LABORATUVAR SATINALMA PLANLAMALARININ MALİYET, KALİTE VE ASİSTAN EĞİTİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ. Prof. Dr. Fatma Meriç YILMAZ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "LABORATUVAR SATINALMA PLANLAMALARININ MALİYET, KALİTE VE ASİSTAN EĞİTİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ. Prof. Dr. Fatma Meriç YILMAZ"

Nergis Akın
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 LABORATUVAR SATINALMA PLANLAMALARININ MALİYET, KALİTE VE ASİSTAN EĞİTİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ Prof. Dr. Fatma Meriç YILMAZ

2 HIZLI CEVAP ASİSTAN EĞİTİMİ MALİYET LABORATUVAR HİZMETİ TEST ÇEŞİTLİLİĞİ DOĞRU SONUÇ

3 LABORATUVAR İŞLETİMİ İÇİN HİZMET ALIMI AVANTAJ Tek ihale ile sarf malzemeden, laboratuvar teknisyenine, kit temininden alt yapıya alım yapma imkanı DEZAVANTAJ Mevcut laboratuvar teknisyenlerinin durumu Depo takibinin devri Gereğinde dış laboratuvar anlaşması ile test çeşitliliğinin artması Maliyet İnşaat, eleman, depo kiralama, lojistik destek işgücü gibi maliyetlerin kit maliyetlerine eklenmesi nedeni ile gerçek kit maliyetlerinin tespitinin zorlaşması Dış laboratuvara giden test miktarı arttıkça laboratuvar üzerindeki kontrolün kaybolması riski Maliyet (gereksiz eleman istemi, altyapı istemleri, küçük hastanelerin hizmet alımlarında lojistiğin oranının artması vs.)

lojistik destek işgücü gibi maliyetlerin kit maliyetlerine eklenmesi nedeni ile gerçek kit maliyetlerinin tespitinin zorlaşması Dış laboratuvara giden test miktarı

4 KAMU HASTANE BİRLİKLERİNDE LABORATUVAR ALIM UYGULAMALARI Birlik merkezinde toplu ihalelerin yaygınlaşması Mal alımından Hizmet Alımına geçişin yaygınlaşması Az çalışılan testlerin tek merkezde çalışılması fikri Merkezi laboratuvarların kuruluşu Merkezi laboratuvarlardaki uç testleri ucuza almak için daha fazla çalışılan testlerin merkez laboratuvarına kaydırılması Hastanelerdeki laboratuvarların sadece acil hizmeti verecek şekilde yapılandırılıp tüm testlerin tek merkezden çalışılması uygulamaları

Merkezi laboratuvarlardaki uç testleri ucuza almak için daha fazla çalışılan testlerin merkez laboratuvarına kaydırılması

5 MERKEZİ LABORATUVARLARIN KURULARAK HASTANELERDEKİ TESTLERİN TEK MERKEZDEN ÇALIŞILIP RAPORLANMASI Sonuç verme sürelerinin uzaması LBYS sistemlerinin birbiriyle haberleşmesindeki aksaklıkların getireceği problemler Klinisyen laboratuvar uzmanı iletişiminin kaybı Hastaneye özel dinamiklerin laboratuvar organizasyonu üzerine etkisinin kaybı Hastanelerdeki laboratuvar teknisyenlerinin başka alanlara kaydırılması olayı geri dönüşü mümkün olmayan bir noktaya taşıyabilir Asistan eğitimi Preanalitik aşamaların artması nedeni ile hataya açık aşama sayısının da artışı SONUÇ KALİTESİ

dinamiklerin laboratuvar organizasyonu üzerine etkisinin kaybı Hastanelerdeki laboratuvar teknisyenlerinin başka alanlara kaydırılması olayı

6 Laboratuvar Maliyetlerini Etkileyen Faktörler Laboratuvarlarda kurulan cihazlar kit karşılığı kurulduğu için o cihazda çalışılan test sayısı arttıkça cihaz maliyeti azalır Gün içinde çalışılan test sayısı arttıkça kontrol ve kalibrasyonun maliyete etkisi azalır Alınan test volumu arttıkça rekabet artışı ve fiyatın ucuzlaması Personel istihdamı önemli bir maliyet unsurudur Laboratuvarda kit, kontrol ve kalibratör stoklarının takibi gibi lojistik desteğin kimin tarafından yapıldığı maliyeti etkiler Kurum dışında çalışılan testlerin transportu ek eleman ve araç maliyeti getirir Gereksiz test istemi ve laboratuvarın fazla kullanımı maliyeti arttıran belki en önemli unsurdur.

Personel istihdamı önemli bir maliyet unsurudur Laboratuvarda kit, kontrol ve kalibratör stoklarının takibi gibi lojistik desteğin kimin tarafından yapıldığı maliyeti

7 Maliyetleri Azaltalım. Ama Nasıl? Birliklerde ihalelerin toplu yapılması Her testin her hastanede çalışılması yerine az çalışılan testlerin belli hastanelere tanımlanarak maliyet etkin çalışılmasının sağlanması İleri analiz yöntemleri gerektiren testlerin bölgedeki hastanelerin tıbbi özellikleri gözönüne alınarak seçilmesi, test miktarı ve yöntemin özelliğine göre tek merkeze kurulması ya da akredite bir laboratuvardan alımının yapılması Merkezi laboratuvar planlamaları dikkatli yapılmalı Yeterli laboratuvar teknisyeni ve uzmanı bulunan hastanelerde hizmet alımı yapılmamalı ya da fazla personel istihdamına dikkat edilmeli Laboratuvarın doğru endikasyonda kullanımının sağlanması

sağlanması İleri analiz yöntemleri gerektiren testlerin bölgedeki hastanelerin tıbbi özellikleri gözönüne alınarak seçilmesi, test miktarı ve yöntemin özelliğine göre tek

9 KLİNİK LABORATUVAR SÜRECİ Raporlama Kayıtların saklanmsı Hasta hazırlanması Örnek alımı KLİNİK LABORATUVAR SÜRECİ Örnek transportu Örnek kabulü ve hazırlanması Test istemi Hastanın tespiti ve kimliklendirilmesi Numunenin alınması Numune transportu Analiz öncesi hazırlık ve ayırma Analiz Raporlama/yorum Sonuca göre hastaya yapılan müdahale Kalite kontrol Ölçüm

Hastanın tespiti ve kimliklendirilmesi Numunenin alınması Numune transportu Analiz öncesi

10 KLİNİK LABORATUVAR SÜRECİ

12 Etkin Laboratuvar Kullanımı Çalışması HAZIRLIK Etkin Laboratuvar Kullanım Komisyonunun Oluşturulması DUYURU ANALİZ EYLEM Hastane İçi Farkındalığın Arttırılmasına Yönelik Bildirim ve Toplantılar Laboratuvar Kullanım Analizi ve Kanıta Dayalı Tıp Verileri Işığında Yanlış Kullanılan Testlerin Belirlenmesi Yanlış Kullanılan Testlere Yönelik Düzeltici Faaliyetlerin Planlanması ve Test İstem Ekranının bu plana göre yeniden düzenlenmesi TAKİP Alınan kararların etki takibi ve sürekliliğin sağlanması

Verileri Işığında Yanlış Kullanılan Testlerin Belirlenmesi Yanlış Kullanılan Testlere Yönelik Düzeltici Faaliyetlerin

13 TOTAL-SERBEST PSA tpsa değeri <2 ng/ml ve tpsa > 10 ng/ml olan hastaların %98 ine spsa istemi 195 hastaya tek başına spsa istemi Yanlış istemlerin tümü üroloji dışındaki kliniklerden..

14 LDH VE ALP KULLANIMI %86 GGT-LDH-ALP paneli şeklinde istem

15 TÜMÖR BELİRTECİ İSTEMLERİ %58 üç ya da daha fazla belirtecin bir arada istenmesi %72 tarama ya da check-up maksatlı istem

16 İDRARDA TOTAL PROTEİN- MİKROALBUMİN Total protein ve mikroalbumin testlerini panel olarak isteme oranı %72 Panel halinde yapılan istemlerin %82 sinde idrar total proteini yüksek olup mikroalbumin testi gereksiz

%72 Panel halinde yapılan istemlerin %82 sinde idrar

17 AYAKTAN HASTALARDA NA-K-CL İSTEMLERİ Ayaktan hastaya ayda ortalama elektrolit istemi; istemler %98.5 oranında Na-K-Cl paneli halinde Ayaktan hastalarda istemlerin çok büyük oranında elektrolit istemi için bir endikasyon yok

5 oranında Na-K-Cl paneli halinde Ayaktan hastalarda

18 ELİZA TESTLERİ-AMELİYAT PANELİ KULLANIMI Tüm sağlık personeli HBV virüsüne karşı mutlaka aşıyla korunuyor olmalıdır. Bir kişide HBsAg, Anti HCV ve Anti HIV testlerinin negatif olması o hastada bu virüslerin bulunmadığını göstermez. Kan yoluyla bulaşan hastalıklar sadece bu üç virusle sınırlı değildir. Bu testlerin negatif çıkması sağlıkçılarda gereksiz bir güven duygusuna neden olabilir (tek eldivenle ameliyat veya girişim yapmak gibi). Bu durum bulaşa davetiye çıkarmak manasına gelir. Yapılan analizde tüm HBsAg i istemlerinin ortalama %40-45 ini ameliyat panelinin oluşturduğu ve ameliyat panelinin HBsAg, Anti HCV ve Anti HIV şeklinde istenmekte olduğu gözlenmiştir.

Kan yoluyla bulaşan hastalıklar sadece bu üç virusle sınırlı değildir.

19 ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI İÇİN LİTERATÜR DERLEMESİ Literatür verileri ve bu veriler ışığında kullanılabilecek yöntemler Laboratuvar maliyetlerinin klinisyenlerle paylaşılması, Best practice advisories (en iyi uygulama önerileri) olarak adlandırılan hatırlatma notlarının hastane bilgi sistemine entegre edilmesi, Klinisyen Eğitim Programları, Genel İdari Komite oluşturulması, Klinisyenlerin kullandığı giriş ekranlarının modifikasyonu, Testlerin istenme sıklığının kontrolü. Hastalığa özel tanı algoritmalarının geliştirilmesi ve kullanımı, Kanıta dayalı kılavuzların geliştirilmesi,

bilgi sistemine entegre edilmesi, Klinisyen Eğitim Programları, Genel İdari Komite oluşturulması, Klinisyenlerin kullandığı giriş ekranlarının

20 1 Mart 2013 tarihinden başlayarak Klinisyenlerin panel oluşturması ve istemlerin bu paneller yolu ile toplu yapılmasının engellenmesi Yalnızca el alışkanlığı ile istendiği tespit edilen testleri istem sayfasında ayrı bir sekmeye taşınması Her ay kliniğe özel raporların gönderilmesi Müdahalenin etkisinin takibi ve bir yılın sonunda ekonomik etki değerlendirmesi

tespit edilen testleri istem sayfasında ayrı bir sekmeye taşınması Her ay kliniğe özel

21 Müdahalenin Yapıldığı Yıl ve Bir Önceki Yıla Ait Aylık Test Sayıları % Fark Toxo IgG % Rubella IgG % CMV IgG % Pre Albumin % Lipaz % Folik Asit % Anti HBs % Klor % ASO % Serbest PSA % Urik Asit % CA % CA % Ig M % LDH % RF % Ig G % CA % Ig A % Anti TG Ab % C % C %

22 Müdahale Edilen Test Sayılarının Toplamlarının Bir Önceki Yıl Test Toplamları İle Karşılaştırılması Bir önceki yıla göre hasta sayısı artışı %5.3 Bir yıl için hesaplanan toplam etki TL

23 Proje Yaygınlaştırılabilir mi? Hastanelerdeki Laboratuvar Kullanım komitelerinin aktifleştirilmesi Klinisyenlerin panel oluşturmasının engellenmesi, El alışkanlığı ile istendiği tespit edilen testlerin istemlerinin ayrı bir sayfaya taşınması, Bir haftadan daha sık istenen testlerde uyarı notu, Her ay kliniğe tüketim raporlarının gönderilmesi

25 KLİNİK LABORATUVAR SÜRECİ

26 Sonuç Olarak.. Laboratuvar hizmetlerinin alım şekli ve organizasyon, bölgenin özellikleri, hastane kapasiteleri, hastanelere özel dinamikler dikkate alınarak belirlenmelidir Maliyetleri azaltalım ama maliyet kaygısı ile sonuçlarımızın doğruluğunu etkileyebilecek kararlara dikkat edelim Eğitim Araştırma Hastanelerinin geleceğin laboratuvar yöneticilerini yetiştirdiğini unutmayalım Laboratuvarı doğru kullanmak adına yapılacak kanıta dayalı çalışmalar ve gereksiz test kullanımının azaltılması sadece laboratuvar test maliyetlerini değil, gereksiz testlerin yol açtığı ileri incelemeleri ve zaman kaybını da azaltacaktır Laboratuvarın olması gerektiği yerde konumlanması için, yetiştirdiğimiz asistanların her satınalma yönteminin avantaj ve dezavantajını objektif bir şekilde değerlendirebilmesi, prepreanalitik ve postpostanalitik aşamalarda etkin rol oynayacak donanımda olması önemlidir.

Benzer belgeler

ANHTA STD RAPORU 03 - ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI

ANHTA STD RAPORU 03 - ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI 2 Yazarlar Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz, Doç. Dr. Rabia Kahveci, Prof. Dr. Nurullah Zengin Proje Koordinatörü Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz Proje Ekibi Doç. Dr. Altan Aksoy Doç. Dr. Rabia Kahveci Opr. Dr.