısı hızla artmaktadır yılı sonu itibariyle orman kanununun 25 maddesi kapsamında özellikle Belediye ve Köy Tüzel KiĢilikleri ile diğer taleplilere 137 adet C tipi mesire yeri (Orman Ġçi Dinlenme Yeri) ile 3 adet D tipi mesire yeri (Kent Ormanı) kuruluģu yapılmıģtır. Tablo 70: Orman Ġçi Dinlenme Yerleri Nevi Birim Kent Ormanı Sayısı adet 1 2 Kent Ormanı Alanı ha 21, Kent Ormanı Ziyaretçi Sayısı kiģi/yıl Mesire Yeri Sayısı adet Mesire Yeri Alanı ha 19,22 128,49 179,80 126, Mesire Yeri Ziyaretçi Sayısı Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2011 kiģi/yıl

153 E.2. FLORA E.2.1. Habitat ve Toplulukları Tablo 71: Flora Habitat ve Toplulukları Ordo, Sınıf, Familya, Cins, Tür Habitat Convolvulaceae Convolvulus arvensis L. Açık alanlar Verbenaceae Vitex agnus castus L. Kıyı, maki açıklıkları Euphorbiaceae Euphorbia rigida Nemli alanlar E. Peplis Sahil Andrachne telephoides Açık alanlar EQUICETACEAE Equicetum ramosissimum Desf. Nemli çayır HYPOLEPIDACEAE Pteridium aquilinum Nemli çayırlar sulak yerler CRUCIFERAE Cakile maritima Sahil Aethionema arabicum Açıklıklar Alyssum murale var. Murale Açıklıklar Alyssum desertorum ssp. desertorum Açıklıklar Cardaria draba ssp. Draba Yol kenarı Thlaspi Perfoliatum L. Açık alanlar Capsella bursa-pastoris açıklıklar Resedaceae Reseda lutea L. Var. Lutea Yol kenarı Caryophyllaceae Minuartia mesogitana ssp. Mesoginata Kumlu alanlar Silene colorata Kumlu alanlar Silene conoidea Açıklıklar Silene vulgaris var. Vulgaris Çalılıklar Apocınaceae Vinca herbacea Maki Nerium oleander Maki Ephedraceae Ephedra camphylophoda Maki Chneopodıaceae Chenepodium botyris Tahrip olmuģ alanlar Polygonaceae Polygonum aviculare Açıklık kurak yerler Malvsceae Malva sylvestris Kıyılar, yol kenarları Ericaceae Erica manipluflora Maki 153

154 Elaegnaceae Eleagnus angustifolia Yol kenarları Legumınosae Genista achanthoclada Maki Calicotome villosa Maki Ceratonia siliqua Maki Lotus halophilus var halophilus Kumlu alanlar Lathyrus annuus Çalılık Lathyrus stenophyllus Kıyı Melilotus officinalis Açıklık alanlar Medicago marina Kıyı M. orbicularis Açık alanlar Trifolium campestre MeĢe açıklıklar Trifolium angustifolium Kumlu alanlar Trifolium tomentosum Maki, açık alanlar Trigonella monantha Açık alanlar Coronilla parviflora Kıyı Spartium junceum Maki Onobrychys caput-galli Deniz kenarı Colutea melanocalyx Yol kenarları, nemli alanlar Cucurbitaceae Ecballium elaterium Yol kenarı Umbelliferae Eryngium creticum Maki E.maritimum Kumsal Bupleurum gracile Maki Ammi majus Açık alanlar Turgelium hirsutum Açık alanlar Daucus broteri Kumul alanlar Dipsacaceae Dipsacus laciniatus Yol kenarları, kıyı Scabiosa atropurpurea ssp. Maritime Yol kenarları, kıyı Compositae Carduus nutans L. Maki içi açıklık Achillea biebersteini Xanthium stumarium ssp. Stumarium Tahrip edilmiģ açıklıklar X. spinosum Tahrip edilmiģ açıklıklar Bellis perennis Maki açıklığı Bellis annua Maki Chrysanthemum coronarium Maki C.segetum Maki Asteriscus aquaticus Yol kenarı Anthemis chia Yol kenarı Crupina crupinastrum Pinus açıklıkları Crepis foetida ssp.foetida Maki, pinus örtüsü 154

155 Scolymus hispanicus Filago pyramidata Gundelida tournefortii var.turnefortii Centaurea triumfetti Centaurea solstitialis ssp. Solstitialis Circium inthybus Cichorium inthybus Echinops viscosus Inula viscosa Açık alanlar Helichrysum pamphylicum Senecio vernalis Boragıneceae Alkanna tinctoria ssp. Subleiocarpa Anchusa azurea var.azurea Anchusa undulata ssp. Hybrida Heliotropium hirsutissumum Echium angustifolium Echium italicum Cerinthe minor ssp.auriculata Moltkia coerulea Onosma aucheranum Scrophularıaceae Odontites verna Linaria chalepensis var.chalepensis Verbascum glomeratum Linum nodiflorum Linum trigynum Amaranthaceae Amaranthus Rubiaceae Asperula arvensis Galium verum ssp.galbrescens Amarıllıdaceae Pancratium maritimum II.SPERMATOPHYTA A.GYMNOSPERMAE Pinaceae Pinus brutia ten Pinus pinae Pinus nigra var. caramanica (Loud) Cedrus libani A. Richard Cupressaceae Cupressus sempervirens L. Cupressus sempervirens var. Pyramidalis Juniperoıdeae Juniperus excelsabieb. Yol kenarları Çalı açıklıkları Açık alanlar Açık alanlar Tahrip edilmiģ açıklıklar Yol kenarları pinus ormanları Açık alanlar Maki, yol kenarları Açık alanlar Pinus korusu Açık alanlar Kumul, pinus altı Tahrip olmuģ alanlar Kumul, pinus altı Yol kenarı Maki, kıyı kumulları Tahrip edilmiģ alanlar Yol kenarı Yol kenarı Pinus altı Maki Maki Çalılık Kumlu alanlar Çalılık ve açık alanlar Kıyı Açık alanlar Çalılık alanlar Kumsal, kıyı Sahil+yüks. Sahil Maki Maki Maki 155

156 Delphinrum peregrinum Tarla kenarları Ranunculus arvensis Yol kenarı R.marginatus Yol kenarları Anemo blanda schott & kotschy Çalılık RHOEADALES Papaveraceae Papaver rhoeas L. Açıklık Cistaceae Cistus creticus Maki Cistus salviifolius Maki Capparidaceae Capparis spinosa Açıklık alanlar GUTTIFERALES Guttferae Hypericum perfoliatum Gölgelik yer ROSALES Rubus sanctus Yol kenarı Potentilla reptans L. Sarcopoterium spinosu yol kenarı kuru çayırlarm MYRTACEAE Myrtacea Myrtus communis L. Maki GRUĠNALES Geraniaceae Geranium Pyrenaicum Koruluk kıyılar Erodiummalocoides (L.) L. Herit Erodium gruinum Açık alanlar TEREBINTHALES Pistacia terebinthus ssp Palaestina Maki Pistacia lenthiscus Maki UMBELLĠFLORAE Cornaceae Cornus mas. L. Araliaceae Cephalaria dipsacodies Boiss&Bal Scabiosa rotata Bieb. Hedera helix Ağaçlar Legumınosae Genista achanthoclada Maki Calicotome villosa Maki Ceratonia siliqua Maki Lotus halophilus var halophilus Kumlu alanlar Lathyrus annuus Çalılık Lathyrus stenophyllus Kıyı Melilotus officinalis Açıklık alanlar Medicago marina Kıyı M. orbicularis Açık alanlar 156

157 Trifolium campestre MeĢe açıklıklar Trifolium angustifolium Kumlu alanlar Trifolium tomentosum Maki, açık alanlar Trigonella monantha Açık alanlar Coronilla parviflora Kıyı Spartium junceum Maki Onobrychys caput-galli Deniz kenarı Colutea melanocalyx Yol kenarları, nemli alanlar Umbelliferae Compositae Carduus nutans L. Maki içi açıklık Achillea biebersteini Xanthium stumarium ssp. Stumarium Tahrip edilmiģ açıklıklar X. spinosum Tahrip edilmiģ açıklıklar Bellis perennis Maki açıklığı Bellis annua Maki Chrysanthemum coronarium Maki C.segetum Maki Asteriscus aquaticus Yol kenarı Anthemis chia Yol kenarı Crupina crupinastrum Pinus açıklıkları Crepis foetida ssp.foetida Maki, pinus örtüsü Scolymus hispanicus Yol kenarları Filago pyramidata Çalı açıklıkları Gundelida tournefortii var.turnefortii Açık alanlar Centaurea triumfetti Açık alanlar Centaurea solstitialis ssp. Solstitialis Tahrip edilmiģ açıklıklar Circium inthybus Yol kenarları pinus ormanları Cichorium inthybus Açık alanlar Echinops viscosus Maki, yol kenarları Inula viscosa Açık alanlar Açık alanlar Helichrysum pamphylicum Pinus korusu Senecio vernalis Açık alanlar TUBIFLORAE Thymus parnassicus Açıklık alanlar Lamium psidicum Maki açıklıkları Phlomis Iunarifolia Maki Mentha sylvestris Nemli çayırlar Sideritis Montana Çalılık koru Micromeia myrtifolia Maki Plantaginaceae Plantogo lanceolata Maki, deniz kıyısı kumul alanlar Phillyrea lotifolia L. Maki Olea europeae var. oleaster Dc. Ligustum vulgare L. Jasminum officinale L. 157

158 Jasminun fruticans L. Rubiaceae Galium apprine Galium silvaticim Rubia tinctorum L. MONOCOTYLEDONAE LILIFLORAE Similax aspera L. Ruscus aculeatus L. Muscari comosum Asparagus acutifolius Asphodelus aestivus Allium myrianthum Crocus antalyensis Juncaceae Juncus maritumus Cyperaceae Carex divisa Cyperus capitatus GLUMĠFLORAE Gramıneae Poa annua Poa bulbosa Bromus intermedius Cynadon dactylon Alopecurus arundinaceus Vicia cracca Agropyrum pal. Phleum montanum Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 Koruluk kıyılarda Maki Maki Yol kenarları maki açıklıkları Maki Maki Maki Çalılık Kumul Nemli alanlar Kumul alanlar Külüt ve nemli alanlar Maki açıklıklar Kayalık alanlar, yol kenarı Bozuk tarlalarda Yol kenarları Nemli alanlar Koru kenarları E.2.2. Türler ve Populasyonları Antalya havzası çeģitli iklim, toprak ve topografya Ģartlarına sahip olduğundan bitki örtüsünde de çok çeģitlilik görülür. Havzada topografya ve yükseltinin elveriģli olması sebebiyle doğal bitki örtüsü olarak çok yıllık bitkiler vardır. Çok yıllık bitkilerden genellikle denizden m. arasında değiģen yüksekliklerde Akdeniz maki topluluğu bulunur. Maki topluluğu fertlerinden en çok rastlananlar kermez meģesi (Quercus coccifera), pırnal meģesi (Quercus ılex), erica (erica arborea), sakız (Pistasia terenbentus), tesbih (Citrax officinalis), defne (Laurus nobilis), yabani zeytin (Olea oleaster), menengiç (Pistacea lintiscus), keçi boynuzu (Celetonia cilicua), akça kesme (Pleria medya) ve sandal (Arbutus andrechnea) dır. Çok yıllık bitkilerden orman ağaç ve ağaççıkları bulundukları yüksekliklere göre aģağıda belirtilmiģtir. 158

159 m arasında değiģen yüksekliklerde bölgenin en önemli orman ağacı olan kızıl çam (Pinus brutia) yer alır. Önemli, geliģme süresinin kısa olması, selüloz sanayiinde hammadde olarak kullanılması ve ucuzluğundan ileri gelmektedir m arasındaki yükseklerde sedir (Cedrus libani) ve karaçam (Pinus nigra) esası teģkil eder. Sedir, bölgede yayılıģ ve yaģayıģın uygun seviyesine eriģmiģ bulunmaktadır. Boyu, Ģekli ve kerestelik evsafı sebebiyle bölgede büyük önem taģır. 180 cm. göğüs çapında ve 1000 yaģında olanlarına rastlamak mümkündür. Karaçam 1000 m den itibaren kızıl çamlarla birlikte 1400 m de ise yalnız olarak yayılım gösterir. Karaçam ve sedir bazı hallerde ardıç ormanları arasında dağınık olarak 2100 m yüksekliğe kadar çıkabilir m arasındaki yüksekliklerde köknar (Abies cilicica) ve ardıç (Juniperus) yer alır. Köknar, karaçam, sedir ve ardıçlarla karıģık olarak bulunur. Ardıç kara çamlarla karıģık durumda olup, en yaygın hali 1500 m nin üzerindeki yüksekliklerdir. Bölgede en yaygın üç cinsi Juniperus durupasea, Juniperus exelsa dır. Ayrıca havzanın hemen her tarafında bilhassa akarsu boylarında ve taban arazilerde söğüt, kavak, yabani iğde, yabani armut, karaağaç, akça ağaç, çınar gibi ağaçlara çok olarak rastlanır. Antalya havzasında önemli saha kaplayan otsu bitkilerden m yüksekliklerde bulunanlar katır tırnağı (Spartium junceum), patlangıç (Caludea cilicia), laden (Cistus laurafolius), hayıt (Witex onguscastus), mersin (Vistuss comminus) ve zakkum (Neriun oleander), 600 m den daha yükseklerde bulunanlar ise kekik (Thymus vulgaris), sütleğen (Euphorbiatine), deve dikeni (Circium spp.) ve günlük (Liquidambar orientalis) tür. Antalya bölgesinde tabii olarak bulunan yıllık bitkiler çok çeģitli olarak karģımıza çıkmaktadır. Çayır, mera ve yem bitkileri de dediğimiz bu topluluğun en önemlileri Ġngiliz çimi (Lolium prenne), yabani yulaf cinsleri (Avena spp.), köper diģi (Cynodon dactylon), domuz ayrığı (Dactylis glomereta), arpa çimi, pisipisi (Hordeum murinum), brom cinsleri (Bromus spp.), kafkas darısı (Andropogon caucasicus), beyaz tırfıl (Trifolium repens), çiçek tırfılı (Trifolium fragiferum), tarla tırfılı (Trifolium ervense), Ģerbetçi otu yoncası (Medicago spp.), yüksek otlak ayrığı (Agropyron elengatum), yumrulu arpa (Hordeum bulbosum), sorguç otu (Stipa spp.), kır bromu (Bromus tecrorum), üzüm bromu (Bromus racemosus), çavdar bromu (Bromus secalinus), yumrulu salkım otu (Poa bulbosa), çayır tilki kuyruğu (Alopecurus protentis), yumak (Festuca ovina), otlak ayrığı (Agrapyron cristatum), saz (Arundinaria tecta, Distichlis stricta, Sporobolus spp.), kaynaç (Phalaris spp.), korunga (Onobtychis spp.), gazel boynuzu (Lotus corniculatus), geven (Astragalus spp.), Ġran tırfılı (Trifolium resupinatum), geleman tırfılı (Trifolium meneghianum), kaba tüylü fiğ (Vicia hirsuta) ve sarıtaģ yoncası (Melilotus officinalis) dır. 159

160 Bölgenin genel florası aģağıda verilmiģtir. CUPRESSACEAE Cupressus sempervirens Juniperus excelsa Juniperus foetidissima Juniperus oxycedrus CRUCIFERAE Alyssum minus Alyssum murale Arabis verna Sisymbrium officinale Thlaspi perfoliatum DIOSCORAACEAE Tamus communis DISPSACACEAE Knautia integrifolia ERĠCACEAE Arbutus andrachne Artubus unedo Erica arborea Erica manipuliflora EUPHORBIACEAE Euphorbia chamaesyce Euphorbia characias ssp. wulfenii Euphorbia cardiophylla Euphorbia falcata Euphorbia koyschyana Euphorbia rigida Euphorbia tinctoria FAGACAEAE Quercus cerris Quercus coccifera Quercus infectoria Quercus sessiliflora Quercus trajana GERANĠACEAE Erodium cicutarium Geranium columbinum Geranium molle Geranium robertianum GUTTIFERAE Hypericum atomarium Hypericum confertum JUGLANDACEAE Juglans regia IRIDACEAE Gladious anatolicus LABĠATAE Ajuga chamaepitys Ballota cristata Clinopodium vulgare spp. Arundanum Lamium psidicum Marrubium vulgare Mentha aquatica Micromeria myritifolia Nepeta cadmea Origanum onites Phlomis leucophrocta Phlomis linarifolia Salvia tomenstosa Salvia viridis Satureja thymbra Sideritis curvidens Stachys annua Teucrium chamaedrys Teucrium polium Teucrium scordium Thymra spicata Thymus leucotrichus Thymus longicaulis Thymus revulatus Ziziphora capitata GENTIANAACEAE Blakstonia perfoliata Centaurium erytraea 160

161 PLUMBAGINACEAE Plumbago eoropaea POLYGONACEAE Rumex tuberosus PRIMULACEAE Cyclamen cilicium RANUNCULACEAE Clematis flammula Delphinium venulosum Ranunculus argyreus Ranunculus constantinapolitanus RHAMNACEAE Paliurus spina-cristii Rhamnus nitidus Rhamnus oleoides ssp.graecus ROSACEAE Agrimonia eupobria Crateagus monogyna Crateagus aronia Crateagus laciniatus Potentilla kotchyana Pyrus amygdalifolia Pyrus eleagnifolia Rosa cannina Rosa pulverulanta Rubus fructicea Rubus soncta Sanguisorba minor Sorbus torminalis ssp.pinnatifida RUBİACEAE Asperula arvensis Crucinella latifolia Gallium floribundum ssp.airoides Gallium murale Gallium heldreichii Gallium spurium Valantia hispida SALICAEAE Populus nigra ssp.caudina Salix alba SANTALACEAE Digitalis cariensis Myosotis ramosissima Verbascum chrysochaete Verbascum nudatum ssp.nudatum Verbascum orgyale Verbascum cuneifolia Veronica cuneifolia Veronica stamatiodae Veronica syriaca STYRACEAE Styrax officinalis TAMARIACEAE Tamarix tetrandra THYMELACEAE Daphne gnidiodies Daphne sericea TILIACEAE Tilia platyphyllos ULMACEAE Celtis glabrata Ulmus glabra UMBELLIFERAE Bunium microcarpum Daucus guttatus Torilis arvensis ssp.elongata Torilis triradiata VALERIANACEAE Valerinella vesicaria VERBENACEAE Vitex agnus-castus VIOLACEAE Viola silvestris JUNCACEAE Juncus articulatus Juncus compresus Luzula forsteri 161

162 Salix caprea Salix purpurea CYPERACEAE Carex distachya Carex flacca ssp.serrulata Carex muricata Cyperus flavidus Cyperus rotundus Scirpus holoschoenus GRAMINEAE Aegilops dischasians Aegilops triuncialis Aegilops umbelluata Alopecurus textilis Alopecurus vaginatus Anthoxanthum odoratum Arrhenatherum palaestinum Avena sativa Avena sterilis Brachypodium pinnatum Briza humilis Briza maxima Briza minor Bromus arvensis Bromus madritensis Bromus squarrosus Bromus sterilis Bromus tectorum Bromus tomentallus Catapodium rigidum Chrysopogon gryllus Cynodon dactylaon Cynosurus echinatus Dactylis glomerata ssp.hispanica Elymus hispidus Elymus lazicus ssp.divaricatus Eromopoa attalica Festuca callieri ssp. zedenbaueri Festuca pinifolia var.phrygia Festuca pinifolia var.pinifolia Festuca valesiaca Gaudiniopsis macra ssp.micropyroides Hordeum murinum ssp.leporinum Hordeum vulgare Hyparrhenia hirta Imperata cylindrica Koeleria nitudula Lophochloa cristala Melica ciliata Melica minuta Milium vernale Nephelochloa orientalis Panicum miliaceum Parapholis incurva Paspalum paspalodes Piptatherum coerulescens Poa alpina ssp.fallax Poa annua Poa bulbosa Poa diversifolia Poa nemoralis Poa pratensis Psilurus incurvus Sesleria alba Stipa bromoides Stipa holosericea Stipa pulcherrima ssp.epilosa Trachynia distachya Tiriticum aestivum Tiriticum durum Zea mays ssp.mays BRYOPHYTA Fissidens taxifolius Grimmia pulvinata Grimmia trichopylla Homalothecium sericeum Leptodon smithii Plagiochasma rupestre Schistidium apocarpum Scorpiurium circinnatum Targionia hypophylla Tortella tortuosa Tortula inermis Tortula ruralis LICHENS Anaptychia ciliaris Bryoria fuscescens Cladonia furcata Letharia vulpina Parmelia saxatilis Peltigera rufescens Plastismatia glauca 162

163 Lollium perenne Lolium rigidum Pseudevernia furfucacea Squamarina crassa Kaynak: Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 E.3. FAUNA E.3.1. Habitat ve Topluluklar Tablo 72: Fauna, Habitat ve Topluluklar LATĠNCE ADI, SINIF, TAKIM FAMĠLYA, TÜR TÜRKÇE ADI HABĠTAT AMPHIBIA Kurbağlar, Semenderler URODELA Kuyruklu Kurbağlar SALAMANDRIDAE Semenderler Triturus vittatus ġeritli semender Az bitkili, taģlık alanlar ANURA Kuyruksuz kurbağlar PELOBATIDAE Bufo viridis ssp.viridis Gece kurbağası Bahçe ve açık araziler Bufo bufo Siğilli Kurbağa Bahçe, açık alanlar HYLIDAE Yaprak kurbağları Hyla arborea Ağaç kurbağası Ağaç, ağaçsı bitkiler üzerinde RANIDEA Rana ridibunda Ova kurbağası Bol bitkili, göl ve ağır akan sularda PLEOBATIDAE Pelobates syriacus Toprak kurbağası REPTILA Sürüngenler TESTUDINIDAE Kaplumbağlar Testudo graeca Tosbağa Kumlu, kuru, taģlı araziler, bağ, bahçe araları GEKKONIDAE Ev kelerleri Hemidactylus turcicus GeniĢ parmaklı keler TaĢ altı, kaya yarıklarıile evler ve harabeler AGAMIDAE Agama stellio Dikenli keler CHAMAELONIDAE Chamaleo chamaleon Bukalemun ANGUIDAE Yılanımsı kertenkele Anguis fragilis Yılan kertenkele Orman, maki taģ altı ve çayırlarda Ophisops apodus Oluklu kertenkele Maki altı LACERTIDAE Kertenkeleler Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Az bitkili açık alanlarda 163

164 Lacerta danforti Toros kertenkelesi Dere kenarları, çalılık, kayalık alanlar Lacerta trilineata Ġri yeģil kertenkele Az bitkili açık alanlar SICINCIDAE Ablepharus kitaibeli Ġnce kertenkele Mabuya aurata Tıknaz kertenkele TYPHLOPIDAE Thypıops vermicularis Kör yılan COLUBRIDAE Elaphe quatuerlinesia Sarı yılan Ovalarda taģlık dere kenarı, yamaç ve tarlalar Colurber caspius Hazer yılanı Coluber jugularis Kara yılan AVES KuĢlar PODICIPEDIDAE Podiceps cristatus Bahri Sulak alanlar COLUMBIDAE Columba livia Kaya güvercini Tarımsal alanlar, yerleģim yerleri, kayalıklar Streptopelia decaoto Kumru Ġnsan yerleģimleri S.senegalensis Küçük kumru YerleĢim yerleri S.turtur Üveyik Ağaç dizileri, korular olan açık arazi UPUPIDAE Upupa epops Ġbibik Step, çalı ve bahçeler PICIDAE Picus viridis YeĢil ağaçkakan Orman, çalılık Dendrocopus minor Küçük ağaçkakan PARIDAE Parus ater Çam baģtankarası Çam ormanları Parus major BaĢtankara Çam ormanları CORVIDAE Coleus monedula Cüce karga Seyrek ormanlar, bahçeler Corvus frugilegus Ekin kargası Küçük koruluklar, yol boyu ağaçlar Corvus corax Karakarga Az çok açık arazi, dağlar Corvus corone cornix LeĢ kargası Tarım alanlarına yakın açıklıklar Pica pica Saksağan Tek tük ağaç ve çalılar olan açık arazi STURNIDAE Sturnus vulgaris Sığırcık Hertürlü ağaçlıklar, parklar, bahçeler FRINGILLIDAE Carduelis spinus SakakuĢu Ġbreli ormanlar Carduelis carduelis Saka Süs ve meyve bahçeleri Carduelis chloris Florya, yelve kuģu Bahçeler, parklar, orman kenarları CHARADRIIDAE 164

165 Charadrus dubius Kolyeli küçük yağmur kuģu Suya yakın açıklık LARIDAE Larus ridibundus KarabaĢ martı Deniz CUCULIDAE Cuculus canorus GugukkuĢu Ormanlar, ağaç ve çitler bulunan açık arazi PASSERIDAE Passer domesticus Ev serçesi Ġnsan yerleģimleri PHASINIDAE Coturnix cotunix Bıldırcn Alectoris chukar Kınalı keklik Phasianus colchicus Sülün SCOLOPACIDAE Scolopax rusticola Çulluk FOLCONNIDAE Falco eleonora Kara doğan Falco subbuteo Delice doğan ACCIPITRIDAE Bueto buteo ġahin CICONIDAE Ciconia ciconia Ak leylek Ciconia nigra Kara leylek STRIGDAE Bubo bubo Buhu Otus scops Cüce baykuģ Athena noctua Kukumav Strix aluco Alaca baykuģ TURDIDAE Cercotrichas galactotes Kızıl çalı bülbülü Turdus merula Kara tavuk Turdus pilaris Ardıç MAMALIA CANIDAE Vulpes vulpes Tilki Her yerde Canis lupus Kurt Canis aureus Çakal CERVIDAE Capreolus capreolus Karaca GLIRIDAE Dryomys nitedula Ağaç yediuyuru Myomimus roachi Fare benzeri yediuyur HYSTRIDAE Hystrix cristata Oklu kirpi Step, açıklık LEPORIDAE Lepus evropoeus Yabani tavģan MURIDAE Mus musculus Ev faresi YerleĢim yerleri Rattus rattus Sıçan YerleĢime yakın Apodemus sylvaticus Orman faresi 165

166 TALPIDAE Talpa europeus Köstebek Orman ve step MUSTELIDAE Mustela nivalis Gelincik Orman kenarı, çalılık ve fundalıklar Meles meles Porsuk Ağaçlık, kayalık, çayırlar Mortes mortes Ağaç sansarı URSIDAE Urcus arctos Boz ayı SUIDAE Sus scrofa Yabani domuz SCIUDAE Sciurus vulgaris Sincap Kaynak: Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 E.3.2.Türler ve Populasyonları Türkiye 9000 civarında eğrelti ve tohumlu bitki türü ile dünyenın zengin floraya sahip ülkelerinden biridir. Avrupa kıta florasının e yakın türe sahip olduğu düģünülürse, yurdumuzun florostik zenginliği daha da belirginleģir. Türkiye florasının ilginçliği, sahip olduğu tür zenginliğinin yanında çok sayıda endemik türde içermesidir. Ülkemizde endemik tür sayısı 3000 civarındadır. Bu rakamın 650 kadarı Akdeniz Bölgesinde yetiģmektedir. Sözü edilen bu türler Antalya Ġl sınırları dıģında ne Türkiye nin baģka bir yerinde, ne de dünyanın her hangi bir bölgesinde yetiģmemektedir. Antalya da ki endemik türlerin bazılarını aģağıdaki gibi sıralamak mümkündür: Cephalaria elmeliensis Cephalaria peshmenii Cephalaria isaurica Cephalaria gazipashensis Echinops onopordum Erica bocquethii(pesman) Colchium batopiorum Iris pamphlica Crocus asumanie Astragalus citriniflorus Arnebia purpurea Asperula antalyensis Euphorbia pestolozzae Nepeta pilinux Veronica quezelii Veronica antalyensis Alkanna pamphylica Alkanna macraphylla Onosma strigosisimum Alkanna attilae Galanthus elwesii HUB-MOR H.SÜMBÜL MATTHEWS H.SÜMBÜL DAVIS P.F.STEVENS C.D.BRICKELL HEDGE METHEW H.SÜMBÜL S.ERĠK-H.SÜMBÜL EHREND BOISS P.H.DAVIS M.A.FISCHER M.A.FISHER-S.ERĠK-H.SÜMBÜL HUB-MOR&REESE BOISS&HELDR BOISS DAVIS Arenaria pamphylica var.alpestris 166

167 Ballota cristata Eremopoa attalica Lamium psidicum Phlomis leucophrocta Rhamnus nitidus Thymus revulatus Alkanna areolata Galium florıbundum ssp.airoides Galdiolus anatolicus Helichrysum pamphylicum Inula atalica Torilis triadiata Verbascum orgyale Verbascum nudatum ssp.nudatum Veronica cuneifolia Veronica stamatiodae Astragalus prusianus Delphinium venelosum Digitalis cariensis Euphorbia cardiophylla Fraxinus ornus ssp.cilicia Nepeta cadmea Nephelochloa orientalis Bölgenin en önde gelen endemik ağaç örneği Cupressus sempervirens (Akdeniz selvisi) dir. Bu ağaç türü Kocaçay-Değirmendere vadisinde 550 ve 950 m arasında en hakim ağaç örneğidir. Akdeniz selvisine tek veya gruplar halinde oluk ve zerk mezarlıklarında, Burmahan Köyü altındaki vadideki ve Sağırin in kuzeyinde yaygın olarak rastlanır. Bir zamanlar bölgenin yoğun Akdeniz selvisi ormanları ile kaplı olduğu, ancak zaman içinde rastgele ağaç kesimi sonucu yok olduğuna inanılmaktadır. Bugün mevcut olan 440 ha lık alandaki Akdeniz selvileri, ulaģılması güç dağlık arazide yetiģmiģ olamsı dolayısıyla kesim-taģıma zorlukları nedeni ile nispeten emniyettedir. Karasal Türler ve Popülasyonlar REPTILIA (SÜRÜNGENLER) Günümüzde nesilleri azalmaya devam eden Reptilia sınıfının Türkiye de yaģayan türleri Testudinata ve Squamata ordolarına mensuptur. Testudinata (Kaplumbağalar) ordosunun Türkiye de 4 familyaya ait, 4 cins ve 8 türü bulunmaktadır. Emys orbicularis *Mauremys caspica *Testudo graeca Testudo hermanni *Trionyx euphrticus 167

168 *Caretta caretta *Chelonia mydas Yukarıdaki bu türlerden (*) iģaretli olanlar Antalya il sınırları içerisinde bulunmaktadır. Antalya il sınırları içerisinde yaģayan kertenkele ve yılanlar aģağıda verilmiģtir. Kertenkeleler Hemydacylus turcicus Agama stellis Chama chameleon Ohisaurus opadus Lacerta danfordi Lacerta trilineata Lacerta pamphilica Ophisops elegans Ablepharus kitaibeli Chalcides ocellatus Mabuya vittata Ophimorus punctatissimus Blanus strauchi Yılanlar Typhops vermicularis Coluber caspius Coluber najadum Coluber ravergieri Eirenis modestus Elaphe quatuorlineata Natrix natrix Natrix tessellata Telescopus fallax Malpolon monspessulanus Vipera xanthia Vipera ursini kör yılan hazer yılanı ince yılan kocabaģ yılan uysal yılan yarı sucul yılan su yılanı kedi gözlü yılan çukur baģlı yılan Ģeritli engerek küçük engerek KUġLAR Bölgenin yerli kuģları ve göçmen olarak gelip yılın belli zamanlarında görülen kuģ türleri aģağıdaki listede verilmiģtir. Podiceps cristatus Podiceps ruficollis Puffinus puffinus Calonectris diomedea Hydrobates pelagicus bahri yumurta piçi siyah gagalı yelkovan sarı gagalı yelkovan fırtına kırlangıcı 168

169 Phalacrocorax pygmeus Ardea cinerea Cosmerodius albus Egretta garzetta Bulbulcus ibis Nycticorax nycticorax Botaurus stellaris Ciconia ciconia Ciconia nigra Platalea leucorodia Plegadis falcinellus Phoenicopterus ruber Anser anser Anser albifrons Todorna todorna Anas platyrhnchos Anas strepera Anas penelope Anas clypeata Mamaronetta angustirostris Netta rufina Aythya fuligula Mergus serrator Haliaetus albicilla Pandion haliaetus Accipiter brevipes Accipiter nisus Accipiter gentilis Buteo lagopus Buteo rufinus Pernis apivorus Aquila chrysaetos Aquila heliaca Aquila clanga Neophron percnopterus Gypaetus barbatus Aegypius monachus Gyps fulvus Circus aeruginosus Circus cyaneus Falco tinnunculus Falco naumanni Falco columbarius Falco eleonorae Falco peregrinus Falco cherrug Alectoris chukar Coturnix coturnix Francolinus francolinus Rallus aquaticus cüce karabatak gri balıkçıl beyaz balıkçıl küçük beyaz balıkçıl öküz balıkçılı gece balıkçılıs balaban beyaz leylek siyah leylek kaģıkçı balıkçıl çeltik kargası flamingo yaban kazı kara kaz kuģaklı ördek yeģilbaģ ördek boz ördek ıslıklı ördek kaģık gaga dar gagalı ördek macar ördeği tepeli patka tepelikli ördek beyaz kuyruklu kartal balık kartalı kısa tırnaklı atmaca atmaca çakır kuģu paçalı Ģahin kızıl Ģahin arı yiyen çaylak kaya kartalı Ģah kartal büyük bağırgan kartal akbaba sakallı akbaba rahip akbaba kızıl akbaba kırmızı doğan mavi doğan kerkenez küçük kerkenez güvercin doğanı kaya doğanı doğan ulu doğan kınalı keklik bıldırcın turaç su yelvesi 169

170 Porzana parva Porzana pusilla Crex crex Gallinula choloropus Fulica atra Porphyrio porphyrio Anthropoides virgo Otis tarda Burhinus oedicnumus Glareola nordmanni Glareola pratincola Scolopax rusticola Gallinago gallinago Gallinago media Lymnocryptes minimus Limicola falcinellus Calidris canutus Calidris minuta Calidris alba Tringa totanus Tringa erythropus Tringa stagnatilis Tringa hypoleucos Tringa glareola Numenius arguta Numenius tenuirostris Himantopus himantopus Charadrius dubius Charadrius leschnaultii Venellus venellus Chettusia gregaria Larus ridibundus Larus minutus Larus fuscus Larus audouinii Larus genei Gelochelidon nilotica Sterna hirundo Columba palumbus Columba livia Streptopelia turtur Clamator glandaris Cuculus canorus Bubo bubo Asio otus Asio flammeus Otus scopus Athena noctua Strix aluco Caprimulgus europaeus küçük benekli su yelvesi cüce benekli su yelvesi bıldırcın klavuzu yeģil ayaklı su tavuğu su tavuğu kırmızı ayaklı su tavuğu telli turna büyük toy kocagöz siyah kanatlı bataklık kırlangıcı bataklık kırlangıcı çulluk bataklık çulluk büyük bataklık çulluğu cüce bekasin geniģ gagalı balıkçıl kuģu kırmızı göğüslü kum kuģu küçük kum kuģu beyaz çakıl kuģu kızılbacak pas rengi kızılbacak bataklık siyah bacağı beyaz karınlı yeģil bacak orman kızıl bacağı büyük kervan çulluğu ince gagalı kervan çulluğu uzunbacak küçük kolyeli yağmur kuģu büyük kum yağmur kuģu kız kuģu step yağmur kuģu karabaģ martı cüce martı siyah martı auduin martısı ince gagalı martı gülen deniz kırlangıcı deniz kırlangıcı tahtalı kaya güvercini üveyik Tepeli guguk kuģu guguk kuģu puhu kuģu kulaklı orman baykuģu bataklık baykuģu cüce baykuģ kukumav alaca baykuģ çoban aldatan 170

171 Apus melba Merops apiaster Alcedo atthis Holcyon smyrnensis Ceryle rudis Upupa epops Dendrocopos syriacus Dendrocopos minor Jynx torquilla Eremophila alpestris Calandrella brachydactyla Lullula arborea Galerida cristata Alauda arvensis Hirundo rustica Ptyonoprogne rupestris Riparia riparia Delichon urbica Motacilla alba Motacilla flava Lanius minor Lanius nubicus Lanius collorio Prunella modularis Acrocephalus scirpaceus Acrocephalus arundinaceus Acrocephalus melanopoga Acrocephalus schoenobaenus Cettia cetti Hippolais pallida Hippolais olivetorum Sylvia communis Sylvia curruca Sylvia borin Sylvia hortensis Sylvia rueppeli Phylloscopus sibilatrix Regulus regulus Regulus ignicapillus Muscicapa striata Ficedula hypoleuco Saxicola torquata Saxicola rubetra Monticola solitarius Monticola saxatilis Oenathe oenathe Oenathe isabellina Oenathe hispanica Oenathe lugens Phoenicurus phoenicurus beyaz karınlı sağan arı kuģu yalı çapkını izmir yalı çapkını siyah-beyaz dere kuģu ibibik suriye alaca ağaçkakanı küçük ağaçkakan boyun çeviren kulaklı tarla kuģu kısa parmak tarla kuģu ağaç tarla kuģu tepeli tarla kuģu tarla kuģu kır kırlangıcı kızıl kırlangıç kum kırlangıcı pencere kırlangıcı kuyruk sallayan sarı çoban aldatan siyah alınlı örümcek kuģu maskeli örümcek kuģu kırmızı sırtlı örümcek kuģu çit serçesi saz ardıcı büyük saz ardıcı büyük orman ardıcı çit ardıcı bataklık bülbülü beyaz mukallit gri ötleğen çit ötleğeni bahçe ötleğeni orfeus ötleğini maskeli ötleğen çalı bülbülü çalıkuģu sürmeli çalıkuģu benekli sinek yutan siyah sinek yutan taç kuģu çayır taç kuģu mavi kaya ardıcı kaya ardıç kuģu kuyruk kakan step kuyruk kakanı kara kulaklı kuyruk kakan siyah sırtlı kuyruk kakan bahçe kızıl kuyruğu 171

172 Erithacuc rubecula Lusciana svecica Lusciana megarhynchos Cercotrichas galactotes Turdus merula Turdus pilaris Turdus iliacus Panarus biarmicus Aegithalos caudatus Remiz pendulinus Parus major Parus ater Parus caeruleus Parus lugubris Sitta krueperi Sitta europaea Sitta neumayer Certhia brachydactyla Troglodyetes troglodyetes Cinclus cinclus Emberiza calandra Emberiza cia Emberiza citrinella Emberiza melanocephala Emberiza hortunlana Emberiza caesia Emberiza schoeniclus Fringilla montifringilla Fringilla coelebs Corduelis corduelis Corduelis chloris Acanthis cannabina Serinus serinus Passer domesticus Passer hiponiolensis Sturnus vulgaris Sturnus roseus Oriolus oriolus Garrulus glandarius Pica pica Corvus corax Corvus corone Corvus monedulla kızıl gerdan buğdaycıl alaca göğüslü bülbül bülbül dik kuyruk karatavuk ardıç kuģu pas rengi ardıç kuģu sakallı uzun kuyruk beyaz tepeli uzun kuyruk çulha kuģu çam baģtankarası mavi baģtankara esmer baģtankara cüce sıvacı kuģu sıvacı kuģu kaya sıvacı kuģu bahçe tırmaģık kuģu çit kuģu su karatavuğu tarla kiraz kuģu sarı kiraz kuģu karabaģ kiraz kuģu kiraz kuģu gri kiraz kuģu bataklık kiraz kuģu dağ ispinozu ispinoz saka florya keten kuģu kanarya serçe bataklık serçesi kayalık serçesi sığırcık pembe sığırcık sarı asma kestane kargası saksağan büyük karga leģ kargası küçük karga MEMELĠLER Bölgedeki memeli türleri Ģunlardır. Pipistrellus pipistrellus Ursus arctus syriacus Canis lupus cüce yarasa** boz ayı* kurt 172

173 Canis aureups Vulpes vulpes Meles meles Martes martes Mustela nivalis Lutra lutra Felis silvestris Lynx lynx Sus scorofo Cervus elephus maral Capreolus capreolus Dama dama Capro aegagrus aegagrus Ovis amon anatolica Sciurus anomalis Castor fiber Aquatik Türler ve Populasyonları Kürklü Hayvanlar çakal kızıl tilki porsuk** ağaç sansarı** gelincik** su samuru** yabani kedi*** vaģak yaban domuzu* kızıl geyik karaca alageyik yaban keçisi* yabani koyun sincap avrupa kunduzu BALIKLAR Deniz Balıkları: Lichia amia Seriola Mulus barbutus Balistes cabricus Sparus aurata Solea vulgaris Zeus faber Pagrus pagrus Serranus ssp. Sphyreana scrifa Diplodus annularis Trachurus mediterraneus Trachurus mediterraneus Maena smaris Scopthalmus maeotws Diplodus sargus Epinephelis aeneus Mugil sp. Xiprehas glasdius Triglia lucerna Scomber japonicus Mustelus mustelus Boops boops Pomatomus salatatrix Scorpaena porcus Pomatomus salatatrix Oblada melanura Pagellus sp. Akya Avcı Barbunya Çütre Çipura Dil-pisi Dülger Fangri Hani Iskarmoz Ġskorpit Ġsparoz Ġstavrit (Kraça) Ġstavrit (Karagöz) Ġzmarit Kalkan Karagöz Kaya Balığı Kefal Kırlangıç Kolyoz Köpek Balığı Kupez Levrek Lipsöz Lüfer Melanurya Mercan 173

174 Trisopterus minutus cahelanus Mezgit Lithognathus mormyrus Mırmır Umbrino cirrhosa Çinakop Ephinephelus alletteoratus Orfoz Euthynus allettroratus Orkinos Sarda sarda Palamut Sardinella sp., S. Aurite S. Mederensis Sardalya Boops salpa Sarpa Dentex dentex Sinargit Aksa fallax Tirsi Pagrus ehrembergi Trança Sarda sp. Torik Sphyraena Turna Scomber scomber Uskumru Raya sp. Vatoz Belone belone Zargana Scopmberesox saurus Zurna Tatlı Su Balıkları: Salmo sp. Alabalık Clarias Iazera Karabalık Helix sp. Salyangoz Cyprinus carpio Sonar Silirus glaris Yayın Anguilla anguilla Yılan Balığı Tatlı Su Levreği Adi Sazan Diğer Deniz Ürünleri: Yengeç Ahtapot Ayna Böcek Deniz anası Deniz salyangozu Ġstakoz Kalemerya Karides Midye Mürekkep Balığı Sünger 174

175 E.3.3. Hayvan YaĢama Hakları 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu Çerçevesinde Yapılan ÇalıĢmalar; OluĢturulan Ġl Hayvanları Koruma Kurulu, Antalya Valisi baģkanlığında bugüne kadar 23 defa toplanmıģtır. Ġlimiz bünyesinde, 3 adet Geçici Bakım Evi bulunmakta bulunmakta olup, BüyükĢehir Belediyesinin desteği ile bugüne kadar civarında sahipsiz hayvan kısırlaģtırılarak aģılanmıģ, sahiplenilmek istenenler sahiplendirilmiģ, kalanlar doğal ortama bırakılmıģtır. Ġl Müdürlüğümüze yapılan baģvurulara istinaden, 8 (bir) adet Ġhracata Uygunluk Belgesi ve 1(bir) adet Ġthalata Uygunluk Belgesi düzenlenmiģtir. Yapılan denetimler sonucunda, Antalya BüyükĢehir Belediyesince düzenlenen Ev ve Süs Hayvanı satıģı Yapan ĠĢletmelere (petshop) Yönelik eğitim programı düzenlenmiģ, 41(kırkbir) adet eğitim sertifikası verilmiģtir. Av ve Yaban Hayvanı satıģı yapmak isteyen 5 (beģ) adet petshop a Av ve Yaban Hayvanı Bulundurma ve SatıĢ Ruhsatı verilmiģtir. Ġlimiz sınırları içerisinde bulunan A gurubu BüyükĢehir Belediyesi hayvanat Bahçesi ve b grubu Tekirova EKO Park denetlenmiģtir. Büyük Ģehir Hayvanat bahçesine yeni alınan hayvan türleri için 6 (altı) adet Ek-6 Av Ve Yaban Hayvanı Ġle Ürün Bulundurma Belgesi düzenlenmiģtir. Ayrıca hayvanat bahçesindeki değiģikler (ölüm, doğum vb) Ek-6 belgesine iģlenmiģtir yılı içerisinde Manavgat Oymapınar Beledinde bulunan; Oymapınar hayvanat bahçesine B grubu hayvanat bahçesi ruhsatı verilmiģtir yılında 3 adet CĠTES belgesi düzenlenmiģtir. 175

176 Tablo 73: Antalya Ġli Ġlçeler Hayvan Varlığı ĠLÇE ADI BÜYÜKBAġ KÜÇÜK BAġ TEK TIRNAKLI KEDĠ-KÖPEK KANATLI SIĞIR MANDA KOYUN KEÇĠ AT KATIR EġEK KÖPEK KEDĠ TAVUK BILDIRCIN - KEKLĠK DĠĞER KÜMES HAYVANLARI 00-Merkez Akseki 1, , , Aksu ,460 4, , Alanya Çamyuva Demre , , DöĢemealtı 13, ,000 25, ,000 2, Elmalı 9, ,000 46, ,000 2, Finike GazipaĢa GündoğmuĢ 1, ,000 11, , Ġbradı 1, ,500 9, KaĢ Kemer , , Kepez 5, ,000 2, ,000 20, Konyaaltı 1, , , Korkuteli Kumluca 2, ,300 7, ,000 3, Manavgat 18, ,350 63, , MuratpaĢa , Serik TOPLAM 117, , ,724 1,993 2,021 2,592 11,121 3, ,881 22,000 9,480 Kaynak: Tarım Ġl Müdürlüğü

177 TEK TIRNAKLI KÜÇÜK BAġ BÜYÜK BAġ E Evcil Hayvanlar Tablo 74: Evcil Hayvanlar ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ AKSU ALANYA ÇAMYUVA ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KALE KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK GENEL TOPLAM KEDĠ KÖPEK KANATLI Kaynak: Ġlçe Kaymakamlıkları ve ilçe Belediyeleri 2010 E Sahipli Hayvanlar Tablo 75: Sahipli Hayvanlar ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ AKSU ALANYA ÇAMYUVA ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KALE KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK MANDA 60 BUZAĞI DANA ĠNEK ÖKÜZ BOĞA B.BAġ TOPLAM KOYUN KEÇĠ K.BAġ TOPLAM AT KATIR EġEK GENEL TOPLAM TOPLAM Kaynak: Ġlçe Kaymakamlıkları ve Belediyeleri,

178 Sahipli Hayvanlara Yönelik Poliklinik Hizmetleri: Küçük hayvan polikliniğinde sahipli hayvanlar için mikroçip numaraları üzerinden elektronik ortamda Hayvan Kayıt Sistemi ne kayıt, muayene, tedavi, operasyon ve aģılama hizmetleri ücretli olarak verilmektedir. Tablo 76: Poliklinik Hizmetleri Poliklinik Hizmetleri Toplam Muayene edilen hayvan sayısı 437 Tedavi edilen hayvan sayısı 99 Yapılan karma aģısı sayısı 116 Yapılan kuduz aģısı sayısı 131 Antiparaziter ilaç uygulama sayısı 49 KısırlaĢtırılan hayvan sayısı 39 Tedavi amaçlı opere edilen hayvan sayısı 14 Mikroçip numarası ile kaydı yapılan hayvan sayısı 131 Isırık vakası takibi sayısı 54 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Kültür Çadırı Hizmetleri: Kültür çadırlarına vatandaģlar tarafından getirilen sahipli hayvanlara ücretsiz kuduz aģısı yapılmaktadır. Tablo 77: Kültür Çadırı Hizmetleri Kültür Çadırı Hizmetleri Toplam Muayene edilen hayvan sayısı 139 Yapılan kuduz aģısı sayısı 136 Tedavi edilen hayvan sayısı 3 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 E Sahipsiz Hayvanlar Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri: Sahipsiz hayvanlar için muayene, tedavi, müģahede, kısırlaģtırma, aģılama, iģaretleme ve sahiplendirme ya da alındığı ortama geri bırakılma hizmetleri sunulmaktadır. Tablo 78: Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri Geçici Bakımevi Faaliyetleri Kedi Köpek Toplam Toplanan hayvan sayısı Tedavi edilen hayvan sayısı KısırlaĢtırılan hayvan sayısı Tedavi amaçlı opere edilen hayvan sayısı Sahiplendirilen hayvan sayısı Doğaya salınan hayvan sayısı Kuduz aģısı yapılan hayvan sayısı Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi,

179 E Nesli Tehlike Altında Olan Ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar Ġlimiz sınırları içinde nesli tehlike altında olması muhtemel evcil hayvan bulunmamaktadır. E Hayvan Hakları Ġhlali Hayvan haklarının ihlal edildiğinin tespiti halinde gerekli iģlemler yapılmaktadır. Hayvan haklarını koruma kanununun çıkmasına müteakip bu yöndeki çalıģmaların daha da sağlıklı olacağı düģünülmektedir. E Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği Konu ile ilgili olarak, tüm tüm kamu, kurum ve kuruluģları üstlerine düģen görevi yerine getirmektedir. E.4. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA YER ALAN ALANLAR E.4.1. Milli Parklar Antalya ġube Müdürlüğü nün sorumluluk alanında; Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü nün Sorumluluk Alanında Ġse ; 1 adet Olimpos - Beydağları Sahil Milli Parkı; Tablo 79: Antalya Ġl Sınırları Ġçerisindeki Milli Parklar MĠLLĠ PARKLAR ALAN (ha) KAYNAK DEĞERLERĠ Köprülü Kanyon Tarihi, tabii Termessos 6702 Tarihi, Tabii, arkeolojik(dinlenme ve eğlenme) AltınbeĢik 1156 Tipik mağara morfolojisi Beydağları Tarihi, Tabii, Arkeolojik Kaynak: Batı Akdeniz Bölge Müdürlüğü,2011 Güllük Dağı (Termossos ) Milli Parkı: Antalya Merkez Ġlçesi ve Korkuteli Ġlçesi mülki hudutları içinde kalmaktadır hektar koru ve bozuk koru, hektar kayalık kısım olmak üzere toplam 6702 hektar sahayı kapsamaktadır. Bina ve tesis olarak bir adet giriģ kontrol ile ziyaretçi merkezi binası bulunmaktadır. Bu binada parkta doğal olarak bulunan bitki ve hayvan türlerinin sergilediği bir müze salonu, her sene ihale ile iģletilen, ziyaretçilere hizmet veren lokanta, kitap reyonu ve halı reyonu bulunmaktadır. Antalya merkezine 29 km mesafede olup Milli Parklar Müdürlüğü ne bağlı Milli Park ġefliğince idare edilmektedir. Antalya nın kuzeyinde geniģ düzlükler oluģturan traverten basamaklardan sonra 179

180 yükselen Toroslar ın Güllük Dağı yamaçlarında yer alan antik Termossos Kenti ni, Anadolu nun yerli ırkı olan Solimler kurmuģtur. Termossos ve Solimler hakkında kesin bilgiler olmamakla beraber Bellerefon Destanına bağlı olarak, Homer in Ġtalya sında Solimler den Termossos halkı diye bahsedilmektedir. Solimlerin tarih sahnesine çıkıģları, Ġ.Ö. 333 te Ġskender e karģı koymalarıyla belgelenmektedir. Akdeniz kıyılarında yer alan diğer antik kentler farklı kavimlerin yerleģim alanı olarak, birbirini takip eden farklı kültürlerin izlerini taģırken; Termosso nun çok değiģik kültürlerin izlerini taģımaması, kentin Güllük Dağları nın sarp yamaçları arasında kurulmuģ almasının sağladığı ulaģım zorluğu ve Solimler in bağımsız yaģama tutkusundan kaynaklandığı anlaģılmaktadır. AĢağı Ģehir, ġehir merkezi ve Mezarlık olarak 3 bölümden geliģen Termossos antik kentinin mimari stil, kentin Roma ile yakın iliģki içinde bulunduğunu göstermektedir. Kentin surları, kuleler, karayolu, Hadrian kapısı, Gymnasium, Agora Tiyatro, Odeon, zengin süslemeli mezarlar, kentin içme suyunu sağlayan sarnıçlar ve drenaj sistemi Termessos un en görkemli kalıntılarıdır. Milli parkta; Güllük Dağı nın sarp kayaları, duvarları 600 m ye kadar yükselen Mecine Kanyonu gibi jeomorfolojik özellikleri yanında, Akdeniz ikliminin bitki topluluklarını sergileyen orman ve maki örtüsü, bu doğal yaģam ortamında barınan dağ keçisi, alageyik, Ģahkartal gibi nadir yabani hayvan türleri bulunmaktadır. Yukarıda tanımlanan kaynaklara sahip olan Termessos antik kenti 1970 yılında milli park olarak ilan edilmiģtir. %90 ı yabancı olan yerli ve yabancı turistlerce 12 ay ziyaret edilen Termessos tan en uygun yararlanma zamanı Mart-Aralık ayları arasındadır. Beydağları (Olimpos) Sahil Milli Parkı Antalya merkez ilçesi ve Kemer ilçesi hudutları içerisinde hektarlık sahayı kaplamaktadır. Milli Park Müdürlüğü ne bağlı Milli Park ġefliği nce idare edilmekte olup, merkezi Antalya ya 44 km mesafede ki Antalya-Muğla sahil yolu üzerinde ki Kemer Ġlçesindedir yılında milli park olarak ilan edilmiģtir. Beydağları Milli Parkı, Antalya bölgesinin tabiat tarihi yönünden enteresan morfolojik yapısı, flora ve fauna zenginliği ile nadir tabiat güzelliklerine sahiptir. Ayrıca, prehistorik devirden günümüze kadar insan yaģamını aksettirecek arkeolojik kalıntıları mevcut olup,her türlü su sporuna imkan veren doğal plajları ve birer tabiat harikası değerinde ki sahil Ģeridini (köy ve körfezleri) içine almaktadır. Kıyı turizminin aktif olduğu bir mevsimde kıģ sporlarına da imkan veren Beydağları; rekreasyonel özellikleriyle Antalya sahilinin batısında ki dimdik yükselen haģin jeomorfolojik yapısı ile haģmetli bir görünüme sahip bulunmaktadır. Kumlu, çakıllı plajları, büyüklü küçüklü koyları, körfezleri, yaz sıcağında serin bir yayla olan Kesme Boğazı Vadisi ve dorukları 2366 m ye ulaģan Tahtalı Dağı yörenin jeomorfolojik özelliklerinin en ilginç örnekleridir. Akdeniz bölgesinin tüm ekolojik koģullarına sahip yörede bitki örtüsü deniz kıyısında fıstık çamları ile baģlar. Yükseldikçe kızılçam, karaçam ve 1000 m nin üstünde sedir ağaçları ile devam eder. Milli parkın orman örtüsü, zengin maki toplulukları ile desteklenmektedir. Bu zengin tabiat Ģartları, yaban hayvanlarının yaģam alanı olarak da büyük değer taģımaktadır. Tahtalı Dağı nda on sene öncesine kadar aģırı avlanmalara rağmen nesli tükenmeyen dağ keçileri, günümüzde kesin koruma altına alınmıģtır. Tarih öncesinin Beldibi Mağarası nda ki buluntuları, Ġ.Ö yıllarından beri yörenin yerleģim görmüģ olduğunu kanıtlamaktadır. Gelidonya Burnu nda Ġ.Ö yıllarında Bronz Çağı na ait bir batık gemi bulunması, antik çağların Likya bölgesindeki ormanları, tarih boyunca deniz kavimlerini bu yöreye yöneltmiģtir. 180

181 Kemer yakınında ki Ġdiros, Adrasan Limanı, Gelidonya Burnu batısındaki Gagai yörenin diğer tarihi yerleģim yerleridir. Olimpos antik kentine iki saat uzaklıktaki dağlık arazide kalker ve serpantin formasyonları kontağındaki çatlaklardan çıkan doğal gaz, yüzyıllardır yanmakta ve Beller Ofestes mitolojisine YanartaĢ (Chemaera) adıyla geçerek, yöreye mitolojik bir değer kazandırmıģtır. Akdeniz iklim koģullarına sahip yörede yılın 12 ayında her türlü deniz sporları, piknik, kamping, yürüyüģ, su altı sporları yapmak ve tarihi yerleri gezmek mümkündür. Köprülü Kanyon Milli Parkı: Antalya ili Manavgat ilçesi BeĢkonak nahiyesi hudutları içinde hektar sahayı kaplamaktadır. Antalya dan 87 km uzaklıkta olup, Manavgat ĠĢletme Müdürlüğü ne bağlı Milli Paark ġefliği nce idare edilmektedir. Milli Parkın ana kaynağını oluģturan Köprülü Irmağı göller yöresindeki Eğridir Gölü nün güneyindeki Toros Dağlarından doğar, 120 km uzunluğundaki vadide değiģik özellikler göstererek güneye doğru uzanır ve tarihi Aspendos yakınlarından Akdeniz e dökülür. Irmağın iki yanından giderek yükselmeye baģlayan arazi yapısı Bozburun (2500 m) ve Dipoyraz (2980 m) Dağları nda yörenin en yüksek noktalarını oluģturur. Köprülü Irmağı nın Bolasan Köyü ile BeĢkonak nahiyesi arasında oluģturduğu yarma vadi 14 km uzunluğu ve 100 m yi aģan duvarları ile ülkemizin en uzun kanyonudur. Kanyon duvarlarından dökülen kaynakların içerisindeki değiģik kast Ģekilleri ilginç özellikler gösterir. Köprülü Irmağı gibi onu besleyen kolları da benzer morfolojik yapıya sahiptir. Milli Parkta vadi tabanlarından dağların çıplak doruklarına doğru çam, selvi, sedir ve çok sayıda yapraklı ağaç türlerinden oluģan bitki örtüsü ile desteklenmektedir. Parkın bitki örtüsünün en ilginç özelliklerinden biriside ülkemizin yalnızca bu yöresinde bulunan 400 hektar büyüklüğündeki Akdeniz selvi ormanıdır. Milli Park Doğal güzellikleri kadar zengin tarih ve arkeolojik kaynaklara da sahiptir. Ġ.Ö. 5 yy da kurulmuģ olan antik Selge kentinin tiyatrosu, agorası, Zeus ve Artemis Tapınakları, Ġçme suyu sarnıçları, köprülü ırmağı Kocaçay üzerinde inģa edilen oluk ve böğrüm köprüler, su kemerleri ile Selge yi Pamfilya nın sahil kentine bağlayan taģ kaplamalı tarihi yol, milli park içerisinde bulunan kültürel kaynakların en çarpıcı örnekleridir. Köprülü Irmağı ve çevresi dağ keçisi, geyik gibi yaban hayvanları ile alabalık bakımından zengindir. Akdeniz kıyı kesimine göre daha az sıcak olan çevrede serinlemek, yörenin tüm doğal güzelliklerini görmek, ırmakta sportif amaçla balık avlamak, su sporları yapmak için Antalya ya gelen yabancı turistlerin %90 ı buraya gelmektedir. Mayıs-Ekim arası 6 ay ziyaretçi potansiyeli yüksek olmaktadır. E.4.2. Tabiat Parkları KurĢunlu, Ġncekum ve Mavikent Tabiat Parkı olmak üzere 3 adet Tabiat Parkı; E.4.3. Tabiat Anıtı 9 adet Tabiat Anıtı (Kızılağaç Köyü Lübnan Sediri, Kocakatran Lübnan Sediri, ġah Ardıç, Koç Sedir, Aslan Ardıcı, Karamık Köyü Sediri, Koca Sedir Ağacı, Dibek Sedir Ağacı, Gedelma Çınarı); 181

182 E.4.4. Tabiat Koruma Alanları Çığlıkara, Alacadağ, Dibek Tabiatı Koruma Alanı olmak üzere 3 adet Tabiat Koruma Alanı, Alacadağ Tabiatı Koruma Alanı: (Antalya-Finike) 427 Hektar Tesis tarihi: Nadir orman ağacı türlerinin yer aldığı 20 den fazla ağaç türüne sahip oluģu, bozulmamıģ doğal dokusu ve anıt ağaçların mevcudiyeti ile nadir bir orman ekosistemidir. Dibek Tabiatı Koruma Alanı: (Antalya-Kumluca) 550 Ha Tesis Tarihi: Anıt ağacı özelliğine sahip meģceresi ihtiva eden doğal özellikleri bozulmamıģ bir orman ekosistemidir. E.4.5. Orman Ġçi Dinlenme Yerleri Olimpos - Beydağları Sahil Milli Parkı Ġçinde; 2 adet kamp alanı (Göynük ve KındılçeĢme Kamp Alanları); 15 adet Günübirlik kullanım alanı (Topçam, Küçük Çaltıcak, Büyük Çaltıcak, Kargıcak-1, Kargıcak-2, Bahçecik, Beldibi-1, Beldibi-2, Beldibi-1/b-1, Beldibi-1/b-2, Beldibi-1/c, Beldibi-4, Üçgen, Kesme Boğazı-1, Kesme Boğazı-2); 5 adet durak noktası (Beldibi-1, Göynük-2, Göynük-3, Kemer-1 ve Kemer-2 Durak Noktası); 1 adet tur güzergahı (Göynük Kanyonu); 4 adet mola noktası (Yarıkpınar, Atbükü Koyu, Sazak Koyu ve Çıralı YanartaĢ Mola noktaları); Turizm amaçlı tahsis alanları ( Folklorik Yörük Parkı ve Tahtalı Teleferik Tesisleri) mevcuttur. Antalya Bölgesi Orman Müdürlüğü ormanları rekreasyonel kaynak değerleri bakımından önemli yoğunluk taģımakta, orman içi dinlenme yerleri bakımından önemli zenginliklere sahip bulunmaktadır. Açık havada eğlenme ve dinlenmenin kiģinin iģ gücünü arttıran, sosyal ve ruhsal yapısını olumlu yönde etkileyen bir faktör oluģu göz önüne alındığında, kırsal yerleģim alanların ve ormanları insan yaģamı ve mutluluğu için taģıdığı önem her geçen gün biraz daha artmaktadır. Ormancılık çalıģmaları yanında orman-halk iliģkilerini müspet yönde geliģtiren iç ve dıģ turizme büyük katkıda bulunan orman içi dinlenme yerleri çalıģmalarına Antalya orman Bölge Müdürlüğü büyük önem vermektedir. Orman içi dinlenme yerleri kaynak değerleri ve tesis amaçlarına göre 3 gruba ayrılmaktadır. 1) Yüksek kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik geceleme ve kamp tesislerini içeren sahalardır. 2)Yüksek kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik tesisleri içeren sahalardır. 3)Kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeli çok sınırlı olan mahalli ihtiyaçları 182

183 karģılamak üzere tesis edilmiģ günü birlik kullanım sahlarıdır. Antalya bölgesinde baģlıca orman içi dinlenme yerleri Ģunlardır: Topçam (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 17 km mesafede, deniz kenarında 13,5 hektarlık kullanım sahasına sahip bir piknik alanıdır. Bu sahanın da yerli ve yabancı ziyaretçi potansiyeli çok yüksektir. Ziyaretçiler günübirlik dinlenme ihtiyaçlarını gördükleri gibi, her türlü deniz sporlarını da yapabilmektedir. Büyük Çaltıcak (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 19 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 28 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Günde 4500 kiģiye hizmet verebilecek kapasitededir. Kargıcak I (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 21 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 3 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Kargıcak II (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 22 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 3.5 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Bu sahanın da yeli ve yabancı ziyaretçi potansiyeli çok yüksektir. Ziyaretçiler günübirlik dinlenme ihtiyaçlarını gördükleri gibi, her türlü deniz sporlarını da yapabilmektedir. Göynük (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 35 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarında 3 hektarlık çadırlı kamp alanı, 4.5 hektarlık bungola sahası bulunmaktadır. Çadırlı kamp alanlarında her türlü alt yapı mevcuttur. KındılçeĢme (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, deniz kenarında olup, Kemer e 4 km mesafededir. Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 8 hektar kullanım sahası bulunmakta olup, 1978 den beri halka hizmet verilmektedir. Ziyaretçilerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verecek tesislerin tamamı bulunmaktadır. Yılda 5000 aile çadır ve karavanlı olarak faydalanmaktadır. Ziyaretçiler, dinlenme ihtiyaçlarının yanında deniz sporları ve sportif balıkçılıkta yapabilmektedirler. Bu sahanın ziyaretçi potansiyeli normalin çok üstündedir. Bilhassa yabancı turistler ilkbahar ve sonbaharda buraya çok rağbet göstermektedirler Güllükdağı(Termessos)(B)Tipi Günübirlik Orman içi Dinlenme Yeri Antalya Milli Parklar Müdürlüğüne bağlıdır. Park giriģinde ki ziyaretçi merkezinde, parkta doğal olarak bulunan bitki ve hayvan türlerinin sergilendiği bir müze salonu ile her sene ihale ile iģletip ziyaretçilere hizmet veren çeģitli birimler bulunmaktadır. Bu günü birlik sahada ki doğal bitki ve hayvan varlığı, %90 ı yabancı olan ziyaretçi potansiyelini çok arttırmaktadır. 183

184 Ġncekum (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Alanya karayolu üzerinde ve deniz kenarında, Alanya ya 110 km, Alanya ya 23 km mesafede, 39 hektarlık kullanım sahası olan günübirlik ve kamp sahasıdır. Bu saha içinde ziyaretçilerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verebilecek tesisler mevcuttur.burası turizm potansiyelinin çok yüksek olduğu bir mevkide bulunması, yakın çevrede bu tür hizmet verecek bir alanın bulunmayıģı ve sahanın 33..kapalılıkta-optimal kuruluģta çam ormanları ile kaplı olması nedeniyle, yerli ve yabancı turistler tarafından büyük rağbet görmektedir. Ziyaretçi sayısı kapasitesinin iki katına çıkmaktadır kiģilik günübirlik saha, 250 adet çadır sahası, 25 adet karavan sahası kapasitesindedir. Yılda günübirlikçi, 200 aile çadırla, 300 aile karavanla dinlenme ihtiyaçlarını gidermektedir. Dönme (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya nın kuzeyinde 1100m rakımında, Alanya dan 25 km mesafede yol üzerinde 2 hektar kullanma sahası olan, yayla turizmine çok müsait bir günübirlik sahadır. OptimalkuruluĢta 3. kapalılıkta karaçam ormanlarıyla kaplıdır Sedre (B) Tipi. Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya-Mersin karayolu üzerinde ve deniz kenarında, Alanya ya 25 km mesafede 6 hektar kullanım sahası olan günübirlik dinlenme yeridir. 2. kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplı, bu dinlenme yeri, turizm potansiyeli çok yüksek olan Alanya ya yakın olduğundan gelen yerli ve yabancı turistlerin dinlenme ihtiyaçlarını karģılayarak turizme katkıda bulunmaktadır. Milli Egemenlik Günübirlik Kamping Alanı: Antalya-Alanya karayolu üzerinde, denize 1 km mesafede, Alanya ya 22 km, Antalya ya 108 km mesafede 15 hektar kullanım sahası olan günübirlik ve kamp alanıdır. 3. kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplıdır. Turizm potansiyelinin oldukça yüksek olduğu bir bölgede olduğundan ziyaretçi sayısı oldukça fazladır. Cebireis (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya _Mersin karayolunun 8. km sinde 5 km kuzey istikamette Cebireis Dağı nın üzerinde 500 hektar kullanım sahası olan bir dinlenme yeridir m yükseklikte olan bu sahada aynı zamanda Milli Park kaynak değerinde tarihi harabeler bulunmaktadır. Alanya daki turistik tesislere komģu olan bu sahada ki tarihi harabelere yabancı turistler büyük ilgi göstermektedirler. Sahilde 5 km mesafede bulunduğundan, yerli ve yabancı turistlere, aynı yerde hem deniz turizmini, hemde yayla turizmini yaģatabilmektedirler. KurĢunlu ġelalesi(b) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya Alanya karayolunun 16 km sinde 8 km kuzeyde, Antalya merkezine 24 km uzaklıkta, 693 hektar kullanım sahası olan bir dinlenme yeridir. Antalya ve yakın çevre halkı ile yabancı turistlerin bir dinlenme yeri olarak ilgisini çeken KurĢunlu ġelalesi manzara güzellikleri, bakir ve vahģi karakteri, ender değerli doğal güzellikleri ile yüksek ziyaretçi potansiyeline sahiptir. Saha; kızılçam, doğu çınarı, defne, harnup, yabani zeytin, sakız ağacı, söğüt, incir gibi yüksek bitkiler, mersin, alıç, zakkum, böğürtlen, sütleğen, yabani gül, ılgın, ladin, tesbih, kermes meģesi, kekik, nane, hayıt, eğrelti, sarmaģık, çadır otları, ada soğanı gibi alt flora, topalak su nanesi, kamıģ ve nilüfer gibi su bitkileri ile kaplıdır. ġelalenin ana su kaynağını Gelinboğan Pınarı ndan çıkan Kalabaklı deresi teģkil 184

185 etmektedir. ġelale 12 m yüksekten dökülmektedir. Döküldüğü yerde meydana gelen küçük gölcükte derinlik 5-6 m dir. Uzunluğu 36 m, geniģliği 45 m olup, alanı 2000 m 2 ye yakındır. ġelalenin dibinde bulunan içilebilir nitelikte su kaynağı, inģa edilen terfi ve tevzi kaynağı sistemiyle sahaya dağıtılmıģtır. ġelalenin bulunduğu ve aktığı vadi arasında yürümek, inerek ve tırmanarak vahģi güzellikleri gezip görmek ziyaretçilere oldukça zevk ve heyecan vermektedir. Bölgede ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karģılayacak birimler mevcuttur. Kalabalık dere boyunca, büyük Ģelalenin baģlangıcından itibaren 700 m lik alanda aynalı sazan ve siroz üretimi yapılmaktadır. Yılda ortalama yerli ve yabancı ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir. Yararlanma zamanı Nisan-Kasım ayları arası 8 aydır. Düzlerçamı (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Korkuteli karayolu üzerinde Antalya ya 27 km mesafede, 7 hektar kullanım alanına sahip bir piknik yeridir. Antalya nın içinde boğucu sıcaktan kurtulmak için yerli ve yabancı ziyaretçilerin rağbet ettiği 2. kapalılıkta orman örtüsüne sahip serin bir bölgedir. Ziyaretçi potansiyeli Nisan-Mayıs aylarında çok yüksektir. Kepez(B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Burdur karayolu üzerinde Antalya dan 10 km mesafede, 16 hektar kullanım alanına sahip bir alandır yılından beri tescilli piknik yeri olarak kullanılmaktadır. ManavuĢak (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri Antalya-Alanya karayolu üzerinde Alanya ya 18 km mesafede, 5.5 hektar kullanım alanına sahip bir alandır yılından beri tescilli olarak hizmet vermektedir. Böğrüm Köprü (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya il merkezine 92 km mesafede olup, Alanya ya 50 km uzaklıktadır. Antalya-Manavgat karayolu üzerinde ki TaĢağıl kavģağından 43 km kuzey istikamette olup 3 hektar kullanım sahası vardır. Bu dinlenme yeri 1973 yılında Milli Park ilan edilen Köprülü kanyon Milli Parkı nın master planında dinlenme yeri olarak ayrılmıģtır. Roma devrine ait Köprü ırmağı ve Böğrüm Köprü; dar kanyonlar, Greko-Romen tiyatrosu, ortadoğunun en bakir ormanı olan 400 hektar geniģliğinde ki Akdeniz selvi ormanı, tarihi Selge Ģehrinin kalıntıları, su ürünlerinden alabalık, olta balıkçılığı, yaban hayatından geyik, dağ keçisi ve ayı gibi hayvan potansiyeli ile %90 ı yabancı olan ziyaretçi potansiyelini daha da çok artırmaktadır. Türkbeleni (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Manavgat ilçe merkezi imar planı hudutları içerisinde kalmakta olup 39.5 hektar ormanlık saha içinde, 10 hektar kullanma sahası olan bir piknik yeidir. Kent içinde manzaralı bir yerde bulunması ve ulģım sorununun olmaması, birde tünekbeleni yöresinin yeģil dokusundan dolayı ziyaretçi potansiyeli oldukça fazladır. Seydiköy (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Burdur karayolu üzerinde, Bucak ilçe merkezine 5 km mesafede, 5 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. Sahil yolu hariç Türkiye nin bütün vilayetlerinden Antalya ya bu yol üzerinden gelinmektedir. Bu karayolu üzerinde baģka bir dinlenme yeri olmadığından, Antalya ya gelen bütün yerli ve yabancı turistler buraya büyük ilgi göstermektedirler. Bu nedenle ziyaretçi potansiyeli oldukça yüksektir. 185

186 Sarnıçtepe (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Kumluca karayolu üzerinde, Kumluca ilçe merkezine 3 km mesafede, 20 hektar kullanım alanına sahip bir beldedir. Burası optimal kuruluģu 2.5 kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplı, 270 m rakımlı tepe üzerinde olup, etrafı normal kapalılıkta orman devamlılığı ile bütünleģmektedir. Bu tepe ile 5km uzaklıkta deniz arası narenciye bahçeleri ile kaplı olup, bu piknik yerine gelen ziyaretçiler denizi kuģ bakıģı seyredebilmektedirler. Alara ġelalesi (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: GündoğmuĢ ilçesine 17 km mesafede, Ģelaleyi içine alan 2 hektar kullanım alanına sahiptir. Alara ġelalesi, Milli park kaynak değerinde rekreasyon potansiyeli yaratmaktadır. Yabancı ve yerli turistler Ģelaleye büyük ilgi göstermektedirler. Evliyatepe (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: GazipaĢa ilçesine 5 km mesafede, deniz kenarına 50 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. 150 m rakımlı geniģ kullanım alanı olan bu yer, kamping sahası olarak da kullanıma müsaittir. Germiyan (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Akseki ilçesinin Cevizli kasabasına 5 km mesafede, 5 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. 2.5 kapalılıkta kızılçam ormanı ilekaplı olan bu sahanın çevresinde normal kapalılıkta bir orman mevcuttur yılında Müdürlüğümüzce yapılan yatırım projeleri ise; EĢenadası Alageyik Ü. Ġst. Trafo Yapımı, KurĢunlu ġelalesi Tabiat Parkı Tel Ġhata Onarımı, AltınbeĢik Mağarası Milli Parkı Tuvalet Kabini Alımı, Çığlıkara Tabiatı Koruma Alanı Bariyer Kapı Yapımı, Kıbrısçayı YHGS Yönetim ve GeliĢme Planı, Tüm Sahalara Piknik Ünitesi Alımı, EĢenadası Alageyik Üretme Ġstasyonu Güvenlik ve Ġzleme Sistemi, EĢenadası Alageyik Üretme Ġstasyonu Bekçi Evine Elektrik Hattı Çekilmesi, ÇalıĢdağı Tepesi 1. Derece Arkolojik Sit Alanı Restorasyon Projeleri, KurĢunlu ġelalesi Tabiat Parkı etüt proje ( ), AltınbeĢik Mağarası Milli Parkı Uzun Devreli GeliĢim Planı Yapımı (Ġl Özel Ġdaresi Ödeneği / ), Termessos Milli Parkı Ziyaretçi Merkezi Restorasyon Projeleri (Ġl Özel Ġdaresi Ödeneği), Köprülü Kanyon Milli Parkı Uzun Devreli GeliĢim Planı Revizyonu (Ġl Özel Ġdaresi Ödeneği / ) ve Sokak Hayvanları Rehabilitasyon Projesi ( ) Ģeklindedir. E.4.6. Biyogenetik Rezerv Alanları Konu ile ilgili bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. E.4.7. Biyosfer Rezerv Alanları Konu ile ilgili bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. 186

187 E.4.8. Özel Çevre Koruma Bölgeleri ÖZEL ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ BÜNYESĠNDE BULUNAN ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGELERĠ BELEK BÖLGESĠ : 1. BÖLGENĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ VE ĠDARĠ YAPI: Antalya Ġli sınırları içinde yaklaģık 135 km 2.lik bir sahayı kapsamaktadır ve Karadayı yerleģmenin kuzey batısında bulunan Yassıyusuflar tepesinden baģlayarak Evrenseki Belediyesinin doğusuna kadar uzanır. Batısında Belek Belediyesi, doğusunda Ilıca Belediyesi komģu belediyelerdir. Belek Belediyesinin yaklaģık 375 hektar alanı (tarım alanı) bölge sınırlarımız içindedir. Belek Bölgesi yaklaģık 5 km geniģliğinde denize paralel olarak yaklaģık 23 km uzanmaktadır. Bu 23 km lik kumsalın 4,5 km lik kısmı Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi dıģında bırakılmıģtır. Bölge içerisinde Manavgat ve Serik Ġlçeleri idari sınırları içinde 5 Belediye, 1 mücavir alan (TaĢağıl mücavir sahası) ve 6 köy bulunmaktadır. Bölgede yerleģik nüfus yaklaģık kiģidir, toplam II. Konut sayısı 9600 adettir (yazın en az kiģi), turistik tesislerin toplam kapasitesi yataktır, resmi kurumlara ait dinlenme tesisleri kapasitesi 3000 yataklıdır. Buna göre bölgenin yaz nüfusu toplam olmaktadır. Ayrıca batıda Karadayı belediyesinin güneyinde Belek Belediyesine ait yaklaģık 375 hektar alan Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde kalmaktadır ve planda Tarım alanında kalmaktadır. TaĢağıl Mücavir sahası sahilde yaklaģık 837 hektar büyüklüğündedir ve bu alanın yaklaģık 627 hektarı bölge sınırlarımız içerisinde kalmaktadır. 22/10/1990 gün ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilerek ; 21/11/1990 gün ve sayılı Resmi Gazetede ilan edilmiģ ve 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 12/08/1993 tarihinde onaylanmıģtır. Bu planda koruma amacıyla sahilde Kontrollü hassas zon (yak. 344 hek.), Sit alanı (161 hek.), Kablumbağa Koruma Bölgesi (746 hek.), Doğal Karakteri Korunacak alan gibi planlama kararları verilmiģ ve plan notlarında bu alanlara iliģkin kullanım kararları getirilerek bölgenin doğal özellikleri koruma altına alınmıģtır. 2. BÖLGENĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ: Antalya Bölgesi 2.derece deprem bölgesi içindedir. Bölgede I.ve II.sınıf tarım arazilerinin çokluğu ve mevcut sulama kanalları yeterli olduğundan tarımsal faaliyetler ön plandayken, son yıllarda turizm baskısı ve II.konut inģaatları baskısı altına girmiģtir. Bölge yer altı su potansiyeli yönünden oldukça zengindir. Alüvyon toprak yapısı da yüksek oranda su depolama potansiyeline sahiptir. Tipik Akdeniz iklimi özelliklerini gösterir: Yazlar sıcak ve kurak, kıģlar ılık ve yağıģlıdır. Ortalama sıcaklık C. En sıcak aylar Temmuz-Ağustos, en soğuk ay ise 187

188 Ocak tır. YağıĢ durumu batıdan gelen meteorolojik etkilere bağlıdır. En çok yağıģ kıģilkbahar aylarına rastlar. Kızılçam (pinus brutia) da aynen Akdeniz bölgesinin tipik makileri gibi sayısal olarak azalma göstermektedir. Zengin bir flora ve faunaya sahip bölgede endemik bitki ve hayvan türlerinin ortaya çıkarılması ve deniz kaplumbağaların (caretta-caretta) üreme alanlarının korunması için bölgede düzenli çalıģmalar yapılmaktadır. TaĢağıl-Parakende Köyü ve Kısalar Köyü sahilleri kızılçam ve fıstık çamı ormanları açısından hassas zon olarak çevre düzeni planlarına iģlenmiģtir. Dünyada 7 türü bulunan deniz kaplumbağalarının 5 türü Akdenizde; 2 türü ise caretta caretta (loggerhead turtle) ve chelonia mydas (green turtle) sahillerimizde 17 bölgede yumurtlama ve üreme kumsalı olarak kullanmaktadır. Belek ÖÇKB.sindeki kumsallar I.Derece (caretta caretta) Deniz Kaplumbağası Yumurtlama ve Üreme Alanı dır. Hassas zonda, bölgede yapılacak inģaatlarda ıģıklandırma sistemlerinde deniz kaplumbağalarının üreme ve yumurtlama döneminde ıģıktan etkilenmemelerini sağlayacak biçimde çözümler istenmektedir. Köprü Çayı ağzından Kocagöl de içinde kalacak Ģekilde Acısu Deresi ağzına kadar uzanan saha deniz kaplumbağalarının koruma sahasıdır. Boğazak II.Konut bölgesi bu saha içinde kalmaktadır. Kısalar Köyünde önemli orman alanları mevcuttur ve bu saha ağaçlandırma yapılacak potansiyele sahiptir. Çolaklı planlarında bu tür yerler ağaçlandırılacak alanlar olarak korunmuģlardır. Bölge I-II.sınıf tarım toprakları ve sulama kanalları çok olduğundan tarım potansiyeline sahiptir. Pamuk, yulaf ve narenciye yanısıra seracılık son yıllarda yaygınlık kazanmıģtır. Özellikle Boğazak ve Karadayı Köyleri civarında sebze ve seracılık yaygındır. Son yıllarda bu ürünlere baģta karanfil olmak üzere çiçekçilik de eklenmiģtir. Tarıma dayalı yerleģme ekonomileri son yıllarda turizm ve II.konut baskısı altına girmiģtir. Bilhassa Belek yöresinin Turizm Bakanlığınca Turizm Bölgesi ilanından sonra hareketlenme oluģmuģ; yapılan mevzii ve revizyon imar planları ile birincil sektör tarımseracılıktan turizm ve II.konuta kaymıģtır. Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, Boğazkent Beldesi 1/ 1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı ve plan revizyonu, Karadayı Beldesinin 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı ve plan revizyonu, Çolaklı Beldesinin merkezi ve kıyı kesimi turizm bölgesinin 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planları ve plan revizyonu, Evrenseki Beldesinin kıyı kesimi 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı, Gündoğdu Beldesinin kıyı kesimi 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı, Bölge içinde bulunan Kısalar ve Yavrudoğan Köylerinin halihazır harita alımı 188

189 Gündoğdu Belediyesi Düzpüren mevkii III. Derece Arkeolojik sit alanı sınırları içindeki imar planı revizyonu Gündoğdu Belediyesi sınırları içinin tamamında yeni halihazır harita alımı Evrenseki Belediyesi sınırları içinde yeni halihazır harita alımı Belek Bölgesinde bulunan Çolaklı, Gündoğdu, Evrenseki Turizm Bölgesi ve Çolaklı merkez yerleģmesine hizmet verecek kiģi kapasiteli arıtma tesisi Boğazkent Belediyesi sınırlarında bulunan Ġkinci Konutlara hizmet veren arıtma tesisi Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi içinde kalan Karadayı, Boğazkent, Gündoğdu, Çolaklı, Evrenseki Belediyeleri ile Kısalar, Yavrudoğan, Büklüce, Denizyaka, Denizkent, Parekende Köylerine hizmet verilmesi amacıyla; Çolaklı Beldesi sınırları içerisinde kalan sahada Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi için inceleme yapılmıģ, yer uygunluk belgesi alınmıģ ve ÇED aģaması devam etmektedir. Boğazkent Belediyesi tarafından araģtırılması Akdeniz Üniversitesi ne yaptırılan ve Kurum BaĢkanlığımızca uygun görülen Kocagöl KuĢcenneti-Doğal Park Projesi uygulama çalıģmaları halen devam etmektedir. Belek kumsalında Hacettepe Üniversitesi tarafından Deniz Kaplumbağaları Ġzleme ve Değerlendirme Projesi kapsamında her yıl Mayıs ile Ekim Ayları arasından populasyon raporu hazırlanmaktadır. Belek Bölgesine ait Akdeniz Üniversitesi tarafından 1995 yılında yapılan Durum Tespiti ve Ġdeal Arazi Kullanım Planın Belirlenmesi raporu bulunmaktadır. Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde yapılması düģünen 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonu çalıģmalarına ıģık tutması amacıyla Akdeniz Üniversitesine Yönetim Planı çalıģması yaptırılacaktır. KEKOVA BÖLGESĠ : Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Akdeniz Bölgesinde Antalya Ġli, Kale Ġlçesi sınırları içinde doğal güzellikleri ve tarihsel nitelikleri bakımından değer taģıyan adaları ve koylarıyla, yapılaģmanın az olduğu bir bölgedir. YaklaĢık 260 km 2 lik bir alanı kapsayan bölgenin kıyısında yer alan Üçağız-Kale yerleģimi yanında, iç kesimlerde Çevreli ve Kapaklı köyleri bulunmaktadır. Su altında rahatça gözlenebilen batık kent kalıntılarının etkileyici, çarpıcı görünümü ve diğer tarihi eserlerin yanı sıra el değmemiģ doğal güzellikleri ile I.Derece Arkeolojik ve doğal sit alanlarının yer aldığı bölge, 1991 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiģtir.denizi, doğal güzellikleri, antik ve tarihi eserlerin zenginliği ile Kekova; yat turizmi ve arkeoloji turizmi açısından oldukça önemlidir. Konaklama tesisi olarak yalnızca ev pansiyonları bulunmaktadır. 189

190 Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde bulunan Üçağız ve Kale yerleģmelerinin halihazır harita alımı Kekova Çevre Koruma Projesi kapsamında 1/1000 ölçekli Koruma amaçlı uygulama imar planı yapılması için çalıģmalar devam etmektedir. Kapaklı Köyü ĠniĢdibi Mahallesinin köy yerleģim alanları sınır tespiti Kekova Çevre Koruma Projesi kapsamında geçici çöp toplama yerinde rehabilitasyon çalıģmasının yapılması Kekova Çevre Koruma projesi kapsamında Üçağız ve Kale yerleģmelerine gelen tur otobüslerinin köyün giriģinde park edebileceği geçici otopark alanının düzenlenmesi Özel Çevre Koruma Kurumu ile Kekova Doğa, Kültür Mirasını Koruma ve Turizm Derneği arasında, Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesinde geliģtirilecek olan Kekova Çevre Koruma Projesinin iģbirliği içinde yürütülmesi amacıyla 08/01/2001 tarihinde bir Protokol imzalanmıģ, kısa ve uzun vadede yapılması gerekenler Eylem Planı ile 20/02/2001 tarihinde oluģturulmuģtur. PATARA BÖLGESĠ : Patara Özel Çevre Koruma Bölgesinin büyük bir kısmı Antalya Ġli KaĢ Ġlçesi, diğer bir kısmı ise Muğla Ġli sınırları içinde kalmaktadır. Alan olarak 190 km 2 yi kapayan bölgenin kıyı uzunluğu 20 km dir. Bölgede yerleģim alanı olarak Çayköy, GelemiĢ, Kınık, Ovaköy, Üzümlü, YeĢilköy, Kumluova, Karadere ve Karaköy vardır. Bunlardan Kınık ve Ovaköy 1992 yılında, YeĢilköy, Kumluova ve Karadere 1999 yılında Belediye olmuģlardır. Bölge tarihi ve kültürel eserlere, eģsiz doğal zenginliğe ve güzelliğe sahiptir. Bu değerlerin korunması, geliģtirilmesi ve gelecek kuģaklara aktarılması amacıyla bölge, 1990 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiģtir. Patara antik kentinin bir bölümü, GelemiĢ köy yerleģimi altında yer almaktadır. Ancak kentin önemli anıtsal yapıları, lahit mezarları ve kent yerleģimleri, tarımsal alanlar ile orman alanları ve kum altındadır. Buralar arkeolojik sit alanları olup, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ve Müze Müdürlüğü tarafından kazı çalıģmaları devam etmektedir. Türkiye nin Akdeniz kıyı sahillerinde, deniz kaplumbağalarının 17 yumurtlama ve üreme sahalarından biri olan Patara kumsalı, I.Derecede önemli yumurtlama ve üreme alanıdır. Kültür Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu ve Dünya Bankasının katkılarıyla Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi GelemiĢ Köyünde bulunan GelemiĢ Gölü konulu Hidrojeoloji raporu Hacettepe Üniversitesi tarafından hazırlanması 190

191 Patara Ö.Ç.K.Bölgesi içinde bulunan EĢen Çayının aģırı yağıģlar nedeniyle taģması neticesinde çayın Antalya ve Muğla yakasındaki tarlalar ve seralar zarar gördüğünden D.S.Ġ. Bölge Müdürlüğü seddeleme çalıģması yapılması Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi Ova Belediyesi Çayağzı mevkiinde geliģigüzel olarak atılmıģ çöplerin kontrollü bir Ģekilde bulunduğu yere gömülmek suretiyle rehabilite edilmesi Bilindiği gibi Patara kumsalı; I.Derece Caretta-caretta yuvalama ve üreme kumsalıdır. Buraya gelen yerli ve yabancı turistleri bilgilendirmek amacıyla GelemiĢ ve Karadere kumsalları giriģinde uyarıcı tabelalar dikilmesi ve taģıt giriģinin engellenmesi 2000 yılı Mayıs-Ekim ayları arasındaki üreme periyodu içerisinde, Deniz kaplumbağalarının karģılaģtıkları tehlikelerin zamanında belirlenebilmesi ve müdahale edilebilmesi, ilgili hedef gruplarına gerekli eğitim faaliyetlerinin verilebilmesi amacıyla Akdeniz Üniversitesi Biyoloji Bölümü ile birlikte Patara Ö.Ç.K.Bölgesi kumsal alanında gerçekleģtirilen Deniz Kaplumbağaları Populasyonları Ġzleme Projeleri nin yapılması Patara Özel Çevre Koruma Bölgesinde Orman Bakanlığı ile Kurumumuz arasında imzalanan protokol gereğince kumul ağaçlandırma çalıģmalarının yapılması Özel Çevre Koruma Kurumunca; Patara Ö.Ç.K. Bölgesi Palamut mevkiinde Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi Projesi yaptırılmıģtır. Depolama tesisi projesi, ilk 25 yıl için m 2 lik alanda planlanmıģtır. Sonraki yıllarda depolamaya devam edilebilmesi için, alanın çevresinde m 2 lik bir alanın da çevresel çalıģması yapılmıģtır. Deponi sahasını kullanacak yerleģim yerleri, Kınık, Ovaköy, Kumluova, Karaköy ve GelemiĢ Köyüdür. ġu anda projenin ÇED çalıģması bitmiģ olup, konu halkın katılımı toplantısıyla yöre halkına iletilmiģtir. Proje ihale edilmiģ olup, inģaatı tamamlanmıģtır. ĠnĢaatın kontrolü Müdürlüğümüz uzmanlarınca yapılmıģtır. Tesis, Bölge içerisindeki Belediye ve köylerin katılımıyla oluģturulacak Birlik tarafından iģletilecektir. E.4.9 Av Hayvanları Koruma ve Üretme Sahaları 4 adet Örnek Avlak Sahası (Korkuteli-Dereköy, Alanya-Alara, Elmalı-Kutuboğazı ve Cevizli-Kuyucak-Bademli Örnek Avlağı); 1 adet Devlet Avlağı (KaĢ-Asas Dağları Devlet Avlağı); 1 adet Yaban Hayatı Üretme Ġstasyonu (EĢenadası Alageyik Üretme Ġstasyonu) ve 2011 yılında 1358 adet yeni avcılık belgesi verilmiģtir.. Ġlimiz genelinde 8813 kiģiye avcılık belgesi verilmiģtir.. Ġlimizde 16 fahri av müfettiģi bulunmaktadır.. Ġlimizde 2011 yılında 51 adet Avcı Eğitim Kursu AçılmıĢ olup, 1819 kiģi sınava katılmıģ, bunlardan 1776 kiģi baģarılı olmuģtur Sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamında; 196 adet Ġdari Yaptırım Kararı ve 35 adet Tazminat Raporu düzenlenmiģtir; Ayrıca 2011 yılında, 400 adet Kınalı Keklik Kumluca Ġlçesi DöğüĢtepesi Mevkiinde doğaya salınmıģtır. 191

192 E Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar Tablo 80: Tarım Ġl Müdürlüğünce OnaylanmıĢ Su Ürünü ĠĢletmeleri ANTALYA KÜLTÜR BALIĞI ĠġLETMELERĠ ĠLÇESĠ SIRA BELGE TESĠSĠ ADI TESĠS KAPASĠTESĠ TÜRÜ KÖYÜ NOSU NO YAVRU ÜRÜN AKSU 1 B KARAÖZ SU ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ. 250, ALABALIK ORTA KÖY/KARAÖZ BEL. 2 B YEġĠL DERE SU ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ. 0, ALABALIK ORTA KÖY/KARAÖZ BEL. AKSEKĠ 3 B KARADERE ALA. ÜRET TESĠSĠ ALABALIK KARADERE 4 B SĠNAN HOCA ALA. ÜRET. TESĠSĠ 250, ALABALIK SĠNANHOCA 5 BELGESĠZ GÜMÜġ DAMLA ALA. ĠġLETME 150,000 7 ALABALIK GÜMÜġDAMLA ALANYA 6 B KADIPINARI-KOCAMAN ALA. ĠġL. 0, ALABALIK DEĞĠRMENDERE KÖYÜ 7 B AÇIKALIN ALABALIK YET. 0,000 11,5 ALABALIK OBA BELDESĠ 8 B YILDIZ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 7 ALABALIK AKÇATI KÖYÜ 9 B PINAR BAġI ALA. ĠġLETMESĠ 0,000 7,5 ALABALIK AKÇATI KÖYÜ 10 BELGESĠZ TAġATAN ALA. ÜRETĠM TESĠSĠ 750, ALABALIK OBAALACAMĠ 11 BELGESĠZ HERKÜR ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 0,000 5 ALABALIK ÇAMLIÇA KÖYÜ 12 B KÜÇÜKGENÇ ALABALIK ĠġL. 60, ALABALIK OBAALACAMĠ 13 B YÜKSEL ALABALIK ĠġLT. 0,000 3 ALABALIK FAKIRÇALI 14 BELGESĠZ DEMĠR ALABALIK ĠġT. 5 ALABALIK DĠM ÇAYI KORKUTELĠ 15 B HACIOĞLU ALA. ÜRET. TESĠSĠ ALABALIK OSMAN KALFALAR 16 B KARATEKE ALABALIK ĠġTETMESĠ ALABALIK BAġPINAR 17 BELGESĠZ YAYLA ALABALIK ĠġLT. 0,000 6 ALABALIK KÜÇÜK KÖY YAYLASI 18 B ALDEMĠR ALABALIK ĠġL. 0,000 3 ALABALIK SÜLEKLER KÖYÜ 19 B ERDEM ALABALIK ĠġT. 0,000 8 ALABALIK SÜLEKLER KÖYÜ 20 B ANTALYA BALIK ALA. YET. TESĠSĠ 0, ALABALIK BAġPINAR 21 B YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 0, ALABALIK BAġPINAR 22 B NEBĠOĞLU ALABALIK TESĠSĠ 500,000 0 YAVRU BAġPINAR 23 B DEĞĠRMEN ALABALIK 100, ALABALIK BAġPINAR 24 B GENCER ALABALIK 0,000 7,5 ALABALIK BAġPINAR -PALAZ MEV. 25 B NUR ALABALIK YET. PROJ. 0, ALABALIK BAġPINAR 192

193 26 B ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK BAġPINAR 27 B NUR AĞ KAFESLERDE YET. TESĠSĠ 0, ALABALIK KORKUTELĠ BARAJ. 28 B ÖZDEMĠR AĞ KAFES YET TESĠSĠ 0, ALABALIK KORKUTELĠ BARAJ. ELMALI 29 B BALADIR ALABALIK ĠġLETMESĠ 250, ALABALIK ÖZDEMĠR KÖYÜ FĠNĠKE 30 BELGESĠZ ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0, ALABALIK ARĠF ( Çatallar Mah.) 31 BELGESĠZ BADIL ALABALIK YET TESĠSĠ ALABALIK ARĠF ( Çatallar Mah.) 32 B ALTIN ALABALIK TESĠSĠ 0, ALABALIK ARĠF 33 B ÖZ ÇOBAN ALABALIK TESĠSĠ 0,000 7 ALABALIK ARĠF 34 B ġentürkler ALABALIK TESĠSĠ ALABALIK ARĠF 35 B URTEPE ALABALIK 0,000 4 ALABALIK YALNIZ 36 BELGESĠZ ELÇĠ ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 7 ALABALIK ĠSKELE MAH. 37 B FĠNĠKE GÖKLĠMAN SU ÜRÜN PROJ 0, ÇĠPRA-LEV. GÖKLĠMAN GÜNDOĞMUġ 38 B TÜRKYIMAZ ALA. ÜRETĠM TESĠSĠ 750, ALABALIK KAYABÜKÜ 39 B TAġLAR SU ÜRÜN.LTD. ġtġ , ALABALIK KAYABÜKÜ 40 BELGESĠZ KAYABÜKÜ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK KAYABÜKÜ GAZĠPAġA 41 B DARDANEL ORK. YET TESĠSĠ 0, ORKĠNOS GÖDÜTEPESĠ AÇIĞI 42 B BAġARANLAR ORK YET. TESĠSĠ 0, ORKĠNOS KORUDAĞI ARKASI ĠBRADI 43 B ÜZÜMDERE ALABALIK ÜRET. TES. 250, ALABALIK ÜZÜMDERE 44 B ÖZDEMĠR ALABALIK ĠġLTETMESĠ 0, ALABALIK ÜZÜMDERE 45 B ÜZÜMDERE ALABALIK YETĠġ. 0, ALABALIK ÜZÜMDERE KAġ 46 BELGESĠZ GÖMBE ALA. ĠġT. 250, ALABALIK YAYLA DĠRGENLER KÖYÜ 47 BELGESĠZ USTALI ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK ĠSLAMLAR 48 B KAYHAN AĞ KAF.YETĠġTĠRĠÇĠLĠK ĠġL. 0, ALABALIK ÇAYBOĞAZI BARAJI 49 DERYA ÇĠPURA -LEVREK ĠġLT. 0, ÇĠPRA-LEV. BAYINDIR KOYU 50 BELGESĠZ ULUTAġ ALABALIK ĠġLETMESĠ 100, ALABALIK AKLAR KÖYÜ 51 ĠNAL-ÇAYBOĞAZI ALABALIK ĠġL. 0, ALABALIK ÇAYBOĞAZI BARAJI KEMER 52 B TAġLAR ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 1.500, ALABALIK ULUPINAR 53 BELGESĠZ AKKELLE ALABALIK YET TESĠSĠ 0, ALABALIK ULUPINAR 54 B NARLI ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 0,000 4 ALABALIK BEYCĠK 55 B KÖYLÜOĞLU ALABALIK YET TESĠSĠ 0, ALABALIK ULUPINAR 56 B ġahan ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK OVACIK 57 SONEKS ÇĠPURA-LEVREK ĠġLETMESĠ 0, ÇĠPRA-LEV. MADENKOYU 58 B YEġĠLVADĠ ALABALIK TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK ULUPINAR 193

194 59 B DOĞAN AKKELEL ALABALIK TESĠSĠ 0, ALABALIK ULUPINAR 60 BELGESĠZ ÖZTAġLAR SEMĠ ENTANSĠF ALA. YET. 0, ALABALIK ULUPINAR 61 SAK ALABALIK TESĠSĠ 0,000 4,5 ALABALIK ULUPINAR KUMLUCA 62 B ÇEPEL AĞ KAFESLARDE ALA. YET. 0, ALABALIK ALAKIR BARAJI 63 BELGESĠZ ALTINYAKA TAR. KAL. KOP ALA. TESĠS 120, ALABALIK ALTINYAKA 64 SAZAK ÇĠPURA-LEVREK YET TESĠSĠ 0, ÇĠPRA-LEV. SAZAK KOYU 65 B YAVUZ ALABALIK TESĠSĠ 3.000, ALABALIK ALTINYAKA (GÖDENE) 66 B ÖZER ALABALIK TESĠSĠ 0,000 3 ALABALIK ALTINYAKA (GÖDENE) 67 B KARATAÇ ALABALIK TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK MAVĠ KENT BEL.(Akınc boğazı) MANAVGAT 68 B YILMAZLAR ALABALIK AĞ KAFES 0, ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 69 B YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 0, ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 70 B IRMAK ALABALIK 0, ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 71 B ÇELĠK SU ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 72 B SÖNMEZ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 73 B ÇORAMAN ALABALIK YETĠġTĠRME 0, ALABALIK M.IRMAĞI SARILAR KÖYÜ 74 B YEġĠL BAĞ HAMĠDO ALA. YETĠġ. 150,000 6 ALABALIK YEġĠLBAĞ KÖYÜ 75 B BAĞCI ALABALIK ĠġLETMESĠ 100,000 6 ALABALIK YEġĠLBAĞ KÖYÜ 76 B HIP-NOTICS SAZAN YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0, SAZAN ÇAKIġ KÖYÜ 77 BELGESĠZ ULUKAPI AĞ KAFES YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0, ALABALIK ULUKAPI SERĠK 78 B YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 125, ALABALIK HASDÜMEN 79 B ÇETĠNÇE ALABALIK ÜRETĠM TESĠSĠ 100, ALABALIK HASDÜMEN 80 B ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 7,5 ALABALIK YUMAKLAR 81 B DEĞĠRMEN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0, ALABALIK HASKIZILÖREN KÖYÜ 82 B PINAR GÖZÜ ALABALIK TESĠSĠ 60, ALABALIK HASKIZILÖREN KÖYÜ KONYAALTI 83 B SAGUN ORKĠNOS YET. 0, ORKĠNOS AKYARALAR TÜNEL AÇIĞI 84 B GEYĠK BAYIRI ALABALIK YETĠġ. 500, ALABALIK AKDAMLAR KÖYÜ 85 B YEġĠL VADĠ ALABALIK ĠġLETMESĠ 300, ALABALIK AKDAMLAR KÖYÜ DÖġEMEALTI 86 B AYALAR ALABALIK ĠġLETMESĠ 0, ALABALIK DÜZLER ÇAMI 87 BELGESĠZ EKġĠLĠ TRANS NATURE SAZAN YET. 0, SAZAN EKġĠLĠ BELDESĠ KEPEZ 88 B ARKADAġ ALABALIK ÜRETĠM ÇĠFTLĠĞĠ 0,000 6 ALABALIK DÜDEN ġelalesġ 89 KARASU SÜLÜK YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0,000 0,3 SÜLÜK ÜNSAL MAH. 90 B TOKLU ALABALIK YET PROJESĠ 0,000 5 ALABALIK DURALĠLER MAH. MURATPAġA 91 BELGESĠZ ÖZEN AYNALI SAZAN ĠġLETMESĠ 0,000 6 SAZAN GÜZELOLUK MAH. Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

195 E Endemik Bitki ve Hayvanların YaĢama Ortamı Olan Alanlar Endemik Bitkiler: Ağaç Türleri: Toros Göknarı-Abies cilicica Carr. Anadolu Sığla Ağacı-Liquidambar orientalis Mill. Dorystoechas hastata Bois&Heldr.Ex Bentham, Buzul devrinden günümüze kadar gelebilmiģ Antalya ya özgü relict-endemic tür. Euphorbia dendroides Eryngium thorifolium Cyclamen trochopteranthum Galanthus elwesii Ranunculus gueneri Cerastium pisidicum Amphoricarpos praedictus Scrophullaria libonatica Campanula antalyensis Stachys chamosericea Stachys antalyensis Fauna ve Endemik Hayvanlar: Fauna konusunda nesli ciddi tehdit altında olan Alageyik, Anadolu Leoparı, karakulak, turaç gibi hayvanlara özel bir önem verilmelidir. Endemik Türler: Salmo trutta-alabalık Capoeta capoeta angorae-siraz balığı (Antalya Endemiği) Mertensiella Iuschani antalyana Sadece Gedeller/Antalya ya kayıtlı bir semender E Koruma Altına Alınan Yabani Flora- Faunanın YaĢama Ortamı Olan Alanlar 8 adet Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası (Sivridağ, Gidengelmez Dağları, Üzümdere, Dimçayı, Düzlerçamı, GündoğmuĢ, Kıbrısçayı ve Sarıkaya-Akdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası); 7 adet Deniz Kaplumbağası Üreme Kumsalı (Demre Kumsalı, Kumluca Kumsalı, Olympos Çıralı Kumsalı, Belek Kumsalı, Kızılot Kumsalı, DemirtaĢ Kumsalı ve GazipaĢa Kumsalı) bulunmaktadır. E Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar Ülkemizin de üye olduğu, IUCN (Uluslar arası Dünya Doğa Koruma Birliği) kriterlerine göre Akdeniz de yuva yapan deniz kaplumbağalarından Caretta caretta zarar görebilir, Chelonia mydas ise nesli tehlikede olan türler statüsündedir. Her iki deniz kaplumbağası aynı zamanda, 1984 yılında taraf olduğumuz Bern 195

196 SözleĢmesinin Kesin Koruma Altına Alınan fauna Türleri listesinde yer almaktadır. SözleĢmenin 6. maddesi taraf ülkeleri bu listede yer alan yabani fauna türlerinin korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri almakla yükümlü kılmaktadır. Yapılan çalıģmalar sonucunda; Akdeniz Bölgesinde 17 adet önemli deniz kaplumbağası üreme alanı tespit edilmiģtir. Bu bölgelerden, Patara, Kale, Kumluca, Belek, Kızılot, Tekirova, GazipaĢa, DemirtaĢ kumsalları Antalya Ġl sınırında kalmaktadır. Deniz Kaplumbağaları Ġzleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısında alınan kararlardan birsinin de deniz kaplumbağalarının korunması ile ilgili eğitim ve araģtırma çalıģmalarını daha etkin ve sürekli kılmak üzere hazırlanacak yıllık programlar dahilinde koruma çalıģmalarının yürütülebilmesi için Bilim Komisyonu, izleme ve koruma çalıģmalarında yerel teģkilatları sorumlu kılmak ve bu kuruluģların koordineli bir Ģekilde çalıģmalarını sağlamak üzere yuvalama alanlarının bulunduğu illerde Yerel Komisyon ların ve tüm bu çalıģmaların ulusal düzeyde koordine edilmesi için de Bakanlıklar düzeyinde Ulusal Komisyon un kurulması yönünde karar alınmıģ, 04/Ekim/2000 tarih ve 260 sayılı Bakanlık Makamı Oluru ile ilgili komisyonlar kurulmuģtur. Bu karar doğrultusunda, oluģturulan Yerel Komisyon çalıģmalarına baģlamıģ, arazi çalıģmaları, eğitim çalıģmaları baģta olmak üzere komisyon toplantılarından pek çok karar alınmıģ ve uygulanmaya baģlanmıģtır. Deniz Kaplumbağalarının Koruması Amacıyla Alınacak Önlemler 1. Patara, Kale, Mavikent, Finike, Kumluca, Tekirova, Çıralı, Belek, Manavgat- Kızılot, DemirtaĢ, GazipaĢa Kumsalları deniz kaplumbağası yuvalama alanlarıdır. 2. Tüm iç ıģıklar için kumsaldan görülmeyecek Ģekilde önlem alınması {perde, jaluzi, renkli cam, sarı ıģık, LPS (=Low-pressure sodium vapur luminaries-düģük basınçlı sodyum buhar aydınlatıcıları)} 3. DıĢ ıģıkların yüksekliği 1,5 m geçmemelidir. 4. DıĢ ıģıkların yönü kara tarafına, aģağıya veya yukarıya bakacak Ģekilde düzenlenmelidir. 5. Kumsala gece insan giriģi ve çıkıģı kontrol edilmeli, ateģ yakılması, atla ve taģıtla dolaģılması engellenmelidir. 6. Kaçak kum alımları engellenmelidir. 7. Kumsalda çöp bırakılması engellenmeli ve çöplerin düzenli toplanması sağlanmalıdır. 8. Kumsal üzerindeki onarım ve bakımlar ile inģaat ve çalıģmaları üreme sezonunda yapılmamalıdır. 9. Ağlara takılan deniz kaplumbağalarının yaģamlarını devam ettirebilmeleri için yeniden denize bırakılmalı yönünde balıkçılar bilgilendirmelidir. 10. Su Ürünleri Sirkülerindeki yasakların titizlikle uygulanması sağlanmalıdır. 196

197 E Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları Tablo 81: Antalya Ve Çevresindeki Sit Alanları Ġle Kültür Ve Tabiat Varlıkları S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI AKSEKĠ 1 MenteĢbey Köyü,Kadıhafız Ali ġevki Efendi Evi Kültür Varlığı /3278 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 2 Hacıilyas Mh.,Medrese Cd.,10 ada,18 parselde bulunan taģınmaz Kültür Varlığı /0251 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 3 Bucakalan Köyü,Bucakalan Mağarası Kültür Varlığı /1728 (Ant.K.K.) 4 Bozkır, Alacabeli Tepesinde yeralan Nodarhan ve Sarnıç 2 adet Kültür Varlığı /2078 (Ant.K.K.) 5 Fakılar Mh., 30 ada, 18 parselde bulunan taģınmaz Kültür Varlığı /2147 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 6 TaĢlıca Köyü, Yenimahalle de bulunan üçlü kemer köprüsü Kültür Varlığı /3136 (Ant.K.K.) 7 Güçlüköy,Kaletepe örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /3575 (Ant.K.K.) 8 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 48 ad.kültür Var. (Sivil /3958 (Ant.K.K.) Mim.Örn.) 2 ad.kül.var. Kentsel Sit, 1 adet anıt ağaç grubu 9 Cendere Köyü sınırları içindeki antik yol Kültür Varlığı /4890 (Ant.K.K.) 197

198 10 Süleymaniye Beldesindeki sivil mimarlık örnekleri 3 adet Kültür Varlığı /5116 (Ant.K.K.) (Siv.Mim.Örn), 1 adet Kültür Varlığı 11 Süleymaniye Beldesi,Karadağ Mağarası ve Söyler Kalesi I.Der.Arkeolojik Sit /5208 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı 12 Cevizli Beldesi Kentsel-I.Der.Ark.Sit /5330 (Ant.K.K.) (59 adet Kültür Varlığı) /5588 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 13 Sarıhacılar Köyü Camii Kültür Varlığı /6327 (Ant.K.K.) 14 Kuyucak Beldesi,Öteoluk Mevkii ve Bağırcak Mağarası 2 adet I.Derece antik yerleģim alanları Arkeolojik Sit /6364 (Ant.K.K.) 15 Güçlüköy Beldesi,134 ada 68 parseldeki Cami,134 ada 72 parseldeki okul,135 ada 42 ve 134 ada 44 parsellerdeki 1 adet Kültür Varlığı /423 (Ant.K.B.K.) sivil mimarlık örnekleri 3 adet siv.mim.örn. 16 Bademli Köyü, Kızlar Penceresi mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Derece Ark. Sit Alanı /2031 (Ant.K.B.K.) 17 Bademli Köyü,Eski han yapısı ve ağaç grubu 1 adet Kültür Varlığı /2032 (Ant.K.B.K.) 1 adet ağaç grubu 18 Sadıklar Köyü, Koyungöbediği mağarası Tabiat Varlığ ı /2033 (Ant.K.B.K.) 19 GeriĢ Köyü, 102 ada 1 parsel, 104 ada 21 parsel, 115 ada 1 parsel, Kültür Varlığı /2325 (Ant.K.B.K.) 116 ada 1parseldeki mezarlık 20 Yarpuz, 186 ada 7 parseldeki ev Kültür Varlığı /2593 (Ant.K.B.K.) (siv.mim.örn.) 198

199 21 Sarıhacılar Köyü-Akseki merkezi arasında uzanan antik yol Kültür Varlığı /2597 (Ant.K.B.K.) 22 Büyükalan Köyü eski mezarlığı Kültür Varlığı /2598 (Ant.K.B.K.) 23 GeriĢ Köyü, 106 ada 10 parseldeki ev Kültür Varlığı /2599 (Ant.K.B.K.) (siv.mim.örn.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI AKSU 1 Aksu, Ahmet Ali Deresinde bulunan tarihi su kemeri Kültür Varlığı /2085 (Ant.K.K.) 2 Aksu, Perge Antik Kenti I.II.III.Der.Arkeolojik Sit /2117 (Ant.K.K.) /2325 (Ant.K.K.) 3 YeĢilkaraman, Ġncik Mevkii, Antik YerleĢim Alanı I.Der.Arkeolojik Sit /2544 (Ant.K.K.) 4 Yurtpınar, Pıtılar Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /2713 (Ant.K.K.) /4537 (Ant.K.K.) 5 Yurtpınar, 2495 parsel I.Der.Arkeolojik Sit /2719 (Ant.K.K.) /2952 (Ant.K.K.) /2121 (Ant.K.B.K.) 6 Cihadiye, Kartlar Mahallesi ve DiĢtaĢlar Mahallesi arasındaki I.Der.Arkeolojik Sit /3139 (Ant.K.K.) Köprü ve yol 7 Cihadiye, Ġncikpınar ve Hacıaliler Mh. ile Saksağanlı Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit /3186 (Ant.K.K.) 199

200 8 Çalkaya (Mandırlar Köyü), 2314 parselde bulunan mezar Kültür Varlığı /3423 (Ant.K.K.) 9 YeĢilkaraman mezarlığında bulunan cami Kültür Varlığı /3858 (Ant.K.K.) 10 Pınarlı, Çamköyde bulunan mağara çukuru Tabiat Varlığı /4274 (Ant.K.K.) 11 Karaöz, Cebel Mh.,503 parseldeki camii Kültür Varlığı /4354 (Ant.K.K.) 12 Aksu Köy Enstitüsü Binaları 4 adet Kültür Varlığı /4515 (Ant.K.K.) 13 Yurtpınar, 3610 parseldeki Ağalarönü Camii Kültür Varlığı /4753 (Ant.K.K.) 14 Karaöz, Ortaköy Asar-Kaletepe Mevkiindeki Kale kalıntısı I.Der.Arkeolojik Sit /397 (Ant.K.B.K.) 15 Pınarlı, Cihadiye-Çamköy yolu üzerindeki antik yerleģim alanı I II.Der.Arkeolojik Sit /486 (Ant.K.B.K.) 16 Aksu, Batı Akdeniz Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü 6 adet Kültür Varlığı /909 (Ant.K.B.K.) Aksu merkez biriminde bulunan yapılar ve ağaç grubu ( siv. Mim. Örneği ) Ağaç Grubu 17 Yurtpınar, Ġhsaniye, Kemerliin Mevkiindeki tapınak alanı Kültür Varlığı /2371 (Ant.K.B.K.) 18 Perge Antik Kenti II. Derece Arkeolojik Sit Alanında 1287 nolu Kültür Varlığı /2575 (Ant.K.B.K.) parselde yer alan eski Macun Ġlköğretim Okulu 200

201 S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ALANYA 1 Mahmutlar Beldesi,Cumhuriyet Mh.,Örenardı Mevkii,Mahmutlar I.Der.Arkeolojik Sit /2310 (G.E.E.A.Y.K.) Örenyeri /38 (Ant.K.B.K.) 2 Çakallar Köyü Alarahan ve Alarahan Kalesi I-II.Der.Arkeolojik Sit /A-3906 (G.E.E.A.Y.K) /4138 (Ant.K.K.) 3 Alanya Kalesi 88 ad.kült.var. (Siv.Mim.Örn.) /3673 (T.K.T.V.Y.K.) 41 ad.kült.var. I.Der.Doğal /3782 (T.K.T.V.Y.K.) Tar.-Kent.-Ark.Sit Etkileme /941 ( Ant.K.B.K.) GeçiĢ Alanı 4 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri ve anıtsal yapılar 5 adet Kültür Varlığı /3782 (T.K.T.V.Y.K.) 68 ad.kült.var /2513 (Ant.K.K.) (Siv.Mim.Örn.) 5 DemirtaĢ Mahallesi,3 pafta,420 parselde bulunan Sedre KöĢkü Kültür Varlığı /0065 (Ant.K.K.) 6 Uğrak Köyü, Iotepe Antik Kenti I-II.Der.Arkeolojik Sit /0568 (Ant.K.K.) 7 Okurcalar,Karaburun Mevkii,Justinianapolis Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /0913 (Ant.K.K.) /4241 (Ant.K.K.) /5990 (Ant.K.K.) /6258 (Ant.K.K.) 8 Çamyolu (Kestel) Köyündeki yerleģim alanı ve Dovallık III.Der.Arkeolojik Sit /0998 (Ant.K.K.) Mevkiindeki çınar ağacı ve Anıt Ağaç 9 GülefĢen KöĢkü,GülefĢen Camii,GülefĢen Hamamı,GülefĢen 9 adet Kültür Varlığı /0999 (Ant.K.K.) 201

202 Mevkii duvar kalıntısı,türbe,gülefģen Köprüsü,Hacıbaba 1 adet ağaç /1055 (Ant.K.K.) KöĢkü (Av Kasrı),Oba Medresesi,Hasbahçe KöĢkü ve çınar ağacı 10 Gözüküçüklü Köyü, Laertes Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1007 (Ant.K.K.) 11 Elikesik Köyü, Hamaxia (Sinek Kalesi) Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1009 (Ant.K.K.) 12 Saray Mah.,Sahil Mezarlığı,Oba Köyü Hacıbaba ve Evliya Mezarlıkları, Mahmutlar Köyü, Mahmutlar Mezarlığı, Kargıcak Mevkii, Kargıcak Mezarlığı,ġıhlar Köyü, Pirce Alaaddin Bey Türbesi ve Mezarlığı Alanya Kalesi altı 398 ada,3 parselde bulunan mezarlık,sur içindeki mezarlar Kültür Varlığı (9 adet) /1025 (Ant.K.K.) 13 TaĢatan Dere, Tespihli Mağarası Kültür Varlığı /1056 (Ant.K.K.) 14 Syedra Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1057 (Ant.K.K.) /41 (Ant.K.B.K.) 15 Kuskaya Köyü,Dim (Gavurini) Mağarası Kültür Varlığı /1058 (Ant.K.K.) 16 Oba Beldesi,Kadıini Mağarası Kültür Varlığı /1062 (Ant.K.K.) 17 Hıdırellez Mevkii,Aya Yorgi Kilisesi,çeĢme,yol ve yapı kalıntısı Kültür Varlığı /1159 (Ant.K.K.) ( 4 adet ) 18 Konaklı (Telatiye) Gerpelit Augea Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /1183 (Ant.K.K.) 19 Güney Köyü, Cibyra Minor Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1266 (Ant.K.K.) /1793 (Ant.K.B.K.) 20 KızılcaĢehir Köyü, 122 ada,81 parselde bulunan Kale Kültür Varlığı /2079 (Ant.K.K.) 202

203 21 Uğrak Köyü, Domuzburnu Mevkii,Antik Yapı Kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit /2276 (Ant.K.K.) 22 Türkler Beldesi, Fığla Yarımadası I-III.Der.Arkeolojik Sit /2305 (Ant.K.K.) 23 Seki Köyü, Syedra AĢağı ġehir I-III.Der.Arkeolojik Sit /2364 (Ant.K.K.) 24 Merkez, DamlataĢ Mağarası Kültür Varlığı /2513 (Ant.K.K.) 25 Oba Beldesi,Cami Alanı Mh.'de bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /2582 (Ant.K.K.) 26 Sugözü Mh.,539 ada, 1 parselde bulunan köģk kalıntısı Kültür Varlığı /2710 (Ant.K.K.) 27 Oba Beldesi,Çıplaklı Köyünde Alanya Beyine ait yapı kalıntısı Kültür Varlığı /2846 (Ant.K.K.) 28 Oba Beldesinde eski yapı kalıntısı Kültür Varlığı /2867 (Ant.K.K.) 29 Türkler Beldesi, 661 parselde bulunan kilise I-III.Der.Arkeolojik Sit /3139 (Ant.K.K.) 30 Oba Beldesinde bulunan taģınmazlar 3 ad. Kültür Varlığı(Siv /3265 (Ant.K.K.) Mim.Örn.) 2 adet Anıt Ağaç 31 Oba Beldesi,Tosmur Köyü,Kalkamak TaĢı tepesinde yeralan mağara Kültür Varlığı /3434 (Ant.K.K.) 32 Avsallar, Çoban Deresi üzerinde yeralan antik köprü Kültür Varlığı /3585 (Ant.K.K.) 33 Oba Beldesi,Çıplaklı Köyündeki freskli kilise,altıkapı Kilisesi 3 adet Kültür Varlığı /3586 (Ant.K.K.) Tol Mevkiindeki yapı kalıntısı 34 Avsallar Beldesi,YeĢilköy sınırları içinde yeralan antik kalıntı Kültür Varlığı /3587 (Ant.K.K.) 35 YeĢilöz Köyü, Kilise Beleni Öreni I.Der.Arkeolojik Sit /4004 (Ant.K.K.) 203

204 36 Esentepe Köyü,Pisarissos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4098 (Ant.K.K.) /4329 (Ant.K.K.) 37 Kargıcak Köyü,Karagedik Mevkiinde bulunan antik gözetleme kulesi Kültür Varlığı /4173 (Ant.K.K.) (Gözetleme Kulesi tescil kaydı A.K.T.V.K.B.K nun gün ve 745 sayılı kararı ile kaldırılmıģtır.) 38 Tepe Mahallesi,KurĢunlu Mevkii,115 ada,2 parselde bulunan antik kalıntı Kültür Varlığı /4175 (Ant.K.K.) 39 Alanya-Kahyalar Kıyı Bandı I-III.Der.Doğal Sit /4197 (Ant.K.K.) /5763 (Ant.K.K.) /827 ( Ant.K.B.K.) 40 DemirtaĢ,Büyükpınar Köyü,142 ada,63 parselde bulunan Marassa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4253 (Ant.K.K.) 41 Konaklı Beldesi,Kulak Mevkii,KıĢlabeleni Tepesinde bulunan I.Der.Arkeolojik Sit /4353 (Ant.K.K.) Antik YerleĢim /4506 (Ant.K.K.) /4819 (Ant.K.K.) 42 Okurcalar Beldesi,Karaburun Mevkiinde bulunan Tuz Adası I.Der.Arkeolojik Sit /4358 (Ant.K.K.) 43 Antalya,Alanya,Konaklı,Gebedelen Tepesi Mevkii,132 ada Kültür Varlığı /4382 (Ant.K.K.) 2 ve 3 parsellerde bulunan yapı kalıntısı 44 Antalya,Alanya,Hacımehmetli Mahallesi Hıdırellez Kirsebeleni Kültür Varlığı /4384 (Ant.K.K.) Mevkiindeki Antik Kalıntı 45 Büyükhasbahçe Mahallesinde bulunan su kemerleri Kültür Varlığı /4587 (Ant.K.K.) 46 EmiĢbeleni Beldesi,Akkale Tepesindeki Antik YerleĢim I.Der.Arkeolojik Sit /4588 (Ant.K.K.) 47 Kargıcak Beldesi,723 parseldeki ev Kültür Varlığı(Siv.M.Ör.) /4634 (Ant.K.K.) 204

205 48 Tosmur Beldesi,Buzağı Avlusu Mevkii,71 parseldeki duvar 2 adet Kültür Varlığı /4703 (Ant.K.K.) kalıntısı ve Dimçayı Köprüsü 49 Avsallar Beldesi,Zindantepe Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit /4704 (Ant.K.K.) ve Yahyaoğlu Deresi üzerindeki köprü Kültür Varlığı 50 Kestel Beldesi,6 ada,177 parseldeki han Kültür Varlığı /4771 (Ant.K.K.) 51 Mahmutlar, KeĢbeleni Mevkii,1564,1632 nolu parsellerdeki I.Der.Arkeolojik Sit /4928 (Ant.K.K.) antik yerleģim alanı /37 (Ant.K.B.K.) 52 Kızlarpınarı Mah.,Kızlarpınarı Hanı ve ÇeĢmesi 2 adet Kültür Varlığı /4982 (Ant.K.K.) 53 KadıpaĢa Mahallesi III.Der.Arkeolojik Sit /4986(Ant.K.K.) 54 Uğrak Köyü,Uzunkilise Mevkii 127 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı /5226 (Ant.K.K.) 55 Sugözü Mah.,539 ada 1 parseldeki duvar kalıntısı Kültür Varlığı /5996 (Ant.K.K.) 56 Kargıcak,Karagedik Mevkiindeki Sarnıç Kültür Varlığı /6259 (Ant.K.K.) 57 ġekerhane Mah.,244 ada 59 parseldeki ev Kültür Varlığı /6333 (Ant.K.K.) 58 DemirtaĢ Beldesi,Kızılkilise Mh.,675 ve 676 parsellerdeki Kültür Varlığı /6369 (Ant.K.K.) yapı kalıntısı 59 Kargıcak Beldesindeki kilise kalıntısı Kültür Varlığı /6370 (Ant.K.K.) 60 Kargıcak,Karagedik Mevkiinde ve Öğretmenler Sitesi ile Maviçam 2 adet Sitesinin doğusundaki vadi üzerindeki su kemerleri Kültür Varlığı /6371 (Ant.K.K.) 205

206 61 Mahmutlar,Yukarı Mahalle,Kovanlık Mevkii,4355 parseldeki Kültür Varlığı /140 (Ant.K.B.K.) zeytin iģliği 62 Elikesik Köyü,637,570 ve 1448 parsellerdeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit /176 (Ant.K.B.K.) 63 Çıplaklı Beldesi,154 ada 2,3,4 Parsellerdeki köģk, 154 ada 4,5,7,8 6 adet parsellerdeki Ak ÇeĢme ve havuz,152 ada 19 parseldeki Kültür Varlığı /409 (Ant.K.B.K.) Hacı Bekri ÇeĢmesi,146 ada 12,13 parsellerdeki Kuru ÇeĢme, 110 ada 5,6,7,19 parsellerdeki Gözetleme Kulesi, 106 ada 1 parseldeki Yapı kompleksi (Çiftlik Evi) 64 Oba Beldesi Bucakoluk Mevkiindeki Suini mağarası Tabiat Varlığı /451(Ant.K.B.K.) 65 Dere Türbelinas Köyü, Beceler Mahallesinde bulunan eski köprü Kültür Varlığı /637(Ant.K.B.K.) 66 YeĢilköy Beldesi 309 parseldeki zeytin iģliği Kültür Varlığı /641(Ant.K.B.K.) 67 Güllerpınarı Mahallesi 215 ada 42 parseldeki ev Kültür Varlığı /691(Ant.K.B.K.) (sivil mim.örn.) 68 Güzelbağ Beldesi, Zafer Mah. Göğügediği örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /826 (Ant.K.B.K.) 69 Dereköy, Gedevet yaylasında bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /905 (Ant.K.B.K.) 70 ÇarĢı Mh ada 1,2 parseller arasındaki tarihi yol Kültür Varlığı /1024 (Ant.K.B.K.) 71 Ġskele Mevkii, 338 ada 49 parseldeki Lifoz Suyu Kaynağı Kültür Varlığı /1027 (Ant.K.B.K.) ve mimari kalıntılar 72 Elikesik Köyü, Karakoyak Mevkiindeki Ģapel ve antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /1034 (Ant.K.B.K.) Gözetleme Kulesi, yapı kompleksi, han ve yapı kalıntıları 4 adet Kültür Varlığı 206

207 73 Tepe Mh. Arapseki ve Sığırlık Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /1098 (Ant.K.B.K.) 74 Beldibi Köyü, ÖrentaĢ Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /1099 (Ant.K.B.K.) 75 Okurcalar Beldesi, Ortalan Mevkiindeki zeytin iģliği ve çevresi I.Der.Arkeolojik Sit /1100 (Ant.K.B.K.) 76 Dimçayı, Akköprü ve Bucakköprü 2 adet Kültür Varlığı /1216 (Ant.K.B.K.) 77 Yassıtepe Devlet Ormanı I Mevkiinde yer alan sarnıç Kültür Varlığı / 1241 (Ant.K.B.K.) 78 DemirtaĢ Beldesi, Kızılkilise Mevkiindeki kaya mezarı Kültür Varlığı / 1308 (Ant.K.B.K.) 79 Esentepe Köyü,Asartepe Antik yerleģim alanı ve I. Der.Arkeolojik Sit / 1415 (Ant.K.B.K.) eski mezarlık Kültür Varlığı /1449 (Ant.K.B.K.) 80 Elikesik Köyü,Sinasarı Tepesi 2 adet I. Der.Ark. Sit /1448 (Ant.K.B.K.) yamaçlarındaki kalıntılar ile Arı Tepesi Kültür Varlığı YerleĢim Alanı ve ġapel 81 Gözüküçüklü Köyü, Çeldili, Kirselik ve Kahvebağ 3 adet I. Derece Ark. Sit /1534 (Ant.K.B.K.) Antik yerleģim alanları Alanı 82 Kargıcak Beldesi, 224 ada 1455 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı /1539 (Ant.K.B.K.) 83 Sugözü Mahallesi, Alanay Sok. ile Kahvecik Sokağın Kültür Varlığı /1542 (Ant. K.B.K.) köģesindeki hamam kalıntısı 84 KadıpaĢa Mahallesi 21 ada 30 parseldeki çınar ağacı Tabiat Varlığı /1627(Ant. K.B.K.) 85 EmiĢbeleni mevkiindeki yapı kalıntısı ve Tolsak Köyündeki 2 adet Kültür Varlığı /1652(Ant. K.B.K.) GökbaĢ Kule ile Payallar Mevkii ile ÇalıĢkanlar Mahallesindeki 3 adet I.Der.Ark Sit 207

208 Yapı kalıntıları ve Dipçik Kalesinin bulunduğu alanlar 86 Ġncekum, Esentepe Mahallesinde yer alan zeytin iģlikleri ve 2 adet Kültür Varlığı /1781(Ant. K.B.K.) Ayrın Örenyeri I. Der. Ark. Sit ada 3 parseldeki mezarlık ve sarnıç Kültür Varlığı /1783 (Ant. K.B.K.) 88 Soğukpınar Köyü sınırlarındaki gözetleme kulesinin bulunduğu alan I. Der. Ark. Sit /1791 (Ant. K.B.K.) 89 Güneyköy ve Gözübüyük Köylerindeki Nekropol alanı I. Der. Ark. Sit /1793 (Ant. K.B.K.) 90 Oba Çayı üzerindeki Eğri Köprü Kültür Varlığı /1916 (Ant. K.B.K.) 91 ÇarĢı Mahallesi, 393 ada7,8,9 ve 11 parsellerdeki tarihi duvar Kültür Varlığı /2047 (Ant. K.B.K.) 92 Çamlıca Köyü, Kemer Köprü Kültür Varlığı /2336 (Ant. K.B.K.) 93 Yaylalı Köyü, 113 ada 6 parseldeki antik döneme ait zeytin iģliği Kültür Varlığı /2519 (Ant. K.B.K.) 94 Elikesik Köyü, Sabancılar ve Kesmeliyatak Mağaraları 2 adet Tabiat Varlığı /2623 (Ant. K.B.K.) 95 Antalya, Alanya, GümüĢgöze Köyü, Gökören, TaĢlıharman 3 adet I. Der. Ark. Sit /2624 (Ant. K.B.K.) ve Hisar Kalesi antik dönem yerleģim alanları GümüĢgöze Köyündeki anıt eserler 6 adet Kültür Varlığı 96 Bayır Köyü, Olukönü mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2787 (Ant. K.B.K.) 208

209 S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI DEMRE 1 Apollonia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /2246 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Myra Antik Kenti I-II.Der.Arkeolojik Sit /3284 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Noel Baba Kilisesi I.Der.Arkeolojik Sit /0789 (TKTVKYK) 4 Kekova, Üçağız I.Der.Doğal Sit /0532 (Ant.K.K.) - Sura ve Andriake Antik Kenti - Simena ve Üçağız (Teimussa) Antik Kenti 25 Adet I.Derece - Aperlai Antik Kenti Arkeolojik Sit - Ġnceyar Kaytak Sırtı - Boğazlı-Kılınçlı Antik YerleĢimi - Kapaklı, Buzağılık - Tirmisin Mucuk Beleni, Pınarlı, Tyberissus, Erenyeri (Burç) - KiĢleli ve Kara Adası, Harazlı, Gökkaya,AĢırlı Adası - Üçağız ve Kale Mahallesi yerleģimleri Kentsel-Arkeolojik Sit /695 (Ant.K.B.K.) 5 Yavu Köyü,Kyaenai Antik Kenti I.Derece Arkeolojik Sit /1268 (Ant.K.K.) 6 Zümrütkaya Mahallesi, TaĢdibi Yarımadası I.Der.Ark.-Doğal Sit /1598 (Ant.K.K.) 7 Beymelek Bizans ġapeli Kültür Varlığı /1872 (Ant.K.K.) 8 Yavu, Ġlvit Mevkii, Eseler Mahallesi III.Der.Arkeolojik Sit /2442 (Ant.K.K.) 9 Kumdağ Mevkii, 173 ada, parsellerde bulunan kalıntılar Kültür Varlığı /2814 (Ant.K.K.) 209

210 10 Beymelek, Yukarı Beymelek Kalesi (Ġsium) I.Der.Arkeolojik Sit /3063 (Ant.K.K.) 11 Belören Köyü (Muskar) sınırları içinde kalan kilise Kültür Varlığı /3715 (Ant.K.K.) 12 Karabucak Mahallesi,197 ada,3 parselde bulunan lahit Kültür Varlığı /4013 (Ant.K.K.) 13 Belören Köyü,Zeytin Mahallesi I.Der.Arkeolojik Sit /4440 (Ant.K.K.) 14 Kapaklı Köyü,Hoyran Mahallesi,Hoyran Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /4481 (Ant.K.K.) 15 TaĢkesiği Mevkiindeki Antik TaĢocağı Kültür Varlığı /4613 (Ant.K.K.) 16 Davazlar Köyü,Trysa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4654 (Ant.K.K.) 17 Demre Çayı Mevkiindeki Antik YerleĢim alanları ve Myra Su Yolu 7 adet I.Der.Ark.Sit /5506 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı I.Der.Doğal Sit /6341 (Ant.K.K.) 18 Bozdağ mevkii, lahit, çiftlik yapısı, zeytin iģliği, 4 adet Kültür Varlığı /963(Ant.K.B.K.) kireç ocağı kalıntıları 19 Davazlar Mevkiinde sarnıç ve zeytin iģliği 2 adet Kültür Varlığı /1123(Ant.K.B.K.) 20 Beymelek Beldesi, Yukarı Mahallesindeki I.Der.Arkeolojik Sit /1412(Ant.K.B.K.) antik dönem yerleģim alanı 21 Bozdağ-Sura Mevkiinde bulunan lahitler ve eve dönüģtürülmüģ 7 adet Kültür Varlığı /1659(Ant.K.B.K.) Heroon 22 Gürses Köyü, Arpaçukuru mevkiindeki kalıntılar Kültür Varlığı /1861 (Ant.K.B.K.) 23 Karabucak Mousoleumu yanındaki kuyu Kültür Varlığı /1906 (Ant.K.B.K.) 210

211 24 Büyükkum Mahallesi, Kumdağı-Ġnceburun Mevkii, Kültür Varlığı /1934 (Ant.K.B.K.) antik dönem zeytin iģliği 25 Belören Köyü, Alakilise ve çevresi,çağman Köyü 5 adet I.Der.Ark.Sit /2071(Ant.K.B.K.) Karabel Mahallesi Doğu ve Batı Asarcık Kiliseleri çevreleri, Alacahisar Kilisesi 26 Gürses Köyü antik yerleģim alanları 3 adet I. Der. Ark. Sit / 2182 (Ant.K.B.K.) 27 Belören Köyü, Devekuyusu Mevkiindeki kilise kalıntısı, I.Der.Arkeolojik Sit /2291 (Ant.K.B.K.) mezar, sarnıçlar, iģlikler ve teras duvarlarının bulunduğu alan 28 Çağman Köyü, Ağıl-Börülce Deresi mevkiindeki nekropol alanı I.Derece Arkeolojik Sit /2408 (Ant.K.B.K.) 29 Çevreli Köyü antik yerleģim alanları 5 adet I. Der.Ark. Sit /2728 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI DÖġEMEALTI 1 Evdir ve Kırkgözhan 2 adet Kültür Varlığı /A-631 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Yağca, Çarkini,Mustanini,Karain,Macarini,Öküzini,Suluin, I.Der.Doğal Sit /0983 (Ant.K.K.) Koyunini,Harunini Mağaraları ve Kırkgöz su kaynakları 8 adet I.Der.Ark /3234 (Ant.K.K.) /5627 (Ant.K.K.) 3 Akkoç, Ariassos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1139 (Ant.K.K.) 211

212 4 Yukarıkaraman I-III.Der.Arkeolojik Sit /1209 (Ant.K.K.) /4145 (Ant.K.K.) III.Der.Arkeolojik Sit Tümülüs 2 adet I.Der.Arkeolojik Sit Sarnıç 2 adet Kültür Varlığı /115 (Ant.K.B.K.) Lahit Dizisi Kültür Varlığı 213 adada bulunan Roma Dönemine ait yapı kalıntısı Kültür Varlığı /580 (Ant.K.B.K.) 5 Kovanlık DöĢemeboğazında bulunan antik yol I.Der.Arkeolojik Sit /1245 (Ant.K.K.) /2849 (Ant.K.B.K) 6 Yukarıkaraman, Düzlerçamı Ormanı,Güver Uçurumu,Termessos I.Der.Ark.-Doğal Sit /1783 (Ant.K.K.) Antik Kenti /5373(Ant.K.K.) 7 Bademağacı Köyü, Bademağacı Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit /2090 (Ant.K.K.) /5373 (Ant.K.K.) 8 EkĢili, çınar ağaçları ve çeģme 2 adet Anıt Ağaç /2278 (Ant.K.K.) 1 adet Kültür Varlığı 9 DöĢemealtı, Kocain Mağarası I.Der.Ark.-Doğal Sit /2841 (Ant.K.K.) 10 Yağca Köyünde bulunan Kule kalıntısı Kültür Varlığı /3937 (Ant.K.K.) 11 Dağbeli, Üstünağı Harabeleri I.Der.Arkeolojik Sit /4148 (Ant.K.K.) Katrancı Tepesindeki Gözetleme Kulesi ve Anıt Mezar 2 adet Kültür Varlığı 12 Kepezüstü Nebiler, 1155 ve 1156 nolu parsellerdeki kalıntılar Kültür Varlığı (3 adet) /4346 (Ant.K.K.) 13 Yukarıkaraman, Nebiler Mh.,Gençlik ve Spor Ġl Müdürlüğüne Kültür Varlığı /4471 (Ant.K.K.) tahsis edilen alandaki yapı kalıntısı 14 Yukarıkaraman, Nebiler Mh.,1009 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /4521 (Ant.K.K.) 212

213 15 Dağbeli, Çubukbeli Mevkii Gözetleme Kulesi kalıntısı Kültür Varlığı /4617 (Ant.K.K.) 16 YeĢilbayır, Çukuraltı Mahallesi,Topak Sarnıcı Kültür Varlığı /4544 (Ant.K.K.) 17 Çığlık, sarnıçlar 3 adet Kültür Varlığı /4545 (Ant.K.K.) 18 Yukarıkaraman, Hacıahmet Sarnıcı Kültür Varlığı /4547 (Ant.K.K.) 19 DöĢemealtı,1105 ada, 3 ve 4 parsellerdeki sarnıçlar 2 adet Kültür Varlığı /4619 (Ant.K.K.) 20 Yukarıkaraman, Uzunkuyu Sarnıcı Kültür Varlığı /4756 (Ant.K.K.) 21 Kırkgöz-Yeniköy Mahallesi 1867 ada 10 ve 11 parsellerdeki Kültür Varlığı /5500 (Ant.K.K.) yapı kalıntısı 22 Kömürcüler, 417 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /5624 (Ant.K.K.) 23 Kömürcüler, 528 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /5625 (Ant.K.K.) 24 DöĢemealtı, Tomalar Mahallesindeki Toma Sarnıcı, Kömürcüler Topak Sarnıç, Kömürcüler adet Kültür Varlığı /5626 (Ant.K.K.) parseldeki Hacı Ahmet Sarnıcı,DöĢemealtı 1356 ada 2 ve 19 parsellerdeki Hacı Mehmet Sarnıcı 25 YeĢilbayır, Kocakale Mevkii,eski 385 parseldeki Ahırlıkuyu Sarnıcı Kültür Varlığı /6289 (Ant.K.K.) 26 DöĢemealtı,1587 ada 9 parseldeki Gökhöyük I.Der.Ark.Sit /6352 (Ant.K.K.) 27 Kovanlıkdaki Mağara Tabiat Varlığı /6353 (Ant.K.K.) 28 DöĢemealtı, Çubuk Boğazı,Ortaova Mevkiinde karayolu 2 adet Kültür Varlığı /369 (Ant.K.B.K.) 213

214 kenarında bulunan sarnıç ile Bıyıklı Köyünün 2 km batısında Antalya-Burdur karayolu ortasındaki sarnıç 29 Camili, 735 parseldeki eski cami Kültür Varlığı /430 (Ant.K.B.K.) 30 EkĢili, Cavurunpınarı kaynağının bulunduğu alandaki Kültür Varlığı /1174 (Ant.K.B.K.) yapı kalıntıları 31 Dağbeli, Ġncirlik Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /1550 (Ant.K.B.K.) 32 Düzlerçamı, Karaman Mah. 177,319 ve 320 nolu imar III. Der.Ark.Sit Adaları ile 138 ve 139 parselleri kapsayan alan Güver Kanyonu I.Derece Doğal Sit alanının doğusundaki antik I.Der.Arkeolojik Sit /1755(Ant.K.B.K.) TaĢ ocakları, zeytin iģliği,çeģme ve mezar kalıntılarının olduğu alan 33 YeĢilbayır, Kocakale 2819 parsel ve çevresi I.Der.Arkeolojik Sit /1875 (Ant.K.B.K.) 34 Çığlık, 1206 ve 1207 parsellerdeki geç Roma dönemine Kültür varlığı /1995 (Ant.K.B.K.) ait yapı kalıntısı 35 Düzlerçamı, Karaman Mahallesi, EĢmece Kuyusu Kültür Varlığı /2445 (Ant.K.B.K.) 36 Düzlerçamında yer alan Tümülüs ve Kültür Varlığı 263 ada da yer alan ev Kültür Varlığı /2681 (Ant.K.B.K.) (Siv.mim.örn.) 214

215 S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ELMALI 1 Gilevgi Köyü, Gilevgi Kalesi Kültür Varlığı /A-3485 (GEEAYK) 2 Eskihisar Mevkii I.Derece Ark.Sit /A-3535 (GEEAYK) 3 KıĢla Köyü, Kızılbel Tümülüsü,Bayındır Köyü,Karaburun 3 adet I.Der.Ark. Sit /0094 (Ant.K.K.) Tümülüsü ve Ġslamlar Köyü Örenyeri 4 Tekke Köyü, Abdal Musa Türbesi Kültür Varlığı /0641 (Ant.K.K.) 5 Özdemir Köyü, Özdemir Höyük, Kocapınar Köyü, 2 adet I.Der.Ark. Sit /1483 (Ant.K.K.) Kocapınar Höyük, Hacımusalar Köyü, Hacımusalar Höyük I.Der.Arkeolojik Sit /1483 (Ant.K.K.) /2290 (Ant.K.B.K.) 6 Sedir Ağaçları I.Der.Doğal Sit /1484 (Ant.K.K.) /5632 (Ant.K.K.) /1040 (Ant.K.B.K.) 7 Yapraklı Köyü,Güğübeli Mevkiindeki antik yerleģme I.Der.Arkeolojik Sit /2829 (Ant.K.K.) 8 Eskihisar Köyü,Köyiçi Mevkii,6 pafta,1100 parselde bulunan cami Kültür Varlığı /4010 (Ant.K.K.) 9 Tekke Köyü,Abdal Musa Türbesi yakınında bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /4011 (Ant.K.K.) 10 Armutlu Köyü,KısıktaĢ Mevkii ve AvĢar Mahallesinde bulunan duvar kalıntısı ve kaya mezarları 6 adet Kültür Varlığı /4295 (Ant.K.K.) 11 Karamık Köyü,Avlan Gölü kenarında bulunan Podalia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4325 (Ant.K.K.) 215

216 12 Gölova (Müğren) Köyü,Tepecik Mevkiindeki anıt mezar Kültür Varlığı /4787 (Ant.K.K.) 13 Gündoğan Mah.,193 ada,34 parseldeki askerlik Ģubesi binası Kültür Varlığı /4905 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 14 Camicedit Mah.,12 ada 13 parseldeki Kütük Camii ve minaresi Kültür Varlığı /5489 (Ant.K.K.) 15 Ġplikpazarı Mah.,205 ada 11 parseldeki ev Kültür Varlığı /6292 (Ant.K.K.) 16 Akçay Beldesi,Dutyanı Mevkiindeki Akçay Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit /191 (Ant.K.B.K.) 17 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri,ömer PaĢa Camii Kentsel Sit Alanı ve Ahi Baba Türbesi,ġadırvan,Medrese,Bey Hamamı,Ġsimsiz 8 Adet Kültür Varlığı /276 (Ant.K.B.K.) Minare,Yeni Hamam,Toklular Mescidi 127 Adet Kültür Varlığı /578(Ant.K.B.K.) Elmalı KıĢla Köy arasındaki antik yol (Sivil Mimarlık örneği) 18 Semayük (Bozüyük), KarataĢ Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /1415 (Ant.K.B.K.) 19 Ġplik Pazarı Mah. 187 ada 6 ve 7 parsellerdeki höyük I.Der.Arkeolojik Sit /1631 (Ant.K.B.K.) 20 Çobanisa ve Özdemir Köyleri arasındaki Kaletepe de I.Der.Ark.Sit Alanı /1966 (Ant.K.B.K.) bulunan antik yerleģim alanı 21 Bayındır Köyü, Köyiçi mevkiindeki Tümülüs alanları III. Der. Arkeolojik Sit /2666 (Ant.K.B.K.) Bayındır Köyü, Çağıltemeller Mevkii ile Kurttepesi-Çakaldere 3 adet Kültür Varlığı Tümülüs Gurupları ve Tepecik Mevkiindeki Ardıçlı Tümülüs 216

217 S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI FĠNĠKE 1 Alacadağ Köyü, Boğaz Mahallesindeki nekropol alanı I.Der.Arkeolojik Sit /A-2246 (G.E.E.A.Y.K.) /1967 (Ant.K.B.K.) 2 Ġncirağacı Köyü, Alakır Çayı üzerinde bulunan kırkgöz köprüsü Kültür Varlığı /3074 (G.E.E.A.Y.K.) /3548 (Ant.K.K.) 3 Phanikos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /3336 (G.E.E.A.Y.K.) /2641 (Ant.K.B.K.) 4 Arykanda Antik Kenti I Der.Arkeolojik Sit /1299 (Ant.K.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı /2853 (Ant.K.B.K.) 5 Gökliman Koyu ile Andreadorya Koyu arasındaki yarımada I.Der.Arkeolojik Sit /1699 (Ant.K.K.) /2670 (Ant.K.B.K.) 6 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 13 adet Kültür Varlığı /1700 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 7 Yuvalılar Köyü, Limyra Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /2118 (Ant.K.K.) 8 Finike-Beymelek Kıyı Bandı I-III.Der.Doğal Sit /3821 (Ant.K.K.) /4444 (Ant.K.K.) 9 Arif Köyü,Hörbüdek Yaylası,BaĢçayır Mevkiindeki Antik Kültür Varlığı /4105 (Ant.K.K.) Gözetleme Yapısı /2663 (Ant.K.B.K.) 10 Günçalı Köyü Arneai Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4513 (Ant.K.K.) 11 Turunçova,Hacıveliler Mah.,TreĢe Mevkiindeki antik yerleģim I.Der.Arkeolojik Sit /5273 (Ant.K.K.) alanı ve kaya mezarları /5419 (Ant.K.K.) 217

218 12 Asarönü Köyü Yolundaki Antik ġapel kalıntısı Kültür Varlığı /5876 (Ant.K.K.) 13 Yalnız Köyü, Mahmutlu Sırtı ve Bel BaĢı yakınlarındaki I.Der.Arkeolojik Sit /526 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı 14 Hasyurt Beldesi, 95 parseldeki Hasköy Camisi Kültür Varlığı /1114 (Ant.K.B.K.) 15 Turunçova Beldesi, Hacıveliler Mahallesi, Elmalı Caddesi, Kentsel Sit Alanı( 35 adet Narenciye bahçeleri içerisinde bulunan evler ve çevresi Siv.Mim.Örn. Kültür Varlığı) Çavdır ve Bağyaka camileri 2 adet Kültür Varlığı /1115 (Ant.K.B.K.) 16 Turunçova Beldesinde evler 7 adet Siv.Mim.Örn /1200(Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 17 Merkez, 118 ada 60 parseldeki Merkez Camii Kültür Varlığı / 1486 (Ant.K.B.K.) 18 Alacadağ Köyündeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /1534 (Ant.K.B.K.) 19 Turunçova,Köselikuyu mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /1840 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 20 Alacadağ Köyü, KeĢlik Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /1854 (Ant.K.B.K.) 21 Alacadağ Köyündeki antik yerleģim alanı I.Der.Ark.Sit Alanı /1967 (Ant.K.B.K.) 22 KeĢlik Dağı mevkiindeki antik yerleģim alanları 3 adet I.Der.Ark.Sit /2067 (Ant.K.B.K.) Antik dönem yapı ve kanal kalıntıları 2 adet Kültür Varlığı 23 Merkezdeki evler 12 adet Kültür Varlığı /2310 (Ant.K.B.K.) 218

219 (Siv.mim.örneği) 24 Gökliman Koyu kuzeyinde, Kulesırtı mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2640 (Ant.K.B.K.) Eski Mahalle,Turunçova yolu üzerindeki Likya tipi kaya mezarı Kültür Varlığı 25 Boldağ bölgesinde, Dinektepe, Karakuyu ve Ağzıeğri mevkilerindeki 3 adet I. Der.Ark. Sit /2728 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanları Dinektepe nin kuzeyindeki gözetleme kulesi Kültür Varlığı S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI GAZĠPAġA 1 Kızılgüney Köyü I.Der.Arkeolojik Sit /0878 (TKTVKYK) 2 Selinus Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /2976 (TKTVKYK)) 3 Güneyköy, Antiochis ad Craqum antik kenti I.-III.Der.Arkeolojik Sit /0836 (Ant.K.K.) /1030 ( Ant.K.B.K.) 4 Cile Köyü, Adandalamos antik kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1010 (Ant.K.K.) 5 Hasdere Köyünde bulunan türbe ve mezarlık Kültür Varlığı /1025 (Ant.K.K.) 6 Ġnceğiz Köyü Tepeçukur Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /1123 (Ant.K.K.) 7 Macar Köyü, Antik Cestrus Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1124 (Ant.K.K.) 219

220 8 Kıcık Köyü, Asar Koyağı,Nepalis Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /1127 (Ant.K.K.) /1432 (Ant.K.K.) 9 Beyrebucak Köyü, Yalandünya Mağarası Kültür Varlığı /1160 (Ant.K.K.) 10 Karalar Köyü, Sırtlanini Mağarası Kültür Varlığı /1635 (Ant.K.K.) 11 Yakacık Köyü, Altıkapı Han Kültür Varlığı /2273 (Ant.K.K.) 12 Bıçkıcı Manastırı I.Der.Arkeolojik Sit /2365 (Ant.K.K.) 13 Ortaçağ kulesi Kültür Varlığı /2748 (Ant.K.K.) 14 Ekmel Mh.,Ömerbükü Mevkiinde yeralan tümülüs I.Der.Arkeolojik Sit /3862 (Ant.K.K.) 15 GazipaĢa-Kahyalar kıyı bandı I-II-III.Der.Doğal Sit /4197 (Ant.K.K.) /5763 (Ant.K.K.) 16 Gölcük Köyü,Julia Sebaste Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4810 (Ant.K.K.) 17 Macar Köyü,Alacadağ Mevkii öreni I.Der.Arkeolojik Sit /5299 (Ant.K.K.) 18 Çakmak Köyü,Hisartepe Öreni I.Der. Arkeolojik Sit /5765 (Ant.K.K.) 19 Kaledran Köyü,Denizyolu mevkiindeki mozaikli alan Kültür Varlığı /1107 (Ant.K.B.K.) 20 Karatepe Köyü, Akkaya Mahallesindeki Ciniviz (Ceneviz) Kalesi I.Der.Arkeolojik Sit /1218 (Ant.K.B.K.) 21 Karatepe (Sivastı) Köyü, Bıçkıcı çayı üzerindeki Bıçkıcı (TaĢköprü) Kültür Varlığı /1219 (Ant.K.B.K.) 22 Doğanca Köyü, Asartepe Örenyeri I.Der. Arkeolojik Sit /1220 (Ant.K.B.K.) 220

221 23 Aydıncık Köyü, Ömerli Tepe mevkiinde yer alan yapı kalıntıları Kültür Varlığı /1312 (Ant.K.B.K.) 24 Aydıncık Köyü, TahtabaĢı Mevkiinde bulunan yapı kalıntıları I.Der. Arkeolojik Sit /1333 (Ant.K.B.K.) 25 Bıçkıcı köprüsü Kültür Varlığı /2335 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI GÜNDOĞMUġ 1 Idil Gediği Mevkiinde bulunan mezarlık ile Akçabelen Köyü 2 adet Kültür Varlığı /1025 (Ant.K.K.) Körüldük Mevkiindeki mezarlık 2 GündoğmuĢ GümüĢgöze Köyü arasındaki Katrancı Mevkiinde Kültür Varlığı /1138 (Ant.K.K.) bulunan yapı kalıntısı 3 Bayırkozağı Köyü,Colybrassus (Ayasofya) Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1267 (Ant.K.K.) 4 Kayabükü Köyü, Uçan ġelale I.Der.Doğal Sit /1431 (Ant.K.K.) /2324 (Ant.K.B.K.) 5 Güneycik Köyü, Ali Köprüsü Kültür Varlığı /1948 (Ant.K.K.) 6 Karadere, Asartepe Mevkii, Casae Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /2274 (Ant.K.K.) 7 Güneycik Köyü, Tol Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /2277 (Ant.K.K.) 8 Karabul Mevkii, TaĢahır Antik YerleĢimi I.Der.Arkeolojik Sit /2279 (Ant.K.K.) 221

222 9 Akyarı Köyü,Asartepe ve Acıceviz Mevkiinde Asartepe örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /4328 (Ant.K.K.) 10 Karaköy sınırları içindeki antik yerleģim I.Der.Arkeolojik Sit /4891 (Ant.K.K.) 11 Senir Beldesi,Gedefi Tepesindeki antik yerleģim alanı ve mağara I.Der.Arkeolojik Sit /179 (Ant.K.B.K.) 12 Umutlu Köyü, Meryemini Mağarası Tabiat Varlığı /822 (Ant.K.B.K.) 13 Kayabükü Köyü, Hesebeleni Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /1913(Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ĠBRADI 1 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 7 adet Kültür Varlığı /2592 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 2 adet Kültür Varlığı 2 Irmak ve Kocaoluk Mevkiinde bulunan konaklama alanları I.Der.Arkeolojik Sit /1486 (Ant.K.K.) 3 Merkezde bulunan kestane ağacı Anıt Ağaç /1642 (Ant.K.K.) 4 Ürünlü Köyündeki Düdensuyu Mağarası kültür Varlığı /1728 (Ant.K.K.) 5 Çukurviran Mahallesinde bulunan anıt mezar kültür Varlığı /2054 (Ant.K.K.) 6 Ormana Köyünde bulunan taģınmaz kültür Varlığı /2327 (Ant.K.K.) Sivil Mim.Örn.) 222

223 7 Ormana,Erymna Antik Kenti ile merkezdeki sivil mimarlık örn. I.Der.Arkeolojik Sit /6059 (Ant.K.K.) 7 adet Kültür Varlığı Sivil Mim.Örn.) 8 Ormana Kent Merkezi Kentsel Sit /321 (Ant.K.B.K.) 11 adet Kültür Varlığı (Sivil Mim.Örn.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KAġ 1 KaĢ, Merkez Kentsel-I.Der.Ark.Sit /A-1039 (G.E.E.A.Y.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı /3011 (Ant.K.K.) 53 adet Kültür Varlığı (Siv.Mim.Örn.) 1 adet Kültür Varlığı) 2 Bezirgan,Göltepe Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /2246 (G.E.E.A.Y.K.) /697 (Ant.K.B.K.) Çukurbağ Köyü, Phellos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /2246 (G.E.E.A.Y.K.) /2779 (Ant.K.B.K.) 3 Hacıoğlan Köyü Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /3074 (G.E.E.A.Y.K.) /2729 (Ant.K.B.K.) 4 Kalkan I.Der.Arkeolojik Sit /3542 (G.E.E.A.Y.K.) 223

224 5 Çukurbağ Yarımadası III.Der.Doğal Sit /0153 (T.K.T.V.K.Y.K.) /3011 (Ant.K.K.) 6 Kalkan, Merkez Kentsel Sit /1076 (Ant.K.K.) 34 ad.kül.var.(siv.mim.örn.) 5 adet Kültür Varlığı 7 Yeniköy,Gözetleme Kulesi ve Yapı Kalıntısı 2 adet Kültür Varlığı /1316 (Ant.K.K.) 8 Xanthos Antik Kenti I-II-III.Der.Arkeolojik Sit /1521 (Ant.K.K.) /4845 (Ant.K.K.) 9 Kalkan III.Der.Doğal Sit /1554 (Ant.K.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı /5827 (Ant.K.K.) /30 ( Ant.K.B.K) 10 Palamut Köyü ġeyhkavağı Mevkiinde bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /2007 (Ant.K.K.) 11 Aklar Köyü, Saklıkent Kanyonu I.Der. Doğal Sit /2549 (Ant.K.K.) 12 Kınık Beldesi, Balaban Mevkii antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /2552 (Ant.K.K.) 13 Bucak Denizindeki KaĢ-Kalkan Yolunun arkeolojik sit alanı ile 2 adet birleģtiği kısım ile KaĢ'ın güney ve güney doğusundaki kıyı bandı III.Der. Doğal Sit /3011 (Ant.K.K.) ile limanağzı kesimi 14 Kalkan, GelemiĢ Köyü, Patara I-III.Der.Arkeolojik Sit /3106 (Ant.K.K.) I.Der.Doğal Sit 15 Sahilkılınçlı Köyü,Ölüdeniz Mevkiinde eski eser kalıntısı Kültür Varlığı /3890 (Ant.K.K.) 224

225 16 Çukurbağ Köyü,Uçarsu ġelalesi ve çevresi I.Der. Doğal Sit /4005 (Ant.K.K.) 17 KaĢ-Kalkan kıyı bandında bulunan Sidek Adası I.Der.Arkeolojik Sit /4006 (Ant.K.K.) 18 Çukurbağ Köyü,Gedefe Mevkii,102 ada,99 ve 106 parsellerde bulunan yapı kalıntısı Kültür Varlığı /4021 (Ant.K.K.) 19 Kınık,Çayköy,Hisartepe Mevkiinde bulunan gözetleme kulesi Kültür Varlığı /4256 (Ant.K.K.) 20 Ġslamlar Köyü,Değirmenyanı Mevkiindeki çınar ağacı Anıt Ağaç /4542 (Ant.K.K.) 21 Yeniköy sınırlarındaki antik kule ve Ģapel kalıntısı 2 adet Kültür Varlığı /4782 (Ant.K.K.) 22 Limanağzı I.Der.Arkeolojik Sit /5123 (Ant.K.K.) 23 Kasaba Beldesi,Kemer Köyü,Kıbrıs Deresi Baraj sahasındaki Kültür Varlığı /5210 (Ant.K.K.) kale kalıntısı 24 Kalkan Güney Yamaçları I-III.Derece Doğal Sit /5442 (Ant.K.K.) /462(Ant.K.B.K.) 25 KaĢ,Kasaba Köyünde bulunan Nasreddin Camii Kültür Varlığı /6109 (Ant.K.K.) 26 Gökçeören Köyü,PınarbaĢı Mah.,Bakacak-Örenli Mevkiinde bulunan Antik Kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /6287 (Ant.K.K.) 27 Gökçeören Köyü, Sarıbelen-Kalkan istikametindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit /437 (Ant.K.B.K.) Gökçeören Köy Cami bahçesindeki çınar ağacı Anıt Ağaç 28 Ağullu Köyündeki Pırnal MeĢesi Anıt Ağaç /530(Ant.K.B.K.) 225

226 29 YeĢilköy Beldesi, Muar(Pınar) Kürü Mevkii ile Muarönü Mevkiinde bulunan kalıntılar I.Der. Arkeolojik Sit /953 (Ant.K.B.K.) Fırnaz Koyundaki kutsal alan Kültür Varlığı 30 ÇeĢme Köyü, Aladere Mevkiindeki Aladere Sarnıcı Kültür Varlığı /957 (Ant.K.B.K.) 31 Çavdır Köyü, Çatlık Mahallesi, ġehitler Mevkiindeki antik I.Der. Arkeolojik Sit /1064 (Ant.K.B.K.) yerleģim alanı 32 Çamurköy mevkiinde gözetleme kulesi, sarnıç, yapı ve istinat I.Der. Arkeolojik Sit /1122 (Ant.K.B.K.) duvarı kalıntısının bulunduğu alan 33 Kınık Beldesi,Ksanthos Antik Kenti su yolu Kültür Varlığı /1124 (Ant.K.B.K.) 34 Sahilpalamut Köyü, Asar Tepe ile antik su yolu I.Der. Arkeolojik Sit /1126 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı /1342 (Ant.K.B.K.) 35 Yeniköy, 101 ada 253,255,262,407 nolu parselleri içeren I.Der. Arkeolojik Sit /1340 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı 36 Çukurbağ Köyü, Gedife Mevkiinde ki su sarnıcı Kültür Varlığı / 1508 (Ant.K.B.K.) 37 Ağullu Köyü, 314 parseldeki Lahit Kültür Varlığı / 1510 (Ant.K.B.K.) 38 YeĢilköy, Fırnaz Koyu ve çevresi I.Der.Doğal Sit /1603 (Ant.K.B.K.) 39 Bezirgan Köyü Anıt Ağaç Tabiat Varlığı /1834(Ant.K.B.K.) 40 Beldibi Köyü, Meryemlik tepe, Nisa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1860 (Ant.K.B.K.) 41 Sarıbelen Köyü, Üçkuyu Mahallesindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /2064(Ant.K.B.K.) ve Lahit kalıntısı Kültür Varlığı 226

227 42 YeĢilköy, Yalı mevkiinde I. Derece Doğal Sit Alanında 2 adet Kültür Varlığı / 2105(Ant.K.B.K.) yer alan zeytinyağı iģliği ve lahit kalıntısı 43 Kalkan,Zeytinkaya Tepesi üzerindeki gözetleme kulesi kalıntısı I.Derece Arkeolojik Sit /2396 (Ant.K.B.K.) 44 Bezirgan Köyü, GölbaĢı- Tokmakgedik Tepe mevkiindeki antik Kültür Varlığı /2410 (Ant.K.B.K.) dönem zeytinyağı iģliği 45 Gömbe, Komba Antik Kenti I. Der. Arkeolojik Sit /2662 (Ant.K.B.K.) 46 Phellos Antik Kenti Yolu ile 101 ada 110 parseldeki 2 adet Kültür Varlığı /2779 (Ant.K.B.K.) antik yapı kalıntısı 47 Gökseki mevkiindeki antik dönem yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2845 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KEMER 1 Idyros Antik Kenti I-II-III.Der.Ark.Sit /8995 (G.E.E.A.Y.K.) /1744 (Ant.K.K.) /3021 (Ant.K.K.) /4516 (Ant.K.K.) 2 Tekirova Köyü, Phaselis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /8996 (G.E.E.A.Y.K.) /3774 (Ant.K.K.) 227

228 3 Beldibi I.Der.Ark.-Doğal Sit /0741 (T.K.T.V.K.Y.K.) /3930 (Ant.K.K.) II.Der.Doğal Sit /373) (Ant.K.B.K.) 4 Çıralı I-III.Der.Doğal Sit /0711 (Ant.K.K.) /4666 (Ant.K.K.) 5 Kocaburnu Yarımadasındaki yapı kalıntıları (3 adet) Kültür Varlığı /1078 (Ant.K.K.) 6 Çıralı, YanartaĢ I-II.Der.Arkeolojik Sit /1256 (Ant.K.K.) I.Derece Doğal Sit 7 Gedelma Mahallesinde bulunan kale I.Der.Arkeolojik Sit /1754 (Ant.K.K.) 8 Beycik Köyü, Çalbalı Tepesi,282 parselde bulunan lahit Kültür Varlığı /2964 (Ant.K.K.) 9 Dedeler Mevkiinde bulunan köģk kalıntısı Kültür Varlığı /3560 (Ant.K.K.) 10 Tekirova kumsalında bulunan günübirlik alan II.Der.Doğal Sit /4003 (Ant.K.K.) /5523 (Ant.K.K.) 11 Kemer, Kuzdere Köyü, Sumak Seniri Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit /10 (Ant.K.B.K.) 12 Tekirova Beldesi, Tahtalı Dağı doğu eteklerinde Kirsecik Mevkiinde bulunan kule çiftlik kalıntısı, Akboyun Mevkiindeki kale, 3 adet Kültür Varlığı /1018(Ant.K.B.K.) Sızgılıkaya mevkiindeki antik su yolu kalıntısı 13 ÇalıĢdağı tepesindeki arkeolojik kalıntılar I.Der. Arkeolojik Sit /1752 (Ant.K.B.K.) 14 Ovacık Köyü, Kurugölcük Tepe ile Mezarlıkdibi Mevkii 228

229 arasındaki antik dönem yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı /1961 (Ant.K.B.K.) 15 Tekirova, Merkez Mahallesi, 9 ada 1 parseldeki Eski Camii Kültür Varlığı /2489 (Ant.K.B.K.) 16 Ulupınar,287 parselde servi ağacı Tabiat Varlığı /2323 (Ant.K.B.K.) 17 Üçoluk Köyü, Kavak Dağı üzerindeki Mnra Antik Kenti I. Der. Arkeolojik Sit /2629 (Ant.K.B.K.) 18 Beycik Köyü antik yerleģim alanı ve nekropol alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2734 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KEPEZ 1 Sarnıçlar Kültür Varlığı (12 ad.) /1671 (Ant.K.K.) 2 Düden ġelalesi ve Düden Çayı I.Der.Ark.-Doğal Sit /1777 (Ant.K.K.) 3 OdabaĢında bulunan sarnıçlar 4 adet Kültür Varlığı /1815 (Ant.K.K.) 4 Varsak, Lyrbotae Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1849 (Ant.K.K.) 5 BaĢköy, Akkale Mevkii, 415 parsel Kültür Varlığı /2389 (Ant.K.K.) 6 Kızıllı da bulunan antik kalıntı Kültür Varlığı /3892 (Ant.K.K.) 7 Vakıf Zeytinliği I.Der.Doğal Sit /3974 (Ant.K.K.) 229

230 8 Varsak, KarĢıyaka Mh.,Varsak Obruğu I.Der.Ark.-Doğal Sit /4023 (Ant.K.K.) 9 KiriĢçilerdeki sarnıçlar 4 adet Kültür Varlığı /4546 (Ant.K.K.) 10 Duacı, Çileklik Mevkii,732 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /4738 (Ant.K.K.) 11 Duacı, 66 nolu parseldeki Ģapel kalıntısı Kültür Varlığı /4791 (Ant.K.K.) 12 Kızıllı, 1169 nolu parseldeki cami Kültür Varlığı /5010 (Ant.K.K.) 13 Çıplaklı, 341,453,43 parsellerdeki yapı kalıntılarının I.Derece Arkeolojik Sit /5412 (Ant.K.K.) bulunduğu alan ve sarnıçlar 2 adet Kültür Varlığı 14 Varsak, 2 ada 5 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /155 (Ant.K.B.K.) 15 KiriĢçiler, Çaylak Kalesi ve çevresi I.Der. Arkeolojik Sit /261 (Ant.K.B.K.) /1695 (Ant.K.B.K.) 16 Göçerler Mah, Göçerler Ġlköğretim Okulunun güneyindeki sarnıç Kültür Varlığı /368 (Ant.K.B.K.) 17 Kızıllı, Köy yıkığı Mevkiindeki ağzı açık Osmanlı Sarnıcı ve Kültür Varlığı /586 (Ant.K.B.K.) yakın çevresindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 18 KiriĢçiler, 1287 parsel çevresindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /646 (Ant.K.B.K.) /1250(Ant.K.B.K.) 19 Ahatlı Mahallesi 1240 ve 1241 parsellerde bulunan Dokuma Kültür Varlığı /763(Ant.K.B.K.) fabrikası idare binası, yemekhane ve depo yapıları ile alandaki Ağaç Grubu ağaç dokusu 20 Varsak, 1610 ada adanın güneyindeki sarnıç ile Kültür Varlığı /1494 (Ant.K.B.K.) 2016 adanın doğusundaki Kararsak Mağarası Tabiat Varlığı 21 Varsak, Ayanaoğlu Mahallesi, 9334 ada 6 parseldeki Kültür Varlığı /1552(Ant.K.B.K.) 230

231 Baba Yusuf Camii 22 Varsak ve Kepez sınırlarında, Gaziler Köyü-Kapaklıkale Kültür Varlığı /1607(Ant.K.B.K.) Harabeleri arasında yer alan antik yol 23 Varsak ve Kepez sınırlarında, Sevindikli, Ketirkızılı, 4 adet I.Der.Ark. Sit /1608(Ant.K.B.K.) ÖĢükkale ve Kapaklıkale Harabeleri S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KONYAALTI 1 Beldibi I.Der.Ark.-Doğal Sit /0741 (T.K.T.V.K.Y.K.) II.Der.Doğal Sit /3930 (Ant.K.K.) /373) (Ant.K.B.K.) 2 Geyikbayırı, Trebenna antik kenti I.Der.Ark.-Doğal Sit /1071 (Ant.K.K.) /1210 (Ant.K.K.) 3 Arapsuyu Olbia-Attalia yanındaki antik kalıntılar Kültür Varlığı (3 adet) /1089 (Ant.K.K.) 4 Arapsuyu Olbia-Attalia yanındaki antik kalıntıların bulunduğu alan I.Der.Doğal Sit /1117 (Ant.K.K.) 5 Uncalı Mah. Çakırlar yolu üzerindeki sarnıç Kültür Varlığı /1671 (Ant.K.K.) 6 Sarısu Deresi I-II.Der.Doğal Sit /2586 (Ant.K.K.) (Etkileme GeçiĢ Alanı) /3789 (Ant.K.K.) 231

232 7 Geyikbayırı, 8 parselde bulunan Ģapel Kültür Varlığı /3070 (Ant.K.K.) 8 Hacısekiler ve Çitdibi Asarlık Tepe güney yamacında I.Der.Arkeolojik Sit /3072 (Ant.K.K.) bulunan antik yerleģim alanı 9 Hurma giriģi 2, 3, 4, 5 parsellerde bulunan depo binaları 2 adet Kültür Varlığı /3303 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 10 Hisarçandır, Killara Mevkiinde bulunan lahit Kültür Varlığı /3455 (Ant.K.K.) 11 AğırtaĢ Mevkii, Kelbessos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /3573 (Ant.K.K.) 12 Hisarçandır, Kum Mah.'nde bulunan Ġsli Mağara I.Der.Arkeolojik Sit /3574 (Ant.K.K.) 13 Hacısekililer, Domuzağılı Mevkiinde bulunan kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /3653 (Ant.K.K.) 14 Konyaaltı,5339 ada,1 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı /3940 (Ant.K.K.) /4281 (Ant.K.K.) 15 Sarısu-Beldibi Tüneli arası kıyı bandı I-III.Der.Doğal Sit /4345 (Ant.K.K.) 16 YarbaĢçandır, Gedeller Mahallesi, Onobara Antik Kenti ve 4 adet I.Der.Ark.Sit /4541 (Ant.K.K.) çevresindeki yerleģimler /2117 (Ant.K.B.K.) 17 Geyikbayırı, 645 parseldeki lahit Kültür Varlığı /4653 (Ant.K.K.) 18 Üçoluk, Ġkizce-Palamutbelindeki Nekropol ve Antik YerleĢim I.Der. Arkeolojik Sit /4788 (Ant.K.K.) Alanı 19 Doyran, Doyran Göleti güneyinde küçük tepedeki yapı 3 adet Kültür Varlığı /4899 (Ant.K.K.) Kalıntıları 232

233 20 Doyran, Kisle Çukuru Mevkiindeki Manastır kalıntısı Kültür Varlığı /5178 (Ant.K.K.) 21 Üçoluk, Kale Mevkiindeki arkeolojik kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /5564 (Ant.K.K.) 22 Doyran, Keldağı Mevkii,Neapolis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /5622 (Ant.K.K.) 23 Doyran, Ġkidağarası Mevkiindeki Antik YerleĢim Alanı I.Der.Ark.Sit Alanı /5914 (Ant.K.K.) 24 Konyaaltı, Akkuyu Mah.,4275 ada 8 ve 9 parseldeki su 2 adet Kültür Varlığı /260 (Ant.K.B.K.) kuyusu 25 Duraliler, Gürağaç Mevkii, 61 ve 62 parsellerde I.Der. Arkeolojik Sit /366 (Ant.K.B.K.) bulunan antik yerleģim alanı /645 (Ant.K.B.K.) 26 Sıçan Adası I.Der.Arkeolojik Sit /878 (Ant.K.B.K.) 27 Haçlı Sığınak Mağarası ve çevresindeki arkeolojik kalıntılar 2 adet I.Der.Ark. Sit /879 (Ant.K.B.K.) ile Büyükkargıcak Mevkiindeki kalıntılar 28 Doyran, yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit /1554(Ant.K.B.K.) 29 Gökdere Mahallesinde antik yerleģim alanı, I. Der. Ark. Sit Alanı / 2117 (Ant.K.B.K.) Kocaköy mevkiindeki mezar Kültür Varlığı 233

234 S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KORKUTELĠ 1 Çomaklı Kasabası Poğla antik kenti, 1 adet III.Der.Ark. Sit /3279 (G.E.E.A.Y.K.) Pancar Höyüğü,Akropol ve Nekropol alanı 3 adet I.Der.Ark.Sit 2 Bayat ve Kargın Köylerindeki Yazır, Bayat, Kargın Höyükleri 3 adet I.Der.Ark. Sit /0850 (Ant.K.K.) 3 Merkezde bulunan asırlık ağaçlar ve sivil mimarlık örn. 8 adet Anıt Ağaç 4 adet Kültür Varlığı /0980 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 4 Yenicedere Boğazı I.Der.Ark.-Doğal Sit /1416 (Ant.K.K.) /1664(Ant.K.B.K.) 5 Kırkpınar, Ġnkaya Tepesindeki 2 adet kaya mezarı I.Der.Arkeolojik Sit /3074 (Ant.K.K.) /840 (Ant.K.B.K.) 6 Söğüt Köyü, (Manay) I.Der.Arkeolojik Sit /3250 (Ant.K.K.) /2291(Ant.K.B.K.) 7 Bayat Bademleri Köyü,Gökçebelen Mevkii 15 parseldeki antik Kültür Varlığı /4435 (Ant.K.K.) yapı kalıntısı 8 Yazır Köyü,BüngüĢ Mevkiindeki antik kalıntıların bulunduğu alan I.Der.Arkeolojik Sit /4682 (Ant.K.K.) 9 YeĢilyayla,Yavuz Mah.,32 parseldeki cami Kültür Varlığı /4687 (Ant.K.K.) 10 AĢağıpazar Mah.,183 ada 74 parseldeki Fatih Ġlköğretim Okulu Kültür Varlığı /5279 (Ant.K.K.) 11 Kırkpınar Köyü,Kemer Deresi Mevkiindeki Kırkpınar Höyük, I.Der.Arkeolojik Sit /5565 (Ant.K.K.) 234

235 /841 ( Ant.K.B.K.) Varsak Yaylası,Sarısu Deresi Mevkiindeki 2 adet tümülüs, 2adet /5565 (Ant.K.K.) Varsak Yaylası,Mezartepe Höyük I.Der.Arkeolojik Sit /6343 (Ant.K.K.) 12 AĢağıpazar Mah.,186 ada 1 parseldeki Demirci Süleyman Camii ve minaresi Kültür Varlığı /5709 (Ant.K.K.) 13 Yazır Köyü,Keklicek Mevkii,2756 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı /5811 (Ant.K.K.) 14 Büyükköy Beldesi,Çürükin Tepe Höyüğü ve kaya mezarının 2 adet I.Der.Ark.Sit /5857 (Ant.K.K.) bulunduğu alan,höyük Tepe Höyüğü, HasançavuĢ,Merdivenli,Allığın Sarnıçları,Abdurrahman Develi 3 adet Kültür Varlığı Evi 1 adet Kült.Var. (Sivil Mim.Örn.) 15 Küçüklü Köyü Roma Dönemi gözetleme kulesi Kültür Varlığı /5913 (Ant.K.K.) 16 Bayatbademler Köyü,Doğrul Mevkiindeki kalıntılar I-III.Der.Ark.Sit /5942 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı 17 Yazır Köyü, Gülman Mevkii,153 ada 13 parseldeki kule tipi yerleģim Kültür Varlığı /5945 (Ant.K.K.) 18 Bayatbademler Köyü,Kızıldere Mevkiinde Ürünlüdere Vadisinde I.Der.Arkeolojik Sit /5108 (Ant.K.K.) iki adet antik dönem mağarasının bulunduğu alan 19 Bayatbademler Köyü,Korucak Yaylası,AsartaĢ Tepesi Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit /9 (Ant.K.B.K.) 20 Alaaddin Mah,41 ada 1 parseldeki Kültür Varlığı /278 (Ant.K.B.K.) Sinaneddin Medresesi 21 ÇaybaĢı Mah.,69 ada 9 parseldeki Kültür Varlığı /279 (Ant.K.B.K.)

236 ÇaybaĢı Hamamı 22 Alaaddin Mah.,58 ada 12 parseldeki Kültür Varlığı /280 (Ant.K.B.K.) Alaaddin Camii ada 40 parsel ve 380 ada 101 parseldeki 2 adet Kültür Varlığı /319 (Ant.K.B.K.) evler (sivil mimarlık örnekleri) 24 Bayatbademler Köyü,Gedikardı Mahallesi Karanlık I.Der.Arkeolojik Sit /691 (Ant.K.B.K.) Gedik ve Akkovanlık tepelerdeki antik yerleģim alanları ( 2 Adet ) 25 Bayatbademler Köyü,Bediroğlu Cami Tepesi ve Ġncirlik Mevki I.Der.Arkeolojik Sit /692 (Ant.K.B.K.) yakınlarındaki antik yerleģim alanı 26 Küçükköy Beldesi 4755 parseldeki Ali Fahreddin-i Sağir in mezarı Kültür Varlığı /767(Ant.K.B.K.) 27 Güzle Köyü, Kapıkaya Tepe Mevkii, 107 ada 1,2,3,4,8 parseller I.Der.Arkeolojik Sit /839 (Ant.K.B.K.) ile orman alanında kalan nekropol ve antik yerleģim alanı 28 Yazır Köyü, Ilıgüme mevkii, 1516,1517,1518,1519,1525,1527, I.Der.Arkeolojik Sit /1227 (Ant.K.B.K.) 1528,1529 ve 2540 nolu parsellerdeki antik yerleģim alanı 29 Nebiler Köyü, Hepbe Tepesi tümülüsü Kültür Varlığı /1241 (Ant.K.B.K.) 30 Söğütçük ve Yazır Köyleri, Pamukalan Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /1641 (Ant.K.B.K.) 31 Eski Manay ve Mercimekli Tepedeki mimari kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /2291 (Ant.K.B.K.) ve nekropol alanı 32 Bayatbademler Köyündeki antik dönem yerleģim alanı I.Derece Arkeolojik Sit /2412 (Ant.K.B.K.) 33 YeĢiloba Köyü, Ġlbizli mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit /2516 (Ant.K.B.K.) 236

237 34 TaĢkesiği köyündeki Höyük I.Der. Arkeolojik Sit /2517 (Ant.K.B.K.) 35 Yazır Köyü, Canavarlı Boğazı, Keklicek Mevkiindeki I. Der. Arkeolojik Sit /2664 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KUMLUCA 1 ÇavuĢ Köyü, Ceneviz Limanı Kültür Varlığı /8996 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Mavikent Gagae Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit / A-513 (G.E.E.A.Y.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı /3233 (Ant.K.K.) /5521 (Ant.K.K.) 3 Hacıveliler Köyü, Corydella Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /0161 (TKTVKYK) 4 Sarıcasu Köyü, Rhadiapolis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /0789 (TKTVKYK) /5941 (Ant.K.K.) 5 Olympos Örenyeri I-II.Der.Arkeolojik Sit /0711 (Ant.K.K.) /4666 (Ant.K.K.) 6 Beykonak Akmaz Deresi I.Der.Doğal Sit /0731 (Ant.K.K.) 7 Altınkaya Köyünde bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /0790 (Ant.K.K.) 237

238 8 Adrasan I-III.Der.Arkeolojik Sit /1522 (Ant.K.K.) /5717 (Ant.K.K.) /337 (Ant.K.B.K.) /662 (Ant.K.B.K.) 9 Alakır Çayı I.Der.Doğal Sit /1543 (Ant.K.K.) 10 Tekirova-Adrasan-Gelidonya Burnu Arası I-II.Der.Doğal Sit /2831 (Ant.K.K.) /3897 (Ant.K.K.) /4534 (Ant.K.K.) 11 Mavikent Melanippe Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /3077 (Ant.K.K.) /3897 (Ant.K.K.) 12 Gölcük Köyü,Saraycık Mh. Kitanaura Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /4512 (Ant.K.K.) 13 Belen Köyü,IĢıkpınar Mevkiindeki kaya mezarları ve Karıkpınar Mevkiindeki lahit kalıntıları 4 adet Kültür Varlığı /4683 (Ant.K.K.) 14 Yaylalık Tepe Mevkiindeki Yukarı Olympos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /5566 (Ant.K.K.) 15 Altınyaka Köyü, BaĢgöz Mevkiindeki Antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit /525 (Ant.K.B.K.) 16 Beykonak Beldesi, 602 parseldeki ev ile Nergisli Tepe Mevkiindeki Kültür Varlığı(S.Mim.Ö) /1739(Ant.K.B.K.) Kaya mezarı 17 Belen Köyü,114 ada 36 parsel ve 103 ada 4 parseldeki mezarlık I.Der.Arkeolojik Sit /1837 (Ant.K.B.K.) 18 Karacaören Köyü,Kozağaç Köyündeki Ġdebessos Antik Kenti I.Der.Ark.Sit Alanı /1964 (Ant.K.B.K.) 238

239 19 Erentepe Köyündeki antik yerleģim alanı ve Likya Mezarı I.Der.Ark.Sit Alanı /1965 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 20 Erentepe Köyü, Cinlitepe antik yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı /2113 (Ant.K.B.K.) 21 Mavikent, Orta Mahalle,Kaletepe de bulunan Tepecik kaya mezarı Kültür Varlığı /2314 (Ant.K.B.K.) 22 ÇavuĢköy Beldesi, Dereağzı mevkiinde, nolu Kültür Varlığı /2842 (Ant.K.B.K.) parsellerdeki zeytin iģliği S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI MANAVGAT 1 Merkez,A.Hisar Mah. bulunan Zindan Kalesi Kule ve surlar I.Der.Arkeolojik Sit /A-545 (G.E.E.A.Y.K.) /3713 (Ant.K.K.) 2 BucakĢıhlar Köyü, Seleukia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /1569 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Oymapınar Barajından Side ye uzanan Side Antik Kenti Su Yolu Kültür Varlığı /A-2885 (G.E.E.A.Y.K.) 4 Hisar Mahallesi örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /3299 (G.E.E.A.Y.K.) 5 Beydiğin Köyü Kargıhan Kültür Varlığı /A-4247 (G.E.E.A.Y.K.) /1831 ( Ant.K.B.K.) 6 TaĢağıl, 405 parseldeki mezar kalıntısı Kültür Varlığı /2986 (T.K.T.V.Y.K) 239

240 7 Side Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /0733 (Ant.K.K.) (22 adet Kültür Varlığı 38 adet. siv.mim.örn.) 8 Gündoğdu, Düzpüren Mevkii I-III.Der.Arkeolojik Sit /0864 (Ant.K.K.) 9 TaĢağıl Kasabası I.Der.Arkeolojik Sit /1242 (Ant.K.K.) 10 Çolaklı Tilkiler,Yağlılar ve Tekke Mezarlığı 4 adet Kültür Varlığı /1433 (Ant.K.K.) 11 BeĢkonak Selge Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /2340 (Ant.K.K.) /5514 (Ant.K.K.) 12 AĢağıhisar Mahallesi, 14 ada,2 parselde bulunan mezarlık I.Der.Arkeolojik Sit /2474 (Ant.K.K.) 13 ÇakıĢ Köyü, Kale ve Gözetleme Kulesi I.Der.Arkeolojik Sit /2748 (Ant.K.K.) 14 Altınkaya (Zerk), Selge Antik Kentindeki Köy Camisi Kültür Varlığı /2750 (Ant.K.K.) 15 Side Beldesi,Kemer Köyü,Karamancı Tesislerinin içinde bulunan Ģapel kalıntısı Kültür Varlığı /2930 (Ant.K.K.) /3781 (Ant.K.K.) 16 Hacıobası,Uzunkale,Antik YerleĢim Alanı ve içindeki Kule I.Der.Arkeolojik Sit /2957 (Ant.K.K.) 17 Çolaklı, Tilkiler Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit /3103 (Ant.K.K.) 18 Köprüçay Havzası I-III.Der. Ark. Doğal Sit /A-1108 (G.E.E.A.Y.K.) I.Der.Doğal Sit /2295(Ant.K.K.) /3232 (Ant.K.K.) /5222 (Ant.K.K.) 19 Ilıca Beldesi III.Der.Arkeolojik Sit /3321 (Ant.K.K.) 240

241 20 BucakĢıhlar Köyü,hamam kalıntısı Kültür Varlığı /3341 (Ant.K.K.) 21 Sırtköy, Kabaağaç Mahallesi,Delikliören mevkii I.Der.Arkeolojik Sit /3464 (Ant.K.K.) 22 Sırtköy,Etenna Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /3576 (Ant.K.K.) /1952 (Ant.K.B.K.) 23 Dikmen Köyü,Naras Mevkii,Naras Köprüsü Kültür Varlığı /3763 (Ant.K.K.) 24 Karabük Köyü,Camili Mah.,Kudret Camii Kültür Varlığı /4785 (Ant.K.K.) 25 Side,464 ada 1 parseldeki oda mezar Kültür Varlığı /5007 (Ant.K.K.) 26 Gündoğdu,Sarısu Deresi üzerindeki köprü Kültür Varlığı /5022 (Ant.K.K.) 27 Evrenseki Beldesi,Boyaliin Kaya Kilisesi I.Der.Arkeolojik Sit /5195 (Ant.K.K.) 28 Gebece Köyü,Simoluğu Mağarası Tabiat Varlığı /5357 (Ant.K.K.) 29 Sırtköy,KepezintaĢ Mevkiindeki antik dönem taģ ocağı Kültür Varlığı /5511 (Ant.K.K.) 30 Side Beldesi,Yalı Mahallesi,225 ada 1 parseldeki Kartal Kalesi Kültür Varlığı /5619 (Ant.K.K.) 31 Side Beldesi,224 ada 1 parselde bulunan anıt mezar Kültür Varlığı /5620 (Ant.K.K.) 32 Side Beldesi,223 ada 1 parselde bulunan anıt mezar Kültür Varlığı /5621 (Ant.K.K.) 33 Çolaklı,Yüksekören Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit /5777 (Ant.K.K.) 34 Yaylaalan Köyü,Hisarcık Tepe üzerindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /111 (Ant.K.B.K.) 241

242 35 Köprüçayın Bucak Köy- DSĠ Regülatörü arasında kalan I.Der.Doğal Sit /700 (Ant.K.B.K.) kısmı ve Karakaya Mahallesindeki Garnizon yapısı kalıntıları 2 Adet Kültür Varlığı 36 TaĢağıl, Göz TaĢı ve Arap Dağı tepelerindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit /705 (Ant.K.B.K.) /1032(Ant.K.B.K.) 37 Ulukapı Köyü, 956 parselde bulunan kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /936 (Ant.K.B.K.) 38 Demirkapı geçidinden Beydiğin Köyüne giden antik yol ve 14 adet Kültür Varlığı /1095 (Ant.K.B.K.) 13 adet köprü 39 Tilkiler Köyü, Ġncirsivrisi Tepe Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /1096 (Ant.K.B.K.) 40 Sorgun Mevkiindeki ormanlık alan I.Der.Doğal Sit /1672 (Ant.K.B.K.) 41 ġiģeler Köyü, Adam, Çetili,Porlu ve Delikli ( ĠritaĢ ) Kale kalıntıları, 4 adet I. Der.Ark. Sit /1950 (Ant.K.B.K.) KiriĢli ve Sakızlaklı Kaleleri 2 adet Kültür Varlığı 42 Kadılar ve Uzunlar Köyü,ĠnbaĢı Tepe Mevkiindeki kalıntılar I. Der. Ark. Sit Alanı /1951(Ant.K.B.K.) 43 Çeltikçi Köyünde antik dönem yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı / 2158 (Ant.K.B.K.) 44 Dolbazlar Köyü, GeriĢ Mevkiinde bulunan antik yerleģim alanı, I. Der. Ark. Sit Alanı / 2189 (Ant.K.B.K.) Asartepe Mevkiindeki zeytin iģliği Kültür Varlığı 45 Yeniköy deki duvar kalıntısı Kültür Varlığı /2288 (Ant.K.B.K.) 46 Denizyaka Köyü, antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2603 (Ant.K.B.K.) 47 Değirmenli Köyü, Serinli Mahallesi ile Ġhtiyarlı Mahallesi Kültür Varlığı /2786 (Ant.K.B.K.) 242

243 arasında kalan Atizi mevkiindeki antik yapı kalıntısı 48 BucakĢeyhler Köyündeki kilise kalıntısı Kültür Varlığı /2856 (Ant.K.B.K.) 49 Karabekir Köyü, Sarısu Deresi mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit /2857 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI MURATPAġA 1 Balbey Camisi Kültür Varlığı /2427 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Tekkapılı Han Kültür Varlığı /7930 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Magydus Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit /0758 (G.E.E.A.Y.K.) /2279 (Ant.K.B.K.) 4 Antalya Parkı-Konyaaltı-Lara Plajı içinde kalan falezler I.Der.Doğal Sit /1722 (G.E.E.A.Y.K.) 5 Kaleiçi (71 adet anıtsal yapı,56 adet kuyu Kentsel ve 93 adet bahçe,25 anıt ağaç,473 adet siv.mim.örn.) III.Der.Arkeolojik Sit /1850 (G.E.E.A.Y.K.) (127 adet Kült.Var.,473 ad. Kült /1442 (Ant.K.K.) Var. (Siv.Mim.örn.) 93 ad. Koru /3736 (Ant.K.K.) nacak Bahçe,25 ad.anıt Ağaç) 6 IĢıklar Caddesi Öğretmenevi Kültür Varlığı /1935 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 243

244 7 Soğucaksu Köprüsü Kültür Varlığı /11783 (G.E.E.A.Y.K.) 8 Pazarhamamı Kültür Varlığı /3395 (G.E.E.A.Y.K.) 9 Saat Kulesi,Müsellim Camii,MuratpaĢa Camii,ġeyh Cüca Türbesi 4 adet Kültür Varlığı /4097 (G.E.E.A.Y.K.) 10 Atatürk Caddesi, Antalya Lisesi Kültür Varlığı /3684 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 11 Ġki Kapılı Han Kültür Varlığı /0365 (Ant.K.K.) 12 Zerdalilik Mah.,1385 Sokakta bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç /0790 (Ant.K.K.) 13 Narenciye AraĢtırma Ensititüsü I.Der.Doğal Sit /0931 (Ant.K.K.) 14 Karaçallı Köyü Nekropol ve TaĢocakları alanları I.Der.Arkeolojik Sit /1094 (Ant.K.K.) 15 Karaalioğlu (Ġnönü) Parkı I-III.Der.Doğal Sit /1101 (Ant.K.K.) Koruma Alanı /1440 (Ant.K.K.) /5780 (Ant.K.K.) /2243 (Ant.K.B.K) 16 Tek ağaçlar 33 ad.anıt Ağaç /1100 (Ant.K.K.) Ağaç toplulukları 31 ad.anıt Ağaç Grubu /1128 (Ant.K.K.) 17 Lara, Demircikara Mh.'nde bulunan Ġslam Mezarlığı Kültür Varlığı /1153 (Ant.K.K.) 18 Lara Kıyı Bandı I.Der.Doğal Sit /1207 (Ant.K.K.) 19 Balbey Mahallesi Kentsel Sit /1300 (Ant.K.K.) 244

245 40 adet siv.mim.örn 2 Kültür Varlığı 20 Tahılpazarı, 332 ada, 2 parsel Kültür Varlığı /1393 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 21 Lara Kumulları II.Der.Doğal Sit /1607 (Ant.K.K.) 22 Düden Çayı I.Der. Doğal Sit /1777 (Ant.K.K.) 23 HaĢimiĢcan Mahallesi Kentsel Sit (39 ad.kült /1928 (Ant.K.K.) Varlığı (Sivil Mim.Örn.)) Yıl Bulvarı Kadınyarı Deresi I.Der.Doğal Sit /1935 (Ant.K.K.) 25 Güzeloba, Yamansaz Bataklığı ve çevresi I.Der. Doğal Sit /2120 (Ant.K.K.) 2 adet I._III. Der. Ark.Sit /3791 (Ant.K.K.) (Etkileme GeçiĢ Alanı) /487 (Ant.K.B.K.) 26 Kaleiçi, 1014 ada,15 parselde bulunan bahçe duvarı ve kapı Kültür Varlığı /2381 (Ant.K.K.) 27 MuratpaĢa Mah.,6978 ada, 13 parselde bulunan ġarampol Camii Kültür Varlığı /2981 (Ant.K.K.) 28 Cumhuriyet Meydanında bulunan Atatürk Anıtı Kültür Varlığı /3170 (Ant.K.K.) 29 Sinan Mh., 19 Mayıs Cd., 3344 ada, 5 parselde bulunan ağaç Anıt Ağaç /3369 (Ant.K.K.) 30 Kaleiçi, 145 ada, 14 parsel Kültür Varlığı /3374 (Ant.K.K.) ada, 1 parselde bulunan ağaç Anıt Ağaç /3375 (Ant.K.K.) 245

246 32 KıĢla Mah.,20 K-3d pafta,181 ada,14,19,20,21,22,23,24,25 Kültür Varlığı /3500 (Ant.K.K.) nolu parsellerde bulunan Gazi Mustafa Kemal Ġlkokulu 33 Sinan Mh.,Zerdalilik Cd. 61 ada 2 parselde Yusuf Efendi Kültür Varlığı /3501 (Ant.K.K.) Camiinin arkasındaki sarnıç ada 1 parseldeki Cumhuriyet Hamamı Kültür Varlığı /3685 (Ant.K.K.) 35 Değirmenönü Cad. üzerinde bulunan sivil mimarlık örn. ve ağaçlar 4 ad. Kült.Var.(Siv.Mim /3792 (Ant.K.K.) Örn.) 5 adet Anıt Ağaç 36 Konyaaltı Falezleri I.Der.Doğal Sit /3843 (Ant.K.K.) 37 Ermenek Mah.,Gökalp Sokaktaki çınar ağacı grubu 5 adet Anıt Ağaç /3952 (Ant.K.K.) 38 Atatürk Caddesi üzerinde bulunan ağaçlar Anıt Ağaç Grubu /4013 (Ant.K.K.) 39 Merkez,Sinan Mahallesi,2779 ada,1 parseldeki Demirci Kara Kültür Varlığı /4407 (Ant.K.K.) Ali Camisi 40 Karaalioğlu Parkı içindeki BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı binası Kültür Varlığı /4572 (Ant.K.K.) 41 Kaleiçi, 148 ada 15 parseldeki antik dönem yapı kalıntısı Kültür Varlığı /6155 (Ant.K.K.) 42 HaĢimiĢcan Mah.,68 ada 21 parseldeki eski değirmen binası Kültür Varlığı /6230 (Ant.K.K.) 43 HaĢimiĢcan Mah.,64 ada 2 parseldeki taģınmaz Kültür Varlığı /6266 (Ant.K.K.) 44 KıĢla Mah.,10303 ada 9 parseldeki ev Kültür Varlığı (Siv.Mim.) /85 (Ant.K.B.K.) 45 Balbey Mahallesi,355 ada 1,2,3,4,5,6 parsellerdeki dükkanlar Kültür Varlığı /219 (Ant.K.B.K.) ve Ayanoğlu Mescidi 246

247 46 Kaleiçi,Dumlupınar Ġlköğretim Okulu Kültür Varlığı /671 (Ant.K.B.K.) 47 Fener Mahallesi, 5745 ada 15 parseldeki mezar Kültür Varlığı /1757(Ant.K.B.K.) 48 Kaleiçi,1558 ada 8 parseldeki yapı Kültür Varlığı /2388 (Ant.K.B.K.) 49 Kaleiçi, 1014 adanın arka cephesindeki kuyu Kültür Varlığı /2465 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI SERĠK 1 Yanköy, Silyon Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit /0684 (Ant.K.K.) 2 Büyükbelkıs Köyü, Aspendos Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit /2296 (Ant.K.K.) I.Der.Doğal Sit 3 Eminceler Köyü, Eminceler Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit /2289 (Ant.K.K.) 4 Belek-Kumköy Mevkii, Deniz Kaplumbağaları üreme alanı I.Der.Doğal Sit /2840 (Ant.K.K.) 5 AkbaĢ Köyü, Gölçeler Mahallesinde bulunan mağara I.Der.Doğal Sit /3417 (Ant.K.K.) 6 Akkınlar ve AĢağı Çatma Köyü sınırları içinde kalan PaĢakemeri Kültür Varlığı /3761 (Ant.K.K.) Köprüsü 7 AĢağı Çatma Köyü sınırları içinde kalan Kargılı Köprüsü Kültür Varlığı /3761 (Ant.K.K.) 247

248 8 Boztepe Köyü,AĢağı Mahalle,Hacı Hasan Ağa Camisi Kültür Varlığı /3929 (Ant.K.K.) 9 Çakallık Köyü,BeĢgöz Köprüsü Kültür Varlığı /3936 (Ant.K.K.) 10 Kozan Köyü,Uçan I ve Uçan II ġelaleleri I.Der.Doğal Sit /4002 (Ant.K.K.) /5417 (Ant.K.K.) 11 Yumaklar Köyü,Kuzdere Mevkii,Kuzasar Antik YerleĢim Alanı I.Der.Arkeolojik Sit /4483 (Ant.K.K.) /2482 (Ant.K.B.K.) 12 TöngüĢlü Köyü, 52 parseldeki yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit /6143 (Ant.K.K.) 13 Demirciler Köyü,KaĢtanlar Mahallesi,Kale Tepe I.Der.Arkeolojik Sit /4990 (Ant.K.K.) /434 (Ant.K.B.K.) 14 Hasdümen Köyü,Çekince Mahallesi,Sabulan Mevkii Kültür Varlığı /4990 (Ant.K.K.) 15 Yumaklar Köyü,Arpalık Tepe,Asartepe,Kaletepe YerleĢim Alanları 3 adet I.Der.Ark.Sit /5109 (Ant.K.K.) ile köyün içindeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı 16 Kozan Köyü,Bodrumkaya Tepesindeki Pednelissos Antik Kenti I.Derece Arkeolojik Sit /5417 (Ant.K.K.) 17 Etler,Karapınar Mevkii ve Gökçepınar Mevkiindeki antik dönem 2 adet I.Der.Ark.Sit /5720 (Ant.K.K.) yerleģim alanları /5720(Ant.K.B.K.) 18 Korez Deresi üzerindeki antik döneme ait köprü Kültür Varlığı /174 (Ant.K.B.K.) 19 ġatırlı Köyü,Uzun Sakallar Mahallesi Küçük Asar ve Koduca Tepelerindeki antik yerleģim alanları I.Der.Arkeolojik Sit /693 ( Ant.K.B.K.) 20 Yanköy, Kocagözler ve KarabaĢ Mahalleri arasındaki alan III.Der.Arkeolojik Sit /961 ( Ant.K.B.K.) 248

249 21 Karadayı Beldesi, Tuzlaburun Mevkiindeki kalıntılar II.Der.Arkeolojik Sit /1113 ( Ant.K.B.K.) 22 Sarıabalı Köyü, Tombullar Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit /1230 (Ant.K.B.K.) 23 Gökçepınar Köyü, Kök Mahallesi, Büyükkarakaya Tepe üzerindeki I.Der.Arkeolojik Sit /1232 (Ant.K.B.K.) kuleler ve yapı kalıntılarının bulunduğu alan 24 Gebiz, Köyü, Hacılar Mahallesi, SoğanlıtaĢ Tepesi eteklerinde I.Der.Arkeolojik Sit /1234 (Ant.K.B.K.) yer alan antik yerleģim alanı 25 Tekke Köyü, Esenyayla ve Ecinler Mahallesi Koca Kepez Tepesi I.Der.Arkeolojik Sit /1239 (Ant.K.B.K.) üzerindeki antik yerleģim alanı /2483 (Ant.K.B.K.) 26 Yumaklar Köyü, Kocamehmetler Mahallesi sınırları içerisindeki I.Der.Arkeolojik Sit /1414 ( Ant.K.B.K.) Kule çiftlik ve Kale yerleģim alanı 27 Hasgebe Köyü, Erenler Mahallesindeki mağara ve çevresindeki I.Der.Arkeolojik Sit /1417 ( Ant.K.B.K.) yapı kalıntıları 28 Bilginler Köyü, BeĢiktaĢ Tepe mevkiindeki yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit /1418 ( Ant.K.B.K.) 29 Gebiz, Hacıosmanlar Köyü, Hacımusalar Kayası çevresindeki I.Der.Arkeolojik Sit /1642 ( Ant.K.B.K.) kalıntılar 30 Tekke Köyü, Ecinler ve Esenyayla Mah. Sınırlarındaki kaya lahdi Kültür Varlığı Ġle Sulutekke Mahallesindeki kilise kalıntısı ve kaya tapınağının 2 adet I.Der.Ark.Sit /1643 ( Ant.K.B.K.) Bulunduğu alandaki antik yerleģim alanları 31 Gökgöz Pınarı mevkii Antik Gözetleme kulesi Kültür Varlığı /1852 ( Ant.K.B.K.) 32 Yumaklar Köyü,AlantaĢ tepesi kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit /1862 ( Ant.K.B.K.) 33 Hürriyet Caddesi ve Atatürk Caddesi üzerindeki Tabiat varlığı( 3 adet) /1942 ( Ant.K.B.K.) çınar ağaçları 249

250 34 Hasgebe Köyü, 107 ada 5 ve 6 parsellerdeki cami Kültür Varlığı /1960 ( Ant.K.B.K.) 35 AkbaĢ Köyü, YassıtaĢ Mevkiinde Ambarkaya ve AndızlıtaĢ yerleģim alanı ile Burgaz Mevkii Kale yerleģimi I.Der.Ark.Sit Alanı /1968( Ant.K.B.K.) ve kule çiftlik YerleĢim alanları 4 adet 36 Tekke Köyündeki zeytin iģliği Kültür Varlığı /2066( Ant.K.B.K.) 37 Gökçeören Köyü, Kepeztepesinin güneybatısındaki yerleģim alanı, Gökçeler Mahallesinde Kayapa Tepesi YerleĢim alanı, 2 adet I. Der. Ark. Sit / 2115( Ant.K.B.K.) Karadoğan ve Gökçeler Mahallelerinde yer alan kuyular 2 adet Kültür Varlığı 38 Abdurahmanlar Beldesi, 544 ada 19 parseldeki mezarlar Kültür Varlığı / 2120 ( Ant.K.B.K.) 39 Hacıosmanlar Köyü, Musakayası Tepesi ve Haydarbeleni I. Der. Ark. Sit Alanı / 2179 ( Ant.K.B.K.) Tepesinin bulunduğu alan 40 Belkıs Beldesi ndeki evker 10 adet Kültür Varlığı /2318 ( Ant.K.B.K.) (Siv. mim. örneği) 41 Ahmediye Köyü mezarlığındaki meģe ağacı, Tabiat Varlığı /2329 ( Ant.K.B.K.) Kirsetepedeki antik yerleģim alanı I.Derece Arkeolojik Sit 42 Tekke Köyü, Sulutekke Mahallesindeki antik dönem taģ ocağı I.Derece Arkeolojik Sit /2408 ( Ant.K.B.K.) ve yerleģim alanı 43 Gebiz, Abdurahmanlar Mahallesi, SarıtaĢ Mevkiindeki antik yerleģim Kaynak: Antalya Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü,

251 Tablo 82: Antalya Ġl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü 2010 Yılı Sit Alanları Listesi MuratpaĢa - ÇaybaĢı Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ 2010 YILI SĠT ALANLARI LĠSTESĠ Yeri Türü Bulunan Tarihi Eserler MuratpaĢa - Hanlar Bölgesi Kuruma Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı Koruma Alanı ve Koruma Grubu Tespiti ġeyh ġüca Türbesi Anıt Ağaç MeĢe ve DıĢbudak Ağaçları Düzeltme Kararı (34 ada 9 parsel) Yapı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı ve Koruma Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Sivil Mimarlık Örneği Yapılar Zincirli Han - Balbey Camii Ġki Kapılı Han ve Pazar Hamamı Konyaaltı ada 1 ve 6 parseller Konyaaltı - Doyran Yaylası Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Kaya Oygu Mezarı Antik YerleĢim Alanı ve Kültür Varlıkları Konyaaltı - Doyran Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Konyaaltı - Doyran Köyü Sit Alanı Güncellenmesi Kelbessos Antik Kenti DöĢemealtı - Yukarıkaraman DöĢemealtı - Nebiler Mh. Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yapı Kalıntısı ve ÇeĢme Yapısı Asmalı Kuyu ve Ġtin Sarnıcı DöĢemealtı - Kovanlık Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları DöĢemealtı - Altınkale Mahallesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları Aksu - YeĢilkaraman köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Mezarlık ve Kuyu Kepez - BaĢköy Köyü Kepez - OdabaĢı Köyü Kepez - Düden ġelalesi Kepez - Kızıllı Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I. Derece Arkeolojik Sit Alanı GeniĢletilmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Ġki Adet Sarnıç Antik Kuyu Düden ġelalesi Kuyu Kepez - Varsak Mahallesi Sit Sınırı Güncellenmesi Lyrbotae Antik Kenti Alanya - Seki Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Gözetleme Kulesi ve Mezar Yapısı

252 Alanya - Mahmutlar Beldesi Sit Alanı Düzenlemesi Naula Antik Kenti Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Antik Yapı Kalıntısı Alanya - Beyreli Köyü Varlığı Alanya - Soğukpınar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Alanya - Konaklı Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Alanya - Hacıkerimler ve KayabaĢı Köy. I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Kale YerleĢimi ve Konaklama Yapısı Alanya - Ġspatlı Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Alanya - Kargıcak Beldesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Zeytin ĠĢliği Alanya - Konaklı Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Alanya - Karamanlar ve Saburlar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Yapı Kalıntısı GazipaĢa - Kaledran Köyü I. ve III. Derece Arkelojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı GazipaĢa - Pazarcı Mahallesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Tarihi Yapılar GazipaĢa - Kahyalar Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları GazipaĢa - Kahyalar Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları KaĢ - Bezirgan Köyü Anıt Ağaç 4 adet Çınar Ağacı KaĢ - Kınık Beldesi KaĢ - Bezirgan Köyü KaĢ - GelemiĢ Köyü KaĢ - Çayköy Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Xanthos Antik Kenti Anıt Ağaçlar 10 adet Çınar 1 Adet MeĢe Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Patara Örenyeri Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Antik Gözetleme Kulesi Elmalı - Eskihisar Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı 2 Adet Kaya Mezarı Elmalı - Özdemir Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Karapınar Höyüğü Elmalı - Geçit Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Yapı Kalıntıları Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Elmalı - KıĢla Köyü Varlığı Mezar Odası Elmalı - Tekke Köyü Koruma Alanı Güncellenmesi Abdal Musa Türbesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Elmalı - Belen Köyü Varlığı Kaya Mezarı Elmalı - Akçay Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Elmalı - Karamık Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Podalia Antik Kenti GündoğmuĢ - Umutlu Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yapı Kalıntısı GündoğmuĢ - Karabul Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Yapı Kalıntıları Serik - AkbaĢ Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Camii

253 Serik - Demirciler Köyü Serik - Hasdümen Köyü I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik YerleĢim ve Çiftlik YerleĢimi Mezar ve Zeytinyağı ĠĢliği Serik - Yumaklar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Serik - Haskızılören Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Serik - Demirciler Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı 2 adet Antik YerleĢim Alanı Serik - AkbaĢ Köyü Serik - Gebiz Beldesi Düzeltme Kararı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı ZeytintaĢı Mağarası Yıkık Camii - Mezarlık Korkuteli - Küçükköy Beldesi Korkuteli - Kozağacı Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik TaĢ Ocağı Antik Yapı Kabartması Korkuteli - Yazır Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Kumluca - Mavikent Beldesi Kumluca - Karacaören Köyü - Karabük Kumluca - Sarıkavak Mahallesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı TaĢlıkburnu (IĢıldanlar) Feneri Kormos Antik Kenti ve Kilise Küçük Kilise Yapısı Kumluca - Karacaören Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akalissos Antik Kenti Kumluca - Yazır Köyü Sit Alanı Güncellemesi Olympos Antik Kenti Kumluca - Belen Köyü Sit Alanı Güncellemesi Mezarlık Alanları Kumluca - Hasyurt Beldesi Sit Alanı Güncellemesi Alakır Çayı Kumluca - Belen Köyü Sit Alanı Güncellemesi Kaya Mezarı ve Lahit Kalıntısı Kumluca - Hacıveliler Köyü Sit Alanı Güncellemesi Corydella Antik Kenti Kumluca - Sarıcasu Köyü Sit Alanı Güncellemesi Rhodiapolis Antik Kenti Kumluca - Beykonak Beldesi Sit Alanı Güncellemesi Akmaz Deresi Kumluca - Dereköy Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Seren (2 adet) GazipaĢa - Beyrebucak Köyü GazipaĢa - Kızılgüney Köyü Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yalan Dünya Mağarası Kemer Köprü GazipaĢa - Koru Mahallesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı-Antik TaĢ Ocağı GazipaĢa - Zeytinadası Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı-Zeytin ĠĢliği GazipaĢa - Macarköy Sit Alanı Güncellemesi Cestrus Antik Kenti

254 Kemer - Tekirova Beldesi Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Tekirova Kumsalı Kemer - Tekirova ve Çamyuva Beldeleri Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Phaselis Antik Kenti Kemer - Kumluca Ġlçeleri Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları Finike - Arif Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Arykanda Örenyeri Demre - Kumdağ Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Çiftlik YerleĢimi Demre ve KaĢ Ġlçeleri Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Kekova Demre Çayı Vadisi Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Dereköy Kilisesi Demre - Beymelek Beldesi Finike - Boldağ Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı ile Bonda Tepesi ve YalakbaĢı Ant.YerleĢim Demre - Gürses Köyü Demre - Finike Ġlçeleri Demre - Gürses Köyü Demre - Gürses Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Sit Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı 2 adet Sarnıç-Duvar Kalıntısı Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları Antik YerleĢim Alanı Antik Dönem Yapı Kalıntıları Demre - Çevreli Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Dönem Yapı Kalıntıları Demre - Üçağız Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Dönem Yapı Kalıntıları Demre - KöĢkerler Köyü I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik YerleĢim Alanı ve Kültür Varlıkları Demre - Yavu Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Kyaneai Antik Kenti Manavgat - Sorgun Mevkii Manavgat - Ulukapı Köyü 956 parsel Manavgat - Sırtköy Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yapı Kalıntısı ġerh Ġptali Yapı Kalıntısı Manavgat - Hocalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı Manavgat - Karacalar Köyü III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Manavgat - Karabucak Köyü Manavgat - Sorgun Mevkii ile Side Beldesi Kemer Mahallesi Manavgat - Bozyaka Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik Yapı ve Değirmen Kalıntısı Antik YerleĢim ve Mezar Kalıntısı ĠĢlik ve Yapı Kalıntısı Manavgat - AĢağıaĢıklar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı Manavgat - Sorgun Mevkii Düzeltme Kararı Yapı Kalıntısı Manavgat - Sarılar Beldesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Kültür Varlıkları

255 Manavgat - BucakĢıhlar Köyü Manavgat - Değirmenli ve Saraçlı Köyü Manavgat - Kısalar Köyü Sit Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Seleukeia Lyrbe Antik Kenti I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik Yapı Kompleksi Ġbradı - MaĢata Yaylası Ġbradı - Ormana Beldesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Mimari Yapılar ve ÇeĢme Tol Han ve Ant. YerleĢim Alanı Akseki - Yarpuz Beldesi Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Nodar Han ve Sarnıç Kaynak: Antalya Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, 2010 E Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesinde Yeralan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar E Kültürel Miras Kapsamına Giren Alanlar Antik Kentler, Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. E Anıtlar Diğer tablolarda tarihi sit alanları gösterilmiģtir. E Yapı Toplulukları Diğer tablolarda tarihi sit alanları gösterilmiģtir. E Sitler Bu konu bir önceki konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. E Doğal Miras Kapsamına Giren Alanlar Diğer tablolarda bu alanlar gösterilmiģtir. 255

256 E Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Alanları Diğer tablolarda bulunan sit alanları ile birlikte gösterilmiģtir. E Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta Ġçi Yüzeysel Suları Kapsayan Ġçme ve Kullanma Suyu Rezervuarları E Mutlak Koruma Alanları 1- Antalya Alanya Dim Barajı 2- Antalya Manavgat Barajı 3- Antalya Karacaören 2 Barajı 4- Antalya Korkuteli Barajı 5- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 6- Antalya GazipaĢa Gökçeler Barajı ( ĠnĢaat Halinde) 7- Antalya Küçük Aksu Barajı ( Yatırım Programına alınmadı ) 8- Antalya Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı Ġçmesuyu Kuyuları Koruma alanı Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının max su seviyesinden itibaren 300 m geniģlikteki Ģerit, mutlak koruma alanıdır. Bu alanın sınırının su toplama havzası sınırını aģması halinde, mutlak koruma alanı havza sınırında son bulur. E Kısa Mesafeli Koruma Alanları 1- Antalya Alanya Dim Barajı 2- Antalya Manavgat Barajı 3- Antalya Karacaören 2 Barajı 4- Antalya Korkuteli Barajı 5- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 6- Antalya GazipaĢa Gökçeler Barajı ( ĠnĢaat Halinde) 7- Antalya Küçük Aksu Barajı ( Yatırım Programına alınmadı ) Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma sınırından itibaren 700 m geniģlikteki Ģerittir. Bu alanın sınırının su toplama havzası sınırını aģması halinde, kısa mesafeli koruma alanı havza sınırında son bulur. E Orta Mesafeli Koruma Alanları 1- Antalya Alanya Dim Barajı 2- Antalya Manavgat Barajı 3- Antalya Karacaören 2 Barajı 4- Antalya Korkuteli Barajı 5- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 6- Antalya GazipaĢa Gökçeler Barajı ( ĠnĢaat Halinde) 7- Antalya Küçük Aksu Barajı ( Yatırım Programına alınmadı ) Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 km geniģlikteki Ģerittir. 256

257 E Uzun Mesafeli Koruma Alanları 1- Antalya Alanya Dim Barajı 2- Antalya Manavgat Barajı 3- Antalya Karacaören 2 Barajı 4- Antalya Korkuteli Barajı 5- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 6- Antalya GazipaĢa Gökçeler Barajı ( ĠnĢaat Halinde) 7- Antalya Küçük Aksu Barajı ( Yatırım Programına alınmadı ) Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dıģında kalan su toplama havzasının tümüdür. E Uzun Mesafeli Koruma Alanları 1- Antalya Alanya Dim Barajı 2- Antalya Manavgat Barajı 3- Antalya Karacaören 2 Barajı 4- Antalya Korkuteli Barajı 5- Antalya Manavgat Oymapınar Barajı 6- Antalya GazipaĢa Gökçeler Barajı ( ĠnĢaat Halinde) 7- Antalya Küçük Aksu Barajı ( Yatırım Programına alınmadı ) 8- Antalya Aksu Çayı Yeraltısuyu Kaynağı Ġçmesuyu Kuyuları Koruma alanı Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dıģında kalan su toplama havzasının tümüdür. E Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar 1- Kırkgözler 2- Traverten Platosu 3- Konyaaltı 4- Karpuz Kaldıran 5- Falezler 6- Düdenler Antalya havzasında bütün jeolojik devirlerin mevcut olduğu örnekleri ile görülmektedir. Bunlar sırası ile özet olarak aģağıda belirtilmiģtir. Paleozoik: Havzada en eski formasyon olan Paleozoik esas olarak Alanya nın kuzeyinde, kısmen de Yalvaç ın doğusu ve Akseki nin kuzeyinde yer alır. Bunlar kristalin Ģist, fillat, kalker ve mermerden ibaret olup, tektonik olaylar sonucu kırılmıģ ve kıvrılmıģlardır. Mesozoik: Havzanın büyük kısmı mesozoik formasyon ile kaplıdır. Bu formasyon kalker, marn, filiģ ve serpantinden müteģekkil olup, Akseki, GündoğmuĢ, Sütçüler, Antalya ovasının batı ve kuzey yöreleri, Isparta nın doğusu, Eğridir Gölü nün doğu ve batısında yer alır. Kalkerler gri renkli, çok çatlaklı ve boģlukludur. Ayrıca karstik Ģekillere ve düdenlere sahiptir. Bu düdenler bazı kapalı havzalarda suları drene ettiklerinden havza 257

258 hidrolojisinde önemlidirler. Bu formasyon içerisinde ayrıca Ģeyl, olivin, diyabaz, kumtaģı, ve silekse de rastlanmaktadır. Tersiyer: Bu jeolojik zaman esas olarak havzanın güneyinden baģlayıp Aksu, Köprüçayı ve Manavgat Çayı boyunca kuzeye doğru uzayarak orta havzaya eriģir. Burada esas formasyon miosen olup, denizsel miosen kalkeri marn, siltli kil, kum taģı ve konglamera sedimentlerinden müteģekkildir. Bu sedimentler bazen sertleģerek konglemera veya greler halinde, bazen de gevģek kum çakıl depozitleri halinde bulunur. Antalya havzasında ki miosenler üzerleri travertenle örtülü olarak bulunabilir. Havzanın kuzeyinde Isparta Hoyran Gölü ve Yalvaç civarlarında da neojen formasyon halinde az bir kısım tersiyer mevcut bulunmaktadır. Formasyon tamamen kırmızı renkli, yumuģak, tatlı su kalkerlerinden ibarettir. Ayrıca Keçiborlu, Uluborlu arasında nümülitik (demir ve mangan lekeli) tersiyer ile Isparta nın güneyinde volkanik neojenler de bulunmaktadır. Quaterner: Havzanın ova kısmında, nehir yataklarında ve vadi içlerinde bulunur. Genç olan bu formasyonda koglomera, silt, kil ve çakıldan ibarettir. Antalya ovasında ki quaterner aliviyon, konglemera ve traverten örtüsünden ibarettir. Konglemeralar sert veya dağınık olabilirler. Travertenler, Aksu Çayı nın batısından Antalya dolaylarına kadar uzanır. Travertenin yer altı sularından ziyade CO 2 ihtiva eden yağmur suları tarafından oluģturulduğu tahmin edilmektedir. Travertenler ovada iki çeģit olarak bulunmaktadır. Ovada çoğunluğu teģkil eden traverten sert, gözenekli, kahverenkli, ayrıģtığında kırmızı toprak veren konkresyonlu travertendir. Az olarak da yumuģak açık renklisi bulunmaktadır. Traverten teģekkülü az da olsa bilhassa Düden Çayı ana yatağı ve taģkın ovasında bukunmak üzere havzada halen devam etmektedir. Volkanik: Havzada azınlık arzeden volkanikler Keçiborlu dolaylarında liparit ve trahit, Yılanlı Ovası nın güneyinde serpantin gabro ve diyabaz, Uluborlu Ovası nın kuzeyinde lavģeklinde belirmektedir. Jeomorfolojik olarak da Antalya ili ve ilçeleri sahil kesimleri, dağlık kesimleri ve yaylalardan ibarettir. Antalya merkezde Aksu Ovası ve Ģehir merkezi ile DöĢemealtı kesimleri traverten olup, hemen yakınlarında Beydağları kireçtaģlarından oluģmuģtur ve çok engebelidir. Kemer ilçesi, küçük bir ova hemen akabinde kireçtaģından oluģmuģ, sarp dik yamaçlı dağlardan oluģmuģ bir jeomorfolojik yapıya sahiptir. Akseki ilçesi, tamamen kireçtaģlarından oluģmuģtur ve ova oluģumu yoktur. Alanya ilçesi, dar bir sahil Ģeridinden sonra hemen yükselen kristalize kireçtaģlarından oluģmuģ dağlar ile kaplıdır. GazipaĢa ilçesi, küçük bir ova ve hemen yükselen kireç taģı ve metamorfik Ģistlerden oluģmuģ dağlık kesimlerden ibarettir. Elmalı ilçesi, nisbeten büyük bir ova ve bu ovanın dörtte bir tarafını saran kireçtaģlarından oluģmuģ dağlarla kaplıdır. Korkuteli ilçesi, Bozova ve KarataĢ-Köseler Köylerinin bulunduğu yerler ile kaya merkezinin yer aldığı kısımlarda üç ovaya sahiptir. Diğer kesimler tatlı topoğrafyalı yükseltilerdir. Finike-Kumluca ilçeleri; iki kayalık kesimin sınırları içerisinde Kumluca Ovası yer alır. Civarları tamamen kireçtaģlarından oluģmuģ dik ve sarp dağlık kesimlerdir. KaĢ ilçesi, tamamiyle kireçtaģlarından oluģmuģ sarp ve dik kayalık dağlar ile bu 258

259 dağlar içerisinde cepler Ģeklinde çok küçük ovacıklar içerir. Kasaba ovası tamamiyle düzlük tek yerdir. GündoğmuĢ ilçesi, tamamiyle dik ve sarp kireçtaģlarından oluģmuģ dağlarla kaplıdır. Manavgat-Serik ilçeleri, iki merkezi kapsayan büyük bir ovaya sahiptir. Burası bölgedeki en büyük ovadır. Ovadan sonra görülen yükseltiler kireçtaģlarından meydana gelmiģtir. Kale ilçesi, küçük bir ovaya sahip olup, kireçtaģlarından oluģmuģ sarp ve dik dağlar ile devam etmektedir. E Tarım Alanları I. II. III. SINIF TARIM ALANLARI Sınıf I Bu sınıf tarım arazilerindeki toprakların kullanılmalarını kısıtlayan, hafif derecede bir veya iki sınırlama olabilir.topografyaları hemen hemen düzdür. Su ve rüzgar erozyonu zararı yok veya azdır. Toprak derinliği fazla, drenajları iyidir. Tuzluluk, sodiklik (alkalilik) ve taģlılık gibi sorunları yoktur. Su tutma kapasiteleri yüksek ve verimlilikleri iyidir veya gübrelemeye iyi cevap verirler.çok üretken olup geniģ bir bitki seçme aralığına sahiptirler.kültür bitkilerinin yetiģtirilmesinde olduğu kadar çayır mera ve orman içinde güvenli olarak kullanılabilirler. Toprakları kolay iģlemekte olup, gübreleme, kireçleme, örtü ve yeģil gübre bitkileri yetiģtirilmesi, bitki artıkları ve hayvansal gübrelerin korunması, adapte olmuģ bitkilerin münavebeye alınması gibi olağan amenajman iģlemlerinden bir veya bir kaçının uygulanmasına ihtiyaç gösterirler. 1. sınıf arazinin yayılama alanı toplam hektar olup, il yüzölçümünün % 4.3 ünü teģkil etmektedir. %54.5 ini aluvyal, %27.8 ini koluvyal, %11:9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %3.7 sini kestane toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Hepsi %2 den daha az eğimlidir.%94 ünde toprak derin, %5.7 sinde orta derindir hektarında kuru, hektarında sulu, hektarında bağ- bahçe tarımı yapılmakta, 8156 hektarında turunçgil- muz yetiģtirilmektedir.497 hektarı mera, 165 hektarı yerleģim alanıdır. Sınıf II Bu sınıftakiler kötüleģmeyi önlemek veya iģleme sırasında hava ve su iliģkilerini iyileģtirmek için yapılan koruma uygulamalarını içeren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. Bu alanlar kültür bitkileri, çayır-mera ve orman için kullanılabilir. Bu tür alanlardaki topraklar hafif bir eğime, orta derecede su ve rüzgar erozyonuna, geçmiģte ki erozyonun orta derecede olumsuz etkilerine, idealden daha az toprak derinliğine, bira elveriģģiz toprak yapısına ve iģlenebilirliğine, hafiften ortaya kadar değiģen, kolayca düzeltilebilen, fakat yinede görülebilir tuzluluk ve sodikliğe maruz kalabilmektedir. Bu sınıftaki topraklar, bitki seçimi ve amenajman uygulamaları bakımından Sınf I dekinden daha az serbestlik sağlarlar. Bunlar aynı zamanda özel toprak koruyucu bitki yetiģtirme sistemleri, toprak koruma uygulamaları, su kontrolü yapılar veya kültür bitkileri için kullanıldıklarında uygun iģleme yöntemleri gerektirirler. II. sınıf araziler hektar olup, il yüzölçümünün %5.9 unu teģkil etmektedir.%29 unu aluvyal, %17.2 sini koluvyal, %21.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %12.8 ini kestane toprakları, %8.2 sini rezina toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. 259

260 Bu sınıf arazilerin %41.1 inde eğim, %0.2, %58.8 inde de %2.6 meyil vardır.toprakların %52.5 i derin, %36.1 i orta derin, %11.4 ü sığ derinliktedir. Ġldeki II. Sınıf arazilerin hektarında kuru, hektarında sulu, 6900 hektarında bağ- bahçe tarımı yapılmakta, 5159 hektarında turunçgil, 1628 hektarında muz, 308 hektarında zeytin yetiģtirilmektedir hektarı mera ve çayır, 1194 hektarı orman ve fundalık olarak kullanılmakta, 1227 hektarlık kısmı yerleģim alanı haline gelmiģtir. Sınıf III Bu sınıftaki tarım alanları, II. Sınıftakilerden daha fazla sınıflandırmalara sahiptir. Kültür bitkileri için kullanılmaları gerektiğinde, koruma önlemleri almak ve alınan önlemlerin sürekliliğini sağlamak oldukça zordur. Kültür ve bitkileri tarıma alınabilecekleri gibi çayır-mera ve orman arazisi olarak da kullanılabilirler. Fakat sınırlandırmalar bitki seçimini, ekim, dikim, hasat zamanı ve ürün miktarını olumsuz yönde etkiler. III. sınıf arazilerde orta derecede eğime, Ģiddetli su veya rüzgar erozyonuna, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkilerine, ürüne zarar veren sık taģkınlara, alt toprakta çok yavaģ geçirgenliğe, drenajdan sonraki yaģlılık veya bir süre devam edecek olan göllenmeye, sık kök bölgesine, düģük rutubet tutma kapasitesine, kolayca düzeltilmeyen düģük verimliliğe ve orta derecede tuzluluk veya sodikliğe rastlanabilir. III. sınıf araziler hektarla il yüzölçümünün %3.7 sini teģkil etmektedir.aluvyal toprakların %37.1 i koluvyal toprakların %5.1 ini, kahverengi orman topraklarının %13.8 ini, kireçsiz kahverengi orman topraklarının %2.2 sini, kırmızı Akdeniz topraklarının %17.8 ini, kırmızı kahverengi Akdeniz orman topraklarının %5.5 ini, rezina topraklarının %5.7 sini, regosal toprakların %1.2 sini III. Sınıf araziler içine almaktadır. Çoğunlukla eğim düz veya düze yakındır. %43.1 i düz, %19.8 hafif eğimlerde %37.1 i orta eğimlidir. %40.9 u derin, %28.5 i orta derin, %30.5 i sığdır. %41.8 i I. Sınıf su erozyonuna, %55.3 ü II. Sınıf su erozyonuna, %2.82 si III. Sınıf su erozyonuna maruzdur. Bu sınıf arazilerin hektarı kuru tarım, hektarı sulu tarım, 1090 hektarı bağ, 1273 hektarı zeytin, 2158 hektarı turunçgil yetiģtirmekte kullanılmaktadır.1365 hektar yerleģim halindedir. E Tarımsal GeliĢim Alanları Antalya dekar toplam alana sahip olup, Türkiye topraklarının %2.6 sını kaplamaktadır dekarı kullanılabilir tarım alanı olan topraklarının dekarında sulu tarım alanı yapılmaktadır. Toplam tarım alanının %51 i sulanmaktadır. Bu alanlardan yılda iki hafta üç ürün alınabilmektedir. E I. II. III. Sınıf Tarım Alanları Bir önceki konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. E Özel Mahsul Plantasyon Alanları Antalya da örtü altında dekarlık alanda sebze ve süsü bitkileri yetiģtiriciliği yapılmaktadır. Türkiye cam sera alanlarının %81 i, plastik sera alanlarının %47 si Antalya da bulunmaktadır. Turfanda yetiģtiricilik denilince akla ilk gelen il Antalya olmaktadır. 260

261 Kültür mantarı yetiģtiriciliğinde Türkiye borsasını belirler duruma gelmiģtir yılında 152 dekar alanda ton mantar üretimi gerçekleģmiģtir. Ġlimizde mevcut dekarlık tarım arazisinin dekarlık kısmında tarla bitkileri, dekarlık kısmında sebze yetiģtiriciliği yapılmakta olup (Açıkta+örtü altında) dekarlık kısmında meyvecilik, dekarda süs bitkileri yetiģtiriciliği olup bunun dıģında dekarda nadas ve tarıma elveriģli olduğu halde kullanılmayan alan vardır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, DSĠ 13.BölgeMüdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğü, Tarım Ġl Müdürlüğü, Akdeniz Üniversitesi, Özel Çevre Koruma Kurumu Müdürlüğü,

262 F - TURĠZM F.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ Deniz, güneģ, tarih ve doğanın sihirli bir uyum içinde bütünleģtiği Antalya, Akdeniz in en güzel ve en temiz kıyılarına sahiptir. Antalya, Türkiye nin güneyinde tarih boyunca bu bölgenin önemli bir yerleģim merkezi olma niteliğini bugünde sürdüren, doğal güzellikleri bakımından çok zengin bir ilimizdir. F.1.1 Yörenin Doğal Değerleri F Konum Antalya, eski çağ bölgelerinden Pamphylia nın tümünü, Psidia nın güneyini, Isauria nın batısı ve Lykia nın doğusunu kaplar. Antalya ili, dünya haritası üzerinde 36 0, ,29 kuzey enlemleri ile 29 0, ,35 doğu boylamları arasında yer alır. Türkiye nin Batı Akdeniz bölgesinde yer alan Antalya yı, kuzeyde Isparta ve Burdur illeri, kuzeydoğuda Konya, doğuda Ġçel, batıda Muğla illeri ile güneyde Akdeniz çevreler. Yüzölçümü km 2 olan Antalya, Türkiye yüz ölçümünün %2,6 sını kapsar. KAġ ANTALYA ĠLĠNĠN TURĠSTĠK ĠLÇELERĠ, COĞRAFYALARI VE TARĠHÇELERĠ KaĢ, batıda EĢen Çayı ile Fethiye ye, doğuda Kale (Demre ) ye, kuzeyde ise Elmalı ya komģudur. Akdeniz de ise Meis Adası ile karģı karģıya olup bu ada vasıtası ile Yunanistan a komģudur. KaĢ ın kıyı uzunluğu 90 km yi bulur. KaĢ, Güney Anadolu nun çok engebeli dağlarının eteğinde kurulmuģtur. Teke Yarımadası nı boylu boyunca kaplayan Toroslar iç kısımlara da geçip güney yönünde ilerleyerek Kilikya ya ulaģır. EĢen Çayı nın doğusunu izleyerek Kalkan ve Patara dan doğuya doğru KıĢla, Bezirgan, Sidek ve Çamlar dağları vardır. Ayrıca bölgenin diğer dağları olan Gülmez Dağı 1826 m, Alacadağ 2336 m dir. KaĢ ın batısındaki Asaz Dağı 1500 m dir. Bu dağın sırtları sedir ve çam ağaçları ile örtülüdür. Bölgenin en yüksek dağları Kızıldağ (2900 m) ile Akdağ (3024 m) dır. Bölgede Akdeniz Ġklimine özgü bitki örtüsü yer alır. Sahillerde ve iç kesimlere doğru uzanan 1 km lik dağlık ve yarı dağlık bölgede makilikler hakimdir. KaĢ, çam ormanları bakımından zengindir. Sahillere yakın yerlerde fundalıklar, zeytinlikler, yabani kahve, turunçgiller ve muz görülebilir. Bölge eski çağlardan günümüze özellikle sedir ve selvi ağaçları ile ünlenmiģtir. KaĢ ın kuzey ve kuzeybatısında çam, meģe, palamut ve ardıç ormanları bulunur. Bölge florasının dikkat çeken bir ağacı da Amberdir. Günlük ağacı olarak da adlandırılan bu ağaç çoğunlukla sahile yakın düzlük ve sulak yerlerde yetiģir. Antalya nın güneybatısında yer alan, enlem, 28 o,46 ile 30 o,48 boylam çizgileri ortasında, doğuda Antalya Körfezi (Mare Pamhplium), batıda Fethiye Körfezi (Sinüs Glaucus) arasında, güney yönünde Akdeniz e doğru uzanmıģ bulunan ve bugün Teke Yarımadası olarak isimlendirilen bölgeye antik çağda Likya (Lycia) adı verilmiģtir. Likya toprakları, yaklaģık olarak 8952 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Likya bölgesi 262

263 içinde önemli bir yeri olan bugünkü KaĢ Ġlçesi de ülkenin önemli bir bölümünü kaplamakta ve güney ucunu teģkil etmektedir. Tarihi çağlardan günümüze bu özelliğini koruyarak gelmiģtir. Bölge antik çağda deniz taģımacılığında ticari amaçlı gemilerin rotasında bulunmakla önem kazanmıģtır. Günümüzde sahip olduğu zengin arkeolojik potansiyeli nedeniyle turistik amaçlı geziler rotasında önemli uğrak yerlerinden biri olarak sürdürmektedir. KaĢ ve köyleri elde edilen bilgi, belge ve arkeolojik bulgulara göre, Likya medeniyetinin en önemli bölgesidir. Likya, Anadolu nun güneybatısında, bugünkü Teke Yarımadasının bulunduğu yerdir. Likya dilinde Habessos yada Habesa diye anıldığı sanılan KaĢ ın ilk çağlardaki adı Antiphellos idi. Daha sonra Andifli olarak bilinen KaĢ ın, etrafının dağlarla çevrili olması, hemen önünde Akdeniz in bulunması ve tam karģısında Meis adasının bulunması, ayrı bir güzellik vermiģ, bunun için Cumhuriyet yıllarında buraya KaĢ adı verilmiģtir. Bugünkü Çukurbağ Köyü yakınlarında bulunan Felen Yaylasında, Likya medeniyeti zamanında Phellos adı verilen bir kent vardır. Onun tam karģısında kurulmuģ olan KaĢ ın bu yüzden Phellos un karģısı anlamına gelen antik Hellos adını aldığı sanılır. Phellos yunancada taģlıklı kent-yer demektir. Antik çağda Likya nın doğu komģuları Pamphilya (Antalya ve civarı) kuzey komģuları Pisidia (Burdur-Isparta ), batı komģuları Karıa (Muğla ve civarı) dır. Güneyde ise Akdeniz yer almaktadır. Teke yarımadasının, bilhassa sahillerinin MÖ 6000 yıl öncesinden beri iskan edildiği bilinmektedir. Likya, Yunan ve Roma dönemlerinden günümüze ulaģan kalıntıların en eskileri MÖ 6. YY a tarihlendirilmiģtir. Antik kent Antiphellos dan günümüze ulaģan açık hava tiyatrosu Helenistik devirden kalmaktadır. Tiyatro 26 basamaklı olup denize bakan yamaca kuruludur. Sapasağlam olan bu tiyatro zeytin ağaçları ile çevrilidir. Agora Kale nin güney yamacında yer almıģtır. Bazilika tiyatronun yanındadır. Bazilika nın doğusunda silo olarak kullanılmıģ kubbeli yer altı odalarının kalıntıları görülmektedir. Bir zamanlar Antiphellos u çevreleyen surlardan günümüze çok az bir bölümü ulaģabilmiģtir. Bunlardan baģka kentin kuzeydoğusundaki dağın üstündeki Gotik tarzını andıran Likya yazıtlı kaya mezarları ve mezar taģları ile kentin ortasında yer alan yine Likya yazıtlı Aslanlı Lahit (Anıt Mezar)ve tiyatronun kuzeydoğusunda 24 kız figürlü kabartmanın süslediği 3.70 m yüksekliğinde bir mezar bulunmaktadır. KaĢ ın çevresi yay gibi dağlarla çevrilmiģtir. Bugünkü KaĢ ilçesinin bulunduğu yerde eski Antiphellos, Likya kentinin harabeleri bulunmaktadır. Ġlçe bu eski yerleģim alanını üzerine kurulmuģtur. Sahilde bulunan eski belediye binasından itibaren yeni inģa edilen lojmanlara kadar olan evlerin altında veya zemin katlarında çok sayıda mezar bulunmaktadır. Böylece bugünkü ilçenin kuzeydoğusunun, eski kentin nekropol (mezarlık) alanı olduğu anlaģılmaktadır. Ayrıca ilçenin kuzeyindeki dik kalker yamaç üzerinde oyulmuģ kaya mezarları görülmektedir. Bunların bazıları geceleri projektörlerle aydınlatılmaktadır. Ġlçe içinde UzunçarĢı Caddesi üzerindeki aslan baģlı sarkofaj tipli anıt yapıtın üzerinde likçe kitabeleri vardır. Yerel halkın kral mezarı dedikleri bu yapıtın, devrin önemli bir Ģahsına ait olduğu muhakkaktır. Lahit altında, tek bir mezar hücresi ve kaide lahidi üzerinde de likçe 8 satırlık bir kitabe bulunmaktadır. Lahidin kapağı semerdam biçimindedir. Kapak üzerinde insan figürleri ve kapağın iki yanında da ikiģer aslan baģı bulunmaktadır. Eski Likya mezarında tutamaklar bazen sade, bazen de herhalde bekçilik görevi için boğa ve aslan baģlarından yapılmıģtır. BaĢtaki lahit ve mezarlardaki kitabelerden, Habessos un M.Ö. VIII yüzyıla kadar inen eski bir tarihi olduğu sanılmaktadır. Nekropol sahasında bulunan bir küp mezar içindeki figürler, KaĢ ın bilinen en eski kalıntılarıdır. Kayalara oyulmuģ mezarlar, ilk çağlarda Likya tipinde iken sonraları Pers iģgalinde 263

264 doğu etkili, Grek iģgalinden sonra da Yunan etkili motifler içermeye baģlamıģtır. Bütün mezarlar taģtan yapılmıģ olmasına rağmen mimari tarzı ahģap iģleme gibidir. Yeni Camii nin yanında yükselen tepenin eski Çukurbağ Yarımadasının yamacına yaslanmıģ olan Helenistik tipteki anfi tiyatro Meis Adası na bakmaktadır. 26 basamaklı olan bu yapı günümüze çok iyi durumda kalmıģtır. Halen sosyal faaliyetler, tiyatro, güreģ, festival ve folklor gösterileri için kullanılmaktadır. Phellos (Felen Yaylası); Bugünkü Çukurbağ ve PınarbaĢı Köylerinin hemen yakınında kurulmuģtur. KaĢ a 12 km mesafededir. Ağullu Köyünden ayrılan yolla PınarbaĢı Köyüne varılır. Buradan yaya olarak dakikada varılmaktadır. Felen yaylası üzerinde manzaralı bir sırt üzerine kurulmuģ müstahkem bir savunma Ģehridir. Dağın tepesinde bir surla çevrili, çok eski ve küçük bir Likya kenti olan Phellos ta, oldukça kabartmalı ve kitabeli mezarlar vardır. Birlik tipi sikkelerden burada da bulunmuģtur. Kentte oda tipi bir mezar yanında kayaya oyulmuģ kabartma bir inek tasviri vardır. Akropol üzerindeki sura bitiģik olan rektogoal Ģekilli yapı muhtemelen bir gözetleme kulesidir. Phellos un likçe isminin Veninda olduğu sanılmaktadır. Trysa (GölbaĢı) ; Demre yolu üzerinde bulunmaktadır. MÖ VII. yy a kadar tarihi olduğu bilinmektedir. Kentin Likçe adı Trus dur. GeniĢ bir alanı kaplamakta ve halen antik izleri taģınmaktadır. Teimussa (Üçağız); KaĢ a 34 km mesafededir. Tamamı asfalt bir yolla küçük birkaç köyü geçerek varılmaktadır. Kekova ya gitmek isteyenler arabalarını burada bırakarak teknelerle ulaģabilirler. Çok kısa bir zamanda takriben 10 dakikada Kekova adasına varılır. Likçe birçok kitabeleri bulunan Teimussa, en eski Likya kentidir. Bu kitabelerin bir kısmında ikinci kumandan diye bir Ģahıs tanıtılmaktadır ki ; bu komutanın Likya lı Perikles e bağlı kimselerden biri olduğu sanılmaktadır. Bu Ģehirdeki kalıntıların hemen hepsi kaya ve Lahit mezarlığıdır. Kaya mezarlarında Likçe kitabeler bulunmaktadır. Roma devirlerinden kalma lahitlerin ön ve arka yüzlerinde bazı hayvan figürlerine rastlanmaktadır. Üçağız Köyünde çok sayıda pansiyon, lokanta ve diğer turistik iģletmeler vardır. Çok sakin ve küçük bir yer olması nedeniyle turistlerin uğrak yerlerindendir. Kekova Adası (Batık ġehir); Hemen Üçağız köyünün karģısında motorla 10 dakika mesafededir. Son yıllarda yatların uğrak yeri olmuģtur. Tersane koyu denilen yerde eski bir kilise kalıntısı hemen dikkati çekmektedir. Bir çok yıkıntı mevcuttur. Ayrıca ada boyunca bir tekne ile ilerken su altında kaldığı sanılan batık bir antik Ģehrin izleri görülebilir. Burada dalıģ yapmak yasaktır. Herhangi bir kazı çalıģması yapılmamıģtır. Simena ( Kaleköy ); UlaĢım sadece deniz yoluyladır. Üçağız Köyünden ve Andriake den teknelerle ulaģılmaktadır. Simena nın tarihi Likya birliğine giriģinden yani IV yy dan beri bilinmektedir. Kaleköy, eski Simena nın Nekropol alanı üzerine kurulmuģtur. Ġç kalede eski Likya kentlerinin en küçük anfisi, kaya içine oyulmuģ vaziyettedir. Kale de Likya, Roma ve Selçuklular zamanından kalma sur duvarları ve mazgallarla, en az üç uygarlığın izleri görülmektedir. Birçok turistik broģür ve posterde deniz içinde görülen lahit Kaleköy dedir. Bu mezar muhtemelen bir çocuğa aittir son yıllarda birçok yerli ve yabancı 264

265 yatlar demir atmaktadır. Bazı pansiyonlar ve restoranlar turistlere hizmet vermektedirler. Apollonia (Kılınçlı) ; KaĢ a 22 km uzaklıktadır. Üçağız yolu üzerinde bulunur. Köye gelindikten sonra antik kente yarım saat yürüyerek varılır. Antik kent oldukça yüksek bir kayalığın üzerinde kurulmuģtur. Prizmal gövdeli altı mezar anıtı görülmektedir. Bu mezarlar tiyatronun etrafında bulunmaktadır. Kyeneai (Yavıköy); KaĢ a 23 km mesafede olup, Demre-Kale yolu üzerindedir. Yalıköy den 15 dakika sonra antik kentin kalıntıları baģlamaktadır. Köye yaya olarak gidilmektedir. Kayalara oyulmuģ mezarlar ve kalıntılar bulunmaktadır. Kalkan (Kalamaki); KaĢ a 25 km mesafededir. Fethiye yolu üzerindedir. Görülmeye değer bir koyun üzerinde kurulmuģtur. Yakın zamana kadar balıkçılık, zeytincilik, sabunculuk yapılan bu yerde turizm, son yıllarda çok geliģmiģtir. Bugün otelleri, pansiyonları, lokantaları ve hediyelik eģya dükkanlarıyla bölgenin önde gelen turizm yerlerinden biri olmuģtur. Likya bölgesinde yer alan Kalkan, Büyük Ġskender in Anadolu Seferi sırasında Makedonya Krallığı nın kontrolüne girmiģtir. Daha sonra sırasıyla, Roma, Müslüman ve Anadolu Selçukları egemenliklerini yaģamıģtır. Selçuklu devletinin yıkılması ile Tekeoğulları Beyliği ne bağlanmıģtır. I. Beyazıt (Yıldırım) zamanında Osmanlı topraklarına katılmıģtır. Eski adı Kalamaki olan Kalkan denize dik inen bir yamacın üzerinde kurulmuģtur. Lodosa açık olan küçük kıyısında yat limanı vardır. Yatlar tüm ihtiyaçlarını buradan gidermektedirler. Xhantos (Kınık) ; KaĢ a 45 km mesafededir. Kınık köyünden 10 dakika sürer. EĢençayı kıyısında kurulmuģtur. Likya birliliğinin baģkenti olan bu yerin Likya dilinde adı Arnna dır. Hemeros Ġlliada sında Likyalı kahraman Bellerophontes in torunu Sarpedon, Troyalarla birlikte savaģarak büyük kahramanlıklar gösterdiğini anlatmıģtır. Homeros, Sarpedon un çok uzaktan, Xhantos ırmağının aktığı vadiden geldiğini belirtir. Sarpedon Bellerophontes ten miras kalan topraklarda hüküm sürmektedir. Antik yazarlara göre Xhantos un kurucusu Girit kökenli kahraman Sarpedon dur. ġehrin akropolisinden elde edilen yüzey buluntuları, yerleģme tarihinin Ġ.Ö. 545 teki Pera iģgali sırasında Harpagos a karģı sonuna kadar direnen kent halkı Likya ya örnek olmuģtur. Ancak bu kahramanca savunmaya karģın iģgali engelleyememiģtir. Aynı Ģekilde Atina hegomanyasına da karģı koymuģ, dilini ve kültürünü korumaya çalıģmıģtır. Büyük Iskender in fethinden sonra Antıgonoslar, Pitamolomoslar, ve Seleukoslar ın egemenliğini yaģamıģtır. Rodos adasının yönetiminden sonra Roma nın denetimine girmiģtir. Ġ.Ö. 42 de Roma daki iç savaģlar sırasında Brütüs ün yıkıma uğrattığı kent hemen hemen yeniden kurulmuģtur. ĠÖ 43 de Pamhylia ile birlikte imparatorluk eyaleti olmuģtur. Ġmparator Neron döneminde kısa bir süre bağımsızlığını kazanmıģ te ise yeniden Likya-Pamfilya Eyaleti sınırları içine alınmıģtır. Bizans döneminde surlar onarılmıģ ve tepenin doruğuna bir manastır yapılmıģtır. Antik kentte ilk araģtırmalar 1838 de Ġngiliz Charles Fellows tarafından yapılmıģ ve görkemli mezar anıtları British Museum a taģınmıģtır den itibaren Fransız ekiplerinin çalıģmaları baģlamıģtır. Kent, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde olmak üzere üç kez onarılarak eklerle güçlendirilmiģtir. Batıda ve güneyde ĠÖ 5. yy surlarının kalıntıları görülebilir. Ancak çoğu yerde klasik dönem duvarları Roma ve Bizans duvarlarının altında kalmıģtır. Güneyde ĠÖ 2. yy a ait Helenistik kapı yer alır. Bu kapının 265

266 arkasında Ġmparator Vespassionus a adanan dar düzenli zafer kemeri görülebilir. Güneybatıda kentin ilk kurulduğu yer olan Likya akropolisi vardır. Artemis e ait olduğu düģünülen bir tapınağın kalıntıları ile bir Bizans kilisesi akropoliste yer alır. Kentin kuzeyindeki Roma Akropolisi nde ise görkemli bir manastır dikkati çeker. Likya Akropolisinin kuzeyinde 2. yy a tarihlendirilebilecek bir roma tiyatrosu vardır. Sahnesi iki katlı olan yapının Bizans döneminde oturma yerleri sökülerek sur yapımında kullanılmıģtır. Tiyatronun kuzeyi ĠÖ 2. yy yada 3. yy a tarihlendirilebilecek dörtgen planlı agora staolarla çevrilidir. Agoranın doğu giriģi iyi korunmuģtur. Antik kent asıl ününü bir çoğu yurt dıģında bulunan mezar anıtlarıyla kazanmıģtır. Nereitler Anıtı, Harpiler Anıtı, Paya ve lahiti, Aslanlı Mezar en tanınmıģlarındandır. Kentin kuzeydoğu ucunda Roma akropolisi nin doğu eteğinde kaidesi görülen Aslanlı Mezar, bilinen en eski Likya mezarıdır. ĠÖ 6yy a tarihlendirilen anıt mezarın kabartmaları British Museum dadır. Tiyatronun batısındaki Harpiler Anıtı 5,43 m yüksekliğindeki kule biçimindeki monolit kaidenin üzerindeki mezar odasında alır. Anıtın toplam yüksekliği 8,87 m dir. Mezar odası, özgün olanları British Museum da sergilenen kabartmalarla bezeliydi. Kabartmalarda kral, eģi, çocukları ve ailenin diğer üyeleri betimlenmiģtir. Anıt, adını kabartmalarda yer alan ve Harpiler olarak adlandırılan yarı kadın yarı kuģ mitolojik varlıklardan alır. Güneydeki Nereitler Anıtı ĠÖ 5 yy ın sonuna tarihlenir. Yerinde yalnızca temelleri görülebilen anıt, British Musum dadır. Kabartmalı frizlerle bezeli yüksek bir kaide ile ön sütunlarla çevrili üst bölümden oluģur. Sütunlar üçgen alınlıklı bir çatıyı taģırlar. Mezar odası yüksek kaidenin içindedir. Anıt adını sütunlar arasıdaki Nereit heykellerinden alır. Likyalı bir satrapın gömütüdür. Roma akropolisinin doğusundaki paye ve lahitte (ĠÖ 4.yy) British Museum da sergilenen yapıtlardan birisidir. Kabartmaların bir bölümü Ġstanbul Arkeoloji Müzesi nde, diğer bölümü B. Museum da bulunan Yazıtlı Mezar Anıtı ya da Obelisk, Satrap Kherei e aittir. ĠÖ 5.yy a tarihleģen anıt mezar dört yüzünde Likya yazıtı bulunan bir kaide ile mezar odasından oluģur. Yüksekliği yaklaģık 2 m yi bulan anıtın mezar odası, Satrap ın zaferlerini gösteren kabartmalarla bezelidir. Ayrıca çatının üstünde Satrap ın heykeli yer almaktadır. Harpiler Anıtı nın güneyindeki ĠÖ 4.yy a tarihlenen Likya kule mezarı; Likya mezarlığının özgün bir örneğidir. Toplam yüksekliği 8,59 m olan anıt mezarın, blok taģlarından yapılma kulesi güreģ resimleri ile bezeliydi. Kabartmalar, Ġstanbul Arkeoloji Müzesi nde sergilenmektedir. Kulenin üzerindeki 3,56 m yüksekliğindeki lahit, sivri kemerlidir. ĠÖ 4.yy a ait bir baģka mezar da Roma Akropolisi ndedir. Tümü 6,39 m yüksekliğindeki anıt monolit bir kaide ile mermer mezar odasından oluģur. Kent sınırları dıģında kuzeyden doğuya doğru uzanan Roma dönemi nekropolünde, kaya mezarları ve lahidler çoğunluktadır. Patara (GelemiĢ); KaĢ-Fethiye karayolu üzerinde bulunur. KaĢ a 41 km mesafededir. Fethiye karayolu üzerinde anayola 5 km mesafededir. Patara antik çağlarda Likya nın en önemli kentlerinden ve limanlarından biri olmuģtur. Antik kent, limanın doğu yakasında geniģ bir alana yayılmıģ durumdadır. Kent ve liman yaklaģık 3 km uzunluğundaki vadinin giriģindedir. Yüksek tepeler sayesinde Xhantos düzlüğünden, kuzeybatıdan gelecek rüzgarlara karģı korunaklı bir durum alır. Bir çok antik limanda olduğu gibi Patara limanı da Xhantos Irmağı nın (EĢen Çayı) getirdiği alüvyonlarla dolunca bugünkü bataklık konumunu almıģtır. Patara nın Likya kökenli bir yerleģme yeri olduğu sikkeler üzerindeki Patara biçimindeki yazıdan da anlaģılmaktadır. Kentin adından ilk kez Herodotos söz eder. Söylenceye göre kentin kurucusu, su perisi Lykia ile Apollon un oğlu Patarus tur. Diğer bir inanıģa göre Patarus Lapeon un oğlu ve 266

267 Xhantos un kardeģidir. Kimi antik yazarlar ise Apollon ile Lykia nın oğlu Ġkadiu nun kurucu olduğunu yazarlar. Büyük Ġskender in ölümünden sonra Ptolemaios ların denetiminde varlığını sürdüren yerleģme, kısa bir süre Ptolemaius II un eģi Arsenoe nin adını almıģtır. Daha sonra Seleukos ların ve Apemeia barıģı ile birlikte Rodos un egemenliğine girmiģtir. Mithridates SavaĢları sırasında Likya Birliğinin lideri olmuģtur. Birlik içinde üç oy verme hakkına sahip altı kentten biri olmuģtur. Roma imparatorluğu devrinde özel bir statüsü olduğu antik kaynaklardan öğrenilir. Likya birliğinin arģivi burada korunduğu gibi, Roma Valisinin de adli merkeziydi. I.S. 4. ve 5.yy larda Hıristiyanlığın yayılmasında önemli rol oynamıģtır. Noel Baba nın ya da St. Nicholas ın doğum yeridir. Tarihsel belgeler. 12 yy da Patara nın kutsal bir yer olarak ziyaret edildiğini ortaya koyar. Limanı çevreleyen surlardan çok az bir bölümünün kalıntıları görülebilir. Kenti koruyan surların doğudaki giriģi, en iyi korunmuģ kısmıdır. ĠÖ 100 de Likya-Pamphylia valisi Mettius Modestus adına yapılmıģ olan üç giriģli zafer takı biçimindeki anıtsal kapının iki yüzündeki altı konsolda valinin ailesinden kiģilerin büstleri yer almaktadır. GiriĢin hemen batısındaki tepede klasik dönemin kemikleri ve Apollon baģı bulunmuģtur. Apollon tapınağının da burada olduğu düģünülmektedir. Tepenin güneyinde tonoz örtülü odalar, büyük ihtimalle bir hamam kompleksinin bölümleridir. Daha güneydeki bazilikadan çok az kalıntı vardır. Bazilikanın batısındaki Korint düzenli tapınak (ĠS 2.yüzyıl) zengin bezemeli calla kapısıyla dikkat çeker. Prof. Ümit Serdaroğlu nun araģtırmasına göre, preanos ve calladan oluģan tapınak, 13X16 m ölçülerindeki platformun üzerindedir. Templum in Antis planlıdır ve çevresinde sutun sırası yoktur. Ġmparator Vespasianus döneminde (Ġ.S ) yapılan hamamlar 105X48 m lik bir alana yayılmıģtı. Apodyteriun, frigidarium, tepidariyum, caldariyum ve sudatoriumdan oluģmaktadır. Kentin güneyindeki tepenin kuzeydoğusundaki tiyatro, büyük ölçüde kumların altındadır. Cavea iki yandan duvarlarla desteklidir. Bir diazomoayla ikiye bölünen caveanın üst bölümünde 18, alt bölümünde 9 sıra vardır. Sahne yapısının alt katında 5 kapı ve pencere, üst katında kemerler yer alır. Sahne binasının dıģ duvarındaki yazıtta, Patara vatandaģı Quintis Vlio Titianus un binayı yaptırdığı, mermer kaplama ve heykellerin ise kız kardeģi Villa Procula nın armağanı olduğu yazılıdır. Aynı yazıtta tiyatronun ĠS 147 de Ġmparator Antonius Pius ve tanrılara adandığı belirtilmiģtir. Tiyatroda bulunan bir baģka yazıt da Ġmparator Tiberius dönemine (ĠS 14-37) aittir. Tiyatronun yaslandığı tepenin Akropolis olduğu düģünülür. Burada çeģitli yapıların kalıntıları görülebilir. Tepenin yanında derinliği ve çapı 10 m olan bir çukur vardır. Çukur içinde, merkezde dörtgen bir sütun yer alır. Çukura inmek için kayaya oyulmuģ basamaklar kullanılır. Bu çukurun Apollon kehaneti ile ilgili olduğu öne sürülüyorsa da büyük olasılıkla bir sarnıçtır. Sarnıcın batısında deniz fenerinin kalıntıları yer alır. Limanın batısında yer alan, ön yüzündeki Latince yazıtta tanımlanabilen Hadrian Silosu, 67X19 m boyutundadır. Silo her biri bir kapıyla dıģarı açılan sekiz odaya bölünmüģtür. Silonun batısında, Vespasianus hamamlarının güneyindeki iki alanın agora olduğu düģünülür. Silonun kuzeyinde ise bir tapınak mezar vardır. Su kemerlerinin kalıntıları kentin doğu ve batısında görülebilir. Nekropolde ise lahit tipi mezarlar çoğunluktadır. KEMER Hicri 1326, Miladi 1910 yılında kurulan Kemer, Antalya iline 43 km uzaklıkta Batı Toros Dağları nın eteklerinde kıyı boyunca uzanan Ģirin bir yerleģim merkezidir yılı sayımlarına göre 9740 nüfuslu 52 km lik uzun bir kıyı Ģeridine sahiptir. Deniz, orman ve dağların bir renk uyumu içinde birleģtiği Kemer, eģsiz bir doğal güzelliğe sahiptir. Kıyı 267

268 boyunca bir çok irili ufaklı koylar bulunmaktadır. Denizin maviliği ve ormanların yeģilliği de birbirine uyum sağlamaktadır. Kemer son yıllarda önemli geliģmeler göstermiģtir. Turizm amaçlı yatırımlar sayesinde Antalya Ġlinin yatak kapasitesi bakımından önemli bir bölümünü teģkil eder. Kemer aynı zamanda modern bir kentleģmenin de bir örneğidir. Alt yapı tesislerini muntazam bir Ģekilde tamamlamıģ olması, her türlü ulaģımın kolay olması, PTT hizmetlerinin her çeģidinden yararlanılması ve belediye hizmetlerinin devreye girmesi Kemer i rahat ve huzurlu bir tatil beldesi haline getirmiģtir. Kemer uluslararası bir üne sahip olduğu gibi, Antalya nın da incisi haline gelmiģtir. Kemer 1991 Eylül ayında kaymakamlık teģkilatının kurulması ve tüm kamu kuruluģlarının hizmete girmesi ile daha fazla güncelleģmiģtir. Kemer, Antalya Ġlinin batısında, Batı Toroslar ın eteklerinde bulunmaktadır. Ġlçe sırtını dağlara dayamıģtır. Kıyıları ise oldukça girintili çıkıntılıdır. YerleĢim merkezi genellikle düzlük bölgelerdedir. Kemer, Tekirova, Çamyuva, Göynük, Aslanbucak, Beldibi gibi yerleģim merkezleri ile bir bütün oluģturmaktadır. Kemer ile ilgili araģtırmalar buranın bir Likya Ģehri olmasının ötesinde bilgi vermemektedir. Ancak yerli halktan edilen bilgiye göre 1910 lu yıllarda Eski Köy adıyla anılan Kemer, dağlarından gelen seller (Kızılcık Dağı) sayesinde bir göl ve bataklık görünümüne bürünmüģtür. Daha sonraları yıllarında buralarda yaģayan insanlar sel baskınından köyü korumak için dağların hemen eteklerine taģtan aģağı yukarı 23 km uzunluğunda duvar örmüģlerdir. Daha sonra buraya gelip yerleģen halk dağlarla köyü birbirinden ayıran bu örülü duvarı Kemer e benzettikleri için yörenin adı o zamanlardan beri Kemer diye anılır. Yine o döneme ait bir rivayete göre Ġspanyol diye anılan bir hastalığın salgın halinde burada oturan halkın çoğunun ölümüne sebep olduğu için nüfus oldukça azalmıģ, ancak dıģardan gelen yabancılar ve özellikle dağlarda yaģayan Yörüklerin buraya inip yerleģmeleri ile köy tekrar bugünkü kalabalık nüfusuna ulaģmıģtır yılından beri yeni karayolu ile ulaģım mümkündür. Karayolunun deniz kıyısına paralel olması yol boyunca güzel manzaralar görme imkanı verir. Karayolu tamamen asfalt olup,trafiğin sağlıklı bir Ģekilde seyredebileceği biçimde düzenlenmiģtir. Her 10 dakika karģılıklı olarak Antalya otobüs garajından dolmuģ ile ulaģım imkanı vardır. Antalya uluslararası hava limanına bir saat uzaklıktadır. Ayrıca deniz yolu ile de ulaģmak mümkündür. Antalya-Finike karayolundan geçen yolcu otobüsleri ile Ege sahillerine, Antalya nın kuzeyinden Burdur istikametine doğru devam eden E-5 karayolu ile Ġzmir, Ġstanbul, Ankara ve diğer illerimize gitmek mümkündür. Kemer çevresinde antik bölgelerin de bulunması bir baģka çekiciliktir. Kemer den Faselis ve Olimpos a denizden ve karadan ulaģmak mümkündür. Son yıllarda Söğüt Cuması, Altınkaya, Dere köyü gibi yüksek yerlere safari turları da çevre çekiciliklerden birisi de mağaralardan Beldibi Mağarası Antalya nın 27 km güney batısında deniz kenarındadır. Burada tarih öncesi çağlara ait kalıntılar bulunmuģtur. Bir diğer görülmeye değer mağara ise Molla Deliği Mağarası olup, Kemer in batısında yükselen Tahtalı Dağı nın doğu yamacında yer alır. Bu mağaraya Kemer-Kumluca karayolu üzerinde bulunan AĢağıkuzdere veya Tekirova Köylerinden yaya olarak gidilebilir. Her iki köyden de 3,5-4 saat yürümek gerekmektedir. Faselis (Phaselis); Yeni yapılan Antalya-Finike Karayolunun 58. km sinde bulunmaktadır. Kemer e uzaklığı 15 km olan Faselis antik kentin yolu tamamen asfalttır. Ayrıca deniz yoluyla da buraya ulaģmak mümkündür. Antik kaynaklardan Faselis in MÖ 690 yılında Rodoslu kolonistler kurulduğu bilinmektedir. Heredotes Faselis ten bir Yunan Ģehri olarak söz etmektedir. Çoğu koloniler gibi bir yarımada üzerinde kurulmuģ olan Faselis, Romalıların 268

269 egemenliği altında altın devrini yaģamadan önce, Likya nın en doğuda olan Ģehridir. MÖ 100 yılında korsanların istilasına uğramıģ ve Romalılar tarafından kurtarılmıģtır. Faselis te bugün toprak üzerinde bulunan kalıntıların büyük bir bölümü Roma Devri nden kalmıģtır. Bunlar; su yolları, Liman caddesi, Roma Hamamı, ġehir alanı, Pazaryeri, Tiyatro, Athena Tapınağı, Kale Suru ve Hadrian Kapısı dır. ġehrin en eski buluntuları su altı araģtırmaları sırasında ele geçen MÖ 6 yy a ait Kronit tipi bir koku ĢiĢesidir. Faselis Ģehri Roma döneminden sonra en önemli devrini 7 ve 8 yy da Bizans egemenliği altında yaģamıģtır. Bizans Ġmparatorluğu büyük bir bölümü harap olmuģ koloniyi yeniden kurarak burayı bir donanma üssü halinde getirmiģtir. Faselis en son Selçuklularla 12 yy da Türkler in egemenliği altında yaģamıģtır. Fakat yörede sık görülen depremler ve özellikle liman kentlerin (Antalya gibi) önem kazanması sonucu insanlar burayı terk etmiģtir. Faselis te çıkan bazı tarihi eserlerin bulunduğu bir de müze mevcuttur. Ayrıca burası tarihi zenginliği yanında ince kumlu ve sığ bir koyu, orman, dağ, deniz, birleģmesinden oluģan ideal bir ören yeri ve plaj olarak da dikkati çekmektedir. Olimpos (Çıralı-YanartaĢ-DeliktaĢ) ; Olimpos Ģehri dar bir boğaz Ģeklinde baģlayıp sonra geniģleyen ve tekrar bir derenin oluģturduğu vadinin iki tarafında kurulmuģtur. Antalya Körfezinin batı yakasında, Kemer ile Adrasan arasında yer alan ören yerine karadan ulaģmak birkaç yıl öncesine göre çok kolaylaģmıģtır. Antalya dan hareket edildiğinde her mevsim baģka bir güzelliği olan sahil yolunu Ulupınar mevkiine kadar takip etmek gerekmektedir. Antalya dan 70 km Kemer den 35 km sonra Ulupınar dan güneydoğuya ayrılan ve Olimpos iģaret levhası bulunup stabilize yol takip edildiğinde yarım saat sonra Olimpos a ulaģmaktadır. Kara yolu dıģında deniz yolu ile de gidilebilmektedir. Belgeler Olimpos un Helenistik devirde kurulmuģ bir Ģehir olduğunu gösterir. Varlığı MÖ 11 yy da bastırdığı büyük sikkelerden anlaģılmaktadır. MÖ 1yy da bu bölge korsanların yatağı olmuģtur. MÖ. 78 de Romalı Kumandan Servilius un Olimpos u korsanlardan temizlediği ve Roma topraklarına yaklaģık 1 saat uzaklıkta bulunan ve doğal gazın çıktığı yer Hepasiaus kültürü ile büyük bir üne sahiptir. MANAVGAT; Antalya il sınırları içinde yer alan Manavgat ilçesi, 2296 km 2 lik bir alan üzerine yayılmıģtır. Antalya il merkezine 75 km uzaklıkta bulunan ilçe, kuzeydoğuda Akseki, doğuda Alanya ve GündoğmuĢ, batıda Serik, güneyde Akdeniz, kuzeyde ise Isparta ya bağlı Sütçüler ve Konya ya bağlı BeyĢehir ilçeleri ile komģudur. Manavgat Ġlçesinin Merkez, BeĢkonak ve TaĢağıl olarak adlandırılan üç bucağı ve bucaklara bağlı 83 köyü vardır. Manavgat ilçesi, Antalya Körfezi kıyılarının arkasındaki alçak tepeleri, yer yer Toroslar dan inen akarsularla bölünmüģ alanları, kuzeyde yükselen Batı Toros Dağları nın güney eteklerini kaplar. Amanos Dağları nın Akdeniz e doğru olan uzantısı Manavgat Ġlçesinin hemen hemen tamamını kapsar. Manavgat ın doğal yapısının önemli karakteristiği, sık ve zengin bir bitki örtüsüne sahip oluģudur. Doğal bitki örtüsünü maki toplulukları oluģturur. Dağlık yerlerde çam ormanları yer alır. Ġlçede yetiģen baģlıca ürünler; pamuk, susam, buğday ve sera bitkileridir. Manavgat ın kuruluģ tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, yerleģim merkezi oluģunun MÖ yılları arasında olduğu sanılmaktadır yılları arasında konaklama ve göçme Ģeklinde geçici yerleģmelere sahip olduğu söylenmektedir. MÖ 269

270 sinden yakın zamana kadar, Ģimdiki ilçe yakınlarında kayıklar ve gemilerin çay üzerinde bulunan iki yaka arasında yük ve insan taģımacılığı yaptığı belgelerden anlaģılmaktadır. Evliya Çelebi, Ģimdiki Gündoğdu Köyü yakınlarında, Sarısu civarında kaplan avlandığını ve bu çevrede yörük denilen halkın oturduğunu anlatır. Manavgat o zamanlar bir yerleģim merkezi değildi. Kuzeyde Toroslar, güneyde Akdeniz, doğuda Manavgat Çayı, batıda Köprü Çayı ile çevrelenen geniģ bir alana verilen ad idi. Malazgirt savaģından sonra bu yöreye Horasan dan gelen yörükler ve yörük beyleri yerleģmiģtir. Manavgat ırmağının batı yakası Tugay Beyleri nin, doğu yakası Senir Beyleri nin tımar zeamet ve hasları olarak Cumhuriyet Dönemi ne kadar devam etmiģtir. Daha sonra bu iki yaka birleģtirilerek 1913 yılında Manavgat adı ile bir ilçe olmuģtur. Doğa ve tarihin birleģtiği bir yer olan Manavgat ve çevresi kültür ve turizm bakımından önemli bir beldemizdir. Yörede bulunan Seleukia, Selge, Etenna, Side gibi antik kentler Manavgat a olan ilgiyi arttırmaktadır. Bunun yanında Selge yolu üzerinde bulunan Olukköprü (Köprülü Kanyon) Milli Parkı ve ünlü Manavgat ġelalesi yörenin güzelliğini zenginleģmektedir. Bölgede bulunan yatak kapasitesinin çok ve değiģik biçimlerde olması, gelen turistlerin bütçelerine göre kalacak yer bulmalarını sağlamaktadır. Bu da turist potansiyelini arttıran etkenlerden biridir. Manavgat ilçesinin diğer merkezlerle olan bağlantısı sadece karayolu ile sağlamaktadır. Ġlçedeki otobüs Ģirketleri batıda Antalya, doğuda Alanya üzerinden diğer ilçelere ulaģımı sağlar. Otobüs Ģirketleri yaz aylarında artan turist sayısına göre seferlerini arttırmaktadır. Ġlçeden Manavgat ġelalesi, Side, Sorgun gibi tarihi ve turistik yerlere karģılıklı dolmuģ seferleri yapılmaktadır. Ġlçede ve yakın yerlerde liman olmadığından deniz ulaģımı Antalya ve Alanya Limanından sağlanır. Ġlçeye en yakın hava limanı ise Antalya dadır. Yaz aylarında arttırılan seferlerle belli baģlı iç ve merkezlere ulaģım mümkündür. Yüksek Toros Dağları ve Akdeniz Bölgesi nin doğal konumu nedeniyle ilçede tren istasyonu bulunmamaktadır. Ġlçeye en yakın tren istasyonları Isparta ve Burdur illerindedir. Side Antalya ya 75 km, Manavgat a 7 km uzaklıkta olan Side yaklaģık 400 m eni ve 1 km uzunluğu olan bir yarım ada Ģeklindedir. Side adı Anadolu dilinde nar anlamına gelir. Bu özellik ve bölgede elde edilen bazı yazıtlardan elde edilen bilgiler Side tarihinin Hititlere kadar uzandığını göstermektedir. Fakat Anadolu nun en eski yerleģim yerlerinden biri olan Side nin kesin olarak tarihi bilinmemektedir. Coğrafyacı Strabon kenti, Batı Anadolu daki Kyme nin bir kolonisi olarak göstermektedir. Bununla birlikte Side nin ĠÖ 7 yy. dan önce kurulduğu da söylenmektedir. Kilise tarihçesi Evsebios, Side nin ĠÖ 1405 te kurulduğunu yazmaktadır. Anadolu tarihleri içerisinde Side, diğer Pamphylia kentleri ile aynı aģamaları geçirmiģtir. Yunanlılar ĠÖ 7. yy da ki göçler sırasında Side ye gelmiģlerdir. Eldeki yazıtlara göre ĠÖ 3 yy a değin de kente özgü bir dil konuģmuģlardır. Hala tam olarak çözülemeyen bu dil Hint-Avrupa dillerindedir. Side ĠÖ 6 yy ın ilk yarısında Lidyalılar ın ĠÖ da Persler in egemenliğine girmiģtir. Pers yönetiminde geliģen kent ĠÖ 334 te Ġskender e teslim olmuģtur. Ġskender in ölümünden sonra Antigonus un ( ), Ptolemaioslar ın güçlü savaģ ve ticaret filoları sayesinde en parlak dönemini yaģayan kent bu sürede yeniden imar edilip, bilim ve kültür merkezi haline gelmiģtir. ĠÖ 188 de Apamcia BarıĢı ile Bergama Krallığı na bırakılan Side, Doğu Pamfilya bölgesi ile birlikte bağımsızlığını korumuģ, büyük ticaret donanmasıyla refaha ve zenginliğe kavuģmuģtur. 270

271 ĠÖ 78 den sonra Roma egemenliğinde bulunan kent ĠS 2. ve 3. yy da bölgenin ticaret merkezi olmuģ özellikle köle ticaretinin sağladığı zengin ve parlak bir dönem yaģanmıģtır. 2 yy boyunca kent, ayrıca büyük bir bilim ve kültür merkezi olmuģtur. Suriye krallarından VII Antiokhos, tahta geçmeden önce burada eğitim görmüģtür. Kral olduğu zaman (ĠÖ 138) Sidetes adını almıģtır. Bu devre kadar baģta Athena ve Apollon olmak üzere Afrodit, Ares, Asklepios, Hegela, Kharitler, Demeter, Dionisos, Hermes gibi birçok tanrıya inanıp tapan Sideliler MS 4 yy da HıristiyanlaĢmaya baģlamıģlardır. Side ĠS 5 yy da Pamfilya Metropolisi (Pisikoposluk Merkezi) olunca 5 ve 6 yy da en parlak devrini yaģamıģtır. Bu geliģim 7 ve 9 yy lar arasında Arap akınları ile son bulmuģtur. Kazılar sırasında büyük bir yangın ve çok sayıda depremin izlerine rastlanmıģtır. Arap istilası ve doğal afetler kentin boģaltılmasına neden olmuģtur. 12 yy da Arap coğrafyacısı Ġdrisi burayı ölü bir kent olarak tanımlanmaktadır. Ġdrisi ye göre 1150 ye doğru kent halkı Side den göç etmiģ, 12 yy da Side tümüyle boģaltılmıģtır. 13 yy da Selçukluların 14 yy da ise Hamitoğuları ve Tekelioğulları nın egemenliği altına giren Side de bu devirlerde yerleģme olmamıģtır. 15. yy da kesin olarak Türk topraklarına katılmıģtır. Ancak ne Osmanlılar nede Selçuklular Side de oturmadıklarından yarımada üzerinde Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait eserlere rastlanmaz yılında, yarımadanın uç kısmına bir köy kurularak Girit adasından gelen göçmenler buraya yerleģtirilmiģlerdir. Bugünkü köyün çekirdeğini oluģturan küçük köy zamanla büyüyerek tüm yarımadayı kaplamıģtır. Antik yapılarıyla, kendine özgü mimarisi ile köy evlerinin bir arada bulunması, sonradan Selimiye adını alan Side nin turizme açılmasın da büyük rol oynamıģtır. Side tarihinin derin izlerini taģıyan bir kenttir. Kara ve deniz surları, kapıları, su yolları, çeģmeleri, limanları, Vespasianus anıtı, Atenna, Apollon, Men ve Dionysus tapınakları, hamamları, agoraları, sütunlu caddeleri, evleri, bazilikaları, Nekropolü ve kiģilik tiyatrosu ile baģlı baģına bir tarihi yansıtan, doyumsuz doğal güzelliği ve geliģmiģ tatil olanakları ile bu kent görülmeye değer niteliktedir. Manavgat ġelalesi; Manavgat Ġlçesi nin 3 km batısında bulunan Ģelale ilçe ile aynı adı taģır. ġaģırtıcı bir yükseklikten dökülmesine karģın geniģ bir alan üzerinden gürül gürül akıģı görülmeye değer bir manzara oluģturur. Köprülü Kanyon (Olukköprü) Milli Parkı ; Antalya nın 40 km kuzeydoğusundan ayrılan TaĢağıl ve BeĢkonak a giden 40 km lik karayolu ile Köprülü Kanyon Milli Parkına ulaģılabilir. Köprü Irmağı nın Bolasan Köyü ile BeĢkonak Bucağı arasında oluģturduğu yarma vadi boyunca uzanır. Köprü çayının aktığı derin bir kanyon üzerinde, bugün hala özelliğini koruyan ve kullanılan Roma devri köprüsü vardır. Kanyon bitiminden sonra çay etrafı yeģilliklerle kaplı geniģ bir yataktan akmaktadır. Akan suyun maviliği ile doğanın yeģilliği birbirine karıģmaktadır. Köprülü Kanyon Milli Parkı doğal güzellikler kadar zengin tarihsel ve arkeolojik değerlere de sahiptir ha lık alan 1973 yılında milli park olmuģtur. Irmakta balık avlanabilmektedir. Piknik ve kamping alanları vardır. Selge; Serik in 35 km kuzeyinde, Toroslar ın güney yamacında, Köprü Çayı (Eurymdon) yakınlarında eski bir dağ kenti olan Selge ye, Köprülü Kanyon Milli Parkı ndan sonra ve 271

272 virajlı 4 km lik stabilize yoldan gidilir. Selge ye giden yol Köprülü Kanyon içinden geçer. Yol üzerinde Ürgüp ve Göreme deki peri bacalarına benzeyen ve bütün dağ yamacını kaplayan oyuntulu kayalar mevcuttur. Selge nin Kalches tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Pisidya ya bağlı olan kent sonraları Pamfilya sınırları içine alınmıģtır. Kent sırası ile Lidya, Pers, Ġskender ve Roma yönetimlerinde kalmıģtır. Kuzeydeki 5 katlı ve 45 basamaklı tiyatrosu önemli anıtıdır. Kayalığa oyulmuģ tiyatronun güneyinde stadium ve gymnasium, batısında tavanı kartal motifleri ile süslü Ġon tipindeki tapınak göze çarpar. Stadiumun güneyinde çeģme ve agora bulunmaktadır. Kentin kuzeybatısında uzanan surların kuzeyinde Artemis ve Zeus tapınakları yan yanadır. Bu tapınakların batısında su sarnıçları, kuzeyinde ise lahitleri ve süslü mezar anıtları ile nekropol yer almıģtır. Kent iģlek yollardan uzak tepe üzerinde olduğu için pek yıkılmamıģtır. Seleukia; Side nin 23 km kuzeydoğusunda, ġıhlar Köyü ne ise yayan olarak 1 saat uzaklıkta bulunan bu antik kent Selevkoslar tarafından kurulmuģtur. Kazı çalıģmalarına 1972 yılında baģlanmıģtır. Bir tepe üzerine oturtulmuģ olan kent tüm ovayı ve denizi gözler önüne serer. Kentin geliģmiģliğinin göstergesi olarak iki katlı agorası, bazilikası, sarnıç ve kanalizasyon sistemi sayılabilir. Kent kazılarından çıkarılan eserler bugün Antalya Müzesi nde sergilenmektedir. Etenna; Manavgat ın 29 km kuzeyindeki Etenna bugünkü Sırt Köyü nün üst tarafına düģen tepe üzerine kurulmuģtur. Tarihi hakkında çok az bilgi olan kent MÖ 4 yy daki bastırdığı sikkelerle tarih sayfalarına geçer. Bizans devrinde piskoposluk merkezi olduğu sanılan kentin tepesinde Akropol (yukarı Ģehir, kentin en yüksek ve en iyi korunan yeri) ve yamaçlarda yer alan etrafı surlarla çevrili teraslardan ibarettir. Kentin kuzeybatı kısmında 30 a yakın kaya mezarı vardır. Kentin güneyinde ise Heroon (yüceltilmiģ bir ölü için yapılan mezar) vardır. Bunlardan baģka bazilika, agora, kilise, hamam ve sarnıçlar önemli kalıntılardır. ALANYA Alanya nın kesin olarak ne zaman kurulduğu bilinmemekle beraber bazen Kilikya bazen de Pamfilya bölgesine dahil edilir. MÖ 4 yy da Büyük Ġskender in hakimiyetine girmiģtir. Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat 1220 yılında Ģehri zaptetmiģtir. Kalanoros adını kendi adına uygun Alaiye olarak değiģtirmiģtir. Sultan Alaaddin Keykubat, Alaiye yi hala ayakta tutan ve her biri tarihi kıymete haiz eserlerle süslemiģtir. Daha sonra Alanya önce Karamanoğulları nın daha sonrada II. Beyazıt zamanında Osmanlıların hakimiyetine geçmiģtir. ġehirde Osmanlı devrinden kalma eserleri de görmek mümkündür. Cumhuriyet devrinde Atatürk ün Alaiye yi ziyareti sırasında Alanya olarak değiģtirilmiģtir. Alanya ilçesindeki turistik yerler Ģöyle sıralanabilir. Alanya Kalesi ; Alanya Limanının arkasında üç tarafı denizle çevrili olan kale Romalı korsanlar tarafından yaptırılmıģtır. Eski kalenin yerine 1225 yılında Selçuklu Sultanı I. Alaaddin 272

273 Keykubat yenisini inģa etmiģtir yılında Osmanlıların eline geçmiģtir yılında restore edilmiģtir. Alanya kalesi iç içe üç surdan oluģmaktadır. Kalede 83 kule, 140 burç vardır. Kalenin içinde Selçuklulardan kalma büyük bir sarnıç, Bizanslılardan kalma Ayayorgi Kilisesi, iç kalede Keykubat Sultan Sarayı, iç kalenin güneydoğu dıģ köģesinde Selçuklu Hamamı kalıntıları bulunmaktadır. Kale içinde 10X35 m boyutunda 26 odalı Bedesten turistik otel olarak restore edilmiģ bölüm vardır. Otelin yanında Sultan I. Alaaddin tarafından inģa edilen fakat büyük hasar gördüğü için 16 yy da Osmanlılar tarafından aynı temeller üzerine oturtulan Süleymaniye Camii bulunmaktadır. Ayrıca kale içinde AkĢebe Sultan Mescidi ve Türbesi vardır. Burası 1230 yılında inģa edilmiģ olup güzel bir mimariye sahiptir. Ġki odada NevĢehirli Damat Ġbrahim PaĢa tarafından Akdeniz in en büyük gemici fenerlerinden birisi inģa edilmiģtir. Ġç kaledeki kilisenin doğu kısmında asker koğuģları bulunmaktadır. Bu koğuģların güney ucunda, Alanya Kalesi nin en yüksek noktalarından biri olan, Romalılar devrinde ölüme mahkum olanların denize atıldığı ve denizden 250 m yüksek olan Adem Atacağı vardır. Kızıl Kule; Kırmızı taģ tuğladan yapılmıģ düzgün sekizgen bir prizmaya benzemektedir. BeĢ ayrı kattan müteģekkil bu kulenin yerden yüksekliği 35 m dir. Kulenin tam ortasında zeminden beģinci kata kadar yükselen büyük bir sarnıç mevcuttur yılında Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat tarafından Ģehri ve karģısındaki beģ gözlü tersaneyi denizden gelecek düģmana karģı korumak için inģa ettirilmiģtir. Kulede üç ayrı kitabe mevcuttur. Bu kitabelerde mimari Halepli Kettanizade Ebu Ali hakkında ve Sultan I. Alaaddin Keykubat hakkında bilgiler bulunabilir. ĠnĢa edildiği devirden günümüze kadar kalan dövme demirden büyükçe bir anahtarı vardır. Kulenin zemin katı günümüzde Etnografya olarak kullanılmaktadır. Selçuklu Tersanesi ; Kızıl Kule nin güneyinde hemen deniz kıyısında, 55 m uzunluğunda, 40 m derinliğinde beģ gözlü olan tersane 1226 yılında I. Alaadin Keykubat tarafından yaptırılmıģtır. Tersanenin iç kısmında memur ve muhafızlara ait olan odalar ve mescit vardır. Bu gözlerin her biri 6 m geniģliğinde ve 40 m derinliğindedir. Selçuklu Medresesi (GülevĢan Harebeleri); Alanya nın 5 km doğu istikametinde Oba Köyü nde bulunmaktadır. Sultan I. Alaaddin Keykubat tarafından, 1232 yılında inģa edilmiģtir. Medresenin iç kapısındaki Selçuklu el sanatları, devrin iģçiliğinin en güzel örneklerindedir. Leadres-Learti (Mahmutlar Ören Yeri); Alanya nın 13 km doğusunda, Mahmutlar Kasabası sınırları içindedir. Büyük hasar görmesine rağmen; kiliseler, hamamlar, sarnıçlar ve evler hala gezilip görülebilecek durumdadır. Merkezi ve yan lefleri içerisinde fresk izleri mevcuttur. Bu bölgedeki kiliselerin hemen hemen hepsinin temeli, üç renkli ( beyaz, siyah, kırmızı) taģ parçaları ile iģlenmiģ mozaiklerle süslenmiģtir. Syedra (Sedre) ; Alanya nın 20 km doğusunda, bir vadi içinde denize nazır mevkii de kurulmuģtur. ġehir üç kısımda değerlendirebilir; birincisi deniz kenarında yer alan (AĢağı Ģehir), ikincisi ise Karagedik Tepesi üzerinde yer alan (Büyük ġehir) Ģehirdir. Kalıntılara ulaģmak için 30 dakika yürümek gerekir. ġehirlerde bulunan tarihi eser ve paralar Roma Devrine aittir. 273

274 Ġotapa (Aytap) ; Alanya nın 30 km kadar doğusunda, GazipaĢa yolu üzerinde kurulmuģ olan Ģehrin temelini korsanların attığı ve korsan iskelesi olarak kullanıldığı sanılmaktadır. Ayakta duran kilise, hamam ve diğer yapılar Roma Dönemi ne aittir. Serapsu Han ; Alanya nın 15 km batısında Serapsu Çayı yakınında kurulmuģ olan Ģehir Sultan I. Alaaddin Keykubat ın oğlu Keyhüsrev tarafından yaptırılmıģtır. Alara Han ve Kalesi; Alanya nın 35 km kuzeybatı istikametinde Alanya-Manavgat sınırlarını teģkil eden Alara Çayı nın üzerinde denizden 7 km uzaklıkta yer alır. Alara Han 1231 yılında Sultan I. Aaddin Keykubat tarafından inģa ettirilmiģtir. Kervansarayın kuzeye bakan giriģ kapısında I. Alaaddin e ait kitabe vardır. Kapıdan girildiğinde nöbetçi kulübesi, hamam, uzun bir koridor ve iki kenarında geceleme odaları görülebilir. Alara Kalesi ise, Alara Han ın tam kuzeyinde 200 m kadar uzaklıktaki sivri tepe üzerinde kurulmuģtur. KuruluĢ tarihi kesin bilinmemektedir. Kalenin yüksekliği yaklaģık m kadardır. Kayalar oyularak tünellerden yol yapılmıģtır. ġu an yer yer harap olmuģ durumdadır. F Fiziki Özellikler Antalya ili 640 km ile Türkiye nin en uzun deniz kıyısına sahiptir. Dağların denize paralel uzanması plaj uzunluğunu artırmıģtır. ġehir merkezindeki plajlardan Konyaaltı Plajı, Antalya nın 3 km batısında bulunur. Bu plajın uzunluğu yaklaģık 1,5 km olup, kum-çakıl karıģımıdır. Antalya halkı tarafından en çok kullanılan plajdır yılında tamamlanan çalıģmalar ile Konyaaltı sahili düzenlenmiģtir. Adalar Plajı, Antalya Ġli Ģehir parkında bulunan kayalık ve küçük bir plajdır. Son yıllarda fazla kullanılmamaktadır. Lara Plajı ise Antalya nın 13 km doğusunda bulunan ince kumlu bir plajdır. Kemer yöresinde, Beldibi Mevkiinden baģlayarak Tekirova ya kadar olan kısım tamamen doğal bir plajdır. Genellikle ince kum ihtiva eder. Üç tarafı denizlerle çevrili olan Side nin doğu ve batı yakası tamamen doğal plajdır ve genellikle ince kumlardan oluģmaktadır. KaĢ ın çevresinde Büyükçakıl, Limanağzı, Adalar, Çukurbağ Yarımadası, Akçagerme, Seyret ve KapıtaĢ gibi plajlar bulunmaktadır. Antalya Ġl sınırları içinde Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı, Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı, Köprülü Kanyon Milli Parkı bulunmaktadır. Bu milli parklar hakkındaki bilgiler Flora-Fauna ve Hassas Yöreler ana baģlığı altında verilmiģtir. Düzlerçamı ve Güver Uçurumu 115 m olup bu uçurum, üç dağın ayrılmasıyla oluģmuģ doğal bir kanyondur. Antalya daki Ģelalelerden Düden ġelalesi (Ġskender ġelalesi) suları hem yer altından çıkar, hem de yukardan Ģelale halinde dökülür. Düden Çayının denizle buluģması, Karpuzkaldıran Plajı yakınlarında 40 m yüksekliğindeki bir falezden denize dökülmesi ile olur. KurĢunlu ġelalesi nin 33 hektar büyüklüğünde bir dinlenme yeri ve birbirine Ģelalerle bağlı yedi gölü vardır. Antalya da dağ turizmine hizmet verebilecek tek yer Saklıkent kayak ve dinlenme merkezidir. Bu merkezde biri 690 m diğeri 800 m olan iki adet tele-ski vardır. 274

275 Antalya ilindeki mağaralar turistik öneme sahiptir. Karain Mağarası, Türkiye nin içinde insan yaģamıģ en büyük mağarasıdır. AltıbeĢik Düdeni nde yeraltında pek çok sayıda mağara ve göl mevcuttur. Büyük boyutlarda sarkıt ve dikitler vardır. Sarkıt ve dikitleri ile dikkat çeken DamlataĢ Mağarası yaklaģık 15 m yüksekliğindedir. Merdivenle inilen alt kısım deniz seviyesinden altta olup, yapılan araģtırmalarla havasının astım hastalığına iyi geldiği bulunmuģtur. Isısı yıl boyunca civarındadır. Rutubeti % 98 olup, CO 2 oranı havadakinden 5 kat fazladır. Bunlardan baģka Beldibi Mağarası ve KarataĢ-Semahöyük Mağarası da il sınırları içinde yer almaktadır. F.1.2. Kültürel Değerler Antik Kentler: Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. F.2. Turizm ÇeĢitleri Deniz Turizmi: Kıyı Turizmi: Beldibi, Göynük, Acısu, Sorgun (Kemer), Titreyengöl, Çolaklı, Çenger, Side (Manavgat), Belek (Serik), Konyaaltı, Lara (Merkez), ÇavuĢköyü, Adrasan (Kumluca), Kalkan, GelemiĢ, Çayağzı (KaĢ), Finike, GazipaĢa, Ġncekum, Alanya (Doğusu- Batısı). Yat Turizmi:Kaleiçi, Kemer, KaĢ-Kalkan, Finike, Manavgat-Side, Alanya, GazipaĢa. Kültür Turizmi: Antik Kentler: Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. Ġnanç Turizmi: Yivli Minare 8Merkez), Kesik Minare Cami (Merkez), Kale Cami (Alanya), Aziz Nicolaos Kilisesi (Demre), Aya Yorgi Kilisesi (Alanya). Ġpek Yolu:Alara Han, ġarapsa Han, Kırkgözhan, Evdir Han, Kargı Han KıĢ Turizmi: Beydağı-Saklıkent (Antalya), Akdağ (Alanya), Akdağ (Elmalı), Tahtalı Dağı (Antalya). Eko Turizm: Yayla Turizmi: Saklı Üçoluk Fesliğan Karaçukuru (Merkez), Beycik, Söğütcuması (Kemer), Dönme-Türbelinaz-Dereköy (Alanya), Sülek MaĢat Sütleğen- Söğütbeli Kocaoluk (Ġbradı), Kocaoluk Girdev (Elmalı), Ördübek (Finike). Ornitotloji (KuĢ Gözetleme) Turizmi: Toros Dağları. 275

276 Foto Safari: Milli Parklar, Yaylalar. Botanik Turizmi: Milli Parklar, Yaylalar. Kamp-Karavan Turizmi: Finike, Manavgat, Lara, Sarısu, Üçoluk Yaylaları, Beldibi, KaĢ, Titreyengöl, Köprülü Kanyon, Ġncekum, Ġbradı Civarı Yaylaları, Mağara Turizmi: Karain, Kocain (Antalya), AltınbeĢik (Ġbradı-Akseki), DamlataĢ, Fosforlu, Dim AĢıklar Korsanlı (Alanya), Beldibi, KarataĢ Semahöyük (Elmalı), AlacaıĢık, Mavi Mağara (KaĢ). Av Turizmi: Düzlerçamı, Gidengelmez Dağları (Serik). Sualtı DalıĢ Turizmi: Kıyı Kesimi. Rüzgar Sörfü: Kıyı Kesimi. Bisiklet Turları:Milli Parklar. Akarsu Turizmi (kano-rafting): Köprüçay - Manavgat Çayı, Alara Çayı, Dim Çayı. Olta Balıkçılığı: Akçay - Karasu (Finike), Köprüçay (Manavgat, Serik), Manavagat Çayı, Kargı-Alara Çayı, Dim Çayı (Alanya). Dağ ve Doğa YürüyüĢü: Beydağları, Kızlar Sivrisi (Elmalı), Tahtalıdağ (Kemer), Gümbe Akdağ (KaĢ), Köprülü Kanyon (Manavgat), Dumanlıdağı (KaĢ), Manavgat Çayı civarı, Üçolu Yaylası (Antalya). Atlı Doğa YürüyüĢü: Milli Parklar ve Yaylalar. Kongre Turizmi:Antalya, Alanya, Belek. Gençlik Turizmi:Olimpos Milli Parkı. Golf Turizmi:Belek. 276

277 F.3. TURĠSTĠK ALTYAPI Tablo 83: Kültür ve Turizm Bakanlığından Belgeli Ġlçeler Bazında Tesisler ĠLÇE ADI KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞINDAN BELGELĠ TESĠSLERĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIM TABLOSU ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER YATIRIM BELGELĠ TESĠSLER T O P L A M TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI MANAVGAT ALANYA KEMER SERĠK AKSU KONYAALTI MURATPAġA DEMRE KAġ KUMLUCA FĠNĠKE GAZĠPAġA KEPEZ DÖġEMEALTI T O P L A M Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

278 ĠLÇE ADI KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞINDAN BELGELĠ TESĠSLERĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIM TABLOSU ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER YATIRIM BELGELĠ TESĠSLER T O P L A M TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI MANAVGAT ALANYA KEMER SERĠK AKSU KONYAALTI MURATPAġA DEMRE KAġ KUMLUCA FĠNĠKE GAZĠPAġA KEPEZ DÖġEMEALTI T O P L A M Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

279 Tablo 84: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm ĠĢletmesi ve Turizm Yatırımı Belgeli Ġlçeler Bazında Tesiele TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI 1. SINIF TATĠL KÖYÜ Tesis Sayısı MURATPAġA Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı KONYAALTI ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞINDAN TURĠZM ĠġLETMESĠ VE TURĠZM YATIRIMI BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠNĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIMI Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı KEPEZ Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı DÖġEMEALTI Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı AKSU Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı SERĠK KEMER MANAVGAT ALANYA KAġ KUMLUCA FĠNĠKE DEMRE Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı Oda Yatak Sayısı Sayısı Tesis Sayısı T O P L A M Oda Sayısı Yatak Sayısı 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 5 YILDIZLI OTEL 4 YILDIZLI OTEL 3 YILDIZLI OTEL 2 YILDIZLI OTEL 1 YILDIZLI OTEL MOTEL PANSĠYON KAMPĠNG APART OTEL MÜSTAKĠL APART OTEL GOLF TESĠSĠ ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ BUTĠK OTEL TURĠZM KOMPLEKSĠ PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ T O P L A M Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü / Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

280 Tablo 85: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm ĠĢletmesi Belgeli Ġlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞINDAN TURĠZM ĠġLETMESĠ BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠNĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIMI MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ DÖġEMEALTI AKSU SERĠK KEMER MANAVGAT ALANYA KAġ KUMLUCA FĠNĠKE DEMRE T O P L A M TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ YILDIZLI TATĠL KÖYÜ YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 5 YILDIZLI OTEL 4 YILDIZLI OTEL YILDIZLI OTEL YILDIZLI OTEL YILDIZLI OTEL MOTEL PANSĠYON KAMPĠNG APART OTEL MÜSTAKĠL APART OTEL GOLF TESĠSĠ ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ BUTĠK OTEL TURĠZM KOMPLEKSĠ PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ T O P L A M Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü / Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

281 Tablo 86: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm Yatırım Belgeli Ġlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 5 YILDIZLI OTEL 4 YILDIZLI OTEL 3 YILDIZLI OTEL 2 YILDIZLI OTEL 1 YILDIZLI OTEL MOTEL PANSĠYON KAMPĠNG Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı " KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞINDAN TURĠZM YATIRIMI BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠNĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIMI MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ DÖġEMEALTI AKSU SERĠK KEMER MANAVGAT ALANYA KAġ KUMLUCA FĠNĠKE DEMRE T O P L A M APART OTEL MÜSTAKĠL APART OTEL GOLF TESĠSĠ ÖZEL KONAKLAMA BUTĠK OTEL TURĠZM KOMPLEKSĠ PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ T O P L A M Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü / Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

282 F.4. TURĠST SAYISI Tablo 87: Kültür ve Turizm Bakanlığından Turizm ĠĢletmesi Belgeli Ġlçeler Bazında Tesilerin Dağılımı A N T A L Y A İ L K Ü L T Ü R V E T U R İ Z M M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü A N T A L Y A G Ü M R Ü K K A P I L A R I Y A B A N C I Z İ Y A R E T Ç İ V E V A T A N D A Ş G İ R İ Ş L E R İ T A B L O S U Y I L I AYLAR ANTALYA GAZİPAŞA ALANYA KAŞ ANTALYA FİNİKE KEMER AYLIK KÜMÜLATİF ANTALYA GAZİPAŞA ALANYA KAŞ ANTALYA FİNİKE KEMER AYLIK KÜMÜLATİF AYLIK KÜMÜLATİF OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK T O P L A M , AYLAR Y A B A N C I Z İ Y A R E T Ç İ L E R V A T A N D A Ş L A R HAVA LİMANLARI DENİZ LİMANLARI T O P L A M HAVA LİMANLARI DENİZ LİMANLARI T O P L A M Y A B A N C I Z İ Y A R E T Ç İ L E R Y I L I V A T A N D A Ş L A R HAVA LİMANLARI DENİZ LİMANLARI T O P L A M HAVA LİMANLARI DENİZ LİMANLARI T O P L A M ANTALYA GAZİPAŞA ALANYA KAŞ ANTALYA FİNİKE KEMER AYLIK KÜMÜLATİF ANTALYA GAZİPAŞA ALANYA KAŞ ANTALYA FİNİKE KEMER AYLIK KÜMÜLATİF AYLIK KÜMÜLATİF OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK T O P L A M / Y I L I K A R Ş I L A Ş T I R M A S I GENEL TOPLAM GENEL TOPLAM Y A B A N C I Z İ Y A R E T Ç İ L E R V A T A N D A Ş L A R Y A B A N C I Z İ Y A R E T Ç İ L E R + V A T A N D A Ş L A R AYLIK KÜMÜLATİF AYLIK KÜMÜLATİF AYLIK KÜMÜLATİF AYLAR AYLAR AYLAR SAYISAL ORANSAL ORANSAL ORANSAL ORANSAL SAYISAL SAYISAL SAYISAL SAYISAL ORANSAL SAYISAL ORANSAL DEĞİŞİM DEĞİŞİM DEĞİŞİM (%) DEĞİŞİM DEĞİŞİM DEĞİŞİM DEĞİŞİM (%) DEĞİŞİM DEĞİŞİM DEĞİŞİM (%) DEĞİŞİM DEĞİŞİM (%) (%) (%) OCAK , ,35 OCAK , ,58 OCAK , ,67 ŞUBAT , ,98 ŞUBAT , ,14 ŞUBAT , ,05 MART , ,76 MART , ,49 MART , ,25 NİSAN , ,16 NİSAN , ,62 NİSAN , ,77 MAYIS , ,53 MAYIS , ,87 MAYIS , ,63 HAZİRAN , ,39 HAZİRAN , ,03 HAZİRAN , ,85 TEMMUZ , ,18 TEMMUZ , ,37 TEMMUZ , ,42 AĞUSTOS , ,39 AĞUSTOS , ,43 AĞUSTOS , ,82 EYLÜL , ,87 EYLÜL , ,80 EYLÜL , ,41 EKİM , ,29 EKİM 73 0, ,66 EKİM , ,86 KASIM , ,30 KASIM , ,75 KASIM , ,90 ARALIK , ,11 ARALIK 463 2, ,73 ARALIK , ,70 Not : 2011 yılında ilimize ayrıca transit ziyaretçi girişi olmuştur. Bu girişler ile birlikte 2011 yılında ilimize gelen ziyaretçi sayısı toplamı olarak gerçekleşmiştir. 282

283 Tablo 88: Yıllarında Gelen Turist Saysı ve Milliyetine göre dağılımı YILLARINDA ĠLĠMĠZE GELEN ZĠYARETÇĠLERĠN SAYISI VE MĠLLĠYETLERĠNE GÖRE DAĞILIMI MĠLLĠYETLER ZĠYARETÇĠ SAYISI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI MĠLLĠYET PAYI (%) ZĠYARETÇĠ SAYISI MĠLLĠYET PAYI (%) ZĠYARETÇĠ SAYISI MĠLLĠYET PAYI (%) ZĠYARETÇĠ SAYISI MĠLLĠYET PAYI (%) 2011 / 2010 YILI KARġILAġTIRMASI SAYISAL DEĞĠġĠM ORANSAL DEĞĠġĠM (%) ALMANYA , , , , ,81 RUSYA FEDERASYONU , , , , ,23 HOLLANDA , , , , ,60 ĠNGĠLTERE , , , , ,11 ĠSVEÇ , , , , ,98 UKRAYNA , , , , ,39 FRANSA , , , , ,85 NORVEÇ , , , , ,79 AVUSTURYA , , , , ,24 POLONYA , , , , ,24 BELÇĠKA , , , , ,74 DANĠMARKA , , , , ,47 KAZAKĠSTAN , , , , ,09 ÇEK CUMHURĠYETĠ , , , , ,42 ĠSVĠÇRE , , , , ,73 ĠRAN , , , , ,15 FĠNLANDĠYA , , , , ,04 SLOVAKYA , , , , ,57 ROMANYA , , , , ,47 BELARUS (BEYAZ RUSYA) , , , , ,44 ĠTALYA , , , , ,82 MACARĠSTAN , , , , ,21 LĠTVANYA , , , , ,69 MOLDOVA , , , , ,21 SIRBĠSTAN , , , , ,49 ĠSRAĠL , , , , ,94 LETONYA , , , , ,12 ESTONYA , , , , ,78 SLOVENYA , , , , ,78 AZERBAYCAN , , , , ,98 BOSNA - HERSEK , , , , ,36 AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLETLERĠ , , , , ,47 PORTEKĠZ , , , , ,34 ĠSPANYA , , , , ,03 ERMENĠSTAN , , , , ,96 SURĠYE , , , , ,31 YUNANĠSTAN , , , , ,27 LÜBNAN , , , , ,35 CEZAYĠR , , , , ,51 DĠĞER MĠLLĠYETLER TOPLAMI , , , , ,83 YABANCI ZĠYARETÇĠLER TOPLAMI , , , , ,11 YERLĠ ZĠYARETÇĠLER ,73 4,77 5,11 4,35 4,00 G E N E L T O P L A M ,70 Not : 2011 yılında ilimize ayrıca transit ziyaretçi giriģi olmuģtur. Bu giriģler ile birlikte 2011 yılında ilimize gelen ziyaretçi sayısı toplamı olarak gerçekleģmiģtir. Kaynak: Antalya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

284 F.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ Konu ile ilgili net bir bilgiye ulaģılamamıģtır. F.6. TURĠZM - ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ 2027 yılında üzerinde 10 milyar insanın yaģayacağı hesaplanan dünya, sahip olduğu bütün kaynakların hoyratça ve plansız kullanılması sonucu her geçen gün daha da yıpranmakta ve kirlenmektedir. Yer yüzünde insanoğlunun çeģitli faaliyetleri toprağı, denizleri, Ģehirleri, bitki ve hayvanların yaģadığı bütün ortamları büyük bir hızla olumsuz yönde etkilemektedir. Her türlü doğal kaynağın kullanılmasında temel ilke, doğada koruma-kullanma dengesinin sağlanmasıdır. Ġçinde yaģadığımız yüzyılda doğal kaynakların aģırı ve dengesiz kullanımı sonucu, yaratılan çevre sorunlarının ve tahribatların insanlar dahil dünyadaki her türlü canlının yaģamını tehdit eden boyutlara ulaģtığı bugün artık herkesçe bilinmekte ve bilimsel araģtırmalarla ortaya konulmaktadır. Doğal ve tarihi zenginliklere sahip ülkelerin baģında ülkemiz gelmektedir. Bu durum ülkemiz turizmine önemli avantaj sağlamaktadır. Ancak bu avantajları tersine çevirmemek için mevcut doğal, tarihi ve kültürel zenginliklerimizi tahrip etmemeye özen göstermek zorundayız. Turizmde bu doğal ve tarihi, kültürel varlıkların korunmasında fiziksel pazarlama, doğal ve kültürel zenginliklerimizin koruma-kullanma dengesi kullanılan baģlıca araçtır. Fiziksel planlama kararları ekonomik araçlarla uygulamaya konur. Dolayısıyla fiziksel planlarda alınan kararların koruma-kullanma dengesine aykırı olması halinde uygulanan planlarla tahribata uğratılanlar doğal, tarihi ve kültürel değerler olmaz, aynı zamanda yaratılan tahribatın büyüklüğü ve yapılan yatırımların büyüklüğü ölçüsünde ekonomik kayıplara da uğranılır. Bu durumda fiziksel planlamanın hatasından kaynaklanan ekonomik kayıplar turizm sektörünün ülke ekonomisi içindeki uygulama sahasını daraltır. Ekonomik açıdan bakıldığında da fiziksel planlamada koruma-kullanma dengesi bu bakımdan çok önemlidir. Bütün bu kaynaklarda dünyada var olan ve ileride oluģacak çevre sorunları çeģitli istatistik verilerinin de yardımıyla çok açık ve çarpıcı bir Ģekilde ortaya konulmuģtur. Dünya, temelleri çevre kirliliğine dayanan pek çok çevre sorununa sahne olmaktadır. Bunlar özetle; enerji kaynaklarının azalması, tarım alanlarının zarar görmesi ve dolayısıyla beslenme olanaklarının azalması, hızlı nüfus artıģı, hızlı ĢehirleĢme, ormanların tahrip olması, suların hızla kirlenmesi, toprak erozyonu ve hava kirliliği, yeryüzünde ki çeģitli bitki ve hayvan türlerinin eksilmesi veya yok olması, ozon tabakasının delinmesi sonucu havaların sera etkisiyle ısınması Ģeklinde gruplandırılabilir. Ülkemiz, uluslararası turizm pazarında, sahip olduğu bozulmamıģ doğayı, kirlenmemiģ kıyıları, zengin tarih ve kültür imajını giderek kaybetme tehlikesi ile karģı karģıyadır. Bu anlamda milli bir turizm alanı yaratılmamıģ olması sahillerimizde ki betonlaģma tehlikesi ve ayrıca sahillerimizde ki kirlenmeler artık büyük problemler yaratacak boyutlara ulaģmıģtır. Bunun sebebi araģtırıldığında, turizm sektöründe 1983 yılından bu yana, uygulanan yatırım teģviklerinin, söz konusu önlemler alınmadan ve programlanmadan yapılmıģ olması aģikardır. Turizm pazarlamasında yukarıda belirtildiği gibi en önemli unsurlardan bir tanesi de çevre temizliğidir. Turizm çevre iliģkilerini bu çerçeve içinde aģağıda belirtilen konumlara göre değerlendirebiliriz: 284

285 1) Turistik tesisin yerleģim alanının doğal güzellikleri bozulmadan ve doğaya uyum içinde planlanması, 2) Turistik tesisin alt yapı tesislerinin tam ve mükemmel bir Ģekilde iģlemesi yani kanalizasyon sisteminin kirlenme yaratmayacak Ģekilde kurulması, iģletilmesi, 3) Turistik tesisin yöresinde katı atıkların kirlenmeye neden olmayacak Ģekilde toplanması ve depolanması, 4) Turistik tesis bölgesinde ve sahillerinde denizlerin kirlenmesinin önlenmesi ve kumların, sahillerin temiz tutulması, 5) Turistik tesis iģletmelerinde (lokantalar ve otellerde) yiyecek ve içecek servislerinde hijyen konusuna önem verilmesi ve doğanın yok etme özelliği olmayan kap, ĢiĢe gibi malzemelerin kullanılmaması, 6) Turistik tesis çevrelerinde gürültü kontrolünün sağlanması Ģeklinde özetlenebilir. Tüm bunlar göz önüne alındığında Antalya Ġlinde turizm yatırımlarının turizmçevre iliģkisine uygun olarak yapıldığı söylenemez. Rant sorununun yoğun olarak yaģandığı ilde turistik yatırımlar da bu sorundan payını almaktadır. Yıllardır çevre durumu göz önüne alınmaksızın yapılan turizm yatırımlarının son yıllarda kanunlarda yapılan değiģiklikler ile çevreye olan etkisi en aza indirilmeye çalıģılmaktadır. Ġlimizde turizm yatırımları yapılmadan önce ÇED Yönetmeliği kapsamında olanların ÇED veya ÇED Ön AraĢtırma Raporları hazırlanmakta ve ancak Çevresel Etkisi Önemsizdir kararı alındıktan sonra izin verilmektedir. Tüm turistik tesislere arıtma tesisi zorunluluğu getirilmiģtir. Yaz aylarında arıtma tesisi denetimleri yapılmakta ve arıtma tesisi olanların, tesisi düzgün çalıģtırmaları, olmayanların ise kısa sürede arıtma tesisi yaptırmaları için yaptırımlar uygulanmaktadır. Ġlde bulunan turistik eğlence yerleri gürültü konusunda denetlenmektedir. Valilik tarafından oluģturulan gürültü kontrol ekibi tarafından gece denetimleri yapılmakta ve denetim esnasında tespit edilen olumsuzluklar için yaptırımlar uygulanmaktadır. Eksiklikleri bulunan iģletmelere bu eksikliklerin giderilmesi için süre verilmekte, olumsuz durumunu sürdüren iģletmelere para veya kapatma cezası verilmektedir. Sonuç olarak; Turizmin bütün dünyada temiz bir çevre içinde geliģmesi esas alındığına göre, ülkemizde de turizm-çevre iliģkilerine kesin yaklaģım ve kararlarla eğilmenin Ģart olduğu, turistik tesislerin bölgesinde çevre problemleri yaratmayacak tedbirleri merkezi hükümet ve belediyelerle iģbirliği yapılarak yürütülmesinin kaçınılmaz olduğu tartıģılmaz bir gerçektir. Aksi halde ise ülkemizin diğer Akdeniz ülkeleri ile karģılaģtırıldığında çok önemli bir özelliği yok olacak, Pazar ve gelir kaybı kaçınılmaz hale gelecek ve çocuklarımız, torunlarımız tarafından ağır insanlık suçu iģlemiģ bir nesil olarak anılmak durumunda kalacağız. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü,

286 G - TARIM VE HAYVANCILIK G.1. GENEL TARIMSAL YAPI Antalya dekar toplam alana sahip olup, Türkiye topraklarının %2.6 sını kaplamaktadır dekarı kullanılabilir tarım alanı olan topraklarının dekarında sulu tarım alanı yapılmaktadır. Toplam tarım alanının %55 i sulanmaktadır. Bu alanlardan yılda iki hafta üç ürün alınabilmektedir. Antalya da örtü altında dekarlık alanda sebze ve süs bitkileri yetiģtiriciliği yapılmaktadır. Türkiye cam sera alanlarının %83 ü, plastik sera alanlarının %52 si Antalya da bulunmaktadır. Turfanda yetiģtiricilik denilince akla ilk gelen il Antalya olmaktadır. Kültür mantarı yetiģtiriciliğinde Türkiye borsasını belirler duruma gelmiģtir yılında ton mantar üretimi gerçekleģmiģtir. Ġlimizde mevcut dekarlık tarım arazisinin dekarlık kısmında tarla bitkileri, dekarlık kısmında sebze yetiģtiriciliği yapılmakta olup (Açıkta+örtü altında) dekarlık kısmında meyvecilik, dekarda süs bitkileri yetiģtiriciliği olup bunun dıģında dekarda nadas ve tarıma elveriģli olduğu halde kullanılmayan alan vardır. Antalya da kurulmuģ bulunan 187 Tarımsal Kalkınma, 79 Tarımsal Sulama ve 16 Su Ürünleri olmak üzere toplam 282 kooperatif bulunmaktadır. Ġlimizde hayvancılık; giderek kültür ırklarının ve kültür melezlerinin yaygınlaģmasına doğru ilerlemektedir. Yerli ırklar giderek yerini daha verimli kültür ırklarına bırakmaktadır. Antalya da kuruluģ çalıģmalarını tamamlamıģ olan Antalya ili Holstein Süt Sığırı YetiĢtiricileri Birliği 1987 yılından buyana ilimize girmiģ bulunan kültür ırkı damızlık hayvanlarının Soy Kütüğü kayıtlarını tutmaktadır. 640 km lik bir sahil bandı bulunan ilimizde rejimleri düzensiz olsa da irili ufaklı bir çok dere ve çaylar bulunmaktadır. Bu kaynakların potansiyelleri dikkate alınarak kaynaklar üzerinde değiģik kapasitelerden oluģan su ürünleri üretim projeleri uygulanmıģtır. Avcılık ve yetiġtiricilikten elde edilen su ürünleri üretimi ton/yıl civarındadır. Özel Ġdare kaynaklı projeli meyve bahçesi tesisi, tahmin ve erken uyarı istasyonu, süt toplama ve soğutma merkezleri, tasnif ve boylama tesisleri, bal paketleme tesisi vb.gibi projeler uygulanmaktadır. (A. Bakartepe) G.2. TARIMSAL ÜRETĠM ton. G.2.1. Bitkisel Üretim G Tarla Bitkileri G Buğdaygiller Buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır olmak üzere toplam hektarda G Baklagiller Bakla, nohut, kurufasülye olmak üzere toplam hektarda ton G Yem Bitkileri Fiğ (dane), Ģeker pancarı, yonca (yeģil ot), sudan otu, fiğ (kum ot), korunga, mısır (hasıl) olmak üzere toplam hektarda ton. 286

287 G Endüstriyel Bitkiler Pamuk, anason, susam, yer fıstığı, patates olmak üzere toplam hektarda ton., Diğerleri: yağlı tohumlar: hektarda ton., yumrulu bitkiler hektarda ton G Bahçe Bitkileri G Meyve Üretimi Elma, armut, ayva, avakado, yenidünya, muģmula, erik, iğde, kayısı, kiraz, kızılcık, Ģeftali, viģne, zerdali, zeytin, altıntop, limon, mandalina, portakal, turunç, antepfııtığı, ceviz, badem, fındık, kestane, çilek, dut, incir, keçiboynuzu, muz, nar, trabzonhurması, kivi, üzüm olmak üzere toplam ton. G Sebze Üretimi Açık tarla ve Örtü altında sebzesi olarak tüm sebzeler olmak üzere toplam hektarda ton G Süs Bitkileri: Cam sera, palstik sera, açık tarlada toplam dekarda süs bitkileri üretilmektedir. G.2.2. Hayvansal Üretim G BüyükbaĢ Hayvancılık Sığır-saf kültür adet At adet Katır adet EĢek adet Deve 129 adet Ġl mevcudu bulunmaktadır. Sığır adet kesilen hayvandan ton kırmızı et üretimi ve mevcut sığırlardan tonsüt üretimi gerçekleģmiģtir. G KüçükbaĢ Hayvancılık Koyun adet Keçi adet Ġl mevcudu bulunmaktadır. Bu mevcutların dıģında; adet keçi, adet koyun kesilmiģ olup ton kırmızı et ve mevcut hayvanlardan toplam ton süt üretimi gerçekleģmiģtir. G Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim) Kanatlı adet Ġl mevcudu bulunmaktadır. Mevcutlardan kesilen toplam adet kanatlıdan ton beyaz et üretimi gerçekleģmiģtir. Mevcut yumurtacı tavuklardan adet yumurta üretilmiģtir. 287

288 G Su Ürünleri Deniz balıkları avcılığından Diğer deniz ürünleri avcılığından Tatlı su ürünleri avcılığından Kültür balıkçılığı üretiminden ürünleri üretim 4510,5 ton olarak gerçekleģmiģtir ton, 79 ton 6,5 ton 3009 ton olmak üzere toplam su G Kürk Hayvancılığı Ġlimizde kayıt altında herhangi bir kürk hayvanı üretimi mevcut değildir. G Arıcılık Ve Ġpekböceği Yetiġtiriciliği Ġlimizde eski ve yeni tip arılı kovan mevcudu adettir. Ġllimizde 971 kutu ipek böceği kuluçka ettirilerek 28 ton koza üretimi yapılmıtır. G.3. ORGANĠK TARIM Ġlimizde 2011 yılında 43 üretici ve 6 iģletme organik tarım faaliyetinde bulunarak sertifika almıģtır ,6 dekar alanda tarla, bahçe ürünleri ve doğadan toplama Ģeklinde olmak üzere Alanya, Manavgat, GazipaĢa, Demre, KaĢ, Serik, MuratpaĢa, Akseki, Elmalı, Finike, Ġbradı, Kemer, Kumluca, Konyaaltı, ilçelerinde organik tarım faaliyeti gerçekleģmiģtir. G.4. TARIMSAL ĠġLETMELER G.4.1. Kamu ĠĢletmeleri - Antalya Tarım Ġl Müdürlüğü - Ġl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü - Antalya Zirai Karantina Müdürlüğü - Kepez Su Ürünleri Üretme Ġstasyonu Müdürlüğü - Beymelek Su Ürünleri Üretme ve GeliĢtirme Müdürlüğü - Boztepe Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü - Akdeniz Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü - Narenciye ve Seracılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü - Alanya Meyvecilik Üretme Ġstasyonu Müdürlüğü - Tarım Kredi Kooperatifleri Toprak Mahsulleri Ofisi G.4.2. Özel ĠĢletmeler Ġlimizde bulunan tarıma dayalı sanayii kuruluġları; muhtelif konularda il ve ilçeler seviyesinde toplam 758 iģletme, - Soğuk hava depoları; muhtelif ürünler için 153 iģletme, - Paketleme tesisleri; muhtelif ürünler için 47 iģletme, - Kesme çiçek soğuk hava ünitesi ve paketleme tesisleri 35 adet, 288

289 - Tarımsal amaçlı olarak; a) Sebze tohumluğu ithal ve ihraç yapan iģletmeler; 11 adet, b) Süs bitkileri ithal ve ihraç yapan iģletmeler; 62 adet, - Sebze ve süs bitkisi fide üretimi yapan iģletmeler; 19 adet G.5. TARIMSAL FAALĠYETLER G.5.1. Pestisit Kullanımı Ġlimizde 636 adet zirai ilaç bayii bulunmaktadır ve toplam kg-lt zirai Ġlaç ullanılmıģtır. G.5.2. Gübre Kullanımı Ġlimizde 704 adet gübre bayii bulunmaktadır. Toplam ton gübre tarımda girdi olarak kullanılmıģtır. G.5.3. Toprak Kullanımı Bu konu E Toprak Kullanma Durumu baģlığı altında detaylı incelenmiģtir. Antalya Çevre Durum Raporu, 2010 Kaynaklar: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü,

290 H MADENCĠLĠK H.1. MADEN KANUNUNA TABĠ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELER Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğümüzce 2009 Yılında 27 adet madencilik projesine ÇED Gerekli Değildir Kararı verilmiģtir. H.1.1. Sanayi Madenleri ÇĠMENTO HAMMADDELERĠ (Çmh) Manavgat-Gençler Yatağı Kalite: Ġyi Rezerv: BelirlenmemiĢtir. KUM-ÇAKIL (Kçm) Aksu-Mandırlar ve Fettahlı Köyü Yatağı Kalite: ĠnĢaat agregası Rezerv: Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Serik-Sağırın Köyü Kalite : Ġyi kaliteli Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Manavgat-Çeltikçi ve Ulukapı Köyü Kalite : Orta Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Tane cinsi ağırlıklı olarak kireçtaģıdır. BARĠT (Ba) Antalya ili Alanya ve GazipaĢa ilçeleri Barit Yatakları Yatakların büyük çoğunluğu iģletilmektedir. 290

291 Tablo 89: Barit rezervleri YER TENÖR (%BaSO 4 ) REZERV (ton) Alanya-GümüĢgöze muhtemel Alanya-KızılcaĢehir görünür Alanya-Havuçaçan görünür + muhtemel Alanya-DemirtaĢ GazipaĢa-Karalar görünür görünür + muhtemel muhtemel görünür görünür + muhtemel muhtemel GazipaĢa-Örencik görünür + muhtemel GazipaĢa-Küçükdere görünür + muhtemel TOPLAM Kaynak: mta.gov.tr, görünür görünür + muhtemel muhtemel ANTALYA ĠL ÖZEL ĠDARESĠ MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ KAPSAMINDA 2011 YILINDA VERĠLEN ĠġYERĠ AÇMA VE ÇALIġMA RUHSATLARI Verildiği Tarih Müessesenin Sahibinin Adı Soyadı/ Unvanı Antalya Ġl Özel Ġdaresi Köyü İlçesi Faaliyet Konusu Maden Ruhsat No Kevşirler Köyü Döşemealtı IV-a Çört Ocağı 07/ H.1.2. Metalik Madenler KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah., Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe, Beyobası,Burhanlı), Alanya (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör : % Pb, % Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv : zuhur 291

292 KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah, Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe,Beyobası,Burhanlı), Alanya, (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör: % Pb, % Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv: Zuhur MANGANEZ (Mn) Merkez (Kaypınarı, Sinandeğirmeni), Alanya (Kızılgüney Y.), Korkuteli (TaĢkesiği), Kumluca, Serik, Kepeztepe zuhurları Tenör : Bilinmiyor. Rezerv : zuhur GazipaĢa (Mevlütlü, DemirtaĢ) yatakları Tenör : %95.00 SiO 2 Rezerv : Halen ton görünür + muhtemel rezervi olan sahada, geçmiģ yıllarda ton üretim yapılmıģtır. ALÜMĠNYUM (Al) Alanya-Karamanlar Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % SiO 2, % Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: ton mümkündür. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Orhan Köyü Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % SiO 2, % Fe 2 O 3 böhmit+diasporit Rezerv: ton mümkün. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Çatak Yaylası Yatağı Tenör: % Al 2 O 3, % Fe 2 O 3 Rezerv: ton Alanya-MaĢat Mah. Yatağı Tenör: %58.28 Al 2 O 3, % SiO 2, %18.00 Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: ton görünür + muhtemel KaĢ civarındaki küçük zuhurlar Ģeklinde yer alan mostralar Tenör: % Al 2 O 3 Rezerv: ton mümkün GÜMÜġ GazipaĢa-Karalar Yatağı Tenör: 12 gr/ton Ag Rezerv: ton görünür 292

293 H.1.3. Enerji Madenleri Tablo 90: Enerji Maden Yatakları Desandri Nak. Mad. Taah. Tic. Çaltı Köyü Kumluca IV-b Krom Ocağı İR: Karlıdağ Maden Ltd. Şti. Saklıkent Doyran Köyü Konyaaltı IV-b Krom Ocağı İR: RRCANA Maden Ltd. Şti. Beşikçi Köyü Kumluca IV-b Krom Ocağı İR: Mara Maden San. Ltd.Şti. Saklıkent Doyran Köyü Konyaaltı IV-b Mangan Ocağı İR: H.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler Tablo 91: Maden Kanununa Tabi Doğal Malzemeler Paşaoğlu İnş. Kum-Çakıl Ocağı DSİ 13. Bölge Müdürlüğü DSİ 13. Bölge Müdürlüğü Antalya Büyükşehir Belediyesi Adasu İnş.Tic. Ltd.Şti. Abdurrahmanla r Serik I-a Kum- Çakıl Ocağı Şişeler Köyü Manavgat I-a Kum- Çakıl Ocağı Şişeler Köyü Manavgat I-a Kum- Çakıl Ocağı Kızıllı Köyü Kepez I-a Ariyet Ocağı Tekke Köyü Serik II-a Kalker Ocağı /K.Ç /2010- HÜİB-16 07/2010- HÜİB HÜİB-18 İR: Aryol İnş.Nakl. Taah. Mad. Tic. Hacıosmanlar Gebiz Serik II-a Kalker Ocağı İR: Pisan İnş. San. Ve Mad. A.Ş Çavuşoğlu Turz. İşlet. Tic Demirtaş Maden Mermer Asmaca Köyü Alanya II-a Kalker Ocağı Elikesik Köyü Alanya II-a Kalker Ocağı Demirtaş Köyü Alanya II-a Kalker Ocağı 293 İR: İR: İR:

294 Berberoğlu İnşaat San. ve Tic Kozayol İnş.Nakl.Maden.San Adasu Hafriyat Nakl. İnş Dağıstan Maden Agrega Tic Trio Çelik Ltd.Şti Bucak Madencilik Kum Çakıl Gömbe Belediyesi Turan İnş. Tic. San. Ltd.Şti Zümrüt Çim.Bet.Mad. İnş. Tah Özen Madencilik San.ve Tic MSM Maden. Hafr. Nakl. İnş Tureks MNS Ocak İşlet Erdem Mermer Maden İnş Özeller Maden.Nak.Sa n.tic CCK Mermer San. Ve Tic Tureks MNS Ocak İşl. San Tureks MNS Ocak İşl. San Tümaş Mermer San. ve Tic. A.Ş Kocaoğlanlı Köyü 294 Alanya II-a Kalker Ocağı Söğütçük Köyü Korkuteli II-a Kalker Ocağı Tekke Köyü Serik II-a Kalker ocağı Dağbeli Beldesi Döşemealtı II-a Kalker Ocağı Bayatbademleri Köyü Korkuteli II-a Kalker ocağı Dağbeli Beldesi Döşemealtı II-a Kalker Ocağı Gömbe Kaş II-a Kalker Ocağı Altınyaka Kumluca II-a Kalker ocağı Örencik Köyü Gazipaşa II-a Kalker Ocağı Hacısekililer Konyaaltı II-a Kalker Ocağı Kocaoğlanlı Köyü Alanya II-a Kalker ocağı Söğüt Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Duraliler Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Erentepe Köyü Kumluca II-b Mermer Ocağı Gölova (İkizler) Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Kızılcadağ Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Küçüklü Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Dereköy Köyü Korkuteli II-b Mermer İR: İR: İR: İR:61653 İR:70831 İR:71660 HÜİB- 07/ İR:80049 İR: İR: İR: İR:53062 AR: İR: AR: İR:50253 İR:50254 İR:77562

295 Ocağı Demirörs Maden San. Ltd. Şti Antalya Mermer San. Ltd.Şti Antalya Mermer San. Ltd.Şti Bayram Hoyrazlı Latmos Traverten Mad. Ltd.Şti Batı Ege Mermer San. Ve Tic Başarırlar Mermer San.ve Tic. Başpınar Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Macun Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Bademli Akseki II-b Mermer Ocağı Beykonak Kumluca II-b Dekoratif Pembelik Köyü Armutlu Köyü- Elmalı Gündoğmu ş Elmalı Taş II-b Mermer Ocağı II-b Mermer Ocağı Duraliler Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Ümit Çelikten Taşkesiği Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Ümit Çelikten Taşkesiği Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Avdan Mermer Taş. Petr. Nakl Kommersan Mermer Antalya Mermer San. Ltd.Şti İZ-KO Mermer San.Ltd.Şti Deva Tekstil Gıda Tekstil Gıda Armes Maden ve Tic. Ltd. Şti Batı Ege Mermer San.A.Ş. Avdan Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Kozağacı Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Hasdümen Köyü Serik II-b Mermer Ocağı Armutlu Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Yalıngediği Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Kozağacı Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Armutlu Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı AR: İR: İR:65818 İR: İR: İR:7530 İR: İR: İR: İR: İR:35631 AR: İR: İR: İR: İR:

296 SFK Mermer San.Ltd. Şti Tureks MNS Ocak İşl. San Rotek Maden.Tic.Ltd. Şti Antalya Mermer San. Ltd.Şti Antalya Mermer San. Ltd.Şti Özçelikler Demir San.Tic. A.Ş Marfam Maden San. ve Tic. Demirciler Köyü Serik II-b Mermer Ocağı Kızılcadağ Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Kınalı Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Y.Beymelek Köyü Demre II-b Mermer Ocağı İbradı İbradı II-b Mermer Ocağı Kolaklar Köyü Kepez II-b Mermer Kerimoğlu Yaylası Köyü Alanya Ocağı II-b Mermer Ocağı Yavuz Türkel Alacadağ Köyü Finike II-b Mermer Ocağı Yavuz Türkel Alacadağ Köyü Finike II-b Mermer Ocağı Ece Mermer San.Tic. Alacadağ Köyü Finike II-b Mermer Ocağı Özçelikler Kızılağaç Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Reisoğlu Mermer San. Köşkerler Köyü Demre II-b Mermer Ocağı İbrahim KARA Ketirkızıllı Köyü Kepez II-b Mermer Ocağı İbrahim KARA Kolaklar Köyü Kepez II-b Mermer Ocağı İbrahim KARA Kolaklar Köyü Kepez II-b Mermer Ocağı İbrahim KARA Kolaklar Köyü Kepez II-b Mermer Ocağı Bahadır İnş. Tic. Ltd. Şti. Bayatbademleri Köyü Korkuteli II-a Kalker Ocağı AR: İR:55331 İR: İR:63054 İR: İR:73008 İR: İR: İR:69919 İR:47069 İR: İR:42830 İR:69974 İR:73002 İR:73003 İR:73009 İR:

297 Kombassan Mermer Özulaş Mermer San. Ve Tic Antalya Mermer San.Tic. Ltd Antalya Mermer San.Tic. Ltd Antalya Mermer San.Tic. Ltd Nasuh Tezan Mad. İnş.San.Tic Doçe Maden. Ltd. Şti. Kızılaliler Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Kızılcadağ Köyü Korkuteli II-b Mermer Ocağı Eşrefalanı Köyü Demre II-b Mermer Ocağı Karabel Köyü Demre II-b Mermer Ocağı Karabel Köyü Demre II-b Mermer Ocağı Tırılar Köyü Alanya II-b Mermer Ocağı Başlar Köyü İbradı II-b Mermer Ocağı Ahmet Tekin Saklıkent Mah. Konyaaltı II-b Mermer Ocağı Kaş Mermer Maden San. Tic Adalya Mermer San.Tic. A.Ş Karlıdağ Maden Ltd. Şti Antalya Mermer Ltd.Şti İltaş İnş. Gıda Mad.San. Ve Tic Tureks Turunç Mad.İç ve Dış Tureks Turunç Mad.İç ve Dış MUMİKA Mermer Maden San. Kaynak: Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2011 Belenli Köyü Kaş II-b Mermer Ocağı Akörü Köyü Kaş II-b Mermer Ocağı Doyran Köyü Konyaaltı II-b Mermer Ocağı Gembos Ovası İbradı II-b Mermer Ocağı Akçay Elmalı II-b Mermer Ocağı Gölova Köyü Elmalı II-b Mermer Ocağı Gölova Köyü Elmalı II-b Mermer Bahçeyaka Köyü Korkuteli Ocağı II-b Mermer Ocağı İR:47651 İR:7852 İR:37359 İR:55240 İR:55241 İR: İR: İR: İR: İR: İR: İR: İR: İR: İR: İR:

298 Tablo 92: Antalya Ġli Genelinde Madencilikle Ġlgili ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı Yıl ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 H.2. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN YAPILDIĞI YERLERĠN ÖZELLĠKLERĠ Kum-çakıl ocakları; Aksu Çayı, Köprüçay, Karpuz Çayı havzasında, Krom ve Mangan ocakları; Kumluca, Konyaaltı Saklıkent bölgesinde, Mermer ocakları ise; Korkuteli, Finike, Elmalı ve KaĢ bölgesinde yer almaktadır. H.3. CEVHER ZENGĠNLEġTĠRME Ġlimiz sınırları içerisinde yapılan madencilik faaliyetleri ile ilgili cevher zenginleģtirme yöntemleri hakkında her hangi bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. H.4. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN ÇEVRE ÜZERĠNE ETKĠLERĠ Madencilik iģletmeleriyle doğal kaynaklar olan madenler ve mineraller insan refahı için bir taraftan ekonomiye kazandırılırken, diğer taraftan ekoloji çevreye tahribat ve zarar verebilmektedir. Söz konusu faaliyetlerin çevreye vereceği zararların minimuma indirilmesi amacıyla, Ġdaremize intikal ettirilen Ģikayetler; çevrenin korunması ile ilgili taahhüt altına alınan önlemlere uyulup uyulmadığının tespiti için Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne aktarılmaktadır. H.5. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ SONUCUNDA ARAZĠ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABĠLĠTASYON ÇALIġMALARI Madencilik faaliyetleri sonucu arazi kazanım amacıyla yapılacak rehabilitasyon çalıģmaları için idaremize herhangi bir müracaat yapılmamıģtır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, Antalya Ġl Özel Ġdaresi

299 I- ENERJĠ I.1. BĠRĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI I.1.1. TaĢkömürü Ġlimiz sınırları içinde taģkömürü rezervi bulunmamaktadır. Ġlimizde kullanılan kömürün kalitesi ile ilgili bilgi Hava Atmosfer ve Ġklim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak verilmiģtir. I.1.2. Linyit Ġlimiz sınırları içinde linyit kömürü rezervi bulunmamaktadır. Ġlimizde kullanılan kömürün kalitesi ile ilgili bilgi Hava Atmosfer ve Ġklim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak verilmiģtir. I.1.3. Asfaltit Ġl sınırları içinde Asfaltit rezervi bulunmamaktadır. I.1.4. Bitümlü ġist Ġl sınırları içinde Bitümlü ġist rezervi bulunmamaktadır. I.1.5. Ham Petrol Ġl sınırları içinde petrol rezervi bulunmamaktadır. I.1.6. Doğalgaz Ġlimizde Doğalgaz enerji kaynakları ile ilgili bir çalıģma mevcut değildir. I.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) Ġlimizde radyoaktif kaynak rezervi bulunmamaktadır. 299

300 I.1.8. Orman Tablo 93: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü nün Üretim Programı GerçekleĢmesi Ürün Cinsi Birim Program GerçekleĢme Tomruk m Tel Direk m Maden Direk m Sanayi Odunu m Kağıtlık Odun m Lif Yonga Odunu m Endüstriyel Odun Toplamı m Yakacak Odun Toplamı Ster Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 I.1.9. Hidrolik Ġlimizde dalga enerjisinden yararlanılmamaktadır. I Jeotermal Ġlimizde jeotermal enerji kaynakları ile ilgili her hangi bir çalıģma mevcut değildir. I GüneĢ Antalya güneģlenme süresinin en yüksek olduğu illerden biridir. Yıllık ortalama güneģlenme süresi, Antalya da 8 saat 39 dakika, Alanya ilçesinde ise 8 saat 28 dakikadır. Yaz aylarında bu süre Antalya da 12 saat 41 dakikaya kadar çıkmaktadır. GüneĢlenme süresinin bu kadar yüksek olmasına rağmen güneģ enerjisinden fazla yararlanılmamaktadır. GüneĢ enerjisinden sadece su ısıtılmasında ve seracılıkta faydalanılmaktadır. I Rüzgar Ġlimizde ortalama rüzgar hızı 3.1 m/sn olup, SSE yönünde esmektedir. Rüzgar enerjisinden yararlanmak için herhangi bir çalıģma yapılmamaktadır. I Biyokütle Ġlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır. 300

301 I.2. ĠKĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI I2.1. Termik Enerji Ġlimizde termik enerji santral bulunmamaktadır. I.2.2. Hidrolik Enerji Tablo 94: ĠĢletmeye AçılmıĢ Enerji Tesisleri ĠġLETMEYE AÇILMIġ ENERJĠ TESĠSLERĠ ( 12 adet ) Proje Adı Kurulu Güç % Ort. Üretim % ( MW ) (GWh/ yıl) Kepez I. HES Projesi 26,40 169,00 Oymapınar Bar. Ve HES Projesi 540, ,00 Kepez II. HES Projesi 5,80 21,00 Manavgat Bar. Ve HES Projesi 48,00 220,00 Karacaören II. HES Projesi 47,20 206,00 Aksu ġahmallar HES 14,00 36,17 Sugözü Kızıldüz HES 16,00 31,61 Tınaztepe HES 7,68 37,78 Tocak I Reg. ve HES 4,96 15,00 Alakır HES 2,10 12,00 Kozdere Reg. ve HES 9,66 39,00 Alanya 2. Merhale Projesi (Dim HES.) 38,25 123,00 TOPLAM 760,05 48,3 2530,56 46,3 YATIRIM PROGRAMINDA OLAN ENERJĠ TESĠSLERĠ (8 adet ) Kürce Reg. ve HES 12,29 47,55 Çayağzı Reg. vehes 9,96 36,62 Değirmen Reg. ve HES 7,66 19,81 Anak Reg. ve HES 4,88 26,00 Çenger Reg. ve HES 20,73 32,29 Yaprak Reg. ve HES 3,80 12,25 Bucakköy Reg. ve HES 9,98 15,00 Gökçeler Barajı HES ve Sulaması 2,50 10,85 TOPLAM 71,80 4,6 200,37 3,7 FĠZĠBĠLĠTESĠ VE PLAN. TAMAMLANMIġ ENERJĠ TES. ( 2 adet Devlet + 48 adet Özel sektör) Küçük Aksu HES 1,20 9,05 Kapıçay HES 2,50 15,11 Özel Sektör (48 ADET) 734, ,17 TOPLAM (50 adet) 740,68 47,1 2731,18 50,0 ETÜD EDĠLECEK (1 adet) ETÜD EDĠLECEK (1 adet) 0,97 0,06 3,87 0,07 GENEL TOPLAM (71 ADET TESĠS) 1573, , Kaynak: DSĠ XIII. Bölfe Müdürlüğü, ĠĢletme Bakım Ģube Müdürlüğü,

302 Tablo 95: Toprak Ve Su Kaynakları Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Yüzölçümü km 2 Ġl Nüfusu kiģi Yıllık Ortalama YağıĢ 1 073,5 Yıllık Su Potansiyeli hm 3 ( 553 hm 3 YAS dahil) TürkiyedekiSuPotansiyelineOranı 9% Kaynak: DSĠ XIII. Bölfe Müdürlüğü, ĠĢletme Bakım Ģube Müdürlüğü,2011 Tablo 96: Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Havza Adı Havza No Su potansiyeli (hm 3 /yıl) Kurulu Güç (MW) Enerji(GWh/YıI) Batı Akdeniz ,5 130,62 522,28 Antalya , , ,91 Doğu Akdeniz ,4 62,47 180,07 Toplam 15734, , ,26 Kaynak: DSĠ XIII. Bölfe Müdürlüğü, ĠĢletme Bakım Ģube Müdürlüğü,2011 Tablo 97: Enerji Projeleri ENERJĠ PROJELERĠ SIRA NO ĠġLETME HALĠNDEKĠ HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Karacaören II HES 47,20 206,00 2 Kepez I HES 26,40 169,00 3 Kepez II HES 5,80 21,00 4 Manavgat Barajı ve HES 48,00 220,00 5 Oymapınar Barajı ve HES 540, ,00 6 Tınaztepe HES 8, Sugözü-Kızıldüz HES 16,00 38,79 8 Aksu-ġahmallar HES 14,00 36,17 TOPLAM 706, ,96 302

303 SIRA NO YATIRIM PROGRAMINDAKĠ HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Dim Barajı Hes 38,25 123,00 2 Tocak I Regülatörü ve HES 4, Alakır HES 2, Kozdere HES 9,46 39 TOPLAM 53,81 189,00 SIRA NO FĠZĠB. VE PLAN. TAMAMLANMIġ HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ 303 KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Doyran Regülatörü ve HES 2,40 5,90 2 Altınyaka I-II-III HES 5,70 28,00 3 Anak Regülatörü ve HES 4,88 26,00 4 Berat HES 4,32 13,53 5 Bucakköy HES 9,98 15,00 6 Burgular GebeĢ HES 7,55 41,00 7 Çayağzı HES 9,96 39,00 8 Çenger Reg. Ve HES 9,20 32,29 9 Damlapınar Regülatörü ve HES 40,21 112,00 10 Değirmen Regulatoru ve HES 10,39 37,00 11 Duraliler I-II HES 3,95 15,65 12 Düzlen Regülatörü ve HES 15,96 46,70 13 Eskiköy Regülatörü ve HES 2,80 8,89 14 Gevne-Karapınar HES 5,59 18,78 15 Han Regülatörü ve HES 2,68 9,35 16 Kanyon Reg. Ve HES 24,30 51,95 17 Kargı Regulatoru ve HES 4,50 14,00

304 18 19 Korkuteli Regülatörü ve HES 3,01 11,00 Kürce Regülatörü ve HES 12,29 57,50 20 Manavgat I Regulatoru ve HES 21 Manavgat II Regulatoru ve HES 22 Sinanhoca Regülatörü ve HES ,00 63,00 26,78 52,00 57,00 231,00 Zincirli HES 9,00 72,00 Finike Kapıçay Barajı HES Ve S. 2,50 15,11 25 Küçük Aksu Barajı HES 2,00 12,71 26 Akalan Reg. Ve HES 1,51 8,42 27 Aksu HES 9,50 40,34 28 Akyar Reg. Ve HES 1,95 12,43 29 Alakir I HES 8,33 32,82 30 Alakir II HES 9,20 44,95 31 Alarahan Barajı 155,00 402,78 Uçankaya HES 5,61 27,25 Oğuz HES 3,61 19,56 GündoğmuĢ 23,49 120,36 32 Aykırca HES 10,25 44,01 33 Balır HES 5,97 18,49 34 Bayırca Regülatörü ve HES 7,51 27,54 35 Celle Regülatörü ve HES 6,22 18,59 36 Cerle / Döllük I-II HES 1,17 2,71 37 Çandır 2 HES 0,64 3,11 38 Çandır 3 HES 0,86 3,43 39 Çelebiler Reg Ve HES 9,40 21,01 40 Delice Reg. Ve HES 1,39 6,86 41 Dereköy Regülatörü ve HES 5,40 25,16 42 Dirgen Reg. Ve HES 1,83 6,90 43 Gözlek Reg. Ve HES 0,98 4,35 44 Hayat Reg. Ve HES 4,50 18,05 45 Kamer HES 27,46 112,43 46 Kaplanbükü Regülatörü ve HES 7,75 21,87 47 Kasaba Reg. Ve HES 2,04 9,07

305 48 Kaynak HES 6,69 18,45 49 Kazandere Reg. Ve HES 0,37 0,83 50 Kesme Reg. Ve HES 1,36 7,28 51 Kocaoğlan Reg. Ve HES 2,33 6,80 52 Köprüçay BeĢkonak II HES 96,00 452,00 53 MenteĢbey Reg. Ve HES 25,00 211,00 54 Narlıca I-Iı-Iıı Reg. Ve HES 9,96 32,02 55 Soğukpınar 1,74 5,87 56 Çandır 1 HES 2,56 8,11 57 Erka Reg. Ve HES 25,53 54,40 58 Yenilik Reg Ve HES 16,08 71,16 59 Yaprak HES 1,90 12,25 TOPLAM 798, ,62 SIRA NO ETÜD EDĠLECEK HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 ĠLERĠ REG VE HES 2,58 11,20 2 ALATAY REG. VE HES 0,97 3,87 3 GÖNGELE REG VE HES 1,75 8,07 4 ASARCIK REG VE HES 16,65 43,46 Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2011 TOPLAM 21,95 66,60 I.2.3. Nükleer Eneji Ġlimizde nükleer enerji kaynak rezervi bulunmamaktadır. I.2.4.Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi Ġlimizde yenilenebilir elektrik enerjisi ile ilgili bir çalıģma bulunmamaktadır. 305

306 I.3. ENERJĠ TÜKETĠMĠNĠN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI Tablo 98: Satılan Enerji Tablosu ABONE GRUPLARI TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (KWh) TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (TL) ABONE GRUPLARI ĠÇĠNDEKĠ KULLANIM ORANI (%) SANAYĠ , ,00 9,84 TĠCARETHANE , ,22 28,89 TARIMSAL SULAMA , ,60 3,02 ĠÇME KULL.SUYU , ,52 0,67 ġantġye , ,67 3,60 HAYIR KURUMU , ,54 0,30 MESKENLER , ,24 39,19 RESMĠ DAĠRE , ,94 5,19 KĠTLER , ,84 1,70 BELEDĠYE , ,63 4,47 ARITMA , ,20 0,31 ARK OCAĞI 4.557, ,70 0,00 ĠÇ TÜKETĠM , ,30 0,01 OTOPRODÜKTÖR ,28 0,00 BELEDĠYE AYD , ,05 0,04 ĠBADETHANE AYD , ,41 0,19 ÖZEL ĠD.AYD , ,75 2,25 KAÇAK , ,65 0,34 TOPLAM : , ,54 100,00 Kaynak: Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ.,

307 Grafik Yılı Tüketimlerinin Abone Gruplarına Göre Dağılımı Kayank Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2011 I.4.ENERJĠ TASARRUFU ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ÇALIġMALAR Enerji tasarrufunun sağlanması amacıyla; cadde ve sokak aydınlatmaları ana caddelerden baģlayarak zaruri ihtiyaçlar dahilinde sınırlandırılmaktadır. Belediyeler, Özel Ġdareler Bakanlıkça talimatlandırılarak park-bahçe ve özel aydınlatma yapılan yerlerde azami tasarruf ilkelerine uydurulmaktadır. Ticaret ve Esnaf Odaları ile basın ve yayın organları vasıtasıyla vitrin aydınlatmaları, meskenler ve ticarethanelerde tasarrufa yönelik yayınlar ve davetler yapılmaktadır. Enerji tasarrufu haftasında çeģitli eğitim gruplarında enerjinin tasarruflu kullanımı hakkında çeģitli konferans ve seminerler düzenlenmektedir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, TEDAġ, Orman Bölge Müdürlüğü,

308 J. SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ J.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETMENLER 1950 li yılların ikinci yarısına kadar Antalya da sadece kentin ve hinterlandının tüketimine dönük ve tarımsal ürünlerin birinci kademe değerlendirmesini yapan küçük ölçekli kuruluģlar bulunuyordu. Bu dönemde 3 önemli giriģiminin gerçekleģtiği görülmektedir; Bunlardan birincisi 1957 de Etibank ve bir Fransız firmasının iģbirliği ile kurulan ilk karpit ve Ferrokrom fabrikasıydı. Ġkincisi, 1961 yılında kurulan sermayesinin çoğunluğu Sümerbank a ait olan Antalya Pamuklu Dokuma Fabrikası idi. Üçüncüsü ise 1961 yılında iģletmeye açılan Kepez Elektrik Santralı idi. Özel bir sermaye Ģirketi olan Antalya ve Havalisi Elektrik Santralleri T.A.ġ tarafından kurulmuģtu. Bu büyük ölçekli kuruluģların kurulması ile önemli bir adım atılmıģ olunmasına karģın, sanayi alanında geliģmelerin hızlanması 1970 li yıllarda meydana gelmiģtir de Antalya kentinde yer alan 34 büyük iģletmenin 10 u gıda sanayi dalındaydı. Bunlar; un, konserve, yağ, süt, konsantre meyve suyu fabrikalarıydı. Aynı yıllarda Antalya iline hizmet eden çok sayıda küçük iģletme yer almaktaydı. Bunlar genellikle mobilya iģleri ile ilgili idi. Ġkinci yoğunlaģma ise madeni eģya ve taģıt yapım-onarımı alanında idi. Küçük ölçekli kuruluģlar kent merkezinin kuzeyinde Sanayi Mahallesinde ve Topçular Semti ile havaalanı arasındaki bölgede toplanmıģlardı. Bu bölgelerde sanayi yerleģimi 1980 sonrası durdurulmuģtur. ġehir merkezinden uzak yerlerde yapılan sanayi siteleri ile sanayi tesislerinin bu sitelerde toplanması sağlanmıģtır. Akdeniz Organize Sanayi Bölgesi Antalya-Burdur karayolu üzerinde 197 ha lık alanda kurulmuģtur. Organize sanayi bölgesinin kurulmasının yanında Burdur yolunun batısında Ferrokrom Fabrikasının güneyinde 924 iģyeri bulunan Akdeniz Küçük Sanayi Sitesi kurulmuģtur. Ġl Sanayinin GeliĢimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etmenler Antalya Organize Sanayi Bölgesi; deniz seviyesinden ortalama 300 metre yükseklikteki DöĢemealtı platosunda ve Antalya-Burdur Devlet Karayolunun 26 km. sinde, yolun doğu ve batısında tarıma elveriģsiz araziler üzerinde yer almaktadır. BÖLGENĠN KRONOLOJĠSĠ: 1976 yılında Antalya Ticaret ve Sanayi Odası ile Ġl Özel Ġdaresinin oluģturduğu Ġlk MüteĢebbis Heyet, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına Organize Sanayi Bölgesi kurulması için baģvuruda bulunmuģtur yılında tarih ve 7/13742 sayılı Bakanlar Kurulu kararnamesi ile 370 hektarlık bir alan üzerinde Organize Sanayi Bölgesi kurulmuģtur yılında MüteĢebbis Heyetimizin sicil kaydı, yasaya uygun olarak, 194 sıra numarası ile Bakanlıkça yapılmıģ ve tüzel kiģilik kazanmıģtır yılında Bölgede boģ parsel kalmadığı için baģlatılan geniģleme çalıģmaları sonuçlandırılmıģ; 2006 yılında 84 Hektarlık alanın Ġmar planları onaylanarak 1 no.lu TEVSĠ ALANI, 2007 yılında 194 Hektarlık alanın imar planları onaylanarak 2 no.lu TEVSĠ ALANI 308

309 2011 yılında 30 Hektarlık alanın imar planları onaylanarak 3 no.lu TEVSĠ alanı oluģturulmuģ, parsellerinin kamulaģtırma ve satın alma iģlemleri devam etmektedir. Bölgemizin alanı 692 hektara ulaģmıģtır. ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠ ALANLARININ DAĞILIMI ve YÜZÖLÇÜMLERĠ : Bölgenin; I. Kısım alanı : (198 Hektar ) 2. Kısım alanı : (186 Hektar ) 1 no lu tevsi alanı : ( 84 Hektar ) 2 no lu tevsi alanı : (194 Hektar ) 3 no.lu tevsi alanı : ( 30 Hektar) Toplam alan : (692 Hektar ) dır. 1. Kısım alanın da bulunan 91 parselin tamamı tahsis edilmiģtir. 2. Kısım alanın da bulunan 65 parselin tamamı tahsis edilmiģtir. 1 nolu tevsi alanın da bulunan 44 parselin 41 adedi tahsis edilmiģtir. 2 nolu tevsi alanın da ki 46 parselden 43 adedi tahsis edilmiģtir. 3 no lu tevsi alanına ki 59 parsel ile birlikte toplam 317 adet sanayi parseli olacaktır. Toplam 249 adet parsel tahsis edilmiģ, 9 parsel boģ, 59 parsel tescil beklemektedir. 3. Tevsi alanı Ġmar planları onaylanmıģ, KamulaĢtırma ve satın alma çalıģmaları devam etmektedir. Çok sayıda firma tahsis için sırada beklemektedir. Bölgenin tamamındaki sanayi yatırımları bittiğinde, mevcut 8619 kiģilik istihdama ilave olarak en az kiģilik istihdam daha sağlanacağı tahmin edilmektedir. Devlet Karayolunun ikiye böldüğü 692 Hektarlık arazi üzerinde, Ġmar Planına uygun olarak her türlü altyapısı hazırlanmıģ sanayi parselleri oluģturulmakta ve bu parseller yönetmeliklerle kurulmasına izin verilen sektörlerdeki, gerçek ihtiyaç sahibi sanayicilere tahsis edilmektedir. Tahsis edilen parsellerde kurulacak tesislerin, projeli ve ruhsatlı olarak iģe baģlamaları sağlanmaktadır. KuruluĢ aģamasında Yapı Ruhsatı verilmektedir. Yapım aģamasında inģaatların kontrolü yapılarak, projelerine uygun inģa edilmeleri temin edilmekte, inģaatlar bitince Yapı Kullanma Ġzni verilmektedir. ĠĢletme Döneminde ise ĠĢ yeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatı verilerek tesislerin yasal doğrultuda ve çevre kirliliğine neden olmadan üretime geçmeleri ve çalıģmaları sağlanmaktadır. 309

310 J.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠ ALANLARININ DAĞILIMI ve YÜZÖLÇÜMLERĠ : I. Kısım alanı : (198 Hektar ) 2. Kısım alanı : (186 Hektar ) 1 no lu tevsi alanı : ( 84 Hektar ) 2 no lu tevsi alanı : (194 Hektar ) Toplam alan : (662 Hektar ) dır. Bölgenin; 1. Kısım alanında bulunan 91 parsel in tamamı tahsis edilmiģtir. 2. Kısım alanında bulunan 65 parsel in tamamı tahsis edilmiģtir. 1 no lu tevsi de bulunan 39 parselden 32 adedi tahsis edilmiģtir. (BoĢ 7 ad ) 2 no lu tevsi de bulunan 56 parselden 33 adedi tahsis edilmiģtir. (BoĢ 23 ad) FĠZĠKĠ GERÇEKLEġME ORANLARI: Sanayi parseli sayısı (Bölgenin tümü tevhit ve ifrazlardan sonra) : 320 adet Sanayi parseli yüzölçümü toplamı : 4.778,957 m² Tahsisi yapılan parsel sayısı : 245 ad Tahsisi yapılan parsel yüzölçümü : 4.330,334 m² ĠnĢaatı tamamlanan tesis sayısı : 165 adet Kapalı tesis sayısı : 9 adet Faal durumda olan tesis sayısı : 156 adet ĠnĢaatı devam eden tesis sayısı : 30 adet Projelendirilmekte olan tesis sayısı : 50 adet BoĢ parsel sayısı (1 ve 2 no lu Tevsi alanında) : 75 adet Üretime geçen tesislerde çalıģan personel sayısı : kiģi Kaynak:.antalyaosb.org.tr,

311 Tablo 99: Antalya OSB Tesis Dağılımı 2011 YILI SEKTÖREL DAĞILIM: SEKTÖRLER Tahsis Sayısı Kapalı Tesis Faal tesis sayısı İnşaat halinde Proje halinde PLASTĠK TEKSTĠL GIDA AHġAP KĠMYA GÜBRE MAK-METAL ELT.MAK CAM ÇĠMENTOLU ĠM KAĞIT/AMB DĠĞER MERMER TOPLAM adet Kaynak: OSB Müdürlüğü 2011 ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠNDE KURULMASINA ĠZĠN VERĠLEN SANAYĠ SEKTÖRLERĠ ( Kararnamesi) GIDA SEKTÖRÜ : - Süt ve Süt Mamülleri sanayi, - Un ve Unlu Mamüller sanayi, - Makarna, Ġrmik, Bisküvi sanayi, - MeĢrubat, Aroma, Reçel sanayi, - Entegre Et ve Et Mamülleri (Salam-sucuk) sanayi, - Konserve sanayi (Sebze, balık) - Vakumlu, donmuģ ve paketlenmiģ gıda sanayi, - Yem sanayi, 311

312 - Bira ve Malt sanayi, - ġekerleme,çikolata sanayi, TEKSTĠL SEKTÖRÜ : - Entegre Dokuma sanayi, - Ġplik sanayi, - Konfeksiyon ve Örme sanayi, - Halı ve Kilim Dokuma sanayi, KĠMYA SEKTÖRÜ : (Hammade üretimi hariç, karıģım ve Ambalajlama) - Sıvı ve Toz Temizlik Maddeleri sanayi, - ġampuan, Sabun ve Parfüm sanayi, - Sıvı ve Organik Gübre sanayi, - Oto Yağ ve Yakıt Katkı Maddeleri sanayi, - Renkli Sıva, Akrilik Boya sanayi, - Sentetik, Selulozik ve Su Bazlı Boya sanayi, PLASTĠK SEKTÖRÜ: - Plastik Ambalaj sanayi, - Plastik Enjeksiyonlu Araç Gereç ve ÇeĢitli Mamüller sanayi, - Plastik Sera Örtüsü, Torba, PoĢet sanayi, - Yer Karosu ve MuĢamba sanayi, - Plastik Profil, Boru, Hortum sanayi, - Kablo sanayi, MAKĠNA/METAL SEKTÖRÜ: - Metal EĢya sanayi, - Tarım Aletleri sanayi, - ĠnĢaat Araç Gereç ve Malzemeleri sanayi, - Tel, Kafes, Çivi, Cıvata sanayi, - Bisiklet, Çocuk Arabası, Puset sanayi, - Kazan, Boyler, Hidrofor, Su Tasfiye vb. sanayi, - Elektrikli ve Elektriksiz Aletler sanayi, - Elektronik Aletler sanayi, - Spor ve Av Malzemeleri sanayi, - Ġnsan ve Yük Asansörleri sanayi, - Metal ve plastik Oto yedek parçaları Ġmalat sanayi, CAM SEKTÖRÜ: (Hammadde Üretimi hariç) - Isı Cam Ġmalat sanayi, - Oto Camı Ġmalat sanayi, - Cam EĢya ve Cam Mamülleri sanayi, - Optik Cam ve Optik Ölçü Aletleri sanayi, ÇĠMENTOLU GEREÇLER VE SERAMĠK SEKTÖRÜ: - Dekoratif Seramik ve Porselen sanayi, - AG ve OG Ġzolatörleri sanayi, - Hazır Sıva Mineral Sıva sanayi, AHġAP SEKTÖRÜ: - AhĢap Mobilya sanayi, 312

313 - AhĢap Dekorasyon Ürünlei sanayi, - Pres Kapı-Doğrama - AhĢap Parke sanayi, - Kontraplak-Yonga Levha sanayi, - AhĢap Kaplama sanayi, - AhĢap Ambalaj sanayi, DĠĞER SEKTÖRLER: - Kağıt ve Mukavvadan Ambalaj ve Baskı sanayi, - Yapı Yalıtım Malzemeleri sanayi, - Ayakkabı sanayi, - Ġp, Sicim, Urgan sanayi, - Defter, Kırtasiye Malzemeleri sanayi, - AhĢap-Fiberglas Yat-Tekne sanayi, ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠNDE KURULMASINA ĠZĠN VERĠLMEYEN SANAYĠ SEKTÖRLERĠ 1- Rafineriler, gazlaģtırma ve sıvılaģtırma tesisleri, a) Ham petrol rafinerileri, b) Kömür veya bitümlü Ģistin sıvılaģtırıldığı ve gazlaģtırıldığı tesisler, c) SıvılaĢtırılmıĢ petrol gazı dolum ve depolama tesisleri, 2- Çimento fabrikaları, beton santralleri, klinger üreten tesisler, 3- Nükleer güç santralleri ile diğer nükleer reaktörler, 4- Radyoaktif atıkların depolanması, bertaraf ve iģlenmesi amacıyla projelendirilen tesisler ve benzeri radyoaktif atık tesisleri, 5- Nükleer yakıtların üretilmesi veya zenginleģtirilmesi ile ilgili tesisler, 6- Endüstriyel nitelikli, sintine ve benzeri atık suların geri kazanım tesisleri. 7-Çevre ve Orman Bakanlığının olumlu görüģü doğrultusunda OSB tarafından kurulmasına izin verilen; kullanılmıģ yağın yeniden rafine edilmesi ve/veya baģka bir ürüne çevrilerek tekrar kullanımı, metal, plastik, ahģap, naylon, lastik, kaucuk, kağıt, karton, cam, iplik,ve benzeri atık ve hurdaları ara veya nihai ürüne çeviren tesisler hariç olmak üzere, her türlü atığın; ger, kazanımı,ayrıģtırılması, yakılması,gazlaģtırılması, kimyasal yolla arıtılması, nihai ve/veya ara depolanması ve/veya araziye gömülmesine iliģkin tesisler 8- Parlayıcı/patlayıcı maddelerin üretildiği ve dolumunun yapıldığı tesisler, 9- Petrokimya kompleksleri, 10-Üretiminde kapalı proses,gaz veya sıvı yakıt ve toz kaynaklarında filtre sistemlerini kullanan tesisler hariç, Tuğla ve kiremit fabrikaları, kömür yıkama kireç, alçı ve zımpara tesisleri, 313

314 11- Entegre Ģeker fabrikaları, 12- Klor Alkali tesisleri, gliserin, yağ asitleri, sülfürik asit, fosforik asit, hidroklorik asit, klor ve benzeri kimyasal maddeler üreten yerler ile azot sanayi ve bu sanayi ile entegre gübre fabrikaları, 13- Zirai mücadele ilaçları için hammadde üretimi yapan tesisler, 14- Asbest, asbest içeren ürünlerin iģlenmesi veya dönüģtürülmesi yapılan tesisler, 15- Selüloz ve selüloit üretim yapan tesisler 16-OSB nin kanal deģarj standardın uygun atık su arıtma tesisi kuran tesisler hariç olmak üzere; kağıt hamurundan her çeģit kağıt üretimi yapan tesisler, 16- Ham deri iģleme, hayvan kesimi yapılan ve padok tesisleri, 17- Maya ve tuz üretim tesisleri. 18-Talk, barit, kalsit, antimuan ve benzeri kırma ve öğütme tesisleri OSB MüteĢebbis heyeti yukarda belirtilen tesislerin dıģında, OSB de kurulu tesislerin sektör yapısını ve OSB altyapı tesisler yukarıda belirtilen tesislerin dıģında kurulmasında sakınca gördüğü diğer tesisler için Üniversite ve benzeri kuruluģlardan alınacak raporlar çerçevesinde karar verir. Antalya nın en önemli sektörleri olan turizm, tarım ve inģaat sektörünü destekleyen sanayilerin ve diğer sanayilerin çevreye zarar vermeden kurulmasını sağlamak ve yer altı kaynaklarını korumak amacı ile Antalya Organize sanayi bölgesi sınırları içinde ağır sanayi kuruluģlarının kurulmasına izin verilmemektedir. Tablo 100: Antalya Organize Sanayi Bölgesi Üretimdeki Sanayicileri Firma Ünvanı Telefon Faks ADOPEN PLASTĠK VE ĠNġ. SAN. A.ġ ANT-CAM PAZ. A.ġ ÇAĞLAR PLASTĠK SAN. A.ġ DOĞAL KĠMYA MAD. VE ZĠRAĠ ĠLAÇ SAN. TĠC. A.ġ ATAÇ ĠNġ. SAN. TĠC. A.ġ ADOPEN PLASTĠK VE ĠNġAAT SAN. A.ġ AHK ĠNġAAT TURĠZM DEKORASYON SANAYĠ TĠC.LTD.ġTĠ AKDENĠZ AHġAP END. SAN. TĠC. A.ġ AKE ASANSÖR MALZEME PAZARLAMA LTD. ġtġ AKER KONTRAPLAK VE SUNTA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ AKKAYA CAM PAZARLAMA LTD. ġtġ AKSOYLAR ĠNġAAT MAKĠNA TAAH. TĠC. SAN. LTD. ġtġ AKSU BOYA SANAYĠ VE ĠNġ. VE TĠC.LTD.ġTĠ

315 AKYAMANLAR TEKSTĠL GÜN. TENTE SAN. TĠC. LTD. ġtġ ALANYALI ENT. AHġAP TĠC. A.ġ ALARA TURĠZM TĠC. A.ġ ALTERNATĠF ĠNġAAT TURĠZM PLASTĠK AMBALAJ SAN. TĠC. LTD. ġtġ ALTINET ENTEGRE SAN. TĠC. LTD. ġtġ ANADOLU KARTONPĠYER A.ġ PLATFORM GIDA SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ ANET ANTALYA ENTEGRE ET SAN. TĠC. A. ġ ANKUTSAN KUTU SANAYĠ OLUKLU MUKAVVA KAĞIT TĠC. LTD. ġtġ ANTALYA BALIK TURĠZM GIDA TAġ. ĠNġAAT SAN. TĠC. A.ġ ANTALYA ALKOLLÜ ĠÇECEKLER SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ ANTALYA ENERJĠ ÜRETĠM A.ġ ANTALYA HASAT PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ GENBĠO ENERJĠ SAN.Ü.DAĞ.TĠC.LTD.ġTĠ ANTALYA YTONG SAN. TĠC. A.ġ ANT - CAM PAZARLAMA A.ġ ANT - PEN A.ġ ARSLAN TEKSTĠL SAN. TĠC. LTD. ġtġ ASET ETVE GIDA ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. A.ġ AS - PAK OLUKLU MUKAVVA KUTU AMBALAJ SAN. TĠC. LTD. ġtġ ATAÇ ĠNġAAT SAN. TĠC. A.ġ ATILGAN TEKSTĠL LTD. ġtġ KAMĠLE SAV AYAN ĠNġAAT ALÜ. SĠS. TURĠZM TĠC. SAN. A.ġ AYMA ĠSTAġ YILDIZLI MOB. A.ġ AYMAK END. MUT. SAN. TĠC. A.ġ AYZER TEKSTĠL SAN. TĠC. A.ġ. B.G.S. BURHANLAR GIDA SAN. TĠC. A.ġ BAHAR TAVUKÇULUK GIDA ĠNġ,TUR.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ HALĠM KIRTIZ TARIM ÜRÜNLERĠ ĠNġ.NAK.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ BAġERGÜN BOYA TĠC. LTD. ġtġ BEREKET PLASTĠK SANAYĠ LTD. ġtġ BORA MAKĠNA SAN. TĠC. LTD. ġtġ BÜLBÜL AKÜ VE MALZEME. SAN. TĠC. LTD. ġtġ CAM - SAġ CAM DOĞSAN. TĠC. LTD. ġtġ CANTEK SOĞUTMA SAN. TĠC. LTD. ġtġ DELTA TARIM KĠMYA ĠHR. ĠTH. LTD. ġtġ DELTA YAPI MAL. TURZ. SAN. TĠC. LTD. ġtġ DERĠNOĞULLARI MER. SAN. LTD. ġtġ DETAY MERMER SAN.TĠC.A.ġ DOĞAL KĠMYEVĠ MAD.ZĠRAĠ ĠLAÇLAR SAN.TĠC.A.ġ DR TARSA TAR. SAN. TĠC. A.ġ ANTAġ MERMER SANAYĠ TĠC.LTD.ġTĠ EKĠCĠLER SÜT ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ EKOLOJĠK TARIM GIDA KĠMYA MADDELERĠ TĠC. LTD. ġtġ EKSO SÜT GIDA MAMÜLLERĠ SAN. TĠC. Aġ ELĠT TARIM SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ERCĠYES ISI SANAYĠ

316 ERKOSAN MAKĠNA SAN. LTD. ġtġ FASELTUR SAN. TĠC. A.ġ FĠPOL TURĠZM PLASTĠK VE SAN. TĠC. A.ġ FORM BASKI SAN. TĠC. LTD. ġtġ GRAMER MERMER SAN. TĠC. A.ġ GÜLBAHAR PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ ADALYA MERMER SAN.TĠC.A.ġ GÜLTEKĠN SÜMBÜLOĞLU GÜNSU ENER.SĠS.KON.TES.SAN.TĠC.A.ġ GÜRTAġ AHġAP MOBĠLYA ĠNġAAT SAN. A.ġ CANTEK TĠC.SAN.LTD.ġTĠ HĠTĠT MĠMARLIK MOBĠLYA ĠNġAAT TEKSTĠL LTD. ġtġ ISISAN MÜHENDĠSLĠK HĠZMETLERĠ DIġ TĠCARET PAZARLAMA LTD. ġtġ ISITEK MÜHENDĠSLĠK KOLL. ġtġ ITM TURHOL KĠM. ZĠRAĠ VE GIDA ÜRÜN. LTD. ġtġ ĠNCEBACAK KESĠCĠ BĠL. SAN. TĠC. LTD. ġtġ ĠSTANBUL SERA PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ KALFASAN AHġAP ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ KAR-SĠS ĠML.ĠNġ.ELKT. SAN. TĠC. A.ġ KARTEKNĠK SOĞUTMA TĠC. LTD. ġtġ KĠLĠT DOĞRAMA ĠNġAAT SAN. TĠC. LTD. ġtġ KĠMTA KĠMYA TAR. ĠLAÇ SAN. TĠC.. Aġ KOPPERT BĠYO. SAN. TĠC. LTD. ġtġ KORALTÜRK BĠLARDO TĠC. LTD. ġtġ KRĠSTAL TARIM SAN. TĠC. LTD. ġtġ LAVANTA TURĠZM HĠZ. SAN. TĠC. A.ġ LEVENT KĠMYA SAN. TĠC. LTD. ġtġ MASS KĠMYA. SAN. TĠC. LTD. ġtġ MELTEM AKÜ SANAYĠ MĠNERKO MĠNERAL KATKI SAN. A.ġ MODEL MERMER SAN. TĠC. A.ġ MUTLU BAHARAT ĠHRACAT GIDA SAN. TĠC. LTD. ġtġ ANT-POR SAN.TĠC. LTD. ġtġ NĠHAT KAYMAK BOYA GIDA NAK.ĠNġ.TAAHHÜT SÜT MAMÜLLERĠ SAN.TĠC NOBEL TARIM ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ ORUÇOĞLU MERMER SAN. TĠC. A.ġ ÖZ ECZA DEPOSU A.ġ ÖZGEMSAN LTD. ġtġ ÖZLER TEKSTĠL LTD. ġtġ AKE ASANSÖR MALZEMELERĠ PAZARLAMA LTD.ġTĠ ÖZTEKNĠK TORNA PANELSAN PANO VE ELEK. MALZ. MADEN. MER. MAK. BETON PET POLKAR POLYESTER SANAYĠ PROMĠX YAPI KĠMYASALLARI SAN. VE TĠC. A.ġ RAL TEKSTĠL LTD. ġtġ REKSAN METAL SAN. TĠC. A.ġ SENCER AKÜMÜLATÖR A.ġ

317 SAR - PET PETROL PAZARLAMA VE NAK. TD. ġtġ SELÇUKLU UN VE YEM SAN. TĠC. A.ġ SETAR TARIMSAL PAZARLAMA A.ġ SEVAY OTOMOTĠV SARF MALZEMELERĠ TĠC. LTD. ġtġ SHEFFER TRANSTÜRK TARIM A.ġ MAKPA KRĠSTAL MUT.EKĠP.SAN. TĠC. A.ġ TORBALI RENK KUTU SAN. TĠC. A.ġ TAN ĠTRĠYAT TĠCARET LTD. ġtġ TEKKANAT SANAYĠ TĠC. KOLL. ġtġ TOLKAR ÇAMAġIRHANE MAK.MUTFAK CĠH.HĠZ.SAN VE TĠC.LTD.ġTĠ PLASTÜRK 2000 TĠCARETSAN.LTD.ġTĠ TRADO DIġ TĠC. A.ġ SWISSGROW TARIM GIDA AMBALAJ SAN. TĠC. LTD.ġTĠ ULUÇINAR TARIM SAN. LTD. ġtġ UZUN DOKUMA TEKSTĠL SAN. LTD. ġtġ AL-SUN ALÜMĠNYUM ĠMALAT SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ WBT TARIM ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. A.ġ YAMAN CAM SAN. KOLL. ġtġ YEKTAġ TEKSTĠL ĠNġ.TUR.SAN. VE TĠC. A.ġ YETKĠN CAM SAN. TĠC. LTD. ġtġ YÖRÜKOĞLU SÜT SAN. TĠC. A.ġ YÜRÜYEN LTD.ġTĠ ART-MĠM TASARIM, MOBĠLYA ÜRETĠMĠ UYGULAMA ATAÇ ĠNġAAT VE SAN. A.ġ. ANTEKS DOKUMA FABRĠKASI A.G.T. AĞAÇ SANAYĠ TĠCARET A.ġ ATAÇ ĠNġAAT VE SAN. A.ġ. ANTEKS-3 ĠPLĠK FABRĠKASI ESASLI GIDA SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ ALTERNATĠF ĠNġ. TUR.PLS. AMB.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ EKĠCĠLER SÜT GIDA TARIM HAYVANCILIK SAN.VE TĠC.A.ġ ANTALYA BALIK TUR.GIDA TAġ.ĠNġ.SAN.TĠC.A.ġ ÖĞÜN EKMEK UNLU MAM.GIDA YEM.TEM.ĠNġ.SAN ve TĠC.LTD.ġTĠ LEVENT KĠMYA SAN.VE TĠC.A.ġ LEVENT KĠMYA SAN.VE TĠC.A.ġ ANTALYA BALIK Aġ ANTALYA BALIK Aġ PHASELĠS TEKSTĠL ĠPLĠK FABRĠKASI PHASELĠS TEKSTĠL ĠPLĠK FABRĠKASI TÜRK YTONG SAN. TĠC. A.ġ ITM TÜRHOL, GÜBRE FABRĠKASI ERCĠYES ISI SANAYĠĠ AKSU POLĠMER BOYA SANAYĠ ĠNġAAT TĠC.LTD.ġTĠ ANTALYA MERMER SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ANTPOR ĠNġAAT MALZ. PLAS. PET. TAR. KĠM. END. MAK. SAN. ve TĠC CANTEK DETAY MERMER SAN.TĠC.A.ġ ANA DEĞĠRMEN SĠS.GIDA SAN. DIġ TĠC.LTD.ġTĠ ADAM PLASTĠK KĠMYEVĠ MADDELER DÖNÜġÜM ĠTH.ĠHR.SAN. VE TĠC BAKIRCILAR ÇELĠK KAPI ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ

318 CEMALETTĠN BAYRAMOĞLU - - CENGĠZ GRUP MOB.ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ÇAĞLAYAN SERA PLASTĠK YAT.MALZ. SAN.TĠC.LTD. ġtġ DOĞRUSÖYLER MOB. LTD. ġtġ EFSUN METAL ISI SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ ZAMAN ASANSÖR ĠM.ĠNġ.TUR.ĠTH.ĠHR, A.ġ YILDIRIM TEL SAN. TĠC. LTD. ġtġ ULUÇINAR TARIM.SAN.LTD.ġTĠ TOPUZ ĠMALAT VE BĠL.SAN.TĠC.LTD. ġtġ TASARIM ÇELĠK PROJE ĠMALAT ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ MEYTEK TESĠSLERĠ SAN. TĠC. LTD.ġTĠ KOLOĞLU KĠMYA SAN. ĠNġ. TĠC. LTD.ġTĠ FALEZ ELEKTRĠK A.ġ. - - SONER MĠM.ĠNġ.MOB.SAN.LTD.ġTĠ ÖMÜR ACAR PLASTĠK ĠNġ.DOĞALGAZ ENERJĠ END. MAKĠNA MAD ÖMÜR ACAR PLS.SAN.TĠC.A.ġ. (2. parsel) ĠMECE PLASTĠK GIDA SAN.TĠC.A.ġ. (2.parsel) FASDAT GIDA (1. TEVSĠ) - - ANTSER SERA VE ĠNġ. MALZ. LTD.ġTĠ ÖZTĠRYAKĠLER MADENĠ EġYA SAN. TĠC. A.ġ KĠLĠTPEN PVC KAPI PENC.SĠS.ĠNġ.SAN. TĠC.LTD.ġTĠ KAYSERĠ STROPOR AMB.SAN.VE DIġ TĠC.A.ġ KASA PLASTĠK SAN. TĠC.LTD. ġtġ KAP 2000 PLASTĠK AMB. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ ĠNTERCAM SAN. TĠC.A.ġ ĠMECE PLASTĠK TA.ĠNġ.TAAH.PE.ÜR.GIDA SAN.TĠC.A.ġ GÜN-LAS GÜNEY LASTĠK VE MOT. ARAÇ. TĠC. SERV. HĠZ.LTD.ġTĠ FAĠK BURAK SÜMBÜLOĞLU-SÜMBÜLOĞLU DEMĠR ÇELĠK SAN.TĠC ENELSA END.ELEKTRONĠK SAN. TĠC.LTD.ġTĠ ADEN METAL YAPI SĠST. ĠNġ.MĠM.MÜH.TURZ.SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ SÜMBÜLOĞLU PROFĠL BORU SAC DEMĠR ÇELĠK ĠTH. ĠHR. TĠC. VE SAN KIRMIZITAġ ORM.ÜRÜN.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ PLATĠN KĠMYA MÜM. VE DIġ TĠC.LTD.ġTĠ LEVENT KĠMYA SAN.TĠC.A.ġ OLMUKSA AMB.SAN. TĠC. A.ġ ORGANĠZE EKMEK UNLU MAM.ĠNġ.MLZ.YEMEKÇĠLĠK TEMĠZLĠK ĠNġ. GID ÖMÜR ACAR PLS.ĠNġ.DOĞ. ENR.END.MAK.MAD.ĠZO. PET.ÖZEL EĞĠ.SAĞ PANELSAN TUR.ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ PLASTĠK 2000 TĠCARET SAN.LTD.ġTĠ KAR-POL POLĠSTREN ĠZOLASYON ĠNġ. MALZ. SAN. TĠC.A.ġ ĠMTAġ OTO YED. PAR.ALIM TĠC.SAN.LTD.ġTĠ ISITEK YAT.DANġ.MÜH.ELK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ALANYALI ENT.AHġ.TĠC.A.ġ AHK ĠNġAAT TUR.DEK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ BAHAR TAVUKÇULUK GIDA ĠNġ. TUR. SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ ADM TARIM SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ AGRONETĠCA GAYRĠMENKUL VE TARIM TĠC. LTD.ġTĠ AL-SUN ALÜMĠNYUM ĠMALAT SAN.TĠC.LTD.ġTĠ

319 ANA DEĞĠRMEN SĠS.GIDA SAN. DIġ TĠC. LTD.ġTĠ ATEP ELEKTRĠK PANO MALZ.ĠMA.PAZ. TURĠZM ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ BUKET TEKSTĠL YIKAMA VE SERVĠS A.ġ. CEYLAN ĠġLETME ĠNġ,TUR.YAT.SAN.TĠC.A.ġ ÇALLIOĞLU PREFABRĠK SAN. TĠC. A. ġ. DK TEKSTĠL SAN. TĠC. A.ġ. ECZACIBAġI MONROL NÜK.ÜR.SAN.TĠC.Aġ. FABRĠKEV HAZIR YAPI SĠSTEMLERĠ ĠNġAAT A.ġ ĠMA ÇELĠK KONST.ĠMALAT SANAYĠ KIRMIZI ÇĠMEN GIDA SAN. DIġ. TĠC.A.ġ ÖMÜR CERRAHĠ ALET TIBBĠ MLZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ÖZGEMSAN LTD.ġTĠ ÖZLER TEKSTĠL LTD.ġTĠ ÖZTEKNĠK MERMER TORNA MAK.ĠM.ĠNġ.TURZ.NAK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ PLATĠN KĠMYA MÜMESSĠLLĠK VE DIġ TĠC.LTD.ġTĠ POLTECH MAKĠNA ENDÜSTRĠLERĠ METAL VE BOYA SAN.TĠC.A.ġ PROMĠX YAPI KĠM. SAN.TĠC.A.ġ PROMĠX YAPI KĠM. SAN.TĠC.A.ġ RAL TEKSTĠL LTD.ġTĠ REKSAN METAL SAN.TĠC.A.ġ SAR-PET PETROL PAZ.VE NAK.TD.ġTĠ SELÇUKLU UN SAN.TĠC.A.ġ SENCER AKÜMÜLATÖR PLAS.ELEK.GIDA LTD.ġTĠ. SER-GÜN GÜN ISI GÜNEġ ENERJĠSĠ SĠSTEMLERĠ ĠMA.SAN.LTD.ġTĠ PRENSES GIDA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ SEVAY OTO.SARF.MLZ.TĠC.LTD.ġTĠ SHEFFER TRANSTÜRK TARIM A.ġ SONER MĠM.MÜH.MÜġ.HĠZ.ĠNġ.MOB.TEKS.TURZ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ SÜMBÜLOĞLU PROFĠL BORU SAC DEMĠR ÇELĠK ĠTH. ĠHR. TĠC. VE SAN TAN ĠTRĠYAT TĠCARET LTD.ġTĠ TRE TASARIM LTD.ġTĠ. TASARIM ÇELĠK PROJE ĠMALAT ĠNġAAT SAN.TĠC.LTD.ġTĠ TEKKANAT SAN.TĠC.KOLL.ġTĠ.(Falez Pompa) TOLKAR ÇAM.MAK.MUT.CĠH.HĠZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ YALIM YAPI MALZEMELERĠ TĠC.SAN.LTD.ġTĠ YAMAN CAM SAN.KOLL.ġTĠ UĞURLU TARIM TEKS.GID.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ULUÇAY ISITMA LTD.ġTĠ UZUN DOKUMA TEKS.SAN.LTD.ġTĠ WBT TARIM ÜRÜN.SAN.TĠC.A.ġ YEKTAġ TEKSTĠL SAN.TĠC.A.ġ YETKĠN CAM SAN.TĠC.A.ġ YOL MAKĠNE LTD. ġtġ. YÖRÜKOĞLU SÜT SAN.TĠC.A.ġ YÜRÜYEN KONFEKSĠYON LTD.ġTĠ DEKAN BOYA VE YAPI KĠMY.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ ARKE ASANSÖR SAN. ĠNġ. TAAH.TĠC.LTD.ġTĠ Kaynak:.antalyaosb.org.tr,

320 J.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI Tablo 101: Küçük Sanayi Sitelerinin Ġlçelere Göre Durumu ve Dağılımı Kaynak:.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Ġl Müdürlüğü, 2011 Tablo 102: Küçük Sanayi Sitelerinin Durumu ve Dağılımı ĠĢyeri Sayısı Ġstihdam MERKEZ AKDENĠZ YEġĠL ANTALYA KSS ÇALKAYA ELMALI GAZĠPAġA KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT KEMER SERĠK TOPLAM Kaynak:.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Ġl Müdürlüğü,

321 J.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE Ġġ YERĠ SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU Tablo 103: Sanayi Gruplarına Göre ĠĢ yeri Sayıları ve istihdam Durumu Kaynak:.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Ġl Müdürlüğü, 2011 Tablo 104: Sanayi Siciline Kayıtlı Firmalar Kaynak:.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Ġl Müdürlüğü,

322 J.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ ve ENERJĠ KULLANIMI Tablo 105: Kullanılan Elektiriğin Abone Gruplarına Göre Dağılımı ve TedaĢ Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ. Antalya Ġl Müdürlüğü 2010 Yılı Ġtibarıyle Satılan Enerji Tablosu AKDENĠZ ELEKTRĠK DAĞITIM A.ġ. ANTALYA ĠL MÜDÜRLÜĞÜ SATILAN ENERJĠ TABLOSU (2011 YILI) ABONE GRUPLARI TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (KWh) TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (TL) ABONE GRUPLARI ĠÇĠNDEKĠ KULLANIM ORANI (%) SANAYĠ , ,00 9,84 TĠCARETHANE , ,22 28,89 TARIMSAL SULAMA , ,60 3,02 ĠÇME KULL.SUYU , ,52 0,67 ġantġye , ,67 3,60 HAYIR KURUMU , ,54 0,30 MESKENLER , ,24 39,19 RESMĠ DAĠRE , ,94 5,19 KĠTLER , ,84 1,70 BELEDĠYE , ,63 4,47 ARITMA , ,20 0,31 ARK OCAĞI 4.557, ,70 0,00 ĠÇ TÜKETĠM , ,30 0,01 OTOPRODÜKTÖR ,28 0,00 BELEDĠYE AYD , ,05 0,04 ĠBADETHANE AYD , ,41 0,19 ÖZEL ĠD. AYD , ,75 2,25 KAÇAK , ,65 0,34 TOPLAM : , ,54 100,00 Kaynak: Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2011 Sanayi gruplarına göre farklı üretim teknolojileri kullanarak üretim yapan tesisleri doğalgaz ve elektrik enerjisi kullanmaktadırlar yılında bölgemizde sanayi kaynaklı kullanılan elektrik ve doğalgaz tüketimleri sektörel olarak aģağıdaki tabloda özetlenmiģtir. 322

323 Tablo 106: AOSB 2011 Yılı Elektrik ve Doğalgaz Tüketimleri Sektörel Dağılımı SIRA NO SEKTÖRLER ELKT. TÜKETĠMLER (kwh/yıl) DOĞALGAZ TÜKETĠMLER (m³/yıl) 1 CAM ÇĠMENTO DĠĞER ELT-MAK GIDA GÜBRE KAĞIT KĠMYA MAKĠNE MERMER MOBĠLYA PLASTĠK TEKSTĠL TOPLAM Kaynak:AOSB Müdürlüğü (2011) J.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI ALINAN ÖNLEMLER J.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği Antalya ilinde hava kirliliği etkisi yaratacak Ģekilde üretim yapan tesis yok denecek kadar azdır. Hava kirliliği kontrolü yönetmeliğinde belirlenmiģ olan faaliyetlere emisyon izni için kuvvetli yaptırımlar uygulanmakta ve yaptırımları uygulamayan tesisler için emisyon izni verilmemektedir. Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü sınırları içindeki tüm fabrikaların üretimden kaynaklanan baca gazı emisyonları, Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü tarafından kontrol edilmektedir. Emisyon izni alan fabrikaların izinlerinin bir nüshası ise Müdürlüğümüz dosyasında arģivlenmektedir. Bölge içindeki olası bir koku Ģikayeti ya da anlık hava kirliliği problemleri belirlendiğinde probleme sebep olan firma sahibi sözlü gerekirse de yazılı uyarılır ve gerekli önlemleri alması ile ilgili bilgilendirilir. 323

324 J.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği Antalya ilinde sanayi sektörü, tarım ve turizm sektörüne göre geri planda kalmıģ ve geliģmesi önlenmiģtir. Buna bağlı olarak, sanayiden kaynaklanan kirlilik açısından diğer illere nazaran daha Ģanslıdır. Ayrıca kurulmuģ olan sanayi siteleri ile kirliliğin kontrolü daha da kolaylaģtırılmıģtır. Sanayi tesislerinin yaklaģık %80 inin Antalya merkezinde olması nedeniyle diğer ilçelerde sanayiden kaynaklanan su kirliliği yok denecek kadar azdır. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde belirlenmiģ olan sanayi tesisleri için arıtma tesisi yaptırma zorunluluğu vardır. Tesis faaliyete geçmeden önce arıtma tesisini yapmak zorundadır. Çevre Ġl Müdürlüğünden onay alınarak yapılan bu arıtma tesisleri devamlı olarak çalıģtırılmak zorundadır. BüyükĢehir Belediyesi ve Çevre Ġl Müdürlüğü tarafından rutin olarak denetlenen tesislere standartları aģtığı takdirde yaptırımlar uygulanmaktadır. Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü sınırları içindeki tüm fabrikaların atıksuları, Bölge Müdürlüğü tarafından kontrol edilmekte ve bölgemizde bulunan km. uzunluğundaki kanalizasyon Ģebekesi vasıtasıyla toplanarak merkezi evsel ve endüstriyel atıksu arıtma tesisinde arıtılmaktadır. Bölgemizin tamamı için projelendirilen atıksu arıtma tesisimizin, ilk etapta m 3 /gün lük bölümü 2002 yılında inģaa edilmiģ ve 2003 yılında iģletmeye alınmıģtır. Ġhtiyaçların artmasıyla birlikte, projenin diğer m 3 /gün lük kısmı 2007 yılında inģaa edilerek 5 ay gibi bir sürede tamamlanmıģ ve kapasite m 3 /gün e tevsii edilmiģtir. Tesisin fiili kapasitesi m 3 /gün arasında seyretmektedir. Arıtma tesisinin 1. ve 2. kademesi için ayrılan alan m 2 dir. Tesiste fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma, çamur susuzlaģtırma ve koku giderme üniteleri bulunmaktadır. Fiziksel Arıtma Kimyasal Arıtma Biyolojik Arıtma Çamur SusuzlaĢtırma Üniteleri Üniteleri Üniteleri Üniteleri GiriĢ Yapısı ph Nötralizasyon Havalandırma Çamur Depolama Kaba Izgara Havuzu Havuzu Havuzu Mekanik Temizl. Hızlı KarıĢtırma Biyolojik Çökeltim Ön SusuzlaĢtırma Ġnce Izgara Havuzu Havuzu Belti Havalandırmalı Kimyasal Çökeltim Belt Filtre Kum ve Yağ Tutucu Debi Ölçüm Kanalı Havuzu Koku Giderme Ünitesi Dengeleme Havuzu Koku Giderme Ünitesi 324

325 Etüd-Fizibilite ve Avan Proje çalıģmaları yıllarında baģlayan arıtma tesisimizin dizaynı aģamasında, Türkiye de yürürlükte olan deģarj limitlerinin yanı sıra Avrupa da uygulanan kriterler de dikkate alınmıģ ve deģarj edilecek suyun kalitesi daha yüksek seçilmiģtir. Bu sebeple; tesisten deģarj edilen arıtılmıģ sular, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde sağlamakla yükümlü olduğumuz Tablo 19 (KarıĢık Endüstriyel Atıksuların Alıcı Ortama DeĢarj Standartları) da belirtilen deģarj limitlerinin çok altında kalmaktadır. Dizayn DeĢarj Limitleri 2 sa. kompozit 24 sa. kompozit BOI 5 mg/lt KOI mg/lt AKM mg/lt TKN mg/lt Toplam P mg/lt. 2 1 Yağ ve Gres mg/lt Toplam Cr mg/lt. 2 1 Cr +6 mg/lt. 0,5 0,5 KurĢun mg/lt. 2 1 Toplam CN - mg/lt. 1 0,5 Kadmiyum mg/lt. 0,1 - Demir mg/lt Florür mg/lt Bakır mg/lt. 3 - Çinko mg/lt. 5 - Civa mg/lt. - 0,05 Sülfat (SO 4 ) mg/lt Balık Biyodeneyi PH

326 Arıtma tesisi, 24 saat kesintisiz olarak büyük bir titizlikle, konusunda uzman teknik ekiplerle iģletilmektedir. Tesis laboratuvarında günlük olarak, tesis giriģ ve çıkıģ suyu analizleri yapılmaktadır. Arıtma performansı günlük olarak %95-%98 seviyelerinde izlenmektedir. Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nden DeĢarj Ġzin Belgesi bulunan tesisimiz ASAT ve Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü tarafından sürekli denetlenmektedir. Bölgemizin, Antalya-Burdur karayolu üzerinde olması sebebiyle ilimize karayolu ile giriģ yapan misafirlerimizin ve sanayicilerimizin kokudan rahatsız olmamaları için yine gerekli hassasiyet gösterilerek koku giderme üniteleri yaptırılmıģ ve bu durum da OSB ler içinde bir ilk teģkil etmiģtir. Çamur susuzlaģtırma ünitelerinden çıkan arıtma çamuru, Antalya da bulunan özel bir firmaya ait Çevre Bakanlığından Lisanslı Arıtma Çamuru Değerlendirme ve Bertaraf Tesisine nakledilmekte ve bertarafı sağlanmaktadır. Arıtma tesisinin giriģinden, tesis ünitelerinden ve arıtılmıģ sudan alınan atıksu numunelerinin, her gün tesis laboratuarında analizleri yapılarak tesis kontrol edilmektedir. Tüm verilere ait kayıtlar düzenli olarak tutulmaktadır. Laboratuvarda atıksu arıtma tesisinin analizleri dıģında, endüstriyel atıksuyunu kanalizasyona deģarj eden tesislerden, ayda bir ve/veya iki kez alınan atıksu numunelerinin de analizleri yapılmakta ve Atıksu Bağlantı ve Tarife Yönetmeliğinde belirtilen Kanalizasyona DeĢarj Limitlerinin sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmektedir. DeĢarj limitlerini sağlamayan endüstriyel atıksuya sahip fabrikalar, çıkıģ suyu karakterine ve miktarına uygun ön arıtma tesisi yaparak bu limitleri sağlamakla yükümlüdür. 153 faal fabrikanın 45 inden rutin olarak ayda en az 1 defa numune alınmaktadır. Alınan numunelerin analiz sonuçları bir yıl bolunca kayıt altında tutulmakta ve her yıl sonunda bu değerler dikkate alınarak o tesise ait kirlilik katsayıları belirlenmektedir. Bu katsayılar tesislerin ödedikleri atıksu bedeline yansıtılarak kirleten öden prensibine dayalı arıtma tesisi iģletme giderlerine katılım sağlanır. Endüstriyel atıksuyu bulunan tesislerin 24 ünde ön arıtma (yağ tutucu, kimyasal çöktürme vb.) tesisi bulunmaktadır. J.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği Ġlde sanayi sektörünün fazla geliģmemiģ olmasından dolayı toprak kirliliği hemen hemen yok denecek kadar az olmasından dolayı Antalya da sanayiden kaynaklanan toprak kirliliği ile ilgili herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. Organize Sanayi Bölgesi sınırları içinde meydana gelebilecek toprak kirliliği, Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü tarafından kontrol edilmektedir. Bölge içinde toprak ve ardından yer altı kaynaklarının kirliliğine sebep olabilecek fabrika atıklarının toprağa zarar vermeyecek Ģekilde depolanması ve bertarafına iliģkin tesis yetkililerine bilgi verilmektedir. Uygunsuzluk gözlenmesi halinde firma sözlü veya gerekirse yazılı olarak uyarılmakta ve gerekli önlemleri alması ile ilgili bilgilendirilmektedir. J.6.4.Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği YerleĢim alanlarına yakın olan sanayi iģletmelerinde gürültü kontrol yönetmeliğinde belirlenen sınırlar içerisinde izolasyon çalıģması yapılmaktadır. Gürültü kaynağı olan iģletmelere yaptırımlar uygulanmaktadır. Halihazırda yerleģim bölgesi içinde sanayi tesisinin az olmasından dolayı gürültü çıkaran iģletme de çok azdır. Bir sanayi 326

327 tesisinin faaliyete geçmeden önce gürültü konusunda gerekli önlemleri alması için yaptırımlar uygulanmaktadır. Organize Sanayi Bölgesi içinde gürültü kirliliğinin tespit ve kontrolü Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Konu ile ilgili bugüne kadar ciddi bir problem yaģanmamıģtır. J.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar Sanayi atıkları için özel bir toplama Ģekli mevcut değildir. Diğer çöplerle birlikte toplanarak, çöp sahasına götürülmektedir. OSB dıģındaki diğer sanayi tesislerinde oluģan atıklar diğer evsel katı atıklarla birlikte toplanmaktadır. Organize Sanayi Bölgesi sınırları içindeki tüm fabrikaların evsel nitelikli katı atıklarının toplanması hizmeti Bölge Müdürlüğümüz tarafından verilmektedir. Her fabrikanın çöpü, anlaģmalı olduğumuz firmanın sıkıģtırmalı araçları ile haftada 5 gün alınmakta ve BüyükĢehir Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Sahasına gönderilerek bertarafı sağlanmaktadır. Ambalaj atığı ve tehlikeli atığı bulunan fabrikalar ise ayrıca depoladığı bu atıklarının bertarafını, lisanslı firmalarla anlaģma yaparak sağlamaktadır. Ambalaj ve Tehlikeli Atıkların bertarafına iliģkin denetim Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır J.7. SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN ACĠL DURUM PLANI Endüstriyel Kazalarla ilgili olarak Yerel Acil Durum Planı hazırlanmıģ, tüm yetkili kurum ve kuruluģlardan acil bir durumda iletiģim kurulabilecek isim, adres ve telefon numaraları alınmıģ böyle bir durum karģısında alınacak önlemeler, öncelikle yapılacak çalıģmalar söz konusu planda belirlenmiģtir. Bölgedeki tüm firmalardan Acil Durum Planları yazılı olarak istenilmiģ olup henüz bölge genelinin üçte birine ait planlar Müdürlüğümüze ulaģmıģtır. Tarafımıza iletilen Acil Durum Planlarının bir nüshası Bölge Müdürlüğümüz arģivinde diğer nüshası da Ġtfaiye binamızda dosyalanmaktadır. - Antalya Çevre Durum Raporu ATSO Ekonomik Rapor Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2010 KAYNAKLAR 327

328 K - ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME K.1. ALTYAPI K.1.1. Temiz Su Sistemi Antalya da 1050 yılının sonuna kadar bugünkü anlamda içme suyu tesisi bulunmamaktaydı. Ġçme suyu ihtiyacı 1940 yıllarına kadar sarnıç, kuyu ve limandaki iskele suyundan temin edilmekte idi lı yıllarda Hurma Pınarından ve 1956 yılında da Gürkavak Membası ndan su getirme çalıģmaları baģlamıģtır. Temin edilen bu sulardan Hurma suyu cazibe ile Konyaaltı deposuna gelip buradan da pompalar vasıtası ile 84 m. kotundaki 1500 m 3 lük depoya ve aynı zamanda Ģebekeye enjekte edilmektedir. Gürkavak Membasına ait su da yine cazibe ile kotundaki 3050 m 3 lük depoya getirilmiģtir. Yine bu yıllarda 90 km lik bir Ģebeke hizmete açılmıģtır. Ancak getirilen ve dağıtılan bu su Ģehrimize yeterli gelmediği için Ġller Bankasınca 1967 yılında yeniden proje çalıģmalarına baģlanmıģ olup 1975 yılında da uygulamaya geçilmiģtir. Yeni projeye göre değiģik kotlarda toplam m 3 lük yeni depolar yapılmıģ olup, eski depolarla birlikte toplam depo hacmi m 3 olmuģtur. Yeni tesisler hemen yapılıp devreye girmediği için Meydan ve Topçular derin kuyuları ile Mağara kaynağı devreye sokulmuģtur. Bugün için; Mağara Kaynağı, Gürkavak Membası, Meydan Derin Kuyuları ve Boğa Çay keson kuyuları olmak üzere Ģehrimizde dört ayrı yerden su verilmektedir. Bunların haricinde 1982 den sonra belediye sınırları içine alınan Arapsuyu, Çakırlar, Altınova ve Güzelyalı semtlerinde de daha evvel YSE tarafından yaptırılmıģ olan pompa ve depolar mevcut olup, her iki grubun toplam olarak Ģehrimize verdiği su lt/sn arasındadır. Antalya kentinin nüfusunun tahminlerin çok üzerinde artması, yeni yerleģim bölgelerinin açılması, imar planı içinde ve dıģında büyük bir gecekondu alanı doğması, çevre belediyelerinin bağlanması, yerli ve yabancı turizm açısından Ģehrimizin odak noktası seçilmesi, mevcut Ģebekenin eski olması ve su kaçaklarının %40 ın üzerine çıkmaya baģlaması Ģehrimiz için yeni içme suyu kaynaklarının bulunması ve yeni Ģebeke yapımını mecburi kılmıģtır yılına kadar yetecek olan Antalya kenti içme ve kullanma suyu teminidepolaması ve dağıtımı ile ilgili olarak DSĠ Genel Müdürlüğü yetkili kılınmıģtır. Antalya içme kullanma suyu ile ilgili bilgiler aģağıdaki tablolarda ayrıntılı olarak incelenmiģtir. 328

329 Tablo 107: Ġçme Suyu Projeleri 1-KEMER ÇAMYUVA BARAJI (Ġçmesuyu Barajı) (PLANLAMA) PROJENĠN YERĠ : Kemer SarımeĢe deresi AMACI : Ġçme Suyu (29 hm3/yıl) SU KAYNAĞI : SarımeĢe deresi TOPRAK KAYNAKLARI : - ÖNERĠLEN TESĠSLER : Baraj + Ġçme Suyu Tesisleri PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ YağıĢ alanı : 25,4 km² Tipi : RCC (silindirle sıkıģtırılmıģ beton) Temelden yüksekliği : 73 m Talveğden yüksekliği : 60 m Gövde dolgu hacmi : hm3 Kret kotu : 90,8 m Kret uzunluğu : 50 m Maksimum göl alanı : 1,54 km² Depolama hacmi : 41,70 hm³ PROJE EKONOMĠSĠ RASAT HĠDROLOJĠ : Yatırım bedeli 2008 BF ile YTL dir. : 1975 Yıllında 8-71 nolu AGĠ iģletmeye açılmıģ olup ortalama akım 57,8 hm ³ dür. PROJE UYGULAMA DURUMU :Güney Antalya Turizm Ġçme ve Kullanma suyu ihtiyacını 2050 yıllına kadar karģılamayı amaçlamaktadır. Tasdikli Planlama raporunun revizesi yapılacaktır. 2-ALANYA II. MERHALE PROJESĠ DĠM BARAJI ve HES PROJE (GENEL) : Alanya ilçesinin 13 km kuzeydoğusunda,dimçayı üzerinde yer alan proje ile 123 GWh/yıl enerji üretimi, 47,3 hm³/yıl içme ve kullanma suyu temini, ha arazinin sulanması ve Dim Çayı taģkınlarının önlenmesi amaçlanmıģtır. Gövde dolgusu, gövde önyüz beton kaplaması, dolusavak ve m uzunluğundaki enerji tüneli kazısı ve beton kaplaması tamamlanmıģtır.proje genelinde %94 fiziki gerçekleģme sağlanmıģtır. DĠM BARAJI ve HES ĠNġAATI PROJENĠN YERĠ : Alanya Dim çayı 329

330 PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI Sulama : ha Enerji : 38,25 MW- 123 GWh/yıl Ġçme suyu : 47,3 hm³/yıl TaĢkın koruma : Tosmur ve Kestel Beldeleri PROJENĠN KARAKTERĠSTĠKLERĠ Hidroloji YağıĢ Alanı : 178 km 2 Yıllık Ortalama Akım : 481 hm 3 Depolama Hacmi : 265 hm 3 Kadastrofal Feyezan Piki : m 3 /s Derivasyon Feyezan Piki (Q 25) : 579 m 3 /s Çekilen Su : 471 hm 3 Regülasyon Oranı : Derivasyon Tüneli Yeri : Sol sahil Kesit Tipi-Sayısı ve Çapı : Atnalı Ø 6,80 m Toplam DeĢarj Kapasitesi : 551,8 m 3 /s Boyu : 471,00 m 3- GAZĠPAġA II. MERHALE PROJESĠ (Gökçeler Barajı ve Sulaması) PROJE (GENEL): Gökçeler çayı üzerinde kurulacak olan barajdan alınacak su ile ha sahanın sulanması ve 10 adet yerleģim biriminin içme suyu ihtiyacını karģılanması amaçlanmaktadır. PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI : Sulama ( ha ) Ġçme Suyu ( 11 hm 3 /Yıl ) YARARLANACAK BĠRĠMLER : Beyobası, Beyrebucak, Çobanlar, HoĢdere, Kahyalar, Karalar, Kığıcık, KorubaĢı, Macarköy ve Aydıncık köyleri. PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ YağıĢ alanı : 128,9 km² Yüksekliği (temelden) : 100 m Yıllık ortalama su : 104,6 hm³ Toplam gövde hacmi : 2,4 hm³ Çekilen ortalama su : 45,4 hm³ Minimum su seviyesi : 148,5 m Regülasyon oranı : % 43,43 Normal su seviyesi : 194,5 m Talveg kotu : 105 m Maksimum su seviyesi : 197,5 m Tipi : Ön yüzü beton kaplı kaya dolgu Aktif hacim : 50,38 hm³ Yüksekliği(Talvegten ) : 94,5 m Göl hacmi : 56,83 hm³ Sulamalar : ha Ġçmesuyu : 11 hm³/yıl Proje ekonomisi ( 2009 yılı B.F.ile ) Toplam Yatırım Bedeli : TL Gökçeler Barajı : TL 330

331 Sulama Tesisleri : TL Rantabilite : 2,36 Ġç Karlılık Oranı : % 11,65 BaĢlama ve BitiĢ Tarihi : DSĠ Genel Müdürlüğü tarafından tarihinde ihale edilmiģ olup iģ HĠDRO DĠZAYN Firması taahhütünde devam etmektedir. ĠĢin süresi 570 gündür. Proje 2008 yılı yatırım programına teklif edilmiģ olup, henüz Programa girmemiģtir. 4-KÜÇÜK AKSU BARAJI VE SULAMASI PROJESĠ PROJENĠN YERĠ: Antalya ya 45 km mesafedeki Gebiz Kasabasının 5 km kuzeydoğusunda Küçükaksu Deresi üzerinde yer almaktadır. Projeden Gebiz Kasabası, Hacıosmanlar, Akçapınar ve Çanaklar köyleri yararlanmaktadır. PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI : Sulama : ha Ġçme suyu : 44,4 hm3/yıl Enerji : 2MW-12,7 GWh/Yıl PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ : Baraj YağıĢ alanı : 228,50 km² Yıllık ortalama su : 145,96 hm³ Regülasyon oranı : % 43 Talveg kotu : 86,5 m Tipi : Ön yüzü bet. Kaplı kaya dolgu Toplam gövde hacmi : 3,1 hm³ Yüksekliği (talvegten) : 87,60 m Yüksekliği (temelden) : 92,80 m Dolu savak debisi : 1 696,4 m³/s Minimum su kotu : 135,00 m Normal su kotu : 167,30 m Maksimum su kotu : 172,30 m Aktif hacim : 52,67 hm³ Toplam depolama hacmi : 79,00 hm³ Dolu savak tipi : KarĢıdan alıģlı BÖLGEDEKĠ SU KAYNAKLARI POTANSĠYELĠNĠN ĠSTĠFADEYE SUNULMASI ĠÇĠN YAPILAN ÇALIġMALAR; 1- Antalya Kırkgöz Kaynaklarının boģalım kotları değiģtirilerek ilave 65 hm³ su depolanabilecektir. BoĢalım hattı boyunca Yapılacak 5 km uzunluğunda temelden 7 m yüksekliğindeki kil seddeler ile bu depolamanın sağlanabilmesi için Planlama çalıģmaları devam etmektedir m kotlarındaki Elmalı Ġslamlar Baranda Dogal Gölünün Rezervuar potansiyeli 25 hm3 tür.bu Proje ile Ġslamlar Köyü nün 500 ha lık sahasının su ihtiyacı karģılanabileceği gibi, ayrıca 1110 m kotlarından geçen Elmalı Ovası Sulaması Anakanalına ihtiyaç halinde su alınabilmesi için Proje yapımı iģi tarihinde 331

332 ihale edilmiģtir. Su kaynağı hazır olan iģin projesi 2008 yılı sonunda tamamlanarak, Elmalı Ġslamlar Baranda Gölü Sulaması Bölge Müdürlüğümüzün yatırım programına teklif edilecektir. Tablo 108: Yerüstü Su Kaynakları ANTALYA YERÜSTÜ SU KAYNAKLARI SIRA NO KAYNAK ĠSMĠ HM³/YIL 1 EĢen -Karaçay 454,12 2 Demre Deresi 163,89 3 Finike-Karasu Finike-BaĢgöz Çayı 120,75 5 Finike-Tekke Pınarı 211,61 6 Finike Alakır Çayı 181,87 7 Finike-Salur Pınarı 84,93 8 Kırkgözler Çayı 370,67 9 Düden Çayı 669,04 10 Aksu Çayı Köprü Çayı Manavgat Çayı Karpuz Çayı 143,71 14 Alara Çayı 971,31 15 Kargı Çayı 228,85 16 Dim Çayı 470,35 17 Sedre Çayı 87,89 18 Bıçkıcı çayı 158,01 19 Diğerleri 2511,94 20 TOPLAM 15181,94 21 Yer altı su kaynakları 553 GENEL TOPLAM 15734,94 Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,

333 Tablo 109: Su Yüzeyleri NO SU YÜZEYLERĠ (ha) 1 Baraj Göl Alanı Suyüzeyleri Toplamı Alanı Suyüzeyleri Toplamı Akarsu Su Yüzeyleri Toplamı Toplam Su Yüzeyleri ha Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 K.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi Antalya Ģehrinin evlerden ve endüstrilerden kaynaklanan kanalizasyon sularının arıtıldığı atıksu arıtma tesisi biyolojik arıtma ve çamur arıtma ünitelerinden oluģmaktadır. Atıksu arıtma tesisi dünyada kullanılan en son teknolojilerin uygulandığı modern ve ekonomik bir tesis olarak dizayn edilmiģtir. Burada kullanılan sistem 3. arıtmada denilen ileri arıtma teknolojilerini içermektedir. Ġleri arıtma sistemlerinde karbonlu kirleticiler ile birlikte alıcı ortamın kirlenmesinde önemli etken olan azot ve fosfor gibi kirleticilerde sudan uzaklaģtırılır. Arıtma sisteminin adı, azot ve fosfor arıtımını içeren uzun havalandırmalı aktif çamur sistemidir. Ġlk aģamada tesise kiģinin ürettiği atıksuyun geleceği ön görülmüģtür. Antalya atıksu projesi kapsamında kanalizasyon inģaatı devam etmektedir. Atıksu sistemi ayrıģık sistemdir. Mevcut kanalizasyon sistemine yağmur sularının girmemesi gerekir. Kanalizasyon inģaatı yaklaģık olarak 400 km dir. Bu sistemin çalıģması için muhtelif yerlerde 5 adet pompa istasyonu mevcuttur. 333

334 Tablo 110: Antalya Merkez Ve Ġlçelerdeki Arıtma Tesisleri Tesisin Adı GerçekleĢen Nüfus ANTALYA ĠLĠNDEKĠ MERKEZĠ ATIKSU ARITMA TESĠSLERĠ Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası ANTALYA-MERKEZ kiģi kiģi ANTALYA Batı bölgesi Arıtma faal durumda, 2500 m'lik Deniz deģarj hattı mevcut. ANTALYA-MERKEZ kiģi kiģi ANTALYA Doğu bölgesi Arıtma faal durumda.2250m denizde+ 940m karada deģarj hattı mevcut. KUYAB MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ 6250 kiģi... ANYALYA Doğu bölgesi Arıtma faal durumda, Aksu çayına deģarj yapılıyor. ALANYA-MERKEZ kiģi... ALANYA-MERKEZ Arıtma faal durumda, 1000 m'lik Deniz deģarj hattı mevcut. ALANYA-AVSALLAR kiģi... AVSALLAR, ĠNCEKUM, TÜRKLER BELDESĠNĠN BĠR KISMI Arıtma tesisi faal durumda, 1260 m.de denize deģarj yapılıyor. ALANYA-MAHMUTLAR kiģi kiĢi MAHMUTLAR ALANYA-OBA kiģilik ön arıtma mevcut kiģilik tam arıtma OBA, TOSMUR, CĠKCĠLLĠ GAZĠPAġA-MERKEZ kiģi kiģi GAZĠPAġA SERĠK-MERKEZ kiģi... SERĠK Arıtma tesisi faal durumda, 1350 m derin deniz deģarj hattı mevcut. Ön arıtma ve Derin Deniz DeĢarjı var (873 m.) arıtma tesisi inģaatı bitti, terfi merkezi ve kanalizasyon inģaatı devam ediyor. Arıtma tesisi faal durumda, Hacımusa deresine deģarj yapılıyor, yeni ünitede 314 m. denize deģarj hattı yapılacak. Arıtma tesisi faal durumda, Kızderesine deģarj ediliyor. SERĠK BELEK I MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ kiģi... BELEK Turizm Bölgesi ve Kadriye beldesi yerleģimi BeĢgöz deresine deģarj, arıtma tesisi faal durumda. 334

335 Tesisin Adı SERĠK BELEK II MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ GerçekleĢen Nüfus kiģi... SERĠK BOĞAZKENT kiģi... MANAVGAT-MERKEZ kiģi Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası kiģilik yeni arıtma yapılıyor.eskisi iptal olacak BELEK Turizm Bölgesi ve Belek beldesi yerleģimi Ġkinci Konutlara hitap ediyor, merkez bağlı değil MANAVGAT Merkeze hitap eden stablizasyon havuzları mevcut. MANAVGAT - KUMKÖY kiģi... SĠDE KUMKÖY MANAVGAT TĠTREYENGÖL kiģi TĠTREYENGÖL Acısu deresine deģarj yapılıyor, arıtma tesisi faal durumda. Acısu Deresine deģarj yapılıyor, arıtma tesisi faal durumda. Arıtma tesisi faal durumda ve deniz deģarjı yapılıyor. Yeni ünitede 1000 m deniz deģarjı yapılacak Arıtma tesisi faal durumda,2544 m.lik derin deniz deģarj hattı var. Arıtma tesisi faal durumda ve derin deniz deģarjı yapılıyor.1630 m. MANAVGAT-ÇOLAKLI kiģi... ÇOLAKLI Merkez ve Turistik Tesisler Arıtma Tesisi faal durumda.2544 m.lik derin deniz deģarj hattı var. KEMER-MERKEZ kiģi... KEMER KEMER-ÇAMYUVA kiģi... ÇAMYUVA KEMER-TEKĠROVA kiģi... TEKĠROVA KEMER-KIZILTEPE kiģi... GÖYNÜK KEMER-BELDĠBĠ kiģi... BELDĠBĠ Arıtma Tesisi Faal durumda ve 800 m.lik Deniz DeĢarjı var. Arıtma Tesisi Faal durumda ve 1200 m.lik Deniz DeĢarjı var. Arıtma Tesisi Faal durumda, dereye deģarj yapılıyor. Arıtma Tesisi Faal durumda Göynük Deresine deģarj yapılıyor. Arıtma Tesisi Faal durumda Göynük Deresine deģarj yapılıyor. 335

336 Tesisin Adı GerçekleĢen Nüfus Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası KAġ-MERKEZ kiģi... KAġ-MERKEZ KAġ-KALKAN kiģi... KALKAN ALANYA-OKURCALAR kiģi kiģi Okurcalar ALANYA-KONAKLI kiģi Konaklı KUMLUCA kiģi kiģi Kumluca TÜRKLER kiģi Türkler OSB m3/gün... OSB sınırları Arıtma tesisi faal durumda ve 160 m.lik deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisi faal durumda ve arıtmadan sonra zerzemine veriliyor. Arıtma tesisi faal durumda, denin deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisi faal durumda, derin.deniz deģarj hattı yapılıyor. Arıtma tesisi faal durumda, Akmaz deresine deģarj yapılıyor. Arıtma tesisi inģaatı bitti, derin deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisinden çıkan sular yer altına deģarj edilmektedir. Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

337 Tablo 111: Arıtma tesislerinin ilçelere göre dağılımı ĠġLETĠCĠSĠ SAYISI ĠLÇE ADI GATAB 5 KEMER TURAġ 4 SERĠK MATAB(3), BELEDĠYE(1) 4 MANAVGAT TURAġ (3), BELEDĠYE(2), ÖZEL ġġrket (2) 7 ALANYA BELEDĠYE 1 GAZĠPAġA ASAT(2), KUYAB(1), O.S.B. (1) 4 MERKEZ ĠLÇE BELEDĠYE 2 KAġ BELEDĠYE 1 KUMLUCA Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

338 Ġlimizde su kirliliğinin önlenmesi için yapılan en önemli çalıģma yerleģim yerlerindeki atık suların arıtımı için merkezi atıksu arıtma tesisi kurulmasıdır yılında 22 adet olan Merkezi atıksu arıtma tesisi sayısı 2011 yılı itibariyle 28 e çıkmıģtır. K.1.3. YeĢil Alanlar YeĢil alanlar kentlerin doğallıktan uzaklaģan iklimini bir dereceye kadar normale getiren araçlardan biridir. Diğer önemli bir nokta yeģilliklerin tozu önleme ve miktarını azaltma etkisidir. YeĢil örtüler kirli hava için filtre ve adsorbant görevi yaparlar. Bir kente eklenen her yapı, hacmi kadar havanın yerini iģgal edeceğine göre Ģehircilik standartlarına uygun olarak miktar ve dağılıģları tespit edilmiģ yeģil alanlar, hem hava temizleyicisi olarak rol oynar ve hem de hava kirlenmesi için üretim kaynağı olan yapıların sayısını ve yoğunlaģmasını azaltırlar. K.1.4. Elektrik Ġletim Hatları Tablo 112: Elektrik Ġletim Hatları Sıra No Devreye Alınan Trafo Merkezi Adı Kabul Türü hv Ovacık havza TM Geçici kabul Sıra No Kabul tarihi Tevsiatı (yenileme) Yapılan Trafo Merkezi Adı Kabul Türü Kabul tarihi kv Akorsan TM Geçici kabul kv Oymapınar TM Geçici kabul Sıra No Devreye Alınan Enerji Ġletim Hattı Adı Kabul Türü Kabul tarihi kv Ermenek-Oymapınar EĠH Geçici kabul Sıra No Tevsiatı Yapılan Enerji Ġletim Hattı Adı Kabul Türü Kabul tarihi kv Alanya TM-GazipaĢa TM EĠH (133 Nolu Direk Deplasesi 154 kv (Serbest Bölge TM-Kemer TM) BrĢ.N Ovacık TM EĠH 154 kv Serbest Bölge TM-Kemer TM EĠH 54 Nolu direk Deplasesi Kaynak: TEĠAġ, 2011 Geçici kabul Geçici kabul Geçici kabul Ġlimiz sınırları içerisinde mevcut 380kV luk Antalya Manavgat arası 75 km bir hat, 75 km si Antalya Manavgat olmak arası olmak üzere toplam 255 km lik 154 kv luk havai hat enerji nakil hattı mevcut olup, 154 kv luk ve 380 kv luk yer altı enerji nakil hattı mevcut değildir. K.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları Ġlimiz sınırları içerisinde doğal gaz buru hattı altyapı çalıģmaları devam etmekte olup henüz kullanıma baģlanmamıģtır. 338

339 K.2. ULAġIM K.2.1. Karayolları Harita 10. TCK 13. Bölge Yol Satıh Haritası Kaynak: Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd

340 Sathi Kaplama BSK Parke Kaplama Stabilize Toprak Geçit Vermez Toplam Asfalt % si BölünmüĢ Yollar K Karayolları Genel Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü ve Ġl Trafik Müdürlüğünden alınan bilgiler aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 113: Yolların Nitelikleri ĠL BAZINDA SATIH DURUMU ĠLĠ YOL CĠNSĠ SATIH CĠNSĠ (KM.) Devlet ANTALYA Ġl Toplam Kaynak: Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd K UlaĢım Planlaması Tablo 114: UlaĢım Planlaması SATIH CĠNSLERĠ DEVLET YOLU ĠL YOLU TOPLAM KM % KM % KM % ASFALT BETONU SATHĠ KAPLAMA PARKE KAPLAMA TOPRAK YOL GEÇĠT VERMEZ TOPLAM Kaynak: Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd

341 Tablo 115: BölünmüĢ Yol Durumu YOL ADI BÖLÜNMÜŞ YOL PROJE UZUNLUĞU 2002 SONUNA KADAR BÖLÜNMÜŞ YOL OLARAK TRAFİĞE AÇILAN UZUNLUK ARASINDA BÖLÜNMÜŞ YOL OLARAK TRAFİĞE AÇILAN UZUNLUK 2011 YILINDA BÖLÜNMÜŞ YOL OLARAK TRAFİĞE AÇILAN UZUNLUK TOPLAM YAPILAN BSK SK BSK SK SK/BSK BSK SK SK/BSK BY SK/BSK KIZILKAYA AYR.-ANTALYA ANTALYA - ALANYA YOLU ANTALYA - KEMER - TEKİROVA YOLU ALANYA - GAZİPAŞA 5.BL.HD. YOLU ANTALYA ÇEVRE YOLU ANTALYA BATI ÇEVRE YOLU ANTALYA-KORKUTELİ-SÖĞÜT- ÇAVDIR-2. BL.HD. (MANAVGAT-ALANYA)AYR.- AKSEKİ-3 BL.HD (ANTALYA-SERİK)AYR.-KADRİYE (ANTALYA-BURDUR)AYR.- KORKUTELİ (TEFENNİ BAĞ.) (ANTALYA-BURDUR)AYR.- BOZOVA-KORKUTELİ KALKAN ŞEHİR GEÇİŞİ (ANTALYA-MANAVGAT)AYR.- TAŞAĞIL (KORKUTELİ-ÇAVDIR)AYR.- FETHİYE KORKUTELİ-ELMALI Diğer Yollar BÖLÜNMÜŞ YOLLAR GENEL TOPLAMI KALAN Kaynak: Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü, 2011 Antalya ilinde daha önceki yıllardan baģlayıp 2002 yılı sonuna kadar 194 km, yılları arasında 244 km, (2010 yılında 71 km) olmak üzere, toplam 438 km bölünmüģ yol yapılmıģtır Yılında 53 km bölünmüģ yol yapılması hedeflenmiģ, 43 km si tamamlanmıģtır. 341

342 ANTALYA ĠLĠ ÇALIġMALARI Tablo 116: Antalya Ġli ÇalıĢmaları Kaynak: Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü, 2011 Tablo 117: Köprü ÇalıĢmaları Korkuteli-Elmalı Yolu Kargalık Köprüsü Ġkmal ĠnĢ. : Kumluca-Finike Yolunda Alakır Köprüsü Deliçay Köprüsü GAZĠPAġA GRUP KÖPRÜLERĠ (GazipaĢa, Beyrebucak 1-2, Kır Ahmet 1-2, Kaledran)Kesterli Grubu (Kesterli, Mahmutlar, Kargıcak) Köprüleri Ġkmal ĠnĢ. YeĢilöz ve Delice Köprüleri ĠnĢ. : KESTERLĠ GRUP KÖPRÜLERĠ Ġkmal ĠnĢaatı : (Manavgat-Akseki)Ayr.-Ġbradı Yolunda Irmak Köprüsü : Alanya-GazipaĢa Yolunda Delice I Köprüsü 1 adet 1 adet 1 adet 6 adet 2 adet 3 adet 1 adet 1adet Kaynak: Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü, 2011 olmak üzere 16 adet köprü yapımı tamamlanmıģtır. 342

343 BAKIM ONARIM ÇALIġMALARI Antalya ilinde rutin yol bakım-onarım hizmetleri, çevre koruma hizmetleri, kar mücadele çalıģmaları, ġube ve Bakımevi onarımları ve yol boyu geliģimi çalıģmaları 131, 132 ve 136 ġube ġefliği Yol bakım ve trafik ekiplerince aksatılmadan sürdürülmektedir yılında adet fidan dikilmiģtir yılında adet fidan dikilmesi hedeflenmiģ, adet fidan dikilmiģtir. K Toplu TaĢım Sistemleri Antalya da toplu taģım hizmetleri özel halk otobüsleri ve minibüsler ile sağlanmaktadır. Bunlara ait güzergah belirleme iģleri ve denetimleri Belediye sınırları kapsamında çalıģılacak toplu taģım araçları çalıģma Ģekli ve Ģartlarını belirtir yönetmelik hükümleri gereğince BüyükĢehir Belediyesince yapılmaktadır. Belediye denetiminde çalıģan 160adet özel halk otobüsü ile saatleri arasında 3 depolamadan hareket edilerek, 77 güzergahta kent genelinde toplu taģım hizmeti verilmektedir. Bunun yanı sıra 633 adet minibüs ile yine saatleri arasında, 58 güzergahta taģımacılık hizmeti sürdürülmektedir. Minibüslerin hareketleri kentin çeģitli semtlerinde yer alan 6 depolama alanından yönlendirilmektedir. Minibüsler A dan F ye kadar anılan harflerle bölünmüģtür. Gruplar, haftalık devrelerle dönüģümlü olarak çalıģmaktadır. Böylece geliri düģük veya yüksek olan bölgelerden esnafın eģit pay alması sağlanmaktadır. Belediye denetimlerinin yanı sıra her grubun iģletmesi aralarında seçilmiģ durak baģkanları tarafından da denetimler yürütülmektedir. Gruplarda birer denetim aracı bulunmaktadır. Depolama yeri ile kritik noktalarda bulunan kontrol araçları arasında iletiģim kurularak gerektiğinde minibüslerin yoğun talep olan noktalara hızla sevkl edilmeleri veya kent merkezindeki duraklarda araçların uzun süre beklemeleri engellenmektedir. 343

344 Harita Bölge Yol Haritası Kaynak :Karayolları Genel Müd. Web sitesi(

345 K Kentiçi Yollar Antalya nın kentsel yol sistemi, kentin geliģmesine paralel olarak Kaleiçi nden baģlayarak çevreye doğru organik bir biçimde yayılmıģtır. Bu organik doku içinde, Cumhuriyet Dönemde belirli aģamalarda gerçekleģtirilen büyük çaplı imar hareketleri kent çekirdeğindeki önemli arterler açılmıģtır. Yakın dönemde ise, nazım planda yer alan ana arterlerin büyük bir bölümü yapılarak hizmete girmiģ, bir kısmının yapımı da sürmektedir. Günümüzde Antalya, ülkemizdeki benzer büyüklükteki kentlerle karģılaģtığında göreli olarak çağdaģ ve geometrik standartları yüksek bir yol yapısına sahiptir. Kaleiçi ni çevreleyen 4 izli Cumhuriyet ve büyük bir bölümü 2x2 izli 100.Yıl Bulvarı arasında kalan kesim Merkezi ĠĢ Alanları(MĠA) olarak tanımlanabilir. Bu alan için de Aliçetinkaya, ĠsmetpaĢa, Milli Egemenlik, Cebesoy, IĢıklar, F.ALTAY Caddeleri ile 14 ve 52. Sokaklar kent trafiği için önemli iģlevler üstlenmektedir. Merkezi iģ alanları dıģında ise, Konyaaltı Caddesi, 100.Yıl Bulvarı, Namık Kemal Bulvarı, Yıldırım Beyazıt Caddesi, Kızılırmak ve YeĢilırmak Caddeleri, Ġsmet GökĢen ve Metin Kasapoğlu Caddeleri ile Aspendos Bulvarı kentin ana geliģme doğrularını merkeze bağlayan ıģınsal doğrular, Dumlupınar ve Gazi Bulvarı ise çevre yolu olarak hizmet vermektedir. Yol sisteminin fiziksel standartları incelendiğinde, Kaleiçi ve diğer benzeri yerleģmelerdeki yolların çoğunlukla beton, kentin büyük bir bölümünü kapsayan amarlı alanlardaki yolların asfalt kaplama, gecekondu alanlarındaki iç yolların ise toprak olduğu görülmektedir. KAVġAKLAR VE SĠNYALĠZASYON Antalya BüyükĢehir Belediyesi sorumluluğunda toplam 95 adet sinyalli kavģak bulunmaktadır. Bunların 43 tanesi trafik bilgisayar merkezine bağlı olarak, diğer 52 tanesi ise bağımsız olarak çalıģmaktadır. Trafik bilgisayar merkezine bağlı çalıģan 32 adet kavģak, YeĢil Dalga tabir edilen senkronize Ģeklide çalıģır. Böylece ana arterlerde kavģaklar arasındaki trafik akıģı homojen olarak sağlanmaktadır. Bağımsız olarak çalıģan 51 tane kavģağa ise gerekli müdahaleler (tamir, bakım vb) belediye ekipleri tarafından yapılmaktadır. BüyükĢehir Belediyesi sorumluluk alanındaki yol ağı içerisinde bulunan kavģaklara ait düzenleme projeleri, sinyalizasyon sistemleri ve sinyalizasyon sürelerinin belirlenmesine yönelik çalıģmalar, kavģağa ait gerekli etüd, inceleme, araç sayımları yapılarak değerlendirilmekte ve uygulamaları belediye tarafından gerçekleģtirilmektedir yılında 12 adet ıģıklı sinyalizasyonlu ve 1 adet butonlu olmak üzere 13 adet kavģak yapılmıģtır. 345

346 K Araç Sayıları Tablo 118: Antalya da Yıllara Göre Tescil ĠĢlemi Gören Araçların Cins Ve Miktarına Göre Ġstatistiği 2007 YILINA ARAÇ SAYISI KADAR 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI 2012 YILI 01 AYLIK TOPLAM İL MRKZ İLÇE İL MRKZ. İLÇE İL MRKZ. İLÇE İL MRKZ. İLÇE İL MRKZ. İLÇE İL MRKZ. İLÇE İL MRKZ. İLÇE MOTORSİKLET OTOMOBİL JEEP MİNİBÜS OTOBÜS KAMYONET KAMYON TRAKTÖR DİĞER RÖMORK+YARI RÖM GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü, 2011 Tablo 119: Motorlu Araçların Ġl Ve Ġlçelere Göre Dağılımı YILLAR 2007 YILINA KADAR OLANLAR 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI 2012 YILI 01 AYLIK TOPLAM MERKEZ İLÇELER GENEL TOPLAM TABLO 120: SÜRÜCÜ BELGELERĠNĠN ĠL VE ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI YILLAR 2007 YILINA KADAR 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI 2012 YILI 01 AYLIK TOPLAM MERKEZ İLÇELER GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü,

347 Tablo 121: Antalya Ġli Sürücü Belgeleri ANTALYA ĠLĠ SÜRÜCÜ BELGELERĠ SÜRÜCÜ BELGESĠ BĠRĠMLER 2009 YILI SONU ĠTĠBARI ĠLE GEÇMĠġ YILLAR 2010 YILI ARALIK ĠTĠBARI ĠLE GENEL TOPLAM ĠL MERKEZĠ ALANYA AKSEKĠ DEMRE DÖġEMEALTI ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK TOPLAM Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü,

348 Tablo 122: Araç Tescil ĠĢlemleri ARAÇ TESCĠL ĠġLEMLERĠ BĠRĠMLER 2011 YILI SONU ĠTĠBARĠ ĠLE GEÇMĠġ YILLAR 2012 YILI OCAK AYI ĠTĠBARĠ ĠLE GENEL TOPLAM İL MERKEZİ ALANYA AKSEKİ DEMRE DÖŞEMEALTI ELMALI FİNİKE GAZİPAŞA GÜNDOĞMUŞ KAŞ KEMER KORKUTELİ KUMLUCA MANAVGAT SERİK TOPLAM Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü,

349 K.2.2. Demiryolları K Kullanılan Raylı Sistemler Antalya da hizmet vermekte olan tramvay sistemi yaklaģık 5 km uzunluğunda olup, Zerdalilik Mahallesi-Müze arası hatta çalıģmaktadır. IĢıklar Caddesi, Atatürk Caddesi, Cumhuriyet Caddesi ve Konyaaltı caddesi boyunca çalıģan sistemde karģılıklı 9 durak mevcuttur. Tek hat olarak planlanan tramvay sisteminde yer alan durakların 3 tanesi araçların geçiģini sağlamak üzere makaslı durak olarak düzenlenmiģtir. 2 adet trafonun beslediği kataner hattı 680 VDC ile çalıģmaktadır. Bir çekici ve bir vagondan oluģan iki takım tramvay dizisi uç noktalardan her yarım saatte bir karģılıklı kalkarak, 7:00-21:30/22:30 saatleri arasında çalıģmaktadır. 95 KW ekeltrik motoruyla çalıģan 2 adet çekici vagon 16,4 ton ağırlığında ve 130 kiģi kapasitededir. Arka vagon ise 10,8 ton ağırlığında ve 140 kiģi taģımaktadır. Toplam tek seferde 270 kiģi taģınabilmektedir. KıĢın günlük ortalama 3000 biletli yolcu taģınırken, bu sayı yaz aylarında 4000 civarında olmaktadır. Mevcutta çalıģan tramvay sistemi, genel olarak Antalya için düģünülen yaygın raylı sistem ağının bir parçası olarak imal edilmiģtir. Kent geneline hizmet verecek sistem ile ilgili çalıģmalar Antalya UlaĢım Etüdü ve UlaĢım Ana Planı çalıģması kapsamında değerlendirilmektedir yılı sonundan itibaren Antalya Hafif Raylı Sistemi (ANTRAY) ileri düzeyde güvenlik sistemine ve teknolojiye sahip olarak kullanılmaya baģlanmıģtır. Raylı Sistem araçlarının güzergah boyunca tüm hareketleri, sinyalizasyon sistemi ve makasların durumları ileri teknoloji ile kumanda merkezinden izlenebilmektedir. Raylı Sistem güzergahı üzerinde bulunan tüm sinyalizasyonlarda geçiģ önceliği Raylı Sistem araçlarına verilmiģtir. Kepez - Fatih Mahallesi nden Meydan a uzanan 11.1 kilometrelik 16 duraklı Raylı Sistem hattının ortalama seyir süresi 30 dakikadır. ANTRAY, sabah 06:00 ile gece 23:00 arasında taģımacılık yapmakta, yolcu yoğunluğunun olduğu ile saatleri arasında 5 dakikada bir, diğer saatlerde 8 dakikada bir sefer yapmaktadır. ġehir merkezinde saatte 25 kilometre hızla seyir eden Antray kontrollü yolda ise 70 kilometre sürat yapabilmektedir. K TaĢımacılıkta Demiryolları Ġlimizde tren istasyonu yoktur. Fakat, PTT de ve Pamfilya Tour Seyahat Acentasında otobüs bağlantılı (otobüs+tren) bilet satıģı yapılmaktadır. Antalya Ġlinde demiryolu bulunmamasından dolayı Antalya dan Burdur a kadar otobüs, buradan da sadece Ġstanbul ve Ankara ya trenle gidilmektedir. 349

350 K.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaĢımacılığı K Limanlar Ortadoğu Antalya Liman ĠĢletmeleri A.ġ. (PORT AKDENĠZ) Antalya Limanı 2010 ve 2011 yılı hizmet verileri aģağıda Tablolarda sunulmuģtur. Tablo 123: Antalya Limanına 2010 yılında gelen gemi sayıları Limanın Hizmet Sunduğu Gemilerin Tipleri Maksimum Büyüklükleri (GRT) Gelen Gemi Sayısı (2010 yılı verileri) Yıllık Aylık Ortalama Ortalama KONTEYNER GEMĠLERĠ YÜK GEMĠLERĠ YOLCU GEMĠLERĠ TOPLAM Kaynak: Ortadoğu Antalya Liman ĠĢletmeleri A.ġ.(PORTAKDENĠZ),

351 Tablo 124: Antalya Limanına 2011 Yılında Gelen Gemi Sayıları Limanın Hizmet Sunduğu Gemilerin Tipleri Maksimum Büyüklükleri (GRT) Gelen Gemi Sayısı (2011 yılı verileri) Aylık Yıllık Ortalama Ortalama KONTEYNER GEMĠLERĠ YÜK GEMĠLERĠ YOLCU GEMĠLERĠ TOPLAM Kaynak: Ortadoğu Antalya Liman ĠĢletmeleri A.ġ.(PORTAKDENĠZ),

352 Tablo 125: Antalya Hava Limanı 2011 Yılı Yolcu ve Uçak Trafiği

353 K.3. HABERLEġME Tablo 126: Ġl Genelinde 2011 yılı Santral Hat Kapasiteleri Santral Sayısı Santral Hat Kapasitesi Prensibal Hat Kapasitesi Lokal Hat Kapasitesi Kaynak: Türk Telekom Güney 1 Bölge Müdürlüğü 2011 Ġldeki haberleģme hatlarının görsel kirliliğe neden olmaması için yeraltından geçirme çalıģmaları devam etmektedir. Ġl ve Ġlçe merkezlerinde hatlar genelde yeraltından geçirilmekte ancak köylerde havadan geçirilmektedir. K.4. ĠLĠN ĠMAR DURUMU Yürürlükte bulunan Antalya kentinin 1/25000 ölçekli imar planı 29/05/1997 tarihinde onaylanmıģ olup, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ise 30/08/1998 yılında onaylanmıģtır. Mevcut imar planlarında konut alanı olarak gösterilmiģ ve 18.madde uygulaması yapılmıģ alanlar yerleģik alanın yaklaģık %78 ini oluģturmaktadır. Ġmar uygulaması yapılmıģ alanların bir kesiminin henüz yapılaģmamıģ olduğu bilinmektedir. Merkezi iģ alanlarının kuzeyinde ve kuzey doğusunda yer alan alanlarda da yapılaģmamıģ alanlar bulunmaktadır. Antalya da farklı statülerdeki grupların barınma alanları yoğunlukları net olarak farklılaģmamıģtır. Bu durum aslında tüm ülkede aynıdır. Yoğunluklar imarlı yada imarsız kesimlere göre belirli ortalama yada aralıklar içinde yer alamamaktadır. Yapıların yasal statüsü ile yoğunluğu arasında bir bağlantı yoktur. Bununla birlikte, Antalya nın bazı kentsel kesimlerinde belirli özelliklerden söz edilebilmektedir. Örneğin, kentin imarlı kesimlerinde yoğunluklar ortalamanın çok üstündedir. Bu durum imar planlarında ve imar yönetmeliğinde yapılan değiģiklikler sonucu ortaya çıkmıģtır. Yeni yapılanmaya açılan kesimlerde yoğunluklar düģük olmakla birlikte, imar haklarına göre giderek artma gösterecektir. Ġmarsız kesimde yoğunluklar düģük veya kent ortalaması düzeyindedir. DüĢük yoğunluklu yapılanmalarda benimsenmektedir. ĠLĠMĠZDE 2011 YILINDA YAPILAN YAPI DENETĠMĠ ÇALIġMALARI VE BUNDAN SONRA YAPILMASI PLANLANAN ÇALIġMALAR: Yapı Denetim ġubesi Faaliyet Alanı Ve Yapılan ÇalıĢmalar: Yapı Denetim Kanunun uygulanmasına iliģkin olarak ortaya çıkabilecek ihtilaflar, tarafların yapı denetimi konusundaki her türlü müracaatları, öncelikle Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğümüz bünyesinde, Bakanlık uygun görüģü alınarak belirlenmiģ personelden müteģekkil yapı denetimi çalıģma birimi tarafından incelenerek sonuçlandırılmaktadır. Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğümüz, bu görevlerin yürütülmesi için personelin eğitimi ve gerekli donanımın sağlanması da dâhil olmak üzere gereken her türlü tedbirleri almıģtır. 353

354 Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğümüz bünyesinde görev alan teknik elemanlardan teģkil edilen Yapı Denetimi ÇalıĢma Birimlerinin görev ve yetkileri Ģunlardır: a)yapı Denetim KuruluĢlarının faaliyetlerini inceleyerek sonuçlarını Ġl Yapı Denetim Komisyonuna bildirmek, b)yapı Denetim KuruluĢlarının Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak görevlerini yürütmelerini temin etmek üzere inceleme, araģtırma ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunmak, c)yapı Denetimi faaliyeti, sebebiyle yapı denetim kuruluģu, yapı sahibi, denetçi mimar ve denetçi mühendis, kontrol ve yardımcı kontrol elemanları, yapı müteahhidi, Ģantiye Ģefi, laboratuar sahibi ve sorumluları ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek ihtilafların halline yardımcı olmak, ç)yapı Denetim Komisyonunca Kanun, Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde verilebilecek diğer görevleri yerine getirmek. Ġl ve ilçelerimizde Yapı Denetim Sistemine kayıtlı olan 57 adet yapı denetim kuruluģu bulunmaktadır. Bunlardan 14 tanesinin belgeleri iptal edilmiģ, 6 tanesinin faaliyetleri geçici olarak durdurulmuģtur. Ġlimizde halen 37 adet yapı denetim kuruluģu faaliyetlerine devam etmektedir. Yapılan denetimlere ait sayısal veriler aģağıda sunulmuģtur: Denetlenen Yapıların Alanı : metrekare ĠĢ Sayısı : Denetçi Sayısı : 943 Kontrol Elemanı :1.409 Yardımcı Kontrol Elemanı : 49 Toplam Denetlenen Alan Ġçindeki Yüzdesi %6.15 tir. Ayrıca Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğümüz tarafından, yapı denetim kuruluģlarının hesaplarına yapı denetim sistemi üzerinden kontör yüklenmekte, yapı denetim kuruluģlarında görev alacak olan denetçi ve yardımcı kontrol elemanlarının iģe baģlama iģlemleri ve görevden ayrılanların istifa iģlemleri yapılmaktadır. Proje müelliflerinin bilgilerinin güncellenmeleri ve yapı denetim kuruluģlarının aylık denetim bilgisi güncellemeleri de müdürlüğümüzce yapılmaktadır. Ayrıca Yapı Denetim KuruluĢlarının hak ediģ ödemeleri de ġube Müdürlüğümüz tarafından yapılmaktadır tarihinden itibaren Yapı Denetim KuruluĢlarından çalıģmakta olan denetçi mimar ve mühendislerin 5 yılda bir yapmaları gereken belge vize iģlemleri Müdürlüğümüzce yapılmaktadır. Yapı sahibi ile yapı denetim kuruluģu arasında akdedilen sözleģmelerin noter kanalıyla yapılan fesihleri neticesinde, ilgili idaresi tarafından aykırılık bildirilmesi halinde müdürlüğümüz çalıģma birimleri tarafından bu yapı yada yapılar kanun ve yönetmeliklere uygunlukları yönünden incelenmekte; varsa tarafların yada ilgili idaresinin kusurları Ġl Yapı Denetim Komisyon BaĢkanlığına bildirilmektedir. 354

355 Yapı denetimi faaliyeti sebebiyle yapı denetim kuruluģu, yapı sahibi, denetçi mimar ve denetçi mühendis, kontrol ve yardımcı kontrol elemanları, yapı müteahhidi, Ģantiye Ģefi, laboratuar sahibi ve sorumluları ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek ihtilaflar ve diğer Ģikayetler müdürlüğümüz çalıģma birimlerince iģleme alınmakta ve çözülmeye çalıģılmaktadır. Ġlimizde faaliyet gösteren yapı denetim kuruluģlarının büro denetimleri yılda en az 2 kez, Ģantiye denetimleri de yılda en az 6 kez müdürlüğümüz büro ve Ģantiye çalıģma birimi tarafından denetlenmektedir. Ayrıca Yapı denetim kuruluģlarının izin belgelerinin vize iģlemleri 3 yılda bir yapıldığından, üzerlerindeki iģlerin örnekleme yoluyla kanun ve yönetmeliklere uygunlukları denetlenmektedir. Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğümüz tarafından oluģturulan çalıģma birimleri tarafından 2011 yılı içerisinde; Ġlimiz dahilindeki Yapı Denetim KuruluĢlarının büroları 81 defa, Ģantiyeleri ise 85 kez denetlenmiģtir. Ayrıca 8 adet yapı denetim KuruluĢunun vize iģlemleri, 10 âdetinin ise adres değiģikliği iģlemleri yapılmıģtır yılına ait il ve ilçelerimizdeki yapı denetime tabi inģaatlardan 71 tanesinin fesih, aykırılık bildirimi ve Ģikâyet sonucu incelemeleri sonuçlandırılmıģtır. Aynı zamanda firmalarda görev yapmakta olan denetçi ve kontrol elamanlarının iģe baģlama ve istifa iģlemleri gerçekleģtirilmiģtir. YAPI DENETĠM ġġrketlerġnġn BÜRO DENETĠMLERĠNDE KARġILAġILAN SORUNLAR: Proje Kontrol Formlarının dosyasında bulunmadığı veya eksik doldurulduğu ( Yönt. 5. madde 3. fıkra bendi) Denetçi Mimar ve Denetçi Mühendislerin sorumlulukları altındaki iģlerden bilgi sahibi olmaları konusunda, yapı denetim kuruluģlarınca aylık bilgilendirme çizelgelerinin hazırlanarak ilgili personele tebliğ edilmediği (Yönt. 16. maddesi, 4.fıkrası) Denetçi Mimar ve Denetçi Mühendislerin sevk ve idaresi altında bulunan yardımcı kontrol elemanlarının sorumluluklarını aylık raporlar halinde Yapı Denetim ġti. ne sunmadıkları (Yönt. 16. maddesi, 5.fıkrası) Zemin etüdü raporlarının bir nüshasının dosyasında olmadığı, Yapı sahibi adına kesilmesi gereken hakediģ faturalarının bazen müteahhit adına düzenlendiği, Vefat, hastalık, izin, istifa v.b. nedenlerle denetçi mimar, denetçi mühendis, kontrol elemanlarından birinin yapı ile iliģkisinin kesilmesi halinde 3 iģ günü içinde seviye tespit tutanağı düzenlenerek ilgili idareye verilmediği, (En son yapılan değiģiklikle bu süre 6 iģ gününe çıkartılmıģtır.) HakediĢ eki personel bildirgelerinin dosyasında bulunmadığı, Yapıya iliģkin onaylı projelerin eksik olduğu, Yapı denetim hizmet sözleģmelerindeki tarafların imzalarının eksik olduğu, YĠBF deki personel değiģikliklerine iliģkin seviye tespit tutanaklarının düzenlenmediği, Yapı denetim kuruluģunca ilgili personelin görevinden ayrılmasını takip eden 30 iģ günü içinde görevlendirilen aynı statüdeki yeni personel için, yapının göreve baģlama anındaki durumunu gösteren form-18 e uygun seviye tespit tutanağının düzenlenerek durumun ilgili idareye bildirilmediği (Yönt. 16. maddesi, 6.fıkrası) 355

356 YAPI DENETĠM ġġrketlerġnġn ġantġye DENETĠMLERĠNDE KARġILAġILAN SORUNLAR : ġantiyede taģıyıcı sistem beton dökümleri sırasında Ģantiye Ģefinin sahada bulunmadığı, ġantiye Ģefinin görevini aksattığı, Yapı denetim firmalarının bazılarının bunu tutanak düzenleyerek ilgili idaresine bildirmediği, Bazı Ģantiyelerde beton döküm sırasında beton numunelerin sorumlu laboratuar elemanları tarafından alınmadığı, yapı denetim yardımcı kontrol elemanı tarafından alınarak laboratuara teslim edildiği, ilgili laboratuarın yazı ile uyarıldığı, Yapı denetim kontrol elemanlarının inģaat ile ilgili evrakları (ruhsat eki projeler, yapı ruhsatı vb.)yanında bulundurmadığı, tespit edilmiģtir. ġantiye defterlerinin eksik düzenlendiği, Betondan numune alacak olan laboratuar görevlisinin beton dökülmeye baģladıktan sonra Ģantiyeye geldiği, Küçük ġantiyelerde iģ güvenliği tedbirlerinin yetersiz kaldığı, -Uyarı levhaları konulmadığı, -Baret kullanılmadığı, -ġantiye güvenliğinin alınmadığı, -Emniyet kemeri takılmadığı vs., -Ġlgili yapı denetim firması, ġantiye ġefi ve müteahhidin bu konular üzerinde yeteri kadar durmadıkları görülmüģtür. -Bu konunun önemi yapılan denetimlerde sürekli hatırlatılmaktadır. Yapı Denetim Firmaları tarafından düzenlenen kalıp, demir ve beton döküm tutanaklarının, sorumluluğu olan Denetçi Mimar, Denetçi Mühendis ve kontrol elemanları tarafından imzalanmadığı veya imzaların eksik olduğu, Beton Dökümünden önce yapı denetim kuruluģunca düzenlenmesi gereken kalıp ve demir kontrol tutanağının düzenlenmediği, Betondan numune ve slump alacak olan laboratuar görevlisinin yanında gerekli teçhizatın bulunmadığı, Tablo 127: Yapı Denetim Firmaları NO FĠRMA ADI ADRESĠ TELEFON ASPENDOS ADALYA ADIM ADALYA ARTI Saray Mah.Kültür Cad.Naznur Apt. No:7 Kat:3 D:6 Alanya/ANTALYA Meydankavağı Mah. Avni Tolunay Cad. No:53/A-ANTALYA Meydankavağı Mah. Avni Tolunay Cad. No:53/ANTALYA ADALYA Meydankavağı Mah. Avni Tolunay Cad.No:53/ANTALYA AKADEMĠ BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ALANYA BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR. - ġekerhane Mah.Eczacılar Cad. Azakoğlu Apt. No:6/7 ALYAP 455 Alanya/ANTALYA Evliya Çelebi Cad. M. Ġbrahim Doğaner Apt. No:40 D:6 ANADOLU 27 ANTALYA ANATALYA Kızılarık Mahallesi Köroğlu Cad. Çil Apt. No:53 K:1/

357 MuratpaĢa / ANTALYA 75 ANTALYA BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ASKULE FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. Dutlubahçe Mah. 773 Sokak Seçkin ĠĢ Mrz. No:17 D:5- ANTALYA ASTAN BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ASTEPE BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ASTUREM BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ATM PınarbaĢı Mah.12.Cad. Akdeniz Apt.No:11/2-3 -ANTALYA AYDEK AKD. BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR PınarbaĢı Mh. Atatürk Bl. Gökaylar Apt. No:66 Kat:2/6 AYDEMĠR 681 ANTALYA Güllerpınarı Mah.Asım TokuĢ Cad.B-Blok Ġlke Apt.No:91/1 BATI 488 ALANYA BELDE FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. Fener Mh.Tekelioğlu Cad. Astur Sitesi A1 Blok No:78/ ANTALYA 436 BELEK BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR BĠLGÜTAY Atatürk Cad. Balta 2 Ishanı No:11/1 Alanya/ANTALYA CANDAġ Ulus Mah. Orhan Veli Cad. No:46/2 ANTALYA CRE Zerdalilik Mah.Burhanettin Onat Cad. AyĢe Manavoğlu Apt. No:86 K:2- ANTALYA ÇAĞDAġ BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR ÇAĞLAYAN AĢağıhisar Mah. Hisar Cad. No:49 -Manavgat/ANTALYA DEN-YAP BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR DEN-YAPIM AĢağı Hısar Mah Sk. No : 1- Manavgat/ANTALYA DĠNAMĠK BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR DÜDEN MuratpaĢa Mah. 579 Sok. No 4-A Kat 3 MuratpaĢa/ ANTALYA DÜZLEM Öğretmen Evleri Mah. Atatürk Bul. Murat AfĢin Apt. No 132 Kat 1 Daire 5 Konyaaltı/ANTALYA EMĠN ÖZEN ÇaybaĢı Mah.1355.Sok. Özen Apt.No:1/2 ANTALYA ERSA Toros Mah Sok. 15/10 K:2-3 ANTALYA ĠMGE KESKĠN KUK ġirinyalı Mah. Özgürlük Bul Sokak Görkem Apt. No:4 ANTALYA KıĢla Mah. Milli Egemenlik Cad. 41. Sokak Keskin ĠĢ Merkezi No:6/3-ANTALYA FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. Tahılpazarı Mah.Adnan Menderes Bul. 470 Sokak K.Erkal ĠĢ Merkezi 4/36 ANTALYA KUTAY Atatürk Cad. Balta 2 Ishanı No:11/3 Alanya/ANTALYA LARA BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR LĠKYA AĢağı Hisar Mah.4504 Sok. No:13 Manavgat/ANTALYA

358 314 MANAVGAT BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR MEKANĠK Evliya Çelebi Cad. Küçükbarut Apt. No:4/A- ANTALYA MEZON Arapsuyu Mah. Atatürk Bulvarı Ata Apt. No:119/9- Konyaaltı/ANTALYA MK Gürsu Mah. 304 Sokak No:23/01-Konyaaltı/ANTALYA MTR MÜHENDĠSL ER ÖMÜRHAN ORTA AKDENĠZ PERGE FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. Zerdalilik Mah. Balıkçıoğlu Cad.1382 Sk H.M.Motorcu Apt. No:37 Kat:1/5 ANTALYA Meydankavağı Mah. Avni Tolunay Cad. B Blok No:77/4- ANTALYA Meltem Mah. Meltem Bul. Batıkent Sitesi No:5 Kat:4 Daire:7- ANTALYA FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. KadıpaĢa Mah. Bostancıpınarı Cad. Cimrin ĠĢhanı No:202 Alanya/ANTALYA Zerdalilik Mah Sokak Kibirya Sitesi B Blok No:8/1 ANTALYA SAĞLAM Evliya Çelebi Caddesi Küçükbarut Apt. No:4/1 ANTALYA SAHĠL SEÇKĠN SEFA YeĢilbahçe Mah. Avni Tolunay Cad. Baysal Apt. No:68/7 ANTALYA Dutlubahçe Mah. 773 Sokak Seçkin ĠĢ Mrz. No:17 D:5- ANTALYA Zerdalilik Mah.Burhanettin Onat Cad. AyĢe Manavoğlu Apt. No:86/6 MuratpaĢa/ANTALYA SĠDE Yukarı Pazarcı Mh Sk. No:3/1 Manavgat/ANTALYA ġelale AĢağıhisar Mah Sokak Hatipoğlu ĠĢhanı No:110 Manavgat/ANTALYA TALYA BELGESĠ ĠPTAL EDĠLMĠġTĠR. - TOROS FAALĠYETĠ GEÇĠCĠ OLARAK DURDURULMUġTUR. YeĢilbahçe Mh. Portakal Çiçeği Bul. Ġncikent Sit. C Bl. No: MuratpaĢa/ANTALYA YeĢilbahçe Mah.Metin Kasapoğlu Cad.ArkadaĢ Apt. No:69 Kat TURAY D.4-MuratpaĢa/ANTALYA UĞUR 537 TUNCEL MuratpaĢa Mah. 579 Sok. No 4-A Kat 2 -MuratpaĢa/ANTALYA Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

359 K.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI Grafik 11. Baz Ġstasyonu Sayıları Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü, 2010 Tablo 128: Baz Ġstasyonları Sayısı MERKEZ 346 MURATPAġA 590 KEPEZ 277 KONYAALTI 249 DÖġEMEALTI 43 AKSU 99 ALANYA 380 AKSEKĠ 34 DEMRE 26 ELMALI 31 FĠNĠKE 39 GAZĠPAġA 34 GÜNDOĞMUġ 14 ĠBRADI 4 KALE 14 KAġ 81 KEMER 235 KORKUTELĠ 54 KUMLUCA 67 MANAVGAT 285 SERĠK 225 TOPLAM 2634 Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü,

360 KAYNAKLAR - Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, Antalya Çevre Durum Raporu, TEĠAġ, Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü, Türk Telekom Müdürlüğü, D.H.M.Ġ Antalya Havalimanı BaĢ Müdürlüğü, Deniz MüsteĢarlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, Ġl Emniyet Müdürlüğü, DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd

361 L. YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS L.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA L.1.1. Kentsel Alanlar Yürürlükte bulunan Antalya kentinin 1/25000 ölçekli imar planı 29/05/1997 tarihinde onaylanmıģ olup, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ise 30/08/1998 yılında onaylanmıģtır. Mevcut imar planlarında konut alanı olarak gösterilmiģ ve 18.madde uygulaması yapılmıģ alanlar yerleģik alanın yaklaģık %78 ini oluģturmaktadır. Ġmar uygulaması yapılmıģ alanların bir kesiminin henüz yapılaģmamıģ olduğu bilinmektedir. Merkezi iģ alanlarının kuzeyinde ve kuzey doğusunda yer alan alanlarda da yapılaģmamıģ alanlar bulunmaktadır. L Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri Antalya kentinin kendi grubundaki kentler arasında ekonomik geliģme hızının yüksek olması, istihdam olanakları, ılıman bir iklime sahip olması, doğal ve tarihi zenginlikleri Antalya yı yalnız Türkiye içinde değil yurt dıģında da yerleģilebilir kentler arasında öncelikli sıraya sokmuģtur. Kentlerin geliģmesinde 3 temel eģik bulunmaktadır: 1) Doğal EĢikler Tarım toprakları Sulama, taģkın ve su kaynakları Eğim, topoğrafya Jeolojik durum Doğal sit ve siluet değerleri 2) Ġdari EĢikler Yasal ve yönetimsel sınırlar 3) Ekonomik EĢikler Belediye yatırımları (Bütçe ve finansman durumu) Kamu kuruluģları yatırımları Ġdari ve ekonomik eģikler ülkesel ve bölgesel verilere ve siyasi tercihlere bağlı olarak aģılabildiği, bu eģiklerden bazıları aģılabilir olduğu halde, bazıları kesinlikle aģılamayan eģiklerdir. Örneğin; idari ve ekonomik eģikler ülkesel ve bölgesel politikalara göre aģılabildiği halde, jeolojik eģik hiçbir Ģekilde aģılamayacak eģiktir. Yapılan analiz çalıģmalarıyla bu eģiklerin kentsel geliģme açısından durumları incelenmiģ, bu eģiklerden; - Ġçme su kaynakları koruma alanları eģiği, yer altı su kaynakları eģiği ve taģkın alanları eģiği hiçbir Ģekilde aģılamamaktadır. 361

362 - Eğim, topoğrafya ve jeolojik durum açısından bazı adımlar dıģında önemli bir eģik değildir. - Ġdari eģikler ülke kentsel geliģimi ile ilgili bir genel düzenleme yapılmadan hiçbir Ģekilde aģılamayacağından dolayı bu nedenle hareket sınırları alanı Antalya Belediyesi mücavir alan sınırlarına bağlıdır. - Toprak ve sulu tarım eģikleri açısından geliģmeye açılacak alanlar hakkında ön bilgiler alınarak hazırlanan plan önerileri hakkında ilgili kamu kuruluģlarının uygun görüģü alınması gerekmektedir. Kıyı uzunluğu 640 km olan Antalya da ĢehirleĢme daha çok kıyıya yakın yerlerdedir. EĢsiz kıyı güzelliği nedeni ile kent kıyıya paralel olarak geliģmektedir. Ayrıca kentin kuzey kısımlarında tarım yapılmakta ve buralara konut talebi olmaktadır. L Kentsel Büyüme Deseni Konyaaltı varyantının kuzeyinde bulunan bölge önemli yer altı su kaynaklarının bulunduğu yerdir. Burası iskan dıģı yeģil alan olarak korumaya alınması gerekirken yapılaģmanın önüne geçilememiģtir Kentte yerleģim alanları için uygun bölgeler Konyaaltı varyantı ile liman arasında ki bölge, Mazı Dağı diye adlandırılan gecekondu bölgesinden güneye doğru olan bölge ile Kepez Elektrik Santralinin üst tarafında ki organize sanayi bölgesinin karģı taraflarıdır. L Planlı Kentsel GeliĢme Alanları Antalya da planlı olarak geliģmiģ alan olarak bugün Meltem Mahallesi diye adlandırılan bölge, Konyaaltı varyantı ile liman arasında ki bölge ve Lara bandı üzerinde kurulan Örnekköy tatil siteleridir. BeĢ yıldızlı Falez ve Sheraton otellerinin kurulması, altyapı hizmetlerinin buraya yoğun gitmesi ve ayrıca buraya yakın üniversite kampüsünün bulunması buralarda bir geliģme alanı ortaya çıkarmıģtır. Antalya nın en büyük plajı olan Konyaaltı plajına yakın olmasından dolayı liman ile Konyaaltı varyantı arasında ki bantta geliģme eğilimi doğmuģtur. Antalya nın ikinci büyük plajı olan Lara plajına yakınlıktan dolayı Lara bandında beģ yıldızlı oteller ve tatil siteleri yoğunlaģmıģtır. Ayrıca Ģehrin kuzeyinde göç yoluyla gelerek Ģehre yerleģenlerin oluģturduğu Mazı Dağı civarındaki gecekondu bölgeleride kentin geliģme alanlarına dahil edilmiģtir. Kepez Elektrik Santralinin kuzeyinde ve organize sanayi bölgesine yakın olan bölgede eğimin 0 ile %5 arasında olması ve Antalya daki yoğun konut talebi yüzünden Kuzeykent diye bir uydu kentin doğmasına sebep olmuģtur. L Kentsel Alanlarda Yoğunluk Antalya da farklı statülerdeki grupların barınma alanları yoğunlukları net olarak farklılaģmamıģtır. Bu durum aslında tüm ülkede aynıdır. Yoğunluklar imarlı yada imarsız kesimlere göre belirli ortalama yada aralıklar içinde yer alamamaktadır. Yapıların yasal statüsü ile yoğunluğu arasında bir bağlantı yoktur. Bununla birlikte, Antalya nın bazı kentsel kesimlerinde belirli özelliklerden söz edilebilmektedir. 362

363 Örneğin, kentin imarlı kesimlerinde yoğunluklar ortalamanın çok üstündedir. Bu durum imar planlarında ve imar yönetmeliğinde yapılan değiģiklikler sonucu ortaya çıkmıģtır. Yeni yapılanmaya açılan kesimlerde yoğunluklar düģük olmakla birlikte, imar haklarına göre giderek artma gösterecektir. Ġmarsız kesimde yoğunluklar düģük veya kent ortalaması düzeyindedir. DüĢük yoğunluklu yapılanmalarda benimsenmektedir. L Kentsel Yenileme Alanları Kentin Yenilenme, Kentsel yenileme den farklı olarak arkasına rant desteğini alan, istem sunu değerlerini gözeten ve kentin/kentlerin farklı bölgelerinde, parsel ölçeğinde ortaya çıkan bir olgudur. Antalya da bu olgu süregelmektedir. Merkezi iģ alanlarında çöküntü alanı sayılabilecek, önemli büyüklükte kent parçalarında yenileme planları yapılmıģtır. L Endüstri Alanlarda Yer Seçimi Bu alt baģlık Sanayi ve Teknoloji ana baģlığı altında incelenmiģtir. L Tarihi,Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar Bu alt baģlık Flora Fauna ana baģlığı altında incelenmiģtir. L.1.2. Kırsal Alanlar L Kırsal YerleĢme Deseni ġehirleģmenin uzanamadığı kırsal kesimlerde genellikle tarımla uğraģılmaktadır. Kırsal yerleģim kentin doğu tarafında Aksu'ya doğru yayılmıģ vaziyettedir. Bu kesimlerde yerleģim genellikle geniģ arazi üzerine kuruludur. L Arazi Mülkiyeti Antalya anakentinde önemli büyüklüklerde vakıf ve hazine arazileri bulunmaktadır. Bu araziler kuzey kesimde Organize Sanayi Bölgesinin doğusunda ve Havaalanının kuzeyinde kümelenmiģtir.bu araziler kentin geliģme stratejilerinde önemli yönlendiricilerdir. L.2. ALTYAPI Bu konu Altyapı, UlaĢım ve HaberleĢme ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. L.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ L.3.1. Kamu Binaları Kentte kamu binaları genellikle Güllük Caddesi üzeri, Vatan Bulvarı üzeri, Gazi Bulvarı üzeri ve Namık Kemal Bulvarı üzeri, Cumhuriyet Caddesi üzeri ve Atatürk Caddesi ile çevre yolu üzerinde yer almıģtır. Kamu binaları genellikle ulaģımın kolay olduğu ve vakıf arazilerinin büyük alan kapladığı yerlerde kurulmuģtur. 363

364 L.3.2. Okullar Tablo 129: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ve Özel) GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Resmi+Özel) TÜRÜ OKUL SAYISI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI DERSLĠK SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO ORTAÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü 2010 Tablo 130: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ) TÜRÜ GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Resmi) OKU L SAYI SI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM DERSLĠK SAYISI OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO ORTAÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü

365 ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK Tablo 131: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları ( Özel ) GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Özel) TÜRÜ OKUL SAYISI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM DERSLĠK SAYISI OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO ORTAÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü 2010 Tablo 132: Eğitim Öğretim Yılı Okul Tablosu ANTALYA ĠLĠ EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (RESMĠ) OKUL TÜRÜ ANAOKULU ĠLKÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ GENEL TOPLAM

366 ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK ANTALYA ĠLĠ EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (ÖZEL) OKUL TÜRÜ ANAOKULU ĠLKÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ 1 1 GENEL TOPLAM ANTALYA ĠLĠ EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (RESMĠ+ÖZEL) OKUL TÜRÜ ANAOKULU ĠLKÖĞRETĠM GENEL LĠSE MESLEK LĠSESĠ GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü,

367 ANTALYA ĠLĠ OKUL, ÖĞRENCĠ VE ÖĞRETMEN TABLOSU (RESMĠ) OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ORTAÖĞRETĠM ĠLÇE ADI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI MURATPAġA KEPEZ KONYAALTI AKSU DÖġEMEALTI AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK GENEL TOPLAM * Anasınıfı Öğrenci Sayıları Okul Öncesi Bölümünde GösterilmiĢtir. Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü,

368 Tablo 133: Antalya Ġli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Resmi) ANTALYA ĠLĠ OKUL, ÖĞRENCĠ VE ÖĞRETMEN TABLOSU (ÖZEL) ĠLÇE ADI OKUL SAYISI OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ORTAÖĞRETĠM DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI MURATPAġA KEPEZ KONYAALTI AKSU DÖġEMEALTI AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK GENEL TOPLAM * Anasınıfı Öğrenci Sayıları Okul Öncesi Bölümünde GösterilmiĢtir. * Okul Öncesi SHÇEK Öğrencisi Okul Öncesi Öğrencisine Dahil EdilmemiĢtir. Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü,

369 Tablo 134: Akdeniz Üniversitesi Öğrenci Sayısı (2011) 1- FAKÜLTELER Sıra No Adı Bulunduğu Yer Ġl/Ġlçe Kayıtlı Öğrenci Sayısı 1 EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ Antalya Merkez EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ Antalya Merkez FEN FAKÜLTESĠ Antalya Merkez GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESĠ Antalya Merkez HUKUK FAKÜLTESĠ Antalya Merkez ĠĠBF Antalya Merkez ĠLETĠġĠM FAKÜLTESĠ Antalya Merkez MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ Antalya Merkez SU ÜRÜNLERĠ FAKÜLTESĠ Antalya Merkez TIP FAKÜLTESĠ Antalya Merkez ZĠRAAT FAKÜLTESĠ Antalya Merkez ALANYA ĠġLETME FAKÜLTESĠ Antalya/Alanya TURĠZM FAKÜLTESĠ Antalya Merkez DĠġ HEKĠMLĠĞĠ FAKÜLTESĠ Antalya Merkez * 15 ALANYA MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ Antalya/Alanya * 16 ALANYA EĞĠTĠM FAKÜLTESĠ Antalya/Alanya * 17 ĠLAHĠYAT FAKÜLTESĠ Antalya Merkez * * Henüz öğrenci alımı yapılmamıştır. 369

370 2- LĠSANS DÜZEYĠNDEKĠ YÜKSEKOKULLAR Sıra No Adı Bulunduğu Yer Ġl/Ġlçe Kayıtlı Öğrenci Sayısı 1 DEVLET KONSERVATUVARI Antalya Merkez BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR YO Antalya Merkez ANTALYA SAĞLIK YO Antalya Merkez AYġE SAK UYGULAMALI BĠLĠMLER YÜKSEK OKULU Antalya Merkez * 5 YABANCI DĠLLER YÜKSEKOKULU Antalya Merkez * * Henüz öğrenci alımı yapılmamıģtır. 3- ÖNLĠSANS (Ġki yıllık yüksekokullar) Sıra No Adı 370 Bulunduğu Yer Ġl/Ġlçe Kayıtlı Öğrenci Sayısı 1 ADALET MYO Antalya Merkez 74 2 SAĞLIK HĠZMETLERĠ MYO Antalya Merkez SOSYAL BĠLĠMLER MYO Antalya Merkez TEKNĠK BĠLĠMLER MYO Antalya Merkez AKSEKĠ MYO Antalya/Akseki ALANYA TĠC. VE SANAYĠ MYO Antalya/Alanya ELMALI MYO Antalya/Elmalı FĠNĠKE MYO Antalya/Finike GAZĠPAġA MYO Antalya/GazipaĢa KORKUTELĠ MYO Antalya/Korkuteli KUMLUCA MYO Antalya/Kumluca MANAVGAT MYO Antalya/Manavgat SERĠK MYO Antalya/Serik 408

371 4- YÜKSEK LĠSANS VE DOKTORA EĞĠTĠMĠ VEREN OKULLAR Sıra No Adı Bulunduğu Yer Ġl/Ġlçe Kayıtlı Öğrenci Sayısı 1 SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez GÜZEL SANATLAR ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez 37 5 EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez * 6 TUNCER KARPUZOĞLU ENSĠTÜSÜ Antalya Merkez * 7 AKDENĠZ UYGARLIKLARI ARAġTIRMA ENSTĠTÜSÜ Antalya Merkez * * Henüz öğrenci alımı yapılmamıştır. Kaynak: Akdeniz Üniversitesi, 2010 Toplam Öğrenci Sayısı:

372 ÖZEL HASTANELER DEVLET HASTANELERĠ L.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri Tablo 135: Ġl genelinde Bulunan Sağlık KuruluĢları ADI YATAK SAYISI ANTALYA 600 ALANYA 148 AKSEKĠ 50 GAZĠPAġA 75 MANAVGAT 150 SERĠK 50 SĠDE 150 ELMALI 100 KORKUTELĠ 30 KEMER 30 KUMLUCA 35 FĠNĠKE 100 KAġ 25 KALE 50 AKDENĠZ ÜNV. TI FAK 482 SSK HASTANESĠ 560 AKDENĠZ SAĞLIK VAKFI HAST. 50 ÖZEL ĠNTERHOSPĠTAL HAST 44 ÖZEL ANTALYA HAST. 20 ÖZEL AKDENĠZ HAST. 50 ÖZEL CAN HAST. 50 ÖZEL HAYAT HAST. 90 ÖZEL ANADOLU HAST. 42 ÖZEL BĠLGĠ HAST. 45 Kaynak : Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 L.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Ġl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü kuruluģlarında sosyal tesis bulunmamaktadır. Ancak; kendi bünyesinde bulunan salonlarını ve kendi binalarını sosyal etkinliklerde kullanmaktadır. Kendi bünyesinde, Huzurevi, YetiĢtirme Yurdu, Çocuk Sitesi, Çocuk ve Gençlik Merkezi, Spastik Çocuklar Rehabilitasyon Merkezi ve Toplum Merkezlerinde genç, yaģlı, çocuk ve kadınlarımızın yararlanacakları sosyal etkinlikler, bulundukları kurumların özelliklerine göre yıl boyunca belirli aralıklarla düzenlenmektedir. Ayrıca tüm sakinlerin kurum bünyesi dıģındaki faaliyetlere katılabilmeleri için imkanlar sağlanmaktadır. L.3.5. Endüstriyel Yapılar Bu alt baģlık Sanayi ve Teknoloji ana baģlığı altında incelenmiģtir. 372

373 L.3.6. Göçler ve Hareketli Barınaklar Göçer ve hareketli barınaklar kapsamına giren yapılar Ģantiye binaları ve afet konutları olarak iki türde mevcuttur. Kent içinde en çok Ģantiye binaları olarak karģımıza çıkar. Konut ve diğer yapılarda böyle bir sistemde yapı bulunmamaktadır. L.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler Turizm ana baģlığı altında incelenmiģtir. L.3.8. Bürolar ve Dükkanlar yılları arasında Kalekapısı çarģısı oluģmuģ, Kalekapısı' ndan batıda vilayet konağına, doğudan ve güneyden Yeni Kapı ya kadar Atatürk Caddesi, kuzeyde ġarampol Caddesini takiben bugünkü KıĢlahan Oteline kadar gelmiģtir yılları arasında Kalekapısı ile Belediye ĠĢhanı arasında caddenin güneyinde Ģekerciler çoğunlukta olmak üzere bugünde kullanımını devam ettiren fırın, turģucu, tandırcı, caddenin kuzeyinde ise çerçici, düğmeciler ve kuyumcular yer almıģtır yıllarında Vakıf ĠĢhanı yapılmıģ ve merkezin prestijli alıģveriģ mekanları buraya taģınmıģtır. Vakıf ĠĢhanı nın arkasındaki ayakkabıcılar çarģısı, Ġki Kapılı Han içindeki kullanıcılar, kuyumcular o günden bugüne halen kullanım özelliklerini korumaktadırlar. Yine yılları arasında ġarampol Caddesinde bakkaliye-gıda, lokanta gibi iģyerleri ve ticarethaneler bulunmaktaydı. Kalekapısı ile Vilayet Konağı arasında serbest meslek ve turizm büroları gibi kullanımlar bulunmaktaydı li yıllarda kent nüfusunun daha hızlı artıģına paralel olarak kent merkezinin geliģmesi ve yayılması da hız kazanmıģtır. Özellikle Ali Çetinkaya Caddesi boyunca merkez iģlevleri yer seçmiģ ve tarım ilaçları, tarım aletleri, kuyumcular, bankalar bu aks üzerine yerleģtirilmiģtir. Batıda Kalekapısı ile Konyaaltı varyantı arasında uzanan (Kenan Evren Bulvarı) ve üst gelirlilerin konut alanı olarak geliģen aks boyunca hazır giyim, boya maddesi, butik, Ģarküteri, ev eģyası, lüks inģaat malzemeleri, dekorasyon ve mobilya türü ticaret ve alıģveriģ yerleri ile turizm ve seyahat acentelerinin yerleģtikleri görülmüģtür. Kuzeyde Kalekapısı ile Sigorta Hastanesi arasında uzanan ġarampol Caddesi üzerinde ise ağırlık olarak kentin orta ve alt gelirli kesimlerine hitap eden alıģveriģ, ticari iģ yerleri, beslenme ve eğlence türü hizmet veren iģ yerlerinin yer seçmeleri bir geliģme olmuģtur. Son yıllarda kentin çeģitli yerlerinde lüks alıģveriģ merkezleri yapılmıģ buralarda büro ve dükkanlar kullanılmaya baģlanmıģtır. Büro ve dükkanların dağılımı, batıda Konyaaltı, doğuda Meydan KavĢağı, kuzeyde ise Yener Ulusoy Bulvarına kadar geliģmiģtir. Yoğunluk denizden uzaklaģtıkça azalmaktadır. L.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma Kırsal alanlardaki planlama çalıģmaları köy yerleģik alanlarda yapılmakta olup, tarih ve sayılı Resmi gazetede yayınlanan yönetmelik gereğince köy yerleģik alanları dıģındaki alanlarda plan yapılabilmesi, çeģitli kısıtlamalara tabii tutulmuģtur sayılı Ġmar Kanununun ilgili hükümleri uyarınca köy yerleģik alanı dıģındaki tarımsal alanlarda çevre düzeni planı hükümlerinde aksi bir hüküm yoksa %5 yapılanma koģulu ile max 250 m2 ve max 6.50 m yi geçmeyen 2 katlı konut, kır kahvesi, lokanta tesisi yapılabilir. 373

374 Ayrıca entegre tesisi niteliğinde olmamak kaydıyla konutla birlikte mandıra, kümes, ağıl, su ve yem depoları, hububat depoları, balık üretim tesisleri ve un değirmenleri gibi konut dıģı yapılarda %40 yapılanma koģulu, yapı yüksekliği 6,50 m geçmeyen 2 katı aģmamak Ģartıyla yapılabilir. Bu tesisler hakkında Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve kuruluģları taģra teģkilatlarının uygun görüģü alınması ve baģka bir amaçla kullanılamayacağı hususunda taģra teģkilatlarının uygun görüģü alınması ve baģka bir amaçla kullanılamayacağı hususunda tesis sahiplerince ilgili idareye taahhütname vermesi gerekmektedir. Köy ve mezraların yerleģik alanlarında ve civarında yapılacak ifraz iģlerinde parsel geniģlikleri m den parsel derinlikleri de m den olamaz. Köy yerleģik alanlarında yapılan mevzii imar planlarında yapılanma koģulu 15/30 ve saçak seviyesi 6,50 kat adeti 2 olarak öngörülmektedir. L Yerel Mimari Özellikler Bu konuda Balbey Mahallesi ve Kaleiçi Antalya nın eski kent dokusu hakkında bir fikir verebilir. Balbey yerleģme dokusu, 19. asrın sonuna kadar Anadolu nun geliģmiģ kent ve kasabalarında ki dokularla büyük benzerlik göstermektedir. Orta ve yüksek yol duvarlarıyla bütünleģen yapı strüktürünün karakterize ettiği dıģ mekanlar çoğunlukla Kaleiçi dokusunda da görülmekte ise de, gerek eğitimin daha az oluģu gerekse bahçelerin aile ihtiyaçlarına dönük üretime olanak verecek büyüklükte oluģu dokuyu farklılaģtırmaktadır. Gerek alt gerekse üst katlardaki açık kullanımlar iklimden kaynaklanan ve mimariye özellikler getiren öğelerdir. Aynı iklimsel etkinlik tavan yüksekliklerinde de gözlenebilmektedir. Antalya evlerini tanımak için Antalya nın salt merkezinde dolaģmak yeterli değildir. Çevre ilçelerini ve köylerini de görmek, sonunda genel bir kanaate varmak gerekir. Eski Antalya ilinin çekirdeğini oluģturan hepimizin bildiği bir Kaleiçi evleri veya bir Akseki-Ġbradı, KaĢ, Kalkan, Alanya evleri kendilerine has mimari üslup ve malzeme farklılığı arz eder. Malzemesinde ortak bir husus vardır ki oda iklim koģullarına uygun yapılaģma tekniğidir. Bu nedenle tümünün Akdeniz mimarisi özelliği taģıdığını söyleyebiliriz. Günümüzde halen bir çoğu yaģamakta olan Kaleiçi evlerinde büyük konaklar az sayıdadır ve Anadolu nun diğer yöresindeki evler gibi haremlik, selamlık bölme yerine ataerkil ailelerin barınabileceği avlulu ve geniģ evler olarak mütevazi bir ailenin barınabileceği iki odalı, sofalı, iki katlı yapılar olarak da halen yaģamaktadır. Sokaklarda ev duvarlarına paralel bulunan su arkları da bahçe sulamasında kullanılacak suyun teminini sağlar. Bahçe ile birleģen açık sofalarda günlük yaģamın devam ettiği kullanım alanları mevcuttur. Antalya evlerinin üst katları günlük yaģamın sürdüğü mekanlardır. Genellikle bu katta odalar sofaya açılmaktadır. Evlerin bulunduğu sokaklar ise zemin katlar parsel sınırında ki düzensizlik ile biçimlenirken, üst katlarda cumbalar ve çıkmalarla yapılan düzenlemeler hem evin parselde ki düzensizliğini gidererek düzgün bir mekan oluģturmuģ hem de sokaklara ayrı bir profil kazandırmıģtır. Kaleiçi nde sokaklar diğer tüm eski kent dokularının da gözlendiği gibi taģıta değil insan ve atlı trafiğine yetecek geniģlikte biçimlenmiģtir. Genellikle dar olan sokakların köģelerine rastlayan yapılarda, kesme taģtan bir çoğunun üçgen alınlığında nebati motifli moliet desenler ile her biri sanat eseri olarak yapılmıģ planlı köģeler görülür. Dar bir yol görkemli bir binayı kullanarak çatal yola dönüģebilir. 374

375 L Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller Antalya da yöreye özgü bir yapı malzemesi kullanılmamaktadır. Genelde betonarme ve çelik karkas yapı malzemesi kullanılmaktadır. L.4. SOSYO-EKONOMĠK YAPI L.4.1. ĠĢ Alanları ve ĠĢsizlik Antalya ili genelinde turizm ve tarıma (seracılık) dayalı iģ alanları yağunluktadır. L.4.2. Göçler Antalya ili 1950 lere kadar göç veren bir il iken 1960 lardan sonra göç almaya baģlamıģlardır döneminde Türkiye de en çok göç alan iller sıralamasında Ġstanbul, Ġzmir, Ankara ve Bursa nın ardından beģinci sırada yer almaktadır. Bu dönemde bölgede yer alan illerden Burdur unda göç çekim merkezi haline geldiği, Isparta nın ise göç verme kapasitesinin arttığı görülmektedir. DPT tarafından yapılan araģtırmalarda göç edenlerde ücretli oranının yüksek olduğu tarım sektöründe istihdam edildiği, bunu hizmetler sektörünün izlediğini göstermektedir. Ġlde turizmin geliģmiģ olması göç eden nüfus için bu alanda tarım kesimine eģit bir istihdam olanağı sağlamaktadır. Göç olayının ardından ilde pek çok sorun ortaya çıkmıģtır. En büyük sorun ise gecekondulaģmadır. Kepezüstü ve Mazı Dağı ile Ferrokromun arka taraflarında gecekondulaģma meydana gelmiģtir. Ayrıca il içinde iģsizlik ortaya çıkmakta ve marjinal iģlerde çalıģanların sayısı artmaktadır. Yoğun konut talebi yüzünden ilde sağlıksız bir yapılaģma ortaya çıkmakta, yeģil alanlar katledilmekte ve azalmaktadır. Gecekondu semtlerinde oturanlar genelde yakacak olarak kömür kullandıklarından kıģ mevsiminde ortaya çıkan hava kirliliğinin baģlıca kaynağını oluģturmaktadır. Ġl nüfusundaki artıģın, doğal nüfus artıģından çok ülke içi göç hareketinden kaynaklandığı ve Antalya nın, Türkiye nin en çok göç alan illerinden biri olduğu bilinmektedir. Diğer yandan da Antalya giderek dıģ göç alan bir kent olma özelliği kazanmaktadır L.4.3. Göçebe ĠĢçiler (Mevsimlik) Antalya da temel tarımsal faaliyetlerin toplama aģamasında sürat ve yoğun emek gereksinmeleri mevsimlik iģçi talebini yükseltmektedir. Bu talebi dağ köylerini nüfusu kısmen karģılamakta, talep fazla ise Konya, Isparta, Burdur, Ġçel gibi çevre illerden karģılanmaktadır. Ġlde turizm mevsiminin Ekim ayında bitmesi yüzünden bu kesim talebini oluģturduğu mevsimlik göçünde istatistiklerde Antalya nüfusundan görülmesine yol açmaktadır. 375

376 Tablo 136: Ġl Geneline Ait TaĢınmaz Mal Durumu Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altında Tescilli ĠliĢikli ĠLÇE ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ Demre , , ,00 DöĢemealtı , , ,00 Elmalı , , ,00 Finike , , ,00 KaĢ , , ,00 Kemer , , ,00 Kepez , , ,00 Konyaaltı , , ,00 Korkuteli , , ,00 Kumluca , , ,00 Akseki , ,00 Aksu , , ,00 Alanya , , ,00 GazipaĢa , , ,00 GündoğmuĢ , , ,00 Ġbradı , ,00 Manavgat , , ,00 MuratpaĢa , , ,00 Serik , , , , , ,00 Kaynak: Antalya Defterdarlığı,

377 Tablo 137: Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, 2009 Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, 2009 [Yapı kullanma izin belgelerine göre] A. Bina sayısı B. Yüzölçümü (m²) C. Daire sayısı Genel toplam Ġkamet amaçlı binalar Toplam Bir daireli binalar Ġki ve daha fazla daireli binalar Halka açık ikamet yerleri Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki binalar Toplam Otel binaları Antalya A B C Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki binalar Ofis (iģyeri) binaları Toptan ve perakende ticaret binaları Trafik ve iletiģim binaları Sanayi binaları ve depolar Kamu eğlence, eğitim, hastane veya bakım kuruluģları binaları Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki diğer binalar Antalya A B C Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

378 L.4.5. Konut Yapım Süreçleri Tablo 138: Kullanım Amacına Göre Yapılacak Yeni ve Ġlave Yapılarda Bina Sayısı (2008) YIL 2008 BÖLGE KODU BÖLGE ADI TR611 Antalya Toplam Bina Ġkamet Amaçlı Binalar/Toplam Ġkamet Amaçlı Binalar/Bir Daireli binalar 887 Ġkamet Amaçlı Binalar/iki veya daha fazla daireli binalar Ġkamet Amaçlı Binalar/Halka açık ikamet yerleri 19 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Toplam 539 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Otel Binaları 122 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Ofis (ĠĢyeri) Binaları 99 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Toptan ve Perakende ticaret Binaları 185 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Trafik ve ĠletiĢim Binaları 7 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Sanayi Binaları ve depolar 42 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Kamu, Eğlence, eğitim,hastane veya bakım kuruluģları Binaları Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Ġkamet Amaçlı Olmayan diğer Binaları Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

379 CC Kod Tablo 139 Kullanım Amacına Göre Konut ve Diğer Alanlar, (2009 Ġlk Dokuz Aylık Toplam) Kullanma Amacı Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Değer (TL) Daire Sayısı Konut Kullanım Alanı(m²) Konut DıĢı Kullanım Alanı(m²) Ortak Kullanım Alanı(m²) YAPI RUHSATI 1 Binalar Bir daireli ikametgah amaçlı binalar Ġki ve daha fazla daireli ikametgah amaçlı binalar Halka Açık Ġkamet Yerleri Otel Vb. Binalar Ofis (iģyeri) Binaları Toptan ve Perakende Ticaret binaları Trafik ve ieltiģim Binaları Sanayi Bianaları ve Depolar Kamu, Eğlence, Eğitim, Hastane, veya bakım KuruluĢları binaları Ġkamet amaçlı Binalar dıģındaki Diğer Binalar. YAPI KULLANMA ĠZĠN BELGESĠ Binalar Bir daireli ikametgah amaçlı binalar Ġki ve daha fazla daireli ikametgah amaçlı binalar Halka Açık Ġkamet Yerleri Otel Vb. Binalar Ofis (iģyeri) Binaları Toptan ve Perakende Ticaret binaları Trafik ve ieltiģim Binaları Sanayi Bianaları ve Depolar Kamu, Eğlence, Eğitim, Hastane, veya bakım KuruluĢları binaları Ġkamet amaçlı Binalar dıģındaki Diğer Binalar Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

380 L.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 1/ Antalya Burdur Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığımızca onaylanmıģtır. Ferrokrom fabrikası civarında oluģan ve hızla geliģen gecekondu bölgelerinde ıslah imar planları ile bu plana uygun sağlıklaģtırma çalıģmaları yapılmıģtır. Gene bu planda Ģehir ulaģımına kent ölçeğinde olumlu çözümler getirilmiģtir. ġehri gecekonduların çarpık görüntüsünden kurtarmak amacıyla tek tip ve dar gelirli vatandaģa hitap eden ucuz konut üretimi düģünülmektedir. L.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ L.5.1. Görüntü Kirliliği Antalya ilinde plansızlıktan kaynaklanan görüntü kirliliği mevcuttur L.5.2. Binalarda Ses Ġzolasyonu Binalarda ses izolasyonunu sağlamak için duvar imalatlarında ses izolasyon malzemesi olarak strafor, ortası boģluklu tuğlalar, taģ yünü, cam elyafı vb. üzürnler kullanılmaktadır. L.5.3. Havaalanları ve Çevresinde OluĢturulan Gürültü Zonları Bu konuda havaalanları kenarlarında ve çevresinde bazı tedbirler alınmıģtır. Havaalanı çevresinde ağaç dikilerek gürültü perdeleri oluģturulmuģ ve askeri havaalanına en az 100 m mesafeye kadar yaklaģma mesafesi öngörülmüģtür. Ayrıca, uçuģ konisi içinde imar yasağı getirilmiģ ve havaalanları çevresinde konutlar dıģında baģka bir yapı yapılmasına izin verilmemiģtir. L.5.4.Ticari ve Endüstriyel Gürültü Endüstri alanları Ģehir dıģında toplanarak bunların Ģehir içindeki olumsuz etkileri azaltılmaya çalıģılmıģtır L.5.5. Kentsel Atıklar Bu alt baģlık Atıklar ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. L.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı Bu konuda yerel yönetimlerin yaptırım gücü vardır. Yerel yönetimler imar planlarında yapı Ģartları olarak plan hükümlerinde bu konuda belli Ģartlar getirebilirler. Binaların ısı yalıtımının sağlanması amacıyla ısı yalıtım malzemeleri uygun inģaat teknikleriyle kullanılmaktadır. 380

381 L.6. NÜFUS L.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğiĢimi Antalya nın hem tarımsal, hem kentsel nüfus olarak Türkiye içindeki payını artırmıģ olması, Antalya nın hem tarımsal hem turizm faaliyetleri bakımından öneminin sürekli olarak çoğalmasıyla yakından ilgilidir. Tablo 140: Nüfus DeğiĢim Oranları ve Nüfus Yoğunluğu Nüfus DeğiĢim Oranları ANTALYA % NÜFUS DEĞĠġĠM ORANI Akseki ,59 Alanya ,83 Elmalı ,29 Finike ,09 GazipaĢa ,32 GündoğmuĢ ,34 KaĢ ,11 Korkuteli ,53 Kumluca ,17 Manavgat ,21 Serik ,97 Demre ,68 Ġbradı ,65 Kemer ,34 Aksu ,02 DöĢemealtı ,63 Kepez ,08 Konyaaltı ,54 MuratpaĢa ,96 Toplam ,05 Açıklama: YerleĢim yerlerine (il, ilçe, belde belediyesi, köy) göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve VatandaĢlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından, 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun, 5393 sayılı Belediye Yasası'nın 8. ve 11. maddeleri ve ilgili diğer mevzuat uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanında yerleģim yerlerine yönelik olarak yapılan; idari bağlılık, tüzel kiģilik ve isim değiģiklikleri dikkate alınmıģtır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

382 Tablo 141: Nüfus DeğiĢim Nüfus Yoğunluğu Yıllara Göre Nüfus Yoğunluğu ( Antalya Ġli ) Nüfus Nüfus Yüzölçüm Yoğunluğu Sayım yılı Toplam Erkek Kadın Km² Yoğunluk* (ADNKS) (ADNKS) (ADNKS) (ADNKS) * yoğunlukları 2000 yılı yüzölçümü kullanılarak hesaplanmıģtır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 Tablo 142: Yıllara Göre Nüfus ArtıĢ Hızı Yıllara göre nüfus artıģ hızı (Antalya Ġli) Sayım yılı Toplam Nüfus ArtıĢ Hızı ( ) 2008 (ADNKS) (ADNKS) (ADNKS) Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

383 L.6.2. Nüfusun YaĢ, Cinsiyet ve EğitimGruplarına Göre Dağılımı Tablo 143: Yıllara Göre Cinsiyet Oranı YILLARA GÖRE CĠNSĠYET ORANI* (Antalya Ġli) Nüfus Sayım yılı Toplam Erkek Kadın Cinsiyet oranı , , , , (1) , , , , , , , , , , (ADNKS) , (ADNKS) , (ADNKS) , (ADNKS) ,60 *Cinsiyet Oranı: Her yüz kadın için erkek sayısıdır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü,

384 Yer DeğiĢtirme Olayları Antalya ilinde geçmiģte göçer yörük nüfusu önemli bir orana sahipti. Göçebe nüfuslar yerleģik yaģama geçerken ya yaylak yada kıģlaklarda yerleģmekte, bazı hallerde her iki yer arasında bölünmektedir. Antalya merkez, Manavgat, Serik, KaĢ, Elmalı, Korkuteli, Kumluca yerleģmelerinin çoğu yerleģmiģ eski göçebelerin oluģturduğu köylerdir. Manavgat ve Serik çevresi göçebeleri Anamas Dağları, BeyĢehir ve Konya taraflarına göç etmekte, Antalya, KaĢ, Kumluca göçebeleri de Elmalı arasında gidip gelmektedir. Antalya ilinde nüfus dinamiği oluģturan doğum, ölüm ve göç süreçlerinden doğum ve ölüm oranları Türkiye ortalamasından düģüktür. Ġlde ki nüfus dağılımını yeniden belirleyen temel süreç göçtür. Antalya ili 1950 lere dek göç veren bir il iken 1960 lardan sonra göç almaya baģlamıģtır. Göç eden nüfus içinde çalıģma yaģlarında yaģların da erkek nüfus oranını yüksekliği dikkat çekmektedir. Antalya ya göç eden nüfus temelde üç bölgeden gelmektedir. Birincisi Isparta, Burdur, Konya ve Ġçel gibi çevre illerdir. Ġkincisi ise Doğu ve Güneydoğu illeridir. Üçüncüsü ise Ġstanbul, Ankara, Ġzmir gibi büyük kentlerdir. Antalya da ki yoğun emek getiren tarım faaliyetlerinin yarattığı mevsimlik iģgücü talepleri, çevre illerden mevsimlik iģ gücü göçlerine neden olmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı, Antalya Bölge Müdürlüğü, Antalya Defterdarlığı, Ġl Sağlık Müdürlüğü, Akdeniz Üniversitesi, Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü

385 M - ATIKLAR Antalya ili mücavir sınırları içerisinde kalan; evsel, ticari ve kurumsal kaynaklı evsel nitelikte atıkların değerlendirilmesi ve uygun yöntemlerle bertarafını sağlamak amacıyla BüyükĢehir Belediyesi tarafından Entegre Atık Değerlendirme, Geri DönüĢüm ve Bertaraf Tesisleri ile Düzenli Depolama Sahası Yapımı ve ĠĢletilmesi iģi nin BüyükĢehir Belediye Encümenince tarihinde ihalesi gerçekleģtirilmiģ ve tarihinde sözleģmesi imzalanmıģtır sayılı Devlet Ġhale Kanunu hükümlerine göre 29 yıl süreyle yap-iģlet-devret modeliyle katı atıkların ve tıbbi atıkların bertarafı amacıyla iģ ve iģlemler yürütülmektedir. Entegre Katı Atık Tesisi Antalya BüyükĢehir Belediyesi sınırları içerisinde kalan; alanların, evsel, ticari ve kurumsal kaynaklı evsel nitelikte ve tesise taģınan katı atıkların ayıklanması, ileri mekanik, biyolojik veya termal iģlemlerden bir veya birkaçını kullanan uygun teknolojiler ile geri kazanılması, enerji elde edilmesi, düzenli depolanması, mevcut katı atık alanının ve arıtma iģletilmesi, kentsel katı atık tanımına girmeyen hastane, tedavi ve önleyici sağlık hizmeti veren birimlerden kaynaklanan tıbbi atıkların toplanması, taģınması ve bertarafına yönelik tıbbi atık sterilizasyon tesisi ile atık pil geçici depolama alanının ve diğer ünitelerin (GiriĢ Kapısı, Güvenlik Kontrol Ünitesi, Atık Kabul Binası, Kantar, Tekerlek Yıkama ve Dezenfeksiyon Ünitesi, Otopark, Gözlem Kuyuları, Laboratuar, Emniyet Çiti, Ġdari Bina, Atölye ve Kumanda Binası, Depo Gazı Toplama ve Değerlendirme Sistemi vs.) oluģturulmasının projelendirilmesi, yapımı, devreye alınması ve iģletilmesini iģlerini kapsar. Entegre Katı Atık Tesisi kapsamında Antalya Ġlinin atıklarının T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Yönetmelikleri ve belirlenen Ģartname hükümleri doğrultusunda bertaraf edilmesi ve depolanması amaçlanmıģtır. Bu amacı tesis etmek için AyrıĢtırma ve Geri DönüĢüm Tesisi, ileri mekanik, biyolojik veya termal iģlem ve teknolojilerden bir veya birkaçını kullanan Geri Kazanım Tesisi, Enerji Üretim Tesisleri, Düzenli Depolama Tesisi, Tıbbi atıkların toplanması taģınması ve bertarafına yönelik Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi ve Atık Pil Geçici Depolama Alanı ile diğer üniteleri (GiriĢ Kapısı, Güvenlik Kontrol Ünitesi, Atık Kabul Binası, Kantar, Tekerlek Yıkama ve Dezenfeksiyon Ünitesi, Otopark, Gözlem Kuyuları, Laboratuar, Emniyet Çiti, Ġdari Bina, Atölye ve Kumanda Binası, Depo Gazı Toplama ve Değerlendirme Sistemi vs.) yapmak iģletmek, mevcut arıtma tesisini ve mevcut katı atık alanını iģletmek çevreye olası kirletici etkilerinin ortadan kaldırılması amaçlanmıģtır. Tıbbi atıklar ise sterilize edildikten sonra Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi nde bertaraf edilecektir N.1. EVSEL KATI ATIKLAR Antalya ili mücavir alan sınırları içinde ve bazı çevre ilçelerden gelen evsel nitelikli katı atıklar Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası nda bertaraf edilmektedir. Antalya Katı Atık Düzenli Depolama Sahası, Kızıllı Köyü TaĢkötü mevkiinde olup, kentin kuzeydoğusunda yer alır ve yaklaģık 100 hektar büyüklüğündedir. Antalya Katı Atık Düzenli Depolama Sahası toplam 6 etap halinde katı atıkların düzenli depolanması amacıyla projelendirilmiģtir. 100 ha lık toplam depolama alanının yaklaģık 65 ha lık alanı düzenli depolama için projelendirilmiģ olup, mevcut durumda 12,5 ha lık alanda katı atık depolama faaliyeti devam etmektedir. 385

386 Grafik 12. Düzenli Depolama Sahası Etap YerleĢimleri Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi, 2011 Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası 1., 2. Lot ve Lot 3-b üniteleri nihai depolama kotlarına ulaģmıģ olup mevcut durumda Lot 3-a ünitesinde düzenli depolama faaliyetine devam edilmektedir. Tablo 144: 2011 Yılı Katı Atık Miktarları 2011 YILI KATI ATIK MĠKTARLARI 1 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi,

387 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK katı atık miktarı (ton) Grafik Yılı Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında Aylara Göre Bertaraf Edilen Katı Atık Miktarları 2011 YILI KATI ATIK MĠKTARI (TON) aylar Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi, 2011 Depo kütlesine düzenli depolama sahası etap uygulama projeleri nihai dolgu planlarına göre Ģekil verilmektedir. Katı atık düzenli depolama sahasında nihai dolgu yüksekliğine ulaģıldıktan sonra örtü toprağı ile örtülmektedir. Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası 1.,2., 3-a ve 3-b lotları tek bir etap olarak projelendirilmesinden dolayı katı atık depolama iģleminin tamamlanmasından sonra depolama sahası projesinde belirtilen nihai örtü tabakası kesiti (örtü toprağı, gaz drenaj katmanı, mineral geçirimsizlik tabakası, yüzey suyu drenaj tabakası ve bitkisel toprak ve bitkilendirme) ile üst geçirimsizliği sağlanacaktır. Ġlimiz sınırları içerisinde ÇED Yönetmeliği kapsamında kalan ve Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı alınmıģ olan 7 adet, ÇED Olumlu kararı alınmıģ 1 adet Katı Atık Düzenli Depolama Alanı, mevcuttur. Bunlar aģağıda sıralanmıģtır. Antalya Merkez Katı Atık Düzenli Depolama Alanı (faal, Antalya BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapılmıģtır ve iģletilmektedir) Alanya Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı(faal) Kumluca Belediyesi Katı Atık Düzenli Dep. Alanı(faal) KaĢ Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı Alanı(inĢaat henüz baģlamadı) Patara-Kekova Katı Atık Düzenli Depolama Alanı (faal, ÖÇK tarafından inģa edilmiģtir. ÖÇK bölgesindeki belediyeleri kapsamaktadır.) 387

388 Manavgat Katı Atık Düzenli Deponi Alanı(faal, MATAB tarafından yapılmıģtır ve iģletilmektedir. Tüm ilçenin katı atıkları bertaraf edilmektedir.) SETAB Katı Atık Düzenli Deponi Alanı(inĢaat henüz baģlamadı) ALTAB Katı Atık Düzenli Deponi Alanı (inģaat henüz baģlamadı) Ayrıca ilimiz kemer ilçesinde ilçede oluģan tüm katı atıkları kompost hale getiren ve GATAB a ait olan katı atık kompost üretim tesisi bulunmaktadır. N.2. TEHLĠKELĠ ATIKLAR Endüstriyel katı atık üretimi evsel ve ticari-kurumsal katı atık üretim miktarına kıyasla ihmal edilebilir boyutlardadır. Ancak bunun artan endüstrileģme ile birlikte daha büyük miktarlara ulaģabileceği tahmin edilmektedir. Organize Sanayi Bölgesi tam manası ile faal değildir. Buna mukabil giderek artan bir düzeyde önümüzdeki yıllarda tam kapasiteye ulaģacaktır. 1998, 2005 ve 2020 hedef yıllarındaki endüstriyel katı atık miktarı hesaplanmasında bu gerçek dikkate alınacaktır. Bugün için endüstriyel katı atık üretimi 10 t/gün olarak tahmin edilmiģtir. Endüstriyel katı atık üretimi daha ziyade evsel nitelik taģımaktadır. Organize Sanayi Bölgesi, oto sanayi ve çeģitli endüstriyel kuruluģlardan gelen katı atık kağıt, plastik ve organik madde içermektedir. Bu nedenle endüstriyel atığın bugünkü bileģiminin evsel atıktan farklı olmadığı kabul edilmiģtir. Ancak ileri ki yıllarda bu durum değiģebilir. ġehir merkezine daha yakın kısımlarda Etibank ferrokrom tesisleri, MKE Pil Fabrikası vb büyük sanayi kuruluģları bulunmaktadır. Bunlar çelik talaģı, pil parçaları, cevher artıkları, kömür vs gibi sanayi tipi atıklarını kendileri değerlendirdiklerinden çoğunlukla çıkan atıklar evsel atık niteliğindedir. Atölyelerden üstüpü ve kağıt gibi ticari nitelikli atıklar sitenin evsel atığıyla birlikte düģünülebilir. Bu atıkların toplanmasında özel bir yönteme ihtiyaç duyulmamakla beraber, Belediye çöp kamyonlarının günlük çalıģma düzeni içinde toplanmaktadır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi mücavir alanı içerisindeki Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama tesisine tehlikeli atıklar alınmamaktadır. N.3. ÖZEL ATIKLAR N.3.1. Tıbbi Atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre tıbbi atıklar BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı na ait tıbbi atık toplama aracı ile toplanmakta, gerekli sterilizasyon çalıģmaları yapıldıktan sonra, depolama sahasına gömülmektedir. Ayrıca Akdeniz Üniversitesi AraĢtırma Uygulama Hastanesi bünyesinde inģa edilmiģ 2 t/gün kapasiteli bir tıbbi atık yakma tesisi bulunmakta, ancak Ģu anda kullanılmamaktadır. BüyükĢehir Belediyesi tarafından tıbbi atıklarla ilgili olarak yapılan çalıģma tablo Ģeklinde aģağıdaki gibi düzenlenmiģtir. 388

389 Antalya BüyükĢehir Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde faaliyet gösteren tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ek 1 gereği Çizelge 1 de belirtilen kuruluģlardan, faaliyetleri sonucu oluģan tıbbi atıkların, geçici tıbbi atık depoları veya konteynırlardan halk sağlığına ve çevreye zarar vermeden evsel atıklardan ayrı olarak toplanması, toplanan atıkların Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası na teslimi tarafımızca yapılmaktadır. Belediyemiz tarafından gerçekleģtirilen toplama taģıma hizmeti 3 adet lisanslı tıbbi atık aracı ile yapılmaktadır. Mücavir alan içerisinde toplanan tıbbi atıklar ile mücavir alan dıģından lisanslı araçlar ile getirilen tıbbi atıklar Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama sahasında kireç ile muamele edilerek bertaraf edilmektedir. Tablo 145: 2011 Yılı Tıbbi Atık Miktarları 2011 YILI TIBBĠ ATIK MĠKTARLARI (KG) 1 OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi, 2011 Tablo 146: 2011 Yılı Katı Atık Düzenli Depolama Sahasında Aylara Göre Bertaraf Edilen Tıbbi Atık Miktarları No Sağlık KuruluĢu Miktar (adet) 1 Hastane 18 2 Tıp Merkezi 17 3 Klinik&Poliklinik Diyaliz Merkezi 7 5 Laboratuar 28 6 Aile Sağlığı Merkezi 82 7 Doktor Muayenehanesi 72 8 Veteriner Kliniği 37 TOPLAM 378 Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi,

390 Tablo 147: 2011 Yılı Ġçerisinde Tıbbi Atığı Alınan Sağlık KuruluĢu Sayısı Atık Miktarı (kg/yıl) Kg Kg Kg Kg Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü Kg Kg N.3.2. Atık Yağlar Antalya ili içerisinde atık yağlar lisanslı firmalar tarafından toplanarak geri kazanımı yapılmakta ve bertaraf edilmektedir sayılı Çevre Kanunu ve tarih sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğine göre hazırlanmıģtır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi koordinatörlüğünde, Ġlçe Belediyeler (Kepez Belediyesi, DöĢemealtı Belediyesi ve Aksu Belediyesi) ve Petrol Sanayi Derneği Ġktisadi ĠĢletmesi arasında imzalanan üçlü protokoller ile il sınırları içerisinde oluģan atık yağların su, toprak gibi alıcı ortamlara doğrudan verilmesini ve kanalizasyona boģaltılmasını önlemek amacıyla toplama, taģıma, geri kazanım ve bertaraf çalıģmaları yürütülmektedir. N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar Antalya ili içerisinde bitkisel atık yağlar lisanslı firmalar tarafından toplanarak geri kazanımı yapılmakta ve bertaraf edilmektedir sayılı Çevre Kanunu ve sayılı Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğine göre protokol hazırlanmıģtır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi koordinatörlüğünde, Ġlçe Belediyeler (Kepez Belediyesi, DöĢemealtı Belediyesi ve Aksu Belediyesi) ve Kolza A.ġ. arasında imzalanan üçlü protokoller ile il sınırları içerisinde oluģan bitkisel atık yağların su, toprak gibi alıcı ortamlara doğrudan verilmesini ve kanalizasyona boģaltılmasını önlemek amacıyla toplama, taģıma, geri kazanım ve bertaraf çalıģmaları yürütülmektedir. Denetim kabiliyetinin arttırılması amacıyla MuratpaĢa, Konyaaltı ve Alanya Belediyelerine yetki devri yapılmıģtır. 390

391 Tablo 148: Bitkisel Atık Yağ BĠTKĠSEL ATIK YAĞ GEÇĠCĠ DEPOLAMA ĠZNĠ ALMIġ TESĠS SAYISI TOPLANAN ATIK BĠTKĠSEL YAĞ MĠKTARI Ton 839 Ton 986 Ton 1100 Ton 1900 Ton 7 Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü 2011 N.3.4. Pil Ve Aküler Akülerin bir kısmı akü üreticileri tarafından geri kazanılmaktadır. Bu kapsamda Antalya Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Bülbül Akü isimli firma Akümülatör Geri DönüĢüm tesisi kurmuģtur. Atık akümülatörlerin taģınması için izin verilmesi amacıyla, geçici depolama tesisi izni verilmesi için Turkcell firması talepte bulunmuģ olup, Merkez Ġlçe, Çağlayan Mahallesinde bir adet akümülatör geçici depolama tesisine izin verilmiģtir. Ayrıca, Sanayi Sitesinde bulunan Mutlu Akü BaĢbayii ile Akdeniz Sanayi Sitesinde bulunan (Çelik Akü BaĢbayii) Çetinler Akü San. Tic. Ltd. ġti. ne ve Yeni mahalle 2453 sokak No:41 adresinde bulunan Öz Ülkerler e Atık akü Geçici Depolama Ġzni verilmiģtir. Piller ise ilimizde kaynakta ayrı toplama iģlemi yapılmadığından diğer çöpler ile birlikte toplanmaktadır. ATIK AKÜMÜLATÖR GERĠ DÖNÜġÜM TESĠSĠ SAYISI 1 ATIK AKÜMÜLATÖR GEÇĠCĠ DEPOLAMA ĠZNĠ ALMIġ TESĠS SAYISI 3 Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü 2011 N.3.5. Cips Ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığımız tarafından söz konusu atıklara ait herhangi bir çalıģma yürütülmemektedir. N.3.6. Tarama Çamurları BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığımız tarafından söz konusu atıklara ait herhangi bir çalıģma yürütülmemektedir. 391

392 N.3.7. Elektrik Ve Elektronik Atıklar Antalya BüyükĢehir Belediyesi, Kepez Belediyesi, DöĢemealtı Belediyesi, Aksu Belediyesi ile Exitcom Recycling Atık TaĢıma Toplama Depolama Elektronik Sanayi Tic. Ltd. ġti. arasında üçlü protokoller imzalanmıģtır. Ġl sınırları içerisinde oluģan atık elektrikli ve elektronik atıkların evsel atıklardan ayrı toplanması ve değerlendirilmesi iģlemini kapsayacak toplama, taģıma ve geri kazanım çalıģmaları yürütülmektedir. Tablo 149: Ġl sınırları içerisinde oluģan atık elektrikli ve elektronik atıklar için oluģturulan toplama noktaları MAĞAZA ADI ADRESĠ TELEFONU TEKNOSA ALANYA ALANIUM TEKNOSA DEEPO TEKNOSA KEPEZ ÖZDĠLEK EXXTRA TEKNOSA KUMLUCA Alanium AlıĢveriĢ Merkezi Çevre Yolu Üzeri Opet Benzinlik KarĢısı A Blok Mağaza No:5-6Cikcilli Antal Antalya Deepo Avm Sinan Mah. Serik Cad. Havaalanı Yolu No:371Altınova/ Antalya Fabrikalar Mah. Dokumacılar Mevkii Fikri Erten Cad. No:2 Mağaza No: Zemin Kat Z-01 - Z-04 Kepez Anta Bağlık Mah. Gödene Cad. No:30 Akkoyunlu Apt. Altı Kumluca Antalya TEKNOSA LAURA TEKNOSA MANAVGAT TEKNOSA MĠGROS TEKNOSA SERĠK TEKNOSA SHEMALL EXTRA Laura AlıĢveriĢ Merkezi Özgürlük Bulvarı No:136 Mağaza No:37Fener Antalya Yukarı Hisar Mah. Antalya Cad. No : 42 Manavgat Antalya Migros Avm Meltem Mah Yıl Bulvarı Mgz No: C65 Kat: 1Meltem Antalya Kökez Mah. Atatürk Caddesi No : 36 Serik / Antalya Serik Antalya Fener Mah. Tekelioğlu Cad. No:3 Mağaza No: S13 She Mall Avm Lara / Antalya Fe Media Markt Antalya Kipa AVM Fabrikalar Mah. Fikri Erten Sok. No:10/ Antalya Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü 2011 N.3.8. Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığımız tarafından söz konusu atıklara ait herhangi bir çalıģma yürütülmemektedir. N.4. DĠĞER ATIKLAR N.4.1. Ambalaj Atıkları Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında ilçe belediyeler toplama taģıma çalıģmalarını yürütmek olup, yönetim planları dâhilinde yönetmelikte verilen yetki ve görevlendirmeler dâhilinde koordinasyon sağlanarak eğitim çalıģmalarına destek sağlanacaktır. 392

393 Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı Toplanmaya BaĢlandığı Belediyeler - GazipaĢa Ġlçesi (2 Belde) DönüĢüm San. ve Tic. Ltd. ġti. - Manavgat (6 Belde) - MATAB - Kemer (5 Belde) - GATAB - MuratpaĢa Belediyesi(Merkez) ÇEVKO-AK-SA Kağıt Amb. Malz.Tic. Ltd ġti. - Kepez Belediyesi (Merkez) Çevrim Atık Top.A.ġ - Konyaaltı Belediyesi(Merkez) - ÇEVKO-AK-SA Kağıt Amb. Malz. Tic. Ltd. ġti. - DöĢemealtı Belediyesi (Merkez)- Berat Tem. Nak. Geri Dön. Mad. San. Tic. A.ġ. - Aksu Belediyesi (Merkez)-BASĠS - Ġbradı Belediyesi (Merkez)-YeĢilyurt Amb. Atığı Top. Ayr. Tes. - Akseki Belediyesi (Merkez)-DönüĢüm San. ve Tic. Ltd. ġti. - GündoğmuĢ Belediyesi (merkez)-yeģilyurt Amb. Atığı Top. Ayr. Tes. Tablo 150: Ambalaj Atıkları MEVCUT DURUM YILLAR Onaylı Atık Yönetim Planı Ambalaj Üreticisi Sayısı Piyasaya Süren Sayısı Lisanslı Olan Toplama Ayırma Tesisi Sayısı Lisanslı Olan Geri DönüĢüm Tesisi Sayısı Toplanan Ambalaj Atığı Miktarı (Kg) Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü

394 N.4.2. Hayvan Kadavraları Tarafımızca yürütülen herhangi bir çalıģma mevcut değildir. N.4.3. Mezbaha Atıkları Tarafımızca yürütülen herhangi bir çalıģma mevcut değildir. N.5. ATIK YÖNETĠMĠ Antalya BüyükĢehir Belediyesi Entegre Katı Atık Yönetim Planı coğrafi olarak Antalya Ġli Antalya BüyükĢehir Belediyesi mücavir sınırları içerisinde bulunan MuratpaĢa Belediyesi, Kepez Belediyesi, Konyaaltı Belediyesi, DöĢemealtı Belediyesi, Aksu Belediyesi Ġlçe sınırlarını kapsayacaktır. Hazırlanan ve onayı beklenen plan; - Evsel Katı Atıkları - Park ve Bahçe Atıkları - Ambalaj Atıkları - Piller - Tıbbi Atıklar - Hafriyat ve ĠnĢaat Atıkları - Bitkisel yağlar - Madeni yağlar - Akü Atıklarını - Elektronik atıklar - Elektrik Atıkları - Gemilerden alınan atıklar - Ömrünü tamamlamıģ lastikleri kapsamaktadır. Evlerden evsel katı atıklar ve ambalaj atıkları ayrı ayrı toplanacaktır, uygulamanın olmadığı mahallelerde uygulamaya geçmek için bilgilendirme çalıģmaları yapılacaktır. Okullardan, AlıĢveriĢ Merkezlerinden, Organize Sanayi Bölgesinden ve diğer ambalaj atığı çıkaran tesislerden ambalaj atıkları tüm ilçe belediyelerinde lisanslı firmalar tarafından ayrı toplanmaktadır. Toplanan ambalaj atıklarının gelecek toplama hedefleri belirlenecektir. Sağlık Ocakları ve Hastanelerden tıbbi atıklar Antalya BüyükĢehir Belediyesi nin Tıbbi Atık Toplama Aracı ile ayrı toplanmakta ve Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi nde kireçlenerek dezenfekte edilmekte ve deponi sahasına bertaraf edilmektedir.. Organize sanayi bölgesinden atıklar kentsel atıktan ayrı toplanmaktadır. Konyaaltı Belediyesi toplama iģlemini kendisi yapmamaktadır. Toplama iģlemini anlaģmalı olduğu bir lisanslı firmaya yaptırmakta ve denetlemesini kendisi yapmaktadır. Organize sanayi 394

395 bölgesinde atıkların kaynağında ayrı toplanması ile ilgili herhangi bir çalıģma bulunmamaktadır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi mücavir sınırları içerisindeki parklardan, park bahçe atıkları ayrı toplanmaktadır. Toplanan atıklar Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi deponi sahasına bertaraf edilmektedir. MuratpaĢa Belediyesi, Kepez Belediyesi, Konyaaltı Belediyesi, DöĢemealtı Belediyesi, Aksu Belediyesi sınırları içerisindeki okullarda pil atıkları için kutular yerleģtirilerek pilot uygulamalar yapılmıģtır ve toplamaya devam etmektedir. N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU Tablo 151: Kızıllı Katı Atık Depolama Sahasına Kabul Edilen Aylık Çöp Miktarları (Evsel Katı Atık ) OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AGOSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi, 2011 Tablo 152: 2011 Yılı Katı Atık Karakterizasyonu ÇalıĢması Antalya Ġli Tartım Çizelgesi (KıĢ Mevsimi) Gelir Seviyeleri YÜZDE KATI ATIK DÜġÜK ORTA YÜKSEK ÇARġI TOPLAM PAY BĠLEġENLERĠ kg % kg % kg % kg % (kg) (%) Mutfak atıkları 84,50 65,08 64,15 62,89 29,30 63, ,58 189,95 60,74 Kağıt 5,50 4,24 7,60 7,45 10,10 21,86 8,50 24,50 31,70 10,14 Karton 0,00 0,00 1,20 1,18 0,00 0,00 0,00 0,00 1,20 0,38 Hacimli karton 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Plastik 14,60 11,24 11,50 11,27 4,10 8,87 8,80 25,36 39,00 12,47 Cam 2,30 1,77 2,30 2,25 2,60 5,63 5,00 14,41 12,20 3,90 Metal 0,30 0,23 0,35 0,34 0,05 0,11 0,10 0,29 0,80 0,26 Hacimli metal 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Atık elektrik ve elektronik ekipman 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05 0,11 0,30 0,86 0,35 0,11 Tehlikeli atık 2,40 1,85 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2,40 0,77 395

396 Park ve bahçe atıkları 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Diğer yanmayanlar 0,30 0,23 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,30 0,10 Diğer yanabilenler 19,95 15,36 14,90 14,61 0,00 0,00 0,00 0,00 34,85 11,14 Diğer yanabilir hacimli atıklar 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Diğer yanmayan hacimli atıklar 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Diğerleri 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Kül 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi, 2011 Tablo 153: Antalya Ġli Tartım Çizelgesi (Yaz Mevsimi) Gelir Seviyeleri KATI ATIK BĠLEġENLERĠ DÜġÜK ORTA YÜKSEK ÇARġI kg % kg % kg % kg % TOPLAM (kg) YÜZDE PAY (%) Mutfak atıkları 77,85 71,29 24,00 40,00 9,85 27,89 29,65 51,82 141,35 54,00% Kağıt 2,85 2,61 3,25 5,42 1,15 3,26 8,60 15,03 15,85 6,06% Karton 3,50 3,21 0,70 1,17 0,95 2,69 1,45 2,53 6,60 2,52% Hacimli karton 1,90 1,74 0,50 0,83 0,00 0,00 0,00 0,00 2,40 0,92% Plastik 9,90 9,07 12,80 21,33 3,75 10,62 9,40 16,43 35,85 13,70% Cam 2,75 2,52 12,95 21,58 13,30 37,66 1,65 2,88 30,65 11,71% Metal 0,15 0,14 1,05 1,75 0,02 0,06 0,15 0,26 1,37 0,52% Hacimli metal 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Atık elektrik ve elektronik ekipman 0,05 0,05 0,00 0,00 4,55 12,88 0,02 0,03 4,62 1,77% Tehlikeli atık 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Park ve bahçe atıkları 0,00 0,00 0,00 0,00 0,60 1,70 0,00 0,00 0,60 0,23% Diğer yanmayanlar 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Diğer yanabilenler 10,25 9,39 4,75 7,92 1,15 3,26 6,30 11,01 22,45 8,58% Diğer yanabilir hacimli atıklar 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Diğer yanmayan hacimli atıklar 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Diğerleri 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00% Kaynak Antalya BüĢükĢehir Belediyesi,

397 N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TAġINMASI VE TRANSFER ĠSTASYONLARI Katı atıkların geçici depolama alanlarından alınarak toplanması ve taģınması ilçe belediyeler tarafından yürütülmektedir. BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığımızca transfer istasyonlarına iliģkin herhangi bir çalıģma yoktur. N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ N.8.1. Katı Atıkların Depolanması ANTALYA MERKEZ: Mevcut çöp depolama alanı merkeze 13 km uzaklıkta Kepez üstü, YeĢilbayır Köyü Mevkiinde, toplam 75 hektarlık sahada olup, 30 hektarlık bölümünde katı atık depolanmıģ ve depolanmıģ çöpün üzeri 50 cm toprak ile örtülmüģtür. Antalya çöplerinin depolanması amacıyla Orman Bakanlığından tahsis edilen bu sahada gerek çöp sızıntı sularının yer altı sularına karıģmasını önleyecek, gerekse çöp gazlarının izlenmesini sağlayacak olanakların olması nedeniyle; BüyükĢehir Belediyesince, artık bir zorunluluk olan, bu sahanın kapatılarak, rehabilitasyonu çalıģmalarına baģlanması yatırım programına alınmıģtır. Rehabilitasyon çalıģmaları; Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen esaslar doğrultusunda gerçekleģtirilecektir. Yeni düzenli depolama sahası inģaatının bitirilmesi ve iģletmeye alınması ile mevcut depolama sahasının öngörülen kapatma çalıģmaları baģlayacaktır. Kepezüstü katı atık depolama sahasına 12 kurumdan ortalama günlük 952 ton evsel katı atık depolanmaktadır. Depolama iģleminden önce sahada bulunan çöp müteahhidi tarafından ilkel usullerle geri kazanım iģlemi yapılmaktadır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi tarafından ihalesi yapılan Yeni Düzenli Depolama Alanı ĠnĢaatı ALKE-ARSAN-DOĞUġ ortak giriģim tarafından yürütülmektedir. ĠnĢaat, Kızıllı Köyü sınırları içerisinde yer alan, Orman Bakanlığından bu amaçla tahsis edilmiģ 100 hektarlık bir alan içerisinde yapılmaktadır. Tahsis edilen bu alan için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirme Raporu, Çevre Bakanlığına sunulmuģ ve 1997 yılında Çevresel Etki Değerlendirme Olumlu Belgesi almıģtır. Bu doğrultuda BüyükĢehir Belediyesi Düzenli Katı Atık depolama tesisleri uygulama projelerinde; ÇED taahhütlerine ve Çevre Bakanlığı nın ilgili yönetmeliklerini uygulamaktadır. Düzenli depolama sahası I. etap kazı çalıģmaları tamamlanmıģ olup saha içi yol yapımı, geçirimsizlik detaylarının hazırlanması çalıģmaları devam etmektedir. I.etap çöp depolama alanı inģaatı bünyesinde, yüksek emniyetli geçirimsizlik zemin teģkili ve çöp süzüntü suyu drenaj sistemi yapılarak depolamaya hazır hale getirilecektir. I. etap depolama sahası, bugünkü haliyle, herhangi bir çöp ayrıģtırma yapmadan kullanıldığında 3 yıllık çöp depolama kapasitesine sahiptir. Hemen yanında yer alan II etap çöp depolama inģaatı kapsamında ise gerekli kazı ve tesviye çalıģmaları yapılarak, I.etap çöp depolama alanı dolması öncesi, daha kısa süreli bir çalıģma neticesinde geçirimsizlik zemin ve çöp süzüntü suyu drenaj sistemi uygulaması ile hemen iģletmeye alınabilecektir. Bu alan içinde depolama ömrü 3 yıldır. ĠĢletmeye alınacak düzenli depolama alanlarında, depolanacak çöplerin, süzüntü suları, yüksek emniyetli geçirimsizlik zemin üzerine konuçlandırılmıģ, drenaj boruları vasıtasıyla, daha önce faaliyete geçmiģ olan süzüntü suları arıtım tesisinde arıtılarak büyük bir oranda geri besleme ile arıtılmıģ su, deponi sahasının iģletilmesinde çok amaçlı kullanılacaktır. 397

398 Depolama sahalarının öngörülen kapasitelerinin doldurulması halinde, çöp yüzeyi yüzey sularının, çöp kütlesine sızmasını önleyecek, yüksek emniyetli geçirimsizlik tabakası ile rehabilitasyonu sağlanarak, üzeri yine en az bir metre örtü toprağı örtülerek yeģillendirilecektir. Böylece depolama sahalarının doğal orman sistemi ile bütünlüğü korunacaktır. Yeni düzenli katı atık depolama sahası herhangi bir ayırma iģlemi yapılmaksızın 30 yıllık süreçte Antalya Kentine hizmet edecek Ģekilde devam eden etaplardan oluģan makro bir projedir. Öngörülen bu sürelerin Antalya BüyükĢehir Belediyesi Katı Atık Yönetmeliği nin kapsamında etkin katılım ve destek ile yürütülecek kaynağında geri kazanım faaliyeti ile daha uzun yıllar hizmet verecek Ģekilde arttırılması mümkündür. Böylece sahanın en verimli Ģekilde kullanımı sağlanmıģ olacaktır. Bu yıl içerisinde iģletmeye açılması öngörülen deponi sahaları, Merkeze bağlı MuratpaĢa, Kepez, Konyaaltı alt kademe Belediyeleri ve Çalkaya, Aksu, Varsak, Belek, DöĢemealtı, Abdurrahmanlar, Kemer, Göynük, Çamyuva, Tekirova, Beldibi Beldeleri tarafından kullanılacaktır. ÇED Yönetmeliği kapsamında kalan ve süreci tamamlanan çevresel etkileri önemsizdir kararı alınmıģ olan, Ġlçelere ait Katı Atık Düzenli Depolama Alanları; - Alanya Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı - Kumluca Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı - KaĢ Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı - Patara-Kekova Katı Atık Düzenli Depolama Alanıdır. Diğer Ġlçelerde katı atıklar düzensiz depolanmakta olup, düzenli depolama yapılacak olan alanlar aranmaktadır. Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası inģaatı 1. lot 17 Ekim 2003 tarihinde tamamlanarak tesis iģletmeye alınmıģtır. Antalya Katı Atık Düzenli Depolama Sahası, Kızıllı Köyü TaĢkötü mevkiinde olup, kentin kuzeydoğusunda yer alır ve yaklaģık 100 hektar büyüklüğündedir. Antalya Katı Atık Düzenli Depolama Sahası toplam 6 etap halinde katı atıkların düzenli depolaması amacıyla projelendirilmiģtir. 100 ha lık toplam depolama alanının yaklaģık 65 ha lık alanı düzenli depolama için projelendirilmiģ olup, mevcut durumda 12,5 ha lık alanda katı atık depolama faaliyeti devam etmektedir. Kızıllı Katı Atık Depolama Sahasına Antalya BüyükĢehir Belediyesi ve alt Belediyeleri dıģında; EkĢili Belediyesi, Karaöz Belediyesi, Manavgat Belediyesi, BETÜYAP, GATAB dan atıklar gelmektedir. Belediyeler haricinde özel firmalara ait sahaya kabul edilebilir özel atıklarında sahaya kabulü yapılmaktadır. N.8.2. Atıkların Yakılması Atıkların yakılmasına iliģkin herhangi bir tesis mevcut değildir. Tıbbi atık sterilizasyon tesisi entegre katı atık değerlendirme tesisi kapsamında yapılacaktır. kullanılmamaktadır 398

399 Tablo 154: Antalya Ġlindeki Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tesisin Adı Yeri, Adresi Alıcı ortama göre durumu (Dere, Deniz kenarı/ orman içi) Alanı (ha) Kapasitesi (m 3 /gün) Hitap ettiği nüfus (kiģi) Kapsadığı yerleģim birimleri Bertaraf Ģekli (Düzenli / kompost / vahģi) Kullanım durumu (faaliyette/ planlama aģamasında/ inģaat halinde) ANTALYA (20 yıl için) Kızıllı köyü, Havuzkebirtepe Yuvalan mevkii Orman Arazisi 100 ha (m 3 /yıl) kiģi (2001 yılı) Antalya-merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA 2 Etap, 8 ha'lık alanın inģaatı devam ediyor. ALANYA (20 yıl için Mahmutseydi köyü Orman Arazisi m (m 3 /gün) kiģi (2002 yılı) Alanya-merkez KOMPOST+DÜZENLĠ DEPOLAMA Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı verilmiģtir. KEMER GATAB ÇAMYUVA Kuzdere köyü sınırları içinde Hazine + Orman Arazisi m 2 ( m 2 kapalı alan) (ton/yıl) 56,282 kiģi Kemer, beldibi, çamyuva,göynük, kuzdere,tekirova, beycik, ulupınar KOMPOST TESĠSĠ + GERĠ KAZANIM 2000 yılı itibari ile faaliyette. KALE DAVAZLAR mevkii köyü Orman Arazisi m ,367 kiģi Kale-Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA Düzensiz depolama ve ÇED sürecini tamamlamadığı için ceza kesildi MANAVGA T MATAB Kızıldağ köyü, Göğü mevkii Orman Arazisi+Orman arazi dıģı 12 ha 200 ton/gün (2010 yılı)... Manavgat, çolaklı, side, ılıca, evrenseki, gündoğdu, sarılar, taģağıl, oymapınar KOMPOST+DÜZENLĠ DEPOLAMA ÇED süreci devam ediyor. KAġ (22 yıl için) Zeynepgediği mevkii Orman Arazisi m KaĢ-Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı verilmiģtir. Tahsis aģamasında. KUMLUCA (30 Yıl için) Güzören mevkii Orman Arazisi m Kumluca Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA ÇED ÖN raporu var, tahsisi ve mevzii imar çalıģması var KAġ- PATARA PALAMUT köyünde Orman Arazisi (tahsisli) m ton kiģi... DÜZENLĠ DEPOLAMA ĠnĢaatı açıldı. tamamlandı. ĠĢletmeye Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü

400 Birlik Adı Belediye/köy sayısı Ġlçe Adı Bertaraf Yöntemi Açıklama GATAB 5 KEMER Kompost ve Kızıllı Düzenli Depolama - MATAB 10 belediye/ 45 köy MANAVGAT Manavgat Düzenli Depolama - ALTAB 17 belediye ALANYA 5 belediye Alanya Düzenli Depolama 12 belediye VahĢi Depolama Kompost, biyogaz vb.tesisler için ÇED kararı alındı, mali fizibilite aģamasında. SETAB 7 belediye SERĠK Kızıllı Düzenli Depolama - PATAB 6 belediye/ 8 köy KAġ Patara Düzenli Depolama - KADEB 3 belediye/ 3 köy KAġ (Merkez) VahĢi Depolama Düzenli Depolama için mali fizibilite çalıģması yapılıyor. FĠNKUM 8 belediye FĠNĠKE Kumluca Düzenli Deplama, 7 belediye VahĢi Depolama Düzenli Depolama için mali fizibilite çalıģması yapılıyor. YAYLAÇEHĠB 11 belediye KORKUTELĠ- ELMALI Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü 2011 VahĢi Depolama Düzenli Depolama için yer seçimi çalıģmaları var. 400

401 N.8.3. Kompost Kemer ilçesinde GATAB (Güney Antalya Turizm Altyapı Birliği) tarafından ĠĢletmeye açılmıģ olan Kompostlama tesisi bulunmaktadır. Bu tesis, yörede bulunan tüm katı atıkların tamamını almakta ve istenmektedir. Tesiste biyolojik filtreye bağlı hava temizleme sistemi 24 saat sürekli çalıģmaktadır. Tesise gelen tüm katı atıklardan ve kompost oluģumundaki Butanol (n) koku emisyonu tam aerobik ortamda gerçekleģmektedir. ÇalıĢma prensibi kısaca Ģöyledir: m 2 kapalı alanlardan ve değiģik iģlem bölümlerinden oluģan koku emisyonu (Butonal) önce 6000 m 2 iģlem bölümlerinden 45 Kw gücünde m 3 /saat kapasiteli 1 adet fan tarafından 24 saat süreyle emilerek, kompost oluģumunda ki 6000 m 2 yoğun çürütme odalarına hava kanalları yolu ile basılmaktadır. Kompost oluģumu ile birlikte konsantrasyonu daha da yoğunlaģan koku emisyonu yine bu odalardan hava kanalları yolu ile 24 saat devrede olan 2 adet 75 Kw/h güçlü, her biri m 3 /h kapasiteli fanlar yoluyla emilerek hava yıkama kanalına gelir. Bu hava yıkama kanalında yine 15 Kw/h güçlü 24 saat çalıģan püskürtmeli, eksildikçe otomatik takviye edilen filtreli pompa hava yıkama kanalında, koku emisyonunu (Butanol) içerisindeki toz, uçucu partiküller ve mikroorganizmalar yıkanıp nemlendirildikten sonra biyolojik filtrelerin altındaki hava kanallarına basılır. Her biri yaklaģık 600 m 2 alana sahip 1,2 m filtre malzemesi ile dolu 2 adet filtre tarafından alttan yukarıya doğru belirli bir basınç ve ısıda geçirilen hava %97-98 mertebesinde temizlenerek filtre yüzeyinden açık olarak atmosfere verilir. Tesisin dıģarıya açık hiçbir bacası yoktur. Biyolojik filtre fanları önünde emiģ istikametindeki baca ihtiyaç duyulduğunda dıģarıdan içeriye taze hava almak içindir. Bu sisteme bağlı tüm ekipmanlar otomasyon ve bilgisayarla kumanda edilmektedir. Sisteme bağlı tüm kanallar pompalar, motorlar, fanlar ihtiyaca göre açıp kapatma, yüke göre kapasitesi maxımum ve minimum konumlarına otomatik olarak yönlendirildiği gibi herhangi otomasyon arızasında manuel olarak ta çalıģma olanağına sahiptir. N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 2011 Yılı içerisinde ihalesi gerçekleģtirilip sözleģmesi imzalanmıģ olan Entegre Atık Değerlendirme, Geri DönüĢüm ve Bertaraf Tesisleri ile Düzenli Depolama Sahası Yapımı ve ĠĢletilmesi iģi kapsamında atıkların geri kazanımı yapılarak değerlendirilmesi yapılacaktır. N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası II. sınıf düzenli depolama tesisi olup Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında iģletilmektedir. Atıkların depolandığı depo tabanının tamamen geçirimsizliği sağlanmıģ olup, çöp sızıntı sularının toprak ve yer altı sularının kirletme riski önlenmiģtir. Depolama sahasında oluģan çöp sızıntı suları sızıntı suyu drenaj sistemi ile toplanarak arıtma tesisine iletilerek arıtılmakta olup herhangi bir çevre kirliliğine neden olmamaktadır. Antalya nın hakim rüzgarının kuzey yönünde olması nedeni ile, depolama sahasında kirlilik oluģturabilecek partiküller ve gazların serbest atmosfere bırakılması halinde hava hareketlerinin ve meteorolojik hadiselerin olumsuz etkilerinin oluģumunun meteorolojik açıdan sakıncası bulunmamaktadır. Atıkların herhangi bir çevresel kirliğine neden olmaması için depolama sahasında ve çevresinde sürekli olarak çevresel izleme çalıģmaları yapılmakta, koku kontrolü, toz kontrolü, uçuģan atıkların kontrolü, depo gazı izleme çalıģmaları, sızıntı suyu ve yeraltı 401

402 suyu izleme çalıģmaları düzenli olarak yürütülmektedir. Dolayısıyla depolama sahasının oluģturabileceği çevresel kirliliği önlemek amacıyla gerekli tüm tedbirler alınmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı, GATAB,

403 O - GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM O.1. GÜRÜLTÜ Ġnsan çevresini ciddi bir Ģekilde tehdit eden önemli bir problemde gürültü dür. Gürültüyü arzu edilmeyen seslerin atmosfere yayılması Ģeklinde ele almak uygundur. GeliĢmiĢ, az geliģmiģ, geliģmekte olan bütün ülkelerde insanları rahatsız eden kirliliklerden biride gürültü kirliliğidir. Gürültü; geliģigüzel yapısı olan bir ses spekturumudur. Subjektif olarak, istenmeyen ve hoģa gitmeyen sestir. Ses Ģiddetlerinin ölçüm birimi desibeldir. (db) simgesi ile gösterilir. Son zamanlarda iģ yerlerindeki makinalaģma, oto yollarının yaygınlaģması ve trafik yükünün artması, hava yolu taģımacılığının yaygınlaģtırılması gürültüyü, çevre kirlenmesi ve koruması ile ilgili önemli bir problem haline getirmiģtir. Bunun içinde toplumda gürültü seviyesini belirli seviyelerde tutmak, gürültüyü kaynağında azaltmak üzere kanuni ve idari düzenlemelere geçilmiģtir. Tablo 155: Ses Seviyesi Tablosu ÇOK HAFĠF SES HAFĠF SES ORTA SES YÜKSEK SES ÇOK YÜKSEK SES SAĞIRLIK SEVĠYESĠ 0 dba: ĠĢitme eģiği db dba: Fısıltı, Sessiz yaprak konuģma hıģırtısı 40 dba: 30 db Alçak Konferans sesli radyo salonu (Orta sessizliği seviyede konuģma) 60 dba: 50 db Orta Gürültülü gürültülü ev sanayi dba: Gürültülü Tiz düdük sokak sesi db dba: Gürültülü Ağır sanayi 110 db Gök gürültüsü ACI SEVĠYESĠ 120 dba: Jet motoru, top sesi Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2011 O.1.1. Gürültü Kaynakları O Trafik Gürültüsü Toplumdaki gürültü kaynaklarının en önemlilerinden biride trafik gürültüsüdür. ÇeĢitli tipteki gürültü kaynaklarının sebep olduğu çevre problemlerinin izafi olarak sıralanması için yapılan araģtırmalar trafik gürültüsünün, hava alanlarının sebep olduğu gürültülerden çok daha büyük olduğunu göstermiģtir. Kara yolu taģımacılığının günden güne artması, çeģitli kara nakil vasıtalarının büyük ölçüde kullanılması trafik gürültüsünün Ģiddetini arttırmıģtır. Bunun için pek çok sanayileģmiģ ülkede trafik gürültüsünü kontrol 403

404 edecek ve düzeltecek idari tedbirler alınmıģtır. Trafik gürültüsü kontrolü çeģitli Ģekillerde yapılabilir: 1) Her bir nakil vasıtasının gürültüsünün azaltılması 2) Bölgelere ayırarak ve yol planlaması yapılarak hassas bölgelerde ki trafik yüklerinin dağıtılması 3) Trafik akıģının düzenlenmesi için tek yönlü trafik gibi tedbirlerin alınması, olarak sıralanabilir. Trafik gürültüsünü incelerken, her bir vasıtanın sebep olduğu gürültü ile trafik akıģının sebep olduğu gürültünün mutlaka ayrı ayrı ele alınması gerekir. Tek bir nakil vasıtası bir nokta kaynak olarak ele alınabildiği halde, trafik akıģının çizgi kaynak olarak ele alınması gerekir. Yoldan uzaklaģtıkça gerek nakil vasıtalarının gerekse trafik akıģının sebep olduğu gürültünün Ģiddeti azalır. Normal ve serbest bir trafik akıģının olduğu yollardaki gürültü kontrolü, Ģehir merkezlerinde kesikli bir biçimde iģleyen trafik gürültüsüne göre çok daha kolaydır. Hızlanma ve frenleme yapmalar, kavģaklar gürültünün özelliklerini kötü yönde etkiler. Trafikten gelen gürültünün kaynakları: 1) Egsoz gürültüleri 2) Tekerleklerin gürültüleri 3) Motor gürültüleri 4) Aerodinamik (Rüzgar) gürültüsü Ģeklinde sıralanabilir. O Endüstri Gürültüsü Fabrika ve iģ yerlerinde gürültü kontrolü aģağıda ki sebeplerden dolayı yapılır: 1) Gürültünün yüksek seviyede olması veya ani Ģok özelliğinden dolayı iģitme duyusuna zarar vermesi. 2) Grup halindeki çalıģmalarda karģılıklı anlaģmanın güçleģmesi 3) Ġrtibatın kaybı veya yorgunluk dolayısıyla randımanın düģmesi 4) Rahatsız olmak Fabrikadaki gürültünün kontrolü, gürültü meydana makine veya teçhizatın, gürültüsüz olanlarla değiģtirilmesi ile baģlar. Ġkinci usul, gürültülü kısımlarda meydana gelen gürültünün çevreye yayılmasının önlenmesidir. Bunun için motor veya makinanın etrafı ses geçirmez malzeme ile kapatılır. Gürültü kontrolünün üçüncü metodu ise, ekseri tatbik edilen fabrikadakilere kulaklık verilmesidir. Tablo 156: Müsaade Edilen Maksimum Fabrika Gürültüsü Seviyeleri Gürültü Seviyesi (dba) Bir ÇalıĢma Gününde Maruz Kalınabilecek Max. Süre (saat) / /4 Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü

405 O ĠnĢaat Gürültüsü ĠnĢaatlardan gelen gürültülerin bölgedeki kanuni otoriteler tarafından kontrol edilmesi gerekir. ĠnĢaat gürültülerinin toplumu rahatsız etmesi ve gürültünün azaltılması bakımından önemli özellikleri vardır. Bu özelliklerden bazıları aģağıda sıralanmıģtır: 1) Bölge sakinleri uzun süre yaģadıkları çevredeki gürültülere alıģmıģtır. ĠnĢaatlar sırasında gürültü ile beraber ortaya çıkan toz ve diğer maddeler toplumu rahatsız eder. 2) ĠnĢaat çalıģmaları genellikle açık sahada yapılır, dolayısıyla gürültü önleme tedbirlerinin alınması çok zordur. 3)Planlama ve bölgeme teknikleri bu tip gürültüler için geçersizdir. Çünkü iģin süresi kısıtlıdır. 4) Gürültü seviyesi gün boyunca büyük ölçüde değiģir. Gürültünün büyük bir kısmı impuls karakterlidir. 5) ĠnĢaat süresince, çeģitli süreçlerde çok değiģik Ģiddet ve karakterde gürültü ortaya çıkar. 6) ĠnĢaat iģlerinin tabiatı icabı, gürültü kontrolü için alınacak tedbirler fevkalade zordur. O YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültü Tablo 157: Antalya Ġlindeki Cadde ve KavĢaklardaki Gürültü Düzeyi CADDE-KAVġAK SABAH ÖĞLE AKġAM ATATÜRK CADDESĠ ÜÇ KAPILAR ÖNÜ BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ÖNÜ ÖĞRETMEN EVĠ ÖNÜ IġIKLAR CADDESĠ SHARP BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ IġKLAR CADDESĠ CENDER OTEL ÖNÜ ESKĠ MEZBAHA ÖNÜ DEDEMAN OTEL ÖNÜ BURHANETTĠN ONAT KAVġAĞI KOMAġ MAĞAZASI ÖNÜ MURATPAġA NĠKAH SALONU KAVġAĞI MEYDAN KAVġAĞI MEVLANA CADDESĠ ANADOLU LĠSESĠ KAVġAĞI MEVLANA CAD. ÖZEL ĠFFET KIZ LĠSESĠ KAVġAĞI MEVLANA KAVġAĞI ESKĠ HAL SHEEL PETROL ÖNÜ ESKĠ HAL ĠMAM HATĠP LĠSESĠ KAVġAĞI SAN. SĠT. ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARKASI SĠGORTA HAST. ORMAN BÖL.MÜD.KAVġAĞI ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ GĠRĠġ KAVġAĞI ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ ÇIRAKLIK EĞĠTĠM MERK.ÖNÜ ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ CAMĠ ÖNÜ ESKĠ SANAYĠ KARAKOL KAVġAĞI ESKĠ SANAYĠ BP KAVġAĞI ÇALLI KAVġAĞI DOKUMA ĞĠRĠġĠ ÇALLI KAVġAĞI ÇEVRE YOLU GĠRĠġĠ ÇALLI KAVġAĞI ġarompol GĠRĠġĠ

406 ÇALLI KAVġAĞI GAZĠ BULVARI GĠRĠġĠ DOKUMA YAĞ SANAYĠ KAVġAĞI DOKUMA FABRĠKASI KARġISI PĠL FABRĠKASI SU ĠġLERĠ KAVġAĞI OTOGAR LĠMANYOLU KAVġAĞI FERROKROM FABRĠKASI KAVġAĞI OTOGAR ĠÇĠ ĠNDĠRME PERONU OTOGAR ĠÇĠ HAREKET PERONU OTOGAR ÇIKIġ KAPISI OTOGAR GĠRĠġ KAPISI OTOGAR BĠLET GĠġELERĠ GĠRĠġĠ AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ GĠRĠġĠ AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ VOLVO SERVĠS ÖNÜ AKDENĠZ SAN. SĠT.TOYOTA JAPON SERVĠS ÖNÜ AKDENĠZ SAN. SĠT. AKDENĠZ LOKANTASI ÖNÜ AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ DÜĞÜN SALONU ÖNÜ AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ PTT KAVġAĞI AKDENĠZ SAN. SĠT. BENZĠN ĠSTASYONU ÖNÜ ÇAKIRLAR KAVġAĞI ÖNÜ AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ ÖNÜ ĠLLER BANKASI KÜLTÜR KAVġAĞI KÖY HĠZMETLERĠ GĠRĠġ KAPISI ÖNÜ KARAYOLLARI GĠRĠġ KAPISI ÖNÜ ÖZEL ANTALYA LĠSESĠ ÖNÜ ĠL JANDARMA KOMUTANLIĞI ÖNÜ MELTEM MAHALLESĠ GEN-PA ÖNÜ ANTALYA BAYINDIRLIK MÜD. ÖNÜ MELTEM MAHALLESĠ HALK PAZARI ÖNÜ ADLĠYE SARAYI ÖNÜ ÖZEL AKDENĠZ KAVġAĞI ÖNÜ FALEZ HOTEL KAVġAĞI DEVLET HASTAHANESĠ ÖNÜ MUHASEBE MÜD. KAVġAĞI POLĠS EVĠ ÖNÜ METEOROLOJĠ KAVġAĞI ÖNÜ MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ KONYAALTI CAD. BARBOROS ĠLKOKULU KAVġAĞI KONYAALTI CAD. DSĠ LOJMANLARI ÖNÜ YIL HIZIR REĠS CAD.KAVġAĞI TRT KAVġAĞI YIL ZĠRAAT BANKASI KAVġAĞI YIL ESKĠ OTOGAR KAVġAĞI GÜLLÜK PTT ÖNÜ VĠLAYET ÖNÜ CUMHURĠYET MEYDANI HEYKEL YANI YĠVLĠ MĠNARE ÖNÜ TEKEL KAVġAĞI Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü

407 O Havaalanları Yakınında OluĢan Gürültüler Tablo 158: Antalya Atatürk Hava Limanındaki Gürültü Düzeyi VIP SALONUNDAN YAPILAN ÖLÇÜM SONUÇLARI ĠÇ MEKAN DIġ MEKAN ZAMAN SES DÜZEYĠ(dB) ZAMAN SES DÜZEYĠ(dB) , , , , , , , , , , , ,0 DIġ MEKAN UÇAK KALKIġI SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU UÇAK ĠNĠġĠ SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 TERAS BÖLÜMÜNDEN YAPILAN ÖLÇÜM SONUÇLARI ĠÇ MEKAN DIġ MEKAN ZAMAN SES DÜZEYĠ (db) ZAMAN SES DÜZEYĠ (db) , , , , , , ,1 DIġ MEKAN UÇAK KALKIġI SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU UÇAK ĠNĠġĠ SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU , , , , , , , , , , , , , , ,6 Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü

408 O.1.2. Gürültü Ġle Mücadele Ġlde gürültüye hassas yerlerin yakınında yeni açılacak olan gürültülü iģletmelerin (ekmek fırını, atölye, disko, bar vb.) faaliyetlerine izin verilmemektedir. Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü B.ġehir Belediyesi ve Ġl Emniyet Müdürlüğü elemanlarınca oluģturulan komisyon gürültü denetimleri yapmaktadır. O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri Gürültü insanların iģitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, iģ performansını azaltan çevrenin hoģluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiģtiren önemli bir çevre kirliliği türüdür. GeliĢmiĢ ülkelerde diğer kirlilik türlerine göre daha yaygın bir tür olarak kiģisel ve toplumsal yaģam kalitesinde genel bir düģüklüğün göstergesi sayılmaktadır. O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri Gürültü seviyesinin yüksek olduğu ve sürekli maruz kalındığı alanlarda bulunan yapılarda bir müddet sonra aģınmalar baģ gösterecektir. Özellikle antik yapıların olduğu bölgelerde gerekli önlemler alınmaktadır. O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri Gürültünün iģ veriminin azaltması ve iģitilen seslerin anlaģılmaması gibi görülen etkileridir. KonuĢmanın algılanabilmesi ve anlaģılabilmesi türünden fonksiyonların engellenmesi, büyük ölçüde ortamda etkisinde kalınan arka plan gürültüsünün düzeyi ile ilintilidir. Gürültünün iģ verimliliği ve üretkenlik ile ilgili etkileri konusunda yapılan çalıģmalar karmaģık iģlerin yapıldığı ortamların sessiz, basit iģlerin yapıldığı ortamların ise biraz gürültülü olması gerektirdiğini göstermiģtir. O.1.4. Gürültünün Ġnsanlar Üzerine Olan Etkileri O Fiziksel Etkileri Günlük yaģamın her anında çevremizi saran gürültü ortamı, çeģitli yönlerden sağlığımızı olumsuz etkiliyor. Son yıllarda yapılan araģtırmaların bulguları, gürültü etkilerinin daha önce bilinenlere göre daha ciddi boyutlarda olduğunu ortaya koydu. Seslerin insanlar tarafından iģitilme özellikleri göz önüne alınarak ses gücü, Ģiddeti ve basıncı logaritmik bir birim olan desibel (db) ifade edilmekte ve düzey adını almaktadır. Normal bir kulak 0-13 db arasını rahatça duyar db ise en Ģiddetli seslerdir. AĢırı düzeyli gürültülerde, belirli bir süre maruz kalma sonucunda ortaya çıkan iģitme hasarları, uzun yıllar gürültünün insanlar üzerindeki en önemli biyolojik etkisi olarak biliniyor. O Fizyolojik Etkileri Gürültü ile kardiovasküler hastalıklar arasında ki iliģkiler konusunda sürdürülen çalıģmalar, gürültünün yüksek kan basıncına (hipertansiyon), hızlı kalp atıģına, kollesterol ve adrenalin yükselmesine, solunum hızlanmasına, adale gerilmesine ve irkilmelere neden olabileceğini kanıtlamıģtır. Bu etkiler uyku sırasında daha belirgindir. O Psikolojik Etkileri Ġnsanların gürültüye alıģkanlıkları düģüncesi, aslında gerçek dıģıdır. AlıĢtığımızı düģünsek de içimizdeki biyolojik değiģiklikler yine de ortaya çıkıyor. Bu tepkilerin görülmesi için gürültünün çok yüksek düzeyde olması gerekmiyor. Otomatik tepkiler üst üste bindiğinde stres, ülser, astım, tansiyon, baģ ağrıları ve kolitlerin ortaya çıktığı belirtiliyor. Kısaca gürültü insanların enfeksiyonlara karģı direncini azaltan bir risk faktörü 408

409 olarak karģımıza çıkıyor. Ancak çoğumuz gürültünün bu etkilerini bilmiyoruz. Ayrıca bilimsel araģtırmalarda, gürültüye maruz kalmıģ kiģilerin hemen tümünde çeģitli psikolojik rahatsızlıklarda bulundu. Gürültülü yerlerde yaģamanın en belirgin karģılığı rahatsızlık hissi, sıkıntı ve gerilim duygusudur. O Performans Etkileri Ġnsanların evlerinde, iģlerinde ve her türlü aktiviteleri sırasında maruz kaldıkları gürültünün performanslarını ne yönde etkilediğine bakıldığında; en önemli performans etkilerinin okuma ve öğrenmenin etkilenmesi, iletiģimin bozulması ve verimin azalması yönlerinde olduğu ortaya çıkıyor. ĠĢ performanslarında ki bozulmalar, gürültünün özellikle tetikte olmayı ve dikkati gerektiren iģlerde dikkat dağıtması, iģin doğruluğunu etkilemesi, gözlemlerde hataları arttırması ani gürültülerde irkilmelere ve iģ kazalarına neden olabilmesi gibi özetlenebilir. Günümüzde giderek yoğunlaģan, çeģitlenen ve düzeyleri artan gürültülere karģı insanların toleransı da gittikçe azalıyor. Bu durum gürültü kontrolü altında önlem alma çalıģmalarını yoğunlaģtırmaktadır. O.2. TĠTREġĠM Ġlimizde bu konu hakkında herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü Ġl Sağlık Müdürlüğü,

410 P - AFETLER P.1. DOĞAL AFETLER P.1.1. Depremler Türkiye Deprem Bölgeleri haritasına göre Ġlimiz Merkez 2.derecede, Doğu Ġlçelerimiz 2,3 ve 4 derece deprem kuģağında, Batı Ġlçelerimiz 2 ve 1 derece deprem bölgesi kuģağında bulunmaktadır yılı içerisinde Ġlimiz genelinde her hangi bir deprem olmamıģtır. P.1.2. Heyelan ve Çığlar Ġlimizde çığ olayı meydana gelmemiģ olup, münferit heyelan olayları olmuģ bununla ilgili etüt proje çalıģmaları yapılmaktadır. P.1.3. Seller Ġlimizde yağan Ģiddetli yağmur sonucu münferit sel baskınları meydana gelmiģtir. Sel baskınlarından genelde Belediyelerin altyapıları hasar görmüģ ve altyapı hasarları belirlenip Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı na gönderilmiģtir. Sel baskınlarında sayılı Afetler Yasasının 1. maddesi gereğince konutlarda her hangi bir hasar meydana gelmemiģtir. Tablo 159: TaĢkın Koruma Ve Rusubat Kontrol Tesisleri-1 FAYDALANAN No YerleĢim Yeri Adı YerleĢim yeri adedi (ha) Arazi ĠĢletmeye açılıģ yılı 1 Merkez-Boğaçay,Çitdibi Merkez Düden Çayı Merkez Aksu Bucağı. Macun Deresi Merkez Aksu Kavurgacılar Sömek Merkez Aksu Çayı Islahı Merkez DöĢemealtı Karaçay Merkez Arapsuyu ve kolları Merkez Hacıveliler-Hatipler-Köseler Merkez Yağca Köyü Merkez Yeniköy-Kızıllı Merkez Yüksekalan Mahallesi Merkez B.ağacıÇürükinO.Oluk Deresi 13 Merkez Çakırlar Hisar Çandır Merkez Dağ Bucağı Merkez Memurevleri Mahallesi MerkezAksu-Kemerağzı Merkez Geyikbayır Merkez Zeytinköy AksekiGembos ovası Akseki Cevizli-Değirmenli Akseki TaĢlılar Akseki Kuyucak Kasabası Alanya Ġlçe Merkez Sak Deresi

411 24 Alanya Sedre Çayı Alanya Oba Çayı Alanya YeĢilöz Aydınkent(Ġbradi) Elmalı-Karagöl.Avlan Elmalı Bozhöyük Arazileri Elmalı Öküzgözü Deresi Elmalı Göğü deresi Elmalı Akçay bucağı Elmalı G.Doğu. K.Yağdı Mahallesi Elmalı Kuz ve Yuva dereleri Elmalı Gölova Elmalı Eskihisar Elmalı Çukurelma Finike Delice köyü Finike BaĢgöz Finike Alakır Finike Gagaz Deresi Finike Damlalık Deresi G.PaĢa Musa Çayı KaĢ Sarılar Köyü KaĢ Bezirgan Deresi KaĢ Uğrar köyü KaĢ Sarıbelen Hacıoğlu KaĢ EĢen Çayı KaĢ Çukurbağ Köyü KaĢ Palamut Köyü Kaleilçe Merkezi Yandereleri Kale Sarıcasu Kemer Ġlçe Karapınar Deresi Kemer Tekirova Köyü Kemer Beycik Köyü Kemer Çamyuva Ağva Deresi Kemer Çamyuva Sarıören Korkuteli Çomaklı Köyü Korkuteli Kızılaliler Korkuteli Köseler-Özdere Korkuteli K.Dağ.K.Aliler Korkuteli Bozova,Belen Köyleri Korkuteli Küçükköy Yaylası Korkuteli YeĢilyayla Kasabası Korkuteli Yan Dereleri ıslahı Korkuteli Kargın Köyü Korkuteli Akyar Kozağacı Deresi Korkuteli Çomaklı-Dereköy Yaylası Korkuteli Martin-Tersp Bendi Korkuteli Martin-Tersp Bendi Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,

412 P.1.4. Orman Otlak ve Sazlık Yangınları Bu Bölüm Orman Yangınları Ġle Mücadele, HaberleĢme, Organizasyonu Ve Eğitim ÇalıĢmaları Bölüünde Detaylı ĠncelenmiĢtir. P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin Etkileri Bu konuda herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. P.1.6. Fırtınalar Ġl de genel hayatı etkileyici fırtına meydana gelmemiģtir. P.2. DĠĞER AFETLER P.2.1. Radyoaktif Maddeler Ġlimizde radyoaktif madde kullanımından oluģan herhangi bir zarar olmamıģtır. P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar Ġlimizde denize dökülen petrol ve diğer tehlikeli atıklardan meydana gelen ciddi boyutlarda bir olay yaģanmamıģtır. P.2.3. Tehlikeli Maddeler Ġlimizde tehlikeli atıklardan kaynaklı ciddi boyutlu her hangi bir olay veya kaza yaģanmamıģtır. P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ Ġlimizde genellikle aģırı yağıģtan dolayı Sel Felaketi meydana gelmektedir Ekim 2011 tarihlerinde Antalya Ġlimiz Serik Ġlçesi Haskızılören Köyünde karayolu, haberleģme, enerji, içme suyu ve yerleģim alanlarında genel yaģamı etkileyen yağıģlar meydana gelmiģtir. Aynı tarihte MuratpaĢa, Aksu, Manavgat ve Kepez Ġlçelerinde de sel ve su baskınları meydana gelmiģtir. Ġlimizde Büyük Endüstriyel Kazalar meydana gelmemiģtir. P.3.1. Sivil Savunma Birimleri Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü bünyesinde kadrolu 9 kiģilik Arama Kurtarma Ekibi vardır. Bu ekiplerin eğitimleri Sivil Savunma Kolejinde yaptırılmıģtır. Ġlimizde mevcut kamu kurum ve kuruluģlarının personelinden oluģan 131 kiģilik Kurtarma, Telefon Onarım, Elektrik Onarım, Su Kanal Onarım, NBC Timi, Yangın Söndürme, Ġlkyardım ve Ambulans, Sosyal Yardım ekiplerinden oluģan Acil Yardım ve Kurtarma Ekipleri vardır. Bu ekiplere Olağanüstü Hal ve Afet durumunda, Ġl sınırları dahilinde ve gerekirse diğer Ġl Valiliklerinin yardım çağrısı üzerine, en seri bir Ģekilde olay mahaline intikal edip halka kurtarma, ilkyardım ve sosyal yardım hizmetlerini yapıp, bir afete karģı hazırlıklı olmalarının sağlanması amacıyla 91 saatlik eğitimleri Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü tarafından verilmiģtir. 412

413 P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri Antalya Valiliği Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü nün tarih ve B.16.0.PER sayılı yazısına istinaden Bakanlık ve yerel belgeli konaklama tesisleri ile SPA lar ve Türk Hamamlarının güvenlikle ilgili niteliklerini (Tesis Genel Güvenliği, Yangın Güvenliği, Havuz Güvenliği, Gıda Güvenliği, Bedensel Engelli Düzenlemesi, SPA Güvenliği, Hamam Güvenliği) denetlemek üzere Ġlçe Kaymakamlıklarında kurulan Güvenlik Denetim Komisyonuna Müdürlüğümüz personeli iģtirak etmiģtir. Personelimizin iģtirak ettiği ve denetim yapılan Ġlçelerimiz; 1. MuratpaĢa, 2. Kepez, 3. Konyaaltı, 4. Aksu, 5. DöĢemealtı, 6. Kemer, 7. Finike, 8. Kumluca, 9. Demre, 10. KaĢ, 11. Elmalı, 12. Korkuteli, 13. Serik, 14. Manavgat olup, halen belirlenen günlerde yapılan denetimlere personelimiz katılmaktadır. P.3.3. Ġlkyardım Servisleri Ġl Topyekün Savunma Seferberlik ve SavaĢ Hazırlıkları Planlama ve Koordinasyon Kurulu tarih ve 2011/1 sayılı kararı ile Ġlimizde Sivil Savunma Planlaması kapsamına alınan Kamu ve Özel kurum ve kuruluģlarının Sivil Savunma Planı hazırlamalarını, daha önce Sivil Savunma Planlaması kapsamına alınan kurum ve kuruluģlarında planlarını güncelleģtirmelerini tarih ve /1535 sayılı yazı ile istemiģ olup, Sivil Savunma Planını ilk defa hazırlayanlar ile güncelleģtirme yapan kurum ve kuruluģların Sivil Savunma Servis eğitimlerini yaptırmaları istenmiģtir. Bu servisler arasında Ġlkyardım Servisi de bulunmaktadır. Kurum ve KuruluĢun uygun olduğu günlerde eğitimler yapılmaktadır P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden Ġskanı Ekim 2011 tarihlerinde Serik Ġlçesi Haskızılören Köyünde Meydana gelen Sel Felaketi; Ekim 2011 tarihli Sel Felaketinden sonra Haskızılören Köyünde yeniden iskan çalıģmaları halen devam etmektedir Ekim 2011 tarihinde Van Ġli ve 09 Kasım 2011 tarihinde Van Merkezinde meydana gelen deprem sonrası Afetzedelerin Yeniden Ġskanı için yapılan çalıģmalar; Deprem bölgesinden Ġlimize gelen vatandaģlarımızın iskanı ile ilgili olarak tarihine kadar Sosyal Tesislere 407 aile, 483 öğrenci ve toplam 2276 vatandaģımız yerleģtirilmiģtir. Kamuya ait sosyal tesislerin barındırma yapabilecek yatak sayısı 1702 dir. Van Depremi nin ardından Valiliğimize konaklama talebi ile 3153 baģvuru yapılmıģtır. Barındırma talebinde bulunan turizm tesislerinden Club Mega Saray Tatil Köyüne 175, Justiniano Park Conti Hotel e 50, Utopia World Hotel e 103 baģvuru sahibi yerleģtirilmiģtir. Antalya Ġlindeki kamu kurum ve kuruluģlarının sosyal tesislerine yerleģtirilen vatandaģların ısınma, üç öğün yemek, v.b. tüm temel ihtiyaçları Valiliğimizce karģılanmaktadır. (Yemek çıkarma imkânı bulunan tesislerde tesis imkânlarından yaralanarak yemek hizmeti alınmakta, imkânı bulunmayan tesislerde ise yemek firmasından hizmet alımı yapılmaktadır.) Ayrıca, Ġlimize gelerek kendi imkânlarıyla ev tutan veya yakınlarının yanına yerleģen Van Depremzedelerine Valiliğimiz Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakfı Müdürlüğü ile 19 ilçenin Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakıflarından toplam aileye ,93 TL ayni ve nakdi yardım, 24.5 ton ayni olarak yakacak kömür yardımı yapılmıģtır. P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Sınırlar Arası TaĢınımı Ġçin Alınan Tedbirler Ġl sınırları içindeki sanayilerden kaynaklanan tehlikeli atıkların, Bakanlığımızdan ĠĢletme Lisansı veya geçici çalıģma izni alan geri kazanım tesislerinde ya da ĠZAYDAġ entegre bertaraf tesislerinde bertarafının temin edilmesi, tehlikeli atık taģınmasında Ulusal 413

414 Tehlikeli Atık taģıma Formlarının kullanılmasının sağlanması ve bu amaca uygun lisanslı araçlarda taģınmasının sağlanması, bu kapsamda taģıma lisansı alan firmalara hazırlanan formlar doldurtulmuģtur. Ġlimizde zehirli maddelerin sınırlar arası taģınması yoktur. P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar Endüstriyel Kazalarla ilgili olarak Yerel Acil Durum Planı hazırlanmıģ, tüm yetkili kurum ve kuruluģlardan acil bir durumda iletiģim kurulabilecek isim, adres ve telefon numaraları alınmıģ böyle bir durum karģısında alınacak önlemeler, öncelikle yapılacak çalıģmalar söz konusu planda belirlenmiģtir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Orman Bölge Müdürlüğü DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,

415 R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ R. SAĞLIK VE ÇEVRE Ġnsanlık tarihi boyunca sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi için çalıģmalar yapılmıģ ve bu çalıģmalar zamanla geliģtirilmiģtir. Özellikle son yüzyılda bilim ve teknolojideki geliģmelere paralel olarak bu alanda çok mesafeler kat edilmiģtir. Ülkemizde de özellikle Cumhuriyet in ilk yıllarından itibaren insanların koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinden yeterince faydalanması için çeģitli giriģimler yapılmıģtır. Bu amaçla; 1947 yılında hazırlanan Birinci On Yıllık Milli Sağlık Planı nda koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinde karģılaģılan sorunların çözümlenmesi ele alınmıģ ve özellikle hizmetin köysel bölgelere yöneltilmesi gerektiği belirtilmiģtir. Bu planda, her 10 köy için bir sağlık memuru ve bir köy ebesi, ortalama 40 köy için on yataklı bir sağlık merkezi kurulması öngörülmüģtür. Bu sağlık merkezlerinde 2 doktor ve birer sağlık memuru, ebe ve ziyaretçi hemģire bulundurulması planlanmıģtır. Bu personelin bölgelerinde koruyucu hekimliğin bütün gereklerini yerine getirmeleri yanında, küçük tedavi ve doğum iģlerine de bakmaları, ameliyatı ve uzun süre tedaviyi gerektiren vakaları motorlu ve motorsuz vasıtalarla il ve ana bölge merkezlerine göndermeleri planlanmıģtır. Ancak, büyük ümitlerle ve ileriyi gören bir düģünce ile hazırlanan bu plan uygulanamamıģtır. Daha sonra 1954 yılında her ilçe merkezinde bir sağlık merkezi, 7 bin nüfus için köyler grup merkezi olacak Ģekilde örgütlenmeyi öngören bir uygulama da ilçe seviyesinden öteye gidememiģtir. Uzun yıllar yapılan bu çalıģmalar ve giriģimlerden istenilen sonuç alınamamıģ ve sağlık hizmetlerinde beklenen iyileģme sağlanamamıģtır yılından itibaren planlı döneme girildiğinde; sağlık hizmetlerine ve özellikle koruyucu sağlık hizmetlerine gereken önemin verilerek hizmetin, nüfus çoğunluğunun bulunduğu kırsal bölgelere götürülmesi konusunun ele alınması ile sağlık düzeyinin yükseltilmesi için olumlu ve kararlı yeni bir adım atılmıģtır. Atılan bu adım ile; toplumun her kesiminin sağlık hizmetlerinden eģit olarak ve yeterince faydalanması amacıyla 224 Sayılı "Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Kanun" 1961 yılında çıkarılmıģ ve sağlık hizmetlerinin yurdun en ücra köģesindeki vatandaģın ayağına kadar götürülmesini hedef tutan yeni bir hizmet anlayıģı ve uygulaması getirilmiģtir. Bu Kanun un uygulanması için SosyalleĢtirme Daire BaĢkanlığı kurulmuģtur. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve hizmet alanına giren faaliyetler 1920 yılında kurulan Sağlık Bakanlığı nın ilk bütçe tasarısında Hıfzısıhha Dairesi olarak adlandırılan birim tarafından yürütülmüģtür. Daha sonra, 1936 yılında çıkarılan 3017 Sayılı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı TeĢkilat ve Memurin Kanunu nda "Hıfzıssıhha ĠĢleri Umum Müdürlüğü" adını almıģtır. Umum Müdürlüğün görev alanı 3017 Sayılı Kanunla belirlenmiģ ve 1963 yılında çıkarılan 4862 Sayılı Kanunla da "Sağlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü" adını almıģtır gün ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Bakanlıkların yeniden düzenlenmesi ve çalıģma esasları hakkında kararname ile yapılan reorganizasyonla Sağlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ" adını almıģtır. 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Kanun un uygulanması amacıyla, Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulmuģ bulunan SosyalleĢtirme Daire BaĢkanlığı 1983 yılına kadar hizmet verdikten sonra, 1982 yılında yapılan reorganizasyon sonrasında kurulan Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesine alınmıģtır tarih ve sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 663 sayılı KHK ile Sağlık Bakanlığı bünyesinde TÜRKĠYE HALK SAĞLIĞI KURUMU kurulmuģ temel sağlık hizmetlerini yürütme görevi bu kuruma devredilmiģtir. 415

416 R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı Tablo 160: Sağlık Kurumları Dağılımı SAĞLIK KURUMLARI KURUMLAR SAĞLIK BAKANLIĞI DİĞER KAMU ÖZEL GENEL TOPLAM HASTANE AİLE HEKİMLİĞİ 112 ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ DİSPANSER Eğitim Araşrırma Hastanesi 1 1 Devlet Hastanesi Üniversite Hastanesi 2 2 Özel Hastane Toplum Sağlığı Merkezi Aile Sağlığı Merkezi Aile Sağlığı Birimi Sağlık Evi Komuta Kontrol Merkezi 1 1 A Tipi 112 İstasyon Sayısı B Tipi 112 İstasyon Sayısı 1 1 Verem Savaş Dispanseri 2 2 Verem Savaş Derneği Dispanseri 1 1 Sıtma Savaş Dispanseri 1 1 Deri Tenasül Hast. Dispanseri 1 1 AÇS.AP. MERKEZİ 3 3 ORGAN NAKİL MERKEZİ ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ MERKEZİ (TÜP BEBEK) AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ KANSER ERKEN TEŞHİS TEDAVİ MERKEZİ 1 1 HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ 1 1 HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI 3 3 POLİKLİNİK TIP MERKEZİ DAL MERKEZİ 7 7 GENEL TOPLAMI 969 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

417 Tablo 161: Kamu Hastanelerinin Yatak Kapasiteleri KAMU HASTANELERİ NO HASTANE ADI SINIFI Toplam Mevcut Yatak Sayısı Toplam Tescilli Yatak Sayısı 1 Eğitim ve AraĢ. H A Atatürk DH B Akseki DH (entegre) E Alanya DH B Demre DH (entegre) E Elmalı DH C Finike DH C GazipaĢa DH C KaĢ DH D Kemer DH D Korkuteli DH C Kumluca DH C Manavgat DH C Serik DH C TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

418 Tablo 162: Özel Hastanelerin Yatak Kapasiteleri NO HASTANE ADI Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2011 ÖZEL HASTANELER İLÇELER Toplam Yatak Sayısı 1 Özel Alanya Anadolu Hastanesi Alanya 73 2 Özel Alanya Anadolu Can Hastanesi (Faaliyete Ara Verildi) Alanya 17 3 Özel Hayat Hastanesi Alanya 78 4 Özel Anadolu Hastanesi Kemer 33 5 Özel Kemer YaĢam Hastanesi Kemer 28 6 Özel Uncalı Meydan Hastanesi Konyaaltı 27 7 Özel Meditalya Hastanesi Konyaaltı 68 8 Özel Korkuteli Medi YaĢam Hastanesi Korkuteli 25 9 Özel Akdeniz Hastanesi Manavgat Özel Bilgi Hastanesi Manavgat Özel Manavgat Sevgi Hastanesi Manavgat Özel Side Anadolu Hastanesi Manavgat Özel Antalya Anadolu Hastanesi MuratpaĢa Özel Medline Ant. Hastanesi MuratpaĢa Özel Medical Park Antalya Hastane Kompleksi MuratpaĢa Özel Andeva Hayat Hastanesi MuratpaĢa Özel Topçular Andeva Hastanesi MuratpaĢa Özel Yıldız Andeva Hastanesi MuratpaĢa Özel Antalya YaĢam Hastanesi MuratpaĢa Ö.Medisu Hastanesi MuratpaĢa Özel Aspendos Hastanesi Serik Özel Belek Anadolu Hastanesi Serik Özel Vitale Kadın ve Doğum Hastanesi Kepez Özel Memorial Antalya Hastanesi Kepez Özel Dünya Göz Hastanesi Kepez Özel Akdeniz ġifa Hastanesi Kepez 70 TOPLAM

419 Tablo 163: Ġlimizde Bulunan Tıbbi Laboratuarlar S.N. KURULUŞ ADI BRANŞI 1 Medilla Sağ.Hiz. Biyokimya 2 Ġnterlab Laboratuarlar Grubu Biyokimya 3 Eser Lab Biyokimya 4 Tosun Tıbbi Tahlil Labr Biyokimya 5 Mehmet Ġhsan ARMAN Fizik Ted.Labr. Fizik Tedavi 6 Özel Anadolu Mikrobiyoloji Lab. Mikrobiyoloji 7 Özel Mutlu Laboratuarı Konyaaltı Bakteriyoloji 8 Tosun Tıbbi Tahliller Lab. Enfeksiyon Hast. 9 Antalya Verem SavaĢı Derneği Ġktisadi ĠĢletmesi Laboratuarı Bakteriyoloji- Enfek.Hast. 10 Avcıoğlu Tıbbi Tahliller Lab. Enfeksiyon Hast. 11 Özel ÇağdaĢ Tıbbi Tahliller Laboratuarı Bakteriyoloji 12 Özel Patoloji ve Sitoloji Laboratuarı Patoloji 13 Patolab-- Patoloji Laboratuarı Patoloji 14 Antalya Patoloji Labr. Patoloji 15 Çözüm Patoloji Patoloji 16 Özel YahĢi Patoloji Laboratuvarı Patoloji 17 Tomo Bilgisayarlı Tomoğrafi Laboratuvarı Radyoloji 18 Güney Emar Tıbbi Görüntüleme Rady. Labr. Radyoloji 19 Kum-Rad Rady. Labr. Radyodiagnostik 20 Akar Radyoloji Müessesi Radyoloji 21 Postacılar Radyoloji Müessesesi Radyoloji 22 Urcu Rady. Labr. Radyoloji 23 Özel Netemar Görüntüleme Merkezi Radyodiagnostik 24 Özel Korkuteli Radyoloji Laboratuarı Radyodiagnostik 25 Sonomar Rad. Labr. Radyodiagnostik 26 Varis-Son Rad.Lab. Radyodiagnostik 27 Uz.Dr.Kemal ATALAY (Atalay sağ.ltd.ġti) Radyodiagnostik 28 Akdeniz Nükleer Tıp Labr. Nükleer Tıp 29 Özel Sante Onkoloji Laboratuarı Radyasyon Onkolojisi 30 Özel Sante Onkoloji Laboratuarı Radyasyon Onkolojisi 31 Bilim Özel Sağ.Hizm.Tic.Ltd.ġti Radyodiagnostik 32 Özel Ayka Vital Park Fizik Tedavi Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

420 Tablo 164: Özel Tıp ve Dal Merkezleri İLÇE KURUM KURUM TÜRÜ ALANYA ÖZEL ALANYA ġġfa TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ ALANYA ÖZEL ALANYA ÜROMER ÜROLOJĠ DAL MERKEZĠ DAL MERKEZĠ ALANYA ÖZEL LAZER GÖZ HASTALIKLARI TEġHĠS VE TEDAVĠ MERKEZĠ DAL MERKEZĠ KEPEZ ÖZEL KEPEZ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ KEPEZ ÖZEL ġelale TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ KONYAALTI ÖZEL TALYA TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MANAVGAT ÖZEL HĠSAR TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MANAVGAT ÖZEL VĠZYON GÖZ MERKEZĠ DAL MERKEZĠ MERKEZ ÖZEL AN-DEVA TIP MERKEZĠ DOKUMA ġb. TIP MERKEZĠ MERKEZ ÖZEL KONYAALTI TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MERKEZ ÖZEL TERAPĠ TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ANTALYA MEYDAN TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ANTALYA TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ÇALLI MEYDAN TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ÇOCUK TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL FĠZĠTALYA TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL GASTROCER GENEL CERRAHĠ MERKEZĠ DAL MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL JĠNEFEM TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL MEDĠFACE KULAK BURUN BOĞAZ MERKEZĠ DAL MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL MEDĠJĠNE KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM MERKEZĠ DAL MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL MURATPAġA TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ORBĠT GÖZ SAĞLIĞI MERKEZĠ LARA ġubesġ DAL MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL ORBĠT TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ MURATPAġA ÖZEL RADON TIP MERKEZĠ TIP MERKEZĠ Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

421 Cinsiyet BOĞMACA BRUSELLO Z GONORE HEPATĠT A HEPATĠT B KABAKULA K KIZAMIK R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar Tablo 165: BulaĢıcı Grup A Hastalıklar GRUP A HASTALIKLAR YaĢ Gruplar ı TOPLAM GENEL TOPLAM O V AKUT KANLI ĠSHAL KV O V K V O V K V O V K V O V K V O V K V 421 O V K V O V K V KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS O V SĠFĠLĠZ ġarbon ġark ÇIBANI KV OV KV OV KV OV KV E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K

422 Cinsiyet OV : Olası Vaka KV : Kesin Vaka Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2011 Tablo 166: BulaĢıcı Hastalıkların Ġhbarı Ve Bildirim Sitemi YaĢ Grupları AKUT HEMORAJĠK ATEġ ĠNFLUENZA GRUP C HASTALIKLAR KALAAZAR (VĠSSERAL LEĠSHMANĠAZ ĠS) 422 LEJYONER HASTALIĞI SSPE TOKSOPLAZM OZ TULAREMĠ OV KV OV KV OV KV OV KV OV KV OV KV OV KV E K E K E K TOPLAM GENEL TOPLAM E E E E E E E K K K K K K K OV : Olası Vaka KV : Kesin Vaka Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2011

423 R Ġçme Ve Kullanma Suları tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde su kullanım miktarına (nüfusa) göre numune sayıları belirlenmekte ve yıllık bir numune takvimi hazırlanmaktadır. Yıl içinde, hazırlanan bu takvime göre Kontrol Ġzleme ve Denetim Ġzleme numuneleri alınmakta, uygun çıkmayan sonuçlar su temin edicilere bildirilerek suların uygun hale getirilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca günlük olarak Ģebekenin farklı noktalarından Bakiye Klor ölçümleri yapılmakta bakiye klor seviyesi düģük olan suların klorlanması sağlanmaktadır yılında yapılan bakiye klor ölçüm ve alınan numune sonuçları Tablo 152 de verilmiģtir. R Denizler Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği kapsamında ilimizde 218 adet Yüzme Alanı ve 42 adet Kirlilik Ġzleme Noktası belirlenmiģtir. Bu noktalardan 184 adet Yüzme Alanı ve 39 adet Kirlilik Ġzleme Noktası (akarsuların denize döküldüğü yerler) aktif olarak izlenmektedir. Bu noktalardan 138 adet ve bu noktaların dıģında 69 adet olmak üzere toplam 207 noktada Mavi Bayrak Projesi için çalıģılmaktadır. Genel olarak bakıldığında 15 Mayıs 15 Ekim tarihleri arasında 2 haftalık periyotlarla 292 noktadan (Tablo 151) deniz suyu numunesi alınarak Halk Sağlığı Laboratuarında analizleri yapılmaktadır. Bu analiz sonuçları Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, TURÇEV ve Sağlık Bakanlığına bildirilmekte, ayrıca Sağlık Müdürlüğü web sayfasında yayınlanmaktadır. İLÇE Tablo 1671: Yüzme Alanlarının Ġlçelere Göre Dağılımı YÜZME ALANI DENİZ SUYU KİRLİLİK İZLEME NOKTASI AKTİF PASİF AKTİF PASİF Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2011 NUMUNE NOKTA SAYISI DENİZ SUYU İLE MAVİ BAYRAK ÇAKIŞAN ÇAKIŞMAYAN KİRLİLİK İZLEME NOKTASI NUMUNE NOKTA SAYISI TOPLAM NUMUNE NOKTASI SAYISI GAZİPAŞA ALANYA MANAVGAT SERİK AKSU MURATPAŞA KONYAALTI KEMER KUMLUCA FİNİKE DEMRE KAŞ TOPLAM

424 KÖY SAYISI BELEDİYE SAYISI OTOMATİK KLOR CİHAZI SAYISI İZLEME NOKTASI SAYISI UYGUN ÇIKAN NUMUNE SAYISI UYGUNSUZ ÇIKAN NUMUNE SAYISI İZLEME NOKTASI SAYISI UYGUN ÇIKAN NUMUNE SAYISI UYGUNSUZ ÇIKAN NUMUNE SAYISI İZLEME NOKTASI SAYISI YETERLİ YETERSİZ Tablo 1682: Ġnsani Tüketim Amaçlı Sularda Yapılan Kontroller KONTROL İZLEME DENETİM İZLEME BAKİYE KLOR İZLEMESİ İLÇE AKSEKİ ALANYA ELMALI FİNİKE GAZİPASA GÜNDOGMUŞ İBRADI DEMRE KAS KEMER KORKUTELİ KUMLUCA MANAVGAT SERİK AKSU DÖŞEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAŞA TOPLAM UYGUNLUK ORANI 81% 67% 94% Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

425 Cinsiyet Ascariasis Kıl Kurdu Enfeksiyon u Trichuriasis Kancalı Kurt Enfeksiyon u Strongyloidias is Tenya Cüce Tenya Karaciğer Kalabeği Trichomonia sis Uyuz Enfestasyon u R Zoonoz Hastalıklar Tablo 169: Parazit Hastalıkları Ġstatistik Formu YaĢ Grupları TOPLAM E K 11 5 E K E K E K E K E K E K E K E K GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

426 Cinsiyet Ascariasis Kıl Kurdu Enfeksiyon u Trichuriasi s Kancalı Kurt Enfeksiyon u Strongyloidia sis Tenya Cüce Tenya Karaciğer Kalabeği Trichomonias is Uyuz Enfestasyo nu R Paraziter Hastalıkları Tablo 170: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan ĠĢlemler YaĢ Grupları TOPLAM E K 11 5 E K E K E K E K E K E K E K E K GENEL TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

427 AYLAR NUMUNE SAYISI ANALĠZ SAYISI UYGUN BOZUK ANALĠZ SAYISI UYGUN BOZUK ĠLGĠLĠ VALĠLĠĞE SEVK TARIM ĠL MÜDÜRLÜ- ĞÜNE SEVK C.SAVC. SEVK R.1.3. Gıda Hijyeni Tablo 171: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan ĠĢlemler BAKTERĠYOLO JĠK TAHLĠL KĠMYASAL TAHLĠL YAPILAN ĠġLEM OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

428 R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları Tablo 172: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan ĠĢlemler YAġ GRUPLARINA GÖRE YAPILAN DOZ SAYISI AġI Uygulam 0 yaģ 15 yaģ ve 1 yaģ 2-4 YaĢ 5-9 yaģ yaģ a (0-11 ay) üzeri TOPLAM I DaBT-IPA- II Hib AġISI III R TOPLAM DaBT-IPA-Hib DaBT-IPA AġISI KONJUGE PNÖMOKOK AġISI TOPLAM KPA I II III R I ORAL POLĠO II AġISI III 0 R 0 TOPLAM ORAL POLĠO K.K.K. AġISI TOPLAM K.K.K. I R PPD BCG AġISI I I HEPATĠT-B II AġISI III TOPLAM HEPATĠT B KIZAMIKCIK AġISI OKUL Td AġISI DĠĞER Td GEBE GEBE DEĞĠL Td YAġ Td KADIN Td Td AġISI Td Td TOPLAM Td Hepatit B aģısının 0-11 ay grubuna 1. doz uygulaması kendi bebeğiniz olup bölge dıģında (hastane,resmi diğer kurumlar) yapıldı ise BD sütununa kendi bebeğiniz olup kendi kurumunuzda yapıldı ise BĠ (bölge içi) sütununa yazılacaktır.bd ve BĠ sütunları toplamı T (toplam) sütununda yazılacak. Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

429 R.1.5. Bebek Ölümleri Tablo 173: 0 YaĢ Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı ANTALYA İLİ 0 YAŞ BEBEK ÖLÜMLERİNİN NEDENLERİNE GÖRE DAĞILIMI (2011) PERİNATAL NEDENLER KONJENİTAL MALFORMASYONLAR DEFORMASYONLAR NEDENLER SAYI % SAYI % Prematürite 79 80,61 Y.D. Anoksisi ve Asfiksisi 7 7,14 RDS 4 4,08 Yenidoğanın Hemorajik Bozuklukları 4 4,08 Yenidoğan Sepsisi 1 1,02 Mekonyum Aspirasyonu 1 1,02 Diğer Perinatal Nedenler 2 2,04 Kalp Koj. Anomali 43 60,56 Down Sendromu ve Kromozom Anonamlileri 9 12,68 Sinir Sis. Konj. An. 7 9,86 Diğer Konjenital Malformasyonlar 12 16,90 SEMPTOMLAR BELİRTİLER BAŞKA YERDE SINIFLANMAMIŞ HASTALIKLAR (Ani Bebek Ölümü Sendromu) 98 41, , ,68 ENDOKRİN BESLENME VE METABOLİZMA HASTALIKLARI 14 5,98 SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI 8 3,42 MORTALİTENİN DIŞ SEBEPLERİ (KAZALAR,TRAVMALAR,BOĞULMA) 7 2,99 SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 4 1,71 DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI 3 1,28 SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI 2 0,85 KAN VE KAN YAPICI ORGANLARIN HASTALIKLARI VE İMMÜN SİSTEM BOZUKLUKLARI Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, ,85 TOPLAM ,00 429

430 Grafik 14. Bebek Ölün Oranları BEBEK ÖLÜM ORANLARI (binde) ,7 9,1 7,6 7, Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

431 Tablo 174: 1 4 YaĢ Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı ANTALYA İLİ 1-4 YAŞ BEBEK ÖLÜMLERİNİN NEDENLERİNE GÖRE DAĞILIMI (2011) NEDENLER SAYI % SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 8 18,60 NEOPLAZMLAR 7 16,28 KONJENİTAL MALFORMASYONLAR DEFORMASYONLAR MORTALİTENİN DIŞ SEBEPLERİ (KAZALAR, ZEHİRLENMELER) SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Kalp Konj. An. 3 50,00 Sinir Sis.Konj. An. 1 16,67 Diğer Konjenital Malformasyonlar 2 33,33 Trafik Kazası 1 16,67 Boğulma 1 16,67 Yabancı Cisim Aspirasyonu 1 16,67 Diğer Dış Nedenler 3 50,00 Pnömoni 2 66,67 Diğer Solunum Sistemi Hastalıkları 1 33, , ,95 3 6,98 GENİTOÜRİNER SİSTEM HASTALIKLARI 3 6,98 SEMPTOMLAR BELİRTİLER BAŞKA YERDE SINIFLANMAMIŞ HASTALIKLAR (Ani Bebek Ölümü Sendromu) 2 4,65 SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI 2 4,65 ENDOKRİN BESLENME VE METABOLİZMA HASTALIKLARI 2 4,65 KAN VE KAN YAPICI ORGANLARIN HASTALIKLARI VE İMMÜN SİSTEM BOZUKLUKLARI 1 2,33 PERİNATAL NEDENLER 1 2,33 ENFEKSİYÖZ VE PARAZİTER HASTALIKLAR 1 2,33 DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI 1 2,33 TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

432 R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 175: 2002 Yılı Aylara Göre Ölümlerin YaĢ ve Cins Gruplarına Dağılımı ANTALYA İLİ 1-4 YAŞ BEBEK ÖLÜMLERİNİN NEDENLERİNE GÖRE DAĞILIMI (2011) NEDENLER SAYI % SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 8 18,60 NEOPLAZMLAR 7 16,28 KONJENİTAL MALFORMASYONLAR DEFORMASYONLAR MORTALİTENİN DIŞ SEBEPLERİ (KAZALAR, ZEHİRLENMELER) SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Kalp Konj. An. 3 50,00 Sinir Sis.Konj. An. 1 16,67 Diğer Konjenital Malformasyonlar 2 33,33 Trafik Kazası 1 16,67 Boğulma 1 16,67 Yabancı Cisim Aspirasyonu 1 16,67 Diğer Dış Nedenler 3 50,00 Pnömoni 2 66,67 Diğer Solunum Sistemi Hastalıkları 1 33, , ,95 3 6,98 GENİTOÜRİNER SİSTEM HASTALIKLARI 3 6,98 SEMPTOMLAR BELİRTİLER BAŞKA YERDE SINIFLANMAMIŞ HASTALIKLAR (Ani Bebek Ölümü Sendromu) 2 4,65 SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI 2 4,65 ENDOKRİN BESLENME VE METABOLİZMA HASTALIKLARI 2 4,65 KAN VE KAN YAPICI ORGANLARIN HASTALIKLARI VE İMMÜN SİSTEM BOZUKLUKLARI 1 2,33 PERİNATAL NEDENLER 1 2,33 ENFEKSİYÖZ VE PARAZİTER HASTALIKLAR 1 2,33 DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI 1 2,33 TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

433 Tablo 176: Ölümlerin YaĢ Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı AYLAR ANTALYA İLİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ AYLARA GÖRE ÖLÜMLERİN YAŞ VE CİNS GRUPLARINA DAĞILIMI ( 2011 ) TOPLAM E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K T OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

434 AP Danışmanlığı Alan Kişi Sayısı AP Poliklinik Başvuran Kişi Sayısı Deri Altı İmplantı Tüp Ligasyonu Vazektomi Diğer Modern Yöntem (kadın kondomu, diyafram) Gebelik Sonlandırma Sayısı Düşükten Sonra AP Yöntemi Başlanan Kişi Sayısı Doğum Sonu 42. güne kadar AP Yöntemi başlanan kişi sayısı R.1.7. Aile Planlaması Ve ÇalıĢmaları Tablo 177: Aile Planlaması Yöntem Kullanım Oranlarının Dağılımı Hap Kondom Enjeksiyon RİA Eski Kullanıcı Yeni Kullanıcı Eski Kullanıcı Yeni Kullanıcı Eski Kullanıcı Yeni Kullanıcı AÇSAP Merkezleri Aile Hekimlikleri Devlet Hastaneleri ve Doğumevleri Üniversiteler Özel TOPLAM Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü,

435 R.2. Çevre Kirliliği Ve Zararlarından OluĢan Sağlık Riskleri R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Geleneksel hava kirleticilerin çoğu, solunum ve kardiyovasküler sistemleri direk etkiler. Hastalık, ölüm ve akciğer fonksiyon bozukluklarındaki artıģlar SO2 ve partikül madde düzeylerindeki artıģlarla iliģkilidir. NO2 ve ozon da solunum sistemini etkiler, bunlara akut maruz kalma iltihaplı (enflamatuvar) hastalık ve geçirgenliğe duyarlılık, akciğer fonksiyon bozuklukları ve nefes borusu reaktivitesinde artıģlara neden olur. Ozonun aynı zamanda göz, burun ve boğazı tahriģ ettiği ve baģ ağrılarına neden olduğu bilinmektedir. CO hemoglobine bağlanabildiğinden ve kandaki oksijenin yerini alır, bu da kardiyovasküler ve sinirsel davranıģ problemlerine yol açar. KurĢun kemik iliğindeki kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin sentezini engeller, karaciğer ve böbrekleri bozar ve nörolojik zararlara yol açar lerden beri hava kirliliğinin insan sağlığına etkilerini gösteren kanıtlar vardır sonları 1990 larda ise yeni epidemiyolojik çalıģmalarla hava kirliliğinin sağlığa etkileri gösterilmiģtir. Bu çalıģmalar önce ABD ve Avrupa ülkelerinde yapılmıģ, daha sonra pek çok ülkede de benzer çalıģmalar ile sağlığın olumsuz etkilendiği gözlenmiģtir. Bu çalıģmalarda ölümler, hastaneye baģvurular gibi sağlık göstergeleri ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonunun iliģkisi aranmıģ ve her ikisinin birlikte artıģ veya azalıģ gösterdiği belirlenmiģtir. Hava kirleticilerindeki günlük artıģlar çeģitli akut sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Örneğin kirletici konsantrasyonunda artma astma ataklarında artıģa yol açmaktadır. Kirleticilere uzun süreli maruz kalım ile sağlıkta kronik etkiler ortaya çıkmaktadır. ABD ve Hollanda`da yapılan çalıģmalarda hava kirliliği olan bölgelerde yaģayanların ömrünün, kirliliğin olmadığı bölgelerde yaģayanlara göre 1-2 yıl daha kısa olduğu belirlenmiģtir. Yalnızca geliģmekte olan ülkelerde havada bulunan partiküler madde ve kükürt dioksit nedeniyle yılda 500,000 kiģinin öldüğü tahmin edilmektedir. Hava kirliliğinin sağlık etkisi öksürük ve bronģitten, kalp hastalığı ve akciğer kanserine kadar değiģmektedir. Kirliliğin olumsuz etkileri sağlıklı kiģilerde bile gözlenmekle birlikte, bazı duyarlı gruplar daha kolay etkilenmekte ve daha ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu gruplardan biri yaģlılardır. Fizyolojik kapasitesi ve fizyolojik savunma mekanizması fonksiyonlarındaki azalma, kronik hastalıklardaki artma nedeniyle yaģlılar normal popülasyondan daha duyarlıdır, bu nedenle daha kolay etkilenmektedir. Küçük çocuklar savunma mekanizması geliģiminin tamamlanmaması, vücut kitle birimi baģına daha yüksek ventilasyon hızları ve dıģ ortamla daha sık temas nedeniyle daha fazla riske sahip diğer bir gruptur. YaĢ yapısı yanısıra hava yolunda daralmaya yol açan hastalıklar da kirleticilere duyarlılığı artırmaktadır. Yapılan çalıģmalar kirlilik arttıkça astma ve kronik obstrüktif akciğer hastalıkları (KOAH) gibi hastalıkların alevlenmelerinde artıģ olduğunu göstermiģtir. Kalabalık yaģam, yetersiz sanitasyon, beslenme yetersizliği gibi düģük yaģam standartları da duyarlılığı etkileyen faktörlerdendir. Bu koģullarda yaģayanlar enfeksiyon hastalıkları sorunları ile karģı karģıyadır ve yetersiz sağlık hizmeti almaktadırlar. Bu nedenle hava kirliliğinin sonuçlarından daha fazla etkilenilmektedir. Hava Kirliliği ve Risk Grupları Bebekler ve geliģme çağındaki çocuklar Gebe ve emzikli kadınlar YaĢlılar Kronik solunum ve dolaģım sistemi hastalığı olanlar Endüstriyel iģletmelerde çalıģanlar Sigara kullananlar 435

436 DüĢük sosyoekonomik grup içinde yer alanlar Genel olarak havadaki kirleticilerin sağlığa etkileri Ģöyle toparlanabilir; Solunum fonksiyonlarında bozulma, Solunum sistemi hastalıklarında artıģ, Kronik solunum sistemi hastalığı olan kiģilerin hastalıklarının alevlenmesinde artıģ, Kronik kalp hastalığı olan kiģilerin hastalıklarının alevlenmesinde artıģ, Kanser insidansında artıģ, Erken ölüm insidansında artıģ Çevresel hava kirliliğinin toplum sağlığı ile iliģkisi değerlendirilirken yukarıda sıralanan doğrudan sağlık etkilerinin yanı sıra içme ve sulama suyu kaynaklarının, bitki örtüsünün zarar görmesi ve mikro klima değiģiklikleri nedeniyle dolaylı etkilerini de göz önünde bulundurmak gereklidir. Tüm bunların yanı sıra ortamın nem oranı, sıcaklık, sıcaklık değiģim hızı, rüzgarlar ve benzeri etmenler de çevresel hava kirliliğinin sağlık sonuçları üzerinde etkili olmaktadır. Ġnsan sağlığını etkileyen havadaki kirletici maddeler içinde yer alan ve hava kirliliği ölçümlerinde değerlendirilen SO2 ve asılı partiküler maddelerin etkileri ayrı ayrı gözden geçirilebilir. Tüm kirleticilerde olduğu gibi bunların oluģturacağı sorunun ciddiyeti iki faktöre bağlıdır; kiģi bu maddelere ne miktarda ve ne kadar süre ile maruz kalmaktadır. Sülfürdioksit(SO2) 24 saatten kısa süreli maruz kalımda, inhalasyondan sonraki ilk bir kaç dakika içinde akut yanıt oluģur. Etki solunum fonksiyonlarında değiģme, hırıltılı solunum ve nefes darlığı gibi semptomlarda artıģ Ģeklinde ortaya çıkar. Hem normal kiģiler hem de astmatik kiģiler etkilenir, ancak astmalılar en duyarlı gruptur. 24 saatin üzerinde maruz kalımda duyarlı hastalarda semptom alevlenmeleri görülür. Bu sürede yıllık ortalama değer 50 mg/m3 günlük değer 125 mg/m3 ü geçmeyen düģük düzeylerdeki maruz kalımda bile kalp ve solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümlerde, tüm solunum yolu hastalıkları ve KOAH nedenli hastane baģvurularında artıģlar gözlenmiģtir. Son çalıģmalar önemli sağlık sorunu yaratacak etkilerin çok düģük düzeylerde bile gözlendiğini göstermiģtir. Bunların sonuçlarına göre önerilen SO 2 düzeyi 24 saat ortalaması 125 mg/m3, yıllık ortalaması ise 50 mg/ m3 olarak belirlenmiģtir. Ancak bu eģik değerlerin altında bile sağlık sorunlarının görülebileceği akılda tutulmalıdır. Asılıpartikülermadde(PM) Sağlık üzerine etkisi partikül büyüklüğü ve konsantrasyonuna bağlıdır. PM10 (10 mm çapından küçük partiküller) ve PM2.5 un (2.5 mm çapından küçük partiküller) günlük dalgalanmalarına göre sağlık etkileri de değiģir. Akut etkileri günlük mortalitede artıģa, solunum sistemi hastalıklarının alevlenmesine, hastane baģvurularında artıģa, bronkodilatatör kullanımı ve öksürük prevalansında artıģa, solunum fonksiyonlarında azalmaya yol açmaktadır. Çok düģük değerlerde bile (100 mg/m3den az) kısa süreli maruz kalım sağlığı etkilemektedir. PM`nin düģük değerlerde uzun süreli etkileri de mortalite ve solunum sistemi hastalıklarında artıģ ve solunum fonksiyonlarında azalma gibi kronik etkilere yol açmaktadır. Son zamanlarda yapılan çalıģmalarda çok düģük düzeylerde bile sağlık sorunlarına 436

437 neden olduğu belirlenmiģtir. Bu nedenle hem kısa süreli hem de uzun süreli ortalama konsantrasyon için önerilen bir eģik değer yoktur. SO2 ve PM, diğer atıklara göre iki yönden farklılık göstermektedirler. Birincisi ülkemizde sadece bu iki maddenin ölçülüyor / izleniyor olması, diğeri ise termik santrallar için geliģtirilmiģ filtrasyon yöntemlerinin yine sadece bu iki maddeye özgü olmasıdır. Diğer bir deyiģle bu iki maddenin dıģındaki kirleticiler ne izlenmekte, ne de filtre edilmektedir. Oysa bu maddeler de insan ve çevre sağlığı açısından önemli etkilere sahiptirler. Ayrıca burada göz ardı edilmemesi gereken bir diğer nokta, tüm bu zararlı maddelerin birbirleriyle etkileģtikleri ve ortamda birlikte bulunduklarında zararlarının arttığıdır. Dünya Sağlık Örgütü nün 1999 yılında yayımladığı Hava Kalitesi Kılavuzu na göre bu maddeler ve zararları Ģöyle belirtilmektedir: Azotoksitler (NOx) Kısa süreli maruziyet etkileri: Normal sağlıklı kiģiler, 4,700 mg/m3 (2.5 ppm) üzerinde bir konsantrasyona maruz kaldıklarında akciğer fonksiyonlarında bir azalma görülür. 560 mg/m3 e yaklaģık 4 saat maruz kalındığında kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanların solunum Ģikayetlerinin ortaya çıktığı gösterilmiģtir. Aynı konsantrasyona dk. maruz kalan astım hastalarında ise çeģitli yakınmalar oluģmaktadır. Uzun süreli maruziyet etkileri: Akciğerlerde geri-dönüģlü ve geri-dönüģsüz birçok etkisi olduğu saptanmıģtır. Akciğer dokusunda yapısal değiģikliklere yol açabilmekte ve amfizem benzeri bir tabloya neden olabilmektedir. DüĢük seviyeli konsantrasyonlara uzun süre maruz kalınması hücresel düzeyde değiģikliklere yol açmaktadır. Ayrıca bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karģı direnci düģürmektedir. Yapılan çalıģmalar uzun süre azotdioksite maruz kalan çocukların solunum sistemi semptomlarında artıģ ve akciğer fonksiyonlarında azalıģ olduğunu göstermiģtir. Ancak eriģkinlerde benzer bir iliģki net olarak gösterilememiģtir. Karbonmonoksit (CO) CO alveolar, kapiller ve plasental membranlardan hızla geçer. Hemoglobine affinitesi oksijenden yaklaģık 250 kat daha fazladır ve hızla hemoglobine bağlanarak karboksihemoglobini (COHb) oluģturur. DüĢük konsantrasyonlarda hipoksiye bağlı belirtiler oluģurken, yüksek konsantrasyonlarda yaģamsal tehlikeler ortaya çıkar. Toksik etkileri öncelikle beyin, kalp, iskelet kası ve fetüs gibi yüksek düzeyde oksijen kullanan organ ve dokularda oluģur. Koroner arter hastalığı olan hastalarda artmıģ COHb miktarının, angina oluģum zamanını kısalttığı, EKG değiģiklikleri ve sol ventrikül iģlev bozukluklarına neden olduğu gösterilmiģtir. Ayrıca sigara içme ile çevre ve iģyerinde CO maruziyetinin kardiyovasküler mortaliteyi artırdığı bilinmektedir. Ozon(O3)ve diğer fotokimyasal oksidanlar O3 toksisitesi kısa dönemde akciğer fonksiyonlarında değiģikliğe, solunum yollarında enflamasyona ve diğer bulgulara yol açmaktadır. Bu etkiler 160 mg/m3 lük (0.08 ppm) bir konsantrasyona yaklaģık 7 saat maruz kalan sağlıklı yetiģkinlerde görülmektedir. Çocuklar ise 2 saat boyunca 240 mg/m3 O3 e maruz kaldıklarında akciğer fonksiyonlarında azalma meydana gelmektedir. Ayrıca O3 maruziyetinin solunum sistemi yakınmalarına bağlı hastane baģvuruları ve astım hastalarının yakınmalarında artıģa yol açtığı gösterilmiģtir. 437

438 Öneriler; Türkiye`de kirletici gazların denetimi için periyodik aralıklarla ölçüm yapılmasının zorunlu, ancak yaptırmayanlara uygulanan cezalar ve denetimler yeterli düzeyde uygulanmamaktadır.., Çevreyi sadece araçların egzozundan çıkan gazlar değil ısıtma ve endüstriyel amaçlı kullanılan yakıtlar da kirletiyor. Bu nedenle, kirletici gazların kontrolü daha etkin yapılmalı. Uygulanacak cezalar da caydırıcı nitelikte olmalı. Çevre koruma için gerekli, kurģunsuz benzin ve düģük kükürtlü motorinin kullanımının teģviki için de daha ucuz satılması konusunda çalıģmalar yapılması gerekir. R.2.2. Su Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Ġnsanların tüketimine verilen içme ve kullanma sularının temiz ve sağlıklı bir Ģekilde olmasını sağlamak amacıyla içme ve kullanma sularından Ģehir merkezinde belirlenen 50 noktadan periyodik aralıklarla bakteriyolojik, kimyasal numuneler alınarak tahliller yapılmaktadır. Tüketime verilen sular kaynağında ve Ģebekenin uç noktalarında sürekli kontrol altında tutularak ilgililerce dezenfeksiyonunun yapılması sağlanmaktadır. Kirlilik tesbit edilen suların ıslahı yönünde çalıģmalar yapılmakta ve ilgililer uyarılmaktadır. R.2.3. Atıkların Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Günümüzün ilerleyen teknolojisi giderek katı atık oranının dev boyutlarda artmasına neden olmaktadır. Tüm atıkların aynı yerde depolandığı durumlarda organik atıklarla bir aradaki katı atıklar önemli bir kemirici ve böcek üreme bölgesi oluģturmakta ve bu zararlılar aynı zamanda hastalık taģıyıcılık (portör) rolünü üstlenmektedir. Ayrıca katı atıklar aracılığı ile yeraltı sularına ve yüzeysel sulara karıģmakta olan kirleticiler önemli bir çevre sorunudur. Bir üst baģlıkta incelendiği Ģekliyle de katı atıklar su kirlenmesine yol açarak dolaylı yoldan da insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. ÇeĢitli uçan haģereler, özellikle de sinekler çevrede atık ürünler bulunduğu zaman konutların yakınında üremektedirler. Bunlar aynı zamanda sağlık ve teknik koģullara uygun iģlemlerin yapılmadığı katı atık bertaraf sahalarında da bulunurlar. Ilıman iklimlerde yerleģim alanları yakınında haģerelerin özellikle sineklerin üremelerini engellemek nispeten kolaydır. Fakat ilimizdeki gibi sıcak ve nem ortamı yüksek olan ve atıkların bozulma oranının hızlı olduğu yerlerde bunu kontrol altına almak çok daha zordur. Uçan haģereler 10 km. yarı çapındaki bir alan üzerindeki uçuģ rantı ile büyük bir yayılma gücüne sahiptirler. Ayrıca kemiriciler baģlıca gıda kaynakları olan kontrolsüz süprüntü birikintilerinde çok çabuk ürerler. Gıda atıklarının varlığı farelerin çöplüklerden yerleģim alanlarına göç etmesine ve varlıklarının süreklilik kazanmasına yol açmaktadır. Bu da veba, sıçan virüsü, lebrospirosis, hiptoplasmosiz ve diğer birçok hastalığın kaynağı olabilmeleri nedeniyle ciddi bir sağlık problemi yaratmaktadır. GeniĢ saha üzerinde yayılan çöpler fareler, sinek ve diğer haģarat için bir üreme ortamı haline gelmektedir. Burası ayrıca fena koku ve görünüģlü, yangın çıkması içinde uygun bir mekândır. Eğer yağmur suları ve diğer yüzeysel sular gömülü çöp tabakalarından geçebiliyorsa çevredeki yeraltı suları aģırı derecede kirlenerek içme ve kullanma yönünden 438

439 elveriģsiz bir hale gelebilir. Gömülü çöplerde metan, karbondioksit, amonyak ve hidrojensülfür gazları oluģur. Metan bütün yönlere yayılır ve çoğu toprak tabakasından dıģarı çıkar, havadaki metan konsantrasyonu %5-15 oranına ulaģtığında patlama tehlikesi ortaya çıkar. Hidrojensülfürün çok az miktarları bile çöplerden sızan sulara rahatsız edici bir tat ve koku verir. Sülfürler ise tatsız ve kokusuz olup kükürt ve sülfatlara dönüģürler. Tıbbi atıkların diğer atıklardan ayrı bir iģleme tabi tutulmaması; baģta Hepatit ve H.I.V. gibi çok tehlikeli virüslerin ve bir çok hastalığın insanlara geçme riskini artıracağı ve bu durum birçok sağlık, çevre ve maliyet problemini ortaya çıkaracağı için, sağlık kuruluģlarından kaynaklanan tıbbi atıkların sağlık personeline, halk sağlığına ve çevreye zarar vermeden evsel nitelikli atıklardan ayrıģtırılarak toplanması, geçici depolanması, taģınması ve nihai bertaraflarının sağlanması bir zorunluluktur. Hastanelerde tıbbi atıklar yoluyla mikropların bulaģması en fazla, kullanılan iğne gibi kesici-delicilerin kiģilere batması Ģeklinde olmaktadır. Tehlikeli atıkların çeģitlerine göre, patlayıcılık, parlayıcılık, oksitleyicilik ve enfeksiyonellik özellikleri risk yaratırken, eski pillerin bünyesinde çok zehirli olan kadmiyum maddesiyle temas edilmesi durumunda böbreklerde tahribata yol açmaktadır. Lityum pillerin yapısındaki civa ise merkezi sinir sistemini direkt etkilemektedir. Floresan lambalar, çeģitli elektrikli ev aletleri motorlarında ve büro makinalarında kullanılan küçük kondansatörlerde ise 60 kimyasal birleģimden oluģan maddeler yer almaktadır. Bu maddeler deri vasıtasıyla vücuda girerek karaciğerde, sinirlerde ve kanda tahribata neden olmaktadır. Sprey kutuları, eski boyalar, solvent karıģımlı tinerler, tutkal ve yapıģtırıcılar da kontrolsüz biçimde doğaya bırakıldığında kanser hastalığı baģta olmak üzere birçok hastalığa yol açmaktadır. ** Bu konu Atıklar ana baģlığı altında ayrıntılı olarak ele alınmıģtır. R.2.4. Gürültünün Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Psikolojik Etkiler: DavranıĢ bozuklukları, öfkelenme, genel rahatsızlık duygusu, sıkılma Fiziksel Etkiler: Geçici veya kalıcı iģitme hasarları Fizyolojik Etkiler: Vücut aktivitesinde değiģiklikler, kan basıncında artıģ, dolaģım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atıģlarında hızlanma, ani refleksler. Performans Etkileri: ĠĢ veriminde azalma, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin engellenmesi Meydana getirdiği olumsuz etkilere bağlı olarak, gürültü seviyeleri bazı araģtırmacılar tarafından tablodaki gibi derecelendirilmektedir. 1.Derece: 30 db (A)-65 db (B) Konforsuzluk, rahatsızlık, öfke, kızgınlık, uyku düzensizliği ve konsantrasyon bozukluğu. 2.Derece: db (B) Fizyolojik reaksiyonlar, kan basıncı artıģı, kalp atıģlarında ve solunumda hızlanma, beyin sıvısındaki basıncın azalması, ani refleksler. 3.Derece: db (B) Fizyolojik reaksiyonların artması, baģ ağrıları 4.Derece: 120 db (B) Ġç kulakta devamlı hasar, dengenin bozulması. 439

440 5.Derece: 140 db (B) Ciddi beyin tahribatı Bunlara ek olarak, gürültü kiģilerde bitkinliğin kronikleģmesini sağlamakta ve vücudun direncini azaltarak hastalıklara yakalanma ihtimalini arttırmaktadır. Son araģtırma sonuçlarına göre fetus ve prematüre doğumlar üzerinde gürültünün olumsuz etkileri olduğu anlaģılmaktadır. ** Bu konu Gürültü ve TitreĢim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak ele alınmıģtır. R.2.5. Pestisitlerin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiģtirildiği alanlara yakın yaģayanlar da mesleki olmayan etkinimle karģılaģırlar. Pestisitler baģlangıç uygulama bölgesinden bir mil veya daha fazla uzaklığa taģınabilmektedir.metilbrömür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa iģlemekte ve burada yaģayanların etkilenmesine neden olabilmektedir.kaliforniya da gladiola bahçelerinin gazlaması sırasında meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerinin oradan taģınması gerekmiģtir. Pestisitler deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktustan alınabilmektedir.ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir. Mesleki etkilenim sanıldığının aksine büyük oranda solunum yoluyla değil deri yoluyla olmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstü satılanlar büyük oranda solunum yoluyla etkilemektedirler.böcek kağıtları da aynı Ģekilde solunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır. Pestisitlerin insandaki etkilerinin değerlendirilmesi oldukça güçtür. Çünkü problemin tam niteliğiyle ilgili bilmediğimiz bir çok etmen bulunmaktadır. YaĢ, cins, ırk, sosyoekonomik durum, beslenme düzeni, sağlığın durumu, etkilenim süresinin uzunluğu ve biçimi, pestisit konsantrasyonu pestisitlerin etkisi altında kalan kiģilerin etkilenimlerini ve sonuçlarını önemli boyutlarda değiģtirmektedir. Aldrin ve dieldrin gibi organofosfor pestisitler merkez sinir sisteminin uyarılabilirliğini artırırken karaciğerde tahribat yapmaktadır. Ancak belirtiler önemli boyutlarda değiģim gösterdiğinden kesin kararın verilebilmesi mümkün değildir. Tanı konulmasıyla ilgili önemli sorunlar bulunmaktadır. Bazı pestisitler sağlam deriden de emilebilmektedir. Lindanın hematopeiktik sistem üzerinde olumsuz etkilerinin bulunabileceği düģünülmektedir. Aldrin ve dieldrin gibi organofosfor pestisitler merkez sinir sisteminin uyarılabilirliğini artırırken karaciğerde tahribat yapmaktadır. Lindanın henatopeitik sistem üzerinde olumsuz etkilerinin bulunabileceği düģünülmektedir. Organofosfat pestisitlerin kolinesterazı inhibe ettiği belirtilmiģti. Bir bileģikten diğerine akut toksisite büyük oranda değiģim göstermektedir. Organofosfatlar deriden kolayca penetre olabilmektedir.karbamatlarda kolinesteraza bağlanmaktadır ancak enzim 440

441 vücutta hızla deaktive edildiğinden etkilenim düzeyinin belirlenebilmesi çok güçtür.organofosfatlar deriden kolayca penetre olabilmektedir. R.2.6. Ġyonize Radyasyondan Korunma Ġyonize olan yani iyonlaģan radyasyonlar, elektromagnetik spektrum içinde dalga boyu 10 nm den daha küçük ve 120 kev tan büyük enerjili radyasyonlardır. Bunlar; Alfa, Beta, Gama ıģınları, Röntgen ıģınları (x ıģını), Radyoizotoplar, Nötron dur. Bunların hepsi farklı özelliklere sahiptir. Ġyonize olan radyasyonun bir çok türü deriyi geçerek, vücudun yapı taģları olan hücreleri, hasara uğratır. Hasar ise hemen her zaman geri dönülmeyen etkiler yaratır. Hücre tahribatı radyasyonun cinsine, dozuna, hızına ve vücudun ne kadar kısmının radyasyona maruz kaldığına ve maruz kalınan bölgenin büyüklüğüne bağlıdır. Röntgen ıģınları, çeģitli kanser türleri, genetik hasar, aplastik anemi, hamile kadınlarda doğum bozuklukları ve düģükler, hayatın kısalması, erken yaģlanma ve kronik dermatitis oluģturur. Ġyonize radyasyona maruz kalan insanda, etkilenme sonucunda kanser, genetik mutasyon, aplastik anemi, doğum bozuklukları ve erken yaģlanma ortaya çıkabilir. Ġnsan vücudundaki genlerden birinin atomları radyasyondan etkilenirse, meydana gelen mutasyon düģüklere ya da gelecek kuģaklardaki çocuklarda doğum bozukluklarına neden olabilir. Röntgen ıģınından korunmak için, ıģın kaynağının izolasyonu, kalın kurģunla bariyerlenme, maskelerin kullanılması ve maruz kalmaktan tamamen kaçınmak gerekir. Bu nedenle, hamile bütün kadınlar, mümkün olduğu kadar her türlü röntgen ıģınlarından kaçınmalıdır. Bu aģamadaki kadınlar röntgen çekilmeden önce doktoru, hemģiresi veya röntgen teknisyeni tarafından mutlaka bu konuda uyarılmalıdır. R.2.7. Baz Ġstasyonlarından Yayılan Radyasyonun Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Bilim adamlarına göre baz istasyonlarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri; Sinir zarlarının bozulması ve bunlara bağlı olarak, uykusuzluk, sinirlilik, unutkanlık, baģ ağrısı, baģ dönmesi, Parkinson (titremeler ve kas sertleģmesi), Alzheimer hastalığı (bunama), depresyon, erkeklerde sperm sayısının azalması ve beyinde meydana gelen çeģitli beyin hastalıkları olarak özetlenebilir. Kanser yapıcı etkilerinin olması, kanser yapıcı maddelerin hücreye giriģini hızlandırması ve var olan kanserin gidiģini hızlandıracağı yönündeki raporlar, sağlığımız konusunda bizleri endiģelendirmektedir. Cep telefonu ve baz istasyonu antenlerinin özellikle çocukların üzerinde daha olumsuz etkiler bırakacağı Ģeklindeki açıklamalar ise geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın sağlıkları ile oynamaktadır. 441

442 KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu Sağlık Ġl Müdürlüğü, Antalya BüyükĢehir Belediyesi,

443 S - ÇEVRE EĞĠTĠM S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ Bakanlığımız ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında 14/10/1999 tarihinde imzalanan iģbirliği protokolü çevresinde ilköğretim kurumlarına yönelik olarak, çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi, olumlu tüketim alıģkanlıklarının kazandırılması ve değerlendirilebilir katı atıkların kaynağında ayrıģtırılması, geri kazanımı konularında öğrencilerin eğitilmesi amacıyla her yıl okullarda uygulamalı çevre eğitimi yapılmıģtır. Bu çalıģma kapsamında, eğitim süresince anlatılanların zaman içerisinde unutulmaması ve öğrencilerin öğrendiklerini baģka insanlara da anlatabilmesi amacıyla konu ile ilgili broģür, sticker, kitap ayraçları dağıtılmıģ, böylece eğitimin kalıcı olması ve daha geniģ bir kitleye ulaģması hedeflenmiģtir. Anız yangınlarının çevreye verdiği zararlar hakkında ilgili yerlerde Müdürlüğümüzce, eğitim çalıģmaları yapılmıģ, konu ile ilgili broģürler ve kitapçıklar dağıtılmıģtır. Ġl Mahalli Çevre Kurulunun almıģ olduğu karara istinaden, atıksu arıtma tesislerinin tam ve doğru olarak iģletilmemesi sonucu oluģabilecek bir takım çevre sorunlarının önlenebilmesi için, Müdürlüğümüzde belirli dönemlerde atıksu arıtma tesislerinin sorumlularına eğitim çalıģmaları yapılmaktadır. Diyanet ĠĢleri BaĢkanlığının yapmıģ olduğu hizmet içi eğitim programları kapsamında Müdürlüğümüz teknik elemanlarınca görevli personellere çevre üzerine eğitim seminerleri verilmektedir. Ġlimizde Çevre Eğitim Projesi çerçevesinde, okul öncesi ve ilköğretim kurumlarına yönelik olarak çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi, olumlu tüketim alıģkanlıklarının kazandırılması ve değerlendirilebilir katı atıkların kaynağında ayrıģtırılması, geri kazanımı konularında öğrencilerin eğitilmesi amacıyla eğitim ve öğretim yılında 30 ilköğretim okulunda eğitim düzenlenmiģtir. 443

444 S.2. ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE FAALĠYETLERĠ S.2.1. Çevre Vakıfları Türkiye Çevre Eğitim Vakfı 18 Mart 1993 tarihinde kurulmuģ olan vakfın amacı; Öncelikle Mavi Bayrak Projesinin ülkemizde uygulanması amacıyla kurulmuģ, sonrasında da FEE ye (Uluslar arası Çevre Eğitim Vakfı) üyeliği takiben FEE nin önerdiği diğer çevre eğitim projelerinin uygulanmasına baģlanmıģtır. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; 1993 yılından beri süregelen Mavi Bayrak Projesi, Eko-Okullar Projesi, Çevrenin genç Sözcüleri Projesi, Okullarda Orman Projesidir. Mavi Bayrak Kampanyası, Avrupa Topluluğu ülkeleri tarafından 1987 yılından beri ve özellikle kıyı kentlerinde çevrenin temizliğini, düzenini ve yasalara uygun bir biçimde geliģmesini sağlamaya yönelik bir çalıģma zinciridir. Temel felsefesi kıyı kentlerini birbirine özendirme yolu ile en iyi, sağlıklı yaģanabilir bir tatil beldesi haline getirmektir. Avrupa topluluğuna bağlı ülkelerde uygulanan Mavi Bayrak, belirlenen kriterlere göre kıyının temiz ve çevre probleminin bulunmadığını simgeleyen bir kampanyadır. Mavi bayrakla kıyı kentlerimizin donatılmamıģ olmasından dolayı kıyılarımızın temiz olmadığı imajı doğmaktadır. Tüm bu yanılgıların önlenmesi için Mart 1992 yılından beri Hatay dan Çanakkale ye kadar olan 2500 km lik kıyı bandımızda deniz suyunun mikrobiyolojik ölçümleri 300 ayrı noktada yapılmakta ve bu yörelerde ki kıyı düzeninin ve halkın çevresel eğitiminin sağlanması doğrultusunda tüm Turizm, Çevre ve Sağlık Bakanlıklarının ve üniversitelerimizin çevre ile ilgili birimlerini harekete geçirerek, ortak çalıģmalara baģlamıģ bulunmaktadır. ġu anda ki çalıģmalar plajlara mavi bayrak verebilme kriterlerinin incelenmesi ve araģtırılmasıdır. Bu nedenle tüm belediyelere, kıyılarda ki tatil köylerine, otellere ve plajı bulunan tatil tesislere çağrıda bulunarak aday olan her plaj için Türkiye Çevre Eğitim Vakfı na müracaat etmeleri istenmektedir. Bu plajlar arasında yalnızca mavi bayrak kriterini sağlayan plajlara mavi bayrak ödülü verilecektir. Mavi bayrak ödülü plajlara bir yıllığına verilir ve yıl boyunca mavi bayrak kriterini koruması istenir. Çevre Koruma Ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı (Çevko) Çevre sorunlarına olumlu çözümler getirmek, ülke ekonomisine katkıda bulunmak ve ambalaj malzemelerinin geri kazanılması üzerine kurumsal yada kurumlar arası çalıģmaları organize etmek, yönetmek, proje geliģtirmek, yol göstermek, tüketim maddesi ambalajları ile ilgili olarak çevreyi geliģtirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek, eğitim, sağlık, kültür, bilimsel araģtırma ve teknoloji geliģtirme ile yeni teknoloji arayıģına yönelme konularında faaliyet göstermek amacıyla 1 Kasım 1991 tarihinde kurulmuģtur. Ambalaj atıklarıyla ilgili olarak; Geri dönüģümü hedefleyen projeleri destekleyerek, çevreyi kirletmesini önlemek ve ekonomiye geri kazandırılmasını sağlamak 444

445 Yaygın olarak toplatılma faaliyetlerini ve bu konuda ki tüketici eğitim çalıģmalarını desteklemek Değerlendirme tesislerinin kurulmasına katkıda bulunmak En yüksek oranda toplatılma ve değerlendirme faaliyetlerine kamu kurumları, yerel yönetimler ve muhtelif kuruluģlarla ortak çalıģmalar yapmak Yasal düzenlemelerin oluģmasına katkıda bulunmak gibi görevleri vardır. S.2.2. Çevre Dernekleri Yerel Gündem 21: Rio Deklerayonu ile ifadesini bulan küresel eylem planının yerel uygulaması olarak baģlatılan Yerel Gündem 21 programı çerçevesinde kurulan Antalya Kent Konseyi, kentin geleceğini sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde planlanması için çalıģmalarını sürdürmekte, tüm kent aktörlerini bir araya getiren demokratik platform olma özelliği ile, ülkemiz yerel demokratikleģme çabaları içinde örnek bir model oluģturma gibi önemli bir iģlev yerine getirmektedir. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; okumayazma kursları, Kent Vizyonu, Havza Planlaması, Çok Merkezli Ekonomik Yapılanma, kırmızı Kot Projesi, Kent Bilgi Sistemleri, Güncel Sorunlar projeleridir. Eylül 1997 de BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı desteğiyle baģlatılan Türkiye de Yerel Gündem 21 lerin TeĢviki ve GeliĢtirilmesi Projesi, IULA-EMME, Uluslar arası Yerel Yönetimler Birliği Doğu Akdeniz ve Orta Doğu Bölge TeĢkilatı nın koordinatörlüğünde yürütülmekte; kent milletvekilleri, il düzeyindeki merkez yönetim kuruluģları, Belediyeler, Akdeniz Üniversitesi, mahalle muhtarları, siyasi partiler, meslek odaları, sendikalar, dernek ve vakıflar Kent Konseyini oluģturmaktadır. Kent Konseyi çerçevesinde, çalıģma grupları ve meclislerin katkıları, yapılan tartıģmalar sonucu ortaya çıkan görüģlerin yer aldığı ön rapor çok ortaklı iģ birliği ortamının ürünü olarak sürdürülebilir kalkınma anlayıģını Antalya da benimsetme, Antalya yı 21.yüzyıla hazırlayacak politikaları ve kentin öncelikli gündemlerini tartıģma amacıyla yürütülen çalıģmaların ilk aģamasını oluģturmaktadır. Antalya Kent Konseyi nin Yerel Gündem 21 Eylem Planı nın hazırlık dökümanı olan ön raporlarda yer alan öncelikli gündem önerileri; Konsey çalıģma grupları, Kadın Meclisi, Emekliler Meclisi, Gençlik Meclisi, ve mahalle toplantılarında Yerel Gündem 21 ilkeleri çerçevesinde sürekli tartıģma ve katkılara açık olup, ortaya çıkan görüģlerle geliģtirilecek, uygulanabilir somut projeler olarak hazırlanacak nihai Eylem Planı nda yer alacaktır. Çevre Gönüllüleri Derneği : Çevre Gönüllüleri Derneği 5 Mart 1993 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Toplumun çevre bilincini geliģtirmek, çevrenin korunmasına dönük plan ve projeler hazırlayarak toplumun tüm kesimleriyle çevreyi savunmak, kısa, orta ve uzun menzilli kirlenmelere karģı gerektiğinde ulusla ve uluslar arası çalıģmalara katılmak, dar ve kısır çevreler üzerinde çevre eğitimi bazında hareketlilik kazandırmak gibi çok yönlü hizmet ağını teģkil etmektir. Çevre GiriĢim Derneği : Çevre GiriĢim Derneği tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Çevrenin, çevresel değerlerin, tarihsel, kültürel, sanatsal değerlerin ve çeģitliliğin korunması ve geliģtirilmesidir. 445

446 Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; araģtırma ve inceleme projeleri ve kampanyalardır. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği : Türkiye Tabiatını Koruma Derneği 1988 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Memleketimizin doğal kaynaklarının, tarım, orman, yeģil alan, yaban hayatın bütün canlıların korunması yanında toprak, su, bitki ve insan arasındaki dengenin sağlanması, endüstrileģme ve ĢehirleĢmenin meydana getirdiği çevre sorunları ve kirlenmenin önlenmesi ve dolayısıyla doğal denge sorunlarının halledilmesine çalıģmaktır. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; kundu ormanlarının korunması, Antalya nükleer karģıtı platform, Avlan Gölü ve Sulak Alanlar, Yamansaz Gölü Sulak Alanlar, Dünya Sulak Alanlar Günü, Altınovanın Ġmara Açılması, Çimento ve mobil santral çalıģmalarının olumsuzluğu hakkında yapılan çalıģmalardır. SEMEP : SEMEP 1994 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Çevre eğitimi konusunda bütüncül, ekolojik temelli katılımcı sorgulayıcı ve araģtırıcı birleģim modeli gerçekleģtirmektir. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; Deniz ve Biz Programı, Çevremizdeki Su Programı, Su ve Biz Programı, Ağaç Takvimi Programı, Tohum ve Yaprak Kolleksiyonu Projesidir. ALÇED (Alanya Mavi Bayrak Ve Çevre Eğitim Derneği) : ALÇED 1994 yılında kurulmuģtur yılında, Alanya ilçe sınırları içerisinde ki plajlardan belirlenen 3 ü Mavi Bayrak almaya hak kazanmıģtır. Mavi bayrak almaya adaylık için bir yıl süre ile aday plajlardan 15 er gün ara ile denizden su numuneleri ilçe çevre sağlık müdürlüğü tarafından alınır ve çevre bakanlığına gönderilir. Bağlı olduğumuz TURÇEV Türkiye Çevre Eğitim Vakfı, bilgi ve verileri tüm Türkiye den derler ve merkezi Danimarka da uluslar arası Mavi Bayrak Vakfına (FEEE) dosya olarak sunar. Plajlar Ġçin Mavi Bayrak Verilebilme Kriterleri: Plajlar için Mavi Bayrak yıllık olarak verilir ve sadece bir sene için geçerlidir. Mavi Bayrağa uygun olabilmek için bir plajın tüm (I) ile gösterilen Ģartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Buna ilaveten diğer kriterlerin azamisinin yerine getirilmesi de göz önünde bulundurulacaktır. Suyun Niteliği: 1) Avrupa Ekonomik Topluluğu yüzme suyu talimatının mikrobiyolojik parametrelerine ve ulusal mevzuata uygunluk (hangisi sınırlayıcı ise) (I) - Numuneler denize girenlerin günlük ortalama yoğunluğun en yüksek olacağı yerlerden toplanacaktır. Bölgenin veya plajın bir haritası ve numune noktalarının planı adaylık baģvurusu ile birlikte gönderilecektir. - Mikrobiyolojik analizler için ilgili metodlar 76/106 nolu AET talimatı ekinde belirtilmiģtir. - Analiz sonuçları yöresel veya merkezi otoriteler tarafından onaylanacak ve adaylık baģvurusu ile birlikte gönderilecektir. 2) Hiçbir sanayi ve kanalizasyon atığının plaj bölgesini etkilememesi (I) 3) Kirlilik nedeni ile olabilecek kazalara karģı yerel ve bölgesel emniyet planları 446

447 4) kirlenmeye karģı hassas planlardan deniz sezonu boyunca, Avrupa Ekonomik Topluluğu talimat Ģartlarının öngördüğünden daha sık numune toplanması (I) Tablo 178: Mavi Bayraklı Plaj ve Marina Sayısı (Adet) Plaj Sayısı P M Marina Sayısı Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 Kıyı Sahil Niteliği: 5) Plaj ve hemen yakınında ki iç bölgenin (kıyının gerisinde ki arazinin) resmi imar planı ve geliģme yasaları ile uygunluğu (I) 6) Kanalizasyon veya diğer bir atıkla ilgili (kaba) görünür kirlilik olmaması (I) 7) Görülür bir biçimde hidrokarbür (Mineral yağlar) kirliliği olmaması (I) 8) Yosun veya buna benzer bitkisel maddelerin fırtına süresince veya fırtına sonrası plaj bölgesinde toplanmaması Çevresel Eğitim Ve Enformasyon (Bilgilendirme) 9) Herhangi bir sebeple plaj veya bir bölümünün kirlenmesi bekleniyorsa veya kirlenmesi baģlamıģsa halk acilen uyarılmalıdır. Bu fırtına sularının boģaltılmasını da içerir.(i) 10) Korunan bölgeler (sit alanı) veya korunma altına alınan ender canlı türlerinin olduğu bölgeler hakkında bilgiler açıkça okunacak Ģekilde panolar turistik bilgilerde içermelidir. Bu bilgilerde kamu davranıģ kuralları da bulunmalıdır. 11) Sorunlu otorite aģağıda ki aģağıda sayılan koģulları üstlenir: - Plaj yakınlarında ki bölge hakkında güncel bilgileri açıkça ortaya koymak - Mavi Bayrak kriterlerini mümkün olduğu kadar çekilen Mavi Bayrağa yakın bir konumda sergilemek (I) ile gösterilen Ģartlardan birini sağlamamıģsa Mavi Bayrak indirmek 447

448 12) Sahil kullanımı ve davranıģ kurallarını içeren kanunlar haklı tarafından kolayca elde edilebilir olmalıdır (I). 13) Çevre uygulama merkezleri, ekolojik merkezleri veya buna benzer kamu yerleri geliģtirmek gibi. Sahil Yönetimi Ve Güvenliği: 14) Yeterli sayıda, güvenli ve düzenli olarak boģaltılan çöp kutuları çöplerin, yosun gibi maddelerin ve diğer kirliliklerin plajdan toplanması için yeterli araç gereç (I) 15) Günlük temizlik (Gerekli olduğunda deniz sezonunda) (I) 16) Plajda aģağıda ki durumlar olmalıdır: a) Özellikle yetkili olmadığı sürece araba kullanmak b) Deniz sezonunda araba ve motor yarıģları yapmak c) Çöp boģaltılması d) Ġzinsiz kamp kurmak 17) Sahile gidilen güvenli yol gidiģi 18) Kullanıcıların anlaģmazlık durumunda (doğal çevre ve eğlence ve eğlenceye yönelik etkinliklerin yapıldığı bölge ihtiyacının bir birine karģıt olması gibi) ugun çözümler bulunması (I) 19) Kontrol edilen kanalizasyona sahip, temiz ve yeterli WC, lavabolar yapılması 20) Deniz sezonu boyunca sahil güvenlik görevlileri ve/veya hayat kurtarma donatımı da içeren yeterli güvenlik koģulları (I) 21) Uygun ve açıkça iģaretlenmiģ ilk yardım (I) 22) Köpek yasağı ulusal yasaların izin verdiği yerlerde mecburidir ve bütün plajlarda köpek kontrolü sıkı bir biçimde yapılmalıdır.(i) 23) Ġçme suyu kaynağı 24) Plajda kolayca ulaģılabilir telefon 25) Özürlü insanlar için özel tuvalet ve rampa 26) Plajda ki bütün binalar ve malzemelerin bakımı için bir düzen olmalıdır. Buna ilaveten, Avrupa Topluluğu Mavi Bayrak Jürisi değerlendirilmesinde adaylarca planlanan gelecekteki çevresel geliģtirme projeleri de göz önüne alınacaktır. NOT: (I) Harfi ile iģaretlenmiģ bulunan hususlar uyulması zorunlu, diğerleri ise uyulması yararlı kriterlerdir. TEMA Vakfı 12 Ekim 1992 yılında kurulan bu vakfın amacı, toprağın bu vatanın en değerli unsuru olduğunu bilerek, ormanların, meraların, tarım alanlarının, gen kaynaklarının ve doğanın korunması, erozyonun önlenmesi hedeflerinin, milli savunma gibi saptırılmaz ve dokunulmaz bir devlet politikası haline getirilmesi; teknik yönden yeterli bir kadro ve teģkilatın gerekli mali imkanlar sağlanarak oluģturulması olmalıdır. Toprak erozyonu nedeni ile hızla yok olan tarım arazileri ve meralar, kırdan kente göçü önleyecek süreklilikte verimli kılınmalı ve böylece oluģacak ekonomik kayıplar önlenmelidir. Bu, gerçekleģtirilmesi zor ve zaman isteyen bir davadır. Milletçe büyük fedakarlıklar ve tükenmez bir çaba ister. Yürekli, mücadeleci, toprağını, doğayı, vatanını seven yurttaģların sürdüreceği bir savaģtır. 448

449 Akdeniz Belediyeler Birliği : Akdeniz Belediyeler Birliği 1978 yılında kurulmuģtur. Birliğin görevlerinden kısaca bahsetmek gerekirse: 1) Türk Belediyeciliğinin geliģtirilmesi, Üye Belediyelerin hizmet kapasitelerinin arttırılması belediyelerde insan kaynaklarının geliģtirilmesi, çerçevesinde programlar uygulamak 2) Üye Belediyelerin hak ve çıkarlarını savunmak Merkezi Ġdare ile Mahalli Ġdareler arasında hizmet ve kaynak bölüģümün de etkin rol oynamak 3) Belediyeler arası koordinasyonu sağlamak, bilgi deney aktarımlarına aracılık etmek. 4) Birden fazla Belediyenin ortak projelerinin realize edilmesini sağlamak, havza ve bölge bazında projeleri iģ birliği içinde hayata geçirmek. 5) Üye Belediyelerin Ulusal ve Uluslar arası platformlarda temsil etmek 6) Belediye hizmetlerinin ve beldelerin tanıtımına öncülük ve ortaklık etmek 7) Belediyelere kanunlarla verilmiģ tüm hizmetlerde verecekleri yetkiler çerçevesinde, Yerel ve Bölgesel ölçekte her türlü projenin oluģturulması uygulamaya konulması ve yapımının gerçekleģtirilmesi. S.2.3. Çevreyle Ġlgili Federasyonlar Ġlde çevre ile ilgili kurulmuģ federasyon yoktur. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, Yerel Gündem 21, Çevre Gönüllüleri Derneği, Çevre GiriĢim Derneği, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, SEMEP, TEMA Vakfı,

450 T. ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN ÖNLENMESĠ A) Hava Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Hava kirliliği denince akla ilk gelen SO 2 gazı olmaktadır. ilimiz nem yüzdesi yüksek bir meteorolojik yapıya sahiptir. Atmosfere bırakılan SO 2 gazı süratle havanın nemi ile birleģerek sülfürüz aside dönüģmektedir. Bu asit yağmur yağmasına gerek kalmadan asit nemi olarak ağaçlarda ve tarihi eserlerde yoğunlaģarak tabiatı ve tarihi yapıları süratle tahrip etmektedir. Gitgide yeģil canlı çam ormanlarının yerini yaprakları azalmıģ ve sararmıģ orman kuģağı ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenlerden dolayı kömür kaynaklı ısınma yerine likid gaz ve elektrikli ısınma özendirilmelidir. B) Su Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Ġlimiz genelinde atık suların %75 i fosseptik ve sızdırmaz zerzemin çukur uygulaması ile giderilmekte olup, bu uygulama deniz kirliliğini gündeme getirmektedir. Ancak inģaatı devam etmekte olan kanalizasyon çalıģmaları tamamlandığında Ģehir merkezi için atık su problemi büyük ölçüde ortadan kalkacaktır. Fakat sahil boyunca yerleģmiģ bulunan diğer belediyelerin çoğunda kanalizasyon bulunmamaktadır. Yaz aylarında turizm nedeni ile büyük bir nüfus artıģı olmakta uzun süren deniz mevsimi nedeni ile doğrudan bir deniz kirliliği söz konusu olmaktadır. Ġlimiz sahip olduğu yüksek turizm potansiyeli nedeni ile birçok turistik tesise sahiptir. Bu tesislerin çoğunluğunda atık su arıma tesisi mevcuttur. Bu tesislerden bazıları müģterek arıtma tesisine bağlıdır. Ancak sadece turistik tesislere getirilen arıtma tesisi zorunluluğu ikinci tür konutlara da getirilmelidir. Ġlimizde stratejik öneme haiz, içme suyu olarak değerlendirilen ve değerlendirilebilecek akarsular mevcuttur. Bu akarsu ve çayların mutlak koruma altına alınması gerekmektedir. Sulak alanlarımızın arsa yağmacılarından korunması gerekmektedir. Sulak alanların kurutularak konuta veya tarım arazisine dönüģtürülmesi önlenmelidir. Sulak alanların korunmanın taraf olduğumuz sözleģmeler gereği taahhüdümüz altında olduğu unutulmamalıdır. Bu kirlilikler nedeni ile denizlerimizde ki canlılar ve endemik türler yok olma tehdidi altında bulunmaktadır. Bu kirliliğe dur demezsek turizm geliri bizim için hayal olacaktır. Ġlimizde su kirliliğinin önlenmesi için yapılan en önemli çalıģma yerleģim yerlerindeki atık suların arıtımı için merkezi atıksu arıtma tesisi kurulmasıdır yılında 22 adet olan Merkezi atıksu arıtma tesisi sayısı 2011 yılı itibariyle 28 e çıkmıģtır. Arıtma tesislerinin ilçelere göre dağılımı aģağıdaki gibidir; 450

451 Tablo 179: Arıtma tesislerinin ilçelere göre dağılımı Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 A. GATAB Güney Antalya Turizmi GeliĢtirme ve Altyapı ĠĢletme Birliği B. MATAB Manavgat Çevre Koruma Turizm Altyapı Tesisleri Yapma ve ĠĢletme Birlik BaĢkanlığı C. ASAT Antalya BüyükĢehir Belediyesi Su ve Atıksu Ġdaresi Genel Müdürlüğü D. TURAġ Turizm Tic. A.ġ. E. KUYAB Kundu Turizm ve Yatırımcıları Birliği C) Gürültü Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Az geliģmiģ, geliģmekte olan ve geliģmiģ bütün ülkelerde insanları rahatsız eden kirliliklerden biride gürültü kirliliğidir. Bu kirlilik insanların yaģamını olumsuz yönde etkiler, çalıģma verimini düģürür ve insan üzerinde olumsuz fizyolojik ve psikolojik etkiler yapar. Gürültünün insan dıģında ki çevreye de olumsuz etkileri vardır. AĢırı gürültü ve titreģimler tarihi yapılarda yıkılmalara neden olmaktadır. bu nedenle Ģehirler arası yolların, tarihi yapılara yakın olmaması gerekmektedir. Tarihi mekanlarda düzenlenen konserlerde elektronik yükseltilmiģ ses titreģimleri yapı statiklerinde büyük yıpranmalara neden olmaktadır. Tarihi yapılarda düzenlenen bu etkinlikler çevre kirliliğinin bu boyutu göz önünde bulundurularak tekrar değerlendirilmelidir. D) Toprak Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat 1) Çöpten Kaynaklanan Toprak Kirliliği; GeliĢen sanayi sonucu insanların ürettiği kalıcı çöp kirliliği artmaktadır. Arazinin değerli olması, yerleģme alanlarının dağınık olması nedeni ile çöp depolama alanı bulmak güçleģmektedir. Çok kısa süre içinde bölgenin özelliklerine uygun çöp değerlendirme üniteleri kurulmalıdır. Çünkü, orman içlerine, kumsallara, kuru dere yataklarına bırakılan çöpler, büyük çevre kirliliği meydana getirmektedir. 2) Tarımsal Ġlaçlamadan Kaynaklanan Toprak Kirliliği; 451

452 Yörenin iklim avantajlarından dolayı tarım ve seracılık gelir kaynaklarının baģında yer almaktadır. Son yıllarda kontrolsüz ve bilinçsizce kullanılan gübre ve zirai mücadele ilaçları bölgenin tabii flora ve faunasını ortadan kaldırarak ekolojik tahribata neden olmuģtur. 3) Orman Yangınları ve Erozyondan Kaynaklanan KıraçlaĢma ve ÇölleĢme; Arazinin değerli olmasından dolayı, tarım toprağı kazanmak amacıyla ormanlar yakılmaktadır. Sonuçta büyük bir erozyon meydana gelmektedir. Yakılan ormanlar dumanla uçup gitmekte, sonuçta oluģan erozyonla da verimli topraklar denize akıp gitmektedir. Buradan kıymetli tarım arazisi elde edeceğini sananlar yanılmakta, kıraç topraklarda çaresiz kalmaktadır. T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DENGELER ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELĠġTĠRĠLMESĠ Doğal kaynakların ekolojik değerler esas alınarak verimli kullanımı, korunması ve geliģtirilmesi amacıyla özel çevre koruma alanları ilan edilmiģ, böylece flora ve faunanın koruma planları yapılmıģtır. Ġlimiz sınırları içinde üç koruma bölgesi olup koruma çalıģmaları yapılmaktadır. Ayrıca bunların dıģında doğal sit alanı ilan dilerek koruma altına alınmıģ yerler bulunmaktadır. Doğal zenginliklerin korunması amacıyla endemik bitki türlerinin bulunduğu bölgelerin milli park kapsamında korunmasına gayret gösterilmektedir. T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN, SONUÇLARININ ÇEVRENĠN TAġIMA KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI Antalya nın turizm potansiyelinin oldukça yüksek olmasından dolayı Ģehre olan iç göç olayı oldukça yüksek boyutlardadır. Son yapılan nüfus tespitine göre Antalya en çok nüfus artıģı kaydedilen ildir. Bu nüfusun meydana getirdiği kontrolsüz ve altyapısız yapılaģma çevrede büyük tahribatlara neden olmaktadır. Doğal kaynakların dengeli olarak kullanılabilmesi ve sürdürülebilir bir kalkınma sağlanması için bu konuda çalıģmalar sürdürülmektedir. Ekonomik geliģme sonucu çevreye verilen zarar, ekonomik geliģmeye paralel olarak artmaktadır. Ekonomik geliģmeyi ve sanayileģmeyi çevreye daha az zarar verecek Ģekilde düzenlemek gerekmektedir. Ġlimizde göç olayı ile nüfus artıģı süratle disipline edilmezse altyapının taģıma kapasitesi yetersiz kalacak, büyük çevre sorunları ortaya çıkacaktır. T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN-PSĠKOSOSYAL ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI Çevre kirliliğinin fiziksel boyutu dıģında insan metabolizmasını oldukça negatif yönde etkileyebilecek olan psikolojik boyutu da göz ardı edilemez.isınmadan, sanayiden ve araçlardan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenemiyor izleniminin verilmesi hava kirliliğinden kaynaklanan ozon delinmesi, bu çevre afetinin sonucu muhtemel olarak 452

453 artacak cilt kanserleri, CO 2 den kaynaklanan sera etkisi sonucu iklim değiģikliği, iklim değiģikliğinin neden olabileceği suların yükselmesi ve bazı endemik canlıların ortadan kalkması, adeta batan bir dünya psikolojisi ile yaģamdan bıktıran gürültü kirliliği ve bunun gibi niceleri, insanları olumsuz yönde etkilemekte, iģ verimlerini düģürmekte, kısacası yaģamı zorlaģtırmaktadır. Çevre kirliliğinin önlenmesi, çevresel tahribatın durdurulması, çarpık kentleģmenin önüne geçilmesi, insan hayatına verilen değerin bir ölçüsüdür. T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI Antalya ve çevresi, ülkemizin en eski yerleģme yerlerinden olmasına rağmen çok düzensiz bir yapılaģmaya uğramıģ ve ayrıca Turizmi TeĢvik Kanunu nun çıkmasından sonra 600 km kıyı bandı çevre değerleri göz ardı edilerek sırf rant sağlamak amacıyla betonlaģmaktan kurtulamamıģtır. Bu etkiler göz önünde tutularak Özel Çevre Koruma Kurumu BaĢkanlığınca tabii, tarihi, ve kültürel değerler yönüyle zenginlik ifade eden Patara, Kekova ve Belek çevresi Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilmiģtir. Bu bölgelerin ekolojik dengelerinin korunması ve arazinin çevreyi bozmadan planlanması hedeflenmektedir. Ayrıca Antalya Bölgesi sınırları içinde üç adet milli park ilan edilmiģ, ve bu alanlar koruma altına alınmıģtır. Bunlar; Güllük Dağı Milli Parkı, Beydağları Sahil Milli Parkı, Köprülü Kanyon Milli Parkıdır. T.6. ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 2011 yılında Antalya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği çerçevesinde sektörlere göre sonuçlandırılan Proje Tanıtım dosyaları sayısı aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 180: 2011 Yılında Sonuçlandırılan Proje Tanıtım Dosyaları Dağılımı SEKTÖR ADI SAYISI UlaĢım ve Kıyı 2 Sanayi 10 Atık Kimya 16 Petrol Madencilik 35 Enerji 4 Tarım Gıda 6 Turizm Konut 37 TOPLAM 116 Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

454 Grafik Yılına Kadar ÇED Yönetmeliğine Tabii Tesis Sayısı Toplamı ÇED OLUMLU (EK-1) TABİİ TESİSİ SAYISI Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR (EK-2) TABİİ TESİS SAYISI Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü,

455 Tablo 181: Yılına Kadar ÇED Yönetmeliğine Göre Ġlimizde Ek-1 ve Ek-2 Listesine Tabii Tesis Sayısı Toplamı Kaynak: Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü, 2011 KAYNAKLAR - Antalya Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü,