HAZIRLAYAN ve SUNAN RASİM ATKINCI MAK.MÜH. MMO ANKARA ŞB. YAPI DENETİM KOM.ÜYESİ

Transkript

1

2 HAZIRLAYAN ve SUNAN RASİM ATKINCI MAK.MÜH. MMO ANKARA ŞB. YAPI DENETİM KOM.ÜYESİ

3 2001 YILINDA MESLEK ODALARIMIZIN, KAYGILARINA VE SİSTEMİN SAĞLIKLI İŞLEMESİNE YÖNELİK GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNE RAĞMEN YASALAŞAN 4708 SAYILI YAPI DENETİM YASASI, BAKANLAR KURULUNUN KARARI İLE 01/01/2011 TARİHİNDEN İTİBARENDE 81 İLİN TÜMÜNDE UYGULANMAYA BAŞLANMIŞTIR. YAPI DENETİMİ UYGULAMASININ TÜM ÜLKEYE YAYGINLAŞTIRILMASI; GÖSTERMELİK OLMAKTAN UZAK, ETKİN, YAYGIN, UYGULANABİLİR, İZLENEBİLİR BİR SİSTEM İLE HAYATA GEÇİRİLMİŞMİDİR?

4 YASANIN EKSİK, YANLIŞ, AKSAYAN VE UYGULANAMAYAN YANLARININ İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİNE BAŞVURULARAK YENİDEN DÜZENLENMESI GEREKMEKTEDİR. YASA HEDEFLERİ AÇISINDAN YAŞAMSAL ÖNEM TAŞIMAKTADIR YILINDA YASALAŞMA SÜRECİNDE İFADE EDİLDİĞİ ÜZERE, MEVCUT YASADA MESLEKİ YETERLİLİK, EĞİTİM, BELGELENDİRME, İZLENEBİLİRLİK, DENETİM MEKANİZMASININ ETKİN VE YAYGINLIĞI VE KAMU YAPILARININ DENETIM DIŞI KALMASI GİBİ ÇOK ÖNEMLİ EKSİKLİKLERİ VE AYRICA YÜRÜRLÜKTEKİ DİĞER YASA HÜKÜMLERİYLE ÇELİŞKİLERİ DE BULUNMAKTADIR.

5 NÜFUSUNUN YÜZDE 98 İ DEPREM TEHLİKESİ ALTINDA YAŞAYAN ÜLKEMİZDE KONUTLARIN % 67 Sİ KAÇAK YA DA RUHSATSIZDIR. BİNA STOKUNUN % 40 I OTURULABİLİR DURUMDA DEĞİLDİR. MEVCUT YASA, KAMU YAPI VE TESİSLERİNİ KAPSAM DIŞINDA BIRAKMIŞTIR. BU NOKTADA ÜLKEMİZDE SON DÖNEMLERDE YAŞANAN BÜYÜK DEPREMLERDE KAMU YAPILARININ EN AZ ÖZEL YAPILAR KADAR ZARAR GÖRDÜĞÜ GERÇEĞİ GÖZETİLMELİDİR.

6 BU YAŞAMSAL GERÇEKLERDEN HAREKETLE ÖNEMLE BELİRTMEK İSTERİZ Kİ; -YAPI DENETİMİ, KENT PLANLAMASINDAN BAŞLAYARAK, YAPIYA İLİŞKİN TASARIM PROJELERİ İLE İNŞAATIN İMALAT SÜRECİNİ KAPSAYAN BİR BÜTÜNDÜR. -İNŞAAT SÜRECI İSE, YAPININ OTURACAĞI ZEMİNİN ETÜDÜ İLE BAŞLAR, HAZIRLANAN PLAN VE PROJELERİN İMAR KANUNU VE YÖNETMELİKLERİNE, TEKNİK ŞARTNAME VE KURALLARA İLİŞKİN MEVZUAT İLE TMMOB YE BAĞLI İLGİLİ ODALARIN YÖNETMELİK, YÖNERGE VE ÇİZELGELERİNE UYGUN OLARAK ÜRETİLİP ÜRETİLMEDİĞİNİN DENETİMİ İLE DEVAM EDER.

7 BU AÇIDAN YASANIN TEMEL EKSİĞİ, MÜHENDİSLİK MİMARLIK HİZMETLERİNİN MESLEKİ YETERLİLİK, EĞİTİM, BELGELENDİRME VE DENETLEME BOYUTLARINI İÇERMEMESİ VE BİRÇOK KEZ ELEŞTİRDİĞİMİZ "İMZACILIK" YAKLAŞIMINA ORTAM YARATILMASIDIR TARİHLİ VE SAYILI RESMİ GAZETE DE YAYIMLANAN YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİKTE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DE TMMOB YE BAĞLI İLGİLİ ODALARIN DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ DİKKATE ALINMADAN HAZIRLANMIŞTIR.

8 SÜRESİ 5 YIL OLAN YAPI DENETÇİLİĞİ VE PROJE DENETÇİLİĞİ BELGESİNİN GEÇERLİ OLDUĞU SÜRE İÇİNDE MESLEK İÇİ EĞİTİMLERİN SÜREKLİ HALE GETİRİLMESİ VE EĞİTİM PROGRAMLARININ BAKANLIK İLE TMMOB YE BAĞLI İLGİLİ ODALARIN ORTAK ÇALIŞMASI İLE BELİRLENMESİ İÇİN YILLARINDA BAKANLIK İLE BİZLERİN KOORDİNELİ OLARAK HAYATA GEÇİRDİĞİ EĞİTİM ÇALIŞMASININ DEVAMININ GETİRİLMEMİŞ OLMASI VE BU KONUNUN YASADA HÜKÜM ALTINA ALINMAMASI ÖNEMLİ BİR DİĞER EKSİKLİĞİ OLUŞTURMAKTADIR.

9 YAPI DENETİM SİSTEMİNİN ÖNEMLİ TEMELLERİNİ OLUŞTURAN YAPI SİGORTASI VE MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI DA BU SÜREÇTE BİR TÜRLÜ UYGULAMAYA GEÇİRİLEMEMİŞTİR. YİNE YAPI DENETİM SÜRECİNDE TANIMLANAN ŞANTİYE ŞEFLİĞİ UYGULANABİLİR OLMAKTAN UZAK, MÜHENDİS VE MİMARLARIN İMZALARIYLA GEÇİŞTİRİLEN BİR UYGULAMAYA DÖNÜŞMÜŞTÜR.

10 YASAYA GÖRE YAPI DENETİM KURULUŞLARININ YAPI SAHİPLERİ TARAFINDAN BELİRLENMESİ GEREKİRKEN, UYGULAMADA MÜTEAHHİTLER ÖNE ÇIKMAKTA, BU DURUM HAKSIZ REKABET KOŞULLARINA NEDEN OLMAKTA, BAĞIMSIZ BİR YAPI DENETİM SİSTEMİNİN OLUŞMASININ KOŞULLARI EN BAŞTA YOK OLMAKTADIR.

11 EN SON 648 SAYILI KHK İLE GETİRİLEN, ONLARCA YASAL DÜZENLEMEYLE ÜLKE GENELİNE YAYILAN, ADETA GEÇERLİ SİSTEM HALİNE GETİRİLEN KAÇAK YAPILAŞMAYI ÖZENDİREN "AF"TA ISRAR ETMENİN BİR SONUCUDUR. ÜSTÜNE ÜSTLÜK, SÖZ KONUSU KARARNAME İLE YAPI DENETİM KANUNU NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE ÜLKEMİZDEKİ TÜM KÖYLERİN YANI SIRA, BELEDİYELERİN YAKLAŞIK OLARAK % 70`İNİ OLUŞTURAN, NÜFUSU 5000 KİŞİNİN ALTINDAKİ BELEDİYELERİN SINIRLARI İÇİNDE VE MÜCAVİR ALANLARINDAKİ YAPILAŞMALAR DA YAPI DENETİM SİSTEMİ DIŞINA ÇIKARILMIŞTIR. KIRSAL ALANDA, KÖYLERDE PLANSIZ RUHSATSIZ, MÜHENDİSLİK HİZMETİ ALMAMIŞ YAPILAŞMANIN KAPISI ARDINA KADAR AÇILMIŞTIR.

12 TMMOB ÇÖZÜM ÖNERİLERİ YUKARIDAKİ TESPİTLER IŞIĞINDA YASAL, YÖNETSEL VE UYGULAMAYA DÖNÜK KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLERE İHTİYAÇ DUYULMAKTADIR. 1- YAPI DENETİMİNDE MESLEK ODALARININ SÜRECE DAHA ETKİN KATILIMINI SAĞLAYACAK YENİ BİR PLANLAMA, TASARIM, ÜRETİM VE DENETİM SÜRECİ MODELİNE İHTİYAÇ VARDIR SAYILI YAPI DENETİMİ YASASININ BU MODEL ESAS ALINARAK YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKMEKTEDİR.

13 2- YAPI DENETİMİNİN ANAHTARI "MESLEKİ DENETİM", ONUN OLMAZSA OLMAZ KOŞULU DA TMMOB YE BAĞLI MESLEK ODALARININ YÜRÜTTÜĞÜ "YETERLİLİK VE BELGELENDİRME" FAALİYETLERİDİR. BU NEDENLE YAPI DENETİMİ İLE İLGİLİ KAMUSAL YAPILANMALARDA TMMOB YE BAĞLI İLGİLİ ODALARIN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI TANIMLANARAK TEMSİLLERİ SAĞLANMALIDIR. DENETÇİ BELGELERİNİN VERİLMESİ VE TAKİBİ TMMOB YE BAĞLI ODALAR TARAFINDAN YAPILMALI, YAPI DENETİMİ MEKANİZMASINDA YER ALAN MESLEKTAŞLARIN SİCİLLERİNİN TUTULMASI VE MESLEK İÇİ EĞİTİMLER TMMOB YE BAĞLI İLGİLİ ODALARCA YAPILMALIDIR.

14 3-BÜTÜN KAMU YAPILARI YASA KAPSAMINA ALINMALIDIR. ANCAK ÖZEL İHTİSAS GEREKTİREN KAMU YAPILARININ DENETİMİ, BAKANLIKTAN İZİN ALMAK SURETİYLE BU KANUN KAPSAMI DIŞINA ÇIKARILABİLİR. TOKİ, KİPTAŞ VE BENZERİ KURULUŞLARIN İNŞAATLARININ DENETİMİ, YAPI DENETİM SİSTEMİ İÇERİSİNE DAHİL EDİLMELİDİR. SADECE "TEK PARSELDE, BODRUM KATI DAHİL BİR KATLI VE TOPLAM YÜZ METREKAREYİ GEÇMEYEN MÜSTAKİL YAPILAR" YAPI DENETİM KAPSAMI DIŞINDA TUTULMALIDIR.

15 TOPLAM İNŞAAT ALANI (BÜRÜT İNŞAAT ALANI) : BODRUM KAT VE ÇATI ARASINDAKİ PİYESLER DAHİL OLMAK ÜZERE YAPININ İNŞAA EDİLEN TÜM KATLARININ TOPLAMIDIR. IŞIKLIKLAR,HAVA BACALARI, SAÇAKLAR VE ÜSTÜ AÇIK TABİİ ZEMİN TERASLARI HARİÇ, BÜTÜN ORTAK ALANLAR VE AÇIK VE KAPALI ÇIKMALARIN DAHİL OLDUĞU YAPI ALANINI. ŞEKLİYLE DEĞİŞTİRİLMELİDİR.

16 4-YAPI DENETİM KURULUŞLARININ DENETİMİ VE CEZA SİSTEMİNDE HALEN UYGULANMAKTA OLAN YÖNTEM SORUNLUDUR. DOĞRUDAN KAPATMA YERİNE SİSTEMİN DAHA DOĞRU İŞLEYİŞİNİ SAĞLAYACAK CEZALARI DA KAPSAYAN KADEMELİ YAPTIRIMLAR UYGULANMALIDIR. 5-YAPI ÜRETİMİ DÜZENİNİN ASLİ ÖĞELERİNDEN OLAN MÜTEAHHİTLİĞİN TANIMI NETLEŞTİRİLMELİ YAPI İLE İLGİLİ UZMANLIĞI OLMAYAN MESLEK SAHİPLERİNİN YAPIM İŞİNİ ÜSTLENMESİ ENGELLENMELİDİR.

17 6- YAPI DENETİM UYGULAMASINI SAĞLAM BİR ZEMİNE OTURTACAK YAPI SİGORTASI VE MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI SİSTEMİNE BİR AN ÖNCE GEÇİLMELİDİR. 7- YAPI DENETİM UYGULAMASINI YÖNLENDİREN HER TÜRLÜ KARAR SİSTEMİ, KONU İLE İLGİLİ TÜM KURUM VE KURULUŞLARIN YER ALACAĞI SÜREÇLERDE OLUŞTURULMALIDIR. 8- TİCARİ YANI AĞIR BASAN ZORAKİ ÇOK ELEMANLI, HANTAL YAPILI, MALİ AÇIDAN ÇOK KÜLFETLİ YAPI DENETİM ŞİRKETİ MODELİ YERİNE; UZMANLIK VE AHLAKİ NİTELİKLERE SAHİP YAPI DENETÇİLERİNİN ETKİNLİĞİNE DAYALI BİR YAPI DENETİM UYGULAMASI MODELİ GELİŞTİRİLMELİDİR.

18 9-DENETÇİ MÜHENDİS VE MİMAR: İLGİLİ MESLEK ODASI TARAFINDAN MESLEKİ YETERLİLİĞİ BELGELENDİRİLEN VE BAKANLIK TARAFINDAN DENETÇİ BELGESİ VERİLMİŞ, SİCİLLERİ ÜYESİ OLDUKLARI MESLEK ODASINCA TUTULAN MÜHENDİS VE MİMARLARI. ŞEKLİNDE DEĞİŞTİRİLMESİ 10-YAPI DENETİM FİRMALARININ GÖREVLERİNİN İNŞAAT RUHSATI AŞAMASINDAN SONRA BAŞLAMASI VE ÜRETİLEN PROJELERİN TEKNİK VE İDARİ MEVZUAT AÇISINDAN MESLEK ODALARI TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN MESLEKİ DENETİME TABİ TUTULMASI VE İDARELER TARAFINDAN DENETLENMESİNİN YETERLİ OLACAĞI ÖNERİLMİŞTİR.

19 BUNUN GEREĞİ OLARAK ACİLEN: DEPREMLERDEN VE DİĞER BÜTÜN DOĞAL VE TOPLUMSAL AFETLERDEN KORUNMANIN EN TEMEL İNSAN HAKLARINDAN BİRİSİ OLDUĞU KABULÜ POLİTİKALARIN TEMELİNİ OLUŞTURMALIDIR. "GÜVENLİ, SAĞLIKLI VE YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE"NİN HER YURTTAŞ İÇİN TEMEL İNSAN HAKKI OLDUĞU ANA İLKESİ TEMELİNDE YAPI DENETİM SİSTEMİNDE KAMU DENETİMİNİ DIŞLAYAN SİSTEMDEN DERHAL VAZGEÇİLMELİDİR. BİR KAMU HİZMETİ OLARAK YAPI DENETİMİ SİSTEMİNİ TİCARİ KÂR KAYGISINA TESLİM EDEN YASAL DÜZENLEMELER DEĞİŞTİRİLMELİDİR. DEVLETİN ANAYASAL GÖREVLERİNDEN BİRİSİ OLAN SAĞLIKLI, GÜVENLİ VE YAŞANABİLİR KENTLER KURMAK İÇİN DOĞAL VARLIKLARI, EKOLOJİK, TARİHİ, KÜLTÜREL, TOPLUMSAL DEĞERLERİ KORUYAN, YAŞATAN, GELİŞTİREN BİR ARAZİ KULLANIMI VE YERLEŞİM POLİTİKASI TEMELİNDE BÜTÜNCÜL PLANLAMA YAKLAŞIMI BENİMSENMELİ, GEREKLİ FİNANSAL VE KURUMSAL YAPI OLUŞTURULMALIDIR.

20 MÜHENDİS, MİMAR VE ŞEHİR PLANCILARININ ÜLKEMİZİN DEPREM TEHLİKESİ VE RİSKİ KONUSUNDA SÜREKLİ YİNELEDİĞİ UYARILAR SİYASAL İKTİDARCA DİKKATE ALINMALIDIR. PLANLAMA, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ DIŞLANDIĞINDA DEPREMLERDE CAN VE MAL KAYIPLARININ ARTTIĞI GERÇEĞİ KAMUNUN HER KADEMESİNDE KABUL EDİLMELİDİR. YERLEŞME VE YAPILAŞMA BAĞLAMINDA GEREKLİ YASAL DÜZENLEMELER YAPILMALI, YASALARIN UYGULANMASI SAĞLANMALIDIR. SAĞLIKLI VE GÜVENLİ YAPI ÜRETİM VE DENETİM SÜRECİNİ TİCARİ BİR ALAN OLARAK SERMAYEYE TESLİM EDEN ANLAYIŞ BIRAKILMALI, KAMUSAL DENETİM ETKİNLEŞTİRİLMELİDİR. HALKIMIZ DOĞAL OLAYLARDA BÖYLESİNE AĞIR BEDELLER ÖDEMEK ZORUNDA DEĞİLDİR. BİLİMDEN VE İNSAN YAŞAMINDAN YANA POLİTİKALAR İLE YENİ ACILARIN YAŞANMAMASI SAĞLANABİLİR.