Ö RET M YILI FEN BÖLÜMÜ YARI MA PROJES

Transkript

1 Ö RET M YILI FEN BÖLÜMÜ YARI MA PROJES LAÇ TA IMA S STEMLER N N GEL T R LMES NE YÖNEL K ELEKTROK MYASAL UYGULAMALAR Proje Dalı: Kimya Proje Danı manı: Binnur ORAL (AKINER ) Proje Ö rencileri: Ebru Donk ve Deniz Yi iter (10-A sınıfı ö rencileri)

2 G R Elektrokimyasal sensörler (elektrokimyasal algılayıcı sistemler) Analitik Kimya da oldukça yaygın kullanımı olan cihazlardır. Bu cihazlara IUPAC tarafından literatürde getirilen tanım u ekildedir: Kimyasal bile iklere ya da iyonlara seçici ve tersinir bir ekilde cevap veren ve konsantrasyona ba ımlı elektriksel sinyaller olu turan küçültülmü cihazlara elektrokimyasal sensörler denir (1). Bu sensörler, yapılarına enzim, hücre, doku, antikor, DNA, vb. biyolojik maddelerin eklenmesiyle B YOSENSÖR adını almı lardır. Nitel ve nicel analiz yapabilen kompleks cihazlar olan biyosensörler, biyo (=biyolojik kökenli) ve sensör (= algılayıcı) kelimelerinden olu maktadır. Di er bir tanım ise; Biri biyokimyasal, di eri ise elektrokimyasal özellikte, birbiri içine geçmi iki çeviriciden olu an algılayıcı cihazdır denilebilir. Biyokimyasal çevirici analizlenecek madde ile etkile erek onu tanır. Bu etkile me sonucunda olu an madde (biyokimyasal ürün), elektrokimyasal çevirici tarafından okunabilir bir sayısal de ere çevirilir. Nükleik asitlerden olu an tanıma yüzeyleri, Analitik Kimya alanında her geçen gün daha ilgi çekici konular halini almaktadır. Bu tür tanıma yüzeyleri, bilinen elektrokimyasal biyosensörlere yeni ve ender boyutlarda özellikler eklemektedir. Bu geli me ile, elektrokimyasal DNA biyosensörlerinin gelecekte hasta ba ında yapılacak doktor gözetimindeki analizlerde çok önemli bir rol oynayaca ı kesindir. Elektrokimyasal yöntemlerle birlikte DNA nın nitel ve nicel analizini yapma amacına yönelik tasarlanan biyosensörlerde tanıma yüzey katmanı olarak DNA kullanılmasına ilgi artmaktadır (2-4). Nükleik asit(dna) tanıma yüzeyi içeren biyosensörler, bu yüzey ile etkile ime giren analizlenecek maddenin (karsinojen maddeler, ilaçlar vb.) etkile im mekanizmasının aydınlatılması veya miktarının tayininde veya DNA daki baz dizisi belli bölgelerdeki hibridizasyon olaylarının izlenmesi gibi amaçlarla kullanılabilir (5-27). Analizlenecek maddenin, DNA ile etkile mesi sonucunda, incelenen maddenin veya DNA daki bir bazın sinyalinde meydana gelecek de i iklikler sayesinde tayini yapılabilmektedir. Bazı ilaç molekülleriyle DNA' nın etkile mesi (özellikle de antikanser özellik ta ıyan ilaç molekülleri ile etkile im) ve bu etkile menin geli tirilen yeni yöntemlerle tayin edilmesi; yeni ilaç tasarımları için çok önemlidir. Yine bazı maddelerin (çevresel kirlilik ajanları, toksik molekül, vb.) çift sarmal DNA ile interkalasyon (düzlemsel yapıdaki maddenin DNA çift sarmalı arasına girerek yerle mesi), baza seçimli ba lanma vb. yollarla etkile imi sonucu bir ürünün olu ması, bu ürüne duyarlı elektrokimyasal DNA biyosensör tasarımını getirmi tir. Bir kimyasal maddenin veya metabolitin DNA ile etkile imi sonrasında DNA da olu abilecek yan ürünlerin (=adduct) kısa zamanda tespiti kanser ara tırmaları için çok önemlidir (9). Madde-DNA etkile iminin sonucunda, çalı manın türüne göre elde edilen madde sinyali ya da DNA daki bir bazın sinyalindeki artma veya azalmaya ba lı olarak elektrokimyasal tayin gerçekle tirilmektedir. Bu amaçla kullanılan DNA modifiye edilmi camsı karbon elektrotlar (GCE), karbon pastası elektrotlar (CPE), perde baskılı karbon (SCPE) ve altın perde baskılı elektrotlar (Au-SCPE), Altın elektrotlar (AuE) ve asılı civa damla elektrodu (HMDE) incelenen maddelerin mikromolar ve hatta nanomolar konsantrasyonlarının dahi, kısa bir biriktirme a aması sonrası güvenli ölçümlerini mümkün kılmaktadır (10-14). Çalı mamızın amacı, manyetik partikül yüzeyine tutturulan antikanser ilaç olan Daunorubisin (DNR) in, etkin manyetik ayırma ve tek kullanımlık elektrokimyasal

3 sensör teknolojisi ile tayin etmek ve gelecekte hedeflenen ilaç ta ıma sistemlerinin izlenmesine yönelik mevcut yöntemlere kıyasla daha kolay, daha ucuz, daha hızlı, daha seçimli ve güvenli bir ekilde tanımlanmasına yönelik alternatif bir yöntem tasarlamaktır. GEL ME ELEKTROK MYA Maddenin elektrik enerjisi ile etkile mesini ve bunun sonucunda olu an kimyasal dönü ümleri, fiziksel de i iklikleri ve kimyasal enerjinin elektrik enerjisine çevrilmesini inceleyen bilim dalı, elektrokimya olarak tanımlanır. Elektrokimyasal tepkimeler, yükseltgenme-indirgenme türü tepkimelerdir; elektron transferi veya geçi i söz konusudur ve elektrokimyasal hücre adı verilen bir hücrede yürütülür. Analizi yapılacak çözelti, bir elektrokimyasal hücrenin parçası oldu unda çözeltinin elektrokimyasal özelliklerine dayanan bir grup kantitatif analitik yöntemin incelenmesi elektroanalitik kimya nın kapsamına girmektedir. Elektroanalitik teknikler, çok dü ük tayin sınırlarına ula abilirler ve elektrokimyasal yöntemlerin uygulanabildi i sistemler hakkında, bilgileri de içeren çok fazla sistemi karakterize eden bilgiler verirler. Elektroanalitik yöntemler, di er analiz yöntemlerine göre bazı üstünlüklere sahiptirler. Birincisi, elektrokimyasal ölçümler ço u kez bir elemente, moleküle veya tepkime sonunda olu an ürüne özel bir yükseltgenme basama ı için spesifiktir. Elektroanalitik yöntemlerin ikinci bir önemli üstünlü ü de, kullanılan cihazların di er yöntemlerde kullanılan cihazlara nispeten ucuz olmasıdır. Bir elektrokimyasal tepkimenin olu abilmesi için, incelenen maddeyi içeren bir çözelti, maddenin kimyasal dönü üme u radı ı elektrot sistemi (genellikle üçlü elektrot sistemi) ve bu elektrotları birbirine ba layan bir çevirim sistemi (transducer) gereklidir. Çözelti olarak elektriksel iletkenli i sa lamak amacıyla tampon çözelti kullanılır. Çe itli elektrolitik yöntemler ile Do ru akım (DC), Diferansiyel Puls (DPV), Dönü ümlü Voltametri (CV) vb. de belirli potansiyel aralı ında tarama yapılarak meydana gelen akım iddeti ölçülür. Akım, difüzyona ba lı olarak olu tu undan dolayı burada ölçülen difüzyon akımıdır. Difüzyon hızı akım ile do ru orantılıdır. Difüzyon, elektrot yüzeyinin yakınındaki difüzyon tabakasında olu ur. VOLTAMETR VE ESASLARI Elektroda uygulanan gerilimin(potansiyelin) bir fonksiyonu olarak akımın ölçülmesine dayanan elektrokimyasal yönteme voltametri denir. Uygulanan gerilimin ölçülen akım de erlerine kar ı çizilen grafi ine voltamogram denir. Voltametride, herhangi bir maddenin elektrokimyasal davranı ını incelemek için elektroda uygulanabilecek gerilim aralı ının sınırları, kullanılan çalı ma elektrodunun ve kullanılan çözücü ve elektrolit türlerine ba lıdır. Tarihsel olarak, voltametri Çekoslavak kimyacı Jaroslav Heyrovsky tarafından 1920 lerin ba ında geli tirilen ve voltametrinin özel bir tipi olan polarografi tekni ine dayanarak geli tirilmi tir. Voltametrinin hala önemli bir kolu olan polarografinin di er voltametrik tekniklerden en büyük farkı çalı ma elektrodu olarak bir damlayan civa elektrodunun (DCE) kullanılmasıdır. Voltametri, inorganik, fiziko ve biyokimyacılar tarafından çe itli ortamlarda olu an yükseltgenme ve indirgenme i lemlerinin incelenmesi, yüzeydeki adsorpsiyon i lemlerinin ara tırılması ve kimyasal olarak modifiye edilmi elektrot yüzeylerinde gerçekle en elektron aktarım mekanizmalarının aydınlatılması gibi analitik olmayan amaçlar için de oldukça yaygın bir ekilde kullanılmaktadır.

4 Voltametrik Cihazlar: Voltametrik analizde kullanılacak cihazlar, elektrokimyasal hücre, analizlenecek madde ve destek elektrolit adı verilen elektrolitin a ırısını içeren bir çözeltiye daldırılmı üç elektrottan yapılmı tır. Tanım olarak; 1) Çalı ma elektrodu; tasarımı yapılacak bir biyosensör bu üçlü sistemlerde kullanılabilmektedir. Bu elektrot, yüzeyinde analizlenecek maddenin yükseltgendi i veya indirgendi i elektrottur. 2) Referans elektrot; Referans elektrot, potansiyeli deney süresince sabit kalan bir elektrottur. Ag / AgCl veya doygun kalomel elektrot (DKE) kullanılabilir. 3)Yardımcı elektrot; Platin bir tel veya bir civa havuzu eklinde olan ve elektri in çözelti içinden çalı ma elektroduna aktarılmasını sa layan kar ıt elektrottur. Bu elektrot, çalı ma elektrodu ile bir çift olu turan fakat ölçülen potansiyelin büyüklü ünün tayininde rol oynamayan bir elektrottur. ekil-1, üçlü elektrot sistemini göstermektedir. ekil 1 : Üçlü elektrot sistemi Voltametride kullanılan çalı ma elektrotları Çalı ma elektrodunun yapımında kullanılan iletken malzeme, platin ya da altın gibi inert bir metal; karbon, pirolitik grafit ya da camsı karbon; kalay oksit ya da indiyum oksit gibi yarı-iletken veya bir civa filmi ile kaplanmı bir metal olabilir. Bu elektrotlar çe itli ekil ve büyüklükte olabilmektedirler ve biyosensör tasarımı için en uygun ekilde geli tirilmektedirler. Bu tür elektrotların kullanıldı ı potansiyel aralı ının tespiti çok önemlidir. Özellikle de bu potansiyel aralı ı, sulu çözeltilerde sadece elektrot malzemesine de il, aynı zamanda bu elektrotların daldırıldı ı çözeltinin bile imine ba lı olarak da de i ir. Pozitif potansiyel sınırları genellikle moleküler oksijen verecek ekilde, suyun yükseltgenmesi sonunda olu an büyük akımlarca belirlenir. Negatif potansiyel sınırları yine suyun indirgenmesi sonunda olu an hidrojenden kaynaklanır. Kullanılan çalı ma ortamına göre çalı ma elektrotları için seçilen potansiyel aralıkları ; civa elektrodu için 1 M H 2 SO 4 çalı ma ortamında, (-0,8 V) ile (+0,4 V) aralı ı ve 1 M KCl çalı ma ortamında, (-1,6 V) ile (+0,2 V) aralı ıdır. Karbon elektrodu için ise, 1 M HClO 4 ortamında, (+0,2 V) ile (+1,8 V) aralı ı ile, 0,1 M KCl ortamında (-1,0 V) ile (+1,2 V) aralı ıdır.

5 Karbon elektrotlar : Karbon elektrotlar, özellikle çok ucuz olmaları ve geni bir potansiyel aralı ında çalı ma yapılmasına olanak verdi inden dolayı elektrokimyasal analizlerde sık kullanılır. Ancak, karbonun, yüksek bir yüzey aktivitesi vardır ve bu nedenle organik bile ikler tarafından kolayca kirletilebilir. Hidrojen, hidroksil ve karboksil grupları ve hatta kinonlar ile karbon yüzeyinde ba lar olu abilmektedir. Bu fonksiyonel grupların varlı ı nedeniyle karbon yüzeyine birçok de i ik madde tutturulabilir. Karbon elektrotların çe itleri: Karbon Pastası Elektrodu (CPE): Grafit tozunda bulunan karbon moleküllerinin düzlemsel ve aromatik halkalar halinde dizilimi, ekil-2' de görülmektedir. Zayıf ba ları ile birbirine ba lanmı olan bu tabakalar arasında hızlı bir elektron alı veri i olabilmektedir. ekil 2. Grafit tozunda bulunan karbon moleküllerinin dizilimi. ekil 3. Karbon pastası elektrodu. CPE, ucuz olması, yüzey yenilenmesinin kolay olması, dü ük artık akımlar olu turması nedeniyle tercih edilmektedir (15,16). Ba layıcı madde olarak, Nujol (mineral ya ), parafin ya ı, silikon ya ı ve bromonaftalen kullanılmaktadır. Elektrot aktivitesine pasta bile iminin büyük etkisi vardır. Ba layıcı organik sıvı oranı arttıkça, elektron transfer hızı azalmaktadır. CPE'nin en önemli sakıncası, yeterli miktarda organik çözgen içeren çözeltilerde kullanıldı ı zaman, karbon pastası çözeltide da ılmaktadır. Kalem grafit elektrodu: Çalı mada kullanılan kalem grafit elektrot (PGE); grafitten olu mu olup, Tombo HB kalem uçlarının 3 cm boyutunda kesilmesiyle hazırlandı.

6 ekil 4: Kalem ucu elektrot. B YOSENSÖR Biyosensörler biyolojik tepkimelerde hedef analizlenecek maddeleri tayin etmek için kullanılan küçük algılayıcı cihazlardır. Birbiri içine geçmi biri biyokimyasal, di eri elektrokimyasal özellikteki iki çeviriciden olu maktadır. Biyokimyasal kısmın görevi analizlenecek maddeyle etkile erek onu tanımaktır. Bu tanıma olayının sonucunda bir biyokimyasal ürün de olu abilmektedir. Biyosensörün ikinci kısmı olan elektrokimyasal kısım ise, bu tanıma olayını okunabilir (ölçülebilir) bir sayısal de ere çevirmekle görevlidir (15). ekil 5: Biyosensörün yapısı. deal bir biyosensörün sahip olması gereken özellikler: 1. Seçicilik 2. Kullanım Ömrü 3. Kalibrasyon Gereksinmesi 4. Tekrarlanabilirlik 5. Stabilite 6. Yüksek Duyarlılık 7. Yeterli Düzeyde Tayin Sınırı 8. Geni Ölçüm Aralı ı 9. Hızlı Cevap Zamanı 10. Hızlı Geriye Dönme Zamanı 11. Basitlik ve Ucuzluk 12. Küçültülebilirlik ve Sterilize edilebilirlik

7 DENEYSEL BÖLÜM KULLANILAN C HAZLAR VE K MYASAL MADDELER Ölçümler ve deneyler esnasında kullanılan tüm cihaz, donanım ve yazılımlar; Terazi (Mettler Toledo AB204-S ) ph-metre (Orion 420A) Manyetik karı tırıcı (Biosan MS 3000) Vorteks (Biosan V1) Potansiyostat (AUTOLAB 302, GPES 4,9 yazılımlı; Eco Chemie,Hollanda) Manyetik Ayırıcı (Sigris, A.B.D) Ag/AgCl referans elektrot (BAS) Platin tel (Yardımcı elektrot olarak kullanıldı) Çalı ma elektrodu (kalem grafit elektrot-pge) Asetik Asit (%99-100) (Merck) Manyetik partiküller (Dynal Biotech ASA)) Hidroklorik asit (%37) (Merck) Sodyum Hidroksit (Merck) Daunorubisin (Sigma) Tris (hidroksimetil)aminometan hidroklorür (Sigma) Sodyum klorür (Sigma) Tüm çalı malarda sterilize edilmi deiyonize su kullanıldı. Deneysel çalı malar oda sıcaklı ında ( ) C de gerçekle tirildi. ekil 7. Deneylerde kullanılan bilgisayara ba lı elektrokimyasal ölçüm cihazı

8 ekil 8. Deneylerde kullanılan üçlü elektrot sistemi. Kullanılan elektrotların hazırlanı ı Kalem Ucu Grafit Elektrot (PGE) hazırlanı ı: Grafit uç içeren kalem elektrodun tekrarlanabilirli inin daha iyi olması, daha dü ük tayin sınırı, ucuz ve tek kullanımlık olması sebebiyle bu elektrodun kullanılmasına artan bir ilgi bulunmaktadır (16,22). Çalı mada kullanılan kalem ucu elektrot; Tombo HB kalem uçlarının 3 cm boyutunda kesilmesiyle hazırlandı. Manyetik partiküllere dayalı sistemin ilaç algılamaya yönelik uygulamaları: Çalı mamızda manyetik partiküller (MNP) ve bu partiküllerin prosedüre göre hazırlanması ve ayrılmasında, MCB 1200 Biyomanyetik ayırma platformu kullanıldı. Antikanser ilaç Daunorubisin (DNR) nin manyetik partikül yüzeyine tutturulması i lemlerinde a a ıdaki prosedür izlenerek gerçekle tirildi (16): 3 μl manyetik partiküller (MNP) 1.5 ml lik ependorf tüpüne transfer edildi ve üzerine 50 μl, 5 mm Tris tampon (TBS) çözeltisi ilave edilerek 5 dakika yıkandı ve daha sonra yıkama çözeltisi ortamdan uzakla tırıldı. Ortama farklı konsantrasyonlardaki DNR çözeltisinden 25 μl ilave edildi ve 5 dakika boyunca karı tırılarak DNR nin partikül yüzeyine tutturulması sa landıktan sonra çözelti ortamdan uzakla tırıldı. Manyetik partiküller, 5 mm fosfat tamponu (PBS) ile 5 dak süreyle yıkandı. Daha sonra yıkama çözeltisi ortamdan uzakla tırıldı. Yıkama i leminden sonra partiküllere, alkali hidroksit çözeltisi ile muamele edildi. Alkali muamelesi basama ından sonra örnek üzerine, asetat tamponu (ABS) ilave edildikten sonra, çözelti viyal içine transfer edildi. Daha sonra yüzeyi aktive edilmi elektrot PGE, adsorpsiyon i lemi için, bu viyallere daldırıldı. Elektrotlar süre sonunda ABS ile yıkandıktan sonra, DPV ölçümü için, ABS içeren elektrokimyasal hücredeki üçlü elektrot sistemine yerle tirildi. Voltametrik ölçüm: Üçlü elektrot sistemi elektrokimyasal hücre içine daldırıldı ve daha sonra voltametrik ölçüm gerçekle tirildi. DNR yükseltgenme sinyali, DPV tekni i ile ölçüldü. Aynı deneysel ema, ortamda DNR yokken tekrarlandı.

9 BULGULAR VE TARTI MA: Manyetik partiküllere dayalı sistemin ilaç algılamaya yönelik uygulamalar ile ilgili bulgular: Manyetik partiküllere dayalı sistemde, farklı konsantrasyonlarda DNR nin partikül yüzeyine tutturulması sonrasında V civarında görülen DNR yükseltgenme sinyali DPV yöntemiyle ölçüldü. Elde edilen voltamogram ve histogram sırasıyla, ekil 9 ve 10 da gösterildi. ekil 9: Manyetik partiküllere dayalı sistemde, farklı DNR konsantrasyonlarında PGE ile ölçülen DNR yükseltgenme sinyallerini gösteren voltamogram: (a) 0, (b) 2, (c) 4, (d) 6, (e) 8, (f) 10 ve (g) 12 M DNR konsantrasyonlarında ölçülen DNR yükseltgenme sinyallerini göstermektedir.

10 ekil 10: Manyetik partiküllere dayalı sistemde, farklı DNR konsantrasyonlarında PGE ile ölçülen DNR yükseltgenme sinyallerini gösteren histogram. Manyetik partiküllere dayalı sistemin ilaç algılamaya yönelik uygulamalara ili kin tartı ma ve sonuç: Manyetik partiküllere dayalı sistemde, 2-12 μm aralı ında de i en konsantrasyonlarda DNR nin partikül yüzeyine herhangi bir ba layıcı ajan kullanılmaksızın tutturulması sonrasında, V civarında görülen DNR yükseltgenme sinyalleri kalem grafit elektrot (PGE) ile ölçüldü ve elde edilen histogram ( ekil 9 ve 10) incelendi inde, DNR yükseltgenme sinyalinin, 2-10 μm aralı ında de i en DNR konsantrasyonlarında a amalı bir ekilde arttı ı, 10 μm DNR konsantrasyon de erinden itibaren azaldı ı görüldü. Literatürde farklı ilaçların di er ilaç ta ıma sistemlerinin yüzeylerine tutturulmasına yönelik çalı malar sonucunda, elde etti imiz sonuca paralel sonuçlar gözlendi i saptandı (28). Çalı mamızda geli tirdi imiz bu sensör teknolojisi ile, daha az madde kullanılarak, partikül yüzeylerine ilaçların immobilize edilebilece i gösterilirken; bu sayede, gelecekte tedavide kullanılabilecek ilaç ta ıma sisteminin ve daha duyarlı, daha ucuz bir yöntemle, daha kısa sürede sonuçlanabilecek bir elektrokimyasal ilaç analizininde mümkün olabilece i dü ünülmektedir. TE EKKÜR Çalı malarımız sırasında bize danı manlık yapan Doç. Dr. Kadriye Arzum Erdem Gürsan a, doktora ö rencisi Hakan Karadeniz e, yüksek lisans ö rencisi Ecz. Ayfer Turan a ve Özel Ege Lisesi Kimya ö retmeni Binnur Oral a (Akıneri); gereksinim duydu umuz cihaz ve malzemelerinin kullanımına izin veren Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi ne te ekkür ederiz.

11 KAYNAKÇA 1. Wang, J.; Rivas, G.; Cai, X.; Palecek, E.; Nielsen, P.; Shiraishi, H.; Dontha, N.; Luo, D.; Parrado, C.; Chicharro, M.; Farias, P. A. M.; Valera, F. S.; Grant, D. H.; Ozsoz, M.; Flair, M. N. Anal. Chim. Acta, 1997, 347, Wang, J.; Cai, X.; Rivas, G.; Shiraishi, H.; Farias, P. A. M.; Dontha, N. Anal. Chem., 1996, 15, Wang, J.; Rivas, G.; Cai, X.; Dontha, N.; Shiraishi, H.; Luo, Valera, F. S. Anal. Chim. Acta, 1997, 337, Wilson, E. K. Chem. & Engin. News, 1998, 76, Wang, J. Biosensors & Bioelectronics, 1998, 13, Wang, J.; Rivas, G.; Cai, X.; Chicharro, M.; Parrado, C.; Dontha, N.; Begleiter, A.; Mowat, M.; Palecek, E.; Nielsen, P. E. Anal. Chim Acta, 1997, 344, Karadeniz, H.; Erdem, A.; Caliskan A.; Pereira C. M.; Pereira E. M.; Ribeiro J. A.; Electrochemistry Communications, 2007, 9, Wang, J.; Rivas, G.; Fernandes, J. R.; Paz, J. L. L.; Jiang, M.; Waymire, R. Anal. Chim. Acta, 1998, 375, Mikkelsen, S. R. Electroanalysis, 1996, 1, Millan, K. M.; Saraullo, A.; Mikkelsen, S. R. Anal. Chem., 1994, 66, Erdem, A.; Kerman, K.; Meric, B; Akarca, U. S.; Ozsoz, M. Electroanalysis, 1999, 11, Erdem, A.; Meric, B.; Kerman, K.; Dalbasti, T.; Ozsoz, M. Electroanalysis, 2001, 13, Erdem, A.; Kerman, K.; Meric, B; Akarca, U. S.; Ozsoz, M., Anal. Chim. Acta, 2000, 422, Karadeniz, H.; Alparslan, L.; Erdem, A.; Karasulu, E. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 2007, 45, Coulet, P. R. (1991). What is a Biosensor?, Chapter 1; Biosensor principles and applications, Editörler; L.J.Blum, P.R. Coulet, Marcel Dekker Inc., New York, Wang, J.; Kawde, A.-N.; Erdem, A.; Salazar M. A.; Analyst, 2001, 126, Wang, J. Nucl. Acids Res., 2000, 28, Palecek, E.; Fojta, M. Anal. Chem., 2001, 73, 75A. 19. Erdem, A.; Ozsoz, M. Anal. Chim. Acta, 2001, 437, Erdem, A.; Ozsoz, M. Turkish Journal of Chemistry, 2001, 25, Jelen, F.; Erdem, A.; Palecek, E. Bioelectrochemistry, 2002, 55, Karadeniz, H.; Gulmez, B.; Sahinci, F.; Erdem, A.; Kaya, I.G.; Unver, N.; Kivcak, B.; Ozsoz, M. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 2003, 33, Querioz, M.R.P.; Castanheira, E.M.S.; Carvalho, M.S.D.; Abreu, A.S.; Ferreira, P.M.T.; Karadeniz, H.; Erdem, A. Tetrahedron, 2008, 2, Erdem, A.; Ozsoz, M. Electroanalysis, 2002, 14, Wong, E.; Giandomenico, C.M. Chem. Rev., 1999, 99, Ozsoz M., Erdem A., Kara P., Kerman K., Ozkan D. (2002). Electroanalysis, 15: Erdem, A.; Kosmider, B.; Osiecka, R.; Zyner, E.; Ochocki, J.; Ozsoz, M. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 2005, 38 (4), D Emanuele, A.; Attwood, D., Advanced Drug Delivery Reviews, 2005, 57,