PROOF. Ergoterapi: Geleceðin Mesleði Olabilecek Bir Meslek Alaný. Ergotherapy: A Job Field That Can Be The Job of Future DERLEME

Transkript

1 DERLEME Ergoterapi: Geleceðin Mesleði Olabilecek Bir Meslek Alaný Ergotherapy: A Job Field That Can Be The Job of Future Onur Okan Demirci 1 1 Yard. Doç. Dr., Geliþim Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji Bölümü, Ýstanbul ÖZET 'Ergo' kelimesi Yunanca kökenli olup 'iþ' anlamýna gelmektedir. Ruhsal veya fiziksel engeli bulunan bireyleri duruma yönelik aktivitelerle yeniden topluma kazandýrmak amacýyla uygulanan bir yöntemdir. Ergoterapi, bir diðer adý ile uðraþý terapisi, bünyesinde sanat, müzik, resim, el iþi, fiziksel aktiviteler, motor-fonksiyon terapisi, duyumsal algý saðlama egzersizleri, yaþamý idame ettirebilme egzersizleri gibi bir çok etkinliði barýndýrmaktadýr. Bir çok insan ergoterapiyi yeni bir saðlýk alaný olarak düþünebilir fakat tarihi oldukça eskidir. Milattan sonra 4. Yüzyýlda Bergamada Asklepios tapýnaðýnda þifalý su, çamur banyolarý, spor ve tiyatro etkinliklerinin engelli kiþilerin rehabilitasyonunda kullanýldýðý bilinmektedir. Ergoterapinin günümüzde etkinliðine dair giderek artan sayýda bilimsel makale yayýnlanmaya devam etmektedir. Amerika Birleþik Devletleri' nde ergoterapi en iyi saðlýk meslekleri arasýnda 17. sýrada yer alýrken, tüm meslekler içinde en iyi meslekler sýralamasýnda 23. sýrada yer almaktadýr. Günümüzde dünyada bir çok alanda çalýþan ergoterapistler bulunmakta iken ne yazýk ki ülkemizde bu sayý çok kýsýtlýdýr. Bu anlamda ergoterapi, yakýn gelecekte Türkiye' de önemli bir iþ alaný olacak gibi görünmektedir. Anahtar Sözcükler: Ergoterapi, uðraþý terapisi, meslek terapisi, rehabilitasyon SUMMARY 'Ergo' word which means 'work' has an origin of Greek language. It is a method which practises in individuals who have pyhsical or mental disabilities. Ergotherapy, on the other meaning occupational therapy, includes activities like art, music, painting, handiwork, physical activities, motor functioning therapy, auditory perception exercises, ligering on exercises. Although it seems as a new healthcare field, the history of ergotherapy is quite old. It has been used in the century of 4th anno domini in Asklepios Temple as a rehabilitation method for disabled people. Nowadays, there are ever increasing articles about the efficieny of ergotherapy. It already took 17th place inside the list of best healthcare jobs and 23th place inside the best entire jobs in United States of America. At the present time, although there are many ergotherapists all over the World, unfortunately in our country there is few. In this sense, ergotherapy seems to be an important job field in the near future in Turkey. Key Words: Ergotherapy, occupational therapy, rehabilitation (Klinik Psikiyatri 2017;20:...) DOI: /kpd Makalenin geliþ tarihi: , Yayýna kabul tarihi:

2 Demirci OO. GÝRÝÞ Ergoterapinin Tanýmý Ergo kelimesi Yunanca kökenli olup 'iþ' anlamýna gelmektedir. Ergoterapi veya diðer adý ile 'uðraþý terapisi (occupational therapy)', uðraþý edindirme yolu ile hastalarýn saðlýk ve iyilik hallerinde ilerleme saðlamayý hedefleyen danýþan/hasta odaklý bir meslek uzmanlýðýdýr. Ergoterapinin temel hedefi, insanlarýn günlük yaþam aktivitelerine katýlýmýný saðlamaktýr. Ergoterapistler bu hedefi; insanlarla ve topluluklarla birlikte çalýþmak koþulu ile hastalarýn isteði, ihtiyaçlarý veya beklentileri doðrultusunda kabiliyetlerini geliþtirerek ya da mesleði ve çevreyi hastalarýn mesleki uyumunu artýracak þekilde düzenleyerek gerçekleþtirirler (World Federation of Occupational Therapists, 2012). Bu saðlýk alaný, ruhsal ve fiziksel olarak kýsýtlýlýklara sahip olan çocuk, ergen ve yetiþkin tüm bireyleri, yaþlý ve engelli hizmetlerinden, çocuklarda hastalýklara veya günlük yaþama uyum saðlamaya, sosyolojiden mimariye kadar bir çok meslek grubunu kapsayan bir alandýr. Ergoterapi, bünyesinde sanat, müzik, resim, el iþi, fiziksel aktiviteler, motor-fonksiyon terapisi, duyumsal algý saðlama egzersizleri, yaþamý idame ettirebilme egzersizleri gibi bir çok etkinliði barýndýrmaktadýr. Ergoterapinin çalýþma alanlarý içinde psikiyatri, nöroloji, ortopedi, romatoloji, pediatri, geriatri, onkoloji, cerrahi bilimler gibi bilim dallarý yer almaktadýr (American Occupational Therapy Association, 2014, Uluslararasý Ergoterapi ve Rehabilitasyon Kongresi, Ankara, 2013). Ergoterapinin Tarihçesi Bir çok insan ergoterapiyi yeni bir saðlýk alaný olarak düþünebilir fakat tarihi oldukça eskidir. M.S. 4. yy. da Bergamada Asklepios (Yunan mitolojisinde týp ve saðlýk tanrýsý) tapýnaðýnda þifalý su, çamur banyolarý, spor ve tiyatro etkinliklerinin engelli kiþilerin rehabilitasyonunda kullanýldýðý bilinmektedir. Modern zamanlara doðru ergoterapi ABD' de bir akým olarak baþlayýp daha sonra Avrupa' ya yayýlmýþtýr. 1700' lü yýllarda aydýnlanma çaðý boyunca ergoterapi gün yüzüne çýkmaya baþlamýþtýr. Bu dönemde ruhsal hastalýklar için önemli fikirler ortaya atýlmýþtýr. Bu döneme kadar zihinsel hastalýklara sahip insanlar toplum için tehlikeli olarak kabul ediliyor ve kapalý alanlarda tutuluyor ya da öldürülüyorlardý. Bir Fransýz bilgini olan Philipe Pinel ve Ýngiliz din adamý William Tuke, bu inanýþlarý deðiþtirmek adýna toplumsal bir adým attýlar yýlýnda Pinel daha sonra 'moral tedavisi ve uðraþý' olarak adlandýrýlacak olan yaklaþýmýn temellerini attý. Pinele göre moral tedavisi bir kiþinin duygularýný iyileþtirmek anlamýna geliyordu. Daha sonra bu tedaviyi 'Zamanýn, enerjinin, ilginin ve dikkatin yönetimi engelli bireyin rehabilitasyonunun temelidir ' þeklinde tanýmladý. Böylece ruhsal sorunlarýn tedavisinde temel olarak günlük aktivitelerin düzenlenmesine odaklanýldý. Pinel; müzik, fiziksel egzersiz ve çalýþmanýn engelli kiþilerin günlük tedavisinde kullanýlmasý gerektiðini destekledi. Ayný dönemlerde Tuke, toplumu ruhsal hastalýklarýn tedavisi konusunda bilgilendirmeye çalýþýyordu. Tuke da moral tedavisini destekleyen görüþler öne sürdü. Bu kiþileri saygýnlýk ve kibarlýkla tedavi etmek gerektiðini savundu. Tuke, din ve amaçlý aktivitelerin ruhsal hastalýklarý iyileþtirebileceðini söylüyordu. Bu amaçla Ýngiltere' de bir rehabilitasyon merkezi kurdu. Hastalarý bir takým iþlere ve eðlencelere adapte ederek rehabilitasyonlarýný saðladý yýllarý arasý ABD hastanelerinde moral tedavisi ve uðraþý altýn çaðýný yaþýyordu. Bu dönemde sanat ve el uðraþlarý önem kazanmaya baþladý ve tedavide kullanýlmaya baþlandý. Ne yazýk ki 19. yy. boyunca sivil savaþ döneminde ABD' de moral tedavisi önemini yitirdi. 1900' lerin erken dönemlerinde Susan Tracy isimli bir hemþire uðraþý tedavisini ruhsal hastalýklarda yeniden uygulamaya baþladý. Bu giriþimleri sonunda 'uðraþý hemþireliði (occupational nurse)' sýfatýný dünyaya kazandýrmýþ oldu yýlýnda kendisi ayný zamanda fiziksel engelli bir mimar olan George Edward Barton, bir hekim olan William Rush Dunton Jr. ile birlikte uðraþý terapisi ile ilgili bir dernek kurma giriþimlerine baþladýlar. 15 mart 1917 de uðraþý terapisi ile ilgili 'the National Society for the Promotion of Occupational Therapy (NSPOT)' topluluðu kuruldu. Ünlü bir psikiyatrist olan Adolph Meyer' de bu topluluðun bir üyesiydi. 1930' lara kadar bu topluluk giderek zenginleþti ta ki büyük buhran döneminde önemini yitirene kadar. Bu dönemden sonra ergoterapi ile ilgili yapýlan araþtýrmalar özellikle bilimsel yaklaþýmlar içeriyordu. Daha sonra bu topluluk 'American Occupational Therapy Association (AOTA)' adýný Klinik Psikiyatri 2017;20:...

3 Ergoterapi: Geleceðin Mesleði Olabilecek Bir Meslek Alaný aldý. Büyük buhran dönemini takip eden yýllarda ekonomik sýkýntýlar nedeni ile bu alanda terapist bulmakta zorlanýlýyordu. Daha sonra ikinci dünya savaþýnýn patlak vermesi ile bu alan kaybolmuþ görünse de savaþ bitimini takip eden yýllarda savaþýn yaralarýný sarmak adýna tekrar önem kazanmaya baþladý. Savaþ sonrasý evine dönen çok sayýda fiziksel ve ruhsal sýkýntýlar yaþayan askerler nedeni ile çok sayýda ergoterapiste ihtiyaç duyuldu.1960' lara kadar rehabilitasyon hareketi yüksek bir ivme kazandý. Bu noktadan sonra ergoterapistler sadece ruhsal deðil fiziksel sýkýntýlarý iyileþtirmek adýna da çalýþmalar yapmaya baþladýlar. Bu dönemde ergoterapistler 'modern týbbýn mücizeleri' olarak adlandýrýldýlar. Bu alanda ilk akademik yayýn organý olan 'Occupational Therapy and Rehabilitation and the first major textbook, Willard & Spackman's Principles of Occupational Therapy' dergisi 1947 yýlýnda ilk basýmýný gerçekleþtirdi yýlýnda 'The Certified Occupational Therapy Assistant (COTA)' adý ile ergoterapist yetiþtiren ilk bölüm açýldý. 1960' lardan sonra ergoterapistler pediatrik ve geliþimsel engelli hastalar ile de çalýþmaya baþladýlar yýlýnda ABD' de ergoterapi saðlýk sigortasý kapsamýna girdi, 1975 yýlýnda rehabilitasyon hizmeti olarak üniversitelerde bölüm olarak okutulmaya baþlandý. 1990' lardan sonra ergoterapinin hedefleri kiþiyi gelecekte oluþabilecek hasarlardan koruma, kalite ve baðýmsýzlýðýný kazanma olarak belirlendi (Creek ve ark. 2011, Schell ve Barbara A. 2013). Türkiye' de ergoterapi henüz yeni tanýnmaya baþlayan bir meslek alaný olmakla birlikte, tarihimizde Selçuklu hükümdarý Dukak' ýn 1154 yýlýnda hizmete açtýðý Nureddin Hastanesi, Gýyaseddin Keyhüsrev 'in 1228 yýlýnda hizmete açtýðý Turan Melik Darüþþifasý' nda hastalarda müzik tedavisinin uygulanmýþ olduðu bilinmektedir yýlýnda Ýlhanlý hükümdarý Olcayto Mehmed' in kýzý prenses Yýldýz Hatun' un yaptýrdýðý Amasya Darüþþifasý, dünyada akýl hastalarýnýn su sesi ve müzik ile tedavi edildiði ilk kurumdur. Cumhuriyet tarihimizde ise ilk kez 1924 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk' ün emri ile açýlan Heybeliada Sanatoryumunda tüberküloz (verem) hastalarýna ayakkabýcýlýk, daktilo kullanýmý, fotoðraf sanatý gibi zanaatler öðretilerek hastalarýn meslek sahibi olmalarý saðlanýyordu (Uluslararasý Ergoterapi ve Rehabilitasyon Kongresi, Ankara 2013). Ergoterapi derneði ülkemizde 2005 yýlýnda kurulmasýna raðmen daha sonra dernek faaliyetleri son bularak günümüzde ülkemizde bu alanda bir dernek bulunmamaktadýr. Ergoterapinin Hedefleri -Kiþinin ev ve iþ yaþamýnda geliþme saðlamak -Kiþinin baðýmsýz yaþamýný sürdürmesine yönelik becerilerini geliþtirmek -Kiþinin iletiþim becerilerini geliþtirmek Türkiye' de Ergoterapist Kimdir? 22 Mayýs 2014 tarihli no' lu Resmi Gazete' de yayýmlanan 'Saðlýk Meslek Mensuplarý ile Saðlýk Hizmetlerinde Çalýþan Diðer Meslek Mensuplarýnýn Ýþ ve Görev Tanýmlarýna Dair Yönetmelik' e göre ülkemizde ergoterapistin görev tanýmý þu þekilde verilmiþtir (resmigazete.gov.tr, 2014): -Toplumdan dýþlanmýþ olan bireylerin yeniden topluma kazandýrýlmasý için gerekli deðerlendirmeleri ve rehabilitasyon iþlemlerini yürütür. -Günlük yaþamda baðýmsýzlýðý saðlamak adýna gerekli yöntem, araç ve gereçleri belirleyerek kullanýmlarýný öðretir. -Engelli bireylerin fiziksel veya zihinsel engeli sonucunda oluþan kýsýtlýlýklarýný deðerlendirir, günlük faaliyetlerini ve iþlerini sürdürebilmesini saðla yacak uygulamalar yapar. -Engelli bireylerin ev, iþ ve okul ortamlarýnda iþlevselliðini deðerlendirerek performansýný en üst seviyeye çýkarmak ve çevreye uyumunu saðlamak için önerilerde bulunur. -Engelli bireylerin fiziksel, duygusal, psikososyal ve geliþimsel yeterliliklerini uygun ölçüm ve test yöntemlerini kullanarak deðerlendirir. -Bireysel veya grup olarak mesleki, eðitimsel, sosyal ve sanatsal aktivitelerin kullanýmý ile ilgili rehabili- Klinik Psikiyatri 2017;20:

4 Demirci OO. tasyon programlarý yapar ve uygular. -Rehabilitasyon modeli (Rehabilitative Model) -Engelli bireylerin topluma katýlýmýný etkileyen kiþisel ve çevresel faktörleri deðerlendirir. -Duyu-algý-motor bütünleþme eðitimini saðlar ve bu alanda iþ uðraþý terapisi uygular. Ergoterapi Modelleri -Nörofonksiyonel model (Neurofunctional Model) -Biliþsel yetersizlik modeli (Cognitive Disabilities Model) -Dinamik sistem modeli (Dynamic Systems Theory) Ergoterapi, kullanýldýðý alanlara ve hastalýklara göre içerisinde bir çok model barýndýrmaktadýr (Lee J. 2010, Kielhofner G. 2008, McMillan R. 2002, Foster M. 2002, Parker D. 2002, Dickie V. ve ark. 2006, Khemtong S. ve Saravitaya T. 2010, Ruenkam M. Ve Khemtong S. 2009, Kaunnil A. Ve Khemtong S. 2008, Schell ve Barbara A. 2013, Connell C. 2016): -Duyusal bütünleþme modeli (Sensory Integration Model) -Yaþam tarzý performansý modeli (Lifestyle Performance Model) -Hasta odaklý kaynak çerçevesi modeli (Client Centered Frame of Reference) -Ergoterapi müdahale süreci modeli (Occupational Therapy Intervention Process Model) -Aktivite performans süreci modeli (Occupational Performance Process Model) -Ýnsan Aktivite modeli (Model of Human Occupation) -Kanada Aktivite performasý ve katýlýmý modeli (Canadian Model of Occupational Performance and Engagement) -Biliþsel davranýþçý kaynak çerçevesi modeli (Cognitive-Behavioral Frame of Reference) -Psikodinamik kaynak çerçevesi modeli (Psychodynamic Frame of Reference) -Ýnsan performansýnýn doðasý modeli (Ecology of Human Performance Model) -Ýyileþme ve kendi kendine yönetim modelleri (Recovery Models and Self-Management Models) -Avusturalya Aktivite performansý modeli (Occupational Performances Model - Australia) -Kawa (River) modeli (Kawa-River Model) -Fonksiyonel grup modeli (Functional Group Model) -Fonksiyonel bilgi iþleme modeli (Functional Information Processing Model) -Biyomekanik kaynak çerçevesi modeli (Biomechanical Frame of Reference) -Transaksiyonel model (Curtin katýlým modeli, yaþam tarzý aðacý modeli, Mahidol klinik sistem modeli) -Adli Ergoterapi Modeli (Forensic Occupational Therapy Model) Ergoterapi ile Ýlgili Yapýlan Bilimsel Çalýþmalardan Örnekler -Yoðun bakým ünitesinde mekanik ventilatöre baðlý hastalarda yapýlan bir çalýþmada ergoterapinin etkinliði araþtýrýlmýþ ve sonuç olarak ergoterapi uygulanan hastalarda daha hýzlý ve iyi fonksiyon Klinik Psikiyatri 2017;20:...

5 Ergoterapi: Geleceðin Mesleði Olabilecek Bir Meslek Alaný kazanýmý, kýsa deliryum süresi ve daha az mekanik venlilatöre baðlý kalma süresi tespit edilmiþtir (Schweickert ve ark. 2009). -60 yaþ üzeri baðýmsýz yaþayan kiþilerde yapýlan bir çalýþmada ergoterapi uygulanan grupta saðlýk, iþlevsellik ve yaþam kalitesi ölçümleri, ergoterapi uygulanmayan gruba kýyasla istatiktiksel olarak daha iyi bulunmuþtur (Clark ve ark. 1997). -Dirençli þizofreni hastalarýnda ayaktan uygulanan ergoterapi sonuçlarý ile ilgili bir çalýþmada anlamlý derecede psikososyal ve beceri geliþimi saðlanmýþtýr (Liberman ve ark. 1998). -Demans hastalarýnda ve onlarýn bakýmýný üstlenen kiþilerde uygulanan ergoterapi sonuçlarý ile ilgili yapýlan bir çalýþmada hastalarýn günlük performanslarýnda artýþ ve bakým verenlerin iþ yükünde azalma saptanmýþtýr (Graff ve ark. 2006). -Parkinson hastalarýnda uygulanan ergoterapi sonuçlarý ile ilgili yapýlan bir randomize kontrollü çalýþmada hastalarýn günlük baðýmsýz aktivelerinde iyileþme saptanmýþtýr (Sturkenboom ve ark. 2014). -Stroke (inme) geçiren hastalarda uygulanan ergoterapi sonuçlarý ile ilgili bir çalýþmada ergoterapinin etkili olduðu sonucu bulunmuþtur (Wooster ve ark. 2015) yaþ arasý geliþimsel bozukluðu olan çocuklarda ergoterapinin etkinliðinin araþtýrýldýðý bir çalýþmada ergoterapinin özellikle oyun desteði, günlük yaþam aktivitelerinin sürdürülmesi, iletiþim, kaba ve ince motor hareketlerde etkili olabileceði öne sürülmüþtür (Dall'Alba ve ark. 2014). -70 yýllýk süreçte otizmli bireylerde uygulanan ergoterapi çalýþmalarýnýn ele alýndýðý bir derlemede, ergoterapinin etkin olabileceði öne sürülmüþtür (Bagatell ve ark. 2015). -Çok düþük doðum aðýrlýklý çocuklarda ergoterapinin okul öncesi motor fonksiyonlarda etkinliðinin araþtýrýldýðý bir çalýþmada ergoterapi etkin bulunmuþtur (Watkins ve ark. 2014). -Otizmli çocuklarýn annelerinde uygulanan ergoterapi etkinliðinin araþtýrýldýðý bir çalýþmada farkýndalýðýn ve özyeterliliðin de dahil olduðu olumlu sonuçlar alýnmýþtýr (Foster ve ark. 2013). -Akut akciðer hasarý bulunan yoðun bakýmda yatan hastalarda ergoterapinin etkinliðinin araþtýrýldýðý bir çalýþmada, erken dönemde uygulanan ergoterapinin organ yetmezliði, hemodiyaliz, kanama ve sedasyon risklerini azalttýðý bulunmuþtur (Dinglas ve ark. 2013). -Serebral palsili çocuklarýn aileleri ile yapýlmýþ olan 13 adet ergoterapi makalesinin derleme olarak sunulduðu bir çalýþmada ergoterapinin üstünlüðü gözler önüne serilmiþtir (Kruijsen-Terpstra ve ark. 2014). -Multipl Sklerozu (MS) bulunan hastalarda ergoterapinin etkinliðinin araþtýrýldýðý Türkiye kökenli bir araþtýrmada, ergoterapinin rehabilitasyon programýnda MS' in her 3 tipi içinde oldukça etkili olduðu bulunmuþtur (Tarakçý ve Uyanýk 2012) yaþ arasý uyum sorunu yaþayan 7 çocukla ve bakýmverenleri ile yapýlan bir çalýþmada, performans aktiviteleri, baþarý, bakýmverene destek, bakýmverenin çocuða desteði ve iþaretleme olarak 5 adet giriþim belirlemiþ ve ergoterapi süreci sonunda anlamlý düzeyde geliþme kaydedildiði gösterilmiþtir (Armitage S. ve ark. 2016) -HIV virüsü ile enfekte olan 3 vaka ile MOHO ve CFTO modelleri uygulanarak yapýlan ergoterapi süreci sonunda vakalardan birinde az düzeyde iþlevsellikte deðiþim gözlenirken diðer 2 vakada yüksek düzeyde olumlu deðiþim gözlemlenmiþtir (Misko A. N. ve ark. 2015) Ergoterapinin Çalýþma Alanlarý ve Ýþ Ýmkanlarý Ergoterapistlerin çalýþma alanlarý baþlýca olarak hastaneler, özel dal merkezleri, terapi merkezleri, özel okullar, bakým merkezleri, toplum ruh saðlýðý merkezleri, huzurevleri, sivil toplum kuruluþlarý, mesleki rehabilitasyon ve ev hizmetleri olarak sayýlabilir. ABD' de 2012 yýlýna ait veriler eþliðinde, Klinik Psikiyatri 2017;20:

6 Demirci OO. çalýþan ergoterapistin çalýþma alanlarýna aþaðýdaki tablodan göz atabiliriz ( Sonuç ABD' de ergoterapi en iyi saðlýk meslekleri arasýnda 17. sýrada yer alýrken, tüm meslekler içinde en iyi meslekler sýralamasýnda 23. sýrada yer almaktadýr. % 27 geliþme oraný ile ortalamanýn üzerinde geliþme göstermektedir. En az stresli meslekler arasýnda yer alan ergoterapistlik, geleceðin meslekleri arasýnda ilk sýralarda gösterilmektedir (Bureau of Labor Statistics 2015). Günümüzde dünyada bir çok alanda çalýþan ergoterapistler bulunmakta iken ne yazýk ki ülkemizde bu sayý çok kýsýtlýdýr. Türkiye' de ergoterapist yetiþtirmek amacý ile ilk kez 2009 yýlýnda Hacettepe Üniversitesi' nde ergoterapi lisans bölümü açýlmýþtýr yýlýnda ilk kez öðrenci alan bölüm Tablo yýlý ABD verileri 2014 yýlýnda 30 öðrenci mezun ederek ülkemizdeki ilk ergoterapi mezunlarýný vermiþtir. Günümüzde halen Hacettepe Üniversitesi, Ýstanbul Bilgi Üniversitesi, Ýstanbul Geliþim Üniversitesi, Bezm-i Alem Vakýf Üniversitesi, Ýstanbul Medipol Üniversitesi, Üsküdar Üniversitesi, Bahçeþehir Üniversitesi, Biruni Üniversitesi, Yakýn Doðu Üniversitesi, Girne Amerikan Üniversitesi ergoterapi bölümlerine öðrenci kabul etmektedirler. Ülkemizde her yýl artan sayýda ergoterapi bölümü açýlmaktadýr. Bu anlamda ergoterapi, yakýn gelecekte Türkiye' de önemli bir iþ alaný olacak gibi görünmektedir. Yazýþma adresi: Yard. Doç. Dr. Onur Okan Demirci, Geliþim Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ýstanbul oo_demirci@yahoo.com Ergoterapistlerin çalýþma alanlarý Daðýlým oranlarý Yýllýk gelir Hastaneler (Kamu, yerel, özel) %28 $ Özel dal merkezleri %22 $ Okullar (Kamu, özel) %12 $ Bakým merkezleri %9 $ Ev hizmetleri %9 $ Diðer %18 - %20 $ $ American Occupational Therapy Association (AOTA) 2014, Armitage, S., Swallow, V., & Kolehmainen, N. (2016). Ingredients and change processes in occupational therapy for children: a grounded theory study. Scandinavian Journal of Occupational Therapy, 1-6. Asqarova S. (2015) "Music Therapy in NeuroScience" Pinnacle Medicine & Medical Sciences ISSN: , Vol. 2 (suppl. 6), Article ID pmms_202, Asqarova S. (2015) "Occupational Therapy and Creative Arts Therapy" Pinnacle Medicine & Medical Sciences ISSN: KAYNAKLAR 9516, Vol. 2 (suppl. 8), Article ID pmms_215, Bagatell, Nancy, and Ashley Mason. (2015) "Occupational Therapy and Autism Spectrum Disorder: A Scoping Review of 70 Years of Literature." American Journal of Occupational Therapy 69. (Suppl. 1): p p1. Bureau of Labor Statistics, U.S. Department of Labor. (2015), Clark, Florence, et al. (1997)"Occupational therapy for independent-living older adults: A randomized controlled trial." Jama : Klinik Psikiyatri 2017;20:...

7 Ergoterapi: Geleceðin Mesleði Olabilecek Bir Meslek Alaný Connell, C. (2016). Forensic occupational therapy to reduce risk of reoffending: a survey of practice in the United Kingdom. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 27(suppl. 6), Creek, Jennifer, and Lesley Lougher (2011). Occupational therapy and mental health. Elsevier Health Sciences. Dall'Alba, Lucy, et al. (2014) "Early Intervention in Children (0-6 Years) with a Rare Developmental Disability: The Occupational Therapy Role." Hong Kong Journal of Occupational Therapy 24.2: Dickie, V., Cutchin, M.P., & Humphrey, R. (2006). Occupation as a Transactional Experience: A Critique of Individualism in Occupational Science. Journal of Occupational Science, 13(suppl. 1): Dinglas, Victor D., et al. (2013) "Occupational therapy for patients with acute lung injury: factors associated with time to first intervention in the intensive care unit." American Journal of Occupational Therapy 67.3: Foster, Lauren, Winnie Dunn, and Lisa Mische Lawson (2013) "Coaching mothers of children with autism: a qualitative study for occupational therapy practice." Physical & occupational therapy in pediatrics 33.2: Foster, M. (2002) 'Theoretical Frameworks' in Turner, Foster and Johnson (eds) Occupational Therapy and Physical Dysfunction: Principles, Skills and Practice. London: Churchill Livingstone Graff, Maud JL, et al. (2006) "Community based occupational therapy for patients with dementia and their care givers: randomised controlled trial." Bmj : pdf Kaunnil, A., & Khemthong, S. (2008). Occupational Therapy - Mahidol Clinic System in Stroke Patients [Thai]. Journal of Health Systems Research, 2(suppl. 1): Khemthong, S., & Saravitaya, T. (2010). Knowledge translation of self-management concepts for Thais. Journal of Nursing Science. Jul-Sep;28(suppl. 3):8-12. Kielhofner, G. (2008) Model of Human Occupation: Theory and Application. 4th edn. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins Kruijsen-Terpstra, A. J. A., et al. (2014) "Parents' experiences with physical and occupational therapy for their young child with cerebral palsy: a mixed studies review." Child: care, health and development 40.6: Lee,J.(2010) Achieving Best Practice: A Review of Evidence. Occupational Therapy in Health Care, 24(suppl. 3): Liberman, Robert Paul, et al. (1998) "Skills training versus psychosocial occupational therapy for persons with persistent schizophrenia." American Journal of Psychiatry. McMillan, R. (2002) 'Assumptions Underpinning a Biomechanical Frame of Reference in Occupational Therapy' in Duncan (ed), Foundations for Practice in Occupational Therapy. London: Elsevier Limited. pp Misko, A. N., Nelson, D. L., & Duggan, J. M. (2015). Three case studies of community occupational therapy for individuals with human immunodeficiency virus. Occupational therapy in health care, 29(suppl. 1), Parker, D. (2002) 'The Client-Centered Frame of Reference' in Duncan (ed), Foundations for Practice in Occupational Therapy. London: Elsevier Limited. pp Rueankam, M., & Khemthong, S. (2009). Life skills for autistic Children through Viewpoint of Carers [Thai]. Bulletin of Chiang Mai Associated Medical Sciences, 42(suppl. 2): Schell, Barbara A., et al. (2013). Willard and Spackman's occupational therapy. Lippincott Williams & Wilkins. Schweickert, William D., et al. (2009) "Early physical and occupational therapy in mechanically ventilated, critically ill patients: a randomised controlled trial." Lancet (London, England) : Sturkenboom, Ingrid HWM, et al. (2014) "Efficacy of occupational therapy for patients with Parkinson's disease: a randomised controlled trial." The Lancet Neurology 13.6: Tarakci E., Uyanik M. (2012) "Multipl Sklerozun Farklý Tiplerinde Ergoterapinin Etkinliðinin Karþýlaþtýrýlmasý." Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 32.2: Uluslararasý ergoterapi ve rehabilitasyon kongresi, Ankara, 2013 Watkins, Stephanie, et al. (2014) "Preschool motor skills following physical and occupational therapy services among non-disabled very low birth weight children." Maternal and child health journal 18.4: Wooster, Donna, et al. (2015) "Effectiveness of Mirror Therapy on Function for Chronic Stroke Patients." American Journal of Occupational Therapy 69. (Suppl. 1): p p1. World Federation of Occupational Therapists (WFOT) 2012, Klinik Psikiyatri 2017;20: