3. SAĞLIK YÖNETİMİ KONGRESİ NİSAN 2015/ANKARA

Transkript

1 3. SAĞLIK YÖNETİMİ KONGRESİ NİSAN 2015/ANKARA DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ 13 Nisan 2015 Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Politikaları Kurulu Üyesi

2 3. SAĞLIK YÖNETİMİ KONGRESİ NİSAN 2015/ANKARA DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ İÇERİK DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİNDE SÜREÇ VE GELİNEN NOKTA SAĞLIĞI TEŞVİK 2020 VİZYONU ÖRNEKLERİ; DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ AVRUPA BİRLİĞİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ İNGİLTERE SONUÇ; GELECEK... SON SÖZ VE KRİTİK KARAR NOKTALARI

3 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Sosyoekonomik gelişmişlik arttıkça, hizmet talebi ve çeşitlenmesi artmaktadır, Demografik ve hastalık yapısı değişmektedir, paradigma değişmektedir, Hizmet maliyetleri ve toplam harcama hızla yükselmektedir, Kontrol mekanizması kamu/özel sektörde MALİYET PAYLAŞIMI Merkezi yönetime ait yetkilerin devri, tekrar merkezileşmesi, Dış kaynak kullanımı (out sourcing), Kamu/özel sektör işbirliği modellerinin kullanımı (PPP), Üçüncü tarafların denetimi (TPA=Third Party Administration), Sağlık hizmetleri yönetiminin profesyonelleşmesi, Kamu sağlık sigortacılığı ile özel sağlık sigortacılığının maliyet paylaşımı, Kamu/özel ayrımı yapmadan standartlaştırılmış hizmet satınalma, Kullanıcı katkıları ve sınırlamalarla hizmet verilmesi(talep Kontrolü).

4 SAĞLIK YÖNETİMİNDE DEĞİŞEN PARADİGMALAR Eski paradigma Yeni paradigma Odak noktası Hizmet sunucu Hasta Sistemin organizasyonu Parçalanmış / fragmente Entegre Hizmet sunumu Merkezi / Hastane Dağınık / Toplum içi Tanı ve tedavi İnvaziv Noninvaziv, görüntü temelli Tıbbi yaklaşım Herkese uyacak genellemeler Kişiselleştirilmiş Hedef Hastalığın tedavi edilmesi Hastalanmanın önlenmesi Ödeme Hizmete göre Kişi ya da tanıya göre Mali risk Ödeyici Hizmeti sunan Hastane Kar merkezi Gider merkezi Yatkınlık Aşırı kullanım Eksik kullanım Gereksinim Uzman Genel hekim

5 Ortalama Yaşam Süresi ve Sağlık Harcamaları YAŞ GRUPLARINA GÖRE SAĞLIK HARCAMALARI Yaş Grupları Harcanan Para (USD) Toplam Harcama İçindeki Yüzdesi , , , ,1 Kaynak: (Alemayehu, Warner, 2004:637)

6 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Ana İlke; Sağlığı Teşvik Tanım Sağlıkta hakkaniyeti sağlamaya odaklanmış, Spesifik bir sağlık problemine özgü ve sınırlı değil, Bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan (kronik) hastalıklar ile Kazalar, şiddet ve mental problemler alanlarında yapılacak; Politika belirleme Eğitim Toplumsal kalkınma Yasal düzenlemeler(kurallar) ile ilgili çabaların tümü.

7 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Ana İlke; Sağlığı Teşvik Tarihçe Temel; 12 Eylül 1978, Alma Ata, Temel Sağlık Hizmetleri Konferansı Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), küresel düzeyde 8 toplantı; 1986, Ottowa, 1988, Adelaide, 1991, Sundswall, 1997, Jakarta, 2000, Mexico, 2005, Bangkok 2009, Nairobi 2013, Helsinki

8 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Ana İlke; Sağlığı Teşvik 3 temel strateji; Etkinleştir, Aracılar olsun, Destekle

9 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Ana İlke; Sağlığı Teşvik Sağlığı Teşvik için vazgeçilmez Aracılar ; sadece sağlık sektörü değil, birey/aile/topluma ek olarak, aynı zamanda koordineli bir biçimde; merkezi ve yerel yönetim, sosyal ve ekonomik sektörler, sivil toplum kuruluşları, endüstri ve medya

10 DÜNYADA SAĞLIK YÖNETİMİ Ana İlke; Sağlığı Teşvik Yapılması Gerekenler/Müdahale Alanları 1.Kamu sağlık politikaları geliştirme, 2.Destekleyici çevreler oluşturma, 3.Toplumsal hareketleri güçlendirme, 4.Kişisel becerileri/kişiyi güçlendirme, 5.Sağlık hizmetlerine yeniden oryantasyon (paradigma değişikliklerine uyum), 6.Değişim için kararlılık,

11 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2020 VİZYONU GLOBAL EYLEM PLANI XII. Genel Program da temelde 3 ana konu gündeme alınmış; Bulaşıcı olmayan hastalıklar, Ruh sağlığı, Bağışıklama Aşı

12 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2020 VİZYONU GLOBAL EYLEM PLANI Kalkınma 2020 hedeflerinde sağlıkla ilgili alanlar; Açlık ve beslenme, Çocuk ölümlerinin azaltılması, Anne sağlığının iyileştirilmesi, HIV/AIDS, sıtma, diğer hastalıklarla mücadele, Çevrenin sürdürülebilirliği, Küresel işbirliği.

13 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2020 VİZYONU GLOBAL EYLEM PLANI Kalkınma 2020 hedefleri çerçevesinde bazı öncelikli alanlar; Aşılama standartları, Sağlık teknolojileri, Diyet-fizik aktivite, Yaşlanma, Kadın ve Çocuk Sağlığı,

14 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2020 VİZYONU GLOBAL EYLEM PLANI Kalkınma 2020 hedefleri çerçevesinde bazı öncelikli alanlar; Kolera, Kronik hastalıklar, Meslek hastalıkları, İş sağlığı

15 AVRUPA BİRLİĞİ 2020 VİZYONU Halk Sağlığı; Strateji, Program, Mevzuat, Yapısal fonlar, Sağlık Güvenliği; Hazırlıklı olma, Aciller, Kan/Doku/Organ Nakli, İklim Değişikliği

16 AVRUPA BİRLİĞİ 2020 VİZYONU Sağlık Sistemleri Geliştirme; Hastaların Serbest Dolaşımı, Hasta Güvenliği, Sağlık Sistemleri Performans Değerlendirmesi, Sağlık Teknolojisi Değerlendirme, E-health, Risk değerlendirilmesi: Bilim komiteleri, Diyalog ve işbirliği, Elektromanyetik alanlar, Nanoteknoloji

17 AVRUPA BİRLİĞİ 2020 VİZYONU Hastalıklara Karşı Eylem; Bulaşıcı Hastalıklar, Aşılama, Major ve Kronik Hastalıklar, Nadir hastalıklar Toplumda Sağlık; Sosyal Belirleyiciler ve Sağlık Eşitsizlikleri, Yaşlanma, Nüfus Grupları, Çıkar Grupları, Sağlıklı Çevre, Tarama ve Genetik

18 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 2020 VİZYONU Genç Sağlığı Kan Hastalıkları Kan Güvenlik Şartları Demanslar dahil olmak üzere Alzheimer Hastalığı Erken ve Orta Çocukluk Gen ve Hastalıkları Küresel Sağlık

19 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 2020 VİZYONU Yaşam Kalitesi ve Sağlık Mutluluk Sağlık Sağlık Hizmetleri Sırasında İlişkili Enfeksiyon Kapma Lezbiyen/Gey/Biseksüel/Transseksüel Sağlığı İleri Yaşlı ve Yaşlı Sağlığı Afetlerde hazırlıklı olma Uyku Sağlığı Sağlığın Sosyal Belirleyicileri

20 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HÜKÜMET HEDEFLERİ Yaşlanan nüfus, Sağlık sigortasız Amerikalıların sağlığa ulaşımının arttırılması Yeni enfeksiyon hastalıkları, Kaliteli yaşam, Yaşam süresinin uzatılması, Sağlıklı olma halinin coğrafyada dengeli dağılımı,

21 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HÜKÜMET HEDEFLERİ Aşılama, Anne sütü, Ağız sağlığı, Mamografi taramaları, Amerikalıların günde 5 cins meyve/sebze tüketmesini teşvik

22 İNGİLTERE DE NHS 2020 VİZYONU Sağlık Bakanlığı nda merhametli bakım Kanser araştırma ve tedavileri Acil sağlık planlaması (kamu güvenliği) Sağlık ve sosyal bakımda araştırma ve inovasyon Sağlık hizmetlerinin etkinlik takibi Zararlı alkol tüketimi Uzun süren durumlar (hipertansiyon, depresyon, artrit, vb)

23 İNGİLTERE DE NHS 2020 VİZYONU Bunama Sağlık ve sosyal bakımın entegrasyonu/seçenek arttırılması Ruh sağlığı hizmetleri reformu Çocuk sağlığı İlaç kötü kullanım ve bağımlılığı Hasta güvenliği Terminal dönem sağlık hizmetleri

24 Sağlık Hizmetlerinde Veri Yönetimi, SONUÇ; AVRUPA ÜLKELERİ SAĞLIK HİZMETLERİNDE YENİ ODAKLAR Sınır aşan hastalıkların tehditleri, Yenilikçi tedavilere ulaşım, Hasta merkezlilik ve hastayı güçlendirme, Sağlığın ekonomik boyutu, Kronik hastalıklardan korunma, Uzaktan/elektronik/mobil sağlık ve sağlık kaydı.

25 SONUÇ; 2020 KÜRESEL SAĞLIK VİZYONU İÇİN EYLEM BAŞLIKLARI VİZYON; Sağlıklı İnsan MİSYON; Ülke çapında sağlıkta iyileştirme öncelikleri belirlemek, Sağlık, hastalık, sakatlık ve ilerleme fırsatları konusunda kamusal farkındalığı arttırmak, Ulusal/bölgesel/yerel düzeylerde uygulanabilir ve ölçülebilir hedefler geliştirerek izlemek, Sürdürülebilirlik, Çok sektörlü iyi uygulama örneklerini güçlendirmek, Kritik araştırma, değerlendirme, veri süreçlerini yönetmek

26 SONUÇ; 2020 KÜRESEL SAĞLIK VİZYONU İÇİN EYLEM BAŞLIKLARI HEDEFLER; Önlenebilir; hastalık, sakatlık, yaralanma ve erken ölümlerden uzaklaşarak, yüksek kaliteli hayat sağlamak, Sağlıkta hakkaniyeti sağlamak, eşitsizlikleri ortadan kaldırmak, ve tüm grupların sağlığını geliştirmek, Sosyal ve fiziksel çevreyi iyileştirerek herkese sağlık, Yaşamın tüm evrelerinde, kaliteyi arttırmak, sağlığı ve sağlıklı davranışları geliştirmek

27 SON SÖZ; GELECEK İşbirliği /ortaklıklar, Hasta-merkezlilik, bütünleşik hizmet, Teknolojik değerlendirme ve ağ kurma, Şeffaflık, hesap verebilirlik, Hacim temelli hizmetten değer temelli hizmete geçiş, Kaynak yönetimi,

28 KRİTİK KARAR NOKTALARI; İLKELER YAPILANI DEĞİL YAPILMAYANI YAPMA (INOVASYON) NİCELİKTEN NİTELİĞE GEÇİŞ İ SAĞLAMA, KATILIMCI BİRLİKTE KULLANIM (AFİLİYASYON), KAMU/ÖZEL AYRIMI YAPMADAN KAMU YARARI SÜRDÜRÜLEBİLİR MODEL GÜÇLER AYRILIĞI

29 KRİTİK KARAR NOKTALARI; EYLEMLER FARKLI MESLEK GRUPLARI İLE EKİP OLMA, YÜKSEK MALİYET VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, HER DÜZEYDE KARAR VERME VE KATILIMCI YÖNETİM, KÜLTÜR DEĞİŞİMİ+BİLGİ PAYLAŞIMI+ HESAP VERME DOĞRU KAYIT+GERİBİLDİRİM; BİLGİ YÖNETİMİ,

30 RELMAN, ACADEMİC MEDİCİNE, 1998 PEK AZ DOKTOR VE HEMŞİRE, kendilerinin içinde hizmet verdiği sağlık sisteminde, ne olup bitiyor, sistem niye bu kadar hızla değişiyor, kendileri bu değişimin neresinde; BUNU ANLAYANLAR ARASINDADIR.

31 Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Politikaları Kurulu Üyesi