KG/KK planı dokümantasyonu: Danimarka

Transkript

1 5. Oturum KG/KK planı dokümantasyonu: Danimarka Ulusal Sera Gazı Envanterlerine Yönelik Uygulamalı Eğitim Çalıştayı Envanter Yönetimi ve KG/KK Ocak 2016, Ankara, Türkiye

2 BMİDÇS ve KP gereklilikleri BMİDÇS raporlama rehber ilkeleri ( 17) uyarınca, her taraf ülke bir KG/KK planı hazırlayıp genel envanter KK prosedürlerini uygulamakla yükümlüdür. Ek olarak, kilit kategoriler için ve önemli metodolojik değişiklikler ve/veya veri revizyonlarının olduğu münferit kategoriler için kategoriye özgü KK prosedürleri uygulanması teşvik edilmektedir. Ayrıca, taraf ülkeler envanterleri üzerinde temel bir uzman emsal değerlendirme çalışması yaparak KG prosedürlerini uygulamaları konusunda teşvik edilmektedirler.

3 Envanter hazırlama Harici veriler Faaliyet verileri Emisyon faktörleri Alt modeller Faaliyet verileri Emisyon faktörleri Merkezi veritabanı Emisyon tahminlerinin hesaplanması Tüm kaynak ve kirleticilerin raporlanması Uluslararası rehberler Nihai raporlar Emisyon faktörleri İklim Sözleşmesi Kyoto protokolü UNECE/ CLRTAP NEC direktifi

4 KG/KK düzenlemelerinin başlıca unsurları Danimarka sera gazı envanteri KG/KK faaliyetleri Danimarka Çevre ve Enerji Merkezi, Aarhus Üniversitesi tarafından yürütülmektedir. KK/KG planı UER de özetlenmektedir ve planın tamamı Danimarka Sera Gazı Envanteri Kalite Kılavuzu dokümanında yer almaktadır, webde şu adresten ulaşılabilir: ( Plan IPCC rehberleri (IPCC, 1996), ve İyi Uygulama Rehberi ile Ulusal Sera Gazı Envanterlerinde Belirsizlik Yönetimi (IPCC, 2000) uyarınca hazırlanmaktadır. ISO 9000 standartları da plan için önemli bir girdi olarak kullanılmaktadır.

5 KG/KK uzmanları listesi Sektörel KK den sorumlu envanter uzmanlarının listesi kalite kılavuzunda yer almaktadır. Table 2 List of inventory experts responsible for sectoral QC. IPCC category Responsible experts Energy Malene Nielsen Marlene Plejdrup Morten Winther Industrial processes (Excl. f-gases) Leif Hoffmann Solvent and other product use Katja Hjelgaard Patrik Fauser Agriculture Mette H. Mikkelsen Rikke Albrektsen LULUCF (Excl. forestry) Steen Gyldenkærne Waste Katja Hjelgaard Marianne Thomsen

6 Emisyon envanteri için genel veri yapısı Data Processing Data Storage Level 3 Level 2 Level 1 Calculating aggregated parameters Calculating emission Compiling external data Emission Reporting Emission Data Activity Release Data Level 4 Level 3 Level 2 External data Level 1 Figure 2 The general data structure for the emission inventory.

7 Kalite çalışmalarındaki kavramlar Kalite Yönetimi (KY): kaliteye ilişkin faaliyetleri yönlendirir ve kontrol eder Kalite Planlama (KP): kalite hedeflerine ulaşmak için gerekli işletimsel süreçler ve kaynakların tespiti de dahil olmak üzere kalite hedeflerini tanımlar Kalite Kontrol (KK): kalite gerekliliklerini yerine getirir Kalite Güvence (KG): kalite gerekliliklerinin yerine getirildiğine dair güven oluşturur Kalite İyileştirme (Kİ): kalite gerekliliklerinin karşılanabilmesine dair yetkinliği artırır Kritik Kontrol Noktası (KKN):kalite hedeflerine ulaşılması için göz önünde bulundurulması gereken unsur ya da eylem

8 Kalite çalışmalarının yapısı ve hedefi Quality planning (QP) Quality control (QC) Quality assurance (QA) Quality improvement (QI) Kritik kontrol noktalarının sağlanması: envanterlerin şeffaflık, tutarlılık, karşılaştırılabilirlik, tamlık, doğrulukve sağlamlığı

9 Ölçüm Noktası (ÖN) Kritik Kontrol Noktaları ölçülebilir faktörlere dayanmalıdır, aksi takdirde Kalite Planlama yalnızca bir niyet beyanından ibaret olur Bu nedenle, kılavuzda sağlam bir Kalite Yönetiminin yapı taşları olarak belirlenen bir dizi Ölçüm Noktası (ÖN) listelenmektedir Ölçüm Noktası listesinde İyi Uygulama Rehberi Tablo 8.1 de yer alan noktaların yanı sıra Danimarka envanter ekibi tarafından belirlenen ek noktalar yer almaktadır

10 Ölçüm noktası dokümantasyonu Ölçüm noktaları listesi KG faaliyetleri temelinde sürekli değerlendirilmektedir ve Kritik Kontrol Noktalarına mümkün olan en iyi desteği vermek amacıyla değiştirilmektedir Ölçüm noktaları dokümantasyonu yıllık olarak hazırlanmaktadır ve UER de raporlanmaktadır Sektörlere özgü ölçüm noktaları UER de sektörel bölümlerin bir kısmını oluşturacak şekilde raporlanırken (Bölüm 3-8 ve 11) genel ölçüm noktalarına ilişkin dokümantasyon UER 1. bölümde yer almaktadır.

11 Ölçüm noktası listesi Table 1 A list of the PM s including a short description. Level CCP Id Description Data Storage 1. Accuracy DS General level of uncertainty for every dataset including the reasoning Sectoral level 1 for the specific values. 2. Comparability DS1.2.1 Comparability of the emission factors/calculation parameters with data from international guidelines, and evaluation of major discrepancies. Sectoral 3.Completeness DS Ensuring that the best possible national data for all sources are Sectoral included, by setting down the reasoning behind the selection of datasets. 4.Consistency DS The original external data has to be archived with proper reference. Sectoral 6.Robustness DS Explicit agreements between the external institution holding the Sectoral data and DCE about the conditions of delivery DS At least two employees must have a detailed insight in the gathering General of every external dataset. 7.Transparency DS Listing of all archived datasets and external contacts. Sectoral DS The archived datasets shall be easily accessible for any person General within the emission inventory team. Data 1. Accuracy DP Uncertainty assessment for every data source not part of DS Sectoral

12 KK prosedürleri Kalite kontrol (KK) aşağıdaki başlıklar dahil olmak üzere ölçüm noktalarını (ÖN) kontrol ederek kritik kontrol noktalarının yerine getirilmesini sağlar: Veri bütünlüğü, doğruluk ve tamlığın sağlanmasına yönelik rutin ve tutarlı kontrollerin yapılması Hata ve eksiklerin tespit edilip düzeltilmesi Envanter materyalinin dokümante edilmesi ve arşivlenmesi, tüm KK faaliyetlerinin kayıt altına alınması Veri erişilebilirliğini ya da envanter personelinin becerilerini olumsuz etkileyecek iç veya dış sorunları sınırlandırmak Emisyonların, emisyon faktörlerinin ve belirsizliğin diğer ülkelerle karşılaştırma yöntemiyle doğrulanması

13 KK prosedürleri: dokümantasyon KG/KK planı gerektiği üzere kalite kılavuzunda dokümante edilmektedir. Bu plan düzenli aralıklarla güncellenmektedir. Belirli KG/KK faaliyetlerinin sonuçları UER de yıllık olarak raporlanmaktadır. Zorunlu olan ve olmayan tüm KK gereklilikleri Ölçüm Noktalarında kapsanmaktadır: Temel KK faaliyetleri (kademe 1) çoğunlukla tüm sektörlerde genel ölçüm noktaları olarak yürütülmektedir. Kaynağa özgü KK faaliyetleri (kademe 2) sektörel veya altsektörel seviyede yürütülmekte ve UER de bu kapsamda raporlanmaktadır.

14 KG faaliyetleri Kalite güvence (KG), aşağıdaki başlıklar dahil olmak üzere ölçüm noktalarını (ÖN) kontrol ederek kritik kontrol noktalarına ulaşılmasını dokümante eder: Uluslararası değerlendirme (BMİDÇS tarafından gözden geçirme, AB tarafından gözden geçirme, diğer gözden geçirmeler) Ulusal gözden geçirme: Emisyon envanteri sektör raporları hazırlanıp hazırlama sürecine dahil olmayan ulusal uzmanlara gönderilmektedir

15 Ulusal KG faaliyetleri KG faaliyetlerinin bir parçası olarak her sektör/altsektör için metodolojik raporlar hazırlanmaktadır. Sonrasında bu raporlar Danimarka emisyon envanteri hazırlama sürecine katılmayan ulusal ya da uluslararası bir uzman tarafından emsal değerlendirmeye tabi tutulur. Genel olarak, sektörel raporlar en az üç yılda bir güncellenip gözden geçirilmektedir. Table 4 List of completed and planned sectoral reports. Sector Previous versions Most recent version Next version Stationary combustion 2005, 2007, Mobile combustion 2004, 2007, Fugitive emissions from fuels Industrial processes Solvent and other product use Agriculture LULUCF Solid waste disposal on land Wastewater handling Other waste treatment 2013

16 KG faaliyetleri dokümantasyonu KG faaliyetleri zorunlu değildir. Fakat envanter kalitesinin sürekli iyileştirilmesini sağlamak açısından bu faaliyetler sürecin hayati bir bileşenini oluşturur. KG süreçleri kalite kılavuzunun 8. bölümünde açıklanmaktadır ve KG sonuçları UER kapsamında yıllık olarak raporlanmaktadır.

17 Coğrafi kapsam Danimarka da farklı sunumlar için farklı coğrafi tanımlamalar mevcuttur. Avrupa Birliği kapsamındaki raporlamada Danimarka yalnızca anakara olarak yer almaktadır. Kyoto Protokolü kapsamında rapor sunumları Danimarka ve Grönland'ı kapsarken BMİDÇS kapsamındaki raporlama Danimarka, Grönland ve Faroe Adaları nı kapsar. Danimarka envanter sunumlarındaki farklı coğrafi kapsamlar nedeniyle, CRF Reporter yazılımının farklı sanal bilgisayarlarda üç bağımsız kurulumunu yapmak gerekir. KG/KK planı Grönland'ı de kapsamaktadır. Danimarka Çevre ve Enerji Merkezi veri işleme seviye 3 ve veri işleme seviye 4 e denk gelen verileri alır, verilere Danimarka verileriyle aynı KG/KK prosedürü uygulanır. Bunlara ek olarak yapılan KK faaliyetleri UER 17. bölümde ifade edilmektedir. Grönland emisyon envanterine özgü KG/KK faaliyetleri UER 16. bölümdedir.

18 Uzman değerlendirme geribildirimi (2014 gözden geçirme raporu) Danimarka bir KG/KK planı hazırlamış ve kademe 1 KG/KK prosedürlerini bu plan uyarınca uygulamıştır. Fakat ERT tarafından, özellikle de enerji, endüstriyel süreçler ve AKAKDO sektörlerinde, kademe 1 KK prosedürlerinin her zaman uygun bir şekilde uygulanmadığına yönelik bazı sorunlar tespit edilmiştir. CRF özet tablo 3 te yer alan bilgi temelinde, veriler büyük oranda UER deki bilgilerle tutarlıdır. Ancak 2014 yıllık sunumlarında ( ) gibi birçok tutarsızlık tespit edilmiştir. ERT, 2014 yıllık sunumlarında Danimarka nın UER ve CRF tabloları (özet tablo 3) arasında tutarlılığı henüz göstermemiş olduğuna kanaat getirmiştir ve taraf ülkenin UER ve CRF tabloları arasındaki bu tarz tutarsızlıklardan kaçınmak amacıyla kalite kontrol (KK) faaliyetlerini güçlendirmesini tavsiye etmektedir.