İŞ HUKUKUNDA GÜNCEL GELİŞMELER İ.S.M.M.M.O.

Transkript

1 İŞ HUKUKUNDA GÜNCEL GELİŞMELER ferkoc2018

2 Hukuk İş Hukuku İş Hukukunun Temel İlkeleri Kişilerin Kişilerle ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen Uyulması zorunlu Uyulmaması halinde müeyyideleri bulunan kuralların bütünü İşçi işveren İş ilişkileri (iş sözleşmesi) Uyulması gerekli kurallar bütünü İşçinin Korunması İlkesi İşçinin hukuki düzenlemelerle korunması Nispi Emredicilik İşçi Lehine düzenleme yapabilme İşçi Yararına Yorum İlkesi Asgari Ücret, Haftalık 45 Saat ) Çalışmadan Ücret ( Yıllık İzin, Hafta Tatili, Genel tatil ) Azami Kısıt: Haftalık 45 saat Asgari Kısıt: Asgari ücret, Yıllık İzin Açık bir düzenlemenin bulunmadığı hallerde hükmün lafzına ve ruhuna aykırı olmayacak şekilde işçi lehine yorumlanması

3 İŞ SÖZLEŞMESİ Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir (4857/8) İş Ücret Bağımlılık Bedenen / fikren Gönüllü çalışma Zorla çalıştırma iş sözleşmesi değil İşverenin emir talimat / otoritesi altında

4 İŞ SÖZLEŞMESİ Sürenin Belli Olmasına Göre İş Sözleşmesi Türü Belirli /Proje-İnşat onarım/analık izni Belirsiz Tam Süreli Çalışma Süresine Göre Kısmı (3/2) / Çağrı 20S+4G+4S Süreksiz Süreklilik Sürekli (30+) Deneme (2/4 Ay) Diğer Takım Sözleşmesi

5 Ücretin Ödenmesi Bir kimseye bir iş karşılığında İşveren / üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve Para ile ödenen tutardır (4857/32). 1 Ay 1 hafta Ücret Hesap Pusulası (37) Ücret Kesme Cezası Zamanaşımı İş Sözleşmesi /TİS Ayda 2 gün İşçiye bildirim ÇSGB Hesabına 1 ay 5 Yıl

6 ÇALIŞMA SÜRELERİ En çok 45 saat (Nispi Emredici Kural) Maksimum günlük süre 11 saat Aksi kararlaştırılmadıkça günlere eşit bölünme HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİN GÜNLERE FARKLI DAĞITILMASI Ptesi Salı Çrşmb Prşmb Cuma Ctesi Pazar Toplam 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,

7 Çalışma Süresinin Belgelenmesi İşveren işçilerin çalışma sürelerini uygun araçlarla belgelemek zorundadır. YÖNTEMLER İmza çizelgesi (işçinin işe giriş ve çıkış saatlerinin yazılmasıyla) Puantaj defteri/kaydı(işçinin işe giriş/çıkış saatlerinin yazılmasıyla) Kart basma makinaları İspat hukuk açısından çok önemi bir işlev

8 Denkleştirme Sistemi Tarafların Yazılı Anlaşması Günlük Azami Çalışma Süresi (11 Saat) İki Aylık Denkleştirme Dönemi (TİS- 4 Ay) Günlük/Haftalık Çalışma Süreleri İle Başlangıç/Bitiş Tarihleri Belirlenir Yoğunlaştırılmış İş Haftası 1 Hafta 2 Hafta 3 Hafta 4 Hafta 5 Hafta 6 Hafta 7 Hafta 8 Hafta Haftalık Ortalama TL (2018)

9 GECE DÖNEMİ Saatleri 7,5 saati geçemez. Postalar 2 haftada bir değiştirilmelidir. Postası değiştirilecek işçinin kesintisiz olarak en az on bir saat dinlendirilmeli Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde İşçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.

10 Genel Sebeplerle (41) -Üretim Artışı - İşin Niteliği - Ülkenin Genel Yararı FAZLA ÇALIŞMA Zorunlu Sebeplerle Yapılan (42) - Arıza Giderme - Malzemeleri Korunması Normal Çalışmaya kadar Olağanüstü Sebeplerle (43) -Savaş seferberlik Hallerinde Bakanlar Kurulu En çok Çalışma kabiliyeti

11 11 Kriter Süre Fazla Çalışma Haftalık 45 aşan çalışma Fazla Sürelerle Çalışma 45 saatten az 45 saate kadar (40, 42, 44 ) Ücret (Zamlı) %50 %25 Serbest Zaman İşçinin Kabulü Yıllık Maksimum Saat Ücreti Ödemeyen Serbest Zamanı Altı Ay Zarfında Kullandırmayan İşçinin Onayını Almayan 1 saat 30 dakika 1 saat 15 dakika 6 Aylık Süre ONAY iş sözleşmesi / ihtiyaç + özlük / İstemeyen işçi 30 gün önceden işverene yazılı + ceza Zorunlu / Olağanüstü onay şartı yok. bir yılda 270 saatten fazla olamaz. İşveren /Vekiline HER İŞÇİ İÇİN 2018 yılında 337 TL para cezası

12 SERBEST ZAMAN İŞÇİNİN İSTEMESİ YAZILI TALEP SINIRLI SÜRE KULLANIM SÜRE PROBLEMLER Ücret yerine serbest zaman İşveren tek taraflı olarak serbest zaman kullandırmaz. 6 ay zarfında ve önceden yazılı işverenden talep 6 ay zarfında kullanmalı İşveren uygun gördüğü tarihten itibaren ARALIKSIZ kullanım Tatil ve izin günlerinde kullandırılamaz Fazla Çalışma: 1 saat 30 Dakika Fazla Sürelerle çalışma : 1 saat 15 dakika Birebir uygulanması (6 saat fazla çalışma 6 saat serbest zaman) Serbest zamana ilişkin belge tanzim edilmemesi İşçinin ONAYI olmadan serbest zaman kullandırılması

13 GENEL TATİLLLER Ulusal Bayram Resmi Bayramlar Dini Bayramlar Diğer 28 Ekim 13.00, 29 Ekim (1,5 gün) 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı (1 gün) 19 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı (1 gün) 30 Ağustos Zafer Bayramı (1 gün) Ramazan Bayramı (3,5 gün) Kurban Bayramı (4,5 gün) 1 Ocak yılbaşı tatilidir. 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü (1 Gün) 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü

14 YILLIK ÜCRETLİ İZİN Kazanılma Hakları Hakkının Kullanılması Hesaplanması ve Ödenmesi İş Kanunu Kapsamı Belirli Çalışma Süresi Yıllık İzin Süresi Yıllık Bölünmesi - Peşin/Avans - Kayıt/İmza Zamanaşımı: 5 Yıl (fesih) - İstisnalar (4857/4) - 1 Yıl - Aynı İşveren farklı İşyeri -Asgari / işgünü -1-5 yıl: 14 gün yıl: 20 gün - 15 yıl + 26 gün <18 ve >50 ise 20 gün - Bölünmez (genel kural) - 1 bölümü 10 gün - 4 gün ücretsiz izin Aykırı Bölmek (4857/56) Ücreti Ödememek/Eksik (4857/57) Fesihte Ücreti Ödememek (5857/59) Kullandırmamak/ Eksik Kullandırmak (4857/60). bu durumda olan her işçi için 337 TL para cezası verilir

15 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI

16 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ FESİH DIŞI SEBEPLER FESİH ÖLÜM SÖZLEŞMENİN BİTİMİ İKALE (ANLAŞMA) SÜRELİ FESİH DERHAL FESİH (Haklı Neden) İş Güvencesi Kapsamında Olmayan İş Güvencesi Kapsamında İşçi Yönünden (24) İşveren Yönünden (25) İhbar Tazminatı+ Kötüniyet Tazminatı İhbar Tazminat + İşe İade Sağlık (1) Ahlak/İyiniyete Aykırılık (2) Zorlayıcı Neden (3) Sağlık (1) Ahlak/İyiniyete Aykırılık (2) Zorlayıcı Neden (3) Tutukluluk (4)

17 Süreli Fesih Belirsiz sözleşme Süre <6 ay 2 Hafta 6 ay - 1,5 Yıl 4 Hafta 1,5 yıl - 3 yıl 6 Hafta 3 yıldan fazla 8 Hafta Asgari Bildirim şartına uymayan taraf, İhbar tazminat İşveren Peşin feshedebilir. Kötüniyet Tazminatı 3 kat Yeni İş Arama İzni Günde 2 saat İşçi birleştirebilir sonuna rastlamak %100 zamlı

18 İŞ GÜVENCESİ Ön Şartlar Prosedür Geçerli Neden Örnekler 30 İşçi (Birden Fazla İşyerleri/İşkolu) 6 Aylık Kıdem Süresi Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İşletmenin Bütününü Sevk Ve İdare Eden İşveren Vekili Ve Yardımcıları İşyerinin Bütününü Sevk Ve İdare Eden Ve İşçiyi İşe Alma Ve İşten Çıkarma Yetkisi Bulunan İşveren Vekilleri Olmama Fesih Bildiriminin Yazılı Yapılması Fesih Sebebini Açık Ve Kesin Bir Şekilde Belirtilmesi Savunma (İşçinin Yeterlilik Davranışları) İşçinin Yeterliliği (Savunma) İşçinin Davranışı (Savunma) İşletmeye Bağlı Nedenler (İşletme İçi + Dışı) Geçerli Olmayacak Sebepler Düşük Performans, İşçileri Kışkırtmak İşi Engelleyecek Uzun Telefon Sık Sık İşe Geç Gelme Siparişlerde Azalma, Enerji Sıkıntısı, Ekonomik Kriz, Departman Kapatılması Sendika Üyeliği, Irk, Renk, Cinsiyet Farklılığı Hastalık/kaza nedeniyle (25/1-b) bekleme süresinde işe geçici devamsızlık

19 İŞ GÜVENCESİ / İTİRAZ / ARABULUCULUK İtiraz (20) Geçersiz Feshin Sonuçları (21) Arabulucu (Anlaşma) 1 Ay Arabulucu (Zorunlu)/ Dava Şartı (3 + 1 Hafta) 2 Hafta İş Mahkemesi / Özel Hakem İstinaf Yolu - Bölge Adliye Mahkemesi İvedilikle Ve Kesin 10 İşgünü İşçi İşveren Müracaat 1 Ay İşveren Başlatmak 4 Aylık Boşta Geçen Ücret+ Haklar (Dava Tarihindeki Ücret Parasal) 4-8 Aylık Başlatmama Tazminatı (Dava Tarihindeki Ücret Parasal) A) İşe Başlatma Tarihini, B) Boşta Geçen Ücret Ve Diğer Hakların Parasal Miktarını, C) İşçinin İşe Başlatılmaması Durumunda Tazminatın Parasal Miktarını, İşçi Başlamazsa Fesih Geçerli / İşveren Sadece Bunun Hukuki Sonuçları

20 İŞ SÖZLEŞMESİNİN DERHAL FESHİ

21 İŞ SÖZLEŞMESİNİN DERHAL FESHİ 21 İŞÇİ YÖNÜNDEN (24) İŞVEREN YÖNÜNDEN (25) Sağlık Sebepleri (24/I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırılık (24/II) Zorlayıcı Sebepler (24/III) Sağlık Sebepleri (25/I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarıa Aykırılık (25/II) Zorlayıcı Sebepler (25/III) Tutukluluk (25/IV)

22 İşçi Yönünden Derhal Fesih Sebepleri (24) Sağlık Sebepleri (I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller (II) Zorlayıcı Sebepler (III) İşin, İşçinin Sağlığı /Hayatı tehlike olması (Kömür Ocağı akciğer) İşverenin/başka işçi bulaşıcı / işiyle bağdaşmayan hastalık Esaslı noktalarda yanılma (servis,yemek ikramiye) Şeref/Namus dokunacak davranış Sataşma, suç işleme, ithamda bulunma İşçi cinsel tacize uğraması rağmen işverenin önlem almaması Ücretin ödenmemesi veya eksik ödenmesi Çalışma şartlarına uyulmaması İşyerinde bir haftadan fazla süre işin durması (Deprem)

23 İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri (25) Sağlık Sebepleri (I) Kasden/ derli toplu olmayan yaşayışından/ içkiye düşkün hastalığa /sakatlığa dolayı devamsızlık üst üste 3 gün / ayda 5 gün İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanırsa Kusuru olmadan Hastalık/ Sakat sonucu Devamsızlık (Bildirim + 6 hafta) 3 yıldan fazla (8 +6 Hafta=98) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller (II) Zorlayıcı Sebepler (III) Tutukluluk (IV)

24 İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri (25) Sağlık Sebepleri (I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller (II) Zorlayıcı Sebepler (III) Tutukluluk (IV) a) İşçinin İşvereni Yanıltması (sahte bonservis/ Güvenlik görevlisi sabıkalı) Noktalarda yanıltması b)işçinin şeref/ namus dokunulacak davranışlar asılsız ihbar (fabrikada pislik) c)işçinin cinsel tacizde bulunması d) İşverene/ ailesi/ başka işçisine sataşması / içki/uyuşturucu yasağına aykırılık (işyerinde içki/ işyerine sarhoş gelmek) e) doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması İşverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi. (işyeri arabası özel işlerinde kullanmak İzinli olduğu günlerde rakip firmada çalışmak)

25 İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri (25) Sağlık Sebepleri (I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller (II) Zorlayıcı Sebepler (III) Tutukluluk (IV) f) İşçinin, işyerinde suç işlemesi (7 gün den fazla hapis / kesinleşir/ ertelenmezse) g)izinsiz ve mazeretsiz devamsızlık (ardı ardına 2 iş günü / bir ay 2 tatil sonrası/ bir ayda üç iş günü (İşçi İyiniyet devamsızlığı bildirmeli) h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi (şoförden temizlik istenmez) ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, 30 ünlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması (Kusur oran/ Teknik bilirkişi tespiti)

26 İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri (25) Sağlık Sebepleri (I) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller (II) Zorlayıcı Sebepler (III) Tutukluluk (IV) işçinin evinin deprem/sel yıkılması bildirim süresi

27 Fesih Hakkını Kullanma Süresi (4857/26) Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Hallerde (24/II,25/II) Hak düşürücü Süre Feshe yetkili kişinin Öğrenme: 6 günlük Gerçekleşme : 1 yıllık

28 KIDEM TAZMİNATI

29 Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları İşçi İş Kanunu Kapsamında belli Nedenlerle fesih Belli Süre çalışması 1 Yıl

30 Kıdem Tazminatına Hak Kazandıran Sebepler İşverenin Feshi (17; 25/I,III,IV) (Haksız) İşçinin Feshi (24) (Haklı Nedenler) Askerlik Kadın işçinin evlilik (1 Yıl içinde) Emeklilik, Maluliyet, Toptan ödeme Yaş Hariç (Sigortalılık Süresi+ Prim ödeme Gün sayısı doldurmak (15 yıl gün) Ölüm

31 KIDEM TAZMİNATIN HESAPLANMASI Her geçen tam yıl / 30 günlük ücreti 3 yıl Çalışan: 3 x 30 (=90) Günlük ücret Sözleşmeler ile işçi lehine arttırılabilir Aynı kıdem süresi /birden fazla kıdem olmaz. Son ücret Giydirilmiş Ücret işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün (İkramiye, yemek, servis dahil) 2018 Tavan 5.001,76 TL/Yıl ( )

32 Ücret (Son/Brüt) Kıdem Tazminatı Ücret Ekleri Sağlanmış menfaat Para ve para ile ölçülebilir nitelikte olması Sözleşmeden doğması Devamlı nitelikte olması