YAŞAM İÇİN SU! Su krizi her gün milyonlarca kişiyi vuruyor

Transkript

1 mavianaliz derleyen. Kader Ay YAŞAM İÇİN SU! Su krizi her gün milyonlarca kişiyi vuruyor 34

2 SU OLMASAYDI YAŞAM DA OLMAZDI. SU; TÜM CANLILAR, İNSANLAR VE EKONOMİK KALKINMANIN ÖN KOŞULU. ŞU AN YERYÜZÜNDE 6 MİLYAR İNSANA YETEBİLECEK TATLI SU OLMAKLA BİRLİKTE, BU SUYUN EŞİTSİZ DAĞILIMI, ÇOK YÜKSEK MİKTARLARDA BOŞUNA HARCANARAK TÜKETİLMESİ, KİRLİLİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR ŞEKİLDE YÖNETİLMEMESİ SONUCU, BUGÜN HÂLÂ 780 MİLYON İNSAN, YANİ TÜM İNSANLARIN YEDİDE BİRİ TEMİZ SUYA ULAŞAMIYOR. GELECEĞE YÖNELİK ÖNGÖRÜLER İSE DAHA VAKİM RAKAMLAR KOYUYOR ÖNÜMÜZE. Kıtlık Sıkıntı Hassasiyet Veri yok S Kullanılabilir tatlı suyun dünyadaki dağılımı; kübik metre, kişi başı ve yıllık, 2007 Su kıtlığı sorununa son dönemlerde kamuoyu ciddi bir ilgi göstermeye başladı. Su her ne kadar yenilenebilir bir kaynak olsa da nihayetinde sınırlı. Yeryüzü sularının yalnızca %2,53 ü tatlı su ve bunun yaklaşık üçte ikisi buzullarda ve kalıcı kar örtüleri altında saklı kalıyor. Temiz içme suyundan yoksun yaklaşık bir milyar insanın çok büyük bir çoğunluğu açısından olası global su kıtlığı gerçek bir tehlike olmasına rağmen, günümüzün su krizi şimdilik kıtlıktan ziyade, ulaşılabilirlikten kaynaklanıyor. Gelişmiş çoğu ülkede insanlar güvenli suya ulaşımın gayet olağan, doğal olduğunu varsayıyor olsa da durum her zaman böyle değil. Yüz yıldan biraz daha fazla bir süre önce New York, Londra ve Paris bulaşıcı hastalıkların merkeziydi. Çocuk ölümü oranları, şu an Sahraaltı Afrika daki oranlar kadar yüksekti. İnsanın büyük aşama kaydederek ilerlemesine olanak tanıyan, su ve sanitasyon (sıhhi arındırma hizmetleri) konularında yapılan kapsamlı ve köklü reformlardı yılında British Medical Journal tarafından gerçekleştirilen anket çalışmasının, temiz su ve sanitasyonun 1840 tan bu yana en önemli tıbbi gelişme olduğunu ortaya koyması hiç şaşırtıcı bir durum değil. Ancak günümüz su krizinin sağlık ve ekonomik açıdan etkileri oldukça şaşırtıcı. 35

3 mavianaliz RAKAMLARLA SU KRİZİ Su kıtlığı günümüz 21. yüzyıl toplumlarının karşı karşıya olduğu ana sorunlar arasında yer alıyor ve şu anda su kıtlığından her kıta etkileniyor. 1,2 milyar civarında insan, yani dünya nüfusunun beşte biri fiziki olarak kıtlık çeken bölgelerde yaşarken, 500 milyon kişi bu duruma sınır konumda bulunuyor. Bir diğer 1,6 milyar insan, dünya nüfusunun üçte biri, ekonomik su sıkıntısı ile karşı karşıya, yani nehirler ve yeraltı su tabakalarından su elde edip taşıyacak altyapıya sahip olmayan ülkelerde yaşıyor. Su ve sanitasyon konularına ilişkin olarak UN (Birleşmiş Milletler), UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu) ve WHO (Dünya Sağlık Örgütü) gibi kurumların yaptığı çalışmalar sonunda hazırlanan raporlardaki tahmini veriler son derece çarpıcı. 1.5 MİLYON ÇOCUK Temiz suya ve sanitasyon hizmetlerine ulaşamama sorunu, her dört saatte bir jumbo jet düşmesine eşit oranda çocuk ölümüne yol açıyor. Dünya çapında ishal nedeniyle her gün beş yaş altı çocuk, her yıl ise yaklaşık 1,5 milyon çocuk ölüyor. Her 21 saniyede bir ÇOCUK suyla ilişkili hastalıklar nedeniyle ölüyor. Dolayısıyla suyla ilişkili hastalıklar sonucu 1 saat içinde ölen çocuk sayısı 171 e, 1 gün içinde ise ya ulaşıyor. 3x Amerika da yaşayan insan sayısından üç kat daha fazla insan suya ulaşamıyor. Dünyanın büyük çoğunluğunun yapamadığı üç şey; sıcak duş almak, musluklardan temiz su içmek ve kullanılan tuvaleti sifon çekerek temizlemek. Günümüzde 43 ÜLKEDE 700 MİLYON insan su kıtlığı çekiyor. 36

4 Mevcut iklim değişikli senaryosu çerçevesinde, 2030 yılı civarında hemen hemen dünya nüfusunun yarısı ciddi su sıkıntısı çeken bölgelerde yaşıyor olacak. Ayrıca kurak ve yarı kurak bölgelerde görülecek su kıtlığı 24 milyon ila 700 milyon insanı yerinden yurdundan edecek. 2.5 MİLYAR İNSAN 1.1 MİLYAR İNSAN 2030 YILINDA SU KITLIĞI 24 MİLYON İLA 700 MİLYON İNSANI YERİNDEN YURDUNDAN EDECEK. 443 MİLYON Kadınlar bir günde 200 milyon saati su temini işine ayırıyor. 1 GÜNDE 200 MİLYON SAAT Her yıl 443 milyon okul günü, devamsızlığa yol açan, suyla ilişkili hastalıklar nedeniyle kaybediliyor. 2.5 MİLYAR İNSAN, gelişmiş sanitasyon hizmetlerine sahip değil, 1.1 milyar insan ise hâlâ kapalı tuvalet tesisi kullanmıyor. Mobil telefona sahip insan sayısı, tuvalete sahip insan sayısından daha fazla. %99 En ciddi boyutlarda su sıkıntısı çeken ülkelerin yer aldığı bölgelerin başında Sahra-altı Afrika geliyor. Her yıl 3.4 MİLYON insan su, sanitasyon ve hijyenle ilgili sebeplerden ölüyor. Bu ölümlerin neredeyse tamamı, yüzde 99 u, gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşiyor. 37

5 mavianaliz çeviri. Kader Ay Yüzyılımızın ekokrizi! TÜM DÜNYA, HER GEÇEN GÜN HIZLA ARTAN NÜFUSUN TEMİZ SU İHTİYACINI KARŞILAMAYA ÇALIŞIYOR OLSA DA YÜZYILIMIZIN FELAKETİ ADIM ADIM YAKLAŞIYOR. 38

6 E Suyun oynadığı sayısız rolü böyle ifade etmek, şirketlerin Birleşmiş Milletler, ve kuruluşların su meselelerine 2025 yılı itibariyle karşı 10 yıl kadar önce 1.8 milyar insanın su sergileyemedikleri tarzda bir kıtlığıyla karşı karşıya yaklaşıma işaret ediyor. CocaCola gibi bir şirketin durumunda kalacak bölgelerde bu; dünya çapındaki 860 yaşayacağını, toplam küsur şişeleme tesisini 2020 li yıllarda su açısından tümüyle dünya nüfusunun sürdürülebilir kılmak için yerel Söz konusu su olduğunda her şey birbiriyle bağlantılı, dolayısıyla su konusunda üçte ikisinin ise su düzeyde çalışmak anlamına bütünlüklü ve kapsamlı bir yaklaşım sergilenmek zorunda diyor Birleşmiş sıkıntısı çekeceğini geliyor. Bunun bir diğer anlamı Milletler in su programından sorumlu sekreteri Kenza Robinson. Bu bütünlüklü ise diğer paydaşlarla beraber düşünce, toplumların suyu ve onu sağlayan ekosistemleri yönetme tarzında bir tahmin ediyor. çalışmak. Coca-Cola, sadece paradigma değişimine yol açıyor. Suyu, sadece içtiğimiz bir kaynak değil de Latin Amerika da 32 şehirde, toplumsal ve ekonomik gelişimin yakıtı olarak görmek, ona yeni bir değer yüklüyor. doğal su-takviyesini sürdürecek ekosistemleri korumak ve yerel su sorunlarını azaltmak İnsanlar genellikle sürdürülebilirliği ya da çevreciliği, daha düşük yaşam standardına ya da üzere kaynak yaratmaya yardımcı oluyor. gelişmişlik açısından daha az fırsata sahip olup olmamak olarak algılıyor diyor, IUCN (Uluslararası Coco-Cola için bu, hem bizzat kendinin hem Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) nin su programı yöneticisi Dr. Mark Smith. Oysa de ürünlerini satışa sunduğu toplumların ve tanım sadece bu olmak zorunda değil. Sürdürülebilirlik ve çevrecilik hem ekonomiler hem insanlar ekonomilerin su ihtiyaç ve tedarikini güvence hem de doğa için daha iyi sonuç ve getirilere sahip olmak anlamına gelmeli. altına alacak ve aynı zamanda bir yan ürün olarak çevresel faydalar yaratacak bir durum. Ne yazık ki geçtiğimiz yüzyıl boyunca, insanlar bu sonuç ve getirileri yaratma konusunda başarılı Bu sene Fransa, Marseilles da düzenlenen 6. olamadı. Bu esnada ise su kullanımı, toplam dünya nüfusu oranının iki katından daha fazla Dünya Su Forumu ndan ve yanı sıra Birleşmiş artış gösterdi. UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı na göre, suyun yaklaşık olarak Milletler Rio+20 nin sürdürülebilir kalkınma %70 i tarımsal, %22 si endüstriyel amaçlı olarak kullanılırken, kalan sadece %8 oranında su ev konulu konferansından itibaren, bu tür ekolojik musluklarından akıyor. Su tüketiminin çoğu enerji, mal ve yiyecek üretimine içkinleştiği için hesaplaşmalar, gerçekten küresel bir düşünce görünmezleşiyor. Bu esnada gördüğümüz, gözümüzün önündeki su ise genellikle yanlış yönetiliyor. durumuna dönüşmek için hazır halde bekliyor. Örneğin hatalı yerleştirilmiş barajlar ve iyi tasarlanmamış sulama şemaları, temiz suyu bedava Zaten başarı öyküleri de gözümüzün önünde, üreten ekosistemleri tahrip ediyor. Bu tür durumlarda gerilemeye yönelik toplumsal ve ekonomik orada bir yerde. kayıplar, genellikle ileriye yönelik faydaların da önünü keser. Bu sorunların farkına varan bazı global şirketler, su kaynakları yönetimini yeniden düşünerek değerlendiriyorlar. Dünyaya şöyle bir göz attığımızda bu işin gayet iyi üstesinden gelen çok, pek çok yer olduğunu SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN KÜRESEL BİRLİKTELİK göz ardı etmemeliyiz, diyor IUCN den Dr. Bizim için su, işimizin stratejik bir şartı diyor Coca-Cola global su yönetimi direktörü Greg Koch. Su Mark Smith. Artık hata yapmazsak, bu konuda kalitesi, miktarı ve suya erişebilirlik; tedarik zinciri, ürünler ve üretim dahil, sadece işimizin her yönü gerçekten başarılı oluruz. açısından değil, faaliyet gösterdiğimiz ülke toplumlarının sağlığı açısından da maddi birer risk faktörü. En değerli doğal kaynağımız suyu tüketme tarzımıza baktığımızda fark edemiyor olsak da su, insan hayatını hemen her açıdan belirliyor. 1.4 milyardan fazla insan, ekosistemin kendiliğinden takviye etme ve yenileme yeteneğini aşacak oranda su tüketiminin gerçekleştiği nehir havzalarında yaşıyor. Birleşmiş Milletler, 2025 yılı itibariyle 1.8 milyar insanın su kıtlığıyla karşı karşıya kalacak bölgelerde yaşayacağını, toplam dünya nüfusunun üçte ikisinin ise su sıkıntısı çekeceğini tahmin ediyor. Bu, yalnızca gündelik hayatını sürdürerek hayatta kalmak için değil, toplumlarını ve ekonomilerini bir arada tutarak korumak için de suya muhtaç bir tür olan insan açısından ideal bir öngörü sayılmaz. * Time (March 5, 2012) dergisinden alınarak çevrilmiştir. 39