Aylık Bülten. Endişeli Bir Döneme Girerken. Türkiye ekonomisi 2002 yılında dengede kalmayı başardı

Transkript

1 Ocak 23 HSBC Aylık Bülten Endişeli Bir Döneme Girerken Türkiye ekonomisi 22 yılında dengede kalmayı başardı Olası bir Irak savaşı 23 yılı finansman ihtiyacını artıracak Piyasalar, Irak konusu ve IMF görüşmelerine odaklanacak Güçlü ve istikrarlı bir siyasi otoritenin eksikliğine ve bunun neden olduğu olumsuz piyasa koşullarına rağmen Türkiye ekonomisi, son iki yıl içerisinde gerçekleştirilen etkileyici yapısal reformlar sayesinde 22 yılı boyunca dengede kalmayı başardı. TÜFE artış oranının yıl sonu resmi hedefi olan %35 in oldukça altına düşürülmesi, tahminlerin de ötesinde bir büyüme performansının yakalanması ve olumsuz uluslararası koşullara karşın dış dengelerde tatmin edici gelişmelerin olması Türkiye ekonomisindeki düzelmenin göstergeleri olarak sıralanabilir. Faiz dışı bütçe performansının hedeflenen düzeyin altında kalacağı tahmin edilmesine karşın milletvekili seçimleri ile Irak endişelerinin neden olduğu harcama artışı göz önünde bulundurulduğu zaman bütçe performansının yine de takdir edilmesi gerekiyor. İMKB-1 Piyasa Değeri TL milyar (3.1.3) 51,623,73 $ milyon 31,2 İMKB-1 Endeks 1,838 (Dolar bazında % değişim) 1 aylık -24.5% 3 aylık +2.2% 12 aylık -34.2% ABD nin Irak yönetimi tarafından hazırlanan silah raporunu yetersiz bulması ve Irak ı kitle imha silahlarının listesini açıklamamakla suçlaması sonucunda olası bir Irak savaşının gerçekleşme ihtimali oldukça yükselmiş bulunuyor. ABD nin Ortadoğu da geniş çaplı bir askeri yığınak yapıyor olmasına rağmen askeri operasyonun, BM nin Irak ın silahsızlandırılmasını öngören tasarının ihlal edildiği yönünde bir karar almasından önce olmayacağı bekleniyor. BM Güvenlik Konseyi nin konu ile ilgili kararını ise 27 Ocak 23 tarihinden önce vermesi beklenmiyor. Bu nedenle olası bir operasyonun Şubat ayının sonlarına doğru başlayabileceğini tahmin ediyoruz. Savaşın Türkiye ekonomisi üzerindeki kaçınılmaz olumsuz etkileri operasyonun başlangıç tarihi ve süresi gibi tahmin edilmesi oldukça güç olan iki faktöre dayanıyor. Ancak, net olan bir şey var ki; o da savaşın Türkiye nin 23 yılı finansman ihtiyacını artıracağıdır. Savaşın göreceli olarak kısa süreceğini varsayan ana senaryomuza göre Türkiye 23 yılı için 5.5 milyar dolarlık ek finansmana ihtiyaç duyuyor. Hükümetin kurulmasının ardından üst düzey bir IMF heyeti, yeni hükümetin uygulanmakta olan ekonomi programıyla ilgili görüşlerini tartışmak üzere Türkiye yi ziyaret etti. Acil Eylem Planı ile hükümet programında ayrıntılı bir biçimde vurgulanan hükümetin ekonomiye ilişkin ilk düşünceleri, IMF programından keskin bir sapma olacağına yönelik izlenimlerin oluşmasına yol açmıştı. IMF nin bu duruma aşırı tepki göstermesi beklenirken heyet, Türk siyasetine yönelik herhangi bir olumsuz açıklama yapmaktan kaçınarak ekonomik başarıları destekler yönde bir tavır takındı. Fakat, kamu ihale yasası metninde yapılan değişiklik ile hükümetin dördüncü gözden geçirmenin tamamlanması için gerekli olan koşulları henüz yerine getirememiş olması IMF yi 1.6 milyar dolarlık kredi dilimini serbest bırakmada kararsız bırakabilir. Irak endişeleri ile IMF nin dördüncü gözden geçirmesi Ocak ayının gündemini oluşturacaktır. Türkiye nin, IMF kredi dilimini alabilmesi için kamuda istihdam sayısının azaltılması, gerçekçi bir özelleştirme planının oluşturulması, kamu ihale uygulamalarının uluslararası standartlara kavuşturulması ve yeni bir vergi reformu konularında kayda değer bir mesafe alması gerekiyor. Irak konusunda ise Türkiye nin uzun vadeli çıkarları açısından ABD kuvvetlerine destek olmasından başka bir opsiyonu şimdilik bulunmuyor. Biz, Türkiye açısından asıl sorunu hükümetin hayati konularla ilgili karar almadaki hevesinin giderek azalması olarak görüyoruz. Irak konusu ile IMF gözden geçirmesinin netlik kazanması ile birlikte ayın ikinci yarısında finansal piyasalarda keskin hareketler bekliyoruz. Dipnot Bu rapor, en son sayfada yer alan dipnot ile beraber okunmalıdır.

2 İçindekiler Yatırım Stratejileri 3 Model Portföy 4 Hisse Tavsiyeleri 5 Bono ve Döviz Piyasaları 1 Acil Eylem Planı 13 Enflasyon 15 Konsolide Bütçe Dengesi 16 İç Borç Stoğu 18 Dış Borç Stoğu 2 Dış Dengeler 22 Büyüme Rakamları 24 Sanayi Üretimi 25 Kapasite Kullanım Oranı 26 İktisadi Yönelim Anketi 27 Finansal Takvim 28 Temel Ekonomik Göstergeler 29 Trendler 3 Enflasyon Trendi 32 Yatırım Fonları Piyasası 33 İMKB deki Yabancı Sermaye 34 Sermaye Artırımları 37 İMKB Endeks Ağırlıkları 42 2 Ocak 23

3 Yatırım Stratejileri Hisse senedi piyasasında, AB tam üyeliği hedefine odaklanmış yeni hükümetle siyasi istikrarın sağlanacağı umudunun yarattığı balayı dönemi bir ay içinde son buldu. Dış politika alanında yaşanan gelişmeler ve iç politikada zaman zaman yükselen tansiyon İMKB de yoğun satışlara neden oldu. ABD nin Irak ta bir rejim değişikliğinde kararlı olması ve olası Irak operasyonunun toparlanma sürecinde bulunan Türk ekonomisini tehdit etmesi İMKB nin gerilemesinde en önemli etken olmuştur. Ayrıca, Türkiye nin olası bir askeri harekatta üstleneceği rolün belirsizliğini koruması ve savaşın Türkiye ekonomisine maliyeti konusunda henüz ABD ve Türk hükümetlerinin bir uzlaşmaya varamaması da satışı körüklemiştir. Aralık ortasında yapılan Kopenhag zirvesinde, 24 sonunun üyelik müzakerelerine başlamak için en erken tarih olarak belirlenmesi ve zirvede Kıbrıs Rum Kesimi nin bütün adayı temsilen AB ye tam üye olarak davet edilmesi piyasalardaki olumlu bekleyişin sona ermesine neden oldu. Bunun yanısıra, hükümet ile Cumhurbaşkanı arasında zaman zaman yükselen tansiyon, bazı bakanların laiklik konusunda hassas kesimleri tedirgin edici davranışları ve sıkı mali politikalardan uzaklaşılabileceğine dönük sinyaller hisse senedi piyasasında satışları hızlandırdı. Sonuç olarak, IMKB-1 Endeksi Aralık ayında dolar bazında %27 oranında gerileyerek.65 sent seviyesinden kapandı. bazda gerileme ise %33.9 oranında gerçekleşti. Irak a yapılacak askeri operasyon konusundaki gelişmeler ve Türkiye nin harekattaki rolü Ocak ayında da hisse senedi piyasasının yönünü belirleyecek ana unsur olacaktır. 21 Şubat 23 tarihi, Irak ın kitle imha silahları geliştirme ve devretmesi konusunda BM müfettişlerince hazırlanacak raporun Güvenlik Konseyi ne sunulması için son gün olarak gözükmektedir. BM Güvenlik Konseyi toplantısında alınacak kararlar, Saddam Hüseyin ve Irak ın kaderini etkileyebilir. Ayrıca, Türk Hükümeti, Türkiye nin Irak a yönelik olası bir operasyonda rol almasının Güvenlik Konseyi nin kararına bağlı olacağı yönünde bir açıklamada bulunması toplantının önemini artıran nedenlerden biri olarak nitelendirilebilir. Annan Planı çerçevesinde Kıbrıs sorununda barışçıl bir çözüme ulaşılması da, Türkiye nin AB üyeliği açısından önem arz ettiğinden, yatırımcıların yakından takip etmesi gereken konulardan biridir. Taraflara, 28 Şubat 23 tarihine kadar anlaşmaları için Kopenhag Zirvesi nde son bir şans daha verilmiştir. AB ye üyeliği kesinleşen on aday ile 16 Nisan tarihinde üyelik anlaşmasının imzalanacak olması ve Kıbrıs sorununda varılacak muhtemel bir uzlaşmanın Mart ayında referanduma götürülmesi zorunluluğu, 28 Şubat tarihinin anlaşma için son şans olduğuna işaret etmektedir. Diğer yandan, Güney Kıbrıs ta 16 Şubat tarihinde yapılacak başkanlık seçimi nedeniyle, çözüme ulaşmak için tarafların önündeki zamanın aslında daha da kısa olduğu anlaşılmaktadır. Seçimlerden önce Annan Planı üzerinde bir uzlaşma sağlanamaması, zaten çıkmazda olan görüşmeleri daha da karmaşık hale getirecektir. Kamu çalışanlarının sayısının azaltılması, daha gerçekçi bir özelleştirme planının hazırlanması, kamu ihale yasasının iyileştirilmesi ve yeni vergi reformunun yürürlüğe konması konularında henüz yeterli iyileşmenin sağlanamaması dördüncü gözden geçirme için Ocak ortasında Türkiye de olacak IMF heyetiyle görüşmelerin zor geçeceğine işaret etmektedir. Hükümetin maliye politikalarını gevşetici uygulamaları da yine IMF ile görüş ayrılıklarına neden olabilecektir. Yukarıda da değinildiği gibi, Irak ile ilgili endişeler İMKB üzerinde ana belirleyici olmaya devam edecektir. Irak a düzenlenecek olası bir operasyonun kurlar ve faizler üzerinde olumsuz etkisi olabilir. Bu nedenle, hisse senedi piyasasına yeni bir alımı da beraberinde getirebilecek Merkez Bankası gecelik faiz kotasyonu indirimini Ocak ayı içinde beklemiyoruz. Irak ile ilgili gelişmeler İMKB nin yukarı trendini sona erdirdi Kopenhag Zirvesi nin sonucu da hisse senedi piyasasını olumsuz etkiledi BM Güvenlik Konseyi toplantısı Irak a yönelik olası operasyon için belirleyici olacak Kıbrıs ta çözüm için zaman daralıyor Dördüncü gözden geçirme için halen yerine getirilmesi gereken koşullar var Ocak ayında faiz indirimi beklemiyoruz Değerleme açısından bakıldığı zaman, İMKB nin toplam FK oranı 21 yılı sonu seviyeleri olan 14.8 e gerilemiştir. Bu oran 22 Aralık ayı başında 27.5 olarak gerçekleşmişti. Ancak hisse senedi piyasasının yönünü tekrar yukarıya çevirmesi yukarıda bahsedilen konularda olumlu gelişmelerin kaydedilmesine bağlıdır. Bu nedenle içinde bulunduğumuz ayda yatırımcılara temkinli bir strateji izlemelerini ve sözkonusu riskler tam anlamıyla hisse senedi fiyatlarına yansıyana kadar pozisyonlarını artırmamalarını tavsiye ediyoruz. Ocak 23 3

4 Aylık Bülten HSBC Model Portföy Portföy listesi Ort. Günlük Piyasa Değ. Hedef Portföy Portföyde Hacim ($ mn) Piyasa Değ. Artış IMKB-1'e Göre Relatif Getiri Portföy Haftalık Portföy Ağırlığı Kalış Süresi ($) 3/1/23 ($mn) Potansiyeli 1 Hafta(1) 2 Hafta (2) 1 Ay (3) 3 Ay (4) Getirisi (5) Aksa %1 2, % Anadolu Efes %1 1, ,11 % Eregli Demir Celik % , % Ford Otosan %1 5 2, , % Garanti Bankasi %1 2 31,185 1,53 1,5 % Hurriyet %1 7 5, % Koc Holding %1 2 12,452 2,179 2,2 % Sabanci Holding %1 47 2,822 2,152 3,1 % Tofas Fabrika %1 6 4, % Vestel %1 9 12, % %1 (1) 31/12/22-3/1/23 arası, (2) 2/12/22-3/1/23 arası, (3) 3/12/22-3/1/23 arası, (4) 3/1/22-3/1/23 arası, (5) portföye giriş tarihinden itibaren * relatif performans hesaplamalarında ikinci seans ağırlıklı ortalama fiyatlar kullanılmıştır Portföy Performansı Portföy IMKB-1 Relatif Performans 21 yılı perf. 9.4% 46.4% 3.13% 22 yılı perf % % 3.25% 31 Ara. '2-3 Oca. '3 3.38% 4.51% -1.8% Portföy İMKB-1 Performansları Kümülatif 3.38% 4.51% -1.8% 9 * relatif performans hesaplamalarında ikinci seans ağırlıklı ortalama fiyatlar kullanılmıştır. Kaynak: Reuters ve HSBC Yatırım Hafta Hafta 3 Hafta 6 Hafta 9 Hafta 12 Hafta 15 Hafta 18 Hafta 21 Portföy Hafta 24 Hafta 27 Hafta 3 Hafta 33 IMKB-1 Hafta 36 Hafta 39 Hafta 42 Hafta 45 Hafta Hafta Ocak 23

5 Hisse Tavsiyeleri Aksa Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay AKSA AKSA , ,542,762 Rel. Getiri (.2) (2.6) (12.9) ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Piyasa Oranları 21 22T 23T Net Satışlar 35.8 (3.4) F/K Net Kar (3.1) 4.1 (2.6) 47.1 (3.9) FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu Aksa nın üretim ve satış hacmi, tekstil sektöründen gelen güçlü talep ve 21 yılının ilk yarısında kriz ortamı nedeniyle kapasite kullanım oranının düşürülmesinin yarattığı baz yıl etkisi sayesinde, ilk dokuz ayda geçen yılın aynı dönemine göre sırasıyla %9 ve %12 artış göstermiştir. 166,5 tona ulaşan satış hacmi, şirketin üretim kapasitesinin tamamının kullanıldığını göstermektedir. Hesaplamalarımız, şirketin ilk dokuz aylık dönemde satış fiyatlarının ortalamasının, özellikle 3Ç de yapılan artışlar sayesinde, geçen yılın %7.9 üzerinde gerçekleştiğini göstermektedir. Satış hacmi ve fiyatlardaki artışa rağmen, satış gelirleri geçen yıl ile aynı seviyede milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun arkasındaki neden, alacaklarının kur farklarını satış geliri olarak kaydeden Aksa nın, 21 yılında kurdaki hızlı yükseliş sırasında satış gelirlerine kaydettiği kur farkı gelirlerinin bu sene düşük kalmış olmasıdır. Kur farkından kaynaklanan satış gelirleri haricinde, şirketin toplam satış gelirlerinin %2 arttığı görülmektedir. TİM in verilerine göre 22 yılında Türkiye nin hazırgiyim ihracatı %23 oranında artış göstermiştir. Tekstil sektörünün önde gelen hammadde tedarikçilerinden biri olması nedeniyle Aksa nın bu güçlü ihracat performansından en üst seviyede faydalanabileceğini düşünüyoruz. Fiyatlardaki değişimler ışığında güncellediğimiz İNA analizi Aksa için 33 milyon dolar hedef değer ifade etmektedir. Akkök grubu şirketlerindeki (Ak Enerji, Akal Tekstil) toplam 42 milyon dolar değerindeki iştirak portföyü ve 5 milyon dolarlık net nakit pozisyonu nedeniyle operasyonları piyasada sadece 115 milyon dolardan işlem görmekte olan Aksa için Al olan önerimizi sürdürüyoruz. Anadolu Efes Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay ANADOLU EFES AEFES 1, , ,72,935 Rel. Getiri 1.4 (1.2) (26.1) ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Piyasa Oranları 21 22T 23T Net Satışlar F/K Net Kar (11.5) u.d u.d u.d FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (1.1) u.d. (77.) u.d. (96.) (6.3) (8.5) u.d. SPK standartlarına göre hazırlanan mali tablolara göre, TL'nin değer kaybı sonucu 9/21 de 11.5 milyon dolar zarar açıklayan Anadolu Efes, TL nin değer kaybındaki yavaşlamanın finansal yükü hafifletmesi sayesinde 9/22 de 19.5 milyon dolar net kar elde etti. Şirketin 22 yılsonu net karının 27.8 milyon dolara ulaşacağını tahmin ediyoruz. Konsolide bazda ise, Efes Grubu nun büyümeye devam eden yurtdışı bira satışlarının toplam satışlar içindeki payının 9/22 %36 ya (9/21 de %32) ulaştığını görüyoruz. Grubun faaliyet gösterdiği bölgelerdeki yüksek büyüme potansiyeline dayanarak, yurtdışı bira satışlarının önümüzdeki dönemlerde daha da artacağını düşünüyoruz. Efes Grubu, geçtiğimiz dönemde Moldovya lı Vitanta şirketi ni satın aldığını açıklamıştı. Grubun ileride Doğu Avrupa ve Orta Asya da daha da büyüyebileceğini düşünüyoruz. Diğer yandan yurtiçinde AEFES in bira satış hacmi yıllık bazda %2.9 luk bir artışla 9/22 de milyon litreye ulaştı. Şirketin bira satışlarının yılsonunda milyon litreye ve satış gelirlerinin 193 milyon dolara ulaşacağını tahmin ediyoruz. Ayrıca önümüzdeki dönemde, Carlsberg in mevcut agresif pazarlama stratejisinin AEFES üzerinde yarattığı baskının hafifleyeceğini öngörüyoruz. Diğer taraftan, Grubun yurtdışı ve yurtiçi Coca-Cola satışları, 9/22 de sırasıyla %22 ve %1 artış gösterdi. AEFES in mensubu olduğu Efes Grubu nun, 22 yılında satış gelirlerinin, 21 e göre %15 artışla 496 milyon dolar olarak açıklayacağını öngörüyoruz. AEFES hissesi için Ekle olan önerimizi koruyoruz. Ocak 23 5

6 Ereğli Demir Çelik Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay EREGLI DEMIR CELIK EREGL , ,115,487 Rel. Getiri 7. (1.3) (1.4) ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Piyasa Oranları 21 22T 23T Net Satışlar (22.7) , F/K Net Kar (76.9) u.d. (48.1) u.d. (81.9) u.d u.d. FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (381.9) u.d. (249.7) u.d. (325.2) u.d. (191.7) u.d. Ereğli, demir çelik fiyatlarındaki toparlanmanın devam etmesi sonucu, 1Y2 de 6 milyon dolar olan FVAÖK rakamını, 9/22 de 59 milyon dolara yükseltmeyi başardı. Türk Lirası nın değer kaybındaki yavaşlama sonucu 9/21 de 329 milyon dolar olan finansman giderlerinin 9/22 de 119 milyon dolara gerilemesinin de etkisiyle firmanın net zararı, ilk altı ayda 99 milyon dolardan 82 milyon dolara geriledi. Satış hacmi geçen seneki 2.3 milyon tondan, 2.6 milyon tona yükselirken, bir önceki çeyrek itibarıyla yıllık bazda %13 daralan yüksek kar marjlı soğuk haddelenmiş ürün satışlarının 9/22 de yıllık bazda %3 lük artışa geçmesi, faaliyet karlılığını çeyreksel bazda olumlu etkileyen en önemli unsur oldu. Ereğli ile ilgili bir diğer olumlu gelişme, firmanın 22 şubat ayında devraldığı İsdemir in, Temmuz-Eylül döneminde.4 milyon dolar faaliyet karına,.3 milyon dolar da net kara geçmesi oldu. Yapılmakta olan verimlilik artırıcı yatırımlar ve Ereğli den yapılan personel desteği ile faaliyet karlılığı elde eden İsdemir e önümüzdeki 5 yıl içinde toplam 65 milyon dolar yatırım yapılması planlanıyor. Yatırımın büyüklüğü ve getireceği finansal yüklere rağmen, uzun çelik kapasitesinin yassı çeliğe dönüştürülmesi ile ulaşılacak 5 milyon tonluk üretim kapasitesi, Ereğli nin hem iç hem dış piyasalarda pazar payını ve etkisini arttırmasını sağlayacaktır. Faaliyetlerdeki olumlu gelişmenin 4Ç22 ve 23 te devam etmesini bekliyoruz. Firma, yılın son çeyreği için yapılan satış bağlantılarının bir önceki çeyreğe göre %6 artışla 29 dolar/ton seviyesinden gerçekleştirildiğini, 23 yılında da ortalama satış fiyatının 32 dolar/ton olmasının beklendiğini açıkladı. Al önerimizi koruyoruz. Ford Otosan Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay FORD OTOSAN FROTO 1, , ,44,467 Rel. Getiri (3.6) (5.6) (13.4) Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları 21 22T 23T Net Satışlar (66.6) , F/K Net Kar (74.3) u.d. (91.) u.d. (17.2) u.d. 2.1 u.d. FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (232.4) u.d. (382.5) u.d. (39.3) u.d. (419.4) u.d. Ford Otosan yılın ilk 9 ayında 17 milyon dolar ile İMKB de en yüksek zarar açıklayan şirketler arasında yeralmıştır. Bunun en önemli nedeni şirketin 417 milyon dolara ulaşan finansal borçları üzerinde oluşan ve 9/1 e kıyasla ikiye katlanarak 55 milyon dolara ulaşan faiz ve kur farkı yüküdür. Bunun yanısıra ilk 9 ayda satış adedi %32 artmasına karşın yetersiz talep ve düşük kapasite kullanımı nedeniyle şirket henüz istenen verimliliği yakalayamamış ve esas faaliyetlerinden 38 milyon dolar zarar etmiştir. Ancak yılın son çeyreğinde şirketin çok daha olumlu bir süreç yaşayacağını, Connect ihracatının artması ile operasyonel performansının büyük ölçüde toparlanacağını ve kurlardaki gerilemeden dolayı finansman giderlerinin azalarak yılsonu zararını düşüreceğini tahmin etmekteyiz. Nitekim, OSD verilerine göre Kasım ayında 6,9 ü ihracat olmak üzere toplam 9,5 adet satış gerçekleştiren şirket, yılın en yüksek satış seviyesine ulaşmıştır. Bu ivmenin Aralık ayında ve özellikle 23 yılında devam etmesiyle şirketin yüksek büyüme ve mali açıdan kuvvetli bir toparlanma elde etmesini bekliyoruz. 23 yılının aynı zamanda yurtiçi otomotiv talebi açısından da büyüme döneminin başlangıcı olacağı inancındayız. Ford Otosan ı önümüzdeki bir kaç yıllık dönemde en yüksek büyüme elde edecek firmalar arasında değerlendirmekte ve mevcut hisse değerinin bu beklentileri yansıtmadığına inanmaktayız. 23 yılında şirketin Connect ihracatı hız kazanacak, ancak Belçika daki Transit üretiminin Gölcük tesislerine kaydırılması yatırımı da artacaktır. 2 milyon doları bulacak olan yatırım sonucu 24 yılı sonunda şirket, yılda 1, adet ihracata yönelik kapasite ile 1.5 milyar euroluk ihracat potansiyeline kavuşacaktır. Şirket bu yatırımların karlılık üzerindeki etkisini uzun vadede görecek olsa da, operasyonel açıdan 23 yılından başlayarak önemli derecede iyileşme kaydedecektir. Al tavsiyemizi koruyoruz. 6 Ocak 23

7 Garanti Bankası Şirket Reuters Kod Hedef Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Artış Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Halka Açıklık (%) Günlük Ort. İşlam Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay T. GARANTI BANKASI GARAN 1,5 1, , ,184,619 Rel. Getiri (1.7) (6.7) 21.2 Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları T Düz. Net Faiz Geliri -5.1 u.d ,9 u.d F/K Net Kar u.d u.d u.d Özserm. Karlılığı - %8 %15 Aktif Büyüklüğü 12, , ,257.7 u.d. 12, Aktif Karlılığı - %1 %1 Garanti Bankası nın bilançosu, özellikle 35 milyon dolar tutarındaki sendikasyon kredisinin geri ödemesi sonucunda likit aktiflerin azalması ile 3Ç2 de 2Ç2 ye göre %1 daralmıştır. Garanti Bankası, müşterilerin büyük bankalara yönelme eğilimlerini sürdürmeleri nedeniyle mevduatlarını 2Ç2 ye göre %4 artırarak 7,783 milyon dolara yükseltmiştir. Bu dönemde Banka nın brüt kredileri, proje finansman kredilerindeki artışın katkısıyla, %5 artışla 3,315 milyon dolara yükselmiştir. Ekonomideki kıpırdanma ve kredi portföyündeki genişleme nedeniyle takipteki kredilerin brüt kredilere oranı 2Ç2 deki %9.4 seviyesinden 3Ç2 de %8.3 e gerilemiştir. Faiz getirili aktifler ile faiz yükü doğuran pasifler arasındaki pozitif fark Garanti Bankası nın karlılık performansı açısından olumlu sinyal vermektedir. Ancak serbest sermaye, sektördeki bir çok banka gibi negatif seviyede bulunmaktadır. Net faiz gelirleri özellikle menkul kıymet faiz gelirlerinde yaşanan düşüş nedeniyle çeyreksel bazda gerilemiştir. Düzeltilmiş (kur, TGA provizyonu ve parasal kar/zarara göre) net faiz marjı ise kur farkı giderlerinin daralması nedeniyle 2Ç2 deki -%1 den 3Ç2 de %1 e yükselmiştir. Garanti ürün/dağıtım kanalları/hedef müşteri değerleri dikkate alındığında rakipleri arasında en iyi sistemlerden birine sahiptir. Banka ayrıca bilançosunun yeniden yapılandırılması çalışmalarında önemli mesafe katetmiştir. Garanti Bankası için mevcut değerinden 1.5 milyar dolarlık hedef değerine göre %43 oranında yukarı yönde potansiyel görüyor ve Ekle önerimizi tekrarlıyoruz. Hürriyet Gazetecilik Şirket Reuters Kod Hedef Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Artış Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Halka Açıklık (%) Günlük Ort. İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay HURRIYET GAZETEC. HURGZ , ,14,681 Rel. Getiri (3.4) 2.4 (6.8) ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Piyasa Oranları 21 22T 23T Net Satışlar (42.) F/K Net Kar 11.4 (61.1) FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (12.1) u.d u.d u.d Hürriyet in 9 aylık sonuçları beklentiler dahilinde gelirken net kar geçen yılın aynı dönemine göre 6 kata yakın artarak 21.8 milyon dolara ulaşmıştır. Net satışlardaki yıllık %4 lük önemsiz artışa rağmen esas faliyet karı %1 e yakın artmıştır. Bu artış reklam gelirlerindeki %2 lik toparlanma ve maliyetlerdeki tasarruf sonucunda gerçekleşmiştir. Karlılığa doğrudan etki eden reklam gelirlerinin 74.7 milyon dolara ulaşması ile brüt kar marjı 3Ç1 deki %34 seviyesinden 3Ç2 de %41 seviyesine yükselmiştir. 22 de ortalama gazete kağıdı fiyatının ton başına 18 dolar düşerek 492 dolara gerilemesi ile birlikte satılan malın maliyeti dolar bazında %13 azalarak 61 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu maliyet düşüşüne ek olarak, Hürriyet, pazarlama ve dağıtım giderlerinde de %7 lik bir tasarruf sağlayabilmiştir. 22 de önceki yıla göre TL deki değer kaybının yavaşlaması ve finansal giderlerde meydana gelen düşüşün katkısı sonucunda vergi öncesi karda yıllık %74 lık bir artış meydana geldi. 22 sonunda önceki seneye göre net karında %17 civarında bir artış beklediğimiz Hürriyet, 23 yılında ekonomide beklediğimiz canlanmadan reklam gelirleri sayesinde olumlu etkilenecek şirketlerin de başında gelmektedir. 54 milyon dolar olan hedef değerine göre %3 un üzerinde artış potansiyeli olan şirket için Ekle önerimizi sürdürüyoruz. Ocak 23 7

8 Koç Holding Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay KOC HOLDING KCHOL 2,2 2, , ,452,291 Rel. Getiri (.8).6 (8.5) Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları 21 22T 23T Temettü Gelirleri 2.6 (5.9) F/K Net Kar 44.4 (35.9) 24.3 (45.2) 19.5 (52.2) Prim (İskonto) Net Nakit (Borç) Pozisyonu (19.9) u.d. (43.1) u.d. (36.9) 1,383.3 (26.3) u.d. Net Aktif Değ/Piy. Değ %22 21 yılı başında açıkladığı uzun vadeli stratejik planına göre yılda ortalama %14 reel büyüme ve sürdürülebilir karlılık ile 15 yıl içinde 4 milyar euro ciroya ulaşarak dünyanın en büyük 2 şirketi arasına girmeyi ve yurtiçinde de bulunduğu her sektörde lider veya ikinci konumda olmayı hedefleyen Koç Topluluğu, kanımızca aradan geçen kısa süre içerisinde attığı somut adımlarla bu hedefleri başarılı bir şekilde uygulamaya koymuştur. Koç Grubu ilk olarak yurtiçi talebe olan bağımlılığını azaltmak amacıyla ana işkolları olan otomotiv ve dayanıklı tüketim sektörlerinde Tofaş, Ford ve Beko ile ihracat hamlesi başlatmış, Arçelik ise 6 marka alarak global bir oyuncu olma yönünde önemli bir adım atmıştır. Yeniden yapılanma sürecinin ilk hamlesi olarak finans sektöründe Unicredito ile ortaklığa gidilmiş, daha sonra lastik üretiminden (Goodyear) çıkılması ve geçtiğimiz haftalarda gıda şirketlerinin Tat Konserve altında birleştirilmesi kararıyla sürmüştür. Yeni sektörlere girme hedefindeki ilk önemli gelişme ise OPET le sağlanan %5 hisse alımı anlaşmasıyla akaryakıt dağıtımı alanına atılan adım olmuştur. Koç Bilgi Grubu nun da Türk Telekom ile çeşitli projelerdeki mevcut işbirliğinin TT nin özelleştirilmesi aşamasında avantaj sağlaması beklenmektedir. 22 nin ilk 8 ayında ihracat gelirleri %3 artışla 1.8 milyar euro, konsolide net satışları %8 artışla 6.2 milyar euro düzeyinde gerçekleşen ve 176 milyon euro vergi öncesi kar elde eden Koç Holding, finansal açıdan da kriz yılı olan 21 den sonra önemli bir toparlanma yaşamaktadır. Halen mevcut net aktif değerine göre %22 primli, hedef net aktif değerine göre ise %2 primli bulunmasına karşın Koç Holding in gerçekleştirdiği atılımlarla daha yüksek seviyede (hedef NAD ına göre %15-2) primi hakettiğini düşünüyor ve portföyümüzde tutmaya devam ediyoruz. Sabancı Holding Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay SABANCI HOLDING SAHOL 3,1 2, , 16. 2,821,694 Rel. Getiri (3.6) (4.9) (5.3) Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları 21 22T 23T Temettü Gelirleri 19.4 (35.1) 56.3 (48.5) F/K Net Kar 97.3 (26.8) 4.1 (58.8) 32.6 (62.1) Prim (İskonto) Net Nakit (Borç) Pozisyonu 6.3 (87.) (2.6) u.d. (1.2) (95.6) 17.9 u.d. Net Aktif Değ/Piy. Değ -%14 Sabancı Holding in 22 yılı 9 aylık konsolide olmayan net karı dolar bazında %62 düşüşle 32.6 milyon dolar olarak gerçekleşti. Akbank ın 21 yılında 11 milyon dolar zarar (BDDK standartlarına göre) açıklaması ve dolayısıyla bu yıl temettü dağıtmaması Sabancı Holding in karlılığını düşüren en önemli etken oldu. Yıl sonunda SH nin net karını, temettü gelirlerinde %49 gerileme olacağı tahminimize dayanarak, 4 milyon dolar olarak tahmin ediyoruz. 22 nin ilk dokuz ayında 292 milyon dolar karlılığa ulaşan Akbank, SH nin 84 milyon dolar olarak öngördüğümüz 23 yılı net karında en büyük pay sahibi olacaktır. Öte yandan, uluslararası mali standartlara göre hazırladığı 6 aylık konsolide sonuçlarında geçen yıl 176 milyon dolar zarar eden Sabancı Holding, Akbank ın etkisiyle bu yıl 57 milyon dolar net kar açıkladı. Sonuçlar operasyonel açıdan da dikkat çekici bir toparlanmaya işaret etti. Konsolide operasyonel kar %24, FVAÖK %141 arttı. Operasyonel karın tamamına yakını marjı %5 ten %32 ye yükselen finans işkolu üzerinden elde edildi. Sabancı Holding, getiri beklentilerini karşılamayan sektörlerdeki (otomobil üretimi, giyim, gıda üretimi, ev tekstili gibi) etkinliğini azaltan/azaltmayı planlayan, ana işkolları olan finans, lastik, kimya ve çimento alanlarına odaklanmayı ve perakende, bilişim-telekom ve enerji gibi alanlarda ise büyümeyi hedefleyen bir strateji izlemektedir. Şirketin mevcut net aktif değerine göre %14, hedef net aktif değerine göre ise %17 iskontolu işlem gördüğünü tahmin etmekteyiz. Olumluya dönmeye başlayan konsolide performansı ile Sabancı Holding in daha önce olduğu gibi net aktif değerine göre %15-2 civarında primli olmayı hakettiğine inanıyor ve Ekle tavsiyemizi sürdürüyoruz. 8 Ocak 23

9 Tofaş Oto Fabrika Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay TOFAS FABRIKA TOASO , ,354,78 Rel. Perf. 1.2 (1.8) 11.1 Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları 21 22T 23T Net Satışlar (.3) 1, F/K Net Kar (.5) u.d. 8.6 u.d. (.4) u.d FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (143.8) u.d. (12.4) u.d. (115.1) u.d. (12.2) u.d. 21 yılında %72 gerileyen yerli otomobil satışları, 22 nin geride kalan 11 ayında da %35 azalmıştır. Tofaş ise gerek yıl içinde piyasaya sunduğu yenilenen modelleri (Albea, Marea ve Palio gibi) gerekse sektörel talebin %19 arttığı yerli hafif ticari vasıta segmentine yönelik Doblo satışları sayesinde ilk 11 ayda iç satış adedini %1 artırmıştır. Öte yandan, aynı dönemde ihracatın %12 gerilemesinin ana nedeni ise şirketin geçtiğimiz yıl Avrupa da Doblo modeline yönelik bayi stoklarını oluşturmak için Fiat a yaptığı ekstra satışlardan bu yıl yoksun olmasıdır. Oysa şirket 22 yılında Fiat ın Avrupa da %2 civarında pazar kaybına rağmen Doblo talebinin az bir artış gösterdiğini belirtmektedir. Sonuç itibarıyla, şirketin 11 aylık toplam satışları %1 düşüşle yaklaşık 1, adet civarında gerçekleşmiştir. Bu satış rakamı yılda 25 bin adet üretim kapasiteli bir şirketin istenilen karlılığa ulaşması için oldukça düşüktür. Ancak 23 yılında şirketin satış hacminin gerek iç pazarda gerekse ihracatta artacağını ve düşük devalüasyon ortamının korunmasıyla hafifleyecek olan 2 milyon dolarlık borç yükünün karlılığa olumlu etkide bulunacağını tahmin etmekteyiz. Siyasi ve ekonomik istikrara en duyarlı sektör olan otomotivin 23 yılında ertelenen talebin devreye girmesiyle iyi bir yıl geçirmesini bekliyoruz. Seçim sonrası piyasalarda oluşan güven ortamının korunması ve faizlerdeki düşüşün sürmesi durumunda son iki yılda %8 daralan otomobil satışları büyük bir sıçrama yapabilir. Düşük döviz kurunun ihracat üzerinde yaratacağı baskı, kar marjı daha yüksek olan iç satışların artmasıyla telafi edilecektir. Ekonomik istikrar ortamında iç piyasada oluşması muhtemel canlanmadan yararlanacak şirketlerin başında geldiğine inandığımız Tofaş için Ekle önerimizi koruyoruz. Vestel Hedef Artış Halka Günlük Ort. Şirket Reuters Kod Piyasa Değeri ($ mn) Piyasa Değ.($mn) Potansiyeli (%) Hisse Adedi (mn) Açıklık (%) İşlem Hacmi ($) IMKB-1 2 Hafta 1Ay 3Ay VESTEL VESTL , ,978,232 Rel. Getiri (6.2) (9.4) 6.6 Piyasa ($mn) 21 Değişim.(%). 22T Değişim.(%). 9/22 Değişim.(%). 23T Değişim.(%). Oranları 21 22T 23T Net Satışlar (5.7) , F/K Net Kar 44.3 (34.4) FD/FVAÖK Net Nakit (Borç) Pozisyonu (74.2) u.d. (168.5) u.d. (19.1) 41.2 (154.3) u.d. Vestel, 9 ay sonunda 4.4 milyon adede yaklaşan TV satışıyla geçen yıla kıyasla %38 büyüme yakalamıştır. Şirketin 9 aylık net karı ise beklentilerimiz paralelinde 36.2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Şirketin yılsonunda %3 artışla 6 milyon adet TV satacağını ve 891 milyon dolar ciro elde edeceğini tahmin ediyoruz. 22 yılı için net kar tahminimiz ise 55 milyon dolardır (83.7 trilyon TL). Vestel geçen yıl 3 bin adet olan A-marka müşteri satışlarını bu yıl en az 1 milyon adede yükseltmeyi hedeflemiştir. B-marka müşteri satışlarına (standart fason pazar) kıyasla marjların daha yüksek olduğu A- marka pazar, Vestel in hem gerileyen marjlarını belli seviyede tutma hem de Avrupa da %17 ye yükseltilen pazar payını daha da artırma imkanı tanıyacaktır. Şirket ayrıca Rusya pazarına yönelik ilk adımı atmış ve 23 yılı Temmuz ayında devreye girmek üzere başlangıçta 5 bin adet üretim kapasiteli bir TV fabrikası için Standart adlı Rus firmasıyla 4 milyon dolarlık yatırıma başlamıştır. Vestel yılda 5.5 milyon adet elektronik cihazın satıldığı ve büyüme hızının %15 olduğu Rusya pazarında 3-4 yıl içinde %25-3 pazar payı hedeflemektedir yıllarında şirketin TV satış adedinde ortalama yıllık %13 büyüme öngörüyor ve şu anda %15 olan A-marka müşteri payının 5 yıl içinde %5 civarına yükseleceğini tahmin ediyoruz. Yurtiçindeki faaliyetlerini de JVC markalı ürünlerin satış ve pazarlamasını üstlenerek genişleten Vestel, bu anlaşmanın JVC nin Avrupa pazarına yönelik yaptığı fason iş hacmini artırmasını beklemektedir. 54 milyon dolarlık hedef değerimize kıyasla artış potansiyeli %73 olan Vestel için Al tavsiyemizi sürdürüyoruz. Ocak 23 9

10 Bono ve Döviz Piyasaları Son gelişmeler: Aralık ayında bono bileşik faizleri piyasanın Irak konusundaki hassasiyetiyle birlikte Kasım sonuna göre yaklaşık beş puanlık yükseliş gösterdi. Piyasa Kopenhag Zirvesi nden çıkan sonuca ilk etapta olumlu tepki verdiyse de, Irak ile ilgili artan endişeler, iyileşen piyasa psikolojisinin kaybolmasına neden oldu. Bu gelişmeye ek olarak, AKP hükümeti ile Cumhurbaşkanı Sezer arasında anayasa değişiklikleri yüzünden oluşan gerginlik ve Kamu İhale Yasası nda yapılacak değişiklikler piyasa psikolojisini olumsuz etkiledi. Bununla birlikte, Amerikalı ve Türk yetkililerin pazarlıklar sonucu Türkiye ye verilecek ekonomik yardım paketiyle ilgili kesin bir sonuca ulaşmamaları geçen ay faizlerdeki yükselişi hızlandırdı. Ocak-Kasım arasında 2 puanlık gerileme gösteren faizler, 22 yılı genelinde 14 puanlık gerileme göstermiş oldu. Aralık ayında Hazine, beş iskontolu bono ihalesi, bir Amerikan Doları cinsi tahvil ihalesi ve iki yıllık değişken faizli tahvil ihalesiyle net 9,681 trilyon TL lik borçlanma gerçekleştirdi. Özel bankalardan yapılan borçlanmalarda borç döndürme oranı, Hazine nin olası Irak savaşı öncesinde önlem olarak yüklü borçlanma gerçekleştirmesi sebebiyle, Kasım ayındaki %75.7 ye göre büyük çaplı bir artış kaydederek %119.7 olarak gerçekleşti. Kasım ayında da olduğu gibi Hazine 6.7 katrilyon TL olan aylık borçlanma hedefinin üzerinde bir borçlanma yaptı. Bölgedeki korku nedeniyle kötüleşen politik ve finansal ortama karşın, ortalama borçlanma faizi Kasım ayındaki %52.9 a karşılık %5.6 ya geriledi. Borçlanma faizinin düşmesinde, Hazine nin olası Irak operasyonuyla ilgili endişelerin tam olarak hissedilmediği bir dönem olan ayın ilk yarısında yaptığı yüklü borçlanmalar etkili oldu. Hazine nin Amerikan Doları cinsi ve değişken faizli tahvil borçlanmalarının etkisiyle ortalama borçlanma vadesi Kasım ayındaki 189 güne karşılık 284 güne yükseldi. Bununla beraber, 22 yılının genelinde ortalama borçlanma vadesi 27 gün olurken, ortalama borçlanma faizi %56.3 olarak gerçekleşti. Tablo 1: Aralık ayı ihale sonuçları Piyasalara net satış (milyar TL) Kamuya net satış (milyar TL) Piyasa itfası (milyar TL) İhraç tarihi İhale tarihi Basit Faiz (%) Bil. Faiz (%) Borç çevirme oranı (%) 2-Ara-2 21-May ,311, , Ara-2 21-May ,431,43 319,274 1-Ara-2 3-Ara ,278,253 7, 5,268, Ara-2 19-Mar ,32, 17-Ara-2 3-Ara ,734 * 17-Ara-2 11-Ağu ,56 156,5 2,227, ** 26-Ara-2 14-Ock milyon dolar TOPLAM 9,176, ,774 7,634, * Değişken faizli ** Amerikan Doları cinsi tahvil Kaynak : Hazine İkincil piyasada bono bileşik faizleri Aralık ayında %5-59 geniş bandı içerisinde hareket ettikten sonra bu bandın orta kısmında dengelendi. Aralık ayının ikinci yarısında işlem hacmi çok düşük seviyelerde gerçekleşmesine karşın bankaların bilanço düzenlemeleri sebebiyle volatilite ilk yarıya göre daha düşük oldu. Piyasadaki en aktif kağıt olan 3 Aralık 23 vadeli bononun 31 Aralık itibariyle yıllık bileşik reel getirisi %26.5 civarında bulunurken, önceki ay bu kağıt üzerindeki reel getiri %19.8 seviyesindeydi. Bono faizlerinde hızlı bir yükseliş yaşandı Hazine hedeflediği miktarın üzerinde borçlandı Reel faizler, Aralık ayında artış kaydetti Tablo 2: Gösterge faizler 31-Ara-2 Bir Gün Önce Bir Hafta Önce Bir Ay Önce Bileşik Faiz % Pay * Bileşik Faiz % Pay * Bileşik Faiz % Pay * Bileşik Faiz % Pay * 22- Ock May Tem Ağu Ara Kaynak: Reuters * Toplam işlem hacmi içerisindeki payı 1 Ocak 23

11 Kasım ayında ABD dolar kurunun son altı ay içerisinde gördüğü en düşük seviyeye gerilemesinin ardından, Aralık ayında dolar kuru Irak konusu ve politik endişeler nedeniyle hızlı bir artış göstererek %6.8 oranında yükseliş kaydetti. Irak konusu ve politik endişeler yatırımcıların ve yabancı bankaların yerli para cinsi enstrümanlardan döviz veya döviz cinsi finansal araçlara yönelmesine neden oldu. Aralık ayında dolar, TL karşısında %7 değer kazandı ABD Dolar kuru 29 Kasım tarihindeki 1,542,744 seviyesinden 31 Aralık itibariyle 1,647,654 seviyesine yükseldi. Böylelikle ABD Doları 22 yılında nominal bazda TL karşısında sadece %13 oranında değer kazanmış oldu. enflasyon rakamlarının %3 seviyesine yakın olduğu ve doların euro karşısında güç kaybettiği düşünüldüğünde dolar kuru 23 yılına ufak çaplı reel değerlenme ile başladı. Reel efektif döviz kuru modelimize göre Türk Lirası nın diğer para birimleri karşısında Kasım ayındaki %14 lük reel değerlenmesine karşılık Aralık ayında reel değerlenme miktarı 22 yılının başına göre %5 seviyesinde gerçekleşti. Tablo 3: bileşik reel bono getirileri * ISIN VKG FAİZ FAİZ GECELİK Net dönem getirisi (vergi hariç) (Bileşik) (Basit) Getiri Enflasyon Reel faiz Ex-ante yıllık Reel Faiz TRB813T TRB2213T TRT523T TRB533T TRB1933T TRT943T TRB753T TRB2153T TRB273T TRB2783T TRT3123T Kaynak : HSBC Yatırım * 31 Aralık 22 tarihi itibariyle Beklentiler: Hazine, 21 Ocak tarihinde üç ay vadeli referans bono ihalesiyle 1,467 trilyon TL borçlanma yapacağını açıkladı. Diğer ihalelere ilişkin detaylı bilgi ay boyunca Hazine tarafından açıklanacak. Yapılan açıklamalara göre, Hazine, kamu bankalarına ve TMSF ye olan borcunu azaltabilmek için erken itfalara devam edecek. Tablo 4: Ocak 23 iç borç geri ödeme tablosu (milyar TL) Piyasalar Ort. Satış Kamu bankaları & TMSF bankaları Toplam 1-Ock-3 892,96 892,96 2-Ock-3 1,199,832 1,199,832 3-Ock-3 33,36 33,36 8-Ock-3 3,284,127 77, 289,75 4,343, Ock-3 5,465 5, Ock-3 25,613 25, Ock-3 5,367, ,124 9,986 5,685,32 26-Ock-3 15,712 15, Ock-3 81,27 85, ,232 Toplam 8,781, ,125 2,59,524 12,368,985 Kaynak : Hazine Irak konusu global finans piyasalarında etkili olurken, olumsuz etkisinin Ocak ayında da sürmesi bekleniyor. Bununla birlikte, bölgedeki durumla ilgili herhangi bir olumsuz açıklamada faizlerin ve dolar kurunun negatif tepki vermesi bekleniyor. Bu nedenle Merkez Bankası nın Ocak ayında faiz indirimine gitmesini beklemiyoruz. Ek olarak, enflasyonun da gelecek aylarda katılık göstermesinin beklenmesi, Merkez Bankası nı Ocak ayında kısa vadeli faiz oranlarını indirmek konusunda çekimser bırakabilir. Ocak 23 11

12 Tablo 5: Ocak 23 için finansman tablosu (katrilyon TL) Ödemeler 13.2 Finansman 13.2 İç borç geri ödemesi 12.4 Piyasadan iç borçlanma 8.1 Anapara 7. Diğer finansman 5.1 Faiz 5.4 Kasa kullanımı 1.9 Dış borç geri ödemesi.8 Faiz dışı fazla.2 Anapara.5 Dış borçlanma. Faiz.3 Kamuya satışlar 3. Uluslararası kuruluşlar. Kaynak : Hazine 9 Ocak tarihinde TCMB nin Ocak ayının ilk yarısına ilişkin beklenti anketinin sonuçlarını açıklaması bekleniyor. Anketten çıkacak rakamlar hükümetin ilk icraatlarının enflasyon beklentileri üzerindeki olası etkilerini yansıtması açısından büyük bir önem taşırken, piyasaya etkisinin son derece sınırlı olmasını bekliyoruz. Ayın ilk yarısında piyasa oyuncularının ve yatırımcıların Irak konusuyla meşgul olacak olmaları nedeniyle dolar kurunun 1,7, seviyesinin üstüne çıkabileceğini düşünüyoruz. Fakat ayın ikinci yarısında piyasanın dikkatinin IMF nin dördüncü gözden geçirme ziyaretini tamamlamak için yapacağı ziyarete çevrilmesini bekliyoruz. Türkiye nin bazı yapısal koşulları yerine getirmemesi dolayısıyla IMF den gelebilecek olumsuz açıklamaların piyasa psikolojisini daha da fazla bozabileceğini düşünüyoruz. Böyle bir durumda dolar kurunun daha da yükselmesini bekliyoruz. Teknik olarak 1,7, olan tarihi zirvenin kırılması durumunda yeni hedefin 1,75, olması bekleniyor. IMF nin ziyaret ile ilgili açıklamaları Şubat ayına ertelenirse dolar kurunun 1,7, TL nin bir miktar altında dengelenmesi beklenebilir. Dolar kuru IMF gözden geçirme ziyaretiyle daha hızlı artışlar kaydedebilir Ocak ayında Merkez Bankası piyasadaki likidite fazlasını çekmek amacıyla TL depo ihaleleri açmaya devam edecek. İhaleler Çarşamba ve Cuma günü olmak üzere iki kere yapılacak ve her ihaledeki maksimum borçlanma miktarı 2 trilyon TL olacak. TL deki değerlenme karşısında TCMB ters para ikamesi olgusunun oluşması durumunda Ocak ayından itibaren düzenli olarak döviz alım ihaleleri düzenleyebileceğini açıklamıştı. Ancak, ABD dolar kurundaki 1,7, seviyesine doğru gerçekleşen hareketin Merkez Bankası nı döviz alım ihalesi açmaktan vazgeçireceğini düşünüyoruz. Fakat Aralık ayında da olduğu gibi volatilitenin yükselmesi durumunda Merkez Bankası nın alım veya satım yönünde piyasaya müdahale edebileceğini düşünüyoruz. Hatırlanacağı üzere, Aralık ayında dolar kuru hızlı şekilde 1,7, TL ye yükselmiş ve artan volatiliteyle birlikte TCMB piyasaya dolar satım yönünde müdahale ederek kurun daha fazla yükselmesini engellemişti. 12 Ocak 23

13 Acil Eylem Planı Eylem Süre Durum Maliye Politikaları Geçici bütçe, "Mali Milat" uygulamasının kaldırılması, Hazine tek hesabı yaygınlaştırılarak etkin hale getirilecek. Kamu kuruluşlarının işlemlerinde disiplin ve şeffaflık sağlanacak. 23 yılı programı ve bütçesi Adil bir vergi sisteminin oluşturulması için gerekli önlemler alınacak. Vergi mevzuatı yalın ve basit bir hale getirilecek. "Vergi barış projesi" hayata geçirilecek. Muhasebe-i Umumiye Kanunu değiştirilerek bütçe birliği sağlanacak. Yeni bir kamu mali yönetim kanunu çıkarılacak Özelleştirme Özelleştirme portföyündeki kuruluşlar yeniden gözden geçirilecek. Yeni bir özelleştirme stratejisi ve takvimi belirlenecek. Özelleştirme kapsamına alınacak KİT ler gruplandırılarak her KİT e uygun özelleştirme stratejisi ve takvimi belirlenecek. Yurtdışında çalışan yurttaşların özelleştirme uygulamalarına katılımı teşvik edilecek. Reel Sektör Bor Araştırma Enstitüsü kurulacak. Teşvik tedbirleri yeniden düzenlenecek ve teşvik belgesi olmaksızın yatırımları destekleyen yeni bir yapı oluşturulacak. Enerji piyasası rekabete açılarak enerjinin ucuz ve güvenilir bir şekilde temin edilmesi sağlanacak. Elektrik faturalarındaki TRT payı kaldırılacak. İşlenmiş mermer ve yan ürünlerinin ihracatı teşvik edilecek. Ekonomik kriz nedeniyle kapanan ya da kapasite indirimine giden işletmelerin yeniden faaliyetlerine başlaması için gerekli önlemler alınacak, sermaye yardımı yapılacak. Küçük ve orta boy işletmelerin teşviki kapsamında önlemler alınacak. Şirket ortaklarının yasal haklarının korunması için gerekli yasal düzenlemeler yapılacak. Eximbank ın kaynak ve işleyiş bakımından etkinliği artırılacak. Özel sektör ile işbirliği içinde ihracata dönük stratejik planlama yapılacak. Bor İşletmesi özerk bir yapıya kavuşturulacak. 15. kilometrelik duble yol yapım çalışmalarına başlanacak. Turizm Bakanlığı ve yerel yönetimlerin yetki, sorumluluk ve ilişkilerini düzenleyen yasa çıkarılacak. İşletme haklarının devri tamamlanacak. Enerji kayıp ve kaçakları azaltılacak. Madencilik sektöründeki özelleştirme çalışmaları sonuçlandırılacak. Kamuya ait ruhsatlı maden alanları kademeli bir biçimde özel sektöre devredilecek. Demiryolu, denizyolu ve hava yolu altyapısının entegre bir anlayış içinde geliştirilmesine yönelik yeni bir proje hazırlanıp hayata aktarılacak. 1 ay 1 ay 1 ay 3 ay 3 ay 3 ay 3 ay 6 ay 6 ay 3 ay 3 ay 3 ay 1 yıl 1 ay 3 ay 3 ay 3 ay 3 ay 6 ay 6 ay 6 ay 6 ay 6 ay 6 ay 6 ay 6 ay 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl Yapıldı Yapıldı Kısmen gerçekleştirildi Kısmen gerçekleştirildi Yasa taslağı Meclis'e sunuldu Yapılmadı Çalışmalara başlandı Ocak 23 13

14 Eylem Süre Durum Tarım ve Hayvancılık Hayvancılık sektörünün geliştirilmesi için acil tedbirler alınacak. Çerçeve Tarım Kanunu çıkarılacak. Tarım Ürünleri Sigortası Kanunu çıkarılacak ve uygulama planı hazırlanacak. Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi ve Tarım Bilgi Sistemi geliştirilecek. 3 ay 6 ay 1 yıl 1 yıl Kamu Kesimi Reformu Temel hak ve özgürlüklerle ilgili düzenlemeler evrensel düzeyde kabul edilmiş standart ve normlar ile AB kriterleri çerçevesinde süratle yapılacak. Kamu yönetiminde toplam kalite ve yönetim ilkelerinin hayata geçirilmesini öngören Çerçeve Yasası çıkarılacak ve bu yasa uygulamalara yansıtılacak. Ekonomik ve Sosyal Konsey in yapısı ve çalışma tarzı yeniden belirlenecek. Şeffaflığın artırılması suretiyle kamu kesimindeki yolsuzlukların önüne geçilmeye çalışılacak. İhale yasası AB standartlarıyla uyumlu hale getirilecek. Vatandaşların bilgi edinmesini sağlayan bir kanun çıkarılacak. Yerel yönetimler reformu hayata geçirilecek. Türk Ceza Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Usul Kanunları gibi temel mevzuat günün gelişmeleri de dikkate alınarak yenilenecek. Sosyal Politikalar Açlık sınırı altındaki aileler belirlenecek. İlk üç ay içerisinde yoksul aile çocuklarına yönelik temel eğitim ve sağlık yardımları yapılacak. Konut seferberliği başlayacak. Gelir dağılımını düzeltici ve yoksul kesimleri gözetici uygulamalar yapılacak. İlk ve orta dereceli eğitim kurumlarında rehberlik hizmetine öncelik verilecek. Üniversiteler idari ve akademik açıdan özerk hale getirilecek. Yüksek Öğretim Kurulu yeniden yapılandırılacak. Devlet hastaneleri ile özel hastaneler arasındaki farklılıklar giderilecek. Hastanelere idari ve finansal özerklik sağlamak için gerekli yasal altyapı hazırlanacak. Genel bir sağlık sigorta sistemi oluşturulacak. Tüm sosyal sigortalar sistemi tek çatı altında toplanacak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Destekleme Fonu'nun kaynakları artırılacak. 1 ay 3 ay 3 ay 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 3 ay 6 ay 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl 1 yıl Yapıldı Yapıldı İhale yasası değiştirildi Bakanlar Kurulu'nun onayını bekliyor 14 Ocak 23

15 Enflasyon Aralık ayında TEFE %2.6, TÜFE ise %1.6 düzeyinde artarak yıllık enflasyon oranını sırasıyla %3.8 ve %29.7 ye düşürdü. Çekirdek enflasyon olarak kullanılan özel imalat sanayi fiyatları ise Aralık ayında %2. olarak gerçekleşirken son üç ayın en yüksek çekirdek enflasyonu oldu. Aralık ayı enflasyon rakamları piyasa açısından sürpriz şekilde gerçekleşti ve TÜFE beklentilerin altında kalırken TEFE gerçekleşmesi piyasa beklentilerinin üstüne kaldı. Bu rakamlarla birlikte yıllık TÜFE gerçekleşmesi resmi hedef olan %35 in altında gerçekleşti. Tablo 1: Enflasyon rakamları (2 22) TEFE (aylık) TÜFE (aylık) TEFE (yıllık) TÜFE (yıllık) İmalat Sanayi Fiyatları % Kamu Özel Ock Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Ekm Ksm Ara Kaynak: DİE Aylık TEFE artışının TÜFE artış rakamının üzerinde gerçekleşmesi maliyet artırıcı etkenlerin, talep yönlü faktörlerden daha etkili olduğuna işaret ediyor. 22 yılındaki olumlu hasata karşın, tarım fiyatları %5.2 artış kaydetti. Bununla beraber, Aralık ayında dolar kurundaki keskin yükseliş nedeniyle çekirdek enflasyon %2 seviyesinde gerçekleşerek yıllık çekirdek enflasyon artışını %27.7 ye taşıdı. Toptan eşya fiyatlarındaki değişimin tersine, tüketici fiyatlarındaki düşük eğilim ev eşyasındaki %.4 lük düşüş ve giyim fiyatlarındaki %.3 lük sınırlı artıştan kaynaklanarak piyasa beklentilerinin altında kaldı. TÜFE artışı %29.7 ye geriledi Aralık ayında TEFE artışı TÜFE yi geride bıraktı Grafik 1: TEFE ve TÜFE (yıllık artış) Grafik 2: Çekirdek enflasyon (yıllık) 11 1 % TEFE TÜFE 11 1 % Ock1 Mrt1 Mys1 Tmz1 Eyl1 Ksm1 Ock2 Mrt2 Mys2 Tmz2 Eyl2 Ksm2 Ock Mrt Mys Tmz Eyl Ksm Ock1 Mrt1 Mys1 Tmz1 Eyl1 Ksm1 Ock2 Mrt2 Mys2 Tmz2 Eyl2 Ksm2 Kaynak: DİE Kaynak: DİE Beklentiler: Döviz kurlarındaki hızlı yükselişin önümüzdeki dönemde fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı yaratması bekleniyor. Aralık ayında dolar kuru bir önceki aya göre %7 lik bir artış kaydederek Ocak ayında mevcut çekirdek enflasyon seviyesinin korunamayacağını işaret etti. Dönemsel etkilerin Ocak ayında etkili olması nedeniyle son üç aya oranla Ocak ayında daha yüksek enflasyon oranı gözlemleyebiliriz. Ocak ayındaki dönemsel etkilere ve hızlanan kurlara karşın, yıllık enflasyon trendindeki düşüşün Ocak ayında hızlanacağını düşünüyoruz. Çünkü geçtiğimiz yılın Ocak ayında enflasyon Aralık ayına göre hızlanarak TEFE de %4.2 ve TÜFE de %5.3 olarak gerçekleşmişti. TEFE nin 23 yılı sonunda %23.6 ve TÜFE nin de %27.3 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz. Ocak 23 15

16 Konsolide Bütçe Dengesi Konsolide bütçe faiz dışı fazlası Kasım ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre reel bazda %26.9 luk bir gerileme kaydederek 1.81 katrilyon TL (1,172 milyon dolar) oldu. Aynı dönem içerisinde merkezi hükümet gelirleri %2.1 artarken faiz dışı harcamalar ise reel bazda %15.6 arttı. Faiz dışı harcamalarda meydana gelen hızlı artış nedeniyle faiz dışı bütçe performansı geçen yıla göre olumsuz oldu. Türkiye de seçimler öncesinde harcamalarda meydana gelen alışılagelmiş artış Kasım ayı bütçe rakamlarında bir kez daha gözlenmiş oldu. Ayrıca, artan Irak endişesi nedeniyle askeri harcamalarda meydana gelen orta çaplı artış ve sosyal güvenlik kuruluşlarına yapılan transferler nedeniyle belirgin bir yükseliş gösteren diğer transfer harcamaları, faiz dışı harcamalarda meydana gelen yüksek artışın nedenleri olarak sıralanabilir. Faiz dışı harcamalar seçimler, artan Irak endişesi ve zayıf sosyal güvenlik sistemi nedeniyle hızlı bir artış gösterdi Ocak-Kasım döneminde faiz dışı bütçe dengesi 17.1 katrilyon TL fazla verirken yıl sonu resmi hedef daha şimdiden aşılmış oldu. Ancak, IMF tanımına göre faiz dışı bütçe fazlasının 14.1 katrilyon TL civarında olduğunu hesaplıyoruz. IMF tanımı faiz dışı gelirleri, konsolide bütçe ve işsizlik sigortası fonunun faiz gelirlerini, TCMB nin kar transferlerini ve konsolide kamu sektörü varlıklarının satışından elde edilecek gelirleri (özelleştirme gelirleri ve transferler) hesaplama dışında tutuyor. Böylelikle faiz dışı bütçe gerçekleşmesi Kasım ayı için belirlenen 14.9 katrilyon TL lik gösterge niteliğindeki hedefin çok az altında kalmış oldu. Ekonomik faaliyetlerin düzeyi hakkında ön bilgi veren dahilden alınan KDV ile ithalden alınan KDV gelirleri Kasım ayında reel bazda sırasıyla %12.1 ve %16.4 lük artışlar gösterdi. Bu rakamlar seçim sonuçlarının ekonomik faaliyetler üzerindeki olumlu etkisine işaret ediyor. Böylelikle Ocak- Kasım döneminde dahilden alınan KDV ile ithalden alınan KDV gelirlerinde yaşanan artışlar sırasıyla %6.3 ve %1.8 e ulaşmış bulunuyor. İç talepteki durumla ilgili göstergeler Tablo 2: Konsolide bütçe dengesi Kasım Ekim Eylül Kasım reel değ. Oca - Kas Oca - Kas reel değ. 22 (1) / (2) (milyar TL) yıllık(%) (1) yıllık(%) Büt.Hed. (2) (%) Harcamalar 1,426,678 9,89,929 9,59,41 7,462, ,67,319 99,498, ,131, 11.4 Faiz Dışı Harcama 6,194,711 5,83,552 4,827,327 4,36, ,152,296 52,685, ,336, 95.2 I. Personel 2,128,59 2,173,387 1,972,218 1,528, ,455,35 2,748, ,891, 94.8 II. Diğer Cari 815,23 786,256 5, , ,53,954 5,45, ,783,23 7. III. Yatırım 784,78 754, , , ,52,32 5,95, ,735, IV. Transfer 6,698,285 5,375,822 6,432,87 4,89, ,659,1 68,24, ,72, Borç Faizi 4,231,967 3,259,377 4,763,83 3,425, ,518,23 46,813, ,795, Diğerleri 2,466,318 2,116,445 1,669,4 1,464, ,14,987 21,391, ,925, Gelirler 8,3,26 6,372,89 6,654,539 5,9, ,117,688 69,779, ,218, 98. I. Vergi Gelirleri 6,815,255 5,229,11 5,497,889 4,867, ,23,154 54,22, ,911, 93.3 II. Vergi Dışı Nor.Gel. 443,62 684, ,819 45, ,848,529 1,69, ,7, III. Özel Gel. + Fonlar 58,15 316, , , ,625,467 4,547, ,, 75.8 IV. Katma Bütçe Gel. 164, ,745 98,587 54, ,538 1,139, , Bütçe Dengesi -2,423,418-2,717,39-2,935,871-1,561, ,552,631-29,719, ,913, 11.4 Faiz Dışı Denge 1,88, ,338 1,827,212 1,863, ,965,392 17,94, ,882, 17.6 Kaynak: Maliye Bakanlığı Faiz harcamalarında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre reel bazda yaşanan büyük çaplı azalma nedeniyle toplam kamu harcamaları çok az artış gösterirken, faiz dışı harcamalar hedeflenenin oldukça üzerinde %15.6 artış kaydetti. Yatırım harcamaları ile diğer transfer ödemeleri sırasıyla %14.8 ve %26.8 artış gösterdi. Faiz oranlarında yaşanan etkileyici gerileme ve borçlanma vadesinin uzaması bütçe üzerindeki faiz yükünün geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre azalmasına neden oldu (birincil piyasada ağırlıklı ortalama borçlanma oranı 21 yılının Ocak-Kasım döneminde %12.7 iken bu yılın aynı döneminde %64.3 e geriledi). Ancak, faiz harcamaları resmi hedeflerin üzerinde seyretmeye devam ederken toplam faiz harcamaları Kasım sonu itibariyle yıl sonu resmi hedefini aşmış bulunuyor. Genel bütçe dengesi ise Kasım ayında 2.42 katrilyon TL (1,571 milyon dolar) açık verdi. Böylelikle 22 yılı bütçe hedefi Kasım ayı itibariyle aşılmış oldu. 16 Ocak 23

17 Tablo 3: Gelir Performansı Kasım Ekim Eylül Kasım reel değ. Oca - Kas Oca - Kas reel değ. 22 Bütçe (1) / (2) (milyar TL) yıllık (%) (1) yıllık (%) Hedef (2) (%) Gelirler 8,3,26 6,372,89 6,654,539 5,9, ,497,15 68,64, ,218, 96.4 I. Vergi Gelirleri 6,815,255 5,229,11 5,497,889 4,867, ,23,154 54,22, ,911, 93.3 a. Gelirden Alınan Vergiler 2,97,559 1,57,192 1,419,327 2,367, ,595,452 17,879, ,27, 94. Gelir Vergisi 1,413,121 1,348,842 1,128,926 1,158, ,598,721 12,391, ,41, 8.5 Kurumlar Vergisi 1,493, , ,873 1,2, ,65,186 5,438, ,595, b. Servetten Alınan Vergiler 17,194 17,721 26,51 15, ,626 71, , 12.3 Motorlu Taşıtlar Vergisi 11,552 16,61 24,193 8, , , , 11.4 c. Mal ve Hizmet Alınan Vergi 2,989,92 2,759,56 3,29,422 1,896, ,29,88 27,56, ,625, 94.5 Dahilden Alınan KDV 1,171,39 1,46,376 1,231,32 787, ,415,777 1,394, ,68, 98. Özel Tüketim Vergisi 1,38,475 1,296,95 1,515, Taşıt Alım Vergisi ,18-235,28 142,961-49, - Akaryakıt Tüketim Vergisi , ,55-4,932,156 6,353,482-1,59, - Özel İletişim Vergisi 73,356 72,791 81,92 56, , , , 79.2 Özel İşlem Vergisi 4,878 39,356 54,462 28, ,916 47, , 11.1 d. Dış Ticaretten Alınan Vergiler 9, , , , ,978,447 8,373, ,56, 87.6 İthalden Alınan KDV 84, , ,39 543, ,616,368 7,8, ,892, 87.7 II. Vergi Dışı Gelirler 443,62 684, ,819 45, ,848,529 1,69, ,7, III. Özel Gelirler ve Fonlar 52, , ,244 61, ,625,467 4,547, ,, 75.8 IV. Katma Bütçe Gelirleri 164, ,745 98,587 54, ,538 1,139, , Kaynak: Maliye Bakanlığı Beklentiler: Ocak-Kasım döneminde faiz dışı bütçe fazlasının 11.1 milyar dolara ulaşmasına karşın biz 22 yılı için belirlediğimiz 1.6 milyar dolarlık tahminimiz koruyoruz. Temel olarak diğer cari ve yatırım harcamalarında gözlenen mevsimsel hareketler nedeniyle faiz dışı bütçe dengesinin Aralık ayında açık vereceğini öngörüyoruz. Faiz dışı bütçe dengesinin 22 de 1.6 milyar dolar fazla vermesini bekliyoruz Akaryakıt tüketim vergisi (ATV) ile akaryakıt ve doğalgazdan alınan özel tüketim vergisinden elde edilen gelirler yılın ilk on bir ayında yıllık bazda %33.8 lik reel artış gösterdi. Tahsilattaki artışın önemli bir bölümü yapılan oran artışlarından kaynaklanırken, artış aynı zamanda akaryakıt kullanımının arttığına da işaret ediyor. Son niyet mektubunda rakamsal hedef olarak belirlenen faiz dışı bütçe fazlasının Aralık sonunda IMF tanımına göre 16.5 katrilyon TL nin üzerinde olması gerekiyor. Tahminimize göre faiz dışı bütçe fazlası hedefinin tutturulması güç görünüyor. Ocak 23 17

18 İç Borç Stoğu İç borç stoğu bir önceki aya göre 1.11 katrilyon TL artış göstererek Kasım sonu itibariyle katrilyon TL ye (94.6 milyar dolar) yükseldi. İç borç stoğunda TL bazında ufak çaplı bir artış yaşanırken TL nin Kasım ayı içerisinde ABD doları karşısında %8.1 değer kazanması sonucunda dolar bazında iç borç stoğu bir önceki aya göre 8.32 milyar dolarlık büyük bir artış gösterdi. İç borç stoğunun 39.3 milyar dolarlık kısmı (%41.5) nakit dışı enstrümanlardan oluşurken; 55.3 milyar dolarlık kısmı (%58.5) nakit enstrümanlardan oluşuyor. Ekim ayında beklentilerimiz dahilinde dövize endeksli veya döviz cinsinden borçlanma enstrümanlarının toplam stok içindeki payı, Hazine nin döviz cinsi veya dövize endeksli ihraç gerçekleştirmemesi sebebiyle azaldı. Değişken faizli tahviller ile sabit getirili bonoların payı ise az artış gösterdi. İç borç stoğu Kasım sonu itibariyle katrilyon TL düzeyinde bulunuyor Tablo 4: İç borç stoğu Devlet Tahvili Hazine Bonosu TOPLAM TOPLAM Vadeye Kalan (trilyon TL) Toplam Nakit Nakit Dışı Toplam Nakit Nakit Dışı (trilyon TL) (milyar $) (ay) Ara-1 12, , ,91.2 2, , , , Ock-2 17, , ,95.6 2, , , Sub-2 98, , , ,1. 19, , Mar-2 98,88. 38,317. 6, , , , Nis-2 1, , , , , , May-2 98, , ,5.5 24, , , Haz-2 98, , , , , , Tem-2 97,43.9 4,8.3 57, , , , Ağu-2 12, ,34.1 6,6.9 34, , , Eyl-2 15, ,962. 6, , , , Ekm-2 18, ,68.2 6, , , , Kas-2 11, , , , , , Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Hazine, Ekim ayında piyasalara gerçekleştirdiği 7.48 katrilyon TL lik (4.85 milyar dolar) iç borç servisine karşılık iskontolu bono ve tahvil ihaleleriyle 5.66 katrilyon TL lik (3.67 milyar dolar) borçlanma gerçekleştirdi. Hazine iç borç stoğunu hafifletmek amacıyla itfasının altında bir borçlanma gerçekleştirdi. Tablo 5: İç borç stoğunun faiz/döviz yapısı (katrilyon TL) 21 % Toplam Ekm-2 % Toplam Kas-2 % Toplam Sabit Değişken Döviz Cin/End Toplam Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Hazine Kasım ayında özel sektörden 3.67 milyar dolar borçlandı Borcun %31.6 sı döviz cinsi veya dövize endeksli kağıtlardan oluşuyor Beklentiler: Hazine tarafından yapılan projeksiyona göre iç borç stoğunun 22 yılının sonunda 154 katrilyon TL ye ulaşması bekleniyordu. Ancak, piyasa psikolojisinde meydana gelen iyileşme nedeniyle Hazine nin borçlanmasını daha düşük faiz oranı ve uzun vade ile yapabilmesi nedeniyle biz iç borç stoğunun Hazine nin projeksiyonun altında kalacağını düşünüyoruz. Stok içindeki döviz cinsi veya dövize endeksli tahvillerin ağırlığının (Kasım itibariyle %31.6 düzeyinde bulunuyor), Aralık ayında TL nın ABD doları karşısında yüksek miktarda değer kazanmasından dolayı (Aralık ayında %6.8) artmasını bekliyoruz. Hazine toplam kamu borç stoğunun Kasım sonu itibariyle 15.1 milyar dolara ulaştığını açıkladı. Buna bağlı olarak 22 yılı sonunda toplam kamu borcunun GSMH ye oranının yaklaşık %8 olacağını tahmin ediyoruz. 18 Ocak 23

19 Grafik 3. Borç verene göre iç borç stoğunun dağılımı Aralık 21 Kasım 22 Piyasa 34% Merkez Bankası 27% Merkez Bankası 19% Diğer Kamu 8% TMSF Bankaları 12% Kamu Bankaları 19% Piyasa 46% Diğer Kamu 11% Kamu Bankaları 17% TMSF Bankaları 8% Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Grafik 4: İç borç stoğunun borçlanma enstrümanına göre dağılımı Aralık 21 Kasım 22 Döviz 35% Sabit 15% Döviz 32% Sabit 25% Değişken 5% Değişken 43% Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Ocak 23 19

20 Dış Borç Stoğu Hazine, 3Ç2 sonu itibariyle dış borç stoğunun 22 yılı ikinci çeyrek sonuna göre %1.4 lük artış kaydederek milyar dolar düzeyine ulaştığını açıkladı. Dış borç stoğu, 21 yılı sonunda milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. 3Ç2 sonunda kısa vadeli dış borç stoğu yıl sonuna göre ticari banka kredilerinin azalması sebebiyle 2.2 milyar dolar civarında azalırken, orta ve uzun vadeli dış borç stoğu, IMF den alınan krediler nedeniyle 12.3 milyar dolarlık bir artış gösterdi. Dolayısıyla dış borç stoğunun kompozisyonu da değişti. Borç stoğunun içinde orta-uzun vadeli dış borçlar milyar dolara (%89) yükselirken kısa vadeli dış borçlar 14.1 milyar dolar (%11) oldu. Dış borç stoğunun kompozisyonunda kriz öncesi tabloya göre belirgin bir değişiklik oldu Tablo 6: Borçluya göre dış borç stoğu Ç2 2Ç2 3Ç2 Dış Borç Stoku 79,196 84,268 96,48 12,98 119, , ,62 125, ,477 Kısa Vadeli Dış Borçlar 17,72 17,691 2,774 22,921 28,31 16,241 14,48 15,292 14,71 Orta-Uzun Vadeli Dış Borçlar 62,124 66,577 75,634 8,59 91,391 98,945 13,14 11, ,46 Kısa Vadeli Dış Borçlar 17,72 17,691 2,774 22,921 28,31 16,241 14,48 15,292 14,71 Genel Hükümet 54 1, TCMB Ticari Bankalar 8,419 8,53 11,159 13,172 16,9 7,997 6,891 7,31 5,75 Diğer Sektörler 7,669 8,245 8,71 9,63 9,748 7,654 7,31 7,681 7,896 Orta-Uzun Vadeli Dış Borçlar 62,124 66,577 75,634 8,59 91,391 98,945 13,14 11, ,46 Toplam Kamu 4,2 38,897 39,881 42,38 48,89 46,277 55,64 59,541 61,684 Genel Hükümet 36,91 34,771 35,664 37,642 43,386 41,146 5,722 54,55 56,842 Diğer Kamu Sektörü 1, ,193 1,117 1,121 1,175 1,25 KİT'ler 2,832 3,189 3,53 3,875 4,23 4,14 3,76 3,816 3,637 TCMB 11,389 1,868 12,73 1,312 13,429 23,753 17,843 19,793 2,384 Özel 1,733 16,812 23,68 27,367 29,153 28,915 29,694 31,1 31,338 Finansal 3,354 5,535 6,879 7,482 7,581 5,459 5,557 5,64 5,315 Finansal Olmayan 7,379 11,277 16,81 19,885 21,571 23,456 24,137 25,496 26,23 Kaynak: Hazine Hazine nin yaptığı projeksiyonlara göre, Türkiye önümüzdeki yıl içerisinde milyar dolarlık dış borç geri ödemesi gerçekleştirecek. Bu miktarın 12.6 milyar dolarlık kısmı ise kamu kesimine ait (Merkez Bankası dış borç servisi dahil edildiğinde toplam 14.2 milyar dolar). Kamu kesimi dış borç geri ödemesinde bu yıl için yapılan önceki projeksiyonlara göre artış gözleniyor. Kamu sektörünün 23 yılında 14.2 milyar dolarlık dış borç servisi yapması öngörülüyor Grafik 5: Dış borç stok kompozisyonu 3, 12, (milyon dolar) 11, 26, 1, 22, 9, 18, 8, 7, 14, 6, Kısa vade Orta-uzun vade 1, 5, Ç2 2Ç2 3Ç2 Grafik 6: Tahvil stoğu 24, (milyon dolar) 22, 2, 18, 16, 14, 12, 1, Ç2 2Ç2 3Ç2 Kaynak: Hazine Kaynak: Hazine Irak a düzenlenecek olası askeri müdahalenin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerine ve gelişmekte olan ekonomilere yönelen yabancı sermaye hacminde daralma olacağı varsayımına karşın ana senaryomuzda kısa süreli olabilecek bir operasyon sonucunda Türkiye nin 23 yılı dış borç geri ödemelerini gerçekleştirebilmek için yaklaşık 4.3 milyar dolar uluslararası finansmana ihtiyaç duyabileceğini tahmin ediyoruz. Beklentiler: 22 yılının dördüncü çeyreğinde ABD dolarının Euro karşısında uluslararası piyasalarda değer kaybetmesinin (yaklaşık %6 lık düşüş) yaratacağı kur etkisi, dış borç stoğunu olumsuz yönde etkileyecek. 2 Ocak 23