T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MUHASEBE VE FİNANSMAN ÇEK-SENET TAKİBİ ARALIK 2007

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ ÇEK VE SENETLER Çek Nedir Çek ile İlgili Kavramlar Senet (bono) Nedir Muhasebe Açısından Senetler Senet İşlemleri Nelerdir Senet İşlemlerine Ait Belgeler...13 UYGULAMA FAALİYETİ...14 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...15 ÖĞRENME FAALİYETİ ÇEK SENET PROGRAMI Çek Senet Programlarının Ortak Özellikleri Eta Çek Senet Programı Program Yapısı Çek-Senet ve Cari Programlı Bir Şirket Açılması Çek- Senet ve Cari Entegrasyon Bağlantısı Yapılması Müşteri Senedi Kaydı Müşteri Çeki Giriş Kaydı Müşteri Çeki Giriş Kaydı Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu Müşteri Senedi Elden Tahsili Müşteri Çekleri Cirosu Firma Senet Çıkışı Banka Hesabına Para Yatıralım Firma Senedi Tahsili Cari hesaplar bakiye listesini ekrana yazdıralım Cari Hesap Ekstrelerini Ekrana Yazdıralım Lks2 Çek Senet Programı Program Yapısı LKSSYS (Sistem İşletmeni) için Kısa Yol Yapma LKSWIN (Ticari Sistem) için Kısa Yol Yapma Firma tanımlama Ticari Sisteme Girme Cari Kartları Açma Cari Devirleri Kaydetme Kasayı Tanımlama Bankayı ve Banka Hesabını Tanımlama Banka Hesabı Açılış Değerini Kaydetme...47 i

4 Müşteri Senedi Kaydı Müşteri Çeki Giriş Kaydı Müşteri Çeki Giriş Kaydı Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu Müşteri Senedi Elden Tahsili Müşteri Çekleri Cirosu Firma Çek Çıkışı Firma Senet Çıkışı Banka Hesabına Para Yatırma Verdiğimiz Çekin Bankadan Çekilmesi Firma Senedi Tahsili Cari hesaplar bakiye listesini ekrana yazdıralım Cari Hesap Ekstrelerini Ekrana Yazdırma Banka Hesap Ekstresini Ekrana Yazdırma...59 UYGULAMA FAALİYETİ...60 ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME...62 MODÜL DEĞİŞTİRME...68 CEVAP ANAHTARLARI...72 ÖNERİLEN KAYNAKLAR...74 KAYNAKLAR...75 ii

5 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 344MV0030 ALAN Muhasebe Finansman DAL/MESLEK Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı MODÜLÜN ADI İşlem Tanımları- Çek-Senet Çek ve senet kayıtlarını, giriş çıkışlarını, raporlarını MODÜLÜN TANIMI bilgisayar paket programı kullanarak yapabileceği bir öğrenme materyalidir. SÜRE 40/16 Bilgisayar kullanımı ÖN KOŞUL Program Yükleme Modülü Cari Hesaplar Modülü YETERLİK Çek Senet İşlemlerini Bilgisayarla Yapmak Genel Amaç: Bu modül ile; çek-senet paket programını çalıştırıp kullanabileceksiniz.. Amaçlar 1. Çek senetleri tanımlayıp sınıflandırabileceksiniz. MODÜLÜN AMACI 2. Çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını bir paket program kullanarak yapacak, cari hesaplara işleyecek, çek senet raporları düzenleyeceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bilgisayar laboratuvarı, muhasebe paket programları, internet, projeksiyon, tepegöz, ETA demo cd, LKS demo cd Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçme araçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinize değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda ise, kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak bir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz. iii

6 iv

7 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci,, Önceki modüllerde muhasebe paket programlarının genel özelliklerini, paket program ile nasıl çalışılacağını gördünüz. Stok takibi işlemlerinin nasıl yapılacağını gördünüz. Cari hesapların bilgisayar ile takibini öğrendiniz. Bu modülde çek-senet işlemlerinin bilgisayar ile yapılmasını öğreneceksiniz. Çek nedir, senet nedir, çek senet işlemleri nelerdir, çek ve senet işlemlerinin yapılmasında bilgisayar paket programlarının rolü nasıldır? Ticari hayatta kullanılan ödeme şekilleri arasında çek veya senet önemli bir yer tutar. Kıymetli evrak sayılan çek, senet mevzuata göre düzenlenir, kullanılır. İşletmeye gelen çek ve senetler kurallarına göre kayıt edilmelidir. Kayıt işlemi nasıl yapılacaktır. Çek ve senetler tahsil edildiğinde, ciro edildiğinde, bankalara tahsil edilmesi için verildiğinde neler yapılacaktır. Paket programların sağladığı kolaylıklar nelerdir. Bu modülde verilen yeterlikleri kazandığınızda, muhasebe paket programları kullanma beceriniz artacak, artık Bilgisayarla stok takibi, cari hesap takibi, çek senet takibi yapabilirim. diyebileceksiniz. Bu modül, önceden gördüğünüz stok, cari modüllerinde kazandığınız bilgi ve becerilerin pekişmesini, yerleşmesini sağlayacaktır. Başarılı olmak sizin elinizdedir. Uygulama çalışmalarını bilgisayar başında ne kadar çok tekrarlarsanız, program kullanma beceriniz o ölçüde artacaktır. Öğrenme faaliyetleri sonundaki uygulamalı testleri kimsenin yardımı olmadan, bilgisayar başında doğru olarak yapabilecek seviyeye gelinceye kadar çalışmaları tekrarlayınız. 1

8 2

9 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ÖĞRENME FAALİYETİ -1 Bu öğrenme faaliyeti ile, çek senet programlarını sınıflandırma becerisi kazanacaksınız. ARAŞTIRMA Bu öğrenme faaliyeti öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır: Çek nedir, nasıl düzenlenir, kimler çek kullanır, araştırınız. Çek hangi işletmelerde yoğun ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Senet nedir, nasıl düzenlenir, kimler senet kullanır, araştırınız. 1. ÇEK VE SENETLER Ticari hayatta çeşitli ödeme araçları kullanılır. Alıcıların her zaman aldıkları mal veya hizmetlerin bedelini nakit olarak ödeme güçleri yoktur. Ticari faaliyetin devam etmesi için, alıcı ve satıcıya uygun ödeme araçları geliştirilmiştir. Bu ödeme araçlarından biri de çektir. Çek nedir, çek ile ilgili olarak hangi işlemler yapılmaktadır, çek-senet programlarının bu işlemlerde kullanımı nasıldır? 1.1. Çek Nedir Çek, hukuki mahiyeti itibariyle bir ödeme aracıdır. Türk Ticaret Kanunu nun 692. maddesinde çekin şekle ait yasal unsurları aşağıdaki gibi belirtilmiştir: Çek kelimesini ve eğer senet Türkçeden başka bir dille yazılmış ise o dilde Çek karşılığı olarak kullanılan kelimeyi, Kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedelin ödenmesi için havaleyi, Ödeyecek kimsenin muhatabın ad ve soyadını, Ödeme yerini, Keşide gününü ve yerini, Çeki veren kimsenin (keşidecinin) imzasını ihtiva eder. 3

10 Keşide yeri gösterilmemiş olan çek, keşidecinin ad ve soyadı yanında yazılı olan yerde çekilmiş sayılır. Bu çek karşılığında Hesap No: Çek No: : İŞBANKASI Keşide yerı, tarıhı: Ist, 20 Şubat 200_ TÜRK ANONİM ŞİRKETİ 5411 BAKIRKÖY /İSTANBUL = = 500 == TL KELAYNAK GIDA emrıne yalnız _ beş yüz YTL ödeyınız. Alacaklı Vade TAT GIDA DAĞITIM A.Ş Borçlu Tutar Şekil 1.1: Emre yazılı çek Çek ile İlgili Kavramlar Çek ile ilgili kavramlar şunlardır: Nama yazılı çek Bloke çekler Ciro Vade Ödeme için ibraz müddetleri Çekte zaman aşımı Çek karnesinin bankalardan alınması Çekte ibraz ve ödeme Karşılıksız çek Muhasebe açısından çekler Çek işlemleri nelerdir Çek işlemlerine ait belgeler 4

11 Nama Yazılı Çek Çek; yasa gereği, emre yazılı senetlerden sayıldığından bir çekin nama düzenlenmesi için sadece lehdarın belirtilmesi (adı, soyadı, tüzel kişi ise ticaret unvanı) yeterli değildir. Belirli bir kimse lehine olan çekin emre olmadığının da ayrıca belirtilmesi gerekir. Örneğin Mehmet Kiremitçiye ödeyiniz (emre yazılı değildir) gibi. Bu kabil çek ancak alacağın temliki yoluyla devredilebilir. Bu devir alacağın temlikinin hukuki neticelerini doğurur. Temlik beyanı İşbu çekten doğan alacağımı.. ye temlik ettim. şeklinde olacağı gibi, temlik beyanı ayrı bir kağıda da yazılabilir ancak, bu durumda çekin teslimi de gerekir Bloke Çekler Lehdarlar arasında çeklerin güvenle tedavülünün (dolaşım) sağlanması için çeki alacak kişi ya da kuruluş, çekin üzerinde yazan banka şubesinden bu çek karşılığının ilgili hesapta hazır bulunup bulunmadığı öğrenir; yani teyit eder. Teyit, teyit edilmiştir, görülmüştür, karşılığı mevcuttur. işbu çek muhteviyatı olan yalnız.tl. bloke edilmiştir gibi muhatap banka tarafından çekin ön yüzüne veya arkasına bir meşruhat yazılmak suretiyle yapılmaktadır. Bankanın teyidi zorunlu unsurları kapsayan çekin ibraz süresinde geçerlidir. İbraz süresi geçtikten sonra bloke edilen para üzerinde rehin, haciz veya tedbir gibi herhangi bir kısıtlama yoksa para hesaba veya keşideciye iade edilir Ciro Ciro, çeki elinde bulunduran tarafından yapılır ve çeki devralana çek bedelini tahsil, çeki ödeyecek bankaya da ödeme yetkisi verir. Ciro, emre yazılı senetlerde devir kolaylığı sağlar, çekin ön veya arka yüzüne yapılabilir. Çek üzerinde yer kalmaması halinde ciro alonj (çekin arkasında ciro edilecek yer kalmaması durumunda çekin ciro edilmesi için eklenen kağıt) üzerine de yapılabilir. TTK'nin 595. madde hükmüne göre beyaz cironun muteber olması için cironun çekin ön yüzüne değil arkasına veya alonj üzerine yazılması gereklidir. Cironun kayıtsız ve şartsız olması ve TTK'nin 702. maddesi gereğince bir silsile içinde birbirini takip etmesi gerekir Vade Çek görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt (vade) yazılmamış hükmündedir, dolayısıyla geçersizdir. Keşide günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan bir çek ibraz günü ödenir. Karşılığı yok ise arkası yazılır. 5

12 Ödeme için İbraz Müddetleri Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse (çekin üzerinde yazılı muhatap banka şubesi ile keşide yeri aynı ise) on gün, keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse (çek üzerindeki muhatap banka şubesi ile keşide yeri farklı ise) bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek, keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay, keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda bulunsa dahi her iki yer ülkesinin Akdeniz'de kıyılarının olması halinde ibraz süresi üç ay değil, bir ay olarak kabul edilir. Yukarıda yazılı müddetler, çekte keşide günü olarak gösterilen tarihten (keşide günü hariç) itibaren başlar. Sürenin son günü tatile rastladığı takdirde, süre takip eden ilk iş gününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri süre hesabına dahildir Zaman Aşımı Hamilin, cirantalara, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı haiz olduğu müracaat hakkı ibraz müddetinin bitiminden itibaren altı ay geçince zaman aşımına uğrar. Çek borçlularından birinin diğerine karşı haiz olduğu müracaat hakları, bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı dermeyan (ortaya konulduğu) edildiği tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar. 6

13 Çek Karnesinin Bankalardan Alınması Çek karnesi isteminde bulunan firma ya da kişilerin mevduat hesaplarında yeterli bakiye bulundurması, hesap sahibinin ticari ve mali durumunun yeterli ve ahlâkının iyi bulunması gerekir. Bankaların kendilerine her başvuran kişiye çek karnesi verme yükümlülüğü yoktur. Çek karneleri, bankalar tarafından basılır veya bastırılır. Bankalar, çek karnesi verdikleri müşterilerinin açık kimlik ve adresleri ile vergi kimlik numaralarını talep eder. Resim1.1: Çek karnesi bankalar tarafından bastırılır Çekte İbraz ve Ödeme Çek, bedelinin ödenmesi talebiyle muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edilebilir. İbrazın gerçekleşmesi için, çekin hak sahibi hamil tarafından ya da onun vekili veya temsilcisi tarafından muhatap bankaya fiilen verilmesi gerekir. Çekin takas odasına ibraz edilmesi muhatap bankaya ibraz sayılır. Çekle işleyen hesabın bulunduğu banka şubesi, ibraz edildiği anda karşılığı bulunan çeki ödemek zorundadır. Çekin karşılığının kısmen bulunması halinde ise bu miktar ödenir. Muhatap bankanın, hesabın bulunduğu şubesi dışındaki bir şubesine ibraz edilen çek karşılığı provizyon (çekin karşılığının olup olmadığının teyit edilmesi) alınmak suretiyle ödenir. Türk Lirası hesabına bağlı olarak alınmış olan çek karnelerine yabancı para yazılarak çek keşide edilmesi halinde, çekin karşılığının olması halinde ödenmesi gerekir, karşılığının hesapta bulunmaması halinde ise arkasına karşılığı olmadığı yazılır. 7

14 Karşılıksız Çek Muhatap banka yeterli karşılığı olmadığı için çekin ödenmediğini ve hesap sahibi hakkında gereken bilgileri T.C.Merkez Bankası'na bildirir. Bildirme, hesap sahibinin düzeltme hakkı var ise düzeltme hakkı süresinin bitiminden itibaren 10 iş günü içinde düzeltme hakkı yok ise çekin ibraz tarihinden itibaren yapılır. Düzeltme hakkını kullanan veya çek yasaklısı konumuna girmiş kişiler T.C.Merkez Bankası'nca bankalara duyurulur. Çek yasaklısı konumuna girmiş kişilere (hesap sahibi) veya vekil ve mümessillerine T.C.Merkez Bankası'nın duyuru tarihini takip eden 15' inci günün bitiminden itibaren bir yıl süre ile bankalarca çek karnesi verilmez ve çekle işleyen hesap açılmaz. Bir yıllık çek keşide etme yasağı, sürenin bitiminde otomatik olarak ortadan kalkar. Ne T.C. Merkez Bankası'nın ne de bankaların, yasaklılar listesinde yer alan kişileri, sonradan kişilerin başvurusu üzerine kayıtlardan silmek gibi bir görev ve yükümlülüğü bulunmamaktadır. İbraz süresi içinde veya üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ibraz edildiğinde, yeterli karşılığı bulunmaması sebebiyle kısmen de olsa ödenmeyen çeki keşide eden kişiler bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Mahkeme ayrıca işlenen suçun mahiyetine göre bir yıl ile beş yıl arasında belirleyeceği bir müddet için failin bankalarda çek hesabı açmasının ve çek keşide etmesinin yasaklanmasına karar verir. Yasaklama kararı bütün bankalara duyurulmak üzere T.C. Merkez Bankası na bildirilir. Bu fiillerinden dolayı takibat yapılması çek hamilinin şikayetine bağlıdır. Şikayet süresi çekin bankaya ibraz tarihinde başlar. Şikayetten vazgeçmekle kamu davasının ve cezanın ortadan kaldırılmasına karar verileceği gibi, keşidecinin çek bedelinin karşılıksız kalan kısmını yüzde 10 tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine yatırmış bulunması halinde de vazgeçme şartı aranmaksızın kamu davasının ve cezanın ortadan kaldırılmasına karar verilir. Fiili işleyenin düzeltme hakkını kullanmak suretiyle hamilin zararını karşılamış olması veya düzeltme hakkı yoksa, yedi iş günü içinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmını yüzde 10 tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte hamil adına muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine yatırmış olması halinde şikayet hakkı doğmaz Muhasebe Açısından Çekler Muhasebe açısından çekler ikiye ayrılır: Müşteri Çekleri Müşteri çekleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız çeklerdir. Bu çeklere Alınan Çekler, Alacak Çekleri, Müşteri Çekleri gibi isimler verilir. Karşılaştığımız bir çekin müşteri çeki olduğunu anlamak için, borçlusuna bakarız, borçlusu bizim firmamız değilse müşteri çekidir. 8

15 Firma Çekleri Firma çekleri, borcumuza karşılık düzenleyip verdiğimiz, bedeli bizim bankadaki hesabımızdan çekilecek olan çeklerdir. Bu çeklere Verilen Çekler, Borç Çekleri, Firma Çekleri gibi isimler verilir. Çalıştığımız firmanın hangi bankalarda hesabı varsa, bu hesaplar üzerine düzenlenmiş (keşide) çekler firma çekidir. Çekin borçlusuna bakarız, bizim firmamız ise bu tür çekler firma çekidir Çek İşlemleri Nelerdir Çek işlemleri çeklerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Çeklerin durumuna göre iki bölümde incelenebilir. Müşteri Çekleri Alıcılardan, alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda çek alabiliriz. Yasal olarak çekte vade olmadığı halde, piyasada taraflar karşılıklı olarak anlaşıp çeke vade yazmakta ve bu vadeye uymaktadır. Alınan çekler, kimlerden hangi tarihte alındığı, hangi bankalara ait olduğu, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir. Alınan çeklerin işlemi çeklerin işletmemize girişi ile başlar. Müşteri çekleri vadelerine kadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen çekler çek cüzdanımızı yani portföyümüzü meydana getirir. Vadesi gelen çek, tahsil edilir. İşletmeden çıkar. Vadesi yaklaşan çeklerin ayrılması, bankaya tahsile verilmesi gerekebilir. Müşteri çekleri, vadesinin gelmesini beklemeden borçlu olduğumuz kişi veya kuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen çek de işletmeden çıkar. Çek portföyünde alacaklının isteğine uygun çek aranması gerekebilir. Ciro ettiğimiz çek, çeki verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse bize geri verilir. Biz de bu çeki aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş çıkış hareketleri müşteri çeklerine ait işlemlerdir. Firma Çekleri Firma çeki bizim ödeyeceğimiz çeklerdir. Firma çeki işlemi, bizim çeki yazmamız ile başlar. Firma çekinin ilk işlemi çekin düzenlenip alacaklıya verilmesidir. Bu, çek çıkış işlemidir. Müşteri çeklerinden farklı olarak firma çeklerinde giriş işlemi yoktur. Firma çeklerinde ikinci işlem, çekin bankadaki hesabımızdan çekilmesidir. 9

16 Çek İşlemlerine Ait Belgeler Küçük işletmelerde müşteri çekleri muhasebe elemanı tarafından paket programa girilir. Her çeke bir numara verilir. Numara, çekin arkasına yazılır. Giriş işlemi tamamlanan çekler, işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsil edilen çekleri de işletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan çıkışı yapılır. Ciddi muhasebe organizasyonlarına sahip, büyük işletmelerde çek hareketleri bu iş için özel olarak düzenlenmiş belgelerle yapılır. Vergi Usul Kanuna göre şekle tabi olmayan bu belgeler değişik isimlerle, değişik biçimlerde olabilir. Kullanılan bilgisayar programı da çek giriş veya çıkışına ait belge düzenleyebilir Senet (bono) Nedir Vade Vade Tarihi _Türk Lirası _Kuruş Nu İşbu emre muharrer senedimiz mukabilinde tarihinde Bay, veyahut emruhavalesine yukarıda yazılı yalnız ===== Kr======== ödeyeceği... Bedeli ahzolunmuştur. İşbu bono vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonoların da muacceliyet kesbedeceğinden, ihtilaf vukuunda İstanbul mahkemelerinin selahiyetini şimdiden kabul eyleri... ÖDEYECEK: KEFİL : ---- Şekil 1.2: Senet, çek gibi bir ödeme aracıdır. Bono; borçlunun alacaklısına hitaben düzenlediği borç ödeme vaadinden ibaret, ticari ilişkilerde en fazla kullanılan kambiyo senet çeşitlerinden birisidir.ticari ilişkilerde bonodan kısa vadeli kredi, ispat ve teminat vasıtası olarak yararlanılmaktadır.bonoda muhatap yoktur ve bonoyu keşide eden kimse, poliçede kabul eden muhatap gibi asıl borçlu durumundadır.vadesinde hamili tarafından genellikle bankalar tarafından borçlusuna ödeme için ibraz edilen bono ciro ile el değiştirebilir ve ödenmeme durumunda protesto yoluyla kanuni işleme konabilir. 10

17 Senedin Şekil Şartları TTK'nin 688'inci maddesine göre bono veya emre yazılı senedin üzerinde aşağıdaki unsurların bulunması gerekir: -Senet metninde ''bono'' veya ''emre yazılı senet'' kelimesini ve senet Türkçe'den başka bir dilde yazılmış ise o dilde bono karşılığı olarak kullanılan kelime, -Kayıtsız ve şartsız belirli meblağı ödemek vaadi, -Vade -Ödeme yeri -Kime ve kimin emrine ödenecek ise onun adı ve soyadı -Senedin düzenlendiği gün ve yer -Senedi düzenleyenin imzası Hamilin keşideciye karşı olan hakları üç yılın geçmesiyle zaman aşımına uğrar. Görüldüğünden belirli bir süre sonra ödenmesi şart olan bonoların, tanzim edene ibraz olunması gerekir Muhasebe Açısından Senetler Muhasebe açısından senetler ikiye ayrılır: Müşteri Senetleri Müşteri senetleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız senetlerdir. Bu senetlere Alınan Senetler, Alacak Senetleri, Müşteri Senetleri gibi isimler verilir. Karşılaştığımız bir senedin müşteri senedi olduğunu anlamak için, borçlusuna bakarız, borçlusu bizim firmamız değilse müşteri senedidir.. Firma Senetleri Firma senetleri, borcumuza karşılık düzenleyip verdiğimiz, bedelini daha sonraki bir zamanda ödeyeceğimiz senetlerdir. Bu senetlere Verilen Senetler, Borç Senetleri, Firma Senetleri gibi isimler verilir. Senedin borçlusuna bakarız, bizim firmamız ise bu tür senetler firma senedidir Senet İşlemleri Nelerdir Senet işlemleri senetlerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Senetlerin durumuna göre iki bölümde incelenebilir: 11

18 Müşteri Senetleri Alıcılardan alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda senet alabiliriz. Alınan senetler, kimlerden hangi tarihte alındığı, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir. Alınan senetlerin işlemi senetlerin işletmemize girişi ile başlar. Müşteri senetleri vadelerine kadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen senetler de senet cüzdanımızı yani portföyümüzü meydana getirir. Vadesi gelen senet tahsil edilir. İşletmeden çıkar. Vadesi yaklaşan senetlerin ayrılması, bankaya tahsile verilmesi gerekebilir. Müşteri senetleri vadesinin gelmesini beklemeden, borçlu olduğumuz kişi veya kuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen senet de işletmeden çıkar. Senet portföyünde alacaklının isteğine uygun senet aranması gerekebilir. Ciro ettiğimiz senet, senedi verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse, bize geri verilir. Biz de bu senedi aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş, çıkış hareketleri müşteri senetlerine ait işlemlerdir Firma Senetleri Firma senedi bizim ödeyeceğimiz senetlerdir. Firma senedi işlemi bizim senedi yazmamız ile başlar. Firma senedinin ilk işlemi düzenlenip alacaklıya verilmesidir. Bu bir senet çıkış işlemidir. Müşteri senetlerinden farklı olarak firma senetlerinde giriş işlemi yoktur. Firma senetlerinde ikinci işlem, senedin bankadaki hesabımızdan çekilmesidir. Millet Caddesi no: 125 Aksaray İstanbul Aksaray Vd Tlf: (5 hat) Fax: Aralık 200_ SENET GİRİŞ BORDROSU 333 Sayın: KELAYNAK GIDA TİCARET LTD. Ş İstanbul Caddesi No: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL B.KÖY VD/ Cari hesabına mahsuben KELAYNAK LTD. den Dokuz yüz _TL lik 1 senet alınmıştır. Şekil 1.3: Senet bordrosu 12

19 Senet İşlemlerine Ait Belgeler Küçük işletmelerde müşteri senetleri muhasebe elemanı tarafından paket programa girilir. Her senede ayrı bir numara verilir. Numara çekin arkasına yazılır. Giriş işlemi tamamlanan senetler işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsil edilen senetleri de işletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan senedin çıkışı yapılır. Ciddi muhasebe organizasyonlarına sahip, büyük işletmelerde senet hareketleri bu iş için özel olarak düzenlenmiş belgelerle yapılır. Vergi Usül Kanuna göre şekle tabi olmayan bu belgeler değişik isimlerle, değişik biçimlerde olabilir. Kullanılan bilgisayar programı da senet giriş veya çıkışına ait belge düzenleyebilir. Çek Giriş Bordosu Tarih 08/08/ 2008 ÇEK İstanbul Caddesi no: 99 Bakırköy İstanbul Bakırköy Vd Nu: 88 = 888 = Sayın, Ova Gıda işletmesinden cari hesabına mahsuben Yalnız Sekiz yüz seksen sekiz _TL lik 2 adet çek alınmıştır.. Banka Hesap No Çek No Vade Tutar Yapı Kredi-B.Köy /11/ Yapı Kredi-B.Köy /12/ Şekil 1.4: Çek giriş bordrosu 13

20 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Öneriler Çekleri sınıflandırmak Çeki ödeyecek olanın kim olduğuna bakınız. Çek bizim firmamızın hesabından ödenecek ise firma çeki, verilen çek, borç çekidir. Çekin borçlusu firmamız değilse müşteri çekidir. Senetleri sınıflandırmak Senedin borçlusuna bakınız. Senedin borçlusu bizim firmamız değilse müşteri senedidir. Senedin borçlusu bizim firmamız ise senet firmamızın senedi, borç senedi, verilen senettir. Çek belgelerini kaydetmek Müşteri çek giriş belgelerini müşterini hesabına alacak kaydediniz. Müşteri çek çıkış belgelerini, çekleri verdiğimiz firmanın hesabına borç kaydediniz. Senet belgelerini kaydetmek Müşteri senet giriş belgelerini müşteri hesabına alacak kaydediniz. Müşteri senet çıkış belgelerini karşı firmanın hesabına borç yazınız. 14

21 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TEST Bu faaliyet sonucunda hangi bilgileri kazandığınızı değerlendirmek için, aşağıdaki soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabı vardır. 1. Hangi çekin borçlusu bizim firmamız değildir? A) Müşteri Çekleri B) Firma Çekleri C) Verilen Çekler D) Borç Çekleri 2. Hangi çekin borçlusu bizim firmamızdır? A) Müşteri Çekleri B) Firma Çekleri C) Alınan Çekler D) Alacak Çekleri 3. Hangisi alıcılardan aldığımız çek değildir? A) Müşteri Çekleri B) Firma Çekleri C) Alınan Çekler D) Alacak Çekleri 4. Hangisi firmamızın çekidir? A) Verilen Çekler B) Firma Çekleri C) Borç Çeklerimiz D) Hepsi 5. Hangisi ödendikten sonra bizim elimize geçer? A) Müşteri Çekleri B) Müşteri Senetleri C) Firma Senetleri D) Hiçbiri 6. Ön muhasebe işlemleri için kullanılan program modülleri hangileridir? A) Sipariş ve Stok C)İrsaliye ve Fatura B) Çek Senet ve Cari D)Hepsi 15

22 7. Alonj nedir? A) Çek veya senede eklenen kağıt parçası B) Belirli bir kimse adına yazılmış, emre olmayan çek C) Çek veya senedin bir başkasına devredilmesi D) Çekin ibraz süresinden itibaren altı ay geçmesi 8. İbraz süresine ait hangi cümle yanlıştır? A) Banka şubesi ile keşide yeri aynı olan çekler 10 gün içinde B) Banka şubesi ile keşide yeri farklı olan çekler bir ay içinde C) Ödeme yeri ile keşide yeri ayrı kıtalarda olan çekler üç ay içinde D) Hiçbiri 9. İbraz nedir? A) Çek bedelinin banka hesabında bulunmaması B) Çekin tahsil edilmek üzere bankaya sunulması C) Çek veya senedin bir başkasına devredilmesi D) Çek veya senede eklenen kağıt parçası 10. İşletmemiz banka hesabına para yatırdı, aşağıdakilerden hangisi bu işlemin sebebi olamaz? A) Bugün hesaptan çekilecek bir çek var, bankada yeterli para yok B) Satıcının hesabına bankadan havale yapılacak C) Müşteri çeki tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecek D) Bu ayın SSK primleri bloke çek ile ödenecek DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 16

23 B. UYGULAMALI TEST Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. MODÜL ADI: Program Yükleme UYGULAMA FAALİYETİ: Çek ve senet sınıflandırma ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI: SINIF VE NUMARASI: AÇIKLAMA: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır 1. Çekleri sınıflandırabilir misiniz.? 2. Senetleri sınıflandırabilir misiniz? 3. Çek işlem belgelerindeki çekleri müşteri çeki, firma çeki olarak ayırabilir misiniz? 4. Senet işlem belgelerindeki senetleri müşteri senedi, firma senedi olarak ayırabilir misiniz? 5. Çek ve senet işlemlerini açıklayabilir misiniz? DEĞERLENDİRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz Evet ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. Hayır larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Hepsi Evet ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 17

24 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-2 Bu öğrenme faaliyeti ile çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını bir paket program kullanarak yapmayı, cari hesaplara işlemeyi, çek senet raporları düzenlemeyi öğreneceksiniz. ARAŞTIRMA Çek ve senet işlemleri için çevrenizde hangi programlar kullanılmaktadır öğreniniz. Çevrenizde kullanılan çek ve senet programlarının özelliklerini öğreniniz. İnternette ülkemizde kullanılan çek ve senet programlarını araştırınız. 2. ÇEK SENET PROGRAMI Çek ve senet işlemleri günümüzde bilgisayar yardımı ile yapılmaktadır. Yazılım firmaları tarafından çok sayıda çek senet programı geliştirilmiştir. Ortak özellikler taşıyan çek senet programları muhasebe elemanlarının işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Kullanıcı çek ve senet ayırımını iyi yapabilmelidir. Eline aldığı bir çekin, müşteri çeki mi, firma çeki mi olduğunu bilemezse programa kayıt etmesi güçleşecektir Çek Senet Programlarının Ortak Özellikleri Müşteri çek ve senetleri için iki türlü işlem söz konusudur. Müşteri çek ve senetleri alındığında giriş kaydı yapılır. Giriş kaydında her çek veya senet için bir kart program tarafından düzenlenir. Çek senet programı cari programı ile birlikte kullanılır. Alınan çek veya senetler verenin cari hesabına program tarafından işlenir. Bilgisayarda kayıtlı olan müşteri çek veya senetleri tahsil edildiğinde, ciro edildiğinde, listelerden seçilir, çıkış kaydı yapılır. Girişte yazılan bilgiler tekrar yazılmaz. 18

25 Firma çek ve senetleri firma tarafından düzenlendiği için, giriş kaydı söz konusu değildir. Çıkış kaydı yapılır. Çıkış kaydı yapılan çek veya senet ödendiğinde, listelerden seçilerek ödeme kaydı yapılır. Buraya kadar anlattıklarımızı, paket program üzerinde uygulayalım. Örneklerimizi iki ayrı paket program üzerinden vereceğiz. İstediğiniz bir programı seçip deneyebilirsiniz. Çevrenizde çok yoğun olarak kullanılan bir paket program ile de çalışabilirsiniz. Aşağıdaki örneklerde geçen şirket isimleri, adresler tamamen hayal mahsulüdür. Kolay anlaşılması ve gerçeğe uygun olması için, XYZ gibi isimler yerine bu uygulama seçilmiştir. KELAYNAK GIDA TİCARET LİMİTET şirketinde bilgisayarlı muhasebe elemanı olarak işe başladınız. Şirket gıda maddeleri alım satımı yapmaktadır. Siz şirketin çek senet ve cari hesap işlemlerini paket program kullanarak takip edeceksiniz. 19

26 2.2. Eta Çek Senet Programı Çek-Senet işlemleri Eta ticari programı ile kolayca yapılabilir. Çek-Senet modülünün yapısı, çalışması daha önce gördüğümüz, STOK ve CARİ modüllerine benzer. Fonksiyon tuşları aynıdır Program Yapısı Eta Çek-Senet Programı şu bölümlerden meydana gelmektedir. ÇEK/SENET üzerinde entere basılınca menü açılır. Çek senet hareketlerini kaydetmek için ÇEK/SENET HAREKETİ mönüsü seçilir. Müşteri çek hareketlerini kaydetmek için MÜŞTERİ ÇEK HAREKETİ menüsüne gidilir. Alınan çekler ÇEK GİRİŞ bölümünden kaydedilir. Ciro ettiğimiz müşteri çeklerinin çıkışını yapmak için MÜŞTERİ ÇEK ÇIKIŞI seçilir. 20

27 İlk işlemi yapılan çekler için YENİ BORDRO seçilir. Eski kayıtları görmek düzeltmek, incelemek, silmek istersek ESKİ BORDRO yu seçeriz. Çekin hangi müşteriden alındığını belirtmek amacıyla KOD yazılır. Çek giriş bilgileri program tarafından CARİ HESABA işlenecektir. 21

28 Çek giriş bordrosunda PORTFÖY NUMARASI program tarafından verilmektedir. Müşterinin kendine ait çekleri K, başkasına ait çekleri C harfi ile belirtilir. Müşteri çeklerine ait bilgiler çek bordrosuna yazılır. Çek tanzim tarihi, banka bilgileri yazılır. Çek numarası, çekle ilgili açıklamalar, vadesi, valör (faiz uygulama tarihi), tutar yazılır. Varsa diğer çekler de girilir. Bordro kaydedilir. Müşteri senetlerinin kaydında da benzer işlemler yapılmaktadır. Müşteri senet hareketi menüsü 22

29 Müşteri senet girişi, YENİ ve ESKİ olarak iki bölüme ayrılmıştır. İlk defa kaydedilecek senetler için YENİ BORDRO seçilir. Önceden kaydedilmiş müşteri senetlerini görmek, düzeltmek, silmek için ESKİ BORDRO seçilir. Senedi veren müşteriye ait cari hesap kodu yazılır. Bordro numarası program tarafından verilir. Giriş tarihi bilgisayarın tarihidir. İşlemler günü gününe yapılmıyorsa değiştirilir. Faiz uygulanıyorsa faiz oranı yazılır. Sonra Page Down tuşuna basılarak, müşteri senet giriş bordrosunun arka sayfasına geçilir. Müşteri senetlerine ait bilgiler bordroya yazılır. 23

30 Müşteri senetlerine ait bilgiler yazıldıktan sonra bordro F2 tuşu ile kaydedilir. Müşteri çekleri satıcılara ciro edildiğinde çek çıkış işlemi yapılır. Çek çıkış bordrosunda daha önceden bilgisayara girilmiş olan çekler listeden seçilip kaydedilir. Çek seçmek için PORTFÖY NU.ndan numara yazılır. veya ÇEK SEÇ penceresinden seçim yapılır. Seçim penceresinde listeden seçim, tekli seçim, toplu seçim bölümleri bulunur. Bilgisayarda kayıtlı çeklerden, ciro etmek üzere seçim yaparken belirlediğimiz vadeler, tutarlar, giriş tarihleri, veren, banka, şube, hesap numaraları kriter olarak kullanılabilir. VADESİ: satırına 15/01/ /03/2007 yazılırsa, kayıtlı çeklerden vadeleri bu iki tarih arasında kalanlar listelenir. TUTARI: satırına yazdığımızda, tutarı 3000 ile 7000 arasında kalan çekler listelenir. 24

31 Çek-Senet ve Cari Programlı Bir Şirket Açılması 1- Çalışma yılını belirleyiniz. 2- Eta programına giriniz. 3- Tarihi _ olarak değiştiriniz. 4- F3 ŞİRKET DEVIR İŞLEMLERİ tuşuna basınız. 5- F2 ŞİRKET İŞLEMLERİ tuşuna basınız. 6- F2 ŞİR. AÇMA tuşuna basınız. 7- ŞİRKET KODU: Bir KOD uydurup yazınız. Enter tuşuna basınız. 8- ŞİRKET KISA İSMİ: adını yazınız. 9- ŞİRKET UZUN İSMİ: adını yazınız. (Diğer bilgileri yazmıyoruz) 10- Yazdıklarını kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna basınız. 11- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT... sorusunda E tuşuna basınız. 12- Program modülleri ekranında sadece CARİ [E] ve ÇEK\SENET [E] olarak işaretle, diğer programların hepsinin önüne H yazınız. 13- F2 ŞİRKET AÇMA İŞLEMİNE DEVAM tuşuna basınız. 14- Ekranda BU ŞİRKETTE YUKARDA BELİRTİLEN DOSYALAR AÇILACAKTIR EMİN... sorusu çıkınca E tuşuna basınız. 15- ÇALIŞMAK İSTEDİĞİNİZ İLK YIL sorusunda 200_ yazınız. 16- SİSTEMDE 2007 YILI İLE ÇALIŞ... EVET/HAYIR sorusunda E tuşuna basınız. 17- PARAMETRELERİ GİRİNİZ penceresinde F2 KAYIT tuşuna basınız. 18- BU ŞİRKETTE ÇALIŞMAK İST... sorusunda 2 ye, sonra E ye basınız. 19- F5 DEFAULT ŞİRKET tuşuna basınız. 20- ŞİRKET KODUNA açtığın şirketin kodunu yazıp enter tuşuna basınız. 21- SHİFT ve F10 tuşlarına birlikte basarak başlangıç menüsüne dönünüz. 22- Ekranda Eta CARİ ve ÇEK\SENET Program modülleri yazısı, ŞİRKET satırında kodunuz ve adınız varsa işlemleriniz doğru demektir. 25

32 Çek- Senet ve Cari Entegrasyon Bağlantısı Yapılması 1- F3 ŞİRKET DEVIR İŞLEMLERİ tuşuna basınız. 2- F5 ÜZ. ÇALIŞILAN ŞİRKETTE İŞLEM tuşuna basınız. 3- F2 ENTEGRASYON TABLOSU tuşuna basınız. 4- Ekranda entegrasyon dosyası seçim penceresi çıkınca enter tuşuna basınız. 5- F2 GENEL İRTİBATLAR tuşuna basınız. 6- İki defa Page Down a basarak STOK ENTEGRASYONU: satırına geliniz. 7- Entere basarak sağ üst köşedeki CARİ ENTEĞRASYONU: satırına gidiniz. 8- CARİ ENTEĞRASYONU: satırına M yazınız. 9- Page Down tuşuna basınız. 10- İmleciniz BORÇ SENETLERİ önündeyken END tuşuna basınız. Yukarı ok tuşuna basarak sağ üst köşeye gidiniz. ÇEK/SENET MODÜLÜNDEN CARİ H. MODÜLÜNE DETAY KAYIT E DETAY KAYIT E yaz F2 KAYIT tuşuna basınız EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED.. sorusunda E tuşuna basınız. 12- Esc tuşuna basınız. 13- F3 BANKALAR tuşuna basınız. 14- F2 BANKA CARİ/TAHSİL S. KODLARI tuşuna basınız. 15- BANKA KODU: AKB yazıp enter tuşuna basınız. 16- BANKA: AKBANK yazıp enter tuşuna basanız 17- ŞUBE: Bakırköy, yazıp enter tuşuna basınız. 18- HESAP NU: ÖN TAKISI: NH 20- ÇEK NO: 540 yazınız. 21- CARİ HESAP CARİ PROGRAM KODU: AKB yazıp enter tuşuna basınız. 22- DETAY KAYIT, E yazınız. 23- BORÇ ÇEKLERİ MUH. PROG KODU: yazıp enter tuşuna basınız. 24- DETAY E/H sorusunda E 25- CARİ HESAP MUH. PROG. KODU: yazıp enter tuşuna basınız. 26- Yine DETAY E/H sorusunda E yazınız. 27- TAHSİL SENETLERİ MUH. PROG. KODU: yazıp enter tuşuna basınız. 28- DETAY E/H sorusunda E tuşuna basınız. 29- F2 KAYIT tuşuna basınız DİKKAT DÜZELTMELER DAHA ÖNCE... sorusunda E ye basınız. 31- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT EDİ.. sorusunda E ye basınız. 32- Shift ve F10 tuşlarına basarak başa dönünüz. 26

33 Müşteri Senedi Kaydı Kelaynak Gıda Tarih: 07/05/200_ Ticaret Limitet Şirketi senet giriş bordrosu No: 21 İstanbul Caddesi Nu: 99 Bakırköy İstanbul Sayın, Tat Gıda Aşağıda dökümü yazılı 2 adet ve _TL senetler hesabınıza BORÇ/ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, Sıra Borçlu Şehir Vade Tutar Nu. 1 Tat Gıda İstanbul 20/05/200_ Kumru Pazarlama İstanbul 25/09/200_ Cursor ı(imleç) ÇEK/SENET programı üzerine getirip enter tuşuna basınız. 2 - F3 ÇEK/SENET HAREKET tuşuna basınız. 3 - F4 MÜŞT. SENET H.. tuşuna basınız. 4 - Sonra da F2 MÜŞT. SENET GİRİŞİ tuşuna basınız. 4 - F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 5 - SENEDİ VERENİN KODU: TAG yazıp enter tuşuna basınız. 6 CARİ KARTI BULUNAMADI... sorusunda E ye basınız. 7 Açılan pencerede UNVANI: TAT GIDA yazınız. 8 F2 KAYIT tuşuna basınız. 9 AÇILIŞ TUTARI: yazıp F2 KAYDA DEVAM tuşuna basınız BORDRO NU: enter tuşuna basınız GİRİŞ TARİHİ: Yukarıdaki bordroya bakıp yazınız Faiz yok. Alt ve İKS (X) tuşlarına basarak faiz oranını siliniz Page Down tuşuna basınız PORTFÖY NU : enterle geçiniz BORÇLUSU: TAT GIDA yazıp enter tuşuna basınız. 16 Entere basarak ŞEHİR sütununa kadar gidip İSTANBUL yazınız. 17 Yukarıdaki bordroya bak, 1 sıra Nu.lı senede ait bilgileri gir, olmayan bilgileri enter tuşuna basarak geçiniz. 27

34 Şimdi de ikinci senedi giriyoruz 1 - PORTFÖY NU : enterle geçiniz. 2 - BORÇLUSU: Kumru Pazarlama yazıp enter tuşuna basınız. 3 Diğer bilgileri senet giriş bordrosuna bakarak giriniz, olmayanları enterle geçiniz. 4 - Bordroyu kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna basınız. 5 - "EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED.." sorusunda E ye basınız. 6 - Bordro ESKİ BORDRO oldu. Portföy numaraları Program tarafından yazıldı. 7 - F8 e basarak VADE F. penceresini açıp ortalama güne bakınız. 8 - Esc' ye basınız. 9 - Page Up tuşuna basarak ilk sayfaya geliniz F8 e basarak TAT Gıda nın kartını inceleyiniz Shift ve F10 ile başlangıca dönünüz Müşteri Çeki Giriş Kaydı 11 Mayıs tarihinde alıcımız Tat Gıda dan aldığımız çek TÜRKİYE İŞ BANKASI 4100 BEYAZIT Keşide Yeri, Tarih İstanbul 30/06/200_ =750.00= Bu ÇEK karşılığında hamiline emrine Yalnız, Yedi yüz elli_tl Türk Lirası Ödeyiniz TAT GIDA DAĞITIM A.Ş İmleci ÇEK/SENET üzerine getirip entere basınız. 2- F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 3- F2 MÜŞ. ÇEK. H tuşuna basınız. 4- F2 MÜŞTERİ ÇEK GİRİŞİ tuşuna basınız. 5- F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 6- ÇEKİ VERENİN KODU: F6, enter, TAT GIDA yı seçip enter tuşuna basınız. 7- BORDRO NU: enter tuşuna basınız. 8- BORDRO TARİHİ: 11/05/200_ 28

35 9- FAİZ ORANI: alt ve X tuşlarına basarak siliniz. Page Down tuşuna basınız. 10- PORTFÖY NU: satırında enter tuşuna basınız. 11- K: sütununa K yazınız. (Alıcı kendi çekini verirse K yazıyoruz.) 12- BORÇLUSU: TAT GIDA yazıp enter tuşuna basınız. 13- BANKA, ŞUBE bilgilerini yukarıdaki çeke bakarak yazınız. 14- HESAP NU ÇEK NU: VADE ve TUTARI yukarıdaki çekten yazınız. 17- F2 KAYIT tuşuna basınız. 18- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED... da E tuşuna basınız. 19- F8 tuşuna bas. Açılan pencereyi inceleyiniz. 20- Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapatınız. 21- Page Up tuşuna basınız. 22- F8 tuşuna bas, TAT GIDA nın kartını inceleyiniz. 23- Shift ve F10 ile başlangıca dönünüz. 29

36 Müşteri Çeki Giriş Kaydı Kelaynak Gıda Ticaret Limitet Şirketi çek giriş bordrosu Nu: 36 tarih: 18/05/200_ İstanbul Caddesi No: 99 Bakırköy İstanbul Sayın, TAT Gıda Aşağıda dökümü yazılı 3 adet ve liralık çekler hesabınıza BORÇ/ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, No BORÇLU BANKA HESAP NO ÇEK NO VADE TUTAR 2 TAT GIDA İŞB /8/200_ ÇİĞDEM ÇİLESİZ İŞB /8/200_ AY MARKET AKB /9/200_ 500 toplam ÇEK/SENET programına girip F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 2- F2 MÜŞ. ÇEK. H tuşuna basınız. 3- F2 MÜŞTERİ ÇEK GİRİŞİ tuşuna basınız. 4- F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 5- ÇEKİ VERENİN KODU: F6, enter, TAT GIDA YI seçip enter tuşuna basınız. 6- BORDRO NO: enter tuşuna basınız. 7- BORDRO TARİHİ: Yukarıdaki bordroya bakarak yazınız. 8- FAİZ ORANI: alt ve X tuşlarına basarak silip Page Down tuşuna basınız. 9- PORTFÖY NU: satırında enter tuşuna basınız 10- K: sütununa K yazınız. (Alıcı kendi çekini veriyor.) 11- BORÇLUSU: TAT GIDA yazıp enter tuşuna basınız. 12- Bundan sonrasını yukarıdaki çek giriş bordrosuna bakıp yazınız, olmayan bilgileri enterle geçiniz. 13- K: sütununa 3 ve 4 Nu.lı çekleri girerken C yazıyoruz. 14- Üç çeki de girdikten sonra F2 KAYIT tuşuna basınız. 15- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT... EVET/HAYIR da E tuşuna basınız. 16- F8 tuşuna basınız. Açılan pencereyi inceleyiniz. 17- Esc tuşuna basıp ekrandaki pencereyi kapatınız. 18- Page Up tuşuna basınız. 19- F8 tuşuna basıp TAT GIDA nın kartını inceleyiniz. 20- Shift ve F10 ile başlangıca dönünüz. 30

37 Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu ana gıda No...: 40 Senet giriş bordrosu tarih: 19/05/200_ Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ Aşağıda dökümü yazılı 1 adet ve _TL lik SENET hesabınıza BORÇ/ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, Sıra No CİRO EDEN BORÇLU VADE TUTAR 74 Kelaynak Kumru Pazarlama 25/09/200_ toplam: İmleci ÇEK/SENET programı üzerine getirip entere basınız. 2 - F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 3 - F4 MÜŞ. SEN H. Tuşuna basınız. 4 - F3 MÜŞ. SENET ÇIKIŞI tuşuna basınız. 5 - F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 6 - SATICI KODU: ANG yazıp enter tuşuna basınız. 7 - CARİ KARTI BULUNAMADI TANIMLAMAK İST... sorusunda E ye basınız. 8 - ÜNVANI: ANA GIDA yazıp enter tuşuna basınız. 9 - Diğer bilgileri es geçiyoruz. Kartı kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna basınız AÇILIŞ DEVİR DEĞERLERİNİ GİRİNİZ penceresinde entere basınız. 11 -AÇILIŞ TUTARI sırasındaki ALACAK sütununa yazınız F2 KAYDA DEVAM tuşuna basıonız. 13 -BANKA ve BORDRO NO: enter ile geç ÇIKIŞ TARİHİ: Yukarıdaki bordrodan yaz Aylık faizi sil Page Down tuşuna bas PORTFÖY NO: da F7 SEN. SEÇ tuşuna bas. Seçim penceresi açılır F1 LİSTEDEN SEÇİM tuşuna bas F2 LİSTE tuşuna bas. Portföydeki senetler ekranda listelenir Entere basarak _TL lik senedi seçip işaretleyiniz F6 KABUL tuşuna basınız. Senet fişe yazıldı Bordroyu kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna basınız EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED.." da E ye basınız Shift ve F10 ile başlangıca dönünüz. 31

38 Müşteri Senedi Elden Tahsili 20 Mayıs vadeli senedin elden tahsili 1 - İmleç ÇEK/SENET programı üzerinde iken enter tuşuna basınız. 2 - F3 ÇEK/SENET HAREKET tuşuna basınız. 3 - F4 MÜŞT. SENET H..tuşuna basınız. 4 - F4 DİGER İŞLEMLER 5 - F2 YENİ BORDRO 6 - İŞLEM KODU nda F6 İŞLEM KODLARI na basınız. 7- Pencerede ET ELDEN TAHSİL satırında entere basınız. 8- Sonra tekrar enter tuşuna basınız. 9- BORDRO NO: enter tuşuna basınız. 10- İŞLEM TARİHİ: 20/05/200_ yazıp enter tuşuna basınız. 11- AYLIK FAİZ: alt ve X, enter tuşuna basınız Page down tuşuna basınız F7 SENET SEÇ tuşun basınız F1 LİSTEDEN SEÇİM 15 - F2 LİSTE 16 - Listeden 300 _TL lik 20/05/200_ vadeli senedi işaretlemek için enter tuşuna basınız Senedi kabul etmek için F6 KABUL tuşuna basınız Senet bordoya yerleşti. Kayıt için F2 KAYIT tuşuna basınız. 19- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT EDİY... EVET/HAYIR sorusunda E ye basınız. 20- Senedin elden tahsiline ait işlem tamam. Shift ve F10 tuşlarına basarak başa dönünüz. 32

39 Müşteri Çekleri Cirosu ana gıda çek giriş bordrosu tarih: 21/05/200_ Sıra No Çek No No...: 36 Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ Aşağıda dökümü yazılı 2 adet ve _TLlik ÇEK hesabınıza ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, Tanzim Tarihi CİRO EDEN BORÇLU BANKA VADE TUTAR /05/2007 KELAYNAK TAT GIDA İŞB /06/200_ /05/2007 KELAYNAK TAT GIDA İŞB /08/200_ İmleci ÇEK/SENET üzerine getirip enter tuşuna basınız. 2 - F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 3 F2 MÜŞTERİ ÇEK H. Tuşuna basınız. 4 F3 MÜŞTERİ ÇEK ÇIKIŞI tuşuna basınız. 5 - F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 6 - SATICI KODU: F6, ENTER, ANA GIDA YI seçip enter tuşuna basınız. 7 BANKA: enter tuşuna basınız. 8- BORDRO NO: enter tuşuna basınız 9- ÇIKIŞ TARİHİ: Bordroya bak yazınız FAİZ ORANI: Bu kutudaki oranı ALT ve X tuşlarına basarak siliniz Page Down tuşuna bas, PORTFÖY NO da enter tuşuna basınız 12 F7 Ç.S tuşuna basıp F1 LİSTEDEN SEÇİM tuşuna basınız. 13- F2 LİSTE tuşuna basınız. 14- İmleci sırayla ekrandaki çeklerden 750 ve 370 liralık çekler üzerine getirip enter tuşuna basınız 15- F6 KABUL tuşuna basınız. 16- İki çek bordroya yerleştiyse, F2 KAYIT tuşuna basınız. 17- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED... sorusunda E ye basınız. 18- F8 tuşuna basınız. Ortalama gün ve vadeyi görünüz. 19 Esc, Pg Up, F8 tuşuna basınız. Cari kartı görünüz. 20- SHIFT ve F10 ile başlangıca dönünüz. 33

40 Firma Çek Çıkışı ana gıda çek giriş bordrosu tarih: 24/05/200_ Sıra No Çek No No...: 68 Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ Aşağıda dökümü yazılı 1 adet ve _TLlik ÇEK hesabınıza ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, Tanzim Tarihi CİRO EDEN BORÇLU BANKA VADE TUTAR 205 NH540 24/05/200_ KELAYNAK KELAYNAK AKBANK 21/06/200_ İmleci ÇEK/SENET üzerine getirip enter tuşuna basınız 2 - F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 3 - F3 FİRMA ÇEK H. tuşuna basınız. 4 - F2 FİRMA ÇEK ÇIKIŞI tuşuna basınız. 5 - F2 YENİ BORDRO tuşuna bas. 6 - SATICI KODU: ANG yaz entere basınız. 7 - BORDRO NO: enter tuşuna basınız 8 - TANZİM TARİHİ: _ yaz enter tuşuna basınız 9 - FAİZ ORANI: Bu kutudaki oranı ALT ve X tuşlarına basarak sil Page Down tuşuna basınız PORTFÖY NO da enter tuşuna basınız 13 - BANKA KODU: AKB yazıp enter tuşuna basınız 14 - VADESİ ve TUTARI yukarıdaki bordroya bakarak yazınız F2 KAYIT tuşuna basınız. 16- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED... da E ye basınız F8 tuşuna basınız. Açılan pencerede ORTALAMA GÜN ü görünüz Esc tuşuna basarak pencereyi kapatınız Page Up tuşuna basınız F8 tuşuna basınız. Açılan pencerede ANA GIDA nın kartını görünüz Shift ve F10 tuşlarına basarak başlangıca dönünüz

41 Firma Senet Çıkışı ana gıda Nu...: 57 Senet giriş bordrosu tarih: 25/05/200_ Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. Ş Aşağıda dökümü yazılı 2 adet ve _TL lik SENET hesabınıza ALACAK geçirilmiştir. Saygılarımızla, Sıra Nu. CİRO BORÇLU VADE TUTAR 66 Kelaynak 25/06/200_ Kelaynak 25/07/200_ 900 toplam: İmleci ÇEK/SENET üzerine getirip enter tuşuna basınız. 2 - F3 ÇEK/SEN. HAREKETİ tuşuna basınız. 3 - F5 FİRMA SENET H. tuşuna basını. 4 - F2 FİRMA SENET ÇIKIŞI tuşuna basınız. 5 - F2 YENİ BORDRO tuşuna basınız. 6 - SATICI KODU: ANG yazıp enter tuşuna basınız. 7 - BORDRO NU: enter tuşuna basınız 8 - TANZİM TARİHİ: _ yaz enter tuşuna basınız 9 - FAİZ ORANI: Bu kutudaki oranı ALT ve X tuşlarına basarak siliniz Page Down tuşuna basınız PORTFÖY NU.nda enter tuşuna basınız 12 - VADESİ ve TUTARI yukarıdaki bordroya bakıp yazınız. İkinci senedi de işleyelim PORTFÖY numarasını enterle geçiniz VADESİ: ve TUTARI yukarıdaki bordrodan yazınız F2 KAYIT tuşuna basınız EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED... sorusunda E ye basınız Shift ve F10 tuşlarına basarak başlangıca dönünüz. 18- Bilgisayarın tarihini 21/06/200_ olarak değiştir. 35

42 Banka Hesabına Para Yatıralım AKBANK BAKIRKÖY ŞUBESİ MAKBUZ TAHSİL 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ İSTANBUL CAD. NU: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL NAKİT TESLİMATINIZ 210 SAYILI HESABINIZA ALACAK YAZILMIŞTIR. SAYGILARIMIZLA, Tarih: 21/06/200_ Valör: 21/06/200_ Ref: İmleci CARİ programı üzerine getirip entere basınız. 2- F3 CARİ HAREKET tuşuna basınız. 3- F2 YENİ KAYIT tuşuna basınız. HESAP KODU: kutusuna AKB yazıp enter tuşuna basınız 4-5- CARİ KARTI BULUNAMADI,... sorusunda E tuşuna basınız. Açılan penceredeki kartta, 5- ÜNVANI: AKBANK yazınız. 6- F2 KAYIT tuşuna basınız. (Bir pencere daha açıldı, geçen yıldan devir değerleri yazıyoruz.) 7- AÇILIŞ TUTARI na 600 yazınız. Sonra F2 KAYDA DEVAM a basınız. 8- TARİH: enter tuşuna basınız 9- İŞLEM CİNSİ: satırına N yaz enter tuşuna basınız. 10- AÇIKLAMA: satırına YATIRILAN yazıp enter tuşuna basınız. 11- EVRAK NO: 118 yazıp enter tuşuna basınız. 12- BORÇ: satırına yazınız. 13- F2 KAYIT tuşuna basınız. 14- EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT ED... da E tuşuna basınız. 15- F8 DETAY BİLGİ tuşuna basınız. Ekrana gelen kartı inceleyiniz. Ne kadar paramız var. 16- Shift ve F10 tuşlarına beraber basarak başlangıca dönünüz. 36

43 Verdiğimiz Çekin Bankadan Çekilmesi AKBANK BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ İSTANBUL CAD. NU: 2005 BAKIRKÖY İSTANBUL DEKONT TEDİYE Tarih: 21/06/200_ Valör: 20/06/200_ Ref: /06/200_ Vadeli NH540 sayılı çek bedeli hesabınıza borç yazılmıştır. SAYGILARIMIZLA 1 - ÇEK/SENET programında enter tuşuna basınız. 2 - F3 ÇEK/SENET HAREKETİ enter tuşuna basınız 3 - F3 FİRMA ÇEK H. Tuşuna basınız. 4 - F3 DİĞER İŞLEMLER tuşuna basınız. 5 - F2 YENİ BORDRO da enter tuşuna basınız. 6 - İŞLEM KODU kutusunda F6 İŞLEM KODLARI tuşuna basınız. 7 - Açılan pencerede TA ÇEK TAHSİLİ ni seçip enter tuşuna basınız 8 - İşlem koduna TA yazıldı. Enter tuşuna basınız 9 - BORDRO NO: enter tuşuna basınız 10 - İŞLEM TARİHİ: enter tuşuna basınız 11 - FAİZ ORANI: alt ve X ile sil, page down tuşuna basınız F7 Ç.S tuşuna basınız Ekranda açılan pencerede F1 LİSTEDEN SEÇİM tuşuna basınız. 14- Vadesine 21/06/200_ yazıp enter tuşuna basınız, tekrar 21/06/2007 yazıp enter tuşuna basınız 15 - F2 LİSTE tuşuna basınız. 16 Pencerede _TL lik çek çıktı, enter tuşuna basınız 17 F6 KABUL tuşuna basınız. Çek bilgileri bordroya yerleşti F2 KAYIT tuşuna basınız EKRANDAKİ BİLGİYİ KAYIT EDİY... sorusunda E ye basınız. 20 Shift F8 DETAY BİLGİ penceresini açınız 21 İmleci CARI KARTI satırına getirip enter tuşuna basınız 22 HESAP KODU satırına AKB yazıp enter tuşuna basınız, bankada kaç paramız var, bakınız 23 - Shift ve F10 ile başlangıca dönünüz. 37