Karşıyaka İlçe Raporu

Transkript

1 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Mayıs, 2013

2 Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 65,7 km 2 Nüfus, ADNKS, 2012: kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: kişi Şehirleşme Oranı, 2012: % 99 İl merkezine uzaklığı : 20 km Coğrafi konumu: Doğusunda Bornova, güneyinde İzmir Körfezi, batısında Çiğli ve kuzeyinde Menemen bulunmaktadır yılı ADNKS verilerine göre, İzmir de en fazla nüfusu barındıran ilçeler Karabağlar, Buca, Bornova ve Konak tır. Karşıyaka bu ilçelerin ardından en fazla nüfusa sahip beşinci ilçe konumundadır. Bununla birlikte ilçenin nüfus artış hızı (%0 9,82), İzmir (%0 10,09) ve Türkiye (%0 12,01) ortalamalarının gerisindedir. Diğer merkez ilçeler ile karşılaştırıldığında ise Karşıyaka nüfus artış hızı en yüksek 5. ilçedir. İlçede ikamet edenlerin nüfusa kayıtlı olunan il dağılımı verilerine göre, ilçe nüfusunun %42 si İzmir de, %6 sı Manisa da nüfusa kayıtlıdır. Nüfusa Kayıtlı Olunan İle Göre Nüfus, Karşıyaka, 2012 Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) Karşıyaka da medyan yaş (38,8) Türkiye (30,1) ve İzmir ortalamalarının üzerindedir. Bu veri ile Karşıyaka, İzmir de en yüksek medyan yaşa sahip 4. ilçe konumundadır. Başka bir ifadeyle Karşıyaka, İzmir de yaşlı nüfusun en yoğun olduğu ilçeler arasında yer almaktadır.

3 Karşıyaka nın yılları arasında yaş grubuna göre nüfus dinamiklerinin değişimini gösteren projeksiyon tablosu aşağıdaki gibidir. Karşıyaka Nüfus Projeksiyonu, Yaş Grubu Toplam Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 Karşıyaka ya ilişkin nüfus projeksiyonları incelendiğinde; Türkiye genelinde olan ve İzmir özelinde daha belirgin olarak kaydedilen nüfusun yaşlanma eğilimi Karşıyaka ilçesinde de görülmektedir yılında 2011 yılına göre; Karşıyaka da toplam nüfusun düzeyinde artış kaydetmesi ve yaş grupları arasında önemli değişiklikler olması öngörülmektedir. Bu çerçevede,

4 döneminde 0-39 yaş grubundaki nüfusun %13,5 düzeyinde azalması, buna karşın 40 ve üzeri yaş grubundaki nüfusun ise %17,5 düzeyinde artması beklenmektedir. İlçenin 2011 yılı ve 2023 yılı projeksiyonuna ilişkin nüfus piramitleri aşağıdaki gibidir. Karşıyaka Nüfus Piramitleri Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 Eğitim Karşıyaka ya ilişkin ilçe bazında erişilebilen önemli eğitim göstergeleri aşağıdaki tablolarda gösterilmektedir. İlçe adı Derslik Başına Öğrenci Sayıları, Karşıyaka-İzmir ( ) İlkokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Genel lise derslik başına düşen öğrenci sayısı Meslek lisesi derslik başına düşen öğrenci sayısı Karşıyaka İzmir Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Karşıyaka da derslik başına öğrenci sayısının İzmir ortalamalarına yakın olduğu görülmektedir. Benzer durum okullaşma oranları için de söz konusudur. İzmir için öncelikli eğitim konularından biri olan okul öncesi eğitim açısından değerlendirildiğinde ise 3-5 yaş grubu okullaşma düzeyi açısından Karşıyaka nın İzmir genelinden daha olumlu bir tablo sunduğu görülmektedir. İlçe adı Eğitim Dönemi Okullaşma Oranları (%) Okul öncesi (3-5 yaş) (net) İlköğretim (6-13 yaş) (net) Ortaöğretim (genel-meslek lisesi, brüt) Karşıyaka 53,22 99,01 94,52 İzmir 48,85 102,88 104,68 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013

5 Karşıyaka İzmir in eğitim göstergeleri olumlu ilçeleri arasında yer almaktadır. 15 ve üzeri yaş grubundaki ilçe sakinlerinin % 60 ı lise ve dengi okullardan mezun veya daha yüksek eğitim düzeyine sahiptir. 15+ Yaş Nüfusunun Eğitim Durumuna Göre Dağılımı, Karşıyaka 2012 Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) 15 ve üzeri yaşta okuma yazma bilmeyen oranı açısından İzmir %2,4 oranı ile %5,08 oranına sahip olan Türkiye den daha iyi durumdadır. Karşıyaka ise %1,06 düzeyindeki okuma yazma bilmeyen oranı ile Çeşme nin (%0,80) ardından İzmir in okuryazarlık düzeyi en yüksek ilçesidir. İlçelere Göre 15+ Yaş Okuma Yazma Bilmeyen Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK,2013

6 İzmir İlçeleri Yükseköğretim ve Üstü Okul Mezunu Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, 2013 Yükseköğrenim ve üstü okul mezunu oranı açısından İzmir %14,81 oranı ile yine Türkiye genelinden (%11,77) daha iyi göstergelere sahiptir. Karşıyaka ise bu anlamda İzmir in en dikkat çeken ilçesidir. İlçe de yaşayanların %30,67 si, neredeyse üçte biri, yüksek öğretim ve üzeri eğitim düzeyine sahiptir. Gerçekleştirilen ilçe toplantısında ilçenin gerek ortaöğretim, gerekse yükseköğretim seviyesindeki öğrencilere yönelik yurt ve barınma tesislerine büyük ihtiyaç olduğu belirlenmiş, ilçedeki ortaöğretim kurumlarının yüksek başarısı nedeniyle tercih edilir kurumlar olduğu, ancak barınma olanağı olmayan öğrenciler için şu an ilçede yalnızca ilçe belediyesine ait 50 öğrenci kapasiteli bir tesis olduğu ve bunun çok yetersiz olduğu belirtilmiştir. de beraberinde getirebileceği belirtilmiştir. Tarım Karşıyaka da dekar tarımsal alan ve oldukça sınırlı düzeyde tarımsal üretim bulunmaktadır. Ağırlıklı olarak meyve sebze üretimi yapılan ilçede yağ yapımına yönelik zeytin, (satsuma) mandalina, erik, armut, domates ve arpa yetiştirilmektedir. Karşıyaka da sınırlı düzeyde hayvancılık faaliyeti gerçekleştirilmektedir yılı TÜİK verilerine göre, ilçe büyükbaş ve daha fazla küçükbaş hayvan varlığına sahiptir. Aynı verilere göre ilçede koyun ve keçiden toplam 292 ton süt elde edilmiştir. İlçeye bağlı iki köyde ise arıcılık faaliyetinde bulunulmaktadır. Bu ilçelerde toplam kovandan 36 ton bal üretilmiştir.

7 Karşıyaka Hayvan Varlığı ile Süt ve Bal Üretimi, Hayvan/Kov an sayısı Üretilen Süt/Bal (ton) Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) Kültür Karşıyaka ve Bayraklı ilçelerinde 1 toplam 197 taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır. Karşıyaka da öne çıkan taşınmaz kültür varlıkları şunlardır: Bayraklı Höyüğü (Smyrna Antik Kenti), Kale Kalıntıları, Tantalos Kral Mezarı. Aynı bölgede 7 si arkeolojik, 3 ü doğal olmak üzere 10 sit alanı bulunmaktadır. İzmir de Konak tan (9) sonra sınırları dahilinde en fazla müze barındıran ilçe Karşıyaka dır. İlçede bulunan 3 müze; Bahçeşehir Koleji Bilim Müzesi, Hamza Rüstem Fotoğraf Evi ve Latife Hanım Köşkü dür. Benzer olarak İzmir de bulunan 70 kütüphaneden 10 una ev sahipliği yapan Konak tan sonra en çok sayıda kütüphane de yine Karşıyaka da (6) bulunmaktadır. Karşıyaka da çok sayıda kültürel etkinlik düzenlenmektedir. Spor, edebiyat, sanat alanlarında geniş bir yelpazeye yayılan etkinlikler aşağıda sıralanmaktadır. Karışıyaka da düzenlenen kültür etkinlikleri Etkinlik Adı Düzenleyen Kuruluş Tarih Kaç Yıldır Düzenlendiği Karşıyaka Festivali 1-9 Eylül 7 Uluslararası Dans Festivali WDC Dünya Latin Dansları Karşıyaka Belediyesi Eylül 16 Yarışması Karşıyaka Çiçek Festivali Mayıs 11 Uluslararası Karşıyaka Çocuk Karşıyaka Belediyesi - İlçe Milli Şenliği Eğitim Müdürlüğü Nisan 17 Amatör Belediye Tiyatroları Buluşması Kasım Hafta - Cahit Atay Liselerarası Tiyatro Karşıyaka Belediyesi 20 Mayıs-10 Şenliği Haziran 21 Karşıyaka Şenliği Eylül 16 1 İZKA-Yaşar Üniversitesi, Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2012, s.67. erişim: Raporda anılan ilçelere ilişkin taşınmaz kültür varlığı bilgisi ayrı ayrı verilmediğinden burada da toplam sayı verilmiştir.

8 Karşıyaka Spor Şenliği 2-7 Mayıs 2 Can Dostum Şenliği Ekim 3 Uluslararası Dans Yarışması - - En Güzel Bahçe, Balkon ve Apartman Bahçesi Yarışması 11 Mayıs Zeytinyağlı Yemek Yarışması 2 - Çevre Ödülleri Yarışması - 5 Haziran Dinçer Sezgin Öykü Yarışması 3 Şubat Geri Dönüşüm Tasarım Yarışması 2 Kasım Karşıyaka Belediyesi Ege Karşıyaka nın Bir Başka Yüzü Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Ulusal Fotoğrafçılık Yarışması Derneği Türkiye Fotoğraf 3 Ekim - Kasım Sanatı Federasyonu Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013 Karşıyaka da sivil toplum yaşamının da hareketli olduğu belirtilebilir. İlçede 386 faal dernek ve 9 faal vakıf bulunmaktadır. İlçedeki derneklerin 305 i kültür ve sanatla ilgili olarak faaliyet göstermektedir. Turizm Karşıyaka turistik tesis potansiyeli güçlü ilçeler arasında yer almamaktadır. İlçede biri turizm yatırım belgeli, diğeri turizm işletme belgeli olmak üzere sadece iki tesis bulunmaktadır. Gerçekleştirilen ilçe toplantısında Karşıyaka Çarşısı'nın bir tür kentsel çekim merkezi olduğu, mevcut tabloya ek olarak Pazar günü hizmet vermek gibi bazı yeni düzenlemeler ve kent mobilyası gibi tedbirlerle bu çekim merkezinin ilçe ekonomisindeki yerinin artırılmasının olası olduğu belirtilmiştir. Sağlık Karşıyaka da sağlık kurumları açısından önemli bir yetersizlik dikkat çekmemektedir. İlçede biri Sağlık Bakanlığına biri Başkent Üniversitesine bağlı ve ikisi özel 4 hastane bulunmaktadır. İlçe Hastane Adı Kurum Türü Yatak Sayısı KARŞIYAKA İZMİR KARŞIYAKA DEVLET HASTANESİ Sağlık Bakanlığı 254 KARŞIYAKA ÖZEL KARŞIYAKA GÖZ HASTANESİ Özel 10 KARŞIYAKA ÖZEL MEDİCAL PARK İZMİR HASTANESİ Özel 244 KARŞIYAKA İZMİR BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ZÜBEYDE HANIM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA Mrkz. Üniversite 18

9 Hastanelerin yanı sıra ilçede 132 aile hekimi ve 29 aile sağlık merkezi ile grafikte belirtildiği miktarda özel muayenehane ve poliklinik de hizmet sunmaktadır. 1 Sağlık Evi Aile Hekimliği Birimi 68 Aile Sağlık Merkezi Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi Özel Poliklinik Özel Tıp Merkezi Dal Merkezi Hekim Muayenehanesi Diş Hekimi Muayenehanesi Madencilik Metalik madenler bakımından İzmir deki en önemli maden, altın cevherleşmeleridir. Karşıyaka ilçesinde potansiyel altın sahaları bulunmaktadır. Karşıyaka da Maden Varlığının Dağılımı ve Niteliği Bulunduğu Yer Cinsi Tenör ve Kalite Rezerv Karşıyaka- Arapdağ- Altıntepe Karşıyaka- Arapdağ- Çilektepe Karşıyaka-Örnek Köyü-Koca Dere Sanayi Altın Altın 3.38 gr/ton Au 42.8 gr/ton Ag 1.3 gr/ton 154,783 gör, 202,461 muh, müm. 352,625 gör, 1,048,580 muh, 1,717,508 müm. Kum-Çakıl Stabilize malzeme 600,000 m 3 muh. Kaynak: İzmir İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması, yılı SGK verileri temel alınarak yapılan hesaplamalara göre İzmir imalat sanayinde istihdam açısından yoğunluk gösteren ilçeler Gaziemir, Kemalpaşa, Torbalı, Aliağa, Karşıyaka, Bornova, Buca, Konak, Çiğli dir 2. Karşıyaka daki sanayi istihdamı yoğunluğu alt sektörler detayında incelendiğinde, tıbbi aletler ve hassas optik aletler sektörü öne çıkmaktadır. Sektörde en yüksek yoğunlaşma Karabağlar da 2 Bir sektörün yoğunlaşma katsayısının 1 den büyük olması prensipte sektörün yerelde tüketilenden daha fazla ürettiğini ve bölge dışına ürettiği mal ve hizmetleri ihraç ettiğini göstermektedir.

10 görülürken onu Bornova, Çiğli, Karşıyaka, Konak, Menemen, Tire ve Torbalı ilçeleri takip etmektedir. Yoğunlaşma katsayısının yanında üç yıldız analizleri de dikkate alınarak yapılan çalışmalarda kümelenme potansiyelinin yüksek olduğu belirlenen Gıda ürünleri ve içecek imalatı sektörünün yoğun olduğu ilçelerden biri Karşıyaka dır. Ancak, dönemindeki değişimde sektörün merkez ilçelerdeki yoğunlaşmasında bir azalma yaşanırken; Menemen, Kemalpaşa, Torbalı ve Ödemiş te ise yoğunlaşmanın arttığı görülmektedir. Genel makine ve teçhizat imalatı sektörü, Karşıyaka da yoğunlaşma gösteren bir diğer sektördür. İlçede sektördeki yoğunlaşma düzeyi artış eğilimi göstermektedir. Çevre 2011 yılı itibariyle İzmir de bulunan 8 adet transfer istasyonundan biri Karşıyaka da bulunmaktadır. Aynı zamanda, ildeki 7 adet hava ölçüm istasyonundan biri de ilçededir. Bankacılık Bankacılık hizmetlerine erişim imkanına yönelik olarak gerek yurttaşlar gerekse işyerleri açısından en temel gösterge banka şube sayılarıdır. İzmir ilçelerinde bulunan banka şubesi sayıları incelendiğinde, 2011 yılı itibariyle en fazla banka şubesine sahip ilçelerin Konak, Bornova ve Karşıyaka olduğu görülmektedir. Bu dönemde Karşıyaka da 73 banka şubesi bulunmaktadır. Karşıyaka da Banka Şube Sayıları, ( ) İlçe Karşıyaka İzmir Toplam Kaynak: TBB, 2012 İlçe Toplantısı Esnasında Elde Edilen Görüşler: Avantajlar; Kültürel zenginliklerinin olması, Sağlık hizmetlerine erişimin etkin olması, İşsizlik oranının düşük olması Sorunlar; Şehir içi ulaşımda deniz yolların daha aktif kullanılmaması, Yaş gruplarına özel spor alanlarının branş ve miktar açısından yetersizliği, Körfezin temizlenerek turizme katkı sağlayamaması, İlçede üniversitenin olmaması, Otopark problemi olması, Kültür ve sosyal faaliyet alanları eksik olması,

11 KARŞIYAKA TOPLANTI KATILIMCI LİSTESİ No Ad Soyad Kurum 1 GÜLAY AKSOY KARŞIYAKA SANAYİCİLERİ İŞ ADAMLARI DERNEĞİ 2 HALİM BARIŞIK KARDAK DAĞCILIK KULUBU 3 RUKİYE URGANCI KORUYUCU AİLELER DERNEĞİ 4 İNCİ DOĞANER PSİKODRAMA DERNEĞİ GENÇLİK HİZMETLERİ VE SPOR 5 FARUK GÜZELOĞLU BAŞKANLIĞI 6 ATİLA KOÇ ÇİĞLİ ESNAF ODASI 7 DİDEM YARDIMCI SYDV 8 D.YILDIRAY ÇIĞIRGAN İLÇE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 9 KATİR AKYÜN BOSTANLI İŞADAMLARI DERNEĞİ 10 M.YAVUZ PAŞA İLÇE BELEDİYESİ