OTSTK ÇOCUKLARDA KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK ANTKORLARI. Dr. Meryem Yelda TAN UZMANLIK TEZ. TEZ DANIMANI Prof. Dr. Aye AVCI
|
|
- Kelebek Akyol
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. ÇUKUROVA ÜNVERSTES TIP FAKÜLTES ÇOCUK RUH SALII VE HASTALIKLARI ANABLM DALI OTSTK ÇOCUKLARDA KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK ANTKORLARI Dr. Meryem Yelda TAN UZMANLIK TEZ TEZ DANIMANI Prof. Dr. Aye AVCI ADANA-2007
2 T.C. ÇUKUROVA ÜNVERSTES TIP FAKÜLTES ÇOCUK RUH SALII VE HASTALIKLARI ANABLM DALI OTSTK ÇOCUKLARDA KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK ANTKORLARI Dr. Meryem Yelda TAN UZMANLIK TEZ TEZ DANIMANI Prof. Dr. Aye AVCI Bu tez, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aratırma Fonu tarafından desteklenmitir. PROJE NO:TF2003BAP4 ADANA-2007
3 TEEKKÜR Bu çalımanın gerçeklemesi aamasında ve uzmanlık eitimim süresince her türlü yardımı salayan, bilgi ve deneyimlerinden yararlandıım, yakın ilgisi ve sevgisi ile her zaman desteini hissettiim Anabilim Dalı Bakanımız Prof. Dr. Aye AVCI ya, Asistanlık eitimimin ilk yıllarında olduu gibi her türlü yardım ve desteini gördüüm, bilgilerinden yararlandıım u an yurt dıından da yardımlarını sürdüren Doç. Dr. Rasim Somer DLER e. Eitimime büyük katkıları olan Erikin Psikiyatrisi Anabilim Dalı, Çocuk Nörolojisi Anabilim Dalı ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Salıı ve Hastalıkları ndaki tüm hocalarıma ve tüm çalıma arkadalarıma teekkür ederim. i
4 ÇNDEKLER Sayfa No: TEEKKÜR... i TABLO LSTES... iv EKL LSTES... v ÖZET ve ANAHTAR SÖZCÜKLER... vi ABSTRACT & KEY WORDS...vii KISALTMALAR LSTES...viii 1. GR GENEL BLGLER Tarihçe Epidemiyoloji Klinik Özellikler Balangıç Yaı Sosyal liki Sorunları letiim Sorunları Davranı Özellikleri Bilisel Geliim Etyoloji Psikodinamik ve Ailesel Etkenler Genetik Etkenler Doum Öncesi, Doum Sırası ve Doum Sonrası Risk Etkenleri Nörokimyasal Faktörler Beslenme ve Gıda Allerjisi mmünolojik Faktörler Kızamık (Rubeola) Kızamıkçık (Rubella-Alman Kızamıı) Kabakulak Elektrofizyolojik Çalımalar Nöroanatomik Çalımalar Yapısal Nörogörüntüleme Çalımaları ii
5 2.9. levsel Görüntüleme Teknikleri Ayırıcı Tanı Tedavi MATERYAL VE METOD Çalıma Grubunun Seçimi Çalımaya Alma Ölçütleri Veri Toplama Araçları ve Psikometrik ncelemeler Sosyodemografik Veri Toplama Formu Ankara Geliim Tarama Envanteri (AGTE) Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçei (ÇODÖ/CARS) Serolojik ncelemeler statistiksel Analiz BULGULAR TARTIMA SONUÇ KAYNAKLAR ÖZGEÇM iii
6 TABLO LSTES Tablo No: Sayfa No: Tablo 1: Çalımaya Alınan Grupların Sosyodemografik Özellikleri Tablo 2: Çalımaya Alınan Grupların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Tablo 3: Çalıma ve Kontrol Grubunun Annelerinin Gebelik Seyirleri Açısından Karılatırılması Tablo 4: Çalıma ve Kontrol Grubundaki Çocukların Doum Komplikasyonları Açısından Karılatılması Tablo 5: Gebelik ve Doumla lgili Dier Bilgiler Tablo 6: Konvülziyon Geçirme Açısından ki Grubun Karılatırılması Tablo 7: Çalıma Grubundaki Çocukların EEG Bulguları Tablo 8: Çalıma Grubundaki Çocukların Beyin MRG (Magnetik Rezonans Görüntüleme) Sonuçları 41 Tablo 9: Çalıma Grubundaki Çocukların Ankara Geliim Tarama Envanteri (AGTE) ne Göre % Olarak Belirlenen Geliim Geriliklerinin Deerlendirilmesi Tablo 10: Gruplarn Serum Kızamıkçık IgM ve IgG Antikor Sonuçları Tablo 11: Gruplarn Serum Kızamık IgM ve IgG Antikor Sonuçları Tablo 12: Gruplarn Serum Kabakulak IgM ve IgG Antikor Sonuçları Tablo 13: Çalıma Grubu ve MMR Aısı Ve Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Enfeksiyon Öyküsü Tablo 14: Kontrol Grubunda, MMR Aısı ve Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Enfeksiyon Öyküsü iv
7 EKL LSTES ekil No: Sayfa No: ekil 1: Çalıma grubundaki çocukların CARS la otizm düzeylerinin deerlendirilmesi ekil 2: Çalıma grubundaki çocukların ilaç kullanımının grafikle gösterilmesi v
8 ÖZET OTSTK ÇOCUKLARDA KIZAMIK, KIZAMIKÇIK VE KABAKULAK ANTKORLARI Otizm merkezi sinir sisteminin kompleks bir hastalıı olup nörolojik ve davranısal gerileme ile karakterizedir. Hastalıın temel özellikleri sosyal etkileim ve iletiimde bozulma ile sınırlı ve tekrarlayıcı ilgi ve aktivitelerdir. Hastalıın etyoloji ve patogenezi henüz tam olarak aydınlatılmamıtır.güncel olan teoriler genetik faktörler, immünolojik olaylar, viral faktörler ve aydınlatılmamı birtakım faktörleri içerir. Etyolojide rolü olabilecei öne sürülen bir faktör de MMR aısının otizmi tetikleyebilecei yönündedir. Bu çalımada bir grup otistik çocuk (grup 1) ve salıklı kontrolde (grup 2) serolojik olarak kızamık, kızamıkçık, kabakulak IgM ve IgG pozitifliini karılatırdık. Çalımamıza 41 otistik hasta (80.7±32.9 ay) ve 28 salıklı kontrol ( 77.3±29.1 ay) alınmıtır. Erkek/Kız oranı otistik grupta 35/6 iken salıklı kontrol grubunda 24/4 idi. Gruplar arasında ya ve cinsiyet açısından anlamlı bir fark yoktu. Otizm düzeyini belirlemek amacıyla ÇODÖ (Çocukluk Otizm Deerlendirme Ölçei) kullanıldı. Spesifik kızamık, kızamıkçık, kabakulak IgM, IgG antikorları ELISA yöntemi ile saptandı. Spesifik kızamık, kızamıkçık, kabakulak IgM antikorları tüm çocuklarda negatif idi. Kızamık, kızamıkçık, kabakulak IgGpozitiflii açısından da her iki grup arasında anlamlı bir fark saptanamadı (p=0,431, p=0,908, p=0,836). Sonuç olarak bu çalımada kızamık, kızamıkçık, kabakulak antikorları ile otizm arasında bir iliki saptanmamıtır. Anahtar Sözcükler: Otizm, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak. vi
9 ABSTRACT MEASLES, MUMPS, RUBELLA ANTIBODIES IN AUTISTIC CHILDREN Autism is a complex disorder of the central nervous system, manifesting both neurologic and behavioral impairments. The cardinal features of this disorder are defisits in social and communicative and stereotyped and restricted range of interests and activities. The etiology and pathogenesis of the disorder is not well known or established. Current theories include genetic factors, immune factors, viral factors, neural factors and yet other unidentified factors. One of the theories was immunizations spesifically the measles-mumps-rubella vaccine (MMR) may trigger autism. In this study, it was aimed to investigate serologically measles, mump, rubella IgM and IgG antibody positivity in a group of autistic and healty controls. 35 boys and 6 girls (total41) within an age range of 31 and 135 months (mean age 80.7±32.9) diagnosed as autism (grup 1) ; 24 boys and 4 girls (total28) within an age range of months (77.3±29.1) as healty controls (grup 2) were included in this study. Childhood Autism Rating Scale was used to assess autism severity. Spesific measles, mumps, rubella IgM and IgG antibody tests by using ELISA (Enzyme Linked Immunosorbent Assay) were performed in all children. IgM antibody were negative in all children. In group 1, 11 (%26,8) and in group 2, 10 (%35.7) children had measles IgG positivity. In group 1, 17 ( %41.5), in group 2, 12 ( %42.9) had rubella IgG positivity. In group 1, 23 (%56.1) and in group 2, 15 (%53.6) children had mumps IgG positivity. When the groups were compared with respect to measles, mumps, rubella IgG positivity there was not statistically significant difference between the groups (p= 0.431, p= 0.908, p=0.836). In conclusion according to the the present study we found no relationship between measles, mump, rubella antibodies and autism. Key Words: Autism, Measles, Mump, Rubella. vii
10 KISALTMALAR LSTES MSS 5-HT BOS HVA Pb NK MBP NAFP EEG CARS ELISA LKS MMR AD ÜD Ort SS : Merkezi Sinir Sistemi : 5-Hidroksitriptamin : Beyin- Omurilik Sıvısı : Homovalinik asit : Kurun : Natural Killer : Myelin Basic Protein : Neuron Axon Filament Protein : Elektroensefalografi : Chidhood Autism Rating Scale : Enzyme Linked Immunosorbent Assay : Landau Kleffner Syndrome : Measles, Mump, Rubella : Alt Deer : Üst Deer : Ortalama : Standart Sapma viii
11 1. GR Otizm sosyal etkileim, sözel ve sözel olmayan iletiimde bozulma, tekrarlayıcı davranılarla karakterize kompleks nörogeliimsel bozukluklardandır. Otizmin etyolojisinde rol oynayan faktörler henüz tam olarak bilnmemektedir yılında Kanner in otizmi tanımlamasından günümüze kadar herhangi bilinen bir biyolojik temel ve bu durumu kanıtlayacak biyolojik belirteç tanımlanmamıtır. Kanner balangıçta otizmi psikojenik bir bozukluk olarak ele almı, sosyal ve afektif bozukluk olarak tanımlamıtır. Bunun yanı sıra otizmin yapısal etmenlerle belirlenmi geliimsel bir bozukluk olduunu, bu çocuklarda duygusal iliki kurmada doutan gelen bir biyolojik yetersizlik olduu görüünü savunmutur. Kanner in temel olarak biyolojik bir yatkınlıktan söz etmesine ramen uzun yıllar ruhsal nedenler daha popüler olmutur yılında Kanner in otizmi tanımlamasından günümüze kadar herhangi bilinen bir biyolojik temel ve bu durumu kanıtlayacak biyolojik belirteç tanımlanmamıtır. Otizme sıklıkla zeka geriliinin elik etmesi, epileptik bozuklukların ve EEG anormalliklerinin insidansının yüksek olması, sık olarak dier tıbbi durumlarla birlikte görülmesi, genetik etyolojinin aydınlatılmaya balanması, ayrıca beyin görüntüleme, elektroensefalografik, otopsi ve nörokimyasal çalımalarda organik anormalliklerin bulunması nedeniyle daha çok biyolojik kökenli bir bozukluk olduu düünülmektedir 36,37. Etyoloji ve patogenezis henüz tam olarak bilinmemekle birlikte çeitli genetik, prenatal, erken postnatal ve biyokimyasal olaylar otizm etyopatogenezisinde suçlanmı ancak tam olarak aydınlatılamamıtır. Suçlanan faktörlerden biri de kızamık, kızamıkçık, kabakulak enfeksiyonları ve MMR aısı olmutur. Bu çalımada otizm tanısı konan 41 çocuk ve 28 salıklı kontrol serolojik olarak kızamık, kızamıkçık, kabakulak antikor pozitiflii açısından aratırılmı ve etyoloji aratırmalarına katkıda bulunulmak istenmitir. 1
12 2. GENEL BLGLER 2.1. Tarihçe u anki bilgilerimize göre daha iyi tanımlayabildiimiz, geliim düzeyinde ciddi sapmaları, alıılmadık davranıları ve aır mental retardasyonu olan küçük çocukları içeren tek tek olgu sunumları 19. yüzyılın baından beri yazılı kaynaklarda yer almaya balamıtır. O dönemden bu yana çocuklukta balayan psikiyatrik bozuklukları tanımlayan çeitli kavramlar önerilmitir 1. lk kez 1867 yılında Henry Maudsley, ciddi mental bozuklukları olan ve geliimsel süreçlerde önemli sapma, gerileme ve bozukluk olan çocuklarla ciddi bir ekilde ilgilenmitir. O dönemde bu çocuklarla ilgili tek tek olgu sunumları yapılmaktaydı. Yine ilk kez 1867 yılında Henry Maudsley tarafından bu çocuklar için Insanity of Early Life terimi kullanılmıtır 1,2. lk kez Spitzka 1883 te yayımlanan Treatment of Insanity adlı kitabında Infantil Psikozlardan, herediteye balı olan ve nadir görülen hastalıklar olarak söz etmitir. Kraepelin in dementia praecox tanımlaması, psikozların erken yataki balangıcı konusundaki ilginin artmasına yol açmıtır. De Sanctis, 1906 yılında ergenlik öncesi çocuklarda psikotik bozukluklar gözlemleyerek Dementia Preacocissima tanımını yapmıtır yılında Heller normal bir geliim döneminden sonra geliimsel gerileme gösteren çocukları tanımlamu ve Dementia infantilis tanımlamasını yapmıtır. Bu kavram DSM-IV te Dezintegratif bozukluk olarak geçmektedir. Çocukluk döneminin ciddi psikiyatrik rahatsızlıklarının erikin izofrenisiyle devamlılılıı hastalıın iddeti ile ilikilendirilmekteydi. Çocukluk izofrenisi kavramı çocukluk psikozu ile aynı anlamda kullanılır oldu 3,4, yılında ilk kez Leo Kanner tarafından 11 olgu tanımlanmı olup erken bebeklik otizmi olarak adlandırılmıtır. Bu olgular izofreniden belli çizgilerle ayrılmaktaydı. Kanner in tanımladıı bu çocuklar sosyal iliki kuramama, dili iletiim için kullanmama, ekolali, zamirleri karıtırma, amaçsız, tekrarlayan hareketler, deiiklikleri tolere edememe gibi günümüzde de ölçüt olarak kullanılan bir takım özelliklere sahiptiler. Kanner ayrıca bu çocuklarda biyolojik olarak insanlarla etkili iletiim kurmanın doutan yetersizliini ve oyun aktivitelerinde basit ve yineleyici 2
13 olduklarını vurgulamıtır. Kanner in otizm tanımlamasını çocukların alıılmadık ekilde, kendi dünyalarında (self-centered) olularını belirtmek için kullandıı, ancak izofrenideki otizm tanımını da çarıtırdıı belirtilmektedir. Kanner e göre bu çocukların ana ve babaları iyi yetimi, çok düzenli bir yaam süren, zeki, aydın ve souk kiilerdir. Kanner bu sendromun obsesyonel, souk eitim yöntemlerinin etkisiyle gelien, izofreninin en erken biçimi olduuna inanmaktaydı. Kanner in ortaya attıı bu kavramın geçerlilii ilerleyen yıllarda hastalıkla ilgili çeitli kanıtlar elde edildikten sonra salanabilmitir 5,6, yılında Asperger yeni bir kavram olan otistik psikopati kavramını gündeme getirmitir. Bu kavramı gündeme getirdiinde Kanner in bu konuyla ilgili yazılarından habersiz bulunuyordu. Bazı açılardan Kanner in tanımladıı kavrama uygun olsa da Asperger in olguları Kanner in olgularından bir takım farklılıklar göstermekteydi. Bu kavram günümüzde özellikle Avrupa literatüründe Asperger sendromu olarak geçmektedir 3,8. Bender ise Kanner in temel belirtileri olan içe kapanma, stereotipik davranı ve çok geri olan ya da hiç olmayan konumanın hiçbir hastalık antitesini tanımlamadıını, bu belirtilerin izofrenik çocukların en aır hasta olanlarında, hastalıı en erken balayanlarında olabilecei gibi organik beyin sendromu olan çocuklarda da görülebileceini ileri sürmütür. Bender e göre rijidite ve stereotipik davranılar organik beyin sendromlu çocukların tipik özelliidir, içe kapanma ise sadece daha gelimi ruhsal savunma mekanizmalarını kullanamayacak durumda olan çocuun kullandıı ilkel bir mekanizmadır. Bu iki karıt görü yıllardan beri deiik boyutlarda sürmektedir 3, yılında Mahler Sembiyotik Psikoz ve Rank 1949 da, Atipik Çocuk kavramlarını ileri sürmülerdir. Bir süre tanısal sınıflandırmada karııklık yaanmı ve bütün bu tanılar Çocukluk izofrenisi balıı altında toplanmıtır 2,3,10. Otizm terimini Bleur in (1911) yetikinlerde izofreniyi tanımlamak için kullanması karııklıa neden olmutur. Bu karııklık birçok klinisyenin simbiyotik psikoz, infantil psikoz çocukluk dönemi izofrenisi, borderline psikoz gibi terimleri kullanmasına yol açmıtır. lk resmi tanı sınıflama sistemleri olan DSM-1 (1952) ve DSM-II de (1968) çocukluk psikozları için yalnızca çocukluk izofrenisi terimi kullanılmıtır. Otizmin 3
14 izofreninin erken yalarda görülen aır bir biçimi mi yoksa ayrı bir bozukluk mu olduu uzun yıllar tartımalara neden olmutur 1,2. Rutter 1968 de infantil otizmin 4 temel özelliini belirlemitir.bunlar; 1. Sosyal ilgi ve yanıtların olmayıı 2. Dil bozukluu 3. Bizar motor davranı, rijit ve sınırlı oyun özelliklerinden çok karmaık ve ritualistik ve kompulsif davranı 4. Erken balangıç (30 aydan önce) 7. Kolvin 1971 yılında yapmı olduu çalımalar sonucunda, çocukluktaki psikotik durumlar için balangıç yaı, klinik belirtiler, ve aile öyküsü ile birbirinden ayrılabilen ve erken bebeklik otizmi ve çocukluk izofrenisine karılık gelen iki sınıflandırma grubu önermitir 11. Otizmin temel niteliklerinin belirlenmesi, bu bozukluk ile nörolojik hastalıklar, zeka gerilikleri ve izofreni arasındaki ilikilerin aratırılması, otizm ve çocukluk izofrenisinin ayrı bozukluklar olduu konusundaki kanıları güçlendirmitir. Kanner in otizm ile ilgili ölçütleri ve Rutter ın bu ölçütler üzerindeki uyarlamaları temel alınarak, infantil otizm resmi sınıflandırma terimi olarak DSM-III e alınmıtır. DSM-III de Yaygın geliimsel bozukluklar ana balıı altında toplanan erken bebeklik otizmi, çocukluk balangıçlı yaygın geliimsel bozukluk ve atipik yaygın geliimsel bozukluk, sosyal ilikiler, sözel ve sözel olmayan iletiim ve davranı özelliklerini temel alan tanı gruplarıdır. Erken bebeklik otizmi ile çocukluk balangıçlı yaygın geliimsel bozukluk 30 aydan önce ya da sonra balaması ile birbirlerinden ayrılmaya çalıılmaktadır 12. Dünya Salık Örgütü nün (WHO) 1987 yılındaki tanı sınıflamasında otistik bozukluk, psikozlar balıı altında yer almaktadır. DSM-III-R (APA 1987) ve ICD-10 (WHO 1992) tanı sistemlerinde Yaygın Geliimsel Bozukluklar balıı ortak olarak yer almaktadır. DSM-IIIR de Otistik Bozukluk ve Baka Türlü Adlandırılamayan Yaygın Geliimsel Bozukluk alt balıkları ile derlenen yaygın geliimsel bozukluklar, ICD-10 da Çocukluk Otizmi, Atipik Otizm, Rett Sendromu, Çocukluk çaının baka bütünleme bozukluu, Zeka gerilii ve stereotipik hareketlerle birlikte olan aırı hareketlilik bozukluu ve Asperger Sendromu alt balıkları yer almıtır. Amerikan Psikiyatri Birliinin tanı sınıflandırmasının son ekli olan DSM-IV (APA 4
15 1994) ICD-10 la büyük parelellik göstermektedir. Bu tanı sınıflandırmasında da Otistik Bozukkluk, Rett Bozukluu, Çocukluun Dezintegratif Bozukluu, Asperger Bozukluu ve Baka Türlü AdlandırılamayanYaygın Geliimsel Bozukluk (Atipik otizmi de kapsar) alt balıkları yer almaktadır 13,14,15, Epidemiyoloji Otizm ile ilgili yapılan ilk epidemiyolojik çalımada popülasyonda otizm sıklıı 4/ olarak belirlenmitir. ngilizce olarak bu konuyla ilgili 20 den fazla çalıma yayınlanmıtır 5. Fombonne tarafından bu çalımaların tümünün gözden geçirildii yazıda prevelans 0,7-21,1/ (ortalama prevelans 5.2/10.000) olarak bildirilmitir. Bu farklılıkların olmasındaki en önemli faktör otizmin tanımlanmasındaki farklılıklardır. Tanımlamanın daha geni olması yüksek prevelansla ilikili olabilmektedir 2,5. Sendromun heterojen oluu, tanımlama ve yöntem sorunları bu alandaki sistematik aratırmaları güçletirmektedir. Otistik bozukluun çocukluk psikozları ve dier yaygın geliimsel bozukluklardan ayırımı zaman zaman oldukça güç olmaktadır. Zeka geriliklerinde de otistik belirtiler gözlenebilmektedir.sonuçlar tanı ölçütlerine ve metodolojiye göre deiebilmektedir. Nadir görülen bir bozukluk olduu için epidemiyolojik çalımalarda salıklı sonuçlar alınabilmesi (belli sayıda olgunun saptanabilmesi) için geni örneklemlerin taranması gereklidir 17,18. Otizmin modern uygarlıın hastalıı olduu, ileri teknoloji sahibi,youn corafi ve ekonomik hareketliliin olduu toplumlara özgü bir hastalık olduu belirtilmitir. Otizmin Latin Amerika, Afrika, talya, Hindistan, Ortadou, Macaristan ve Çin de çok az görüldüü öne sürülmekle birlikte tüm dünyada görüldüü bildirilmektedir. Otizmin tüm dünyadaki daılımı konusunda da çelikili bilgiler bulunmaktadır 19. Fransa da 5-9 yaları arsındaki çocuklarda 10.8/ oranı bulunmutur. Aynı çocuklara DSM-III tanı ölçütleri uygulandıında oranın 5.1/ e dütüü görülmütür. ngiltere, Danimarka, ve sveç te yapılan yaygınlık çalımalarında oran 4/ bulunmıtur 20,114. 5
16 Bazı yazarlar, çalımalarında otizmin kesin ekilde tanımlanarak dier yaygın geliimsel bozukluklardan ayrı tutulduunda 2/10.000; çok kısıtlı olarak tanımlandıında ise 4-5/ oranında rastlandıını bildirmektedirler 20,21. Yaygın olan görü, otizmin 1980 li yılların baından bu yana artma eiliminde olduudur dan bu yana yapılan 11 prevelans çalımasında yaygınlıın 7,2/ olduu gösterilmitir. Ancak bu oranın böyle yüksek olmasından otizme benzer durumların da otizm olarak deerlendirilmesi sorumlu tutulmaktadır. Ayrıca olguların hem toplum hem de salık çalıanları tarafından daha fazla tanınır olması da önemli bir etkendir. Son zamanlarda bazı çalımalarda görülme sıklıının daha yüksek olabilecei ileri sürülmektedir. Hatta bazı çalımalarda oranların 1-4/1000 gibi daha yüksek olacaı belirtilmektedir. Olguların %30 u normal zeka düzeyine sahiptir. Kız erkek oranı ise 1/4 dür. Ancak bu oran mental retardasyonun olup olmamasına balı olarak deimektedir. Orta ve aır düzeyde mental retardasyonun olduu durumlarda erkek /kız oranı 2/1 in altında iken normal zeka düzeyinde olanlarda erkek/kız oranı 6/1 in üzerinde bulunmutur Klinik Özellikler Otizm, dil geliimi, sosyal iliki, oyun ve iletiim kurmada yetersizlikle tanımlanan, yaamın erken dönemlerinde balayan ve yaam boyu süren nöropsikiyatrik bozukluk olarak tanımlanmaktadır 1. Sıklıkla zihinsel gelime geriliinin elik ettii bu bozukluk, davranı ve geliimsel özellikleriyle dier yaygın geliimsel bozukluklardan ayrılmaktadır. Sendromun daha iyi tanımlanması için fikir birlii olmakla birlikte günümüz tanı sistemleri içinde otistik bozukluk ayrı bir tanı grubu olarak yer almaktadır 2,3 Otistik Bozukluk için DSM-IV tanı ölçütleri A. En az ikisi (1) inci maddeden ve birer tanesi (2) ve (3) üncü maddelerden olmak üzere (1), (2) ve (3) üncü maddelerden toplam altı (ya da daha fazla) maddenin bulunması: 6
17 (1) Aaıdakilerden en az ikisinin varlıı ile kendini gösteren toplumsal etkileimde nitel bozulma: (a) Toplumsal etkileim salamak için yapılan el-kol hareketleri, alınan vücut konumu, takınılan yüz ifadesi, göz göze gelme gibi birçok sözel olmayan davranıta belirgin bir bozulmanın olması (b) Yaıtları ile geliimsel düzeyine uygun ilikiler gelitirememe (c) Dier insanlarla elenme, ilgilerini ya da baarılarını kendiliinden paylama arayıı içinde olmama(örn. lgilendii nesneleri göstermeme, getirmeme ya da belirtmeme) (d) Toplumsal ya da duygusal karılıklar vermeme (2) Aaıdakilerden en az birinin varlıı ile kendini gösteren iletiimde nitel bozulma: (a) Konuulan dilin geliiminde gecikme olması ya da hiç gelime olmaması( el, kol ya da yüz hareketleri gibi dier iletiim yolları ile bunun yerini tutma giriimi elik etmektedir) (b) Konuması yeterli olan kiilerde, bakaları ile söyleiyi balatma ya da sürdürmede belirgin bir bozukluun olması (c) Basmakalıp ya da yineleyici ya da özel bir dil kullanma (d) Geliim düzeyine uygun çeitli, imgesel ya da toplumsal taklitlere dayalı oyunları kendiliinden oynamama (3) Aaıdakilerden en az birini varlıı ile kendini gösteren davranı, ilgi ve etkinliklerde sınırlı, basmakalıp ve yineleyici örüntülerin olması: (a) lgilenme düzeyi ya da üzerinde odaklanma açısından olaandıı, bir ya da birden fazla basmakalıp ve sınırlı ilgi örüntüsü çerçevesinde kapanıp kalma (b) Özgül, ilevsel olmayan, alıılageldii üzere yapılan gündelik iler ya da törensel davranı biçimlerine hiç esneklik göstermeksizin sıkı sıkıya uyma (c) Basmakalıp ve yineleyici motor mannerizmler (örn. parmak ıklatma, el çırpma ya da burma ya da karmaık tüm vücut hareketleri) (d) Esyaların parçaları ile sürekli uraıp durma B. Aaıdaki alanlardan en az birinde 3 yaından önce gecikmelerin ya da olaandıı bir ilevselliin olması.(1) Toplumsal etkileim, (2) toplumsal iletiimde kullanılan dil ya da (3) sembolik ya da imgesel oyun. 7
18 C. Bu bozukluk Rett Bozukluu ya da Çocukluun Dezintegratif Bozukluu ile daha iyi açıklanamaz Balangıç Yaı Birçok olguda otizm balangıcı yaamın ilk bir veya ikinci yılında olmaktadır. Balangıç yaının bilinmesi, çocukluk izofrenisi veya dier yaygın geliimsel bozukluklardan ayırıcı tanısının yapılması için gereklidir 5. Kanner otizmin doumda ya da hemen sonra varolduunu belirtmesine ramen daha sonra yapılan çalımalarda bozukluun normal bir geliim döneminden aylar hatta bazen yıllar sonra gözlenebildiini göstermitir 23. Yaamın ilk iki yılında silik belirtiler, normal çocuk geliimi bilgilerinin azlıı, kaygı, anımsamada güçlük nedeniyle, ebeveynler tarafından atlanabilir, unutulabilir ya da yadsınabilir. Belirtiler sıklıkla 30 aydan önce balar. lk çocuk olma, ailenin ihmali, evde birden fazla dilin konuuluyor olması, nispeten zeka düzeyinin yüksek olması tanıda gecikmelere neden olabilmektedir. Dahası otistik spektrum bozukluu olan ailelerin dörtte biri öncesinde birkaç anlamlı kelime varken sonrasında bunları kaybettiklerini ve buna genellikle sosyal becerilerde kayıplarn elik ettiini belirtmektedirler 24. Günümüzde otizm prenatal dönemde balayan bir bozukluk olarak düünülmekle birlikte tanı ancak aylarda konabilmektedir. Aratırmacı ve klinisyenler otizme özgü anormal geliimin bazı göstergelerinin 30 ay öncesinde baladıında uzlamaktadırlar. Erken tanı koyma ile ilgili güçlüklerin birinci basamak salık hizmeti verenlerin sık rastlanmayan bu bozukluk hakkında yeterince bilgilendirilmemesinden ayrıca olaan geliimsel taramalarda kullanılan araçların otizme özgü ipuçlarını yakalamada yetersiz kaldıı savunulmaktadır 25, Sosyal liki Sorunları Normal geliim gösteren infantlar yaamlarının ilk aylarında dahi oldukça sosyaldirler. Sosyal iliki gelitirmeye oldukça yatkındırlar ve bu sayede dier becerilerin gelimesi için bir alt yapı oluturmaktadırlar. Otistik çocukların sosyal geliimi bir çok açıdan oldukça farklılık göstermektedir 27. 8
19 Anne ve babalardan elde edilen bilgilere göre otistik çocukların 1/3 de dil, sosyal alan ve oyun oynamadaki gerileme ortalama 21. aylarda meydana gelmektedir. ki ya civarındaki otistik çocukların çou normal çocuklardan ve dier geliimsel bozukluklardan ayırtedilebilir 28,29. Bebekliklerinde bu çocukların çounda sosyal gülümseme yoktur. Kucaa alınmaktan holanmazlar ve uygun beden duruunu göstermezler. Bebekken gülümseme ve ebeveyn kucak açtıında beklenen yakınlamayı göstermede büyük eksiklikleri vardır. Anormal göz teması sık görülen bir bulgudur. Nesnelere dorudan bakmak yerine çevresel (periferik) bakıları vardır. Oyun çaındaki çocuklar çevrelerindeki kiileri görmüyormu izlenimi verirler, kendilerine seslenildiinde sese doru dönmezler, yaıtları ile oyun oynamazlar ve tek baınalıı yelerler. lgisiz, içe çekilmi ve dier kiilerin farkında deilmi gibi görünürler. Ortak dikkat kii, infant ve nesne arasında kurulur ve dil geliimnden önce kazanılır. Baka bir kii ile ortak hedeflerde ya da etkinliklerde dikkatin azalmı olması küçük otistik çocuklarda görülen çarpıcı bir özelliktir. Bakalarının davranılarını taklit etmezler, nesneleri verme, gösterme gibi iletiim yollarını kullanmazlar. Kısaca baka insanların deiik duygu, düünce ve davranılarının olduunu anlayabilme yetisi anlamına gelen zihin kuramı otistik çocuklarda yeterince gelimemitir. Normal zeka ve dil geliimine sahip olanlarda bile sosyal farkındalık bozulmaktadır.yüksek fonksiyonlu otistik çocukların sosyal çekilmeleri okula balama çaında azalabilir. Genelde yalnızdırlar, empati yapamazlar. Geç ergenlik döneminde en sık progresyon gösteren durum arkadalık kurma arzusudur fakat yaklaımlarındaki beceriksizlik, uygunsuzluk ve dier kiilerin ilgilerine umursamazlık arkadalık gelitirmelerindeki önemli etkenlerdendir. Otistik bir kiinin evlenmesi oldukça nadirdir 30, letiim Sorunları fade edici dildeki geliimsel eksiklikler ve sapmalar daha sonra otizm tanısı alan çocukların ailelerinin bildirdii en önemli klinik özelliklerdendir.letiim sorunları sendromun temel özelliidir. Epidemiyolojik çalımalarda otistik çocukların %50 sinin konumayı birincil iletiim aracı olarak hiçbir zaman kullanmadıını ancak erken ve etkin tedavi yaklaımları ile bu oranın azalabileceini göstermektedir 32,33. Konuma 9
20 geliimi olmayan çocukların çou aır zihinsel özürlüdür.konuanlarda ise konumada birçok farklılıklar görülmektedir. Konumada stereotipik cümlelerin kullanılması ve gecikmi ekolali, söylenenleri tekrarlama (erken ekolali) sık gözlenir. Zamirlerin karıtırılması( ben yerine sen gibi), uygun tonlama ve ritm bozuklukları, melodik konuma ve kelime uydurmalar (neoloji) bulunur. Konumada sosyal içerik yoktur ve alıılmadık bir tarzdadır. Konuması daha iyi gelimi olanlarda ise tekrarlayıcı ve kendi kendine (monolog) konumadan söz edilir. çerik genellikle kelimelerin ard arda eklenmesi ile sınırlıdır 1,5. Otistik çocuklar çou seslere alıılmadık tepkiler verirler..bazı sesleri (özellikle yüksek sesler) duyduklarında elleriyle kulaklarını kapatabilirler.zaman zaman iitme sorunu varlıını düündürecek düzeyde seslere tepki vermezken, bazı seslere son derece duyarlı olabilirler. Otistik çocuklardaki bu sözel iletiim bozuklukları yanısıra sözel olmayan iletiimde de bozukluklar bulunur. letiimde kullanılan yüz ifadesi, beden dilini kullanma ve anlama, jest ve mimiklerin kullanımı yaıtları düzeyinde gelimez 1,5,23, Davranı Özellikleri Otistik çocukların cansız nesnelere inanılmaz ilgileri ve annenin sesi gibi sosyal uyaranlara olan duyarsızlıkları oldukça dikkat çekicidir. Aileler çou zaman çocuklarının saır olduundan üphe etmelerine ramen belirli konuma dıındaki (örnein elektrik süpürgesi ya da müzik sesi) seslere oldukça duyarlı olabilmektedirler. Yaamlarının ilk yıllarında normal çocuklarda gözlenen aratırıcı oyunların çou yoktur ya da çok azdır.oyuncaklarla oynamama ya da oyuncakları alıılmadık ekillerde kullanma yaygındır. Özellikle takıntılı bir biçimde oyuncakların belli bölgeleri ile oynama dikkat çekicidir. Oyunları ve etkinlikleri deimez, tekdüze ve tekrar edicidir. Cansız nesnelere balanabilirler 5. Olaandıı uralar ve sınırlı ilgi alanları ve kompulsiyonlar sık görülür.kendi çevresinde dönme, nesneleri döndürme, ellerini kanat çırpar tarzda sallama, parmak uçlarında yürüme gibi anlamsız,tekrarlayıcı, basmakalıp (stereotipik) hareketler sık görülür. Deiikliklere direnç gösterirler.yeni durumlarda panik ya da öfke nöbeti 10
21 yaayabilirler. Daha büyük çocuklarda herhangi dı uyaran olmaksızın alama ya da gülme gibi duygusal oynaklık görülebilir. Genelde duygulanımları donuktur. Otistik çocuklar kendilerine vurmak ya da kendi ellerini ısırmak gibi kendilerine yönelik saldırgan davranılar gösterebilirler. Bu davranılar zeka gerilii olanlarda daha sık gözlenirken normal zeka düzeyine sahip çocuklarda da gözlenebilir 28, Bilisel Geliim Kanner otistik çocukların görünümleri ve zeka testlerinin belli alt testlerindeki baarılarına dayanarak zekalarının normal olduunu belirtse de; daha sonra otistik çocukların çoundaki davranısal geriliklerin mental retardasyonla alakalı olduu gösterilmitir. Zeka testlerindeki düük baarı düzeyi çocukların negativist tutumu ya da test alamamalarına balansa da gelim düzeylerine uygun testler uygulandıında otistik çocukların 3/4 ünde zeka gerilii saptanmıtır. Zeka düzeyleri nispeten deimez olup prognozun belirleyicilerindendir 5,28. Otistik çocukların yaklaık olarak %40 ının Zeka Bölümü in altında (orta, aır, ileri düzeyde); %30 unda arasında (hafif düzeyde zeka gerilii); %30 unda ise 70 ya da 70 in üzerindedir.otistik bozukluu olan çocuklarda sözel zeka bölümünün performans zeka bölümünden daha düük olduu bildirilmektedir. Yaklaık olarak tüm otistik çocukların 1/5 inin sözel olmayan zekaları normaldir. Otistik çocukların zeka bölümü puanları görsel, uzaysal ya da ezber bellek becerilerinden çok sözcük dizimi ve soyutlama becerilerindeki sorunlara balı olduu gösterilmitir 30. Bazı çocuklarda uygulanan testlerde alıılmıın ötesinde yetenek alanları (bellek, küplerle desen) gözlenebilir. Az sayıda otistik çocuk müzik, resim, güçlü bellek, takvim hesaplama (hangi yılın hangi tarihinin hangi güne geldii) gibi özel yeteneklere sahip olabilir. Otistik çocuklarda bilisel bozuklukların bebeklik döneminde mevcut olduu, gelimsel deerlendirmelerde bu özelliin gözden kaçabildii ancak okul öncesi dönemde saptanabilecei belirtilmektedir 5,7,34. 11
70. Yılında Otizm Spektrum Bozuklukları. Dr. Sabri Hergüner Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD
1943 2013 70. Yılında Otizm Spektrum Bozuklukları Dr. Sabri Hergüner Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD Açıklama 2012-2013 Araştırmacı: Yok Danışman: Yok Konuşmacı: 2012 Janssen Cilag
DetaylıOTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU. Prof. Dr. Berna Özsungur Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU Prof. Dr. Berna Özsungur Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD 58. Türkiye Milli Pediatri Kongresi 25 Ekim 2014 TANIM Otizm Spektrum
DetaylıOtizm Spektrum Bozukluğu. Tarihçe, Yaygınlık ve Nedenler
Otizm Spektrum Bozukluğu Tarihçe, Yaygınlık ve Nedenler Otizm Spektrum Bozukluğu OSB nöro-gelişimsel bir bozukluk ve bir özel eğitim kategorisidir. Otistik olarak da nitelendirilirler. OSB na sahip çocukların
DetaylıOTSTK ÇOCUKLARDA TEACCH PROGRAMININ GELMSEL DÜZEYE ETKS: OLGU SUNUMU
Bu aratırma 2005 yılında 1. Uluslararası zmir Özel Eitim ve Otizm Sempozyumu'nda poster bildiri olarak sunulmutur. OTSTK ÇOCUKLARDA TEACCH PROGRAMININ GELMSEL DÜZEYE ETKS: OLGU SUNUMU Psk. Deniz VARIR
DetaylıEL PARMAKLARINA DEERLER VEREREK KOLAY YOLDAN ÇARPMA ÖRETM YÖNTEMYLE ZHN ENGELL ÖRENCLERE ÇARPIM TABLOSU ÖRETM UYGULAMASI
Bu aratırma 2005 yılında 1. Uluslararası zmir Özel Eitim ve Otizm Sempozyumu'nda poster bildiri olarak sunulmutur. EL PARMAKLARINA DEERLER VEREREK KOLAY YOLDAN ÇARPMA ÖRETM YÖNTEMYLE ZHN ENGELL ÖRENCLERE
DetaylıOTSTK ÇOCUKLARIN ALELERNE YÖNELK GRUP REHBERL NN ANNE BABALARIN DEPRESYON VE BENLK SAYGISINA ETKS
Bu aratırma 2005 yılında 1. Uluslararası zmir Özel Eitim ve Otizm Sempozyumu'nda poster bildiri olarak sunulmutur. OTSTK ÇOCUKLARIN ALELERNE YÖNELK GRUP REHBERL NN ANNE BABALARIN DEPRESYON VE BENLK SAYGISINA
DetaylıVİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ
VİRUS HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Koray Ergünay MD PhD Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi Viral Enfeksiyonlar... Klinik
DetaylıYGB olgularında infantil spazm, tuberoskleroz, serebral libidozis ve frajil X kromozom anomalisi en yaygın görülen tıbbi bozuklardır.
TARİHÇE 1930 da Heller, bebeklik demansını, ağır gerilemeye stereotipilerin,huzursuzluğun ve konuşma kaybının eşlik ettiğini belirterek tanımlamıştır. 1943 te Kanner, bebeklik otizmi 1944 de Asperger otistik
DetaylıT.C. Artvin Valiliği Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü Ruh Sağlığı Birimi OTİZM
T.C. Artvin Valiliği Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü Ruh Sağlığı Birimi OTİZM BENİ KOŞULSUZ SEVİN! OTİZM NEDİR? O Bireyin sosyal iletişimini, dil
DetaylıCinsiyet Hormonları ve Nörogelişimsel Bozukluklar
Cinsiyet Hormonları ve Nörogelişimsel Bozukluklar Geç-dönem Bozukluklar Depresyon Kaygı Bozuklukları Yeme Bozuklukları Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nörogelişimsel Bozukluklar Otizm Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
DetaylıOtizm Spektrum Bozukluğu. Özellikleri
Otizm Spektrum Bozukluğu Özellikleri Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların büyük bir bölümünde duyusal uyaranlara karşı abnormal tepki (örn. aşırı hassasiyet ya da tepkisizlik) gözlemlenmektedir. Yaygın
DetaylıOTSTK BR OLGUNUN DUYGULARI ANLAMA VE FADE ETME BECERSNN KAZANDIRILMASINA YÖNELK DÜZENLENEN KISA SÜREL BR E TM PROGRAMININ NCELENMES
Bu aratırma 005 yılında 1. Uluslararası zmir Özel Eitim ve Otizm Sempozyumu'nda poster bildiri olarak sunulmutur. OTSTK BR OLGUNUN DUYGULARI ANLAMA VE FADE ETME BECERSNN KAZANDIRILMASINA YÖNELK DÜZENLENEN
DetaylıAdministrator tarafından yazıldı. Salı, 20 Temmuz 2010 08:17 - Son Güncelleme Cumartesi, 27 Ağustos 2011 10:20
Otizm Otizm, yaşamın erken dönemlerinde başlayan ve yaşam boyu süren, sosyal ilişkiler, iletişim, davranış ve bilişsel gelişmede gecikme ve sapmayla belirli, nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak kabul edilmektedir.
DetaylıZihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları
Zihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları Zihinsel Bozuklukları Kavrama Zihinsel bozukluklar hakkında daha fazla bilgi edinin Daha önce zihinsel gerilik olarak bilinen zihinsel bozukluk (ID), bireyin
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot
DetaylıBu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır:
Genetik danışma, genetik düzensizliklerin temelini ve kalıtımını inceleyerek hasta ve/veya riskli bireylerin hastalığı anlayabilmesine yardımcı olmak ve bu hastalıklar açısından evliliklerinde ve aile
DetaylıBu bozukluk madde kullanımına veya genel tıbbi durumdaki bir bozukluğa bağlı değildir.
Psikiyatrinin en önemli hastalıklarından biridir. Bu hastalıkta gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma, acayip tuhaf davranışlar, hezeyanlar ( mantıksız, saçma, olması mümkün olmayan veya olması mümkün
Detaylı2011-2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BÜLTEN 5
2011-2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BÜLTEN 5 OTİZM NEDİR? Kendi dünyalarında yalıtılmış (izole) otizmli bireyler, farklı ve uzak görünürler ve başkaları ile duygusal bağlar oluşturmazlar. Bu şaşırtıcı beyin
DetaylıZeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri
Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından
DetaylıYetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR
Yetişkin Psikopatolojisi Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR Yetişkin psikopatolojisi içerik: Sınıflandırma sistemleri Duygudurum bozuklukları Anksiyete bozuklukları
DetaylıÖZEL ELLER E-BÜLTEN Nisan 2017
ÖZEL ELLER Değerli okurlarımız; ÖZEL ELLER E-BÜLTEN Nisan 2017 EMEĞİ GEÇENLER Fatma ÜSTÜNDAĞ Mustafa ÇİFTCİ Hilal DOĞAN ALANYA ÖZEL EĞİTİM MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ(OKULU) Kadıpaşa Mahallesi İkizler Sokak
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji
DetaylıEsrar kullanımı dengeleniyor, gençler arasında gördüü rabetin azaldıına dair belirtiler var
YILLIK RAPOR 2007: ÖNEML NOKTALAR AB uyuturucu raporunun ilettii olumlu mesajlar, uyuturucuya balı ölümlerin yüksek düzeyi ve artan kokain kullanımıyla gölgeleniyor (22.11.2007, LZBON AMBARGO 10.00 CET)
DetaylıAvrupa da Uyuturucu imdi Her Zamankinden Daha Ucuz
2006 YILLIK RAPORU: UYUTURUCU FYATLARINDA DÜÜ, YAKALAMALARDA ARTI Avrupa da Uyuturucu imdi Her Zamankinden Daha Ucuz (23.11.2006, LZBON) Avrupa Uyuturucu ve Uyuturucu Baımlıı zleme Merkezi (EMCDDA), bugün
DetaylıZihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler
Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler Zihinsel yetersizlik üç ölçütte ele alınmaktadır 1. Zihinsel işlevlerde önemli derecede normalin altında olma 2. Uyumsal davranışlarda yetersizlik gösterme 3. Gelişim
DetaylıDR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ
DR. SAMİ ULUS ÇOCUK HASTANESİ ONKOLOJİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HEMANJİOMLU OLGULARIN EPİDEMİYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ DUYGU DÜZCAN KİLİMCİ,GÜRSES ŞAHİN,ŞULE TOPAL,BURÇAK BİLGİN,ŞULE YEŞİL,GÜLŞAH TANYILDIZ,ALİ
DetaylıÇocuk ve Ergenlerde Ruhsal Psikopatolojiler DERS 1: MENTAL RETARDASYON. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül
Çocuk ve Ergenlerde Ruhsal Psikopatolojiler DERS 1: MENTAL RETARDASYON Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Hasan Kalyoncu Üniversitesi 2016 www.gunescocuk.com NÖROGELİŞİMSEL BOZUKLUKLAR
DetaylıBURSA DA GÖREV YAPAN MÜZK ÖRETMENLERNN ULUDA ÜNVERSTES ETM FAKÜLTES GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM DALI LE LETM VE ETKLEM
BURSA DA GÖREV YAPAN MÜZK ÖRETMENLERNN ULUDA ÜNVERSTES ETM FAKÜLTES GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM DALI LE LETM VE ETKLEM Dr. Ayhan HELVACI *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik
DetaylıTip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü
Tip 1 diyabete giriş Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü ENTERNASYONAL EKSPER KOMİTE TARAFINDAN HAZIRLANAN DİABETİN YENİ SINIFLAMASI 1 - Tip 1 Diabetes
DetaylıEdinsel İmmün Yanıt Güher Saruhan- Direskeneli
Edinsel İmmün Yanıt Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD Doğal bağışıklık Edinsel bağışıklık Hızlı yanıt (saatler) Sabit R yapıları Sınırlı çeşidi tanıma Yanıt sırasında değişmez Yavaş yanıt (Gün-hafta)
DetaylıEitim-Öretim Yılında SDÜ Burdur Eitim Cansevil TEB
2005-2006 Eitim-Öretim Yılında SDÜ Burdur Eitim Cansevil TEB 2005-2006 ETM-ÖRETM YILINDA SDÜ BURDUR ETM FAKÜLTES GSE BÖLÜMÜ MÜZK ETM ABD DA OKUMAKTA OLAN 2, 3 VE 4. SINIFLARIN DEVAMLILIK ZLEYEN DERSLERDE
DetaylıUYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ. UDA nın Kökenleri
UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ UDA nın Kökenleri İnsanlar neden davrandıkları gibi davranırlar? Neden bazı insanlar toplumun onayladığı gibi davranırken, bazıları toplum tarafından onay görmeyen davranışlar
DetaylıMATEMATK ÖRETMNDE BULMACA ETKNLNN ÖRENC BAARISINA ETKS
MATEMATK ÖRETMNDE BULMACA ETKNLNN ÖRENC BAARISINA ETKS THE EFFECT OF PUZZLE EXPERINCE TO THE STUDENTS SUCCESS IN MATHS TEACHING Yrd.Doç.Dr. EMN AKKAN ÖZET Bu çalımanın amacı; bulmaca etkinliinin, ilköretim
DetaylıİMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ. Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD
İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD HÜCRE İÇİ MİKROBA YANIT Veziküle alınmış mikroplu fagosit Sitoplazmasında mikroplu hücre CD4 + efektör
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
DetaylıYAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy
YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek
DetaylıÇocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir.
Konuşma gecikmesi Çocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir. Aylara göre konuşmanın normal gelişimi: 2. ay mırıldanma, yabancılara
DetaylıEpilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;
Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak
DetaylıÖĞRENİM HEDEFLERİ Öğrenciler 3. sınıfın sonunda;
3. SINIF VE Bu sınıfta öğrencilere, yaşamın evreleri içinde ve organ sistemleri temelinde hastalık oluşumunun genel özellikleri, nedenleri, temel mekanizmaları, patolojik bulguları, laboratuvar ve görüntüleme
DetaylıBİLİŞSEL GELİŞİM GERİLİĞİ VE OTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARDA SERUM PROGRANULİN DÜZEYLERİ
BİLİŞSEL GELİŞİM GERİLİĞİ VE OTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARDA SERUM PROGRANULİN DÜZEYLERİ Fatma Betül ÖZGERİŞ, Nezahat KURT, İlknur İBİLİ UCUZ, Kübra KOÇAK YILMAZ, Atilla ÇAYIR, Onur Burak DURSUN,
DetaylıFEBRİL NÖBETLER. Doç Dr. Sema Saltık
FEBRİL NÖBETLER Doç Dr. Sema Saltık FEBRİL NÖBETLER (FN)- TANIM FEBRİL NÖBET (FN): 6 ay- 5 yaş arası çocuklarda, santral sinir sistemi enfeksiyonu veya başka bir etken bulunmaması koşuluyla ateşle birlikte
DetaylıOytun Erbaş, Hüseyin Sedar Akseki, Dilek Taşkıran
Yağlı Karaciğer (Metabolik Sendrom) Modeli Geliştirilen Sıçanlarda Psikoz Yatkınlığındaki Artışın Gösterilmesi ve Bu Bulgunun İnflamatuar Sitokinlerle Bağlantısının Açıklanması Oytun Erbaş, Hüseyin Sedar
DetaylıSVAS L MERKEZNDE BULUNAN LKÖRETM ÇAINDAK ÇOCUKLARIN AIZ D SALII DURUMU VE ALIKANLIKLARININ BELRLENMES
SVAS L MERKEZNDE BULUNAN LKÖRETM ÇAINDAK ÇOCUKLARIN AIZ D SALII DURUMU VE ALIKANLIKLARININ BELRLENMES DETERMINING ORAL HEALTH CONDITION AND HABITS OF PRIMARY SCHOOL STUDENTS IN CENTRAL SVAS Ör.Gör. Dr.
DetaylıGebelerde Rubella (Kızamıkçık) Yrd.Doç.Dr.Çiğdem Kader
Gebelerde Rubella (Kızamıkçık) Yrd.Doç.Dr.Çiğdem Kader OLGU 1 İkinci çocuğuna hamile 35 yaşında kadın gebeliğinin 6. haftasında beş yaşındaki kız çocuğunun rubella infeksiyonu geçirdiğini öğreniyor. Küçük
Detaylıolmaması, sistemik hastalık öyküsü olmaması, NSA lara karı bilinen allerjisi olmaması, çalıma süresince analjezik etki oluturabilecek herhangi bir medikasyon (antidepresan, analjezik, trankilizan, hipnotik,
DetaylıPalyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları
Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,
DetaylıYAVAŞ VİRUS ENFEKSİYONLARI ve PRİON HASTALIKLARI
YAVAŞ VİRUS ENFEKSİYONLARI ve PRİON HASTALIKLARI Doç. Dr. Koray Ergünay Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi Özellikler Uzun inkübasyon
DetaylıMULTİPL SKLEROZ(MS) Multipl Skleroz (MS) genç erişkinleri etkileyerek özürlülüğe en sık yolaçan nörolojik hastalık
MULTİPL SKLEROZ(MS) Multipl Skleroz (MS) genç erişkinleri etkileyerek özürlülüğe en sık yolaçan nörolojik hastalık MS Hasta Okulu 28.05.2013 Multipl skleroz (MS) hastalığını basitçe, merkezi sinir sistemine
DetaylıTOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ
TOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ KLİNİK Bağışıklık sistemi sağlam kişilerde akut infeksiyon Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde akut infeksiyon veya
DetaylıDoç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji
Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Şizofreni, çocuklarda ender görülen bir bozukluktur. On sekiz yaşından önce başlayan şizofreni erken başlangıçlı şizofreni (EBŞ), 13 yaşından
DetaylıENGELL ÇOCUU OLAN ALELERN SOSYAL DESTEK ÖRÜNTÜLER VE BUNUN PSKOLOJK SALIK LE L KS. Uzm. Psk. Arzu YURDAKUL* Uzm. Psk. Alev GRL *
Bu aratırma 1998 yılında 10. Ulusal Psikoloji Kongresinde sunulmu ve lkıık Dergisi Mart 1999 sayısında yayınlanmıtır. NGLL ÇOCUU OLAN ALLRN SOSYAL DSTK ÖRÜNTÜLR V BUNUN PSKOLOJK SALIK L L KS Özet Uzm.
DetaylıT.C. SALIK BAKANLII Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Salıı Ve Sinir Hastalıkları Eitim Ve Aratırma Hastanesi
T.C. SALIK BAKANLII Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Salıı Ve Sinir Hastalıkları Eitim Ve Aratırma Hastanesi 4. Psikiyatri Klinik eflii Batabip, Doç. Dr. Medaim YANIK Klinik efi, Doç. Dr. M. Emin CEYLAN
DetaylıÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI RUHSAL DEĞERLENDİRME FORMU. Temel Yakınmalar. . Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi
. Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI RUHSAL DEĞERLENDİRME FORMU Çocuğun Adı- Soyadı: Cinsiyeti: TC Kimlik No: Görüşmecinin Adı- Soyadı:
Detaylıe.t.t.e tüketim endeksi
Kartlı alıverie dayalı e.t.t.e tüketim endeksi.sayı Ercan Türkan (ercan.turkan@tcmb.gov.tr) 22 Ocak 09 Özet Aralık 08 itibariyle tüketim endeksi, nominal olarak yıllık bazda yüzde 3,3 oranında artı göstermitir.
DetaylıKriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS) 2016 un türevi 1. CAPS NEDİR 1.1 Nedir? Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendromlar (CAPS), nadir görülen otoenflamatuar
DetaylıOtistik Spektrum Bozuklukları
Otistik Spektrum Bozuklukları Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Çocuk ve Ergen Psikiyatristi www.gunescocuk.com TANIM: Toplumsal etkileşim ve iletişimde problemlere neden olan nörobiyolojik bir bozukluktur.
DetaylıMS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır.
Fzt. Damla DUMAN MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir. 1822 de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Kuvvetsizlik, spastisite, duyusal problemler, ataksi
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 İmmün sistemin gelişimini, fonksiyonlarını veya her ikisini de etkileyen 130 farklı bozukluğu tanımlamaktadır. o Notarangelo L et al, J Allergy Clin Immunol 2010 Primer immün yetmezlik sıklığı o Genel
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 LERDE LABORATUVAR İPUÇLARI GENEL TARAMA TESTLERİ Tam kan sayımı Periferik yayma İmmünglobulin düzeyleri (IgG, A, M, E) İzohemaglutinin titresi (Anti A, Anti B titresi) Aşıya karşı antikor yanıtı (Hepatit
DetaylıGÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM
KTAP NCELEMES GÜNCEL GELMELER IIINDA LKÖRETM: MATEMATK-FEN-TEKNOLOJ-YÖNETM Editörler: Arif Altun ve Sinan Olkun Orhan KARAMUSTAFAOLU Yrd.Doç.Dr., Amasya Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Dekan Yrd., AMASYA
DetaylıSosyo-Ekonomik Gelimilik Aratırması
Giri Sosyo-Ekonomik Gelimilik Aratırması Taner Kavasolu Devlet Planlama Tekilatı Kalkınma Planlarımızda, ülke corafyasında ve kesimler arasında dengeli bir gelime salanması hedefi, ülke ekonomisi için
Detaylı*Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir.
* *Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir. *Bu hipotez, memelilerin evrimsel geçmişlerinin bir parçası
DetaylıŞiddetin Psikolojisi 2015-2016 Bahar Dönemi Adli Psikoloji Doktora Programı. Şiddetin nöropsikolojik, biyolojik ve genetik kökenleri
Şiddetin Psikolojisi 2015-2016 Bahar Dönemi Adli Psikoloji Doktora Programı Şiddetin nöropsikolojik, biyolojik ve genetik kökenleri Doğum Öncesi Faktörler Nöral gelişimdeki anomalilere ilişkin biyomarker
DetaylıBOSAD Boya Sanayicileri Dernei TÜRK BOYA SEKTÖRÜ. Dünya Boya Ticaretindeki Gelimeler
BOSAD Boya Sanayicileri Dernei Dünya Boya Ticaretindeki Gelimeler TÜRK BOYA SEKTÖRÜ Dünya ekonomisindeki gelimeyle paralel olarak dünya boya üretimi bugün 29,4 milyon ton civarında gerçeklemektedir ve
DetaylıERGOTERAPİ ve OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI
ERGOTERAPİ ve OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI 1 Otizm Nedir? Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkar. Otizmli
DetaylıFEN BLGS, SOSYAL BLGLER VE SINIF ÖRETMENL ÖRENCLERNN BLGSAYAR DERSNE YÖNELK TUTUMLARI
Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007), 115-122 115 FEN BLGS, SOSYAL BLGLER VE SINIF ÖRETMENL ÖRENCLERNN BLGSAYAR DERSNE YÖNELK TUTUMLARI Hayati ÇAVU Yüzüncü
DetaylıProf.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD
Prof.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD İÇERİK ALT TİPLENDİRMEDEKİ SORUNLAR KLİNİĞE YANSIMASI ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN ETKİSİ Tanısal bakı Sosyal fobi DSM-I de "Fobik
DetaylıDERECELENDRLM DEM TEKN KULLANILARAK OTSTK BR ÇOCUUN BESLENME PROBLEMNN ÇÖZÜMLENMES: OLGU SUNUMU
DERECELENDRLM DEM TEKN KULLANILARAK OTSTK BR ÇOCUUN BESLENME PROBLEMNN ÇÖZÜMLENMES: OLGU SUNUMU Uzm.Psk. Semra Öztürk Beslenme problemleri otizmde, normal geliim gösteren çocuklarda rastlanan örüntülerden
DetaylıGlomerül Zedelenmesi -İmmunolojik Mekanizmalar-
Glomerül Zedelenmesi -İmmunolojik Mekanizmalar- Dr. Lale Sever 9. Ulusal Çocuk Nefroloji Kongresi, 24-27 Kasım 2016 - Antalya Glomerülonefritlerin pek çoğunda (patogenez çok iyi bilinmemekle birlikte)
DetaylıAdölesanda Lösemi & İnfant Lösemi
Adölesanda Lösemi & İnfant Lösemi Prof. Dr. Özcan Bör Eskişehir Osmangazi Üniversitesi TPHD OKULU 18 20 Kasım 2016 Ankara 1 Adölesanda Lösemi Dünya Sağlık Örgütü 10 19 yaşlarını Adölesan Dönemi olarak
DetaylıKonvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuğa yaklaşım Epileptik sendrom kavramı
Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuğa yaklaşım Epileptik sendrom kavramı Beyinde bir grup nöronun anormal deşarjına bağlı olarak
DetaylıKLİNİK PSİKOLOJİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I GİRİŞ ------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 KLİNİK PSİKOLOJİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ ------------------------------------------
DetaylıKANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıGelişim Psikolojisi Ders Notları
Gelişim Psikolojisi Ders Notları Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL www.gunescocuk.com Tanımlar Büyüme: Organizmada meydana gelen sayısal (hacimsel) değişiklikler Olgunlaşma: Potansiyel olarak var olan işlevin
DetaylıDERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.
DetaylıUluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi
Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 33 Volume: 7 Issue: 33 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 FARKLI SPOR BRANINDAK ÜNVERSTE ÖRENCLERNN
Detaylı03. En Muhtemel Sayı (EMS) Yöntemi (5 li EMS) 03.01. EMS Yönteminde Dilüsyon Kavramı
03. En Muhtemel Sayı (EMS) Yöntemi (5 li EMS) En muhtemel sayı yöntemi, tüp dilüsyon yönteminin gelitirilmi eklidir. Bu yöntemde, materyalden FTS ile standart 1 : 9 oranında dilüsyon yapılır. Dilüsyonlardan
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıVİROLOJİ -I Antiviral İmmunite
VİROLOJİ -I Antiviral İmmunite Prof.Dr. Yılmaz Akça Prof.Dr. Feray Alkan Prof.Dr. Aykut Özkul Prof. Dr. Seval Bilge-Dağalp Prof.Dr. M. Taner Karaoğlu Prof.Dr. Tuba Çiğdem Oğuzoğlu DOĞAL SAVUNMA HATLARI-DOĞAL
DetaylıMUSK MUALLM MEKTEBNDEN GÜNÜMÜZE MÜZK ÖRETMEN YETTRME PROGRAMLARINDAK YAYLI ÇALGI ÖRETMNE LKN SINAMA-ÖLÇME-DEERLENDRME DURUMLARININ NCELENMES
MUSK MUALLM MEKTEBNDEN GÜNÜMÜZE MÜZK ÖRETMEN YETTRME PROGRAMLARINDAK YAYLI ÇALGI ÖRETMNE LKN SINAMA-ÖLÇME-DEERLENDRME DURUMLARININ NCELENMES 1. GR Yrd.Doç.Dr.Cansevil TEB *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden
DetaylıYaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011
Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını
DetaylıDÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
DetaylıKocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıPSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ
PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ Ahmet Zihni SOYATA Selin AKIŞIK Damla İNHANLI Alp ÜÇOK İ.T.F. Psikiyatri
DetaylıHisteri. Histeri, Konversiyonun kelime anlamı döndürmedir.
Histeri, Konversiyonun kelime anlamı döndürmedir. Konversiyon bozukluğu, altta yatan organik bir neden bulunmaksızın ortaya çıkan, bayılma, felç olma ve duyu kaybı gibi nörolojik belirtilerdir. Hastalar
DetaylıÜNVERSTELERN GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM/ANASANAT DALI BRNC SINIF ÖRENCLERNN KSEL PROFLLER *
ÜNVERSTELERN GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM/ANASANAT DALI BRNC SINIF ÖRENCLERNN KSEL PROFLLER * Ara.Gör.Ilgım KILIÇ *1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öretmeni Yetitirme Sempozyumu
DetaylıOtizm Nedir? Nasıl Fark Edilir?
On5yirmi5.com Otizm Nedir? Nasıl Fark Edilir? Otizm nedir? Otizmde tanısal özellikler nelerdir? Nasıl fark edilir? Yayın Tarihi : 27 Mart 2012 Salı (oluşturma : 10/9/2015) Kanner 1943 yılında, yaşamın
DetaylıO Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme
BİREY GELİŞİMİ O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. O Gelişim; organizmanın
DetaylıÖRETMEN ADAYLARININ ALGILADIKLARI LETM BECERS DÜZEYLERNN NCELENMES
Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007), 123-135 123 ÖRETMEN ADAYLARININ ALGILADIKLARI LETM BECERS DÜZEYLERNN NCELENMES Mehmet Arif ÖZERBA Gazi Üniversitesi
DetaylıMİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ
MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ Cem Sezer 1, Mustafa Yıldırım 2, Mustafa Yıldız 2, Arsenal Sezgin Alikanoğlu 1,Utku Dönem Dilli 1, Sevil Göktaş 1, Nurullah Bülbüller
DetaylıDİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzman Dr. M. Yelda TAN
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzman Dr. M. Yelda TAN DEHB başlıca 3 alanda bozulmayı içerir: 1) Dikkat eksikliği 2) Hiperaktivite 3) Dürtüsellik Dikkat eksikliği
DetaylıPORTER MODEL: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ
: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ Genel Çerçeve Makroekonomik, Politik ve veyasal Çevre Rekabet Edebilirliliin Mikroekonomik Temelleri irket irket Stratejisi Stratejisi Mikroekonomik Mikroekonomik
DetaylıLafora hastalığı, Unverricht Lundborg hastalığı, Nöronal Seroid Lipofuksinoz ve Sialidozlar en sık izlenen PME'lerdir. Progresif miyoklonik
LAFORA HASTALIĞI Progressif Myoklonik Epilepsiler (PME) nadir olarak görülen, sıklıkla otozomal resessif olarak geçiş gösteren heterojen bir hastalık grubudur. Klinik olarak değişik tipte nöbetler ve progressif
DetaylıÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI
ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI Tıp Fakülteleri Mezuniyet Öncesi İmmünoloji Eğitim Programı Önerisi in hücre ve dokuları ilgi hücrelerini isim ve işlevleri ile bilir. Kemik iliği, lenf nodu, ve dalağın anatomisi,
DetaylıKarşı olma-karşıt gelme bozukluğu (KO-KGB) Otorite figürlerine karşı negatiflik, karşı gelme, itaatsizlik ve düşmanlık olarak tanımlanmaktadır.
Tanım Karşı olma-karşıt gelme bozukluğu (KO-KGB) En az 6 ay devam eden, Otorite figürlerine karşı negatiflik, karşı gelme, itaatsizlik ve düşmanlık olarak tanımlanmaktadır. KO-KGB fiziksel saldırganlık
DetaylıKlinik Mikrobiyoloji de Enzimli İmmün Deney Enzyme Immuno Assay. Dr. Dilek Çolak
Klinik Mikrobiyoloji de Enzimli İmmün Deney Enzyme Immuno Assay Dr. Dilek Çolak İmmün Yanıt C. Macrophage A. Pathogen B. B cells D. Macrophage E. Macrophage F. T cell G. B cell H. Memory B cells I. Plasma
DetaylıICS 04.200.10 TÜRK STANDARDI TS EN OHSAS 18001/Mart 2001
OHSAS 18001 SALII VE GÜVENL YÖNETM REHBER STANDARDI GR : Dünyada, üretim faktörünün temel öesi olan çalıanların salıı ve güvenlii endüstriyel gelimelere paralel olarak, ön plana çıkmaktadır. Salıı ve i
DetaylıHOŞGELDİNİZ. Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi
HOŞGELDİNİZ Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi Multipl Skleroz (MS) nedir? n Kronik, potansiyel olarak kişiye zorluk çıkarabilecek n Merkezi sinir sistemini (beyin ve omurilik) etkileyen bir
DetaylıT.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II VI. DERS KURULU (4 HAFTA)
T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TAYFUR ATA SÖKMEN TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II VI. DERS KURULU (4 HAFTA) 1901206 HASTALIKLARIN BİYOLOJİK TEMELİ DERS KURULU-I DEKAN DEKAN YRD.
Detaylı