7. BÖLÜM SURVEY ARAŞTIRMASI YÖNTEMİ

Transkript

1 7. BÖLÜM SURVEY ARAŞTIRMASI YÖNTEMİ

2 1. Araştırmanın isminin konulması Ödevin Aşamaları 2. Araştırma sorusunun oluşturulması 3. Temel kavramlar 4. Araştırmanın hipotezlerinin kurulması, 5. Hipotezin bağımlı ve bağımsız değişkenlerin açıklanması 6. Araştırma evrenin belirlenmesi 7. Araştırma örnekleminin belirlenmesi 8. Araştırma için literatür taramasının yapılması 9. Araştırma yönteminin belirlenmesi 10. Araştırma yönteminin uygulanması 11. Araştırma yöntemi sonuçlarının ve literatürden elde edinilen bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda makale yazılması 12. En az üç sayfa Times New Roman 12 Punto Kaynakça Hariç (En az 5 Kaynak),

3 Ders Programı Survey araştırması nedir? Survey tipleri Anket hazırlama Mülakat Survey soruları Güçlü zayıf noktaları Katılım ve yanıt oranı

4 Survey Araştırması : Tarama Yöntemi, İnceleme Yöntemi, Saha Taraması gibi anlama gelmektedir. Surveye katılanların kendilerine sorulan soruları yanıtlaması yoluyla bilgi toplanması yöntemini içerir.

5 Giriş Tarihsel gelişim 1920 lere kadar psikologlar öğrencilerin, çalışanların ve ordu mensuplarının yeteneklerini ölçmek için kullanmışlar. Sosyologlar da nüfusun davranışı ile ilgili çalışmışlar ların sonu (Gallup) Rooswelt in tekrar seçileceğini bu yöntemle bulmuş

6 Anket nedir? Anket, insanlardan; fikirleri, duyguları, planları, inançları, sosyal, eğitimsel ve ekonomik durumları hakkında bir bilgi toplama yöntemidir.

7 Anket (Questionnaires) Anket, sistematik bir veri toplama yöntemidir. Veriler, önceden belirlenmiş insanlara bir dizi soru sorarak elde edilir. Anket yöntemi ile çok farklı türde veri toplamak mümkündür.

8 Anketler, az detaylı veri sağlamalarına rağmen, kısa zamanda büyük miktarlarda veri toplanmak için uygundurlar.

9 Anket araştırması aşamaları Amaçların tanımlanması Veri toplama metodunun belirlenmesi Populasyonun tanımlanması Soruların hazırlanması Anketin dizaynı Pilot çalışma

10 Doğrudan Yapılan Anketler Geleneksel Metotlar Elektronik Metotlar 1.Posta 2. Grup 3. Kişiye özel 1. E-Posta 2. Web Sitesi veya Internet 3. Telefon

11 Anket Maddelerinin Oluşturulması Araştırma konusunda aklınıza gelen her şeyi not edin. Başlangıçta fazla madde olması iyidir. Mükemmel soru hazırlamaya odaklanmayın. İlk başta, tüm konulara değinmek önemlidir. Anket maddelerini oluşturmak için, beyin fırtınası, ağaç diyagramları ve diğer fikir üreten metotlar yararlı olacaktır.

12 Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler * Açıkça yazılma: İfadeler net olmalı ve kolay anlaşılabilmelidir. Teknik terim, kısaltma ve jargonları kullanmaktan kaçının. * Kısa olma: Anketin maddelerini yanıtlayan kişinin dikkati dağılmaması ve ankete konsantre olabilmesi için konu dışı kelimeleri ve fikirleri ortadan kaldırın.

13 Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler (devam) * Belirli olma: Her soruda bir fikir üzerinde odaklanın. Her madde bir tek davranış, tavır, fikir, olay ya da konu ile ilgili olmalıdır. Bunun için ve, ya da gibi bağlaçları kullanmayın

14 Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler (devam) * Açık olma: İnsanları ne sorulduğunu tahmin etmeye zorlamayın. İfadenizin herkes tarafından aynı şekilde anlaşıldığından emin olun. Eğer gerekliyse ek açıklamalar yapın.

15 Cevap Formatının Seçimi Anketler genelde insanların bir ifadeye ne kadar katıldıklarını, bir şeyin ne kadar önemli olduğunu yada bir şeyin ne sıklıkla yapıldığını öğrenmeye yöneliktir. Örnek cevap formatları:

16 Cazipleştiren Özellikleri 1- Çok yönlülük: İyi dizayn edilmiş bir survey, herhangi bir sosyal konudaki bilgi düzeyimizin artmasında, değişik sosyal olguları açıklamada, evreni tanımlamada bilinmeyen konu ve alanları keşfetmede kullanılmaktadır. Sosyal bilimlerde kullanılmadı alan yok gibidir. Bilgi artırımı, açıklama, evren tanımlama, keşfetme (politikacılar, ticaret ile uğraşanlar, hükümetler.)

17 Cazipleştiren Özellikleri 2- Etkinlik: Az maliyet (eposta, mektup, telefon) ve kısa süre, geniş kitlelere ulaşma, önceki surveylerden yararlanabilme opsiyonu. 3- Genellenebilirlik: Amaç genellemelerde bulunmak ise ideal bir yöntemdir. Küçük grup ve spesifik konular için de idealdir.

18 Survey Soruların Oluşturulması Amaç: bilgi düzeyini artırmak ya da olgu ölçümü. - Tam anlaşılmaları lazım. - Açık uçlu mu kapalı uçlu mu? - Soru sayısı? (bazan tek soru bile yeterli olabilir)

19 Anketler ikiye ayrılır Yapılandırılmamış (Unstructured): Bir kompozisyon halinde yazdırma veya serbestçe listeletme) veya açık uçlu sorularla Yapılandırılmış (Structured): Cevapları şıklar haline getirilmiş sorularla

20 Survey Soruların Oluşturulması Açık uçlu Yanıtları olmayan açık uçlu sorular, bilinmeyenleri keşfe dönüktür. Açık uçlu sorularla, hakkında çok az bilgi bulunan konularda kapsamlı ve detaylı bilgi almak hedeflenir. Terör örgütüne katılmanızda etkili olan faktörler nelerdir?

21 Survey Soruların Oluşturulması Açık uçlu Duygusal durumunuz araç kullanma alışkanlığınızı nasıl etkilemektedir?

22 Survey Soruların Oluşturulması Açık uçlu Duygusal durumunuz araç kullanma alışkanlığınızı nasıl etkilemektedir? Sorusuna genelde çok az etkilemektedir cevabı verilirken bir başka soruda Trafik ihlalinde içinde bulundukları koşul (psikolojik, sosyolojik vb) anlatmalar istendiğinde

23 Survey Soruların Oluşturulması Açık uçlu Trafik ihlalinde içinde bulundukları koşul (psikolojik, sosyolojik vb) anlatmalar istendiğinde ise şahıslar kız arkadaşıma çok kızmıştım eşimle kavga etmiştim aile içinde huzursuzluklar yaşamıştık, patronuma kızmıştım gibi yanıtlar vermişlerdir. Not: Açık uçlu sorular gerçekleri ve detayları açığa çıkarmada etkilidir.

24 Survey Soruların Oluşturulması Açık uçlu Açık uçlu sorular zaman alıcıdır.. Çok sayıda olduğunda surveyi yanıtlayanlara zor gelebilir. Bazen uzun metinler yazmak zor gelip, kaçamak cevaplar verilebilir. Çok sayıda açık uçlu soru varsa yüz yüze ya da telefon tercih edilmelidir

25 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 1- Evet hayır türü sorular 2- iki seçenekli sorular 3- çok seçenekli sorular 4- birden çok seçeneğin işaretlenebileceği 5- Likert tipi 6- yoğunluğu ölçen (1 den 10 a kadar) 7- Semantik farklılığı olan sorular

26 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 1- Evet hayır türü sorular Yaşadığınız olumsuzluklardan ders çıkarmasını bilirim a) Evet b) Hayır

27 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 2- İki seçenekli sorular a) Kararlarımı kendim veririm, kimseye danışmam b) Kararlarımı alırken başkalarına da danışırım

28 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 3- Çok Seçenekli Sorular Levent Hocanın değerlendirme sisteminin öğrenci başarısını olumlu yönde etkilediğine inanıyor musunuz? a) İnanıyorum b) Kısmen inanıyorum c) İnanmıyorum d) Fikrim yok

29 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 4- Birden çok seçeneğin işaretlenmesine olanak veren sorular Herhangi bir sebeple aşağıdaki bölgelerden hangilerinde bulundunuz?.marmara.karadeniz.ege.iç Anadolu.Doğu Anadolu

30 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 5- Likert tipi: Soruların yanıtlanmasında şahıslar belirli bir fikri, düşünceyi ya da eylemi hangi düzeyde destekledikleri veya desteklemediklerini belirler Mobese kameraları hırsızlık eğilimi olanlarda caydırıcı etkiye sahiptir a.kesinlikle katılmıyorum b.katılmıyorum c.kararsızım d.katılıyorum e.tamamen katılıyorum

31 1- Likert tipi cevaplamada Tamamen katılıyorum dan hiç katılmıyorum a veya önemli den önemsiz e veya çok acıyor dan hiç acımıyor a cevap derecelemeleri kullanılır.

32 A KESİNLİKLE KATILMIYORUM B KATILMIYORUM C KARARSIZIM D KATILIYORUM E KESİNLİKLE KATILIYORUM A HİÇ TATMİN OLMADIM B TATMİN OLMADIM C KARARSIZIM D TATMİN OLDUM E ÇOK TATMİN OLDUM A ÇOK KÖTÜ B KÖTÜ C ORTA D İYİ E ÇOK İYİ

33 Derecelendirme ölçeklerini hazırlarken uç noktaların zıt anlamda olduklarından emin olun (yoksa anketten alınan yanıtlar taraflı olur). Örneğin A GENELDE TATMİNKAR B TAMAMIYLA TATMİNKAR C SON DERECE TATMİNKAR D MÜKEMMEL

34 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 6- Yoğunluğu Ölçen Sorular(1 den 7 ye ya da10 a kadar) Likert tipi ölçekte olduğu gibi negatif ya da tarafsızlık belirten(fikrim yok gibi) ifadeler bulunmamaktadır

35 2- Kapalı Uçlu Sorular (Seçmeli Yanıtlı Sorular) 7- Semantik (anlamsal) farklılığı olan sorular Bu tip ölçekte birbirine zıt anlamı olan kavramlar arasındaki değerler puanlanmaktadır Halen görevde olan hükümetin uygulamalarını aşağıdaki sınıflamaya göre değerlendiriniz. a. Yenilikçi Yeniliğe Kapalı b. Pasif Aktif c. Zayıf Güçlü Not: yenilikçiliğe kapalı aralığında en düşük puan en yüksek olacak şekilde(sonuçta) yeniden kotlanmalıdır

36 Maddeleri sıralamak Başka bir cevap formatı, bir seçenek listesindeki maddeleri farklı kriterlere (örnek: önem derecesi) göre sıralamalarını istemektir. Örneğin: Lütfen aşağıdaki 5 iyileştirme amacını önem sırasına göre ( 1 en önemliyi, 5 en önemsizi temsil edecek şekilde) sıralayınız. ÇABUK BAŞARI ELDE ETMEK ÜRETİMİN MİKTARINI ARTTIRMAK FİYATLARI DÜŞÜRMEK BİRİKEN İŞ SAYISINI AZALTMAK HATA MİKTARINI DÜŞÜRMEK

37 İndeks Oluşturma Örnek: İşle İlgili Depresyon _Havamda değilim _Hiç nedensiz yoruluyorum _Kendimi rahatsız hissediyorum _Normalden daha çabuk sinirleniyorum Skorlar toplanır 4: Sık 3: Bazen 2. Nadiren 1: Asla Hepsini işaretleyen biri 2 sini işaretleyenden daha depresif denebilir. Örn:Sayfa 254

38 Yorumlar ve açık uçlu sorular Bazen ankete katılanların ek yorumlarına ihtiyaç duyulabilir. Burada cevaplayıcılara, kendileri için önemli olanları ve istediklerini kendi cümleleriyle yazabilmeleri için boş bir alan bırakılır.

39 Yorumlar ve açık uçlu sorular - Kendimizi nasıl geliştirebileceğimiz konusunda önerileriniz var mı? - Eklemek istediğiniz başka bir husus var mı? Bu bilgiler hiç dokunulmamış konuları ortaya çıkarmak için çok yararlıdır. Ancak bu sorulara verilen cevapları yorumlamak çok zordur.

40 Amaçlarına göre 1- Çok yönlü/konulu (omnibus) survey: Şikago Üniv. İki yılda bir yaklaşık 3000 Amerikalı üzerinde gerçekleştirdiği 90 dakikalık mülakat örnek verilebilir. Söz konusu araştırmada sosyal katmanlar, aile, hukuk ahlak gibi konularda 500 soru yöneltilmektedir

41 Amaçlarına göre 2- Tek sorulu ve çok sorulu survey : bazen tek olan sorunun bazılarına tepki doğabiliyor. Çözüm, birkaç soruyla ölçmek. Ölçek (örn: mutluluk, 10 soru, 4 er şık, toplamda 40 puan) Hükümetin Irak politikasını beyeniyor musun?

42 Amaçlarına göre 2- Tek sorulu ve çok sorulu survey :? Aynı kavramın ölçülmesi için birden çok soruya verilen yanıtların toplamı ya da ortalaması alınarak yapılan ölçüme indeks ya da ölçek (scale) denilmektedir. Kişilerin vermiş olduğu yanıtlarda tutarlılık olmalı. Öntest unutulmamalı. Ya da önceden kullanılan bir indeks kullanılmalı.

43 Survey sorularının hazırlanması 1 Dikkat edilecek konular 1- Yönteme karar vermek (posta, , telefon, yüzyüze..) 2- Soru tipi (açık-kapalı uçlu ya da karma) 3- Soruların uzunluğu 4- Öntest yapılacak grup 5- Hangi demografik özellikler 6- Uygulama talimatları

44 Anket Sorularında Dikkat Edilmesi 7. Açıklık anlaşılırlık Gereken Konular 8. Soruların dizilişi (önemli sorular başa ve mantık sırası) 9. Soruların numaralandırılması (Her satırda bir soru) 10. Referans noktası (geçen ay/yıl son altı ay vb. Uzun olmamalı) 11. Negatif ifadeler 12. Tek soru (Cümle tek soru içermelidir)

45 Survey sorularının hazırlanması 2 1- Açıklık anlaşılırlık 2- Soruların dizilişi: Mantık sırası, bölüm başlarına açıklamalar (önceki bölümlerden etkilenmemeleri için) ayrıca sorular alt alta olmalı yan yana değil. Örneğin birinci bölüm belediye hizmetleri ikinci bölüm belediye başkanının liderlik yetenekleri olabilir

46 Survey sorularının hazırlanması 2 3- Referans noktası: Hangi sıklıkla doktor kontrolünden geçmektesiniz? değil Geçen yıl kaç defa doktor kontrolünden geçtiniz? deyip bir zaman aralığına referans verilmelidir

47 Survey sorularının hazırlanması 2 4- Negatif ifadeler içeren sorular anlaşılmamakta yada yanlış anlaşılmaktadır. Terör olaylarının önlenmesi amacıyla bazı insan haklarını kısıtlayıcı önlemler almamak olanaksızdır. (tamamen katılıyorum, Kısmen katılıyorum,..)

48 Survey sorularının hazırlanması 3 5- Tek soru: Her soru bir şeyi sormalı 6- Önyargılı soru. Halen hırsızlık yapıyor musun 7- Küçük düşürücü soru: Oy kullanarak vatandaşlık görevinizi yerine getiriyor musun?.

49 Survey sorularının hazırlanması 3 8- Yanıtlanamayacak soru: Anketi cevaplayanın bilemeyeceği spesifik konuları sormak, bilinmeyen kavramları kullanmak. (Okulumuzda görevli temizlikçi sayısı, Şehrimizdeki polis sayısı) 9- Soru miktarı: ihtiyaç kadar. Bıktırmayacak kadar 10- Yönlendirici sorular: Neden yeni uygulamanın daha etkili olacağını düşünüyorsunuz?

50 Demografik sorular (kişisel sorular) Demografik sorular genelde katılımcıları sınıf, yaş ya da eğitim seviyesi gibi kriterlere dayalı olarak daha küçük ve özellikli gruplara ayırmak için kullanılır. Eğer anketin amaçlarından birisi iki farklı grubun verdiği yanıtlar arasındaki önemli farklılıkları belirlemek ise bu ayrıştırma önemlidir.

51 Demografik sorular (kişisel sorular) Ancak demografik soruların cevaplayıcıların kimliğini ortaya çıkartacak olması onların kendilerini rahatsız hissetmelerine ve dürüst cevap vermemelerine yol açabilir. Burada endişeleri azaltmak için, anket cevaplarının nasıl kullanılacağını anlatan bir açıklama ve cevapların gizliliğini içeren bir taahhüt yararlı olabilir.

52 Soruların yanıtlarını hazırlamak 1- Cevapların örtüşmemesi lazım. 2- Olası tüm seçenekler olacak 3- Karma yanıtlar. Pozitif veya negatif yanıtlardan birisi en çok tercih edilen olmamalı 4- Kararsızım ve bilmiyorum seçenekleri 5- Daima ve hiç seçenekleri (çoğu zaman, yaklaşık olarak, nadiren) 6- Filtre sorular 7- Demografik özelliklerin kategorilerini belirle

53 Soruların yanıtlarını hazırlamak 1- Cevapların örtüşmemesi lazım. Ortalama kaç saat televizyon seyretmektesiniz a) 1 saaten az b) 1-3 saat c) 3-5 saat d) 5-8 saat e) 8 saat ya da daha fazla Not: 5 saat seyrediyorsam hangi şıkkı işaretlemeliyim?

54 Soruların yanıtlarını hazırlamak 2- Olası tüm seçenekler olacak. Öğrenci başarısına etki eden faktörler nelerdir? 3- Karma yanıtlar. Pozitif veya negatif yanıtlardan birisi en çok tercih edilen olmamalı. Aksi takdirde ilk birkaç sorudan sonra sorular dikkatlice okunmadan aynı yöntemle cevaplandırılabilir

55 Soruların yanıtlarını hazırlamak 4- Kararsızım ve bilmiyorum seçenekleri (hangi yol izlenirse izlensin düşüncenizi en iyi yansıtan şıkkı seçiniz ifadesi ile yönlendirme yapılmalıdır 5- Daima ve hiç ifadelerinden kaçınmalıdır. (çoğu zaman, yaklaşık olarak, nadiren gibi ifadeler kullanılabilir)

56 Soruların yanıtlarını hazırlamak 6- Filtre sorular yalnızca soru kapsamında olan kişilerce yanıtlanmasını sağlar. Soru 1 Geçen ay amiriniz/idareciniz fazla mesaiye kalmanızı istedi mi? (yanıtınız hayır ise 5. soruya geçiniz) 7- Demografik Özellikler ; Cinsiyet yaş, etnik durum, gelir durumu. Demografik özellikler surveylerin bağımsız değişkenidir. (Son sorularda yer vermekte fayda var. Şahısların rahat cevaplaması, yoruldukları için önemli)

57 Survey aracı olarak ANKET 1 Hazırlanmasında dikkat edilen hususlar - Soruların belirli bir sistematik düzende sunulması - Yanlış anlaşılmamaları - Makul alternatiflerin şıklarda bulunması Örn: ABD de katillerin cezalandırılması (% 70 idam edilsin derken, şıklarda idamın yanında ceza indirimi olmaksızın ömür boyu hapis alternatifi cevaplara dahil edilince bu oran % 55 düştü)

58 Survey aracı olarak ANKET 2 Hazırlanmasında dikkat edilen hususlar (devam) - Önemli konular ayrı bölümlerde ve takdim edilmeli - Talimat ve açıklamalar net olmalı - Görsel olarak güzel olmalı (yanıtlar farklı fontta ya da formatta olmalı) - Yanıtlar numaralandırılmalı

59 Survey aracı olarak ANKET 3 Talimatlar - Önce genel, sonra her bölüm için. Anlaşılır ve kısa olmalıdır. - Rahatsız edici ifadelerden kaçınmalıdır lütfen soruları yanıtlarken dürüst davranınız - Kimliği ortaya çıkartmaması - Posta yoluyla ise geri dönüş zarfı pullu - Cevap nasıl? Şık karalanacak mı, halka içine mi alınacak?

60 Survey aracı olarak ANKET 4 Kapak Mektubu - Kısa (en fazla 1 sayfa) olmalı - Güven ve inandırıcılığı artırıcı olmalı - Hitap şekli samimi olmalı. (Değerli öğrenci, Değerli meslektaş, Sizin katılımınız ) - Toplanan bilginin gizliliğinin sağlanacağı temin edilmeli - İrtibat bilgileri kesinlikle olmalı - Gönüllülük esası vurgulanmalı

61 Survey formu hazırlandıktan sonra öntest yapılması survey in vazgeçilmezlerindendir. Öntest yapılmadan hiçbir anketin uygulanmasına hazır olduğu düşünülemez.

62 1- Amacına göre Survey türleri 1- Tanımlayıcı: belirli karakteristiği olanların bir konu üzerindeki algı ve tutumlarını tanımlama. Küfür içerikli komedileri uygun görenler ile görmeyenlerin oranı

63 1- Amacına göre Survey türleri 2- Analitik survey: ilgili değişkenlerin belirlenmesi ve bunlar arasında ilişkinin ölçülmesi. Örn: meslek tercihini etkileyen faktörler (sosyo ekonomik durum, Cinsiyet, yaş, beklenti)

64 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 1 1- Anket 2- Mülakat - Posta (Yanıtlama oranı %70 ile %50 oranı arasında ise kabul edilebilir) - Gruba uygulanan survey - Telefon - Yüz yüze - Elektronik

65 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 1 1- Anket 2- Mülakat - Posta (Yanıtlama oranı %70 ile %50 oranı arasında ise kabul edilebilir) Surveyin 1/3 fazlasından yanıt alınamadığında örneğin, evreni temsil etme özelliği kaybolmaktadır.

66 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 2 Posta Örn: ABD 1930 lu yıllardaki seçim anketi. 2 Milyonluk seçim anketi (yanlış çıkmış) yerine 3 binlik Gallup anketi (doğru çıkmış) Yanıt oranı nasıl artırılır?: görsel cazibe, anlaşılır sorular, kapak mektubu, hediye(sinema bileti), iyi takip, pullu zarf.

67 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 3 Gruba uygulanan surveyler: yanıtlama oranı kaygısı yoktur, fakat grubun toparlanması bazı gruplar için sorun bazıları için değildir (öğrenci, mahkum, asker) Zorlama altında anketlere dürüst cevap verilmez. Değerlendirmenin kurumdan bağımsız olarak yapılacağı söylenebilir Odak grup: homojen grup(lar): İtfaiye görevlileri, lise öğretmenlerine uygulanabilir.

68 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 4 Telefon Surveyi/mülakatı: bir bölgenin telefonları rasgele seçilmeli, seçilen telefonların bir kısmının ev telefonu olarak kullanılması iş yeleri için yapılan araştırmalarda problem oluşturur. Bazı kişilerin sabit teli yok, rehberde adı yok, yanıt vermeme, yüze kapatma, göz teması yok, Bilgisayar destekli olunca güzel bir yöntem: kodlama, bilgisayara girme anında yapılıyor.

69 Pozitif dönütler mülakat yapılan kişileri motive edebilmektedir. Teşekkürler, Bu aradığımız yanıttı, Bu bilgiyi almak çok yararlı oldu, çok aydınlatıcı

70 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 5 Yüz Yüze Mülakat: Sosyal bir iletişim, uzun ve kapsamlı içerik anlatılabilir, soru sırası mülakatçının inisiyatifinde, sorular anlaşılmaz ise açıklama olanağı, beden dilini kullanma,

71 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 5 Yüz Yüze Mülakat: Dezavantajı ise masraf ve zaman, bazı kişilere ulaşmada zorluklar (bekarlar, büyük şehirde yaşıyor olma, girilmesi tehlikeli muhitlerde yaşıyor/bulunuyor olma.)

72 2- Yapılış şekillerine göre Surveyler 6 Elektronik surveyler: E-posta veya Web üzerinden yapılırlar Hızlı ve ucuz bir yöntemdir. Görsel ve sesli unsurlar kullanılıp cazipleştirilebilir. Sorunlar: Bilgisayar ve internet bilgi ve becerisi gerektirir, internet aboneliği, e-posta hesabı, e- posta hesabının diğerlerince görülme riski, ve işyerlerince kontrol edilebilme tehlikesi.

73 Survey araştırmaları ve ETİK Deneysel yöntem ya da alanda gerçekleştirilen gözlem gibi değişik yöntemlerle karşılaştırıldığında, etik kuralların ihlal edilme olasılığı daha düşüktür.

74 Anket Sonuçlarının Özetlenmesi Anketi uyguladıktan sonra sonra, sonuçları özetlemeli, analiz etmeli ve yorumlamalısınız. Frekans dağılımları, bu dağılımlar, anket sorularına verilen cevapların basitçe sayılması ve gruplandırılması ile elde edilebilir. Frekans dağılımları kolay yorumlanabilmeleri için genelde tablolar ya da grafik barlar halinde sunulurlar.

75 Anket Sonuçlarının Özetlenmesi Anket bilgilerini düzenlemenin bir yolu da ankete katılanları sınıflar halinde düşünmektir. Sınıflandırma, katılımcıları, benzer özelliklerine dayanarak gruplandırmaktır.

76 Anket Sonuçlarının Özetlenmesi Yüzdeler Anket verilerini özetlemenin en basit yollarından birisi de yüzdelerdir. Yüzdeler tablolar, grafik barlar ya da pasta diyagram yardımı ile gösterilir. Diğer istatistiksel yöntemler: T testi, F testi (ANOVA), korelasyon, regresyon vs.

77 Anketin Güçlü ve Zayıf Yönleri Güçlü Yönleri Davranışları ölçmek ve katılımcıların diğer içeriklerini tespit edilmesi için iyidir Pahalı değildir (özellikle mektupla ve gruplara uygulanırsa) Katılımcıların içsel anlamları ve düşünceleri hakkında bilgi sağlayabilir Olasılık örneklere uygulanabilir

78 Anketin Güçlü ve Zayıf Yönleri Güçlü Yönleri Hızlı sonuç alımı Cevaplandıranların gizliliği yüksektir Gruplara uygulanabilir Yüksek ölçme geçerliliği (örn. Yüksek güvenilirlik ve geçerlilik) özellikle iyi oluşturulmuş ve geçerliliği onaylanmış anketler için

79 Anketlerin Güçlü Yönleri Kapalı uçlu sorular araştırmacının istediği mutlak bilgiyi sağlar Açık uçlu sorular cevaplandıranların kendi kelimelerinde detaylı bilgiler sağlar Kapalı uçlu sorular için data analizinin kolaylığı

80 Anketin Zayıf Yönleri Genelde kısa tutulmak zorundadır Tepki etkileri oluşabilir (örn. katılımcılar sosyal açıdan istenilenlere göre cevap vermeye çalışabilirler) Cevaplandırılmayan sorular Anketi dolduran insanlar önemli bilgileri hatırlamayabilirler ve bildiklerinin farkında olmayabilirler

81 Anketin Zayıf Yönleri Cevaplandırma oranı özellikle posta ve eposta da düşük olabilir Açık uçlu sorular sözel yeteneklerdeki farklılıkları yansıtabilir Data analizi özellikle açık uçlu sorular için vakit alıcı olabilir

82 Mülakatların Güçlü Yönleri Davranışları ve diğer ilgilenilen içerikleri ölçmekte iyidir Derinlemesine ve ikincil soruların sorulmasına imkan verir Daha derin ve detaylı bilgi sağlar Katılımcıların içsel anlamları ve düşünme stilleri hakkında bilgi sağlar Kapalı uçlu sorular araştırmacının ihtiyacı olan kesin bilgiler sağlar Telefon ve eposta mülakatları çok hızlı sonuçlar sağlar Göreceli olarak yüksek cevap oranı genelde elde edilebilir

83 Mülakatların Zayıf Yönleri Kişisel mülakatlar genelde pahalı ve zaman alıcıdır Araştırmacı etkilere sebep olabilir (e.g. Kişisel önyargı ve fakir mülakat berecileri) Mülakat yapılan kişiler önemli bilgileri hatırlamayabilir ve içsel farkındalık olmayabilir Cevap verenlerin algıladığı gizlilik düşük olabilir Özellikle açık uçlu sorular için data analizi çok fazla zaman alabilir

84 Anket Dizaynı Sayfalar arkalı önlü kullanılmalı Yazılar büyük tutulmalı Önemli kelimeler italik, koyu ya da altı çizili olmalı Boşluk doldurma yerine seçenekli sorular

85 Anket Dizaynı Yanıt seçenekleri kısa ise çift sütun tercih edilebilir

86 Survey araştırmaları ve ETİK Kapak mektubunda kişiler olası riskler hakkında bilgilendirilir ve muvafakatları alınmalı kişilerin özel hayatlarıyla ilgili onların yasa dışı davranışlarını açığa çıkarıcı sorularla ilgili olarak, araştırmacı surveyi yanıtlayan kişilerin haklarını koruyucu önlemler almalıdır.

87

88 Anket Yanıtlarının Hazırlanması 1. Cevapların birbiriyle örtüşmemesi (Kaç saat TV izliyorsunuz? Evli bekar boşanmış) 2. Olası tüm seçeneklerin dahil edilmesi (Diğer) 3. Karma yanıtlar (olumlu olumsuz karışık) 4. Kararsızım ve bilmiyorum seçenekleri 5. Daima ve hiç kullanmayın (çoğu zaman, yaklaşık olarak, nadiren) 6. Filtre sorular (ilgilisini yönlendirir)

89 Yanıtlarda Önyargı Mesela; Çalışan memnuniyetsizliği anketi yapılırken, devamlı olumlu yanıt seçenekleri kullanılıyorsa sorunlar tespit edilemeyebilir. devamlı olumsuz yanıt seçenekleri kullanılıyorsa var olandan daha fazla sorun olduğu düşünülebilir.

90 Yanıtlarda önyargı Olumlu yanıt seçenekleri Olumsuz yanıt seçenekleri

91 Yanıtlarda önyargı Çözüm Bir konuyu incelerken hem olumlu hem de olumsuz şekilde ifade edilmiş sorular kullanılmalıdır.

92 Beklentiye göre yanıt verme Çözüm Ankete doğru ya da yanlış cevap bulunmadığı, doğru ve dürüst yanıtlara ihtiyaç olduğu şeklinde eklemeler yapılmalıdır.

93 Sosyal açıdan uygun yanıtlar verme Çözüm Ankete doğru yanıt vermenin önemini anlatan ve bilgilerin gizli kalacağı şeklinde eklemeler yapılmalıdır.

94 Yanıtların sıralanması Öncelik etkisi İlk seçenek en dikkatli okunan seçenektir. Bu nedenle katılımcı ilk seçeneği seçmeye eğilimlidir.

95 Yanıtların sıralanması Yakınlık etkisi Uzun yanıt listeleri olduğu durumlarda katılımcı en çok aklında kalan seçeneğe yönelebilir. Bu nedenle katılımcı son seçeneği seçme eğilimi gösterebilir.

96 Yanıtların sıralanması Çözüm Yanıt seçenekleri kısa tutulmalı ya da ilişkili yanıt seçenekleri gruplandırılmalıdır.

97 Soruların sıralanması Açılış soruları Ağır ve hassas sorular İlişkili sorular Geçişler Demografik sorular Son soru Atlamalı sorular

98 Pilot çalışma nedir? Pilot çalışma veri toplama aşaması başlamadan önceki son basamaktır. Her ne kadar soru formu üzerinde çalışılsa da bir pilot çalışma yapılmadan anketin hatasız olduğundan emin olunamaz. İki çeşit pilot çalışma vardır; Birincisinde bir pilot çalışma uygulanır ve katılımcılara bir pilot çalışmanın içinde yer aldıkları söylenir. Bu tip pilot çalışmalar posta yoluyla yapılabilir ve soru formuna katılımcıların anketi değerendirmeleri için sorular eklenebilir. 98

99 Pilot çalışma nedir? İkincisinde ise katılımcıların bir kısmına sanki gerçekmiş gibi, pilot çalışma olduğu haber verilmeden uygulanır. Birincisine göre daha büyük bir örneğe ihtiyaç vardır. Bu çalışmalarda katılımcılara haber verilemediğinden ankete soruları değerlendirmeleri için eklemeler yapılmaz. Eğer pilot çalışma sonucunda soru formunda büyük değişiklikler yapılırsa soru formunun bu yeni halini test etmek için ikinci bir pilot çalışmaya gerek duyulabilir. 99

100 Pilot çalışma Bütün veri toplama yöntemlerinde ortak olarak sıklıkla karşılaşılan problemler; Girişin ve soru formunda yer alan açıklamaların yetersiz olması. Yeterince açık olmayan, tanımlanmamış terimler olması, Yeterince açık olmayan yanıt seçenekleri olması, Çok fazla bilmiyorum yanıtı olması, Çok fazla sorunun cevapsız bırakılması, 100

101 Pilot çalışma Kafa kararıştırıcı veya uygun olmayan yanıt şıkları olması, Soru sıralamasının kötü olması ve anketi akıcı olmaması, Değişkenliği çok az olan ya da hiç olmayan sorular olması, Tamamlanması zor olan sorular olması, Yanlı sorular olması, Birden fazla yanıtı olan sorular olması, Anketi tamamlama süresinin çok uzun olması. 101

102 Görüşme Temelli Anketlerde Karşılaşılan Problemler Anketörün soruyu yanlış okuması, Anketörün herkese aynı standartta yaklaşmaması, Katılımcıları geçmiş soruları veya yanıtları tekrar duymak istemesi, Anketörün sözel cevapları kaydetmekte zorlanması, Kötü dizayn ve açıklanmamış terimlerden dolayı katılımcını akışı sürekli olarak bölmesi, Anketörün bakış açısından soru formunun yayılımının kötü olması. 102

103 Doğrudan yapılan anketlerde karşılaşılan sorunlar Açık uçlu sorular için çok az boş alan bırakılması, Soruların kağıda yayılımının kötü olması, Atlama noktalarının yeternce açık olmaması. 103

104 Pilot Çalışma Pilot çalışma için örnek büyüklüğü: En iyisi en azından 25 katılımcı olmasıdır. Genelde 75 katılımcıdan daha fazlasına ihtiyaç yoktur. Davranış kodlaması ve kavrama görüşmesinde genelde bu rakamın yarısı yeterlidir. 104

105 Pilot Çalışma Örnek kompozisyonu: Pilot çalışmaya katılanların anket araştırmasına katılacak kişilerle benzer olması istenir. Geleneksel pilot çalışmada olasılıksal bir örnek en iyisidir. Ama kavrama görüşmesi ya da davranış kodlamasında önemli soruların değişkenliğinin yüksek olmasını sağlayacak şekilde örnek seçilir. Ayrıca farklı niteliklere sahip katılımcıların seçilmesine özen 105

106 Pilot Çalışma Pilot çalışma sayısı: Yeterli bir anket çalışmasını bir pilot çalışma ile test etmek yeterli olabilir ancak bu çok tavsiye edilen bir durum değildir. Yeni bir çalışma hazırlanırken genellikle (en az) iki pilot çalışma yapılması gereklidir. 106