ETK NL KLER N ÇÖZÜMLER

Transkript

1

2 MDDE E ÖZELL KLER ETK NL KLER N ÇÖZÜMLER ETK NL K - 1 N ÇÖZÜMÜ 1 fiimflek Plazma - Dünya... Y ld zlararas ortam Plazma - Uzay... Günefl Plazma - Uzay tefl Plazma - Dünya... Kutup fl klar Plazma - Dünya... Y ld r m Plazma - Dünya C va Magma y Plazma de il... Plazma - Dünya... Plazma de il... 6 MDDE E ÖZELL KLER

3 ETK NL K - N N ÇÖZÜMÜ 1. TÜLEK... KÜTLE. NOKHEYZO... KOHEZYON. NIKDYLIKIL... DYNIKLILIK. fiekfi M... fi MfiEK 5. KULYONU... YO UNLUK 6. ZOT... ZOT 7. MPLZ... PLZM 8. Z T KOSE... SKOZ TE 9. CLKILKIL... KILCLLIK 10. TfiE... TEfi 11. LET KENK L... LETKENL K 1. TMO... TOM 1. fiengü... GÜNEfi 1. OYNDEZ... DEZYON ETK NL K - ÜN ÇÖZÜMÜ Çekirdek Madde Cisim Molekül tom I II Elektron III ETK NL K - ÜN ÇÖZÜMÜ 1. S v -kat etkileflmesi dezyon. Maddenin dördüncü âli Kütle. De iflmeyen madde miktar Plazma. Bir maddenin uzayda kaplad yer Hacim MDDE E ÖZELL KLER 7

4 ETK NL K - 5 N ÇÖZÜMÜ D Y 1. Dayan kl l k, maddeler için ay rt edici bir özelliktir.. Cisimlerin üzerlerine uygulanan kuvvete karfl gösterdikleri dirence dayan kl l k denir.. Düzgün geometrik flekle saip olmayan cisimlerin acmi bulunamaz.. Kat lar bulunduklar kab n fleklini al rlar. 5. Canl larda büyüme oranlar, insan eliyle yap lm fl müendislik tasar mlar nda oldu u gibi sabit olmay p büyümenin er safas nda de ifliklik gösterir. 6. Dev goril, ar lar veya böcekler gibi kurgu filmlerinde gördü ümüz ayvanlar gerçek olabilir. 7. S v moleküllerini bir arada tutan kuvvet koezyon kuvvetidir. ETK NL K - 6 NIN ÇÖZÜMÜ a) Maddenin dördüncü âli PLZM b) Baz gök cisimlerinin etraf n saran gaz tabakas TMOSFER c) Maddelerin en küçük yap tafl TOM d) Bir s v n n cama yap flmas durumunda etkin olan kuvvet DEZYON e) Bir cismin de iflmeyen madde miktar KÜTLE D E Z Y O N P L K Ü T L E T O M Z T M O S F E R ETK NL K - 7 N N ÇÖZÜMÜ a. dezyon b. Uçak endüstrisi c. iskozite d. G da sterilizasyonu e. Televizyon f. Kâ t yap m g. Uzay teknolojisi. yd nlatma. Kanser tedavisi 8 MDDE E ÖZELL KLER

5 ETK NL K - 8 N ÇÖZÜMÜ a) Plazma : Maddenin dördüncü alidir. Evrenin %99 u plazma aldedir. Plazmada; iyonlaflm fl gaz, elektron ve protonlar, yüksüz atomlar ve moleküllerle uyar lm fl atomlar bulunur. b) K lcal bas nç : Serbest yüzeyin e risel olmas alinde yüzeysel çekilme, serbest yüzeyin alt ndaki moleküller ile üstündeki moleküller aras nda bir bas nç fark oluflturur. Bu bas nca k lcal bas nç denir. c) iskozite : k flkanlar n etkilendikleri kuvvetler alt nda flekil de ifltirmeye gösterdikleri dirençtir. Su, alkol ve gazlar az viskoz; ya, parafin ve bitüm gibi ak flkanlar ise çok viskozdur. d) Koezyon : Bir s v n n moleküllerini bir arada tutan kuvvettir. Yani benzer moleküller aras ndaki çekme kuvvetidir. Bu kuvvet s v -s v etkileflmesidir. e) Dayan kl l k : Cisimlerin üzerlerine uygulanan kuvvete karfl göstermifl olduklar dirence denir. Dayan kl l k, maddeler için ay rt edici bir özelliktir. fiekil, boyut, s cakl k, kuvvetin uygulama z ve gerilme y lmas n n fliddetine ba l d r. ETK NL K - 9 UN ÇÖZÜMÜ atom a) Maddenin en küçük yap tafl... dur. Cisim b)... maddenin flekil alm fl âlidir. çekirdek c) tomun merkezinde... bulunur. d) Çekirde in içinde... proton ve... nötron bulunur. Kütle e)... maddelerin ortak özelliklerinden biridir. S v lar f)... bulunduklar kab n fleklini al rlar. terazi g) Kütle, eflit kollu... ile ölçülür. nötron atom cisim çekirdek kütle s v lar terazi proton ETK NL K - 10 UN ÇÖZÜMÜ Özellik Tata lkol Helyum tefl a) Belirli bir flekli yoktur. b) yi bir iletkendir. c) Elektrik ve manyetik alanla etkileflir. d) kmaya karfl direnç gösterir. e) Tanecikleri titreflim areketi yapar. MDDE E ÖZELL KLER 9

6 ETK NL K - 11 N ÇÖZÜMÜ Maddenin Hâlleri a) Kat b) S v c) Gaz d) Plazma ETK NL K - 1 N N ÇÖZÜMÜ ( D ) ( D ) ( Y ) ( D ) ( Y ) a. Canl lar için gerekli olan gazlar bulundurur. b. Dünya n n afl r s nmas n veya so umas n önler. c. Gezegenlerin çarp flmas n engeller. d. Günefl ten gelen zararl fl nlar süzer. e. Gece ile gündüzün oluflumunu sa lar. ETK NL K - 1 ÜN ÇÖZÜMÜ a) Bir küreyi merkez do rusu boyunca kesti imizde r yar çapl bir daire elde ederiz. Bu dairenin alan, kürenin kesit alan na eflittir. D Y b) Kürenin acmi yar çap n n küpü ile orant l d r. c) Silindirin yüzey alan, taban, tavan ve yan yüzeylerin toplam na eflittir. D Y D Y d) Düzgün geometrik e) Yar çap cm olan f) Silindirin kesit alan, g) Silindirin taban ala- flekle saip olmayan cisimlerin acmi esaplanamaz. kürenin acmi yüzey alan na eflittir. taban alan na eflittir. n n n acme oran dir. r D Y D Y D Y D Y 1. ç k fl. ç k fl. ç k fl. ç k fl 5. ç k fl 6. ç k fl 7. ç k fl 8. ç k fl a, b ve e deki bilgiler do ru, d deki bilgi yanl fl oldu undan, 1. ç k fl puan. ç k fl puan. ç k fl puan. ç k fl 5 puand r. c ve f deki bilgiler do ru, g deki bilgi yanl fl oldu undan, 5. ç k fl puan 6. ç k fl 5 puan 7. ç k fl 0 puan 8. ç k fl 5 puand r. 10 MDDE E ÖZELL KLER

7 MDDE E ÖZELL KLER KRM SORULRININ CEPLRI 1. Kuark nedir? K saca aç klay n z. Proton ve nötron gibi temel parçac klar n yap tafl d r. Büyüklük olarak m mertebesindedir. Kütlesi elektronun kütlesinden büyük, protonun kütlesinden küçük olan parçac klard r. lt kuark, üst kuark gibi çeflitleri vard r.. Fiziksel özellik nedir? Maddenin d fl yap s yla ilgili olan özelliklerdir. Fiziksel özellikler, madde baflka bir maddeye dönüflmeden ölçülebilen ve gözlenebilen özelliklerdir.. Bir cismin acmi nas l bulunur? Cisim düzgün geometrik bir flekle saipse acim formülleri kullan l r. Cismin belirli bir flekli yoksa içine at ld nda bataca ve çözülmeyece i bir s v n n içine at l r. Bu durumda yer de ifltiren s v n n acmi, cismin acmine eflittir.. Kavun, karpuz, portakal gibi meyveleri al rken ayn özelliklere saip olanlardan büyük olan m yoksa küçük olanlardan birkaç n m al rs n z? Neden? Kavun, karpuz, portakal gibi meyveleri al rken büyük olanlar almay terci etmeliyiz. Çünkü bu meyveler yenirken kabuklar soyulur. kg a rl ndaki büyük bir kavundan soyulan kabuklar, 1 kg l k üç tane kavunun soyulan toplam kabuklar ndan daa azd r. 5. yn kal nl ktaki tata çubu u k rabildi imiz âlde demir çubu u neden k ramay z? Her maddenin bir dayan kl l vard r. Dayan kl l k, maddeler için ay rt edici bir özelliktir. Bir cisme uygulad m z kuvvet, dayan kl l ktan büyükse cisim k r l r, küçükse k r lmaz. Demir çubu un dayan kl l bizim uygulad m z kuvvetten çok çok büyüktür. Bu yüzden demir çubu u k ramay z. 6. Fillerin kulaklar flimdiki gibi büyük olmasayd ne olurdu? Canl larda s üretimi, acimleriyle orant l d r. Canl lar ürettikleri s y derileri (yüzey alanlar ) ile d fl ortama verirler. Fillerin kulaklar bu kadar büyük olmasayd ürettikleri fazla s y d fl ortama aktaramazlard. Yani kendi s lar ile piflerlerdi. 7. Bir bebe in tüm organlar ayn oranda büyütülüp yetiflkin bir insan oluflturulabilir mi? Tabiki ay r. Büyüme, er safas nda de iflim gösteren dinamik bir süreçtir. Bebe in burun ucu, yukar dan afla do ru yüzün tam ortas ndad r. Yetiflkin bir insanda ise bu oran / tür. 8. Su damlalar neden küreseldir? Su içindeki moleküller çevresindeki moleküller taraf ndan er yöne çekilirler. Su yüzeyindeki moleküller ise sadece suyun iç k sm na ve yanlara do ru çekilirler. Bu da çok say da molekülün su içine gitmesini, az say da molekülün ise yüzeyde kalmas n sa lar. Böylece su molekülleri küresel flekil alarak küçülürler. MDDE E ÖZELL KLER 11

8 9. Böcekler su yüzeyinde suya batmadan nas l yürürler? Yüzey gerilimi bir s v n n yüzey katman n n esnek bir tabaka özelli i göstermesinden kaynaklanan etkidir. Bu etki sayesinde böcekler su yüzeyinde suya batmadan yürüyebilirler. 10. Cam bir kaba c va konuldu unda cam kap slanmazken su konuldu unda neden slan r? Koezyon ve adezyon kuvvetleri bir s v n n bulundu u ortamdaki davran fllar n belirler. S v n n koezyonu, bulundu u kab n uygulad adezyondan büyükse s v bulundu u kab n çeperlerine yap flmaz yani kab slatmaz. Buna en iyi örnek olan c va, bir cam kaba konuldu unda cam n çeperlerine yap flmaz. Su, bir cam kaba konuldu- unda suyun koezyonu cam n uygulad adezyondan küçük kal r. Böylece su cama yap fl r ve cam slat r. 11. Günlük yaflant m zda kulland m z plazmal nesneler nelerdir? Günlük ayatta kulland m z plazmal nesnelere plazma televizyon, plazma klima ve floresan lamba örnek olarak verilebilir. 1. Plazma ile enerji üretilebilir mi? Bugün birçok ülkede, bafllang ç aflamas nda da olsa plazma ile enerji üretilmektedir. ma çok yayg n de ildir. Gelecekte yayg n olarak kullanaca m z bir gerçektir. Çünkü em yenilenebilir em de çevre dostu bir enerji kayna d r. 1. S v lar nas l areket ederler? S v mülekülleri aras ndaki ba lar zay ft r. Bu yüzden s v molekülleri birbirleri üzerinden kayarak areket ederler. Bu areket s v lara ak flkanl k özelli i kazand r r. 1. Bir elimize kolonya di er elimize su döktü ümüzde kolonya daa çabuk buarlafl r. Neden? Suyun buarlaflma enerjisi ve yüzey gerilimi alkole göre daa büyüktür. Bu nedenle alkol daa önce buarlafl r. 1 MDDE E ÖZELL KLER

9 MDDE E ÖZELL KLER 1. a) 8 tane küçük oyun amurunun acimleri toplam, büyük oyun amurunun acmine eflittir. Bu durumda büyük oyun amurunun yar çap ; B 8. K.π.r 8..π.5 LIfiTIRMLRIN ÇÖZÜMÜ b) Çocu un yapaca en fazla bilye say s na N dersek, küp N. bil 8 N. N 18 bulunur. r 10 cm dir. b) Kürenin kesit alan, K π.r cm dir.. a).π. r r 0,6 r 5 cm dir..π. r. a) b) Kürenin kesit alan, K π.r.5 75 cm dir. wm,5m c) Kürenin yüzey alan,.π.r cm dir. l5m Odan n boyutlar, l 5 m w m 50 cm,5 m oldu una göre acmi, 5. a) Silindirin kesit alan n n acme oran kullan larak yükseklik bulunabilir. Silindirin yüksekli i, K π. r π. r. l.w. 5..,5 0, 1 5 cm olur. 50 m bulunur b) Odan n yüzey alan.(l.w + l. + w.).( (,5) +.(,5) 85 m dir.. a) Çocu un yapaca bilyelerin yar çap 1 cm oldu una göre er bir bilyenin acmi, bil.π.r bil..1 cm olur. b) Silindirin yüzey alan n n acme oran kulan larak yar çap bulunabilir. Silindirin yar çap, 1, Silindirin acmi, bulunur. ( + r) r 5 ( + r) 5r π.r cm r cm dir. MDDE E ÖZELL KLER 1

10 6. a) 8. a) l kesit alan w l w Dikdörtgenler prizmas n n kesit alan n n acme oran bilindi ine göre acmi bulunabilir. Prizman n acmi, Kutunun acmi, l.w. t r. l kenar %5 art r l rsa, K 10 0,1 100 cm tür. l l + l , olur. b) Kesit alan n n acme oran n kullanarak yüksekli i bulabiliriz. Bu durumda kutunun acmi, 5 5,. w. olur. K w., w.., 1 0, 1 10 cm bulunur. Hacimdeki art fl miktar, 5 olur. Yani acim %5 artar. 7. a) Küpün yüzey alan n n acmi oran, L L L 6L 6 L cm olur. L L L b) l ve w %50 art r l rsa, l 50 l + l. 100 w w + w. Bu durumda acim, l.w , w,. w. 9 9,. w. olur. olur. b) Küpün yüzey alan, 6L 6. 5 cm dir. c) Küpün acmi, L 7 cm tür. Hacimdeki art fl miktar, 9 5 1,5 olur. Yani acim %15 artar. 1 MDDE E ÖZELL KLER

11 MDDE E ÖZELL KLER TEST - 1 N ÇÖZÜMLER 1. Madde atomlardan oluflur. Merkezinde çekirdek bulunur. Nötr bir atomda proton say s elektron say s na eflittir. Buna göre I ve II kesinlikle do rudur. p n e 5. l w CEP D Dikdörtgenler prizmas n n acmi, acim taban alan x yükseklik.. Kütle, acim, tanecikli yap ve elektrikli yap maddelerin ortak özelliklerindendir. Dayan kl l k, maddeler için ay rt edici bir özelliktir. CEP B l.w. dir. Bu formüle göre acmi yüksekli in karesi ile orant l de ildir. I. ifade yanl flt r. Geniflli e (w) ba l d r. II. ifade de yanl flt r. Taban alan ile yüksekli in çarp m na eflittir. III. ifade do rudur. CEP C. Düzgün geometrik yap ya saip bir cismin acmini, acim formülü ile veya batabilece i bir s v ile dolu kaba bu cismi atarak bulabiliriz. Cismin geometrik flekline bakarak acmini bulamay z. Buna göre II. ve III. ifadeler do rudur. CEP E 6. Enes in elindeki oyun amurunun acmi, π.r..(r).r oyun amuru r. w l Dikdörtgenler prizmas n n acmi, acim uzunluk x genifllik x yükseklikl.w. veya acim taban alan x yükseklik. formülleriyle bulunur. Buna göre, I. ve III. ifadeler do rudur. CEP C 6 r olur. r I. yarg ya göre, 1 10.(.π.r ) 10...r 0 r tür. 1 oldu undan I. yarg yanl flt r. II. yarg ya göre, 1.(π.r.) 1..r.r 6 r tür. oldu undan II. yarg do rudur. III. yarg ya göre, 6 r tür. oldu undan III. yarg yanl flt r. Bu durumda yaln zca II. ifade do rudur. CEP B MDDE E ÖZELL KLER 15

12 7. Kürenin yüzey alan,.π.r dir. Kürenin acmi, π.r tür. 0cm 10. Yar çap r olan bir küre için, I. Kesit alan π.r dir. (Yanl fl) II. Yüzey alay alan.πr dir. (Yanl fl) III. Hacmi.π.r tür. (Do ru) Yüzey alan n acme oran, Buna göre, I ve II yanl flt r. r 0 cm oldu una göre,.π. r r.π. r r 0 10 dir. 1 1 cm dir. 11. Dikdörtgenler prizmas n n I. Kesit alan l.w. dir. (Yanl fl) CEP C CEP C II. Hacmi l.w. dir. w 8. 10cm III. (Do ru) K,. w,. w. 1 l dir. (Do ru) 5cm cm Buna göre, II. ve III. yarg lar do rudur. CEP D Dikdörtgenler prizmas n n yüzey alan, (l.w + l. + w.) ( ) 160 cm dir. 9. Bir kürenin yüzey alan, acmi,.π.r π.r tür. Yüzey alan acme eflitse,.π.r II. ifade do rudur. Kürenin kesit alan,.π.r r br bulunur. K π.r. 7 br dir. III. ifade de do rudur. CEP E Kürenin acmi bu durumda minimumdur denemez. I. ifade yanl flt r. r CEP D 1. I. Moleküller cisimleri olufltururlar. (Do ru) II. Yap lar nda ayn cins atomlar (H, O ) olabilece- i gibi farkl cins atomlar (H O, NH, CO ) da olabilir. (Yanl fl) III. Moleküller atomlardan olufltuklar ndan yap lar nda proton, nötron ve elektron bulunur. (Yanl fl) Buna göre, yaln zca I. yarg do ru, II. ve III. yarg lar yanl flt r. CEP 1. fi klar tek tek incelersek, ) Belirli bir flekilleri yoktur. (Do ru) B) Üzerlerine uygulanan kuvveti er do rultuda iletirler. (Yanl fl) C) kmaya karfl direnç gösterirler. (Do ru) D) Yüzey gerilimleri vard r. (Do ru) E) Molekülleri birbirleri üzerinden kayarlar. (Do ru) S v lar üzerlerine uygulanan bas nc er do rultuda iletirler. Kat lar ise üzerlerine uygulanan kuvveti er do rultuda iletirler. CEP B 16 MDDE E ÖZELL KLER

13 1. I. Molekülleri daima areket alindedir. (Do ru) II. Bulunduklar kab tamamen doldururlar. (Do ru) III. Belirli bir flekilleri ve acimleri yoktur. Bulunduklar kab n fleklini al rlar. (Yanl fl) Buna göre, I. ve II. yarg lar do rudur. CEP C 15. Bir cismin dayan kl l o cismin cinsine, kal nl na ve s cakl na ba l d r. CEP E 16. L L L Küpün yüzey alan n n acme oran 1 cm 1 ise, 6L 6 1 L 6 cm dir. L L I. Kenar uzunlu u L 6 cm dir. (Do ru) II. Hacmi L cm tür. (Yanl fl) III. Kesit alan K L 6 6 cm dir. (Yanl fl) CEP D MDDE E ÖZELL KLER 17

14 MDDE E ÖZELL KLER 1. dezyon kuvvetinin büyüklü ü, yüzey alan na ve molekül say s na ba l iken yer çekimi ivmesine ba l de ildir. Buna göre, I ve II nicelikleri do rudur. CEP C TEST - N N ÇÖZÜMLER 5. Süngerin suyu çok iyi emmesinin sebebi süngerde bulunan k lcal borular içinde suyun kolayca yükselebilmesidir. Süngerin kat olmas veya yüzey geriliminin bununla bir ilgisi yoktur. Buna göre, yaln zca II. ifade do ru, I. ve III. ifadeler yanl flt r.. su ya CEP B I II Su az viskoz, ya çok viskoz oldu undan önce su dolu bidon boflalacakt r. Bidonlar ve kaplar özdefl oldu undan bidonlar tamamen boflald klar nda s v seviyeleri eflit olur. Buna göre, I. ve III. yarg lar do ru, II. yarg yanl flt r. CEP D. Kat bir yüzeye de en ak flkanlar o yüzeye yap fl rlar ve yüzeyin areketine saip olurlar. I. yarg do rudur. Birbirine de mekte olan ak flkan tabakalar areketlerini birbirlerine aktar rlar. II. yarg da do rudur. Tüm s v larda oldu u gibi ak flkanlar da yüzey gerilimine saiptirler. III. yarg yanl flt r. CEP C 6. Bitki terleme ile su kaybettikçe ayn cins moleküllerin yani su moleküllerinin birbirini çekmesiyle topraktan yukar do ru tafl nan kopmayan bir su sütunu oluflur. Bu kuvvet, koezyon kuvvetidir. CEP C 7. S v lar n yüzey gerilimi (γ); yo unlu a, s cakl a ve yer çekimi ivmesine ba l d r.,.. r dg. K saca γ fleklinde ifade edilebilir. Buna göre, üç nicelik de do rudur. CEP E 8. li suyun yüzey gerilimini art rmak için suyun yo- unlu unu art rmal yani içine tuz atmal, suyun s - cakl n ise azaltmal d r. Yüzey gerilimi derinlikle ilgili de ildir. Bu durumda I. ifade do ru, II. ve III. ifadeler yanl flt r. CEP. Laboratuvarlarda yap lan düflük bas nç alt nda gerçeklefltirilen plazma çal flmalar nda daa çok oda s cakl nda ve normal atmosfer bas nc nda gaz durumunda bulunan idrojen, elyum, azot ve argon gazlar kullan lmakta, oksijen kullan lmamaktad r. CEP D 9. çinde su bulunan balona bir kuvvet uyguland nda s v lar bas nc er yöne aynen ilettiklerinden s - v lar yer de ifltirir ve balonun fleklinde de iflme gözlenir. CEP D 18 MDDE E ÖZELL KLER

15 10. Kutunun ilk durumda acmi, l.w. t r. 1. I. Her maddenin kütlesi vard r. (Do ru) II. Maddeler düzgün geometrik flekle saip olmak zorunda de ildirler. (Yanl fl) Hacmin %50 artmas w için l, w ve niceliklerinden birinin %50 art - l r lmas gerekir. Bu durumda I. ifade do ru, II. ve III. ifadeler yanl flt r. III. Eylemsizlik, maddeler için ortak bir özelliktir. (Yanl fl) Buna göre yaln z I. ifade do rudur. II. ve III. ifadeler yanl flt r. CEP CEP 1. Plazma alinde s cakl k çok yüksektir. Bundan dolay sürekli elektron, proton ve nötron aras nda parçac k al flverifli olur ve atomlar iyonlafl r. Plazma içinde maddenin belirli bir flekli yani cisim bulun- 11. Elif Banu maz. CEP E 15. I. S v lar n acmi er zaman bulunduklar kab n acmine eflit de ildir. Örne in, bir bardakta yar ya kadar su bulunuyorsa suyun acmi barda- n acmine eflit olamaz. (Yanl fl) yn a rl ktaki küçük patateslerin yüzey alan büyük patateslere göre daa fazlad r. Dolay s yla büyük patates almak daa kârl d r. Çünkü at lacak kabuk miktar az olacakt r. CEP E II. Kuvvet uygulanarak s v lar n acimleri de ifltirilemez. (Do ru) III. Her s v n n birim kütlesinin acmi farkl d r. (Yanl fl) CEP B 1. li ile Hasan n kullanacaklar boya miktarlar toplar n n yüzey alanlar ile orant l olacakt r. 16. Neon lambas, plazma topu, mum alevi, çakmak alevi, floresan lamba, füzyon çal flmalar, sodyum buar lambas insan yap m plazmaya örnek oldu undan 7 tanedir. CEP D li nin topunun yüzey alan, π.r Hasan n topunun yüzey alan, H π(r) 16πr dir. H.π. r 16.π. r 1 oldu undan Hasan li nin boya miktar n n kat kadar boya almal d r. CEP D MDDE E ÖZELL KLER 19

16 MDDE E ÖZELL KLER YZILI SORULRININ ÇÖZÜMLER 1. S v lar bir arada tutan kuvvet Küre S v lar n akmaya karfl gösterdikleri direnç Koezyon Sadece yar çap olan bir geometrik cisim iskozite Birçok müendislik dal n n temel konusu Dayan kl l k. D Y 1. Dayan kl l kta temel amaç; cisimlerin yük tafl ma kapasitelerinin dayan m, rijitlik ve stabilite bak m ndan araflt r lmas d r.. Bir insan kendi a rl n n 0,86 kat n kald rabilirken kar ncalar kendi a rl klar n n 5 kat n kald rabilirler.. S v larda tanecikler aras boflluk, kat lara oranla daa azd r.. Yüzeysel çekilme ve bunun sonucu olan k lcall k, s v lar n serbest yüzeylerinde farkedilen fiziksel bir niceliktir.. Kat bir cisme, s tma yoluyla enerji aktar l rsa s v duruma geçer. Cismin erime s cakl nda cisme aktar lan füzyon s s onu s v duruma geçirir. S v laflm fl olan ayn cisme buarlaflma s s verildi inde cisim buarlaflarak gaz âle geçer. Gaz âldeki cisme daa fazla enerji aktar l rsa gaz iyonlafl r. Bunun için gaza iyonlaflma s s n n aktar lmas gerekir. Elektronlar çekirdek çekiminden kurtularak serbest bir elektron uzay oluflturur. Böylece maddenin dördüncü âli plazmaya geçilmifl olur. 0 MDDE E ÖZELL KLER

17 . a) Kürenin kesit alan, K π.r.5 75 cm dir. b) Kürenin yüzey alan, π.r cm dir. c) Kürenin acmi,.π.r cm tür. 7. plazma a) Madde yüksek s cakl klarda... olarak tan mlanan dördüncü bir âlde bulunur. b) iskozite... bir s v n n akmaya karfl gösterdi i dirençtir. c) Bir s v n n yüzeyini bir birim alan kadar art rmak yüzey gerilimi için gerekli enerji miktar na...denir. d) karesi Bir kürenin yüzey alan yar çap n n... ile do ru orant l d r. 5. a) Yüzey alan, b) Kesit alan,.(l.w + l. +.w).( ) 76 cm dir. K l.w. l cm 8 cm dir. c) Kesit alan n n acme oran, K,. w 1 1 tir.,. w. 5 5cm w cm 8. e a d b C S M I I M D D E T a) Kütlesi, acmi ve eylemsizli i olan erfleye madde... denir. atom b) Maddenin en küçük yap tafl... dur. c) Benzer moleküller aras ndaki çekim kuvvetine koezyon... denir. s v d) Madde dört âlde bulunur. Bunlar; kat,..., gaz ve plazmad r. cisim e) Maddenin flekil alm fl âline... denir. c 6. a) yi bir iletkendir. Elektri i ve s y iletir. b) Elektrik ve manyetik alanla etkileflir. 9. Plazma c) Kimyasal reaksiyonlar çok zl d r. d) Yüksek s cakl k ve enerji yo unlu una saiptir. 1) Uzayda Görülen... a, e, f, g, ) Dünya da Görülen... c, b, d,, i MDDE E ÖZELL KLER 1

18 10. Madde Kütle Hacim fiekil K Sabit Sabit De iflken L Sabit Sabit Sabit M Sabit De iflken De iflken Sabit s cakl kta, K maddesinin kütlesi ve acmi sabitken flekli de iflti i için s v âldedir. L maddesinin kütlesi, acmi ve flekli sabit oldu undan kat âldedir. M maddesinin kütlesi sabitken acmi ve flekli de- iflmektedir. Bu nedenle gaz âlinde bulunur. 11. Özkütle ve dayan kl l k maddeler için ay rt edici özelliklerdir. Kütle, acim ve tanecikli yap maddelerin ortak özelliklerindendir. Koku ise baz maddeler için ay rt edici bir özelliktir. Buna göre, verilenlerden tanesi ay rt edici özelliktir. CEP B 1. tmosfer; I. Meteorlar n Dünya ya düflmesini engeller. (Do ru) II. Dünya n n afl r s nmas n ve so umas n önler. (Do ru) III. Dünya ile Günefl aras ndaki çekimi sa lamaz. Bunun sebebi kütledir. (Yanl fl) Buna göre, yaln z III. ifade atmosferin faydalar ndan de ildir. CEP C MDDE E ÖZELL KLER