PORTER MODEL: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PORTER MODEL: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ"

Mehmet Atan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 : ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ

2 Genel Çerçeve Makroekonomik, Politik ve veyasal Çevre Rekabet Edebilirliliin Mikroekonomik Temelleri irket irket Stratejisi Stratejisi Mikroekonomik Mikroekonomik Çevresinin Çevresinin Kalitesi Kalitesi Makroekonomik istikrar ve politik / yasal çevrenin uygunluu gerekli ama yeterli deildir. Rekabet edebilirlilik son tahlilde rekabetin mikroekonomik temellerinin gelitirilmesine balıdır.

Kalitesi Kalitesi Makroekonomik istikrar ve politik / yasal çevrenin uygunluu gerekli ama

3 Michael E. Porter 1990 yılında yayınlanan kitabı The Competitive Advantage of Nations da 10 ülkeden 100 ü akın sektörün incelenmesinin ardından elmas modeli ni gelitirmitir. ncelenen ülkeler unlardır: ABD Danimarka ngiltere sveç Japonya Almanya Güney Kore talya sviçre Singapur Çalımada dünyadaki iharacat pazar payları esas alınarak her ülke için rekabet haritaları çıkarılmıtır. Ardından seçilen sektörler örnek vaka analizi yöntemiyle detaylı bir incelemeye tabi tutulmutur.

incelenmesinin ardından elmas modeli ni gelitirmitir.

4 Porter ın yaklaımı rekabet edebilirlilii yerel koullarla balantılandırmaktadır. Çalımanın sonucunda rekabet gücünün belirleyicileri olarak saptanan ana unsurlarunlardır: faktör koulları, talep koulları, ilgili ve destekleyici sektörlerin durumu, ve firma yapısı, stratejisi ve rekabet durumu. Devetin rolü veans faktörleri de bu ana unsurları destekler nitelikte düünülmektedirler.

faktör koulları, talep koulları, ilgili ve destekleyici sektörlerin durumu, ve firma yapısı,

5 Firma Yapısı, Stratjisi ve ve Rekabet Faktör Koulları Sürdürülebilir rekabetçi avantaj oluumuna ve geliimine elverili ortam Yerel rekabet Talep Koulları Temel ve Gelikin faktörler Genel ve Sektöre Özel Faktörler lgili ve ve Destekleyici Sektörler Geni ve büyüyen iç pazar Sofistike ve talepkar alıcılar Rekabetçi avantaja sahip tedarikçilerin ve ilgili firmaların mevcudiyeti Sektörel öbeklenme

Özel Faktörler lgili ve ve Destekleyici Sektörler Geni ve büyüyen iç pazar Sofistike ve talepkar

6 Porter bir sektörün uluslararası rekabet gücünün geliiminde devletin rolü nün önemli fakat dolaylı olduunu düünmektedir. Porter a göre devletin yapması gereken rekabetçi avantajı yaratmaya çalımak deil, yukarıda açıklanan ve elmas modelinin dört ana bileenini oluturan ana unsurlar çerçevesinde sektörü desteklemektir. ans faktörleri ise, kontrol edilemeyen ama yine de sektörü etkileyip rekabet ortamındaki göreceli pozisyonları deitirebilen olaylar olarak görülmektedir. (Örnein, savalar, doal afetler, vb.)

ana bileenini oluturan ana unsurlar çerçevesinde sektörü desteklemektir.

7 Vurgulanması gereken önemli bir husus, modelinin sistemik özelliidir. Buna göre, rekabet gücünün belirleyicileri olan ana unsurlar birbirlerini karılıklı olarak etkilemektedirler. Bu özellik, baka ülkelerde bu sistemin aynısının tekrarı oldukça zor olduundan, rekabet gücünün tüm sistem bileenlerinin katılımıyla salanması durmunda uzun vadede sürdürülebilir olacaı argümanını da beraberinde getirir.

8 Çalımasının ikinci bölümünde Porter, bir ülkenin rekabetçi avantajlara sahip olduu sektörlerin niteliklerini baz alarak, söz konusu ülkenin ekonomik gelimilik düzeyine göre aaıdaki dört safhadan birine yerletirilebileceini savunmaktadır: Rekabetçi avantajın itici gücünün faktör koullarıyla balantılı olduu evre, Rekabetçi avantajın itici gücünün yatırımlarla balantılı olduu evre, Rekabetçi avantajın itici gücünün yeniliklerle balantılı olduu evre, Rekabetçi avantajın itici gücünün mevcut zenginlik düzeyi ile balantılı olduu evre.

gücünün faktör koullarıyla balantılı olduu evre, Rekabetçi avantajın itici gücünün yatırımlarla balantılı olduu evre, Rekabetçi

9 : Son Gelimeler lerleyen yıllardaki çalımalarında Porter, yakın i çevresinin rekabetçi avantaj üzerindeki etkisini daha da vurgulayarak, yerel odakların önemine iaret etmitir. Buna göre: lk bakıta aırtıcı görünse de küreselleen dünya ekonomisinde, yakın i çevresinin önemi artmıtır. Ancak, rekabetçi avantaja etkisi açısından yakın i çevresinin oynadıı rol, günümüzde geçmitekine kıyasla farkılamıtır. Bu yeni yaklaım, elmas modelinin bir ülkenin bir sektördeki baarısını anlayabilmenin yanısıra daha mikro ölçekte de kullanılabileceini öngörmektedir. Dolayısıyla, yukarıda özetlenen model, yerel ölçekte, örnein Silikon Vadisi ya da Hollywood gibi sektörel öbeklenme vakalarının analizinde kullanılabilir.

Ancak, rekabetçi avantaja etkisi açısından yakın i çevresinin oynadıı rol, günümüzde geçmitekine kıyasla farkılamıtır.

10 ABD den Bazı Sektörel Öbeklenme Örnekleri Seattle-Bellevue-Everett, WA Balıkçılık Savunma ve Havacılık Denver, CO Petrol ve Gaz lenmi Gıda Chicago lenmi Gıda Plastik Boston Eitim ve Aratırma Ayakkabı San Francisco- Oakland-San Jose Bay Area Biliim Teknolojileri letiim Hizmetleri New York City Finansal Hizmetler Basın/Yayın Mücehverat Atlanta, GA Elence naat Malzemeleri Los Angeles Area Elence Giyim Houston Petrol ve Gaz Kimyasal Ürünler Kaynak: Cluster Mapping Project, Harvard Business School

Teknolojileri letiim Hizmetleri New York City Finansal Hizmetler Basın/Yayın Mücehverat Atlanta, GA Elence naat Malzemeleri

11 : Öne Çıkan Tartımalar 1. Her ülkeye, her sektöre uygulanabilirlilik 2. Devletin uluslararası rekabet gücünü arttırmada üstlenmesi gereken ideal rol 3. Uluslarası irketlerin aırlıklı olduu sektörlerin rekabet gücünün aratırılmasında ortaya çıkabilecek yöntemsel zorluklar 4. Ülke kültürünün getirdii ek komplikasyonlar 5. Analiz birimi: Modelin ülkelerin geliim safhalarını açıklamada kullanılıp kullanılamayacaı

Uluslarası irketlerin aırlıklı olduu sektörlerin rekabet gücünün aratırılmasında ortaya çıkabilecek

Benzer belgeler

KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ

KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ Hazırlayan: Zeynep HAS İZMİR KASIM 2013 PORTER ELMAS MODELİ Giriş Günümüz ekonomi dünyasında, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerde kümelenme ve kümelenme