Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler
|
|
- Mehmed Akkoyun
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Sağlık ve Toplum Yıl:21, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2011 ARAŞTIRMALAR / Researches Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler The Opinions Of the Patients Hospitalized in the Cardiovascular Surgery Department About Medical Error and the Factors That Related These Opinions Seval GÜNDOĞDU1, İhsan BAKIR2, Hatun MENDEŞ3 ÖZET SUMMARY Araştırma, Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniğinde yatan hastaların tıbbi hatalarla ilgili görüşlerini ve bu görüşlerle ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini 10 Ocak-10 Şubat 2011 tarihleri arasında Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniğinde yatan 140 hasta, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 107 hasta oluşturmuştur. Araştırmada Hasta Güvenliği Anket Formu kullanılmıştır. Hastaların %65,4'ü yapılan hataların kendilerine açıklanmasını istemektedir. Ekonomik durumları iyi ve orta olanlar, ekonomik durumları kötü olanlara göre tıbbi hataları en çok hekimlerin yaptığını düşünmektedir (p=0,02). Yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde geçirenler, kırsal kesimde geçirenlere göre tıbbi hataları önlemede hastaların sorumluluğunun daha fazla olduğunu (p=0,03) ve tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak en fazla iletişim bozukluğu (p=0,03), ekip çalışmasının olmaması (p=0,03), sağlık hizmetlerinin karmaşık bir yapıda olmasını (p=0,01) düşünmektedir. Hastalar tıbbi hatalardan korunmak için kendi bilgi ve farkındalığına güvenmemekte, hatalardan kendilerini koruyabilme payının biraz olduğunu düşünmekte ve yapılan hataların kendilerine açıklanmasını istemektedirler. This research was planned for the purpose of definition in order to determine the opinions of the patients hospitalized in the Cardiovascular Surgery Clinic and the factors that related these opinions. The population of the research constituted the 140 patients hospitalized in Cardiovascular Surgery Clinic between 10 January February The sample of research constituted 107 patients who were included to the scope of research.'patient Safety Questionnaire Form' was used in the research.%65,4 of the patients indicated that the error that it was made should be explained to the patient. The ones whose economical situation were normal and medium thought that medical errors were committed mainly by the physicians.those who lived most of their lives in urban environment thought that the responsibility of the patients was more in the prevention of the medical errors than those who lived mainly in rural areas. And they thought that the reason for medical errors were mainly due to the lack of communication, lack of team work, the complex structure of the medical services. Patients did not trust their knowledge and awareness in order to be protected from medical errors and their possibility of protecting themselves from medical errors was a little bit and wanted that the medical errors should be explained to themselves. Anahtar Kelimeler: Kalp ve damar cerrahisi, tıbbi hata, hasta görüşleri Key Words: Cardiovascular Surgery, medical error, patient views. GİRİŞ Hata, önceden planlanan bir eylemin tamamen istenen sonucu vermemesi veya hedefe ulaşmak için yapılan planın yanlış olmasıdır. Sağlık hizmeti sunumunda tıbbi işlemler sırasında bazen hastalara zarar verilebilmekte ve tıbbi hatalar ortaya çıkabilmektedir. Tıbbi hata, hastaya sunulan sağlık hizmeti sırasında bir aksamanın neden olduğu kasıtsı, beklenilmeyen sonuçlardır (1,2). The Joint Commission on Accredition of Healthcare Organizations (JCAHO) tıbbi hata kavramını; sağlık hizmeti sunan bir profesyonelin uygun ve etik olmayan bir davranışta bulunması, mesleki uygulamalarda yetersiz ve ihmalkar davranması sonucu hastanın zarar görmesi şeklinde tanımlamaktadır (3). Tıbbi hatalar, amaca ulaşmak için yanlış plan yapılması, uygulanması ve planlanan tıbbi bir işin amaçlanan şekilde tamamlanamamasından 1.Uzm. Hemşire. İstanbul Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2.Doç. Dr. İstanbul Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 3.Hemşire. İstanbul Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 24
2 Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler kaynaklanabilir (4,5). Tıbbi hatalar sağlık hizmetinin her evresinde ortaya çıkabilir. Bu hatalar şu başlıklar altında gruplandırılmıştır: Medikasyon hataları: Çoğu önlenebilir olan bu hatalar verilen ilaçların hastaya uygulanması ile ilgilidir. Yanlış doz, yanlış veriliş şekli, birlikte verilen başka ilaçlarla etkileşim, alerji hikayesi olan hastaya bilmeyerek bu ilacın verilmesi gibi hatalar bu gruptadır. Bu hataların %34-%56'sı önlenebilir hatalardır. 44,000-98,000 kişinin hayatını kaybettiğini ve milyonlarca kişinin tıbbi zarar gördüğünü öne sürmektedir (1,3,8,9,10,11,12). Dönüm noktası sayılan bu rapor, Birleşik Krallık ve Av u s t r a l y a ' d a ç o k ö n e m l i r a p o r l a r ı n yayınlanmasını sağlamış, böylelikle hasta güvenliğini artırmaya büyük bir ilgi duyulmuştur (13). Tıbbi hatalar kök nedenlerine göre üçe ayrılmaktadır. Bunlar aşağıdaki şekilde belirtilmiştir: İşleme bağlı hatalar: Yanlış işlemi yapma, İhmale bağlı hatalar: Doğru işlemi yapmama, Uygulamaya bağlı hatalar: Doğru işlemi yanlış uygulamadır (1,7,9,14). Cerrahi hatalar: Çalışmalar cerrahi hataların her 50 yatan hastanın birinde görüldüğünü ortaya koymuştur. Tanı konulmasında hatalar: Yanlış tanı, yanlış ve yetersiz tedaviye veya gereksiz ek tetkiklerin yapılmasına neden olabilir. Laboratuar testlerinin yanlış uygulanması veya yorumlanması sık rastlanılan tıbbi hatalar arasında yer almaktadır. Tanısal hatalara deneyimsiz kişilerce yapılan tetkiklerde daha çok rastlanılmaktadır. 1990'lara kadar önlenebilir tıbbi hataların sıklığı ve büyüklüğü yeterince bilinmezken, günümüzde tıbbi hatalar nedeni ile hastaların zarar gördüğünü ya da öldüğünü bildiren pek çok rapor mevcuttur. Hastanede yatan her on hastadan biri, acil servislerde ise her on hastadan 1,8'i tıbbi hatalar nedeni ile zarar görmektedir (15). ABD'de her gün 100 hasta tıbbi hatalar nedeni ile ölmektedir. Dünyada tıbbi hatalar nedeniyle ölümlerin tüm ölümler içerisinde beşinci sırada yer aldığı bildirilmektedir (9,16). Tıbbi hataların sonuçları aşağıda belirtildiği gibidir: Kişisel sonuçlar, Toplumsal sonuçlar, Artan sağlık harcamaları, Üretim ve verim kaybı, Sakatlık maliyetleri, Gelir azalmasıdır. Tıbbi hataların büyük bir kısmı önlenebilir hatalardır. Hasta güvenliğinin iyileştirilmesi ve tıbbi hataların önlenebilmesi için yapılan çalışmalarda ana amaç hataya en az izin veren bir sistemin yaratılması olmalıdır (17). Tıbbi hataların maliyetlerinin 37,6-50 milyar dolar, önlenebilir hataların maliyetlerinin ise, milyar dolar arasında olduğu tahmin edilmektedir (18). Hizmet kalitesi için olduğu kadar, maliyetler açısından da tıbbi hataların oldukça yüksek bir düzeye geldiği anlaşılınca, hataları önleme yönünde yapılabileceklerin sistemleştirilmesi hemen hemen dünyanın her tarafında sağlık sektörü paydaşlarının gündeminde yerini almaktadır (9,19). Çeşitli nedenlerle gerçekleşen tıbbi hatalar pek çok kişinin zarar görmesine, hatta ölümüne neden olabilmektedir. Böylesine ağır sonuçların Sistem yetersizliklerine bağlı hatalar: Sağlık hizmetinin sunumu sırasında sistemde ortaya çıkan ve saptanması oldukça zor olan hatalardır. Bunlar arasında kullanılan aletlerdeki bozukluklar (defibrilatör, intravenöz sıvı pompaları vb.) ancak ortaya çıkınca saptanabilmekte, fakat çok önemli sonuçlar doğurabilmektedir. Medikasyonların uygulanmasında da ortaya çıkan hataların büyük çoğunluğu sistem hataları olarak tanımlanmaktadır. Diğer hatalar: Hastane enfeksiyonları, yanlış kan transfüzyonu gibi önemli konular da tıbbi hatalar arasında yer almaktadır. Sağlık hizmetlerinin sunum sürecinde bulunan tüm personel bir şekilde bu hatalar ile karşı karşıya gelebilmektedir (6,7). Tıbbi hataların büyük bir kısmının kişisel hatalardan çok sistemdeki hatalardan kaynaklandığı bilinmektedir ve sistemin kalitesinin doğrudan bir göstergesi olarak kabul edilmektedir (4). İnsan faktörünün yol açtığı hatalar incelendiğinde sadece %1'inin yetkin olmayan çalışanlardan, kalan %99'unun ise çok iyi niyetle işini yapmaya gayret eden ve görevlerinde başarılı olan kişilerden kaynaklandığı bilinmektedir (3). Insitute of Medicine, 'To Err Is Human' raporunda tıbbi hatalar sonucunda Amerika'da her yıl 25
3 Sağlık ve Toplum Yıl:21, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2011 oluşumuna neden olan tıbbi hataların büyük bir kısmı sistemden kaynaklanmaktadır. Doğru sistemlerin kurgulanmasıyla önlenebilecek bu hatalar sonucunda hem hastalar hem de sağlık çalışanları ağır bedeller ödemektedirler. Bu nedenle sağlık hizmeti sunumunun her aşamasında hasta güvenliğinin sağlanması ve tıbbi hataların önlenmesi sağlık sisteminin öncelikleri arasında yer almalıdır (4,14). gerekli izinler alındıktan sonra, 10 Ocak-10 Şubat 2011 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın Evren ve Örneklemi: Kalp ve damar cerrahisi kliniklerine her ay ortalama arası hasta yatışı yapılmaktadır. Araştırmanın evrenini 10 Ocak-10 Şubat 2011 tarihleri arasında Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniğinde yatan 140 hasta oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip, araştırmaya katılmayı kabul eden 107 (%76,4) hasta araştırma kapsamına alınmıştır. Ülkemizde hatalar konusunda yapılan araştırma ve bilimsel çalışmalar yetersizdir. Amerika'da bu konuda ehil sayılan IOM'a göre; kimlik doğrulama işlemlerinin yapılmaması cerrahi hata riskini, enfeksiyon kurallarına uygun hareket edilmemesi ise enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Tıbbi hatalara yol açan en önemli hatalardan birisi de cihazlardır; doğru kullanılmamaları ya da arızalı olmaları ayarlarının doğru yapılmamasından kaynaklanan hatalar vardır. WHO'ya göre gelişmekte olan ülkelerdeki tıbbi cihazların %50'den fazlası doğru çalışma-maktadır (6). AHRQ (Sağlık Hizmetlerinde Araştırma ve Kalite Ajansı-Agency for Healthcare Research and Quality) hasta güvenliğini iyileştirme yöntemlerinin hem sağlık hizmeti kalitesini iyileştireceğini hem de tıbbi hataların azaltılmasına yardım edeceğini belirtmektedir (7). WHO Ekim 2007'de Cenevre'de Avrupa Komisyonunun desteklediği uluslararası konferansta her yıl Dünyada tahminen 10 milyon insanın önlenebilir tıbbi uygulamalar nedeniyle sakatlandığını veya öldüğünü vurgulayarak hasta güvenliği konusunda daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunmuştur (20). Araştırmamız bu bilgilerden yola çıkarak hastaların tıbbi hatalarla ilgili görüşlerini ve bu görüşlerle ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Veri a Aracı ve Özellikleri: Araştırmada Emel Filiz tarafından 2009 yılında geliştirilen ve 39 sorudan oluşan Hasta Güvenliği Anket Formu kullanılmıştır. Ankette yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, ekonomik durum, meslek, yaşamının büyük bölümünü geçirdiği yer, hastanın ailesinde kronik hastalık varlığı, düzenli doktor kontrolü olup olmadığı, sağlık sorunu olduğunda ilk başvurduğu yer, daha önce kamu hastanesinde yatarak tedavi görüp görmediği, kendisi veya aile bireylerinin tıbbi hata ile karşılaşma durumu ve hatalarla ilgili görüş ve tutumlarına ilişkin sorulara yer verilmiştir. Veriler hastaların kalp ve damar cerrahisi kliniğine yatış işlemleri gerçekleştirildikten sonra, araştırmacı tarafından hastalarla yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Anketin uygulanabilirliği ve anlaşılabilirliği 10 hasta üzerinde test edildikten sonra araştırmaya başlanmıştır. Hastaların eğitim durumları göz önünde bulundurularak, anket sorularında ekip çalışması ve iletişim kavramları kısaca anlatılmıştır. Araştırmamız, araştırmacılar tarafından örnekleme kolay ulaşılacağı için kalp ve damar cerrahisi hastanesinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin Değerlendirilmesi: Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma ve ki-kare testi kullanılmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Araştırmanın Amacı ve Türü: Araştırma, İstanbul Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniğinde yatan hastaların tıbbi hatalarla ilgili görüşlerini ve bu görüşlerle ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın Bağımsız Değişkenleri: Hastaların yaşı, cinsiyeti, eğitim düzeyi, mesleği, ekonomik durumu, yaşamının büyük bölümünü geçirdiği yer, hastanın ailesinde kronik hastalık varlığı, düzenli doktor kontrolü olup olmadığı, sağlık sorunu olduğunda ilk başvurduğu yer ve daha önce kamu hastanesinde yatarak tedavi görüp görmediği, araştırmanın bağımsız değişkenleridir. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Zaman: Araştırma İstanbul ili Avrupa yakasında yer alan bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin yönetiminden 26
4 Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler Tablo 1:Hastaların Tıbbi Hatalarla Karşılaşma Durumu n % Bilmiyorum 7 6,5 Tıbbi Hatayla Karşılaştım 25 23,4 Tıbbi Hatayla Karşılaşmadım 75 70, Tablo 2:Hastaların Kendi Maruz Kaldığı Hatalar ile Hataların Sorumlularını Değerlendirme Durumu Hatanın Sorumlusu Maruz Kalınan Hasta Hekim Hemşire 4 (%100) 11 (%91,7) - 1 (%8,3) 4 (%100) 12 (%100) Sistem Yetersizliğine Bağlı Hata 1 (%50) - 1 (%50) 2 (%100) İlaç Hatası 2 (%50) 2 (%50) - 4 (%100) Diğer Hata 4 (%57,1) 1 (%14,3) 2 (%28,6) 7 (%100) 22 (%75,8) 3 (%10,3) 4 (%13,9) 29 (%100) Cerrahi Hata Tanı Hatası Hastane yönetimi Tablo 3:Ailelerinden Birinin Tıbbi Hatalarla Karşılaşma Durumu n % Bilmiyorum 9 8,4 Tıbbi Hatayla Karşılaştı Tıbbi Hatayla Karşılaşmadı 83 77, Tablo 4:Hastaların Ekonomik Durumlarına Göre Hekimlerin Tıbbi Hata Yapma Durumları Hekimlerin Tıbbi Hata Yapma Durumları İyi, Orta Ekonomik Durum Kötü Hayır Evet %12,2 %87,8 % %43,7 %56,3 % %21,1 %78,9 %100 p=0,02 2 X =5,13 %71'i yaşamının büyük bir çoğunluğunu kentsel, %29'u ise kırsal yerde geçirdiğini ifade etmiştir. %26,2'si ev hanımı, %26,2'si memur/işçi olup, %26,2'si serbest iş yapmaktadır. %60,7'si ekonomik durumunu orta, %30,8'i ise kötü olarak BULGULAR Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 57,8 olup, %72,9'u erkek, %60,7'si ilkokul mezunu ve %22,4'ü okuma yazma bilmemektedir. 27
5 Sağlık ve Toplum Yıl:21, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2011 Tablo 5:Tıbbi Hataların Meydana Gelme Sebeplerinin Hasta Sorumluluğu, İletişim Bozukluğu, Ekip Çalışmasının Olmaması ve Sağlık Hizmetlerinin Karmaşık Yapıda Olmasına Göre Dağılımı Tıbbi Hataların Meydana Gelme Sebebi Hasta Sorumluluğu İletişim Bozukluğu Ekip Çalışmasının Olmaması Sağlık Hizmetlerinin Karmaşıklığı n=107 n=107 n=107 n=107 Yaşamının Büyük Bölümünü Geçirdiği Yer Var Yok Var Yok Var Yok Var Yok Var Kırsal %35,5 %45,2 %64,5 %35,5 %58,1 %41,9 %51,6 %48,4 %52,4 %42,7 %59,2 %34,2 %85,5 %14,5 %80,3 %19,7 %77,6 %22,4 %75,6 %22,7 Kentsel n=107 p<0,05 x²=6,57 p<0,05 x²=4,73 p<0,05 x²=4,53 değerlendirmiştir. %63,6'sı düzenli olarak doktor kontrolüne gitmediğini, %48,6'sı sağlık sorunu olduğunda ilk sağlık ocağına, %48,6'sı ise hastaneye başvurduğunu belirtmiştir. %65,4'ü ailesinde kronik hastalığı olduğunu ve %64,5'i daha önce bir kamu hastanesinde yatarak tedavi gördüğünü belirtmiştir. Yok p<0,05 x²=5,92 koruyamadıklarını düşünmektedir. %43,9'u tıbbi hatalar konusundaki duyumu ara sıra aldıklarını belirtmişlerdir. %57'si tıbbi hatalardan korunmak için kendi bilgi ve farkındalığına güvenmediğini ifade etmişlerdir. Hastaların %23,4'ü sağlık bakımı alırken tıbbi hata ile karşılaştığını belirtirken, %6,5'i hata ile karşılaşma durumunu bilmediğini ifade etmiştir (Tablo 1). Hastaların %66,4'ü hemşirelerin sayı olarak yetersiz olmasının, %87,9'u uzun çalışma saatleri nedeniyle yorgunluk ve stresin, %79,4'ü iletişim bozukluğunun, %73,8'i ekip çalışmasının olmamasının, %70,1'i sağlık hizmetlerinin karmaşık bir yapıda olmasının, %74,8'i doktorların hastalara yeterince vakit ayırmamasının, %74,8'i mesleki eğitiminin yetersiz olmasının, %63,6'sı doktorların el yazılarının okunaklı olmamasının tıbbi hataların meydana gelme sebepleri arasında yer alabileceğini ifade etmiştir. Hastalar sağlık çalışanları içerisinde en fazla hekimler (%75,8) tarafından tıbbi hataya maruz kaldıklarını ve maruz kaldıkları hata türünün en fazla tanı hatası (%91,7) olduğunu ifade etmişlerdir (Tablo 2). Hastaların %14'ü ailelerinden birinin sağlık bakımı alırken tıbbi hata ile karşılaştığını belirtirken, %8,4'ü ailelerinden birinin tıbbi hata ile karşılaşma durumlarını bilmediğini ifade etmiştir (Tablo 3). Hastaların %65,4'ü yapılan hataların hastaya açıklanması gerektiğini, %33,6'sı hastadan özür dilenmesi gerektiğini, %37,4'ü ise hatayı yapan sağlık çalışanının dava edilmesi gerektiğini düşünmektedir. %44,9'u hatanın sorumlusu olarak hatayı yapan kişiyi, %8,4'ü hatanın yaşandığı kurumu ve %43,9'u her ikisini de sorumlu tutmaktadır. %52,3'ü tıbbi hataları önlemede hastaların da sorumluluğu olduğunu düşünmektedir. H a s t a l a r ı n % 5 0, 5 ' i t ı b b i hatalardan kendilerini koruyabilme durumunun biraz olduğunu düşünürken, %37,4'ü hiç Ekonomik durumları iyi ve orta (%87,8) olan hastalar, ekonomik durumları kötü (%56,3) olanlara göre tıbbi hataları en çok hekimlerin yaptığını düşünmektedir (Tablo 4). Hastaların ekonomik durumları ile tıbbi hataları en sık yapan diğer meslek grupları (hemşire, diyetisyen vb.) arasında anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). 28
6 Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler (%59,2) geçiren hastalar, kırsal kesimde (%35,5) geçirenlere göre tıbbi hataları önlemede hastaların sorumluluğunun daha fazla olduğunu düşünmektedir. Yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde (%85,5) geçiren hastalar, kırsal kesimde (%64,5) geçirenlere göre tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak iletişim bozukluğunu daha fazla düşünmektedir. (%80,3) geçiren hastalar, kırsal kesimde (%58,1) geçirenlere göre, ekip çalışmasının olmamasını tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak daha fazla görmektedir. Yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde (%77,6) geçiren hastalar, kırsal kesimde (%51,6) geçirenlere göre tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak sağlık hizmetlerinin karmaşık bir yapıda olmasını daha fazla düşünmektedir (Tablo 5). Hastaların yaşamlarının büyük bölümünü geçirdikleri yer ile hemşirelerin sayı olarak yetersiz olması, uzun çalışma saatleri nedeniyle yorgunluk ve stres, doktorların hastalara yeterince vakit ayırmaması ve el yazılarının okunaklı olmaması, mesleki eğitimlerinin yetersiz olması arasında tıbbi hataların meydana gelme sebepleri açısından anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Hastaların eğitim durumları ile tıbbi hataların meydana gelme sebepleri arasında yer alan maddeler arasında anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). b e l i r t m i ş t i r. B o d u r v e a r k a d a ş l a r ı n ı n çalışmasında toplumdaki bireylerin %74,6''sı düzenli olarak doktor kontrolüne gitmediğini, %31,7'si sağlık ocağını ve %55,8'i hastaneyi sağlık sorunu olduğunda ilk başvuru yeri olarak kullandığını belirtmiştir (21). Araştırmamızda düzenli olarak doktor kontrolüne giden kişi sayısının fazla olması, araştırmamızın kalp ve damar cerrahisi kliniğinde yatan hastaları kapsaması, bu hastaların büyük çoğunluğunun diyabet, hipertansiyon, hiperlipidemi gibi kronik hastalıklara sahip olması ve bu hastalıkların düzenli doktor kontrollerini gerektirmesiyle açıklanabilir. Hastaların %44,9'u hatanın sorumlusu olarak hatayı yapan kişiyi, %8,4'ü hatanın yaşandığı kurumu ve %43,9'u her ikisini de sorumlu tutmaktadır. Ayrıca hastaların %52,3'ü tıbbi hataları önlemede hastaların da sorumluluğu olduğunu düşünmektedir. Sonuçlarımız, Bodur ve arkadaşlarının çalışmasıyla paralellik göstermektedir (21). Hastaların %50,5'i tıbbi hatalardan kendilerini koruyabilme payının biraz olduğunu düşünürken, %37,4'ü hiç koruyamadığını düşünmektedir. %43,9'u tıbbi hatalar konusunda ara sıra duyum aldıklarını ifade etmiştir Sonuçlarımız, Bodur ve arkadaşlarının çalışmasıyla paralellik göstermektedir. Araştırmamızdaki hastaların %57'si, Bodur ve arkadaşlarının çalışmasında ise toplumun %29,6'sı tıbbi hatalardan korunmak için kendi bilgi ve farkındalığına güvenmediğini belirtmiştir (21). Gelişen teknoloji, medyanın sağlık konusuna önem vermesi gibi bilgiye ulaşmada kolaylık sağlayan faktörlerin artması ile günümüzde hastalar doktorlara tamamen bağımlı olmasalar da mevcut birikimlerine güvenmemekte ve hatalardan kendilerini koruyamayacaklarını düşünmektedirler. Bilgi ve farkındalıkları yüksek olan bireyler tıbbi hatalardan korunmada daha fazla duyarlılığa sahip olmaktadır (22). geçiren (%72,4) hastaların, kırsal kesimde geçirenlere (%48,4) göre tıbbi hata olması durumunda tutum olarak, sağlık çalışanlarının yapılan hatayı hastaya açıklaması gerektiği düşüncesine daha fazla katıldığı belirlenmiştir (p=0,03 x²=4,59). Yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde geçirenler (%25) kırsal kesimde geçirenlere (%54,8) (p=0,006 x²=7,50) ve ekonomik durumu iyi olanlar (%22,2), kötü olanlara (%54,5) göre tıbbi hata olması durumunda hastadan özür dilenmesi gerektiği düşüncesine daha az katılmaktadır (p=0,009 x²=9,36). Araştırmamıza katılan hastaların %66,4'ü hemşirelerin sayı olarak yetersiz olmasının, %87,9'u uzun çalışma saatleri nedeniyle yorgunluk ve stresin, %79,4'ü iletişim bozukluğunun, %73,8'i ekip çalışmasının olmamasının, %70,1'i sağlık hizmetlerinin TARTIŞMA Araştırmamızda hastaların %63,6'sı düzenli olarak doktor kontrolüne gitmediğini, %48,6'sı sağlık sorunu olduğunda ilk sağlık ocağına, %48,6'sı ise hastaneye başvurduğunu 29
7 Sağlık ve Toplum Yıl:21, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2011 karmaşık bir yapıda olmasının, %74,8'i doktorların hastalara yeterince vakit ayırmamasının, %74,8'i mesleki eğitiminin yetersiz olmasının, %63,6'sı doktorların el yazılarının okunaklı olmamasının tıbbi hataların meydana gelme sebepleri arasında sayıldığını ifade etmiştir. 18 gazete incelenerek yapılan araştırmada, hataların nedeni olarak %62,1'inde bilgi eksikliği-meslekte acemilik, %16,9'unda dikkatsizlik-tedbirsizlik, %7'sinde ihmal ve %3,5'inde aşırı yorgunluk-tükenmişlik hata nedeni olarak belirlenmiştir (23). Araştırmamızda tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak yukarıda belirtilen tüm maddelere katılım yüzdelerinin fazla olması Bodur ve arkadaşlarının çalışmasıyla paralellik göstermemektedir (21). 366 hasta ile yapılan çalışmada, hastalar hemşirelerin iş yükünün fazla olmasını hemşirelik bakım kalitesinin düşük olma nedeni olarak gördüklerini belirtmişlerdir (24). güven ilişkisini bozar ve hekimin soğuk vicdansız biri olarak değerlendirilmesine ayrıca hasta tarafından hakkında dava açılmasına neden olur (27). Araştırmamızda hastaların %23,4'ü sağlık bakımı alırken tıbbi hata ile karşılaştığını belirtirken, %6,5'i hata ile karşılaşma durumunu bilmediğini ifade etmiştir (Tablo 1). Hastaların %14'ü ailelerinden birinin sağlık bakımı alırken tıbbi hata ile karşılaştığını belirtirken, %8,4'ü ailelerinden birinin tıbbi hata ile karşılaşma durumlarını bilmediğini ifade etmiştir (Tablo 3). Bodur ve arkadaşlarının çalışmasında ise, araştırmaya katılan toplumun % 21,7'si kendisinin ya da aile bireylerinden birisinin tıbbi hataya maruz kaldığını belirtmiştir (21). Araştırmamıza katılan hasta ve yakınlarının Bodur ve arkadaşlarının çalışmasına göre daha fazla tıbbi hata ile karşılaştığı belirlenmiştir (21). Araştırmamıza katılan hastaların Bodur ve arkadaşlarının çalışmasına göre sağlık hizmetlerini daha sık kullanması ve buna bağlı olarak daha fazla tıbbi işlemlere maruz kalması, tıbbi hata ile karşılaşma riskinin daha fazla olabileceğini düşündürmektedir. Kaushal ve arkadaşları yaptıkları çalışmada hastanelerde ilaç hata oranını %5,7 olarak belirlemişlerdir (28). The Quality in Australian Health Care Study (1995) hastanedeki hastalar arasında hatalı olay oranını %16,6 olarak bildirmiştir. The Hospitals for Europe's Working Party on Quality Care in Hospitals 2000 yılında Avrupa'daki hastanelerde her on hastadan birinin önlenebilir bir tıbbi hata ve hasta bakımı hatası ile karşılaştığını belirtmiştir. Yeni Zelanda ve Kanada çalışmaları da hatalı olayların %10 gibi yüksek oranlarda olduğunu bildirmiştir (29). Hastanede yatan hastalarla yapılan iki çalışmada yan etki veya tıbbi bakım sırasında hata görülme sıklığı %2,9 ve %3,7 olarak bulunmuştur. Bunların %58 ve %53'ü önlenebilir hatalardır (5,10). Araştırmamıza katılan hastaların %65,4'ü yapılan hataların hastaya açıklanması gerektiğini, %33,6'sı hastadan özür dilenmesi gerektiğini, %37,4'ü ise hatayı yapan sağlık çalışanının dava edilmesi gerektiğini düşündüğünü belirtmiştir. Hastalar klinisyenlerin ve organizasyonların yapılan hataları; liderlerine, yöneticilerine ve emsallerine karşı kabul ettiklerini bilmeyi ve bu hataların tespit edildikten sonra en kısa zamanda bildirilmesini istiyorlar. Hastalar gerçek veya potansiyel hataların farkında olduklarında sadece bilgilendirmek istemiyorlar, buna benzer oluşabilecek hataları önleyecek kalite gelişiminin ilerlediğini de bilmek istiyorlar. Hastalar ve halk hataların bildirilmesini özellikle zorunlu bildirimleri destekliyor. Yapılan araştırmalarda hastaların hastanede yattığı süre içerisinde maruz kaldıkları hataları fark etmelerine rağmen bu hataları herhangi bir hata bildirim sistemine bildirmediği ve konu ile ilgili herhangi bir dava açmadığı belirtilmiştir. Yapılan tıbbi hataların hastalara açıklanması ile daha çok hasta güveni sağlanmakta, böylelikle hata yapan kişi veya kişilere daha az dava açılmaktadır (25,26). Hekimler ünlerine zarar geleceğinden ya da hastanın tıbbi hatayı öğrenmesinden sonra kendisine dava açabileceğini düşünerek yaptığı hatayı genellikle gizleyip hastadan özür dilemezler. Tıbbi hatayı hastanın başkasından öğrenmesi hekim/hasta arasında olması gereken Hastaların sağlık çalışanları içerisinde en fazla hekimler (%75,8) tarafından tıbbi hataya maruz kaldıkları ve maruz kaldıkları hata türünün en fazla tanı hatası (%91,7) olduğu belirlenmiştir (Tablo 2). Bodur ve arkadaşlarının çalışmasında toplumun % 75,5'inin tıbbi hataların sorumlusu olarak hekimleri gördüğü belirtilmiştir (21). Blendon ve arkadaşlarının çalışmasında da toplumun çoğu tıbbi hatalardan hekimleri 30
8 Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler sorumlu tutarken, % 25'i hemşireleri sorumlu tutmaktadır (30). Diğer sağlık çalışanlarına göre hastalarla daha sık etkileşimde bulunduklarından, hekim ve hemşirelerin hata yapma olasılıkları da daha fazla olmaktadır. 18 gazete incelenerek yapılan araştırmada, hatalı tıbbi uygulamaların %65,2'sinin hekim, %12,2'sinin hemşireler ve %9,9'unun hekim ve hemşireler tarafından yapıldığı belirlenmiştir. Bu araştırmada kişilerin %19,8'inin hatalı ameliyat, %19,2'sinin tedbirsizlik, %17,4'ünün yanlış tedavi, %11,6'sının dikkatsizlik, %10,5'inin yanlış tanı ve %8,7'sinin yanlış ilaç uygulamasına maruz kaldığı belirtilmiştir. İstanbul Tabip Odası verilerine göre yılları arasında hekim hatalarıyla ilgili olarak 1525 kişi şikayette bulunmuştur; tıbbi ihmal sayısı 411, ceza alan hekim sayısı ise 66'dır. Verilere göre 1997 yılına kadar başvuru sayısının 158, ceza alan hekim sayısının da 27 olması, bu 5 yılda hekim hatalarında artış olduğunun göstergesi olmuştur (23). Bulgular çalışmamızı desteklemektedir. olmaksızın gerçek bir özerklikten bahsedilemez. En basit olarak hasta, sadece kendisine söylenenle yetinmemeli, kafasında oluşan soruları sormalı ve hekimin kendisini etkilemesini değil yönlendirmesini beklemelidir (31). (%85,5) geçiren hastaların kırsal kesimde (%64,5) geçirenlere göre, tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak iletişim bozukluğunu daha fazla düşündüğü görülmüştür (Tablo 5). Yetersiz iletişim demek hasta ve çalışanların farklı dilleri konuşması, hastalık ve sağlık kavramlarının farklı algılanması, uygun davranış ve tedavinin sağlanmaması ve etkisiz organizasyon kültürüdür. İletişim sorunları ana süreçlerde hataların ortaya çıkmasına ve hasta güvenliği tehditine neden olmaktadır (32). Araştırmamızda yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde (%80,3) geçiren hastaların kırsal kesimde (%58,1) geçirenlere göre tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak ekip çalışmasının olmamasını daha fazla düşündüğü görülmüştür (Tablo 5). Hastanelerde ekip çalışması şeklinde hizmet sunmanın hasta ve ailesi, ekip çalışanları ve hastaneye sağladığı bir takım yararlar bulunmaktadır. Manser çalışmasında, ekip çalışması ve iletişimden kaynaklanan sorunların sağlık hizmetlerinde kazalar ve diğer istenmeyen olaylara sebep olduğunu belirtmiştir. Ekip çalışmasında sorunların yaşandığı birimlerde tedavi ve tanı işlemlerinde aksaklıklar, hasta hakkında çelişkili bilgilere sahip olma, hizmetin kalitesinin düşmesi gibi sorunlar yaşanabilmektedir (33,34). Araştırmamızda ekonomik durumları iyi ve orta (%87,8) olan hastaların, ekonomik durumları kötü (%56,3) olanlara göre tıbbi hataları en çok hekimlerin yaptığını düşündüğü görülmüştür (Tablo 4). Kamuoyunun, çoğunlukla da basının yönlendirmesi ve bilgisizlik, toplumun her talihsiz olayda hekimleri sorumlu tutmasına neden olmaktadır. Sadece hekimlerin sorumluluğundan söz edilmesi, sağlık çalışanlarının kusurlarının da hekimlere yüklenmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu durum, sağlık çalışanlarının, sorumluluğu olmadığı düşüncesiyle daha ilgisiz/dikkatsiz davranmalarına yol açabilir. Sağlık çalışanları da hekimler kadar, görevleri sırasındaki eylem ve işlemlerinden dolayı sorumludurlar (31). (%77,6) geçiren hastaların kırsal kesimde (%51,6) geçirenlere göre, tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak sağlık hizmetlerinin karmaşık bir yapıda olmasını daha fazla düşündüğü görülmüştür (Tablo 5). Teknolojideki hızlı değişimler ve teknolojinin yaşamımızda yoğun olarak kullanımı, üretim sürecindeki değişkenlerin fazla olması, nitelik ve nicelik bakımından farklı özellikte iş gören istihdamı, maliyetlerin artması, hasta şikayetlerinin artması, nitelikli bakım isteği talebinde artış sağlık hizmetlerinin karmaşık bir yapıya dönüşmesine sebep olmaktadır. Bu Araştırmamızda yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde (%59,2) geçiren hastaların kırsal kesimde (%35,5) geçirenlere göre, tıbbi hataları önlemede hastaların sorumluluğunun daha fazla olduğunu düşündüğü görülmüştür (Tablo 5). Bir ekip işi olan sağlık hizmetinde hastanın da önemli rolü vardır. Özerk bir birey olarak hastanın, kendisi ile ilgili verilecek olan kararlarda söz sahibi olabilmesi ve haklarını hayata geçirmek ve korumak adına sorumluluklarını bilmesi önemlidir. Sorumluluk 31
9 Sağlık ve Toplum Yıl:21, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2011 KAYNAKLAR karmaşık yapı gerekli düzenlemeler yapılmadığında geri dönüşümü olmayan hayati hataları ve eksiklikleri, bunların sebep olduğu güvensizlikleri, hizmet sunanlar ve hizmet alanlar için risk faktörlerini beraberinde getirmektedir. Böylece tıbbi hata ve istenmeyen olaylarla karşılaşılmakta, hastalar ve çalışanlar zarar görmektedirler. Bu durum çalışan ve hasta güvenliği konusunu ülkelerin gündeminde önemli bir yere taşımaktadır (35,36). 1.Akalın HE. (2007) Klinik araştırmalar ve hasta güvenliği. İKU, 17: Güven R. (2007) Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalarında hasta güvenliği kavramı. 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, Kongre Kitabı, Antalya, Özata M, Altunkan H. (2010) Hastanelerde tıbbi hata görülme sıklıkları, tıbbi hata türleri ve tıbbi hata nedenlerinin belirlenmesi: Konya örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi, 8(2): Özarda Y (2010). Tıp laboratuarlarında hasta güvenliği ve hasta güvenliğinin toplam kalite yönetimindeki rolü. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Kongre Kitabı, Ed: Kırılmaz H., Ankara, 1: Kaya Eroğlu E, Berk Y, Öksüz AS, Keser N, Mercan F. (2009) Sağlık çalışanlarının hata bildirimi alanında eğitilmesi ve tıbbi hataların değerlendirilmesi. I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Kongre Kitabı, Ed: Kırılmaz H., Ankara, 2: Pronovost PJ, Weast B, Holzmueller CG, Rosenstein BJ, Kidwell RP, Haller KB, Feroli ER, Sexton JB, Rubin HR. (2003) Evaluation of the culture of safety: survey of clinicians and managers in an academic medical center. Quality and Safety in Health Care, 12: Akalın HE. (2005) Yoğun bakım ünitelerinde hasta güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi, 5(3): Budak M. (2008) Hasta güvenliği kültürü. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 7: Gallagher TH, Waterman AD, Garbutt JM, Kapp JM, Chan DK, Dunagan WC, Fraser VJ, Levinson W. (2006) Us and Canadian physicians' attitudes and experiences regarding disclosing errors to patients. Arch Intern Med, 166: Jencks SF, Huff ED, Cuerdon T. Change in the quality of care delivered to medicare beneficiaries to (2003) The Journal of the American Medical Association, 289: Çırpı F, Doğan Merih Y, Yaşar Kocabey M. (2009) Hasta güvenliğine yönelik hemşirelik uygulamalarının ve hemşirelerin bu konudaki görüşlerinin belirlenmesi. I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Kongre Kitabı, Ed: Kırılmaz H., Ankara, 2: Ulusoy H. (2008) Güvenli istihdamın önemi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(3): Runciman WB, Edmonds MJ, Pradhan M. (2002) Setting priorities for patient safety. Quality and Safety in Health Care, 11: Şen S, Er S, Sevil Ü. Hasta güvenliği ve tıbbi hatalar. (2009) I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Kongre Kitabı, Ed: Kırılmaz H., Ankara, 2: Cebeci C. (2010) Hasta güvenliğinde acil hemşirelerinin rolü. Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 2(1): Akgün S, Al-Assaf AF. (2007) Sağlık kuruluşlarında hasta güvenliği kültürünü nasıl oluşturabiliriz? Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 3: Kim J, An K, Kim MK, Yoon SH. (2007) Nurses' Perception of error reporting and patient safety culture in Korea. Western Journal of Nursing Research, 27: Çakmak G. (2009) Sağlık hizmetlerinde tıbbi hatalar ve hasta güvenliği kültürünün önemi. Hasta Güvenliği Dergisi, 3: geçiren (%72,4) hastaların, kırsal kesimde geçirenlere (%48,4) göre, tıbbi hata olması durumunda tutum olarak sağlık çalışanlarının yapılan hatayı hastaya açıklaması gerektiğini daha fazla beklediği görülmüştür. Hataların bildirimlerinin yapılması önlemeye yönelik uygulamaların başında gelmektedir. Özellikle bildirimler sırasında nedenlerinde ifade edilmesi bunların ortadan kaldırılarak hataların tekrarlanmasını önlemek açısından önemlidir (11). Araştırmamızda yaşamının büyük bir bölümünü kentsel kesimde geçiren (%25) hastaların kırsal kesimde geçiren hastalara (%54,8) ve ekonomik durumu iyi olan hastaların (%22,2), kötü olanlara (%54,5) göre tıbbi hata olması durumunda hastadan özür dilenmesi gerektiği düşüncesine daha az katıldığı görülmüştür. Sağlık personellerinin hataların sorumluluklarını kabul etmesi, bildirmesi ve meslektaşları ile tartışması, hastalara yapılan hataları açıklaması ve onlardan özür dilemesinden yarar sağlanabilir (37). SONUÇ Hastalar kendileri ve ailelerinden birilerinin sağlık bakımı alırken en fazla hekimler tarafından tıbbi hataya maruz kaldıklarını ve maruz kaldıkları hata türünün en fazla tanı hatası olduğunu ifade etmişlerdir. Hastaların büyük bir çoğunluğu, uzun çalışma saatleri nedeniyle yorgunluk ve stresi tıbbi hataların meydana gelme sebebi olarak düşünmektedir. Hastalar tıbbi hatalardan korunmak için kendi bilgi ve farkındalığına güvenmemekte, hatalardan kendilerini koruyabilme payının biraz olduğunu düşünmekte ve yapılan hataların kendilerine açıklanmasını istemektedirler. 32
10 Kalp Ve Damar Cerrahisi Kliniğinde Yatan Hastaların Tıbbi Hatalarla İlgili Görüşleri Ve Bu Görüşlerle İlişkili Faktörler 19.Reiling JG, Knutzen BL, Wallen TK, McCullough S, Miller R, Chernos S. (2004) Enhancing the traditional hospital design process: A focus on patient safety. Joint Commission Journal on Quality and Patient Safety, 2004; 30(5): World Health Organization (WHO) (2007). Call for more researche on patent safety [cited 2008 Nov 12] Available from URL: who.int/mediacentre/ news/releases/. 21.Bodur S, Filiz E, Durduran Y. (2012) Sağlık personeli ve toplumun tıbbi hatalar ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılması. Genel Tıp Dergisi, 21(4): Hibbard JH, Peters E, Slovic P, Tusler M. (2005) Can patient be part of the solution? Views on their role in preventing medical errors. Medical Care Research and Review, 62: Ertem G, Oksel E, Akbıyık A. (2009) Hatalı tıbbi uygulamalar (Malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84: Kurşun Ş. (2011) Genel Cerrahi Servisinde Hasta ve Hemşireler Tarafından Hemşirelik Bakım Kalitesinin Algılanması. 5. Uluslar arası Sağlıkta Kalite, Akreditasyon ve Hasta Güvenliği Kongresi, Kongre Kitabı, Editör: Prof. Dr. Seval Akgün, Prof. Dr. A. F. Al-Assaf, Antalya. 25.Weingart S, Pagovich O, Sands ZD, Li JM, Aronson DM, Davis BR, et al. (2005) What Can Hospitalized Patients Tell Us About Adverse Events? Learning from Patient-Reported Incidents, Gen Intern Med, 20 : Banja JD (2005). Does medical error disclosure violate the medical malpractice insurance cooperation clause? In: Henriksen K, Battles JB, editors. Advances in patient safety: from research to implementation: Vol. 3. Implementation issues. Challenges and lessons learned. AHRQ Publication No Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality; Feb., p: Karataş M, Yakıncı C. (2010) Tıbbi hata nedenleri ve çözüm yolları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3): Kaushal R, Bates DW, Landrigan C, McKenna KJ, Clapp M, Federico F, Goldmann D. (2001) Medication errors and adverse drug events in pediatric ınpatients. JAMA, 285(16): Gökdoğan F. (2010) Hasta güvenliği kültürü. I. Hasta Bakımı ve Hasta Güvenliği Kongresi, Kongre Kitabı, Zonguldak, s: Blendon RJ, DesRoches CM, Brodie M, Benson JM, Rosen AB, Schneider E, Altman DE, Zapert K, Herrmann MJ, Steffenson A. (2002) Views of practicing physicians and the public on medical errors. N Engl J Med, 347: Erer S. (2010) Sağlık hizmetlerinde sorumluluğun paylaşılması. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 36(1): Trummer UK. (2011) Hastane çalışanlarında ve hastalarda etnik ve kültürel çeşitliliğe bağlı olarak kalite iyileştirme programları, hasta güvenliği ve organizasyonel öğrenmede çıkmazlar. 5. Uluslararası Sağlıkta Kalite, Akreditasyon ve Hasta Güvenliği Kongresi, Kongre Kitabı, Editör: Prof. Dr. Seval Akgün, Prof. Dr. A. F. Al-Assaf, Antalya. 33.Manser T. (2009) Teamwork and patient safety in dynamic domains of healthcare: a review of the literature. Acta Anaesthesiol Scand, 53: Ulusoy H. Moroğlu Tokgöz D. (2009) Hekim ve hemşirelerin ekip çalışmasına ilişkin görüşleri. Pamukkale Tıp Dergisi, 2(2): Alcan Z. Hemşirelik hizmetlerinde kalite. Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 5(4-5), 2001, s: Aslan Ö, Albayrak N. (2002) Hemşirelikte iş doyumu. Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 6(2), s: Saray Kılıç H. (2009) Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşire ve Doktorların Hasta Güvenliği Hakkındaki Bilgileri ve Tıbbi Hataların Bildirilmesi Hakkındaki Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Bilim Dalı, Ankara. 33
HASTALARIN HASTA GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ
HASTALARIN HASTA GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ Yük.Hemş.Vildan TANIL Yük.Hemş.Fatma COŞAR BAYKAL Uzm.Hemş.Münevver SARSILMAZ Öğr. Gör. Müjgan SOLAK KABATAŞ Prof. Dr. Meryem YAVUZ 1 HASTA
DetaylıHata /Kaza. İstenen sonuca gidiş istenen performans
HASTA GÜVENLİĞİ Sağlık hizmetlerinde hasta güvenliği, sağlık bakım hizmetlerinin sunum süresince hastaya zarar verilmesini önlemek amacıyla kuruluş ve çalışanlar tarafından alınan önlemlerdir Amaç hataları
DetaylıHEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ
HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi
DetaylıHASTANELERDE YAPILAN TIBBİ HATALARIN TÜRLERİ VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
HASTANELERDE YAPILAN TIBBİ HATALARIN TÜRLERİ VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Hacer Canatan Öğr.Gör., Okan Üniversitesi Sağlık MYO Acil Durum ve Afet Yönetimi Bölümü, ERA Teknik Koleji ATT Bölümü, hacercanatan20@hotmail.com
DetaylıHemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi
Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge
DetaylıProf. Dr. Fatma Eti Aslan
Prof. Dr. Fatma Eti Aslan TDK na Göre Güvenlik Kişi, kurum ya da kuruluşlara içeriden veya dışarıdan gelebilecek tehdit, taciz, sabotaj, yangın gibi olaylara karşı alınacak önlemler zincirine denir. İnsan
DetaylıSağlık personeli ve toplumun tıbbi hatalar ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılması
Araştırma: Sağlık personeli ve toplumun tıbbi hatalar ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılması Said Bodur 1, Emel Filiz 2, Yasemin Durduran 1 1 Konya Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim
DetaylıHASTA GÜVENLİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE KAPSAM. Dr. Nazan ÇALBAYRAM
HASTA GÜVENLİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE KAPSAM Dr. Nazan ÇALBAYRAM GEÇMİŞE BAKIŞ Bir orduda hastalıkların ve ölümlerin başlıca nedenleri arasında, kişilerin sağlıkları için başvurduğu hastaneleri sayabilirim.
DetaylıHem. Songül GÜNEŞ Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 9.4.2014 1
Hem. Songül GÜNEŞ Akdeniz Üniversitesi Hastanesi 9.4.2014 1 Ameliyathaneler kendine özgü mimari dizaynları, çalışma koşulları ve ameliyathanede görev yapan personelleriyle çok özel merkezlerdir Ameliyathane
DetaylıİLAÇ GÜVENLİĞİ RAMAK KALA BİLDİRİMLERİMİZ VE KAZANIMLARIMIZ
İLAÇ GÜVENLİĞİ RAMAK KALA BİLDİRİMLERİMİZ VE KAZANIMLARIMIZ OPSAR SOLMAZ Figen, TUNÇMAN Gökçe, SERBEST Nesrin, YILDIRIM Ayşe, YILMAZLAR Aysun ÖZEL MEDICABIL HASTANESİ, BURSA İlaç Güvenliği Hastaların tedavilerinde
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi
Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANE ÇALIŞANLARININ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ARAŞTIRILMASI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANE ÇALIŞANLARININ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ARAŞTIRILMASI AMAÇ Bu çalışma, hastane de çalışan tüm personelin hasta güvenliği kültürünü ölçerek bilgi sahibi olmak ve çalışanların
Detaylı(2015) 2: 139-144 (2015) 2: 139-144
ODÜ Tıp Dergisi/ODU Journal of Medicine (2015):e139-e144 ODÜ Tıp Dergisi / ODU Journal of Medicine http://otd.odu.edu.tr Araştırma Yazısı Research Article Odu Tıp Derg Odu J Med (2015) 2: 139-144 (2015)
DetaylıIV. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (02 04 Mayıs 2013 / Ankara) SÖZEL BİLDİRİ LİSTESİ Bildiri
IV. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (02 04 Mayıs 2013 / Ankara) SÖZEL BİLDİRİ LİSTESİ Bildiri Bildiri Adı Kodu 6 Sağlıkla İlişkili Enfeksiyonlar ve El Hijyeni Konusunda Geçerliliği
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR
HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük
DetaylıHEMŞİRELERDE ÇALIŞMA ORTAMI UZM. HEM. HANDAN ALAN HEMŞİRELİKTE YÖNETİM AD DOKTORA ÖĞRENCİSİ
HEMŞİRELERDE ÇALIŞMA ORTAMI UZM. HEM. HANDAN ALAN HEMŞİRELİKTE YÖNETİM AD DOKTORA ÖĞRENCİSİ Çalışma hayatı insan yaşamının vazgeçilmez bir parçasıdır. Günün en aktif döneminin yaşandığı çalışma ortamları,
DetaylıHEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR
HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin
DetaylıHemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin İncelenmesi Examination of The Tendency for Nursing Malpractice and Affecting Factors
Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin İncelenmesi Examination of The Tendency for Nursing Malpractice and Affecting Factors ZÜMRÜT AKGÜN ŞAHİN* FUNDA KARDAŞ ÖZDEMİR* Geliş Tarihi: 24.10.2014, Kabul
DetaylıMünevver ERKUL 1 Yasemin BİLİŞLİ 2 Nesrin ÖZDOĞAN TÜM 3
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 12, Haziran 2015, s. 330-337 Münevver ERKUL 1 Yasemin BİLİŞLİ 2 Nesrin ÖZDOĞAN TÜM 3 HEMŞİRELERDE HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ ALGISI: ÜNİVERSİTE HASTANESİ
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Yabancı Dil: İngilizce. Uluslararası dergilerde yayınlanan makaleler
ÖZGEÇMİŞ Adı : Derya Soyadı: : Özcanlı Atik Doğum Yeri : ADANA-Kozan Doğum Tarihi : 01.03.1981 Medeni Hali : Evli Tel: 0534 970 1568 E-posta: deryaatik@osmaniye.edu.tr EĞİTİM DURUMU: Mezun Olduğu Üniversite:
Detaylıİlaç Güvenliği. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA
İlaç Güvenliği Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA Tanımlar Epidemiyolojik veriler İlaç uygulama süreçi İlaç güvenliğinde oluşabilecek sorunlar Önleme önerileri Tanımlar Medikasyon hatası: Medikasyon
DetaylıİLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ
İLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ Hazırlayan: Lütfiye İnci BELKIZ*, Fatma ZOR** *Acıbadem Atakent Hastanesi, Bebek Bakım Odası Hemşiresi **Acıbadem Atakent Hastanesi, Yenidoğan
DetaylıErkan KÜÇÜKKILINÇ SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ NİN SAĞLANMASINDA, KESİCİ DELİCİ ALET YARALANMASINA KARŞI ÖNLEM ALMANIN ÖNEMİ
Erkan KÜÇÜKKILINÇ SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ NİN SAĞLANMASINDA, KESİCİ DELİCİ ALET YARALANMASINA KARŞI ÖNLEM ALMANIN ÖNEMİ Sunum Akışı Kesici ve delici alet yaralanmaları Nedenleri ve yaralanma
DetaylıCerrahi Hemşirelerinin Hasta Güvenliği Kültürüne İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi
ORİJİNAL ARAŞTIRMA Cerrahi Hemşirelerinin Hasta Güvenliği Kültürüne İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Esma ÖZŞAKER, a Hüsne TEHÇİ b a Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği AD, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi,
DetaylıÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 2013
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 1. ADI SOYADI: Erdal Ceylan 2. E-MAIL: erdlcyln.ec@gmail.com 3. UNVANI: Araştırma Görevlisi Derece Alan Üniversite Mezuniyet Yılı Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 2013
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum
DetaylıTÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI
TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI Mehmet ŞENEŞ TBD Pre-Analitik Evre Çalışma Grubu XXVII. Ulusal Biyokimya Kongresi 5 Kasım 2015 ABD Tıp Enistitüsünün (The Institute of
DetaylıHASTA GÜVENLİĞİ. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi.
HASTA GÜVENLİĞİ Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi www.saglikpolitikalari.org Konunun Önemi To Err is Human, IOM 1999 Hastaneye yatan hastalarda yapılan
DetaylıAYTEN ZEYDAN BAKIRKÖY DR SADİ KONUK EAH
AYTEN ZEYDAN BAKIRKÖY DR SADİ KONUK EAH Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesi İstanbul 2 Hipokrat (M.Ö. 460-370) 3 4 Bir kurala, bir ilkeye, bir gerçeğe uymama durumu, yanılgı Türk Dil Kurumu
DetaylıÖn Söz. Dr. Nicola Thomas Londra
Giriş Böbrek hastalarının birçok gereksinimi vardır. Bunlar; hastayı davranış değişikliği için cesaretlendirmek, durumu ile ilgili bilgilendirmek, alışılmış bakım gereksinimleri ve böbrek hastalığının
DetaylıGaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (2):
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (2): 100-104 Editöre Mektup Basol ve ark. Amerika da Acil Servis Hekimlerine Palyatif Bakım Üzerine Uygulanan Bir Anket Çalışması A survey Study
DetaylıBirgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA
Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarından Memnuniyetleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri (Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği) Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana
DetaylıHASTA VE AİLE EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİNİ BELİRLEME İLKAY AKSOY GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ
HASTA VE AİLE EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİNİ BELİRLEME İLKAY AKSOY GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ KONU BAŞLIKLARI Hemşirenin eğitici rolü ve iletişim Hasta ve aile eğitimi Hasta eğitiminin
Detaylıl.uluslararası Hasta Güvenliği ve Sağlık Finansmanı Kongresi Kasım 2017, Antalya
l.uluslararası Hasta Güvenliği ve Sağlık Finansmanı Kongresi 22-26 Kasım 2017, Antalya Kabul Edilen Bildiriler*** *** 1. Bildiri sahiplerinin kongre programında ve bildiri kitabında yer alabilmesi için
DetaylıHEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ
HEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ SELDA ARSLAN 1,FİGEN BEKAR TUNÇALP 2 1 Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü; 2 Selçuk Üniversitesi
DetaylıİLAÇ UYGULAMA PROSEDÜRÜ
Sayfa 1 / 5 1.AMAÇ: Hakkari Devlet Hastanesi nde ilaç hatalarının önlenmesi amacıyla stratejilerin belirlenmesi, ilaç kullanım sürecinin tüm safhalarında görev alan sağlık bakımı sunanların rollerinin
DetaylıDicle Üniversitesi Ameliyathane Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Durumu
Dicle Üniversitesi Ameliyathane Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Durumu *Hem.Arzu KAHRAMAN **Yrd.Doç.Dr.Gülhan YİĞİTALP *Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi **Dicle Üniversitesi Atatürk Sağlık
DetaylıDerece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Koç Üniversitesi HYO 2008 Y. Lisans Hemşirelikte Yönetim Doktora Hemşirelikte Yönetim
Uzm. Hemşire Begüm Yalçın Doğum Tarihi: 12.02.1985 beyalcin@ku.edu.tr Eğitim Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Koç Üniversitesi HYO 2008 Y. Lisans Hemşirelikte Yönetim Doktora Hemşirelikte Yönetim
DetaylıDoç.Dr. Emine EFE. Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu eefe@akdeniz.edu.tr
Türkiye de Bazı İllerde Çocuk Servislerinde Çalışan Doktor ve Hemşirelerin 0-6 Ay Arası Bebeklerin Yatış Pozisyonları Konusundaki Bilgi ve Uygulamaları Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu eefe@akdeniz.edu.tr
DetaylıBilim Uzmanı İbrahim BARIN
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen
DetaylıYatan Hasta Memnuniyeti. Patient Satisfaction in Clinic Deparments
Gülşen AYTAR 1, Nuray YEŞİLDAL 2 1 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Sosyal Hizmet Uzmanı 2 A.İ.B.Ü. Düzce Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Düzce ÖZET Düzce Tıp Fakültesinde yatan 61 hastada memnuniyet
DetaylıHASTANELERDE GENEL TAHLİYE AMAÇLI TATBİKATLARIN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE TESİS YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ. Prof.Dr.BİLÇİN TAK Uludağ Üniversitesi
HASTANELERDE GENEL TAHLİYE AMAÇLI TATBİKATLARIN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE TESİS YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ Prof.Dr.BİLÇİN TAK Uludağ Üniversitesi Tesis Yönetimi ve Güvenliği Sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda
DetaylıHerkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti
Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti EVDE BAKIM ve DESTEK HİZMETLERİ v Evde Doktor Muayene Hizmeti: Hekim ve hemşire tarafından hastanın evinde muayenesi, reçetesinin düzenlenmesi,tıbbı
DetaylıT.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ AMELİYATHANE HASTA GÜVENLİĞİ
SIRA NO HEDEF YAPILACAK UYGULAMA İŞLEM SORUMLUSU 1.0 KİMLİK TANIMLAMA HATALARINI ÖNLEMEK 1.1 Hastaların doğru Barkotlu kimlik tanımlayıcıda; Bilgi işlem merkezi kimliklendirilmesi Hasta adı soyadı, Hasta
DetaylıÜniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürünün İncelenmesi
F.N. Hem. Derg (2013) Cilt 21 - Sayı 3: 172-180 ISSN 2147-4923 Araştırma Yazısı Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürünün İncelenmesi Investigation of Patient Safety Culture
DetaylıBir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri
Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik
DetaylıİNDİKATÖR ADI ACİL SERVİSE 24 SAAT İÇERİSİNDE AYNI ŞİKAYETLE TEKRAR BAŞVURAN HASTA SAYISI VE ORANI İNDİKATÖR KARTI
Sayfa No 1/17 ACİL SERVİSE 24 SAAT İÇERİSİNDE AYNI ŞİKAYETLE TEKRAR BAŞVURAN HASTA SAYISI VE ORANI İNDİKATÖR KARTI Acil servise 24 saat içinde aynı şikâyetle tekrar başvuran hasta sayısı ve oranının tespiti
DetaylıAydın Astim Organize Sanayi Bölgesinde İş Kazalarının İncelenmesi ve Önlenmesinde Eğitimin Rolü. Uzm. Dr. Cenk BENLİ
Aydın Astim Organize Sanayi Bölgesinde İş Kazalarının İncelenmesi ve Önlenmesinde Eğitimin Rolü Uzm. Dr. Cenk BENLİ 2 Giriş Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU-OSHA) tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği
DetaylıGENEL ORYANTASYON EĞİ
GENEL ORYANTASYON EĞİ ĞİTİMİ JCI (Joint Commission International) Hastane Akreditasyon Süreci Kalite Koordinatörlüğü Akreditasyon Nedir? Sağlık kurumunun önceden belirlenmiş ve yayınlanmış standartlara
DetaylıPalyatif Bakım Yurtdışı Uygulamaları. Dr. Dilşen ÇOLAK Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı
Palyatif Bakım Yurtdışı Uygulamaları Dr. Dilşen ÇOLAK Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Palyatif bakım yaşamı tehdit eden bir hastalıkla; yüz yüze kalan, hasta ve hasta yakınlarının,
DetaylıBÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Sonbahar Dönemi (2. Dönem) Hizmetiçi Eğitim Programı
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ 2017 Sonbahar Dönemi (2. Dönem) Hizmetiçi Eğitim Programı BEYAZ KOD GÜVENLİK RAPORLAMA SİSTEMİ Beyin Ve Sinir Cerrahisi Servisi Sorumlu Hemşiresi
DetaylıÖZGEÇMİŞ. 1985-1989 Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu/ANKARA. Hacettepe Üni. Eğitim Fakültesi Öğretmenlik Sertifikası
ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı : Songül GÜNDOĞDU BARIŞ Doğum Yeri : OĞUZELİ/GAZİANTEP Doğum Tarihi : 23.07.1968 Tabiyeti : T.C. Yabancı Dil : İngilizce (İntermediate-Orta) Almanca (Grund Stufe-Temel
DetaylıYoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği
Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği H. Erdal AKALIN* * Hacettepe Üniversitesi (Emekli) Öğretim Üyesi, Pfizer İlaçları Medikal Danışmanı, İSTANBUL Patient Safety in Intensive Care Units Key Words:
DetaylıHemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Durumları ve Nedenlerine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi
Tıbbi hata yapma durumu ve nedenleri ARAŞTIRMA Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Durumları ve Nedenlerine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi Determination of Nurses Viewpoints about Medical Errors and Their
DetaylıHEMAR-G. Hemşirelik ve Hatalı Tıbbi Uygulamalar HEMŞİRELİKTE ARAŞTIRMA GELİŞTİRME DERGİSİ. Özet. Nursing and Malpractice. Giriş. Ayten DEMİR-ZENCİRCİ*
HEMAR-G HEMŞİRELİKTE ARAŞTIRMA GELİŞTİRME DERGİSİ Hemşirelik ve Hatalı Tıbbi Uygulamalar Ayten DEMİR-ZENCİRCİ* * Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara
Detaylıİnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanının hukukla imtihanı Malpraktis. Dr Eyüp Arslan
İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanının hukukla imtihanı Malpraktis Dr Eyüp Arslan Malpraktis Malpraktis Malpractice Kötü hareket Tıbbi hata: Hekimin mesleğini icra ederken bilgisizlik,
DetaylıErciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri
YATAN HASTALARDA, HASTANE HİZMET KALİTESİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES TIP ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT Müdür Aydemir KAYABAŞI İstatistikçi
DetaylıHasta Güvenliğine Yönelik Hemşirelik Uygulamalarının Ve Hemşirelerin Bu Konudaki Görüşlerinin Belirlenmesi*
Hasta Güvenliğine Yönelik Hemşirelik Uygulamalarının Ve Hemşirelerin Bu Konudaki Görüşlerinin Belirlenmesi* Fatma ÇIRPI**, Yeliz DOĞAN MERİH***, Meryem YAŞAR KOCABEY**** ÖZET Amaç: Çalışmamız hastanemizde
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıTRANSFÜZYON EKİBİ VE HASTANE TRANSFÜZYON KOMİTELERİ. Uz Dr Nil Banu PELİT
TRANSFÜZYON EKİBİ VE HASTANE TRANSFÜZYON KOMİTELERİ Uz Dr Nil Banu PELİT Tarihçe Bock AV. Use and abuse of blood transfusion. N Engl J Med. 1936 ; 215: 421-425. Fantus B. The therapy of Cook Country Hospital
DetaylıResmî Gazete YÖNETMELİK. Sağlık Bakanlığından: HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç
8 Mart 2010 PAZARTESİ Resmî Gazete Sayı : 27515 YÖNETMELİK Sağlık Bakanlığından: HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; sağlık hizmeti
DetaylıAMAÇ DÖK.KOD YÖN.PR.13 YAYIN TAR. 15/08/2006 REV. TAR/NO 26/06/2014/03 SAYFA 1 / 6
SAYFA 1 / 6 AMAÇ Hastanemizde ürünler için yasal şart ve mevzuat gereklerinin eksiksiz yerine getirilmesi ve uygulamada yanlış kullanımın önlenmesi, hizmet sağlama sürecinde hasta beklentileri ve yasal
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI CERRAHİ KLİNİKLERDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN İŞ YÜKÜNÜN HASTA GÜVENLİĞİNE ETKİSİ
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI CERRAHİ KLİNİKLERDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN İŞ YÜKÜNÜN HASTA GÜVENLİĞİNE ETKİSİ Berrak BALANUYE YÜKSEK LİSANS TEZİ ANKARA, 2014 1 2
DetaylıKEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI
KEMOTERAPÖTİK İLAÇ HAZIRLAMASINDA SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE İLAÇ HATALARI Uzm. Ecz. Gamze KORUBÜK Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Onkoloji Hastane Eczanesi Kanser tedavi yöntemlerinden biri olan
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı
DetaylıMELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı
ATATÜRK SAGLIK MESLEK LİsESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ SON SINIF ÖGRENCİLERİNİN DİABETES MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Sibel KARA CA * ÖZET Bu araştırma İzmir
DetaylıMETABOLİK CERRAHİ İLE TİP 2 DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR? (VİDEO) OBEZİTE CERRAHİSİ TİP 2 DİYABETİ TEDAVİ EDEBİLİR!
METABOLİK CERRAHİ İLE TİP 2 DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR? (VİDEO) http://www.obezitecerrahisi.com/wp-content/uplo ads/2014/09/metabolik-cerrahi-ile-tip-2- diyabet-seker-hastaligi-nasil-tedaviedilir_qtp1.mp4
DetaylıREVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Enfeksiyon Kontrol Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ Hastanemizin
DetaylıMEDİPOL MEGA ÜNİVERSİTE HASTANESİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ORGAN BAĞIŞI VE NAKLİ KONUSUNDA BİLGİ, İNANÇ VE TUTUMLARI
MEDİPOL MEGA ÜNİVERSİTE HASTANESİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ORGAN BAĞIŞI VE NAKLİ KONUSUNDA BİLGİ, İNANÇ VE TUTUMLARI Kadavradan bulunan organların, bekleme listelerinin ihtiyacını karşılamaktan giderek uzaklaşması
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:
ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve
DetaylıTürk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireleri Derneği Bülteni
Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireleri Derneği Bülteni Yardımcısı Değerli Meslektaşlarımız Derneğimizin olağan genel kurul toplantısı..tarihinde yapıldı. Yönetim Kurulu (2012-2014) () Filiz ÖĞCE ( Yardımcısı)
DetaylıKİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİ KONUSUNDAKİ FARKINDALIK VE GÖZLEMLERİN ÖĞRENCİLERDE ARAŞTIRILMASI
Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi Sayı: 14, 2017, ss. 1-5 Selcuk University Journal of Social and Technical Researches Volume:14, 2017, p. 1-5 KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİ KONUSUNDAKİ
DetaylıTİP 1 DİYABETİ OLAN İNSÜLİN POMPASI KULLANAN BİREYLERE BAZAL İNSÜLİN DOZ DEĞİŞİKLİĞİ EĞİTİMİ VERMELİ MİYİZ?
TİP 1 DİYABETİ OLAN İNSÜLİN POMPASI KULLANAN BİREYLERE BAZAL İNSÜLİN DOZ DEĞİŞİKLİĞİ EĞİTİMİ VERMELİ MİYİZ? Sacide Kılıç* Alime Selçuk Tosun** Elif Eliş* *Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji
DetaylıACİL SERVİSTE ŞİDDET. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Acil Tıp Anabililm Dalı Yrd. Doç. Dr. Gökhan ERSUNAN
ACİL SERVİSTE ŞİDDET Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Acil Tıp Anabililm Dalı Yrd. Doç. Dr. Gökhan ERSUNAN 1. Bir hareketin, bir gücün derecesi, yeğinlik, sertlik 2. Hız 3. Bir hareketten doğan güç 4.
DetaylıDÜNYADA HASTA ve SAĞLIK ÇALIŞANI GÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARI. Öğr. Gör. Arzu FIRLARER
DÜNYADA HASTA ve SAĞLIK ÇALIŞANI GÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARI Öğr. Gör. Arzu FIRLARER HASTA GÜVENLİĞİ Önce zarar verme Primum Non Nocere Sağlık çalışanları her şeyi, iyi niyetle, hastalarının iyiliği için yaparlar.
DetaylıÜniversite Hastanelerinde Yönetişim. Prof. Dr. Haydar Sur İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Üniversite Hastanelerinde Yönetişim Prof. Dr. Haydar Sur İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Yeni kavram ve yaklaģımlar her yanı sardı İletişim Standart koyma Hesap verebilirlik Haydar Sur
DetaylıBİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ Ercan AYDOĞDU Akdeniz Üniversitesi Hastanesi İşyeri Sağlık Birimi
DetaylıSağlık Çalışanlarının Güvenceleri
OTURUM 4: Kalitenin Farkedilmeyen Yönü; Çalışan Avukatlığı Sağlık Çalışanlarının Güvenceleri DOÇ. DR. AHSEN KAYA EÜTF ADLİ TIP AD, 30.09.2106 KALİTE Dinamik ve çok boyutlu bir kavram. ÜRÜN KALİTESİ performans,
DetaylıİLAÇ UYGULAMA SÜRECİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI
İLAÇ UYGULAMA SÜRECİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMI İlknur Öztürk Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Klinik Eğitim Hemşiresi Hazırlama Tarihi:13.06.2016 http://www.cio.com.tr/wp-content/uploads/2016/04/cio-sa%c4%9fl%c4%b1k-800x500_c.jpg
DetaylıDokümantasyon, doküman veya destekleyici referans ve kayıt sağlamak anlamına. DAS Dokümantasyonu. Doç. Dr. Duygu PERÇİN
Doç. Dr. Duygu PERÇİN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, KAYSERİ Dokümantasyon, doküman veya destekleyici referans ve kayıt sağlamak anlamına gelir.
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Doktora Tez Başlığı: Hemşirelerin verimliliğe ilişkin tutumları ve bir ölçek geliştirme çalışması
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı-Soyadı: NİLGÜN GÖKTEPE 2. Doğum Tarihi: 30.03.1977 3. Unvanı: Öğretim Görevlisi 4. Öğrenim Durumu: Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik İstanbul Üniversitesi 1998 Yüksek
DetaylıDünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)
Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya
DetaylıYoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği Kültürü Oluşturma: Hemşire Gözüyle Tıbbi Hatalar
ARAŞTIRMA Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği Kültürü Oluşturma: Hemşire Gözüyle Tıbbi Hatalar Creation of a Patient safety Culture in Intensive Care Units: Nurses View to the Medical Errors Nehir
DetaylıHastanede Yatarak Tedavi Görmekte Olan Hastaların, Erkeklerin Hemşirelik Mesleğine Katılımları İle İlgili Görüşlerinin Belirlenmesi
Hastanede Yatarak Tedavi Görmekte Olan Hastaların, Erkeklerin Hemşirelik Mesleğine Katılımları İle İlgili Görüşlerinin Belirlenmesi Zeliha KOÇ*, Cansev BAL**, Zeynep SAĞLAM*** ÖZET Amaç: Bu çalışma, hastanede
DetaylıHEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ. Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONUNDA HEMŞİRENİN ROLÜ Nevin Çetin Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİT Ünitesi Hematopoetik kök hücre transplantasyonu hematoloji-onkoloji alanında özel bir daldır
DetaylıDünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi
Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Dünya Sorunu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre kronik hastalıklar
DetaylıÖzel Bir Hastane Grubu Ameliyathanelerinde Çalışan Hemşirelerine Uygulanan Yetkinlik Sisteminin İş Doyumlarına Etkisinin Belirlenmesi
Özel Bir Hastane Grubu Ameliyathanelerinde Çalışan Hemşirelerine Uygulanan Yetkinlik Sisteminin İş Doyumlarına Etkisinin Belirlenmesi Sibel Yıldırım*, İlknur İnanır**, Zerrin Kaya*** * Acıbadem Hastanesi,
Detaylı4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Üniversitesi Psikiyatri Hemşireliği Anabilim
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Gül (Oban) Dikeç 2. Doğum Tarihi : 08.02.1986 3. Akademik Unvanı : Yardımcı Doçent Doktor 4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Hemşirelik Yüksek Okulu Koç Üniversitesi
DetaylıONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI
ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli
Detaylı3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının
3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi DR PıNAR KORKMAZ D U MLUPıNAR Ü N
DetaylıYOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****
YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu
DetaylıREVĠZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVĠZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 04.04.2013 Madde 3.3 revize edildi. Madde 2 de teknik 01 açıdan Ameliyathane Sorumlu Hekimi ne bağlı olduğu belirtildi. 12.03.2016 Yatan Hastadan Sorumlu
DetaylıONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ UYGUN OLMAYAN HİZMETİN VE ÜRÜNÜN KONTROLÜ PROSEDÜRÜ
Sayfa No : Sayfa 1 / 5 1. Amaç Bu prosedürün amacı Onkoloji Enstitüsü nde sunulan sağlık hizmeti ve sağlık hizmeti sunumunda kullanılan ürünlerin/hizmetlerin uygunsuzluklarını tespit etmek, kontrolünü
DetaylıBESTE ÖZGÜVEN ÖZTORNACI
BESTE ÖZGÜVEN ÖZTORNACI İLETİŞİM BİLGİLERİ Adres: Seyhan Mh. 556/6 Sk. No:4 D:8 Buket Apt. Akıncılar Buca-İzmir Telefon: 0555 453 63 05 E-mail: besteozguven@gmail.com KİŞİSEL BİLGİLER Doğum Yeri ve Tarihi:
DetaylıDANIŞTAY BAŞKANLIĞI. COUNCIL of STATE
DANIŞTAY BAŞKANLIĞI COUNCIL of STATE TIBBİ UYGULAMA HATALARINDAN KAYNAKLANAN TAM YARGI DAVALARI Full Remedy Actions Stem From Medical Malpractice Dr. Aydın AKGÜL Danıştay Savcısı 2 SAĞLIK HİZMETİNDE HİZMET
DetaylıDoç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü
Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Ülkemizdeki antibiyotik kullanımı ile ilgili gerçeklerin araştırılması Toplumda Antibiyotik Kullanımı
DetaylıJinekoloji ve Obstetride Tıbbi Hatalar ve Hasta Güvenliği
Tıbbi hatalar ve hasta güvenliği DERLEME Jinekoloji ve Obstetride Tıbbi Hatalar ve Hasta Güvenliği Gynaecology and Obstetrics Medical Errors and Patient Safety Tuğba Yılmaz Esencan1, Ergül Aslan2 1 2 Zeynep
DetaylıT.C. İSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİ Rektörlük. Sayı : E Konu : Mesleki Eğitim Kongresi: Sağlık
T.C. İSTANBUL AYVANSARAY ÜNİVERSİTESİ Rektörlük Sayı : 31675095-051.01-E.1800017186 04.04.2018 Konu : Mesleki Eğitim Kongresi: Sağlık DAĞITIM YERLERİNE Üniversitemiz Plato Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü
Detaylı