AYTEMĠZ MADENCĠLĠK LĠMĠTED ġġrketġ BAKIR MADENĠ OCAĞI ADANA ĠLĠ, FEKE ĠLÇESĠ, KOÇYAZI KÖYÜ, SĠCĠL NOLU SAHA

Transkript

1 AYTEMĠZ MADENCĠLĠK LĠMĠTED ġġrketġ BAKIR MADENĠ OCAĞI ADANA ĠLĠ, FEKE ĠLÇESĠ, KOÇYAZI KÖYÜ, SĠCĠL NOLU SAHA ATASAR MÜHENDĠSLĠK ĠMAR ĠNġAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ġTĠ. Güzelyalı Mahallesi,81038 Sokak, No: 1 Ostay Apt. K.1-2/1Çukurova / ADANA ÇED RAPORU NĠHAĠ ÇED RAPORU ADANA / NĠSAN 2014

2 PROJE SAHĠBĠNĠN ADI ADRESĠ TELEFON VE FAKS NUMARALARI VERGĠ DAĠRESĠ / VERGĠ NO AYTEMĠZ MADENCĠLĠK LĠMĠTED ġġrketġ Altıyol SöğütlüçeĢme Caddesi, No: 81/A Kadıköy / ĠSTANBUL / KADIKÖY / PROJENĠN ADI BAKIR MADENĠ OCAĞI PROJE BEDELĠ PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN AÇIK ADRESĠ ( ĠLĠ, ĠLÇESĠ, MEVKĠĠ ) PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KOORDĠNATLARI, ZONE ,00 TL ADANA ĠLĠ, FEKE ĠLÇESĠ, KOÇYAZI KÖYÜ, SĠCĠL NOLU SAHA Proje Ġçin Seçilen Yerin Koordinatları Arka Sayfada Yer Almaktadır PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ KAPSAMINDAKĠ YERĠ ( SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ ) EK I MADDE 28 MADENCĠLĠK PROJELERĠ a) 25 hektar ve üzeri çalıģma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iģletmeler, RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADI RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADRESĠ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI RAPORUN HAZIRLANIġ TARĠHĠ ( GÜN, AY, YIL ) ATASAR MÜHENDĠSLĠK ĠMAR ĠNġAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ġTĠ. Güzelyalı Mahallesi, Sokak, No: 1 Ostay Apt. K: 1-2/1 Çukurova / ADANA / 04 /

3 PROJE ALANI KOORDĠNATLARI Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠK Elemanların Sırası : Sağa, Yukarı Elemanların Sırası : Enlem, Boylam Projeksiyon : 6 Derece Projeksiyon : --- DOM : 33 DOM : --- ZON : 36 ZON : Sicil Numaralı Alan Koordinatları ( 1.998,60 Hektar ) : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : ÇED Ġzin Alanı Koordinatları : : : : POLĠGON : : ,42 HEKTAR : : : : : : : : : : : : : : Galeri Ağzı Koordinatları POLĠGON 2 102,90 HEKTAR G.1 G.2 G.3 G : : : : : : : :

4 Cevher ve Pasa Alanı Koordinatları : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : ġantiye Alanı Koordinatları : : : : Gözlem Kuyusu Koordinatları : : : : : : : :

5 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No ĠÇĠNDEKĠLER 5 TABLOLAR DĠZĠNĠ 9 ġekġller DĠZĠNĠ 10 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu 11 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKĠ ALANINA AĠT MEVCUT DURUMUN BELĠRLENMESĠ VE ÖZELLĠKLERĠ (Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu ile Ġlgili Olarak Çevresel 13 Özelliklerin Belirtilmesi ) 2.1. Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi ( Ġlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu OnanmıĢ Olan Yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya Ġmar Planı Sınırları Ġçinde Ġse Bu Alan Üzerinde, Değil Ġse Mevcut Arazi 14 Kullanım Haritası Üzerinde Koordinatları Ġle Birlikte Gösterimi, Projenin Kapladığı Alan ve Koordinatları ) Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Yerüstü Faaliyetleri Açık Ocak Faaliyetleri (Ġmalat Haritası, Üretim Yöntemi, Patlatma Paterni Vb.) Yerüstünde KurulmuĢ ve Kurulması Planlanan Tesisler Yer Altı Faaliyetleri Ocak Yeri Seçimi, Kuyu, Desandre, Galeri Uzunlukları, Kesiti, Üretim Yöntemi Ve Uygulaması, Üretimde Kullanılacak Donanım, Bu 17 Donanımların Teknik Özellikleri Tahkimat (Tahkimat Sistemi, Tahkimat Sisteminin Uygulaması, Havalandırma Tekniği Ve Bu Amaçla Kullanılacak Ekipmanın Özellikleri) Havalandırma (Ocak Boyutu Ġle ĠliĢkilendirilmiĢ Gerekli Hava Miktarı, Hızı, Hava Kapılarının Miktarı Ve Yeri, Havalandırma Planı, 22 Temiz Ve Kirli Hava Güzergâh Planı, Kaçamak Yolu) Yer Altı Nakliyesi (Nakliye Sistemi Ve Tekniği, Kullanılacak Donanımın Özellikleri) Su Tahliyesi (Su Tahliyesi, Su Ġle Mücadele Ve Bununla Ġlgili Donanım Ve Teknik Özellikleri) Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, ĠĢ Akım ġeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların Sayı ve Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, TaĢınmaları ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki UlaĢım Planı (UlaĢım Güzergâhı, Güzergâh Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar Ġçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, YerleĢim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması 29 DüĢünülen Tamir, Bakım ve ĠyileĢtirme ÇalıĢmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI Projenin ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri 31 5

6 Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını OluĢturan BaĢlıca Sektörler) Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfusun YaĢ Sınıflarına Göre Dağılımı, Hane Halkı Yapısı) Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar) Ġnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler GerçekleĢmesi Beklenen Gelir ArtıĢları; Yaratılacak Ġstihdam Ġmkânları, Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) ÇalıĢacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/ Sosyal Altyapı Ġhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen YerleĢim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar 40 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ( Bölgesel ve ÇalıĢma Alanı Baz Alınarak 40 Mevcut ve Planlanan Durum Verilmelidir.) 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu 40 a) Tarım ve Hayvancılık 41 a.1 Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü 41 a.2 Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları 41 a.3 Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları 42 b) Orman Alanları 42 b.1 Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri 42 b.2 Ocak Yerinin ĠĢlendiği Mescere Haritası ve Yorumu 43 b.3 Sahanın Yangın Görüp Görmediği 43 c) Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi 43 c.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler 43 c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti 44 c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu ĠĢlerin Yapılacağı 44 c.4 Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu 45 c.5 Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) Toprak Özellikleri 45 a) Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması 45 b) Yamaç Stabilitesi 46 c) Erozyon 46 d) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme 47 Sonrası) 4.3. Jeolojik Özellikler 47 a) Bölge Jeolojisi 47 b) Proje Alanı Jeolojisi 48 c) CevherleĢme 48 6

7 e) Depremsellik 49 f) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme 51 Sonrası) 4.4. Hidrojeolojik Özellikler 51 a) Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler 51 b) Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri 54 c) Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, 54 Mevcut ve Planlanan Kullanımı) d) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme 55 Sonrası) 4.5. Hidrolojik Özellikler 55 a) Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri 55 b) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre 56 Konumu c) Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (Ġçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri Ġstihsali, UlaĢım, Turizm, Elektrik 57 Üretimi, Diğer Kullanımlar ) d) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme 57 Sonrası) 4.6. Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikleri 58 a) Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikler 58 b) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel Ġklimde OluĢabilecek Meteorolojik ve Ġklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) 4.7. Flora-Fauna 72 a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora- Fauna 72 b) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Flora- Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) 4.8. Koruma Alanları (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) 73 a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları 73 b) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Belirli Amaçlarla Tahsis EdilmiĢ Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile SınırlandırılmıĢ Alanlar v.b. ) a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı 77 b) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) 77 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKĠ FAALĠYETLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ (Ġlgili Yönetmelikler Kapsamında ve Kümülatif 78 Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) 5.1. Emisyon Hesaplamaları ( Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) Su Kullanımı ve Bertarafı ( Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme

8 Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar, Su Miktarları, Ġçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Kullanımı Sonrası OluĢacak Atık Suların Miktarı ve Bertarafı) 5.3. Atıklar (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası Olmak Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) 5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri, (Akustik Rapor) Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma ÇalıĢmaları ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi 84 a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi 84 b) Proje Kapsamında Yapılacak ĠĢ ve ĠĢlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, ĠnĢaat, ĠĢletme ve ĠĢletme Sonrası) 5.8. Diğer Hususlar 87 BÖLÜM 6: PROJE ALTERNATĠFLERĠ ( Bu Bölümde Teknoloji, Alınacak Önlemlerin Alternatiflerinin 87 KarĢılaĢtırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Belirtilecektir ) BÖLÜM 7: ĠZLEME PROGRAMI Projenin ĠnĢaatı Ġçin Önerilen Ġzleme Programı, Projenin ĠĢletmesi ve ĠĢletme Sonrası Ġçin Önerilen Ġzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi Alan Kurum/KuruluĢların Yükümlülükleri" BaĢlığının Maddesinde Yer Alan Hususların GerçekleĢtirilmesi Ġle Ġlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI ( Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle Bilgilendirildiği, Proje Ġle Ġlgili Halkın 92 GörüĢlerinin ve Konu Ġle Ġlgili Açıklamaların na Yansıtılması ) BÖLÜM 9: SONUÇLAR ( Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve Projenin GerçekleĢtirilmesi 93 Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde BaĢarı Sağlanabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme ) NOTLAR VE KAYNAKLAR 99 EKLER 100 8

9 TABLOLAR DĠZĠNĠ Sayfa No Tablo 1 Zamanlama Tablosu 13 Tablo 2 Ruhsat Alanı Koordinatları 15 Tablo 3 ÇED Ġzin Alanı Koordinatları 15 Tablo 4 Galeri Ağzı Koordinatları 15 Tablo 5 Cevher ve Pasa Stok Alanı Koordinatları 16 Tablo 6 ġantiye Alanı Koordinatları 16 Tablo 7 Gözlem Kuyusu Koordinatları 16 Tablo 8 Patlatma Dizaynı Parametreleri 19 Tablo 9 Makine ve Ekipman Listesi 28 Tablo 10 Ġl, Ġlçe Nüfusu 32 Tablo 11 Ġlçe, YaĢ Grubu Ve Cinsiyete Göre Nüfus Tablo 12 Personel ve ĠĢçilik Giderleri 36 Tablo 13 Yıllık ĠĢletme Giderleri 38 Tablo 14 Yıllık ĠĢletme Karı 39 Tablo 15 Basınç Değerleri 58 Tablo 16 Sıcaklık Değerleri 59 Tablo 17 YağıĢ Değerleri 60 Tablo 18 Nem Değerleri 61 Tablo 19 Sayılı Günler Değerleri 62 Tablo 20 BuharlaĢma Değerleri 64 Tablo 21 Aylık ve Yıllık Rüzgâr Yönü 65 Tablo 22 Yönlere Göre Rüzgâr Hızı (m/sn) 65 Tablo 23 Mevsimlik Rüzgâr Yönü 68 Tablo 24 Rüzgâr Hızı ve Yönü Dağılımı 69 Tablo 25 Yıllık ve Aylık Rüzgâr Dağılımı 70 Tablo 26 Günlük Su Ġhtiyacı 79 Tablo 27 Faaliyetle Ġlgili Önerilen Ġzleme Programı 88 9

10 ġekġller DĠZĠNĠ Sayfa No ġekil 1 Proje Yeri 14 ġekil 2 Patlatma Delik Düzeni 19 ġekil 3 Tahkimat Sistemi 21 ġekil 4 Fere Tahkimat Sistemi 22 ġekil 5 Hava Yönü 23 ġekil 6 ĠĢ Akım ġeması 26 ġekil 7 Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında Maden Ruhsat Sahasının Yeri 49 ġekil 8 Türkiye Deprem Tehlike Haritasında Ġnceleme Alanının Konumu (DAM, 1996) 50 ġekil 9 Türkiye Diri Fay Haritasında Maden Ruhsat Sahasının Yeri 51 ġekil 10 Hidrolik Ġletkenlik ve Permeabilite Katsayılarının Farklı Hidrojeolojik Birimlerde Alabileceği Değer Aralıkları 52 ġekil 11 Maden Ruhsat Alanının Google Earth Görüntüsü 57 ġekil 12 Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 59 ġekil 13 Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 60 ġekil 14 YağıĢ Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 61 ġekil 15 Nem Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 62 ġekil 16 Kar Örtülü ve Kar YağıĢlı Günler Sayısı Grafiksel Gösterimi 63 ġekil 17 Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Değerleri Grafiksel Gösterimi 63 ġekil 18 BuharlaĢma Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 64 ġekil 19 Ocak, ġubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran Ayları Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri 66 ġekil 20 Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık Ayları Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri 67 ġekil 21 Ġlkbahar, Yaz, Sonbahar, KıĢ Mevsimleri Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri 68 ġekil 22 Yıllık Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri ve Hızları 69 ġekil 23 Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızları 70 ġekil 24 Fırtınalı Günler Sayısı ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Ortalaması 71 ġekil Yılları Arası ile 2011 Yılı Rüzgâr Esme Sayılarına Göre Rüzgâr Gülü 78 10

11 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI 1.1 Tanımı, Hizmet Amaçları, Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Proje konusu, Adana Ġli, Feke Ġlçesi, Koçyazı Köyü sınırları içerisinde bulunan Sicil nolu alanda iģletilmesi projesi dir. Söz konusu proje hükümleri Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik EK - I Madde 28 ( a ) bendi gereği Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu (ÇED) hazırlanması gereken faaliyetler arasında yer almaktadır. Söz konusu sahada yapılan incelemeler sonucunda üretilmeye değer bakır rezervine rastlanmıģ olup, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü nden tarihinde ĠĢletme Ruhsatı alınmıģtır. Sicil numaralı saha toplam 1.998,60 hektar olup bu alanın 148,32 hektarlık kısmı ( 1. Poligon 45,42 Hektar, 2. Poligon 102,90 Hektar ) ÇED Ġzin Alanı olarak kullanılacaktır. 1. Poligon alanı içerisinde 1 adet galeri ağzı, cevher ve pasa stok alanı, 2. Poligon alanı içerisinde 3 adet galeri ağzı, cevher ve pasa stok alanları bulunacaktır. Ayrıca 2. Poligon alanı içerisinde 150 m 2 alana sahip Ģantiye alanı bulunacaktır. ÇalıĢma alanlarını gösterir koordinatlar Bölüm 2 de ayrıntılı olarak verilmiģtir. Proje kapsamında yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 24 saat 3 vardiya Ģeklinde çalıģma yapılacaktır. Proje kapsamında 31 iģçi çalıģtırılması planlanmaktadır. Proje kapsamında üretim faaliyetleri, sahadaki bakır rezervine ve yıllık üretim miktarına bağlı olarak sürdürülecektir. Faaliyet alanlarındaki rezerv miktarı ton olup uzun 10 yıllık hammadde ihtiyacını karģılayabilecek kapasitedir. Bununla birlikte ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik sebeplerle revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenecek ve bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Böylece bakır ocağının uzun yıllar yöreye ve ülke ekonomisine hizmet etmesi sağlanacaktır. 11

12 Üretimin gerçekleģtirileceği poligon alanlarında bulunan bakır madeni kapalı ocak iģletmeciliği yapılarak çıkarılacaktır. Ekonomik açıdan, üretimi yapılacak Bakır Madeninin pazar sorununun bulunmaması ve iģletilebilir rezervin tespit edilmiģ olması projenin iģletilebilir olmasını geçerli kılmaktadır. Yüksek elektrik ve ısı iletkenliği özellikleri bakırı, elektrik santralleri ve iletken malzemenin vazgeçilmez girdisi haline getirmektedir. Soğuk hava makina ve teçhizatında, paslanmaz özelliğinden ötürü nakliye vasıtalarında ve dıģ kaplamalarda bakırın büyük kullanım alanları bulunmaktadır. Bunlara ilaveten bakırın kaynak iģlerinde, metalurjide ve bronz üretiminde önemli yeri olup, daha birçok kullanım alanlarını saymak mümkündür. En geniģ kullanım alanları sırasıyla; elektrik üretim ve iletimi ile ilgili tesislerde, inģaatta, ulaģım makine ve teçhizatındadır. Bundan on yıl önce bakıra olan ihtiyaç hiç de bu kadar önemli görülmemekte ve bakırın yerine kullanılabilecek birçok ikame maddesi ileri sürülmekteydi. Alüminyum, plastik, fiber-optik gibi malzemeler bakır yerine kullanılmıģ, ancak bakıra duyulan ihtiyaç ve talepte hiçbir azalma olmamıģ, bilakis devamlı artma görülmüģtür. Sonuçta, ekonomik geliģmelere bağlı olarak hayat standardının sürekli yükseldiği günümüz dünyasında bakıra olan talebin devamlı olarak artacağı, bazı kullanım alanlarında ikame malzemesi bulunsa bile bakırın güncelliğini daima muhafaza edeceği gerçeği anlaģılmıģ bulunmaktadır. Bakır rezervi dünyada (metal içerikli) ton (görünür) ve Türkiye de (metal içerikli) ton (görünür) olarak tespit edilmiģtir. Ayrıca Türkiye de tenörü %1 in çok altında olan porfiri ve damar tipi cevherler mevcut olup bugün için ekonomik görülmemesine rağmen bunun metal içeriği ton bakırdır. Proje ile ilgili olarak ÇED kararının olumlu olarak sonuçlanmasına müteakip Orman Ġzni, ĠĢ Yeri Açma ve ÇalıĢtırma Ruhsatı gibi izinler alınacaktır. Gerekli izinler alındıktan sonra hazırlık çalıģmaları yapılarak üretime geçilecektir. Proje konusu faaliyetle ilgili olarak planlanan zamanlama tablosu aģağıda verilmiģtir. 12

13 Tablo 1. Zamanlama Tablosu AYLAR AÇIKLAMA YIL ÇED Sürecinin Tamamlanması 2014 Diğer Ġzinlerin Alınması (Öngörülen) 2014 Üretim Yapılması 2015 Rehabilitasyon ÇalıĢmaları BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKĠ ALANINA AĠT MEVCUT DURUMUN BELĠRLENMESĠ VE ÖZELLĠKLERĠ (Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu ile Ġlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi) 2.1. Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu Proje alanı Adana Ġlinin 90 km kuzeydoğusunda, Feke Ġlçesinin 14 km güneybatısında yer almaktadır. Proje sahalarından 1. Poligon alanı içindeki G.4 ün en yakın konuta uzaklığı 900 m dir. Proje sahalarından 2. Poligon alanı içindeki G.1 in en yakın konuta uzaklığı 350 m, G.2 nin en yakın konuta uzaklığı 740 m, G.3 ün en yakın konuta uzaklığı 530 m dir. Proje alanları ve yakın civarı engebeli tepelik arazi yapısına sahiptir. Proje kapsamındaki 1. Poligon ve 2. Poligon alanı Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Formunda, orman kadastro haritasında ve mescere haritasında ormanlık alan olarak görülmektedir. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında 1. Poligon ve 2. Poligon alanı çoğunlukla orman alanı ve yer yer tarım alanı olarak görülmektedir. Faaliyet alanında kapalı ocak iģletmeciliği ile üretim planlanmaktadır. Proje alanının üzerinde bulunduğu ruhsat alanı firma adına ruhsatlıdır. Faaliyet alanı madencilik açısından bakır rezerv alanıdır. Bundan dolayı bu alan bakır madeni sahası olarak ruhsatlandırılmıģtır. 13

14 Proje alanı ve koordinatlarını gösteren 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek 9 da, Vaziyet Planı Ek 12 de verilmiģtir. ġekil 1. Proje Yeri Proje Yer Seçimi ( ilgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıģ olan yerin, onanlı çevre düzeni planı veya imar planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları ) Proje alanı Adana Ġlinin 90 km kuzeydoğusunda, Feke Ġlçesinin 14 km güneybatısında yer almaktadır. 14

15 Sicil numaralı saha toplam 1.998,60 hektar olup bu alanın 148,32 hektarlık kısmı ( 1. Poligon 45,42 Hektar, 2. Poligon 102,90 Hektar ) ÇED Ġzin Alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat sahası engebeli arazilerle kaplıdır. Proje alanının iģlendiği Çevre Düzeni Planı Ek 11 de verilmiģtir. Proje konusu ÇED izin alanları 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında 1. Poligon ve 2. Poligon alanı çoğunlukla orman alanı ve yer yer tarım alanı olarak görülmektedir. Faaliyet alanı Orman Mescere Haritası Ek 8 de sunulmuģtur. Tablo 2. Ruhsat Alanı Koordinatları N. No Y X Toplam 1.998,60 Hektar Tablo 3. ÇED Ġzin Alanı Koordinatları N. No Y X Toplam POLĠGON 1 45,42 POLĠGON 2 102,90 HEKTAR 148,32 Hektar Tablo 4. Galeri Ağzı Koordinatları N. No Y X

16 Tablo 5. Cevher ve Pasa Stok Alanı Koordinatları N. No Y X Söz konusu galeri ağızları ve stok alanları belirlenirken alan içerisinde bulunan mostraya yakın olan bozuk orman ve verimli orman alanı tercih edilmiģtir. Ayrıca stok alanı belirlenirken erozyona, heyelana sebep olmayacak Ģekilde arazi seçilmiģ olup etki alanında dere, baraj ve gölet bulunmamasına dikkat edilmiģtir. Ayrıca döküm alanı haricinde ormanlara ve izne konu olmayan yerlere herhangi bir pasa ve hafriyat toprağı bırakmamayı iģletme sahibi taahhüt etmektedir. Tablo 6. ġantiye Alanı Koordinatları N. No Y X Tablo 7. Gözlem Kuyusu Koordinatları N. No Y X

17 Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Yerüstü Faaliyetleri Paterni Vb.) Açık Ocak Faaliyetleri (Ġmalat Haritası, Üretim Yöntemi, Patlatma Proje kapsamında açık ocak faaliyeti yapılmayacaktır Yerüstünde KurulmuĢ Ve Kurulması Planlanan Tesisler Proje kapsamında galeri usulü çalıģma yapılacaktır. Her galeri ağzı etrafında cevher stok alanı ve pasa stok alanı bulunacaktır. Ayrıca 2. Poligon alanı içindeki galeri ağzı yakınına Ģantiye binası kurulacak olup bu Ģantiye binası konteynır tipinde olacaktır. Yerüstünde kurulması planlanan baģka bir tesis yoktur Yer Altı Faaliyetleri Üretimin gerçekleģtirileceği alan üzerinde bulunan galeri ağızlarına patlayıcı malzemeler yerleģtirilerek patlatma yapılacaktır. Patlatma sonucu açılacak galeri ağzında ilerlenerek yeraltından çıkarılacak bakır madeni galeri ağızları yanında bulunacak olan cevher stok alanında muhafaza edilerek satıģı gerçekleģecektir Ocak Yeri Seçimi, Kuyu, Desandre, Galeri Uzunlukları, Kesiti, Üretim Yöntemi Ve Uygulaması, Üretimde Kullanılacak Donanım, Bu Donanımların Teknik Özellikleri ĠĢletme yöntemi olarak yatay dilimli yukarı ilerletimli rambleli yöntem uygulanacaktır. Cevher oluģumuna doğru açılacak kuyudan galerilerle cevhere girilecektir. Cevher tavan ve taban taģı takip edilerek cevher sınırına ulaģılacaktır. Bu yapılan imalat kat nakliye yolu olarak muhafaza edilip cevher kalınlığı dilimler halinde kesilerek üretim gerçekleģtirilecektir. Cevher kazısı esnasında meydana gelen boģluk tahkim edilmekte ve daha sonra bu boģluklar ramble malzemesi ile doldurulacaktır. AĢağıdan yukarıya yürütülen iģletmecilik yöntemi yantaģ göçüklerine ve süpsidans a karģı emniyetli bir çalıģma ortamı sağlanılacaktır. 17

18 Yer altında yapılan etütler sonucu tespit edilen cevher zonlarına, açılacak 12 m 2 kesit alanı olan ile 2. poligon içinde bulunan G.1 de 8 o eğimle sürülecek ana galeri, bu ana galeriden inilen yaklaģık 9 m çapında max 5 o eğimli servis rampası 300 m de kuyu baģı planlanmaktadır. Daha sonra iģ rampasından sürülen cevher zonlarına dik kesecek Ģekilde kuyu inilecektir. 735 kotunda ilk üretime baģlayıp 4-5 m aralıklarla tavan göçertme usulüyle üretim (üst dilim metodu) planlanmaktadır. Cevher boyu uzunluğunda 10 adet ara kat galerilerinden açılacak baģyukarılar ile ulaģılacaktır. Yer altında yapılan etütler sonucu tespit edilen cevher zonlarına, açılacak 12 m 2 kesit alanı olan ile 2. poligon içinde bulunan G.2 de 5 o eğimle sürülecek ana galeri, bu ana galeriden inilen yaklaģık 9 m çapında max 5 o eğimli servis rampası 80 m de kuyu baģı planlanmaktadır. Daha sonra iģ rampasından sürülen cevher zonlarına dik kesecek Ģekilde kuyu inilecektir. 767 kotunda ilk üretime baģlayıp 4-5 m aralıklarla tavan göçertme usulüyle üretim (üst dilim metodu) planlanmaktadır. Cevher boyu uzunluğunda 5 adet ara kat galerilerinden açılacak baģyukarılar ile ulaģılacaktır. Yer altında yapılan etütler sonucu tespit edilen cevher zonlarına, açılacak 12 m 2 kesit alanı olan ile 2. poligon içinde bulunan G.3 de 2 o eğimle sürülecek ana galeri, bu ana galeriden inilen yaklaģık 9 m çapında max 5 o eğimli servis rampası 60 m de kuyu baģı planlanmaktadır. Daha sonra iģ rampasından sürülen cevher zonlarına dik kesecek Ģekilde kuyu inilecektir. 655 kotunda ilk üretime baģlayıp 4-5 m aralıklarla tavan göçertme usulüyle üretim (üst dilim metodu) planlanmaktadır. Cevher boyu uzunluğunda 5 adet ara kat galerilerinden açılacak baģyukarılar ile ulaģılacaktır. Yer altında yapılan etütler sonucu tespit edilen cevher zonlarına, açılacak 12 m 2 kesit alanı olan ile 1. poligon içinde bulunan G.4 de 6 o eğimle sürülecek ana galeri, bu ana galeriden inilen yaklaģık 9 m çapında max 5 o eğimli servis rampası 110 m de kuyu baģı planlanmaktadır. Daha sonra iģ rampasından sürülen cevher zonlarına dik kesecek Ģekilde kuyu inilecektir. 727 kotunda ilk üretime baģlayıp 4-5 m aralıklarla tavan göçertme usulüyle üretim (üst dilim metodu) planlanmaktadır. Cevher boyu uzunluğunda 10 adet ara kat galerilerinden açılacak baģyukarılar ile ulaģılacaktır. Yeraltı ocak iģletmesinde ana galeri ve servis rampalarının ilerletilmesinde iģin ilk aģamasını patlatma deliklerinin delinmesi iģlemi oluģturmaktadır. Galeri yüzeylerinde delik dizaynı belirlendikten sonra delik çapı delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanıp jumbo delici marifetiyle delme iģlemi gerçeklestirilecektir. Patlatma paterni teorik olarak 18

19 orta çekme yöntemi ile tasarlanan delik geometrisine göre, ilk patlatma deligi boģ bırakılarak istenen hacimde bir serbest yüzey oluģturulacak ve çevresinde oluģturulan diger delikler gecikmeli olarak patlatılarak patlamanın bu serbest yüzeye doğru olması sağlanacaktır. Patlatma bu Ģekilde devam ederek daima bir serbest yüzey arayacak ve var olan ya da oluģturulan bir serbest yüzeye doğru hareket edecektir. Eger bir serbest yüzey varsa ya da oluģturulmuģsa, patlatma tarafından üretilen gaz basıncı, çatlak açıklıgına takoz etkisi yaparak çatlağın daha fazla ilerlemesini, dolayısıyla patlatma yapılan kayanın parçalanmasını sağlayacaktır. Orta çekme deliklerinin 25 milisaniye aralıklı, diger deliklerin ise 500 milisaniye aralıklı gecikmeli kapsüllerle ateģlenmesi uygundur. ġekil 2'de ana galeri, ara kat galerileri, servis rampası ve üretim panolarında oluģturulacak patlatma delik düzeni temsili verilmiģtir. ġekil 2. Patlatma Delik Düzeni Ayna baģına ortalama 30 patlatma deliği planlanmıģ olup, delik çapları 89 mm ve delik boyları 3,5 m olarak belirlenmiģtir. Buna bağlı olarak kullanılması gerekli olan patlayıcı tipleri ve seçim parametreleri aģağıda verilmiģtir. Tablo 8. Patlatma Dizaynı Parametreleri PARAMETRELER Mevcut Durum Talep Edilen Birim : DEĞĠRMENTAġ- EMĠRGAZĠ- Formasyon ARMUTDERE FORMASYONU Kayaç Yoğunluğu : 3 ton/m 3 Yıllık ÇalıĢma Süreleri : 360 gün/yıl Yıllık Üretim Miktarı : ton/yıl 19

20 Aylık Üretim Miktarı : ton/ay Aylık Üretim Miktarı : m³/ay Günlük Üretim Miktarı : 350 ton/gün Günlük Üretim Miktarı : 116,6 m³/gün Kaç günde bir patlatma yapacağı : GÜNLÜK gün Aylık Patlatma Sayısı : 73 adet Yıllık Patlatma Sayısı : 871 adet Delik Paterni : Delik Çapı : 89 mm Delik Eğimi : YATAY 0 Basamak Boyu : - m Dip Delgi : 3,0 m Delik Boyu : 3,5 m Sıkılama Boyu : 0,5 m Yük Mesafesi : 3,0 m Delikler Arası Mesafe : 0,5 m Bir delikteki yüzey/delik içi gecikme süreleri : 20 ms Sıralar Arası Gecikme Süresi : 20 ms Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 1,61 m 3 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 4,82 ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarları Ana ġarj (ANFO) Miktarı : 15 kg Yemleyici (Dinamit) Miktarı : 1 kg Elektriksiz Kapsül Miktarı : 2 adet Bir delikteki toplam patlayıcı madde miktarı : 16 kg Birim Tüketimler ANFO : 9,32 kg/m 3 Yemleyici (Dinamit) : 0,62 kg/m 3 Elektriksiz Kapsül : 1,24 ad/m 3 Elektrikli Kapsül : 0,04 ad/m 3 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 0,08 ad/m 3 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : - m/m 3 Delgi : 2,17 m/m 3 Bir Atımdaki Tüketimler Bir atımdaki üretim : 48,3 m³/atım ANFO : 450 kg/atım Dinamit : 30 kg/atım Elektriksiz Kapsül : 60 adet/atım Elektrikli Kapsül : 2 adet/atım Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 4 adet/atım o 20

21 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : - m/atım Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı : 30 adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarları ANFO : kg/yıl Dinamit : kg/yıl Elektriksiz Kapsül : adet/yıl Elektrikli Kapsül : adet/yıl Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : adet/yıl Fitil sadece Ön kesme uygulamaları için : - m/yıl Tahkimat (Tahkimat Sistemi, Tahkimat Sisteminin Uygulaması, Havalandırma Tekniği Ve Bu Amaçla Kullanılacak Ekipmanın Özellikleri) Galeri içinde tavanın kendisini taģıyamadığı yerlerde ağaç tahkimatı yapılacaktır. Tahkimat sistemine iliģkin Ģekil aģağıda verilmiģtir. ġekil 3. Tahkimat Sistemi Açılacak olan ferelerde ağaç tahkimatı yapılacaktır. Ancak fereler havalandırmanın yanı sıra aynı zamanda kaçamak yolu olarak kullanılacağı için daha sık tahkimat yapılacaktır. Tabana sola olarak tarif edilen bir ağaç atılarak bu ağacın iki ucu fere kenarlarında girintiye sokulmaktadır. Bu aynı zamanda hem basamak görevi görmekte hem de kasa direklerine mesnet görevi yapmaktadır. Fere tahkimatına iliģkin Ģematik görünüm aģağıdaki Ģekilde verilmiģtir. 21

22 ġekil 4. Fere Tahkimat Sistemi Havalandırma (Ocak Boyutu Ġle ĠliĢkilendirilmiĢ Gerekli Hava Miktarı, Hızı, Hava Kapılarının Miktarı Ve Yeri, Havalandırma Planı, Temiz Ve Kirli Hava Güzergâh Planı, Kaçamak Yolu) Ocakta ihtiyaç duyulacak hava miktarı doğal havalandırma ile karģılanacaktır. Üretim ayaklarında doğal havalandırmadan yararlanılacaktır. Bunun içinde üretim ayakları içinden yeryüzüne fereler ile irtibat yapılacak ocak ağzı giriģ kotu ile fere ağzı kotu arasında kot farkından faydalanılarak doğal havalandırma sağlanacaktır. Birden fazla çalıģma ayağının olduğu ve ferelerin tek olduğu noktalarda kapılar yapılarak hava sirkülasyonu istenen yerlerden dolaģması sağlanacaktır. Havalandırmanın yetmediği uç birimlerde üfleyici vantilatör kullanılacaktır. Yaz aylarında baģyukarıdan gelen hava akım yönü galeriden çıkacaktır. KıĢ aylarında ise galeriden giren hava akım yönü baģyukarıdan çıkacaktır. Hava miktarları aģağıda hesaplandığı Ģekilde olup, çalıģanların ve ortamın havalandırmasına yetecek düzeydedir. Ocakta herhangi bir zararlı gaz çıkıģı olmayacak ve patlatmadan kaynaklı olacak gazlar ise normal havalandırma ile giderilecek düzeyde olacaktır. 22

23 Havalandırma Rejimleri KıĢ Rejiminde Ġçeri sıcaklığı : t i = 10 0 C DıĢarı sıcaklığı : t d = 0 0 C Yaz Rejiminde Ġçeri sıcaklığı : t i = 15 0 C DıĢarı sıcaklığı : t d = 20 0 C Galeride aynı anda 15 kiģinin çalıģacağı kabul edilmiģtir. 1 kiģi için 6 m 3 /dak hava debisi gereklidir. Buna göre; 6 m 3 /dak x 15 kiģi = 90 m 3 /dak = 1,5 m 3 /sn Ocak içine gerekli hava miktarı 1,5 m 3 /sn dir. Bu hava miktarı doğal havalandırmanın sağladığı miktarla karģılaģtırılacaktır. H = hava akımının iki nokta arasında oluģturduğu basınç farkı (kg/m 2 ) H = 0,001 R x Q 2 R = Hava yolunun toplam direnci (Murgue) Q = Hava yolundan geçen debi (m 3 /sn) ġekil 5. Hava Yönü Hava akımının ocakta sağlanabilmesi için gerekli Ģart Ht> H olacağından galeriden geçebilecek hava debisi; Q = 2,167 ((H (t i -t d ) / R ) ) 1/2 m 3 /s olarak; Doğal havalandırma yolu ile temin edilebilen havalandırma gücü yaklaģık 23

24 H t = 0,0047 (t i -t d ) H t = Doğal havalandırma basıncı (kg/m 2 ), sıcaklık ve kot farkı ile oluģan havalandırmanın yarattığı basınç farkı H = Hava giriģi ile çıkıģı arasındaki kot farkı (m) t i -t d = Sırasıyla içeri giren ve dıģarı çıkan havanın sıcaklığı ( 0 C) Ekteki imalat haritasında görüldüğü üzere kot farkı yaklaģık 40 metredir. Tahkimat sisteminde verilen galeri ebatları (2,5 x 3 x 1,7) ve kullanılan ağaç tahkimata göre 100 metre için R= 17,5 Murgue, Fere ebatları (2 x 1,5) ve kullanılan ağaç tahkimata göre 100 metre için R = 80 Murgue ve galeri toplam uzunluğunun 135 metre, fere uzunluğunun 40 m olduğu göz önünde bulundurulursa; R = R galeri + R fere = 17,5 x (135/100) + 80 x (40/100) = 55,624=56 Yaz ve kıģ ayları için hava miktarları yukarıdaki değerlere göre aģağıda hesaplanmıģtır. Q = 2,167 ( 40 m x 5 / 56 ) 1/2 Q = 4,11 m 3 /sn (yaz ayları için) Q = 2,167 ( 40 m x 10 / 56 ) 1/2 Q = 5,78 m 3 /sn (kıģ ayları için) Ocak içine gerekli hava miktarı yukarıda 15 iģçi için 1,5 m 3 /sn olarak hesaplanmıģtır. Dolayısı ile yaz ve kıģ ayları için ayrı ayrı hesaplanan hava miktarları havalandırma için yeterli olacaktır. Doğal havalandırmanın yanı sıra harici ve yardımcı olarak cebri havalandırma da yapılacaktır Yer Altı Nakliyesi (Nakliye Sistemi Ve Tekniği, Kullanılacak Donanımın Özellikleri) ton/yıl kapasite için gerekli ilave makina donatımlar; - 2 adet kompresör - 1 adet Jeneratör (250 kw) 24

25 - 3 adet vinç - Ray - Vagon 10 adet - Delici tabanca (martoperferatör) 2 adet - Muhtelif el aletleri (kazma, kürek, balta vb.) - Bobcat 1 adet Galeri içindeki cevher üretimi sırasında deliciler ile delikler delinip patlayıcı maddeler yerleģtirilerek patlatma yapılacaktır. Patlatma ile elde edilecek cevher bobcatler ile veya bobcatler ile vagonlara yüklenerek dıģarıdaki cevher stok alanına taģınacaktır Su Tahliyesi (Su Tahliyesi, Su Ġle Mücadele Ve Bununla Ġlgili Donanım Ve Teknik Özellikleri) Poligon alanlarındaki galeri yerlerinde yeraltı suyu bulunmamaktadır. Olması halinde ise dalgıç veya kademeli pompalarla dıģarıya tahliye edilecektir. Kullanılacak pompaların elektrik gücü max. 7,5 kw olacaktır Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje alanı Adana Ġlinin 90 km kuzeydoğusunda, Feke Ġlçesinin 14 km güneybatısında yer almaktadır. Proje alanı 2 adet poligondan oluģmaktadır. Proje sahalarından 1. Poligon alanı içindeki G.4 ün en yakın konuta uzaklığı 900 m dir. Proje sahalarından 2. Poligon alanı içindeki G.1 in en yakın konuta uzaklığı 350 m, G.2 nin en yakın konuta uzaklığı 740 m G.3 ün en yakın konuta uzaklığı 530 m dir. Ruhsat sahasının bulundugu alan tamamen ormanlık alanlar içinde kalmaktadır. Madencilik sektöründe çalıģmalar ve orman kesiminde çalıģmalar yıl boyunca sürer. Bu köyün ekonomisinde büyük yer tutar. Bunun yanında hayvancılık ve tarım da destekleyici gelirlerdir. Genç nüfus Ġlçe Merkezini veya Adana yı yaģamak için tercih etmektedir ve buralarda çalıģmaktadır. 25

26 2.3. Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Kapasitesi, ĠĢ Akım ġeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı Proje kapsamında kapalı ocak iģletmeciliği yapılacaktır. Ġlk etapta galeri ağızlarının açılması için patlatma iģlemi yapılacaktır. Patlatma sonrası oluģacak pasa stok alanına taģınarak muhafaza edilecektir. Galeri içindeki cevher üretimi sırasında deliciler ile delikler delinip patlayıcı maddeler yerleģtirilerek patlatma yapılacaktır. Patlatma ile elde edilecek cevher bobcatler ile veya bobcatler ile vagonlara yüklenerek dıģarıdaki cevher stok alanına taģınacaktır. Galeri içinde cevher üretimi sırasında çıkacak pasa üretimde oluģacak boģluklara dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. Yeraltı ĠĢletme Hazırlığı (Kuyu-Galeri-Desandre) Hazırlık sırasında çıkacak pasa stok alanına taģınacaktır. Cevher Üretimi Cevher üretimi sırasında oluģacak pasa üretimde oluģacak boģluklara doldurulacaktır. Stok Alanına TaĢıma Triyaj (Elle Ayıklama) SatıĢ ġekil 6. ĠĢ Akım ġeması Proje kapsamında ton/yıl üretim yapılması planlanmaktadır. 26

27 Poligon Alanlarındaki Rezerv Miktarı 1. Poligon Uzunluk : 200 metre GeniĢlik : 30 metre Kalınlık : 30 metre Bakır Cevherinin Yoğunluğu : 3 ton/m 3 Rezerv Miktan : 200 m x 30 m x 30 m x 3 ton/cm 3 = ton 2. Poligon Uzunluk : 200 metre GeniĢlik : 30 metre Kalınlık : 40 metre Bakır Cevherinin Yoğunluğu : 3 ton/m 3 Rezerv Miktan : 200 m x 30 m x 40 m x 3 ton/cm 3 = ton Faaliyet alanlarındaki poligonlarda toplam rezerv miktarı ton olup 10 yıllık hammadde ihtiyacını karģılayabilecek kapasitedir. Faaliyetin ömrü Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü nden alınan ruhsatın ömrü ile sınırlı olacaktır. Fakat ruhsat süresi sonunda verilecek temdit iģletme projesi ile ruhsat hukuku uzayabilecektir. Dolayısıyla ruhsat hukuku devam ettiği sürece çalıģmalar sürdürülecektir. Ayrıca 5177 Sayılı Kanunla DeğiĢik 3213 Sayılı Maden Kanunu nun ilgili hükümlerine uymayı iģletme sahibi taahhüt etmektedir. Projede 1 maden maden mühendisi ve 30 iģçi olmak üzere toplamda 31 kiģi çalıģacaktır ve günde 24 saat (3 vardiya), ayda 30 gün, yılda 12 ay çalıģma yapılacaktır. 27

28 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların Sayı ve Özellikleri Tablo 9. Makine ve Ekipman Listesi MAKĠNE VE EKĠPMANLAR ADEDĠ Rockdrill 1 Ekskavatör 1 Lastik Tekerlekli Yükleyici 2 Kamyon 6 Binek Araç 1 Kompresör 2 Jeneratör (250 kw) 1 Vinç 3 Bobcat 1 Vagon 10 Delici tabanca (martoperferatör) 2 Muhtelif el aletleri (kazma, kürek, balta vb.) - Ray Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, TaĢınmaları ve Depolanmaları Proje konusu poligon alanlarında kapalı ocak iģletmeciliği yapılacak olup üretimde patlatma yapılacaktır. Galeri ağızlarındaki patlatma esnasında fırlayan taģ parçacıklarının kontrolü için gecikmeli kapsül kullanılması, az patlayıcı madde miktarı kullanılması v.b. önlemler alınacaktır. Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taģınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. iģler bu amaçla eğitilmiģ ve teknik nezaretçi (ilgili maden mühendisi) tarafından görevlendirilmiģ kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Patlayıcı maddeleri bu amaçla eğitilmiģ, teknik nezaretçi tarafından görevlendirilmiģ, yeterlilik belgesine sahip ateģleyicilerden baģkası almayacak ve kullanmayacaktır. Kullanılacak patlayıcı maddeler sahada depolanmayacak olup, MKE Kurumu anlaģmalı bayii ile anlaģma yapılacak olup patlatma yapılacağı gün günlük olarak getirilecektir. Patlayıcı maddelerin kullanımı ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tekel DıĢı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, Ġthali, TaĢınması, Saklanması, Depolanması, SatıĢı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esaslarına iliģkin Tüzük hükümlerine 28

29 uyulacaktır. Ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle ÇalıĢan iģyerlerinde ve iģlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Patlatmalar ilgili jandarma nezaretinde gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra gerçekleģtirilecektir. ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karıģımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karıģımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. KarıĢımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karıģıma talaģ eklenir. Kullanılacak olan ANFO, satıģ izni verilen üreticilerden satın alınarak, kullanılmak üzere sahaya nakledilecektir. Milisaniye gecikmeli kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaģık 1500 katı bir hacme ulaģır ve patlatma gerçekleģir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. Patlatmalarda denetimden geçmiģ (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsül kullanılacağını, patlatmalar belirtilen gün ve saatler içerisinde yapılacağını ve patlatma yapılacağı gün, tarih ve saat ilgili köy ve ilçe yetkililerine ve muhtarlığa bildirileceğini, gündüz saatleri dıģında ve hafta sonları kesinlikle patlatma yapılmayacağını iģletme sahibi taahhüt etmektedir. ĠĢletmede araç ve iģ makinelerinde motorin kullanılacaktır. ĠĢ makineleri ve araçlar için kullanılacak akaryakıt en yakın akaryakıt istasyonundan temin edilecektir. Patlatmalarda denetimden geçmiģ (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsül kullanılacağını, patlatmalar belirtilen gün ve saatler içerisinde yapılacağını ve patlatma yapılacağı gün, tarih ve saat ilgili köy ve ilçe yetkililerine ve muhtarlığa bildirileceğini, gündüz saatleri dıģında ve hafta sonları kesinlikle patlatma yapılmayacağını iģletme sahibi taahhüt etmektedir Proje Kapsamındaki UlaĢım Planı (UlaĢım Güzergâhı, Güzergâh Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar Ġçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, YerleĢim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması DüĢünülen Tamir, Bakım ve ĠyileĢtirme ÇalıĢmaları vb.) Ruhsat sahası içinde ÇED izin alanlarını birbirine ve Ģantiye alanına baglayan ocak içi yollar mevcuttur. Bu yollarda cevher tasıyacak kamyonların geçebilecegi sekilde 29

30 düzenlenecektir. Galerilerde üretilecek olan bakır galeri ağızlarında bulunacak olan stok sahasına taģınacak ve buradan da kamyonlarla serbest piyasaya verilecektir. Çıkarılacak olan bakır cevheri herhangi bir zenginlestirme islemine tabii tutulmayacaktır. Bakırın tasınması esnasında ocak içi yollar kullanılacaktır. Kullanılacak yolların bozulması durumunda bu yollar sirketin kendi imkânları ile iyileģtirilecektir. Planlı ve güvenli bir çalısmanın yapılabilmesi için sirket yol çalısmalarına özen gösterecektir. Proje konusu poligon alanlarına kadar mevcut yol ve köy yolları bulunmakta olup sahaya ulaģım için bu yollar kullanılacaktır. Bakırın satılması faaliyetleri sırasında ise mevcut yollar ve köy yolları kullanılacaktır. Projede yol kullanımı ile ilgili olarak ilgili kurumlardan izin alınacağını iģletme sahibi taahhüt etmektedir. Kullanılacak olan köy yollarının çalıģmalardan veya iģ makinelerinden zarar görmesi halinde köy yollarının eski durumuna getirileceğini, zararların iģletme sahibi tarafından karģılanacağını iģletme sahibi taahhüt etmektedir. Proje kapsamında üretim faaliyetleri sırasında kullanılacak olan mevcut yollar ve köy yolları trafik yoğunluğu açısından değerlendirildiğinde yoğunluğun fazla olmadığı bir güzergâhtır. Faaliyet sırasında çalıģacak iģçilerin büyük bir kısmı civar yerleģimlerden temin edileceğinden servis saatlerinde ana ulaģım yollarındaki trafik yoğunluğuna olumsuz bir katkı söz konusu olmayacaktır. Bakır madeninin taģınması sırasında sürücülerin hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Ayrıca taģıma iģlemi gündüz 08 ile 20 saatleri arasında yapılacaktır. Nakliye sırasında Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Nakliye sırasında kamyonların üzeri branda ile kapatılarak toz oluģumu da engellenecektir. Kamyonların devrilmemesi için kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aģırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyetten kaynaklı yollarda herhangi birbozulma olması durumda faaliyet sahibi tarafından bakım, onarım ve iyileģtirmeler yapılacaktır. Proje kapsamında yol yapılması düģünülürse yapılacak yollar yamaçlardan aģağı toprak kaydırmayacak Ģekilde ekskavatörle yapılacaktır. Ayrıca kullanılacak olan orman yollarının bakım ve onarımının yapılacağını iģletme sahibi taahhüt etmektedir. 30

31 Yüzeysel su kaynakları üzerinden yol geçisi saglanması durumunda DSI 6. Bölge Müdürlügü görüģü dogrultusunda geçiģ saglanacaktır. BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Sektörler) Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını OluĢturan BaĢlıca Feke, ağırlıklı olarak geçimini tarım ve hayvancılık ile sağlayan bir ilçedir. Ġlçede bulunan tarım alanlarına bakıldığında yaklaģık 90 bin dekarlık bir alanda tarımsal faaliyetlerin yürütüldüğü görülmektedir. Ġlçede ciddi bir sulama sıkıntısı yaģandığından sulu tarım imkânları fazla bulunmamaktadır. Çok ciddi sulama ve toprak düzenlemesi altyapı çalıģmalarına ihtiyaç bulunmaktadır. Feke nin arazisi genel olarak engebeli ve eğimlidir. Bu yüzden de tarımsal üretime uygun arazinin az olduğu düģünülür. Ancak eğimli arazilerin küçük bazı düzenlemeler ve düzeltmeler ile tarıma uygun hala getirilmesi mümkündür. Seki suretinde tarım arazisi üretmek mümkün görünmektedir. Feke, soğansı yumru kök sebzelerde 20 tonluk üretim yapmakta ve bayır turpunda Adana üretiminin %37,50 sini gerçekleģtirmektedir. Ancak, tonaj bakımından düģük olduğundan ilçe için tarımsal değer yaratacak düzeyde kök sebze üretimi gerçekleģtirilememektedir. C vitamini, kalsiyum, potasyum ve demir kaynağı turp, cildi güzelleģtirip, bağıģıklık sistemini güçlendirmesinin yanı sıra çok sayıda hastalığa doğal Ģifa kaynağı olarak gösterilen turp mide ve bağırsağı çalıģtıran, sindirimi kolaylaģtıran, öksürüğe, romatizmaya ve damar sertliğine iyi gelen bir sebzedir. Turpun yetiģebildiği bölgede havucun da yetiģmesi mümkündür. Adana Ģalgam üretiminin en önemli merkezidir. ġalgamın hammaddesi olan havucun bölge dıģından getirilmesi ve bölge dıģına para çıkıģına yol açmasının önlenmesi açısından havuç üretimin Feke yöresinde yaygınlaģtırılmasında yarar mülahaza edilmektedir. 31

32 Dağılımı) Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfusun YaĢ Sınıflarına Göre Proje alanı Adana Ġli sınırları içerisindedir TÜĠK verilerine göre Adana nın nüfusu kiģidir. Yöreye ait kadın-erkek nüfus bilgileri aģağıda verilmiģtir. Tablo 10. Ġl, Ġlçe Nüfusu Toplam Adana Erkek Kadın Toplam Feke Erkek Kadın Kaynak: TÜĠK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2013 Tablo 11. Ġlçe, YaĢ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Ġl Ġlçe YaĢ Grubu Toplam Erkek Kadın Adana Feke Toplam Sağlık Bölgede herhangi bir endemik hastalık mevcut değildir Ġnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Maden ocağında patlatma, sökme, yükleme, taģıma, boģaltma faaliyetleri yapılacaktır. Bu faaliyetler insan sağlığını hastalık olarak değil de iģ kazası (düģme, 32