Vit B3, NIACIN, Nikotinik asit. Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD

Transkript

1 Vit B3, NIACIN, Nikotinik asit Farmakognozi ABD AÜEF

2 Farmakognozi ABD AÜEF

3 Niacin: nikotinik asit ve nikotin amid Aynı vitamin aktivitesine sahip Farklı farmakolojik etkide Nikotinik asit ilk kez nikotinden elde edilen bir oksidasyon ürünü Farmakognozi ABD AÜEF

4 Kaynaklar Kırmızı et, kümes hayvanları, balık, baklagiller, maya, tahıllar (buğday, mısır) Mısır da serbest halde bulunmadığından (glikozit formunda) kolayca alınamaz. Bu yüzden mısır ununa bağlı beslenen toplumlarda (Doğu Karadeniz) eksikliğine sık rastlanır.

5 Eksiklik belirtileri: PELLEGRA 3D (Dermatit, Diyare, Demans) Deri lezyonları (yüz, el, ayak, bacak), oral lezyonlar (dilde kırmızılık) Nedenleri: alkolizm, malabsorbsiyon sendromu, siroz, niasin eksik parenteral beslenme, diyette yetersiz protein alımı (triptofan dan sentezlendiği için)

6

7

8 Nikotinik asit kolayca nikotin amide dönüşebilir. Nikotin amid NAD ve NADP olarak oksidoredüksiyon / metabolizma olaylarında rol oynar. Diyet suplemanlarında nikotin amid gastrik irritasyon riski daha az olduğundan nikotinik aside tercih edilir.

9 Nikotinik asit etki ve kullanımı Antihiperlipidemik (gram dozlarda) Antiaterogenik (koroner hastalıklarda) Kolesterol ve trigliserit seviyesini düşürmek için Arteriosklerozisi önlemek için Alkol ve narkotiklerin etkisinden kurtulmak için

10 Kontrendikasyon: niasin ve niasin içeren ürünlere duyarlı olanlarda, hepatik disfonksiyonda, peptik ülserde, arteriyel kanamalarda Hamilelik ve laktasyonda yüksek doz önerilmez. Yan etki: Yüksek dozda yüzde kızarıklık ve kanamalar

11 Nikotin amid etki ve kullanımı Antidiabetogenik Antioksidan, antienflamatuar, antikarsinojenik Lipitler üzerinde etkisiz (nikotinik asit aksine) Tip 1 diyabette Artrit ve şizofrenide Kanser terapisine yardımcı olarak

12 Kontrendikasyon: nikotin amid ve nikotin amid içeren ürünlere duyarlı olanlarda, hepatik ve renal disfonksiyonda Hamilelik ve laktasyonda yüksek doz önerilmez. Dozaj: niasin günde ortalama mg dozda kullanılır. Bebek ve çocuklarda 2-6 mg, yetişkin dozu mg, hamilelikte 18 mg 60 mg triptofan 1 mg niasin aktivitesine eşdeğer

13 Vitamin B5: Pantotenik asit Çeşitli besinlerde yeterli miktarda bulunduğundan eksikliği nadiren ortaya çıkar. Gerçek bir eksiklik olmadığından günlük gereksinim belli değildir. Yine de diyet suplemanlarına 5-10 mg dozda katılır. CoA nın bir parçası olduğundan metabolizma açısından önemi vardır. Karbohidrat, yağ ve protein metabolizmasında taşıyıcı molekül olarak rol oynar.

14 . Diyet splemanlarında Ca pantotenat olarak yer alır.

15 Karaciğer, böbrek, yumurta sarısı, avokado, fındık, ceviz, işlenmemiş pirinç, soya, mercimek, brokkoli, süt, bira mayası, ton ve morina balığının yumurtaları Kaynak:

16 Eksiklik belirtileri Yetersiz beslemeden kaynaklanır. Başağrısı, uykusuzluk, barsak bozukluğu, el ve ayaklarda uyuşma, antikor üretiminde azalma.

17 Pantotenik asit etki ve kullanımı Antioksidan Radyoprotektif Antienflamatuar Romatoit artritte Deri hastalıklarında (dex Doz: 2-7 mg/gün kalsiyum pantotenat

18 PIRIDOXIN: Vit B6 Piridin türevi. Besinler içerisinde ve vücutta piridoksal, piridoksamin ve fosfat türevleri halinde bulunur.

19 Et, somon, fındık, patates, muz ve tahıllar zengin kaynaklardır. Normal diyetle yeteri kadar alındığından ancak malabsorbsiyon sendromu varsa eksikliği görülür. Eksiklik belirtileri; göz, ağız ve burunda lezyonlar ile nörolojik bozukluklardır.

20

21 FOLİK ASİT: Vit B9 Pteridin, PABA ve L-glutamik asit yapısı taşır. Folat olarak ta isimlendirilir.

22 Bulunduğu kaynaklar Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, kara lahana, şalgam, hindiba, kara hindiba, brokkoli, portakal, bezelye, fasulye, karnabahar, karaciğer ve bira mayası. Pişirme ile %90 ı parçalandığından eksiklik belirtileri önemlidir. Malabsorbsiyon sendromu ve kronik hastalıklar sonucu eksiklik artabilir.

23 Günlük gereksinim erişkinler için en az 50 µg Gebelikte folik asit yıkımının hızlanması ve fetusun gelişmesine bağlı olarak hızlı DNA sentezi vardır. Günlük folat gereksinimi artmıştır. Vücuttaki depolar ancak 3-4 ay etkili olur. Alkol kullananlarda da etanole bağlı olarak yıkımı hızlanır.

24 Folinik asit Doğal olarak bulunur ve farmasötik ajan olarak kullanılır. LEUCOVORİN olarak ta isimlendirilir. Osteosarkomada kullanılan methotreksat toksisitesini azaltır. Folat eksikliği nedeniyle oluşan megaloblastik anemi tedavisinde kullanılır.

25 Folik asit eksiklik belirtileri MEGALOBLASTİK ANEMİ: iştahsızlık, zafiyet, irritabilite, başağrısı, kramplar, palpitasyon, nefes darlığı ve dilde iltihaplanma. Eksiklik sonucu nörolojik semptomlar oluşmaz. Kanda homocystein miktarı ölçülerek folat eksikliği saptanır. Folat eksikliği sonucu kardiyovasküler hastalıklar, Alzheimer ve depresyon riski artar. Hamilelerde nöral tüp defektlerine yol açar.fda günde 400 µg folik Prof. asit Dr. Gülçin alınımının Saltan İşcan noral tüp

26 Folik asit etki ve kullanımı Nöral tüp defektlerini azaltıcı Antiaterogenik Antikarsinojenik Nöroprotektif antidepressan Doğum defektlerinin önlenmesinde Kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde Bazı kanser türlerinin önlenmesinde Alzheimer da

27 Kontrendikasyon: Folik asit içeren ürünlere duyarlı kişilerde Hamilelik ve laktasyonda 1 mg ı geçmemelidir. Etkileşim: Birinci kuşak antidepressanların (karbamazepin, fenitoin, fenobarbital, valproik asit) serum seviyesini arttırır. Colestyramin ve Colestipol folik asit absorbsiyonunu azaltır. Kolşisin kandaki folat seviyesini baskılar.

28 Dozaj : Bebek: 0-12 ay : µg/gün 1-3 yaş : 150 µg/gün 4-8 yaş : 200 µg/gün 9-18 yaş : µg/gün 19 yaş sonrası : 400 µg/gün Hamilelik : 600 µg/gün Laktasyon : 500 µg/gün

29 Vitamin B12: Siyanokobalamin İntestinal florada bulunur. Karaciğerde depolanır. Kompleks yapılı Karaciğer ekstresi, et ve deniz ürünleri zengin kaynaklardır. Eksikliğimde kan tablosu bozulur. Vejeteryenlerde eksiklik belirtileri sık görülür. Günlük 5 µg yeterlidir.

30 BIOTIN: Vit H Vit B ailesine üye. Karaciğer, böbrek, süt, tahıllar, yumurta sarısı ve bira mayasında bulunur. Enerji üretimi ve yağ asitlerinin biyosentezi için gerekli. Gen ekspresyonu ve DNA replikasyonunda da rol oynar. Royal jelly ikinci zengin kaynak

31 0.02 mg/kg 7-12 ay 0.3 mg/gün veya 0.03 mg/kg Günlük gereksinim 3 mg Bebek: 0-6 ay 0.2 mg/gün veya 0.02 mg/kg 7-12 ay 0.3 mg/gün veya 0.03 mg/kg 1-3 yaş: 0.5 mg

32 BIOTIN: Vit H Çiğ yumurtada bulunan avidin isimli protein biyotini bağlar ve barsaktan absorbe olamasını engeller. Eksikliğinde nörolojik anormaliler görülür. Depresyon, halısinasyon, ekstremitelerde felç görülür. Göz, burun, ağız ve kulaklar kızarır. Uncombable hair sendromuna yol açar µg dozda tavsiye edilir.