T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER I. AMAÇ 2 II. KAPSAM 2 III. DAYANAK 2 IV. KISALTMALAR 2 V. TANIMLAR 2 VI. SORUMLULAR 2 VII. FAALİYET AKIŞI 2 1.ATIK YÖNETİM KOMİTESİ 2 2.ÜRETİLEN ATIK ÇEŞİTLERİ 3 3.ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRIŞTIRILMASI 6 4.ÜRETİLEN ATIK MİKTARININ AZALTILMASI 7 5.ATIKLARIN USULÜNE UYGUN OLARAK TOPLANMASI VE TAŞINMASI 7 6.ATIKLARI TAŞIMADA KULLANILACAK EKİPMAN 9 7.TOPLAMA EKİPMANININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYONU 10 8.GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARININ KULLANIMI VE ATIKLARIN DEPOLANMASI İLE İLGİLİ KURALLARI 10 9.GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYON KURALLARI LİSANSLI ATIK TAŞIYICILARINA TESLİM EDİLMESİ ATIKLARIN TOPLANMASI VE TAŞINMASINDA OLUŞABİLECEK KAZALARA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE KAZA DURUMUNDA 12 YAPILACAK İŞLEMLER 12. ATIK YÖNETİMİ SÜRECİNDE YER ALAN SORUMLULAR HER BÖLÜM İÇİN ÜRETİLEN ATIK ÇEŞİTLERİ 13 VIII. İLGİLİ DOKÜMANLAR: 13

2 I. AMAÇ: Hastanemizde üretilen tüm atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesini, kaynağında ayrı olarak toplanmasının sağlanmasını, ünite içinde taşınması, geçici depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesine yönelik prensip, politika ve programlar ile hukuki, idari ve teknik esasların belirlenerek uygulanmasına ilişkin usul ve esasların sağlanması. II. KAPSAM: Atık Yönetim Prosedürü; hastane faaliyetleri sonucu oluşan tıbbi, tehlikeli, ambalaj ve evsel nitelikli atıklar ile bu atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesine ilişkin esasları kapsamaktadır. III. DAYANAK: Çevre ve Orman Bakanlığı Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ( ), Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ( ), Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ( ), Radyoaktif Madde Kullanımına İlişkin Yönetmelik( ) IV. KISALTMALAR: V. TANIMLAR: ATIK: ihtiyaçlarımızı karşılamak üzere kullandığımız maddelerin, o an için kullanılmayan veya kullanıldıktan sonra atılan kısmıdır. ATIK YÖNETİMİ: Atığın kaynağında azaltılması, özelliğine göre ayrılması, toplanması, geçici depolanması, ara depolanması, geri kazanılması, taşınması, bertarafı ve bertaraf işlemleri sonrası kontrolü ve benzeri işlemleri içeren bir yönetim biçimidir. VI. SORUMLULAR: Bu talimatın uygulanmasından; atık üreten bölümlerdeki tüm çalışanlar, temizlik personeli, atık toplama ekibi ve tüm hastane çalışanları ile hasta, hasta yakınları ve ziyaretçileri kapsar. Denetlenmesinden ise; Atık Yönetimi Komitesi, üst yönetim sorumludur. VII. FAALİYET AKIŞI: 1. ATIK YÖNETİMİ KOMİTESİ Atık Yönetimi Ekibi aşağıdaki üyelerden oluşur: Enfeksiyon ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Mikrobiyoloji Uzmanı Hastane Müdür Yardımcısı Başhemşire Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi 1.1 ATIK TÖNETİMİ KOMİTESİ GÖREV TANIMI Hizmet Kalite Standartlarının Atık Yönetimi başlığındaki kriterlerle ilgili düzenlemeler yapmak ATIK YÖNETİMİ KOMİTESİ FAALİYET ALANLARI Üretilen atık çeşitlerini tanımlanması, Atıkların kaynağında ayrıştırılması, Üretilen atık miktarının azaltılmasını, Atıkların usulüne uygun olarak toplanmasını ve taşınmasını, Atıkları taşımada kullanılacak ekipman Toplama ekipmanının temizliğini ve dezenfeksiyonunu

3 Geçici depolama alanlarının kullanımı ve atıkların depolanması ile ilgili kuralları Geçici depolama alanları temizliği ve dezenfeksiyon kuralları Lisanslı atık taşıyıcılarına teslim edilmesi Atıkların toplanması ve taşınması sırasında oluşabilecek kazalara karşı alınacak önlemler ve kaza durumunda yapılacak işlemler Hastane çalışanlarına atık yönetimi konusunda eğitim verilmesi. 2.ÜRETİLEN ATIK ÇEŞİTLERİ 2.1.EVSEL ATIKLAR Servislerden ve idari birimlerden atılan ancak kontamine olmamış yemek atığı, temizlik sonrası çıkan atıklar, bahçe atığı vb. atıklar, 2.2.AMBALAJ ATIKLARI Tüm birimler, mutfak, ambar, atölye v.s. den kaynaklanan tekrar kullanılabilir, geri kazanılabilir kontamine olmamış kağıt, karton, mukavva, plastik, metal vb. atıklar, 2.3.TIBBİ ATIKLAR Enfekte atıklar: Servislerde hastalık etkeni bulaşmış veya bulaşması muhtemel her türlü insan doku, organ ve vücut sıvıları, idrar-gaita kapları, kan ve vücut sıvısı bulaşmış atıklar, dışkı ve bunlara bulaşmış eşyalar, izolasyondaki hastaların tüm atıkları, hastada kullanılan setler, kateterler, enjektörler (iğnesiz), kan ürünleri, Mikrobiyolojik laboratuar atıkları(kültür ve stoklar, serolojik atıklar),diyaliz atıkları(atık su ve ekipmanları), bakteri ve virüs içeren hava filtreleri vb. atıklar, Patolojik atıklar: Patoloji laboratuarı, ameliyathaneler, morg, otopsi gibi yerlerden kaynaklanan anatomik atık dokular, organ ve vücut parçaları ile ameliyat, otopsi vb. tıbbi müdahale esnasında ortaya çıkan vücut sıvıları enfeksiyöz atık torbalarında ( kırmızı) toplanır. Torba üzerine PATOLOJİK ATIK ibaresi ve atığın üretildiği birim yazılır. Kesici-delici atıklar: Batma, delme, sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek, enjektör iğnesi, iğne içeren diğer kesiciler,biopsi iğneleri, cerrahi sütür iğneleri, bistüri, lam-lamel, cam pipetler, kırılmış diğer cam vb. atıklar, Radyoaktif atıklar A) Katı Radyoaktif Atıklarla İlgili Uyulması Gereken Hususlar a) Günlük çalışmalar için kullanılacak olan katı radyoaktif atık biriktirme kabının kapağı ayak pedalı ile açılır olmalıdır, kapağın açılması ve kapanması için el kullanılmaz. Kullanılan radyoaktif maddenin yaydığı radyasyonun tipine ve enerjisine göre atık biriktirme kabının iç kısımları, kapağı ve tabanı da dahil olmak üzere kurşun ve benzeri uygun malzeme ile zırhlanmalıdır. Kabın dış yüzeyinde uluslar arası, standart radyasyon uyarı işareti bulunmalıdır. Kabın büyüklüğü ve geometrik şekli oluşan radyoaktif atığın miktarına göre lisans sahibi tarafından belirlenir. b) Radyoaktif katı atık biriktirme kabının bulunduğu ortamda, radyoaktif olmayan atıklar hiçbir şekilde radyoaktif atık biriktirme kaplarına atılmazlar. Şüphe edilen atıklar radyoaktif olarak kabul edilir. c) Biriktirme kabı dolduğunda plastik torbanın ağzı sıkı bir şekilde bağlanarak belirtilen uzun süreli atık bekletme odasına nakledilirler.

4 d) Radyoaktif atıklar içerisine tehlikeli kimyasal maddeler veya başka zehirleyici maddeler karıştırılamaz. Ancak kaçınılmaz olarak meydana gelen karışmalar etiketler üzerinde belirtilir. e) Katı radyoaktif atıklar uzun süreli bekletme depolarında plastik torbaların yüzeylerindeki radyasyon doz hızı 1 usv/ saat (1 usv /saat) değerini aşmamalıdır. Lisans sahibi bu değeri ölçebilmek üzere gerekli aletleri temin eder. f) Bu maddenin (e) bendinde belirtildiği şekilde bekletilmiş katı atık torbaları kırılmaya, delinmeye ve taşınmaya karşı dayanaklı 150 mikron kalınlığında kırmızı plastik torbalara konulur. Bu torbaların üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde uluslar arası klinik atıklar amblemi bulunur.. g) Bu madde hükümlerine göre biriktirilmiş, bekletilmiş, torbalanmış ve gerekli radyasyon ölçümleri yapılmış katı atıklar, gönderici tarafından, diğer tıbbi atıklara uygulanan işlemler çerçevesinde belediye denetimi altındaki çöp imha alanlarına gönderilirler. h) Bu atıklar belediye denetimi altındaki çöp imha alanlarında, tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliğinin altıncı bölüm hükümlerine göre işleme tabi tutulur. B) Sıvı Radyoaktif Atıklarla İlgili Uyulması Gereken Hususlar Hastane sıvı radyoaktif atıklarını atık su sistemine bırakmadan önce aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadır. Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde verilen sınırlar çerçevesinde sıvı atıklar, ünite içerisinde belirlenen ve altında (T) dirsek olmayan bir lavabodan kanalizasyon sistemine su ile seyreltilerek bırakılır. Bu lavaboda radyoaktif olmayan çalışmalar yürütülmez. C)ATIK TOPLAMA ŞEMASI RADYOAKTİF MADDE HASTAYA UYGULAMA ARA BEKLEME ODASI GÜN SONUNDA ARTAN SIVI RADYOAKTİF MADDE KURŞUN BEKLEME DOLABI ENJEKTÖR VS. KATI ATIK KURŞUN BEKLEME DOLABI ATIK DEPOSU (BEKLEME SÜRECİ) ÇEKİM SIVI LAVABOYA FLAKON TIBBİ ATIK

5 2.4.TEHLİKELİ ATIKLAR Genotoksik atıklar, farmasötik atıklar, ağır metal içeren atıklar, kimyasal atıklar ve basınçlı kaplar diğer atıklardan ayrı olarak toplanırlar. Bu atıkların bertarafı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre yapılır. Farmasötik Atık: Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı bozulmuş, dökülmüş ve kontamine olmuş ilaçlar, aşılar, serumlar ve diğer farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış eldivenler, hortumlar, şişeler ve kutuları, Genotoksik Atık: Hücre DNA sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen veya insan veya hayvanda düşüğe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik (antineoplastik) ürünleri Kimyasal Atık: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan ve insan ve çevre sağlığı için çeşitli etkilerle zararlı olabilen kimyasal maddelerin gaz, katı veya sıvı atıkları, Ağır Metal İçeren Atıklar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan tansiyon ölçme aleti ve radyasyondan korunma amaçlı paneller gibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde bulunan civa, kadmiyum, kurşun içeren atıkları, Basınçlı Kaplar: Ünitelerde tedavi, tanı veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan gazları içinde bulunduran silindirleri, kartuşları ve kutuları,(hidrojen peroksit kasetleri) Bu grupta yer alan kimyasal atıklar, toksik, korozif (ph<2 ve ph>12), yanıcı ve reaktif (su ile reaksiyon verebilen, şoklara hassas) özelliklerden en az birine sahip olmaları durumunda tehlikeli atık olarak kabul edilirler. Bu özelliklerden hiçbirine sahip olmayan tehlikesiz kimyasal atıklardan katı olanlar evsel atıklar ile birlikte toplanırlar, sıvı olanlar ise kanalizasyon sistemi ile uzaklaştırılırlar Hastanemizde Üretilen Tehlikeli Atıklar Tehlikeli Atık Envanterinde geçen atıklar 3.ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRIŞTIRILMASI Her atık kendine özgü ayrılmış atık torbası ve kovasına atılmalıdır. Evsel Atıklar SİYAH renkli plastik torbalarda ve bu atıklar için ayrılmış çöp kovalarında toplanır. Ambalaj Atıkları kontamine olmamaları şartıyla MAVİ renkli plastik torbalarda ve bu atıklar için ayrılmış çöp kovalarında, kağıt atıklar KAĞIT ATIK KUMBARALARINDA toplanır. Enfekte atıklar yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DİKKAT TIBBİ ATIK ibaresini taşıyan KIRMIZI renkli plastik torbalarda ve bu atıklar için ayrılmış kapaklı çöp kovalarında toplanır, torba üzerine atığın üretildiği birim yazılır. Kontamine laboratuar atıkları ve kliniklerde kullanılmayan kan ürünleri Mikrobiyoloji Laboratuarı Sterilizasyon ünitesinde haftada bir gün yakılarak tıbbi atık olarak uzaklaştırılır. Delici-Kesici Atıklar: diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak, delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez, sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK ibaresi taşıyan plastik SARI kutularda toplanır. Bu biriktirme kapları dolunca, ağızları kapatılır ve kırmızı plastik torbalara atılır. Kesici-delici atık kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıştırılmaz, açılmaz, boşaltılmaz ve geri kazanılmaz.

6 Enfekte atıklar hiçbir suretle evsel, ambalaj ve tehlikeli atıklarla karıştırılmamalıdır. Tehlikeli Atıklar firma tarafından sağlanan kilitlenebilir bidonlarda saklanmalı, bidonların üzerine atığın cinsi ve kodu etikete yazılarak asılmalı ve kesinlikle diğer atıklarla karıştırılmamalıdır. Tehlikeli atıklar kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmaz, doğrudan havaya verilmez, düşük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel ve tıbbi atıklarla karıştırılmaz ve depolanarak bertaraf edilmez. 4.ÜRETİLEN ATIK MİKTARININ AZALTILMASI 4.1.Evsel Atıkların Azaltılması: Evsel atıklar diğer(ambalaj, enfekte, tehlikeli) atıklardan ayrı siyah torbalarda biriktirilmeli ve diğer atıklardan ayrı tekerlekli konteynerlerde evsel atık deposuna ulaştırılmalıdır. Kliniklerin mutfak bölümlerinde ve yemekhanelerde evsel atık ve ambalaj atık kovaları birlikte bulunmalıdır Ambalaj Atıkların Azaltılması: Ambalaj atıkları diğer (evsel, enfekte, tehlikeli) atıklarından ayrı mavi renkli torbalarda biriktirilmeli ve diğer atıklardan ayrı tekerlekli konteynerlerde ambalaj atık deposuna ulaştırılmalıdır Enfekte Atıkların Azaltılması: Enfekte atıklar diğer(evse, ambalaj, tehlikeli) atıklardan ayrı kırmızı rekli torbalarda biriktirilmeli ve turuncu renkli konteynerlerde tıbbi atık deposuna ulaştırılmalıdır. Tıbbi malzemelerin ambalajları, ilaç kutuları vb. kontamine olmamak şartıyla, mavi plastik torbalarda veya kağıt kumbaralarda biriktirilir. Kullanılmış serum şişeleri toplanmadan önce, uçlarındaki lastik, hortum, iğne gibi hasta ile temas eden kontamine olmuş materyallerden ayrılır. MAVİ renkli plastik torbalara konularak ayrıştırılır. Cam malzemeler ile birlikte CAM KUMBARALARINDA biriktirilir Tehlikeli Atıkların Azaltılması: Tehlikeli atıklar diğer atıklarla karıştırılmadan, firma tarafından teslim edilen bidonlarda biriktirilmelidir. Kullanım süresi dolmuş ilaçlar ihale sürecinde firmalara konulan şart gereği yeniden aynı ilaç firmasına iade edilmeli, Piller pil atık kutusunda biriktirilmeli, 4.5.Üretilen atıkların kaynağında en aza indirilmesi için, çalışan personele Atık Yönetimi konulu hizmet içi eğitimler Atık Yönetim Komitesi tarafından düzenli olarak verilmelidir. 5.ATIKLARIN USULUNE UYGUN OLARAK TOPLANMASI VE TAŞINMASI 5.1.Evsel nitelikli atıklar; birim içinde günde en az 2 kez, saatlerinde toplanır, bu saatler dışında torbaların dolması halinde, torbalar kovalardan alınıp servis sorumlu hemşiresinin belirlediği uygun bir yerde muhafaza edilir, kesinlikle atık deposuna götürülmez. Muhafaza edilemeyecek kadar biriktiyse atık toplama elemanına haber verilir.

7 5.2.Ambalaj atıkları; ¾ doluluk oranına ulaşınca toplanıp uygun bir yerde (birimin fiziki koşullarına göre sorumlunun belirlediği yer) bekletilir, geçici depoya ve cam kumbarasına günde en az 2 kez saatlerinde, atık toplama ekip elemanları tarafından taşınır Tıbbi atık torbaları ¾ doluluk oranına ulaşınca toplanıp uygun bir yerde (birimin fiziki koşullarına göre sorumlunun belirlediği yer) bekletilir, atık deposuna günde en az 2 kez saatlerinde, atık toplama ekip elemanları tarafından taşınır Tehlikeli Atıklar; Tehlikeli Atık Bidonları daha sonra belirlenen gün ve saatlerde toplanacaktır. Onkoloji ünitesi ve Ayaktan tedavi bölümünden kaynaklanan sitotoksik ve sitostatik ilaç atıkları ve bunlarla kontamine olmuş atıklar, kırmızı tıbbi atık torbalarına konduktan sonra tehlikeli atıkların teslim edildiği firma tarafından verilen sitotoksik atık amblemi olan kilitlenebilen bidonlara yerleştirilir. Patoloji Laboratuarından kaynaklanan ksilol, formaldehit, metil alkol vb. atıkları firma tarafından teslim edilen kimyasal sıvı atık amblemli kilitlenebilir bidonlarda biriktirilir. Amalgam atıkları Diş Ünitesinde polietilen nitelikte saklama kaplarında muhafaza edilir. Flüoresan lambalar ve hepafiltreler Atölyede tehlikeli atık firmasının teslim ettiği kilitlenebilir bidonlarda yada kendi kutusunda muhafaza edilir. Tehlikeli Madde İçeren Kartuş ve Tonerler temin edilen firmaya geri gönderilir. Piller, tüm birimlerden gelen piller başhekimlikteki ve ultrason sekreterliğinin yanındaki pil atık kutusuna atılır. Farmasötik atıklar(son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, serumlar) Eczanede özel saklama bidonunda biriktirilir. Diğer tehlikeli kimyasal sıvı atıklar firma tarafından verilen özel saklama bidonu ve kaplarında biriktirilir. Tehlikeli atıkların saklama bidonu ya da kabının üzerine atık kodu, atık adı ve içeriğini içeren ya da kimyasal sıvı atık yazılı amblem asılır. 5.5.Atıkların Birim İçinde Toplanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Atıklar toplanırken mutlaka eldiven giyilmeli, eldiven çıkartıldıktan sonra eller yıkanmalıdır. Atık toplama sırasında eldivenli ve kirli ellerle, yiyecek-içecek, asansör, kapı kolu, zil, telefon vb. yerlere dokunulmamalıdır. Tıbbi atık torbaları, en fazla ¾ oranında doldurulmalı, ağızları sıkıca bağlanıp gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanmalıdır. Bu torbalar hiçbir şekilde geri kazanılmamalı ve tekrar kullanılmamalıdır. Tıbbi atık torbalarının içeriği hiçbir suretle sıkıştırılmamalı, torbasından çıkarılmamalı, boşaltılmamalı ve başka bir kaba aktarılmamalıdır. Torba üzerine atığın üretildiği birim adı yazılmalıdır. Atıklar torbalardan kesinlikle birbirine aktarılmamalı, her defasında çöp kovasına çöpün özelliğine uygun renkte yeni torba konulmalıdır. Torbaların ağızları açılmayacak şekilde bağlanmalı yırtık veya sızıntı varsa aynı özelliklere sahip ikinci bir torbaya konulmalıdır. Torbaların üzerine servis ismi flastere/etikete yazılıp yapıştırılmalıdır. Atık torbaları toplandıktan sonra, atık toplama görevlisi gelmeden servis girişine, kapı önlerine vb. yerlere konulmamalı, birim içinde muhafaza edilmelidir Birimlerde Toplanan Atıkların Depoya Taşınması ve Muhafazası Sırasında Dikkat Edilecek Noktalar:

8 Görevli personel, tıbbi atıkları toplama işlemi sırasında özel nitelikli turuncu kıyafetini giymek, eldiven ve maske takmak zorundadır.atık toplama kıyafetleriyle sosyal ortamlarda bulunmamalıdır. Evsel ve Ambalaj atıklarını toplama esnasında temiz eldiven takmalıdır. Atıklar servislerden, günde en az 2 kez toplanıp depoya taşınmalıdır. Taşıma ile görevli personel, atıkları birim içinden kendisi alır. Yeni doğan yoğun bakım ünitesine girmez, birinim personeli atıkları kapıdan verir. Atık toplama sırasında eldivenli ve kirli ellerle, asansör, kapı kolu, zil vb. yerlere dokunulmamalıdır. Taşıma sırasında atık torbalarının ağzı kapalı olmalı, yırtık veya sızıntı varsa aynı özelliklere sahip ikinci bir torbaya konulmalıdır. 6.ATIKLARI TAŞIMADA KULLANILACAK EKİPMAN 6.1.Evsel nitelikli atıklar, eğitimli personel tarafından tıbbi, ambalaj ve tehlikeli atıklarla karıştırılmadan, tekerlekli konteynerlerde taşınır. 6.2.Ambalaj atıkları, eğitimli personel tarafından tıbbi, evsel ve tehlikeli atıklarla karıştırılmadan, tekerlekli konteynerlerde taşınır. 6.3.Tıbbi atık torbaları ünite içinde bu iş için eğitilmiş personel tarafından, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmış, yükleme-boşaltma esnasında torbaların hasarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları olmayan, yüklenmesi, boşaltılması, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay ve sadece bu iş için ayrılmış turuncu renkli araçlar ile toplanır ve taşınırlar. Tıbbi atıkların ünite içinde taşınmasında kullanılan araçların üzerlerinde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile Dikkat! Tıbbi Atık ibaresi bulunur. 6.4.Tehlikeli Atıklar üzerinde DİKKAT TEHLİKELİ ATIK ibaresi bulunan tekerlekli konteynır ile, Tehlikeli ATIK Deposuna taşınır. 7. TOPLAMA EKİPMANININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYONU Atık torbalarının konduğu kovalar haftada 1 defa, taşınan torbalarda yırtılma, patlama, sızıntı olduğu durumlarda olayın olduğu an deterjanlı suyla yıkanıp, (10 litre suya 1 klor tablet) oranında hazırlanmış dezenfektan solüsyonla dezenfekte edilir. Torbanın yırtılması ya da sızıntı nedeniyle kirlenen yüzeyler 1/10 (1 ölçü çamaşır suyu +10 ölçü su) oranında hazırlanmış dezenfektan ile temizlenmelidir. Atık taşıma konteynırları her gün düzenli olarak temizlenir ve dezenfekte edilirler. Evsel Atık ve Ambalaj atığı konteynırları deterjanlı suyla yıkanıp, (10 litre suya 1 su bardağı çamaşır suyu) oranında hazırlanmış dezenfektan solüsyonla dezenfekte edilir. Tıbbi Atık Konteynırları deterjanlı suyla silinip, (10 litre suya 3 klor tablet) oranında hazırlanmış dezenfektan solüsyonla dezenfekte edilir. Tehlikeli Atık konteyneri deterjanlı suyla silinip, durulanır. Atık toplama görevlilerinin yıkanabilen kıyafetleri haftada iki kez ve kirlendikçe çamaşırhanede yıkanmalıdır. 8. GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARININ KULLANIMI VE ATIKLARIN DEPOLANMASI İLE İLGİLİ KURALLAR Taşınan atıklar, niteliğine göre (evsel, ambalaj, tıbbi ve tehlikeli) atık deposunun uygun

9 bölmelerine yerleştirilir. 8.1.Tıbbi Atık Deposu: Tıbbi atık odasında zemine sızan sıvılar, talaş ile yoğunlaştırılarak kırmızı torbalara atılır. Deponun tabanı ve duvarları sağlam, geçirimsiz, mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kapladır. Klimasının 24 saat açık kalması sağlanmalıdır. Tıbbi atıklar 48 saatte bir hastanenin sözleşme imzaladığı tıbbi atık (sterilizasyon) firmasına teslim edilir. Depo kapıları dışarıya doğru açılır. Kapılar daima temiz ve boyanmış durumda olur. Tıbbi atıkların konulduğu bölmenin kapısı turuncu renge boyanır, üzerinde görülebilecek şekilde ve siyah renkli Uluslararası Biyotehlike amblemi ile siyah harfler ile yazılmış Dikkat! Tıbbi Atık ibaresi bulunur. Atık deposunun kapıları kullanımı dışında daima kapalı ve kilitli tutulmalı, görevli personel dışındaki kişilerin girmesi önlenmelidir. Temizlik ekipmanı, koruyucu giysiler, atık torbaları ve konteynerler geçici atık depolarına yakın yerlerde depolanırlar. 8.2.Evsel Atık Deposu Evsel nitelikli atıkların konulduğu bölmede kanalizasyona bağlı ızgaralı bir drenaj sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi için basınçlı bir su musluğu bulunur. Kapıları dışarı doğru açılır ve üzerinde EVSEL ATIK ibaresi mevcuttur. Temizlik ekipmanı, koruyucu giysiler, atık torbaları ve konteynerler geçici atık depolarına yakın yerlerde depolanırlar Ambalaj Atık Deposu Birimlerden getirilen ambalaj atıkları ambalaj atık deposuna konur, haftada iki kez firmaya teslim edilir ve depo boşaltıldıktan sonra temizliği ve dezenfeksiyonu sağlanır. Cam atıklar cam kumbaralara yerleştirilir Tehlikeli Atık Deposu Tehlikeli Atık Deposunda aydınlatma ve klima mevcut olup, zemini de sızdırmazlığı önleyecek şekilde dizayn edilmiştir. Birimlerden getirilen tehlikeli atık bidonları düzenli bir şekilde yerleştirilir. Deponun kapısı sürekli kilitli tutulmaktadır ve kapısında Dikkat! Tehlikeli Atık İbaresi mevcuttur. 9. GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYON KURALLARI 9.1. Tıbbi Atık Deposu, atıkların boşaltıldığı günlerde ( haftada 3 gün) temizlenir ve dezenfekte edilir. Tıbbi atıkların konulduğu bölmenin temizliği ve dezenfeksiyonu kuru olarak yapılır (silme yöntemiyle). Bölme atıkların boşaltılmasını müteakiben temizlenir ( haftada 3 gün), (10 Litre suya 1 litre çamaşır suyu) hazırlanan çözeltiyle dezenfekte edilir Evsel nitelikli atıkların konulduğu bölmede kanalizasyona bağlı ızgaralı bir drenaj sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi için su musluğu mevcuttur. Bölme atıkların boşaltılmasını müteakiben 10 litre suya 1 su bardağı deterjan ile temizlenir, haftada bir (10 Litre suya 2 su bardağı çamaşır suyu) ile dezenfekte edilir ve ilaçlanır Ambalaj atıklarının konulduğu bölme, atıklar teslim edildikten sonra deterjanlı suyla(10 litre suya 1 çay bardağı deterjan) silinir ve durulanır.

10 9.4.Tehlikeli atık deposu; atıklar teslim edildikten sonra deterjanlı suyla(10 litre suya 1 çay bardağı deterjan) silinir ve durulanır. 9.5.Atık deposu temizliği, atık taşımada görevli personel tarafından yapılır. 9.6.Atık Deposu temizliğini yapan personel, Atık Deposu Temizlik Çizelgesini doldurur. 10. LİSANSLI ATIK TAŞIYICILARINA TESLİM EDİLMESİ 10.1.Tıbbi Atıkların Teslimi: Tıbbi atıklar 48 saatte bir Çevre ve Orman Bakanlığı nın Ulusal Atık Taşıma formu doldurularak hastanenin sözleşme imzaladığı tıbbi atık (sterilizasyon) firmasına teslim edilir. Ulusal Atık Taşıma formu doldurulduktan sonra yeşil nüsha hastanede kalmalıdır. Atık tesise kabul edildikten sonra beyaz ve pembe nüshalar hastaneye firma tarafından iletilmelidir. Hastane yeşil nüshanın aslını, pembe ve beyazın fotokopisini İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne üst yazı ile göndermeli ve yeşil nüshanın fotokopisini, pembe ve beyaz nüshaların asıllarını 3 yıl saklamalıdır Tehlikeli Atıkların Teslimi: Tehlikeli Atıklar özel saklama bidonlarında ayda bir Çevre ve Orman Bakanlığı Ulusal Atık Taşıma formu doldurularak firmaya teslim edilir. Ulusal Atık Taşıma formu doldurulduktan sonra yeşil nüsha hastanede kalmalıdır. Atık tesise kabul edildikten sonra beyaz ve pembe nüshalar hastaneye firma tarafından iletilmelidir. Hastane yeşil nüshanın aslını, pembe ya da beyazın fotokopisini İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne üst yazı ile göndermeli ve yeşil nüshanın fotokopisini, pembe ve beyaz nüshaların asıllarını 3 yıl saklamalıdır Evsel Atıkların Teslimi: Evsel atıklar haftada yedi kez Çanakkale Belediyesine teslim edilir Ambalaj Atıklarının Teslimi: Hastanemiz ambalaj atıkları hastanenin sözleşme imzaladığı firmaya makbuz kesilerek teslim edilmektedir. Cam atıklar ise hastanenin sözleşmeli olduğu firmaya makbuz kesilerek teslim edilmektedir Yanmış Yağ Atıklarının Teslimi: Yanmış Yağ atıkları Çevre ve Orman Bakanlığı Ulusal Atık Taşıma formu doldurularak, toplayıcı lisanslı atık yağ taşıma firmasına teslim edilir. 11.ATIKLARIN TOPLANMASI VE TAŞINMASI SIRASINDA OLUŞABİLECEK KAZALARA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE KAZA DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER 11.1.Taşıma ile görevli personel, taşıma işlemi sırasında, iğne batması, yaralanma, çöplerle temas gibi olaylara maruz kalmamak için dikkatli olmalı, çizme ve özel koruyucu turuncu renkli elbise ve eldiven giymeli, maske takmalıdır. Eğer yaralandıysa yaralı bölgeyi hemen sabunlu su ile yıkayıp gerekli birimlere başvurmalıdır (Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi) Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taşınması ve geçici depolanması sırasında oluşabilecek yaralanmala hastanemiz Çalışan Güvenliği Komitesine bildirilir. Çalışan Güvenliği Komitesi

11 yaralanmaya maruz kalan kişiyi tetkik ve tedavilerinin yapılması konusunda yönlendirir ve takibini sağlar Tehlikeli atıkların ünite içi taşınması ve geçici depolanması sırasında oluşabilecek kazaların önlenmesi için Tehlikeli atıkların toplanması ve taşınması sırasında eldiven, maske ve gözlük takılmalı, koruyucu giysi giyilmelidir. Yaralanma meydana geldi ise hastanemiz Çalışan Güvenliği ve Atık Yönetimi Komitesine bildirilir. 12.ATIK YÖNETİM SÜRECİNDE YER ALAN SORUMLU PERSONEL 12.1.Atıkların ( tıbbi-evsel-ambalaj-tehlikeli) toplanması ve taşınmasından, geçici atık deposunun ve taşıma araçlarının temizliğinden sorumlu personel belirlenmiş ( hastane satın almalı temizlik işleri şirketinde çalışan ve atık toplanmasından sorumlu 1 personel), gerekli eğitimleri verilmiştir. Atık taşıma personelleri ve Temizlik firma şefleri İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün atıklarla ilgili düzenlemiş olduğu sertifikalı eğitimlere katılmaları planlanmaktadır Atıkların ünite içinde toplanması, geçici depolama alanlarına taşınmasının kontrolünden Atık Yönetimi Komitesi sorumludur. 13.HER BÖLÜM İÇİN ÜRETİLEN ATIK ÇEŞİTLERİ Bölüm Bazında Üretilen Atık Çeşitleri formunda belirtilmektedir. VIII. İLGİLİ DÖKÜMANLAR Doküman Adı HASTANE ATIKLARININ KONTROLÜ TALİMATI GEÇİCİ TIBBİ ATIK DEPOSU VE ÜNİTE İÇİ TIBBİ ATIK TAŞIMA ARACI VE TEMİZLİK TALİMATI ATIK YÖNETİM PLANI GEÇİCİ ATIK DEPOSU TEMİZLİK ÇİZELGESİ GEÇİCİ ATIK DEPOSU KONTROL VE TAKİP ÇİZELGESİ Doküman Kodu