arada arada kpss anayasa ÇİFT YÖNLÜ KİTAP KONU ANLATIMI SORU BANKASI

Transkript

1 Türkiye de bir ilk si arada kpss Tüm Adaylar İçin anayasa konu anlatımı Endam Sevimli Ayduran 2 1 si arada ÇİFT YÖNLÜ KİTAP KONU ANLATIMI & SORU BANKASI

2 Endam Sevimli Ayduran KPSS Anayasa Konu Anlatımı ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 1. Baskı Dizgi-Grafik-Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık A.Ş. (Ankara ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: YAYINEVİ adakale sokak 4/1 yenişehir-ankara tel: (pbx) belgeç: gsm: e-ileti: DAĞITIM sağlık sokak 17/a yenişehir-ankara tel: belgeç: gsm: e-ileti: YAZIŞMA P.K yenişehir-ankara internet:

3 SUNU Değerli okuyucu, Kamu yönetiminde görev almanın birinci adımı, KPSS sınavında yüksek puan alarak başarılı olmaktır. Bu adım ise ancak disiplinli bir çalışma süreci sonrasında atılır. Farklı konulardan oluşan sınav müfredatı çerçevesinde sorulacak sorulara yanıt vermek, bu konulara ilişkin yeterli ve doğru bilgiye sahip olmakla mümkündür. Elinizdeki kaynak, müfredat içerisinde yer alan Anayasa - Vatandaşlık konuları ile ilgili yeterli ve gerekli tüm bilgileri içermektedir. Kitabın hazırlanışında, okuyucunun belleğinde kalıcı bilgi oluşmasını sağlamak amacıyla farklı yöntemler uygulanmıştır. Konular, açık, net ve kolay anlaşılır bir dille anlatılmıştır. Her bölümün sonuna geçmiş yıllarda o bölümle ilgili çıkan sorulara yer verilmiş ve konunun pekiştirilmesi için açıklamalı ve cevaplı konu testleri eklenmiştir. Pegem Yayıncılık, kalıcı bilgi sağlanması açısından bir ilke imza atarak Konu Anlatımlı Anayasa kitabı ile Soru Bankası kitabını okuyucuya yeni bir biçimsellikle birlikte sunmuştur. Bütün bunlarla birlikte, okuyucu ile kitap arasında sıcak bir bağ oluşturmak ve hukuk dersinin sıkıcı yapısını ortadan kaldırmak, böylelikle konuların daha rahat ve kalıcı öğrenilmesini sağlamak amacıyla her bölümün içerisine, bölümle bağlantılı karikatürler yerleştirilmiştir. Elinizdeki bu kaynakla anayasa konusunda sınava çok keyifli hazırlanacağınıza inandığım gibi; birey olarak Devlet kurumlarının işleyişi, bireyin anılan kurumlarla ilişkisi, kişinin temel hak ve ödevlerini bilmesi konularında da yeterli bilgi ve donanıma sahip olacaksınız. KPSS gibi önemli bir sınava hazırlananlara sınav müfredatına kaynaklık edecek yayın hazırlamak yoğun çalışma ve emek gerektiren zor bir iştir. Bu yoğun çalışma sürecinde benden desteğini esirgemeyen sevgili eşim Güven e, içimdeki yaşama sevincini hep diri tutan, kahkahalarıyla ve bütün sevimliliğiyle bana rahat bir çalışma imkanı tanıyan sevgili kızım İpek Lena ya, kitabın hazırlanmasında emeği geçen Didem Kestek ve Pegem Akademi çalışanlarına teşekkür ederim. İstekli, sistemli ve disiplinli çalışma başarının, ısrarla yapılan tekrar ise anlamanın ve kalıcı öğrenmenin anahtarıdır. Bilgi edinmenin hazzını yaşadığınız an başarıya açılan kapıyı aralamışsınız demektir. Yaşamın her alanında ve döneminde başarı dileklerimle Endam Sevimli Ayduran

4 KPSS ANAYASA İÇİNDEKİLER 1. KISIM HUKUKA GİRİŞ ve TEMEL HUKUK KAVRAMLARI BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL DÜZEN KURALLARI VE HUKUK KURALLARI SOSYAL DÜZEN KURALLARI... 3 DİN KURALLARI... 3 AHLAK KURALLARI... 3 GÖRGÜ (MUAŞERET) ve ADET (TEAMÜL) KURALLARI... 3 HUKUK KURALLARI... 3 YAPTIRIM (MÜEYYİDE)... 4 MADDİ YAPTIRIM... 4 MANEVİ YAPTIRIM... 4 DİN KURALLARININ YAPTIRIMLARI... 4 AHLAK KURALLARININ YAPTIRIMLARI... 4 GÖRGÜ (MUAŞERET) ve ADET (TEAMÜL) KURALLARININ YAPTIRIMLARI... 4 HUKUKUN YAPTIRIMLARI... 4 CEZA... 4 CEBRİ İCRA... 4 TAZMİNAT... 4 Maddi Tazminat... 4 Manevi Tazminat... 5 HÜKÜMSÜZLÜK (GEÇERSİZLİK)... 5 Yokluk... 5 Butlan... 5 Tek Taraflı Bağlamazlık... 5 İPTAL... 5 HUKUKUN DİĞER SOSYAL KURALLARLA OLAN İLİŞKİSİ... 5 HUKUKUN GÖREVLERİ... 6 ÇIKMIŞ SORULAR... 7 CEVAPLARI... 8 CEVAPLI TEST... 9 ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER İKİNCİ BÖLÜM HUKUKUN DALLARI VE KAMU HUKUKU - ÖZEL HUKUK AYRIMI HUKUKUN DALLAR ÖZEL HUKUK KAMU HUKUKU ÖZEL HUKUKUN DALLARI MEDENİ HUKUK Kişiler Hukuku Aile Hukuku Miras Hukuku Eşya Hukuku BORÇLAR HUKUKU TİCARET HUKUKU DEVLETLER ÖZEL HUKUKU Uyrukluk Yabancılar Hukuku Kanunlar İhtilafı KAMU HUKUKUNUN DALLARI ANAYASA HUKUKU İDARE HUKUKU CEZA HUKUKU VERGİ HUKUKU YARGILAMA HUKUKU (USUL HUKUKU) Medeni Yargılama Hukuku Ceza Yargılama Hukuku İCRA İFLAS HUKUKU İcra Hukuku İflas Hukuku DEVLETLER GENEL HUKUKU (MİLLETLER ARASI HUKUK) KARMA HUKUK DALLARI İŞ HUKUKU FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKU HAVA HUKUKU UZAY HUKUKU TOPRAK HUKUKU BANKACILIK HUKUKU ÇIKMIŞ SORULAR ÇÖZÜMLER CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER... 29

5 İçindekiler ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUKUN KAYNAKLARI VE HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI HUKUKUN KAYNAKLARI YAZILI KAYNAKLAR (ASLİ KAYNAKLAR) Anayasa Kanun Kanun Hükmünde Kararname (Khk) Uluslararası Anlaşmalar Tüzük Yönetmelik... YAZISIZ KAYNAKLAR (ÖRF VE ADET HUKUKU) (TALİ KAYNAKLAR) YARDIMCI KAYNAKLAR Yargı Kararları (Mahkeme Kararları) Bilimsel Görüşler (Doktrin, Öğreti) HUKUK KURALLARININ UYGULANMASINDA SIRA HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI Müspet Hukuk (Pozitif Hukuk) Mevzu Hukuk (Mevzuat Hukuku Tabii Hukuk (İdeal Hukuk, Doğal Hukuk) Tarihi Hukuk BOŞLUK KAVRAMI Hukuk Boşluğu Kanunda Boşluk ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KİŞİ KAVRAMI KİŞİ TANIMI KİŞİ TÜRLERİ GERÇEK KİŞİLER TÜZEL KİŞİLER TÜZEL KİŞİLERİN TÜRLERİ İÇYAPILARINA GÖRE TÜZEL KİŞİLER Kişi Toplulukları Mal Toplulukları TABİ OLDUKLARI HUKUKA GÖRE Kamu Hukuku Tüzel Kişileri Özel Hukuk Tüzel Kişileri KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI GERÇEK KİŞİLERDE (İNSANLARDA) KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI TÜZEL KİŞİLERDE KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI TÜZEL KİŞİLİĞİN BAŞLANGIÇ ANINI TESPİT EDEN SİSTEMLER.. 42 Serbest Kuruluş Sistemi İzin Sistemi Tescil Sistemi GERÇEK KİŞİLERDE HAK VE FİİL EHLİYETİ GERÇEK KİŞİLERDE HAK EHLİYETİ GERÇEK KİŞİLERDE FİİL EHLİYETİ FİİL EHLİYETİNE GÖRE GERÇEK KİŞİLERİN DURUMLARI Tam Ehliyetliler Sınırlı Ehliyetliler Sınırlı Ehliyetsizler Tam Ehliyetsizler TÜZEL KİŞİLERDE HAK VE FİİL EHLİYETİ TÜZEL KİŞİLERDE HAK EHLİYETİ TÜZEL KİŞİLERDE FİİL EHLİYETİ TÜZEL KİŞİLERİN ORGANLARI ZORUNLU ORGANLAR İRADİ ORGANLAR (SEÇİMLİK ORGANLAR) KİŞİLİĞİN KORUNMASI KİŞİLİĞİN İÇE KARŞI KORUNMASI KİŞİLİĞİN DIŞA KARŞI KORUNMASI Tespit Davası Saldırıya Son Verilmesi Davası (Men Davası) Önleme Davası Tazminat Davası KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ GERÇEK KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ Ölüm Ölüm Karinesi Birlikte Ölüm Karinesi Gaiplik TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ İnfisah (Dağılma) Fesih (Dağıtma) ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER v

6 KPSS ANAYASA KİTABI BEŞİNCİ BÖLÜM HAK KAVRAMI 2. KISIM ANAYASA HUKUKU HAK TANIMI HAKKIN ÖZELLİKLERİ HAKKIN DOĞMASI VE SONA ERMESİ Hukuki Olay Hukuki Fiil Hukuki İşlem HAKKIN KAZANILMASI ve KULLANILMASI Aslen Kazanma Devren Kazanma HAKKIN KORUNMASI TALEP HAKKI DAVA AÇMA HAKKI CEBRİ İCRA HAKKIN BİZZAT SAHİBİ ELİYLE KORUNMASI MEŞRU MÜDAFAA (HAKLI SAVUNMA) IZTIRAR HALİ (ZARURET / ZORDA KALMA HALİ) KUVVET KULLANMA HAKKIN TÜRLERİ KAMU HAKLARI ÖZEL HAKLAR AYRIMI ÖZEL HAKLAR (MEDENİ HAKLAR) İÇERİKLERİNE GÖRE ÖZEL HAKLAR MUTLAK HAKLAR NİSPİ HAKLAR KONULARINA GÖRE ÖZEL HAKLAR MALVARLIĞI HAKLARI KİŞİVARLIĞI HAKLARI KULLANIMLARINA GÖRE ÖZEL HAKLAR DEVREDİLEBİLEN HAKLAR DEVREDİLEMEYEN HAKLAR AMAÇLARINA GÖRE ÖZEL HAKLAR YENİLİK DOĞURAN (İNŞAİ) HAKLAR ALELADE HAKLAR ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI ANAYASA KAVRAMI ANAYASA ÇEŞİTLERİ YAZILI ANAYASA GELENEKSEK ANAYASA AYRIMI YUMUŞAK ANAYASA SERT ANAYASA AYRIMI KAZUİSTİK ANAYASA ÇERÇEVE ANAYASA AYRIMI ANAYASALARIN YAPILMASI MONARŞİK SİSTEMLERDE ANAYASA YAPIMI Ferman Anayasa Anlaşma (Pakt) Anayasa DEMOKRATİK SİSTEMLERDE ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ VE BAĞLAYICILIĞI İLKESİ DEVLET DEVLETİN UNSURLARI DEVLET BİÇİMLERİ YAPILARINA GÖRE DEVLETLER Üniter (Tekli, Merkezi) Devletler Federal Devlet Konfederasyon Devlet HAKİMİYET KAYNAĞINA GÖRE DEVLETLER Monarşik Devlet Oligarşik Devlet Teokratik Devlet HÜKÜMET SİSTEMLERİ KUVVETLER BİRLİĞİ SİSTEMLERİ Meclis Hükümeti Sistemi Mutlak Monarşi ve Diktatörlük KUVVETLER AYRILIĞI SİSTEMLERİ Başkanlık Sistemi Parlamenter Sistem Yarı Başkanlık Sistemi ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER vi

7 İçindekiler İKİNCİ BÖLÜM TÜRK ANAYASA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ SENED-İ İTTİFAK TANZİMAT FERMANI (GÜLHANE HATTI HUMAYUNU) ISLAHAT FERMANI I. MEŞRUTİYET KANUNİ ESASİ'NİN ÖZELLİKLERİ I. MEŞRUTİYET İN SONA ERMESİ II. MEŞRUTİYET KANUNİ ESASİ DE 1909 DEĞİŞİKLİKLERİ CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE DEVLETİ ANAYASALARI ULUSAL KURTULUŞ MÜCADELESİ DÖNEMİ ve 1921 ANAYASASI ANAYASASININ ÖZELLİKLERİ ANAYASASINDA YAPILAN 1923 DEĞİŞİKLİKLERİ ve CUMHURİYETİN İLANI SALTANATIN KALDIRILMASI BAŞKENTİN ANKARA OLMASI HALİFELİĞİN KALDIRILMASI TBMM VE 1924 ANAYASASI ANAYASASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ ANAYASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER ÇOK PARTİLİ DÖNEME GEÇİŞ MAYIS 1960 İHTİLALİ ve 1961 ANAYASASI MİLLİ BİRLİK KOMİTESİ VE GEÇİCİ ANAYASA DÖNEMİ KURUCU MECLİS KURUCU MECLİSİN AMACI ANAYASASININ HAZIRLANMASI VE KABULÜ ANAYASASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ EYLÜL İHTİLALİ ve 1982 ANAYASASI KURUCU MECLİS ANAYASASININ HAZIRLANMASI VE KABULÜ ve 1982 ANAYASALARININ HAZIRLIK AŞAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI ANAYASASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 1982 ANAYASASININ GENEL ESASLARI VE TEMEL İLKELERİ 1982 ANAYASANIN BAŞLANGIÇ KISMI BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ ANAYASININ DEĞİŞTİRİLEMEZ HÜKÜMLERİ ANAYASASININ TEMEL İLKELERİ CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET İLKESİ ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ İLKESİ DEMOKRATİK DEVLET İLKESİ LAİK DEVLET İLKESİ SOSYAL DEVLET İLKESİ HUKUK DEVLETİ İLKESİ ÜNİTER (TEKLİ) DEVLET İLKESİ EŞİTLİK İLKESİ ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER MART 1971 MUHTIRASI VE PARTİSİZ HÜKÜMET (GEÇİCİ ARA REJİM) DÖNEMİ ANAYASASINDAKİ 1971 ve 1973 DEĞİŞİKLİKLERİ Yürütmenin Güçlendirilmesi Amacıyla Yapılan Düzenlemeler Yargı Alanında Yapılan Değişiklikler Temel Haklara İlişkin Değişiklikler Diğer Değişiklikler vii

8 KPSS ANAYASA KİTABI BEŞİNCİ BÖLÜM TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER TEMEL HAK HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI TEMEL HAK VE HÜRRIYETLERIN KÖTÜYE KULLANILAMAMASI TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN KULLANILMASININ DURDURULMASI ÇEKİRDEK HAKLAR KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ KİŞİNİN DOKUNULMAZLIĞI, MADDÎ VE MANEVÎ VARLIĞI ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI KİŞİ HÜRRİYETİ VE GÜVENLİĞİ ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ VE KORUNMASI Özel hayatın gizliliği Konut dokunulmazlığı Haberleşme hürriyeti YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİ DÜŞÜNCE VE KANAAT HÜRRİYETİ DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE YAYMA HÜRRİYETİ BİLİM VE SANAT HÜRRİYETİ BASIN VE YAYIMLA İLGİLİ HÜKÜMLER Basın hürriyeti Süreli ve süresiz yayın hakkı Basın araçlarının korunması Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı Düzeltme ve cevap hakkı TOPLANTI HAK VE HÜRRİYETLERİ Dernek kurma hürriyeti Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı MÜLKİYET HAKKI HAKLARIN KORUNMASI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER Hak arama hürriyeti Kanunî hâkim güvencesi Suç ve cezalara ilişkin esaslar İSPAT HAKKI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN KORUNMASI SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE ÖDEVLER AİLENİN KORUNMASI VE ÇOCUK HAKLARI EĞİTİM VE ÖĞRENİM HAKKI VE ÖDEVİ KAMU YARARINA İLİŞKİN HAKLAR Kıyılardan yararlanma Toprak mülkiyeti Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması Kamulaştırma DEVLETLEŞTİRME VE ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMA VE SÖZLEŞME HÜRRİYETİ ÇALIŞMA İLE İLGİLİ HÜKÜMLER Çalışma hakkı ve ödevi Çalışma şartları ve dinlenme hakkı Sendika kurma hakkı TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ, GREV HAKKI VE LOKAVT Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı Grev hakkı ve lokavt ÜCRETTE ADALET SAĞLANMASI SAĞLIK, ÇEVRE VE KONUT HAKKI Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması Konut hakkı GENÇLİK VE SPOR Gençliğin korunması Sporun geliştirilmesi ve tahkim SOSYAL GÜVENLİK HAKLARI Sosyal güvenlik hakkı Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları TARİH, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI SANATIN VE SANATÇININ KORUNMASI DEVLETİN İKTİSADÎ VE SOSYAL ÖDEVLERİNİN SINIRLARI SİYASÎ HAKLAR VE ÖDEVLER TÜRK VATANDAŞLIĞI SEÇME, SEÇİLME VE SİYASÎ FAALİYETTE BULUNMA HAKLARI SİYASÎ PARTİLERLE İLGİLİ HÜKÜMLER Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma Siyasî partilerin uyacakları esaslar KAMU HİZMETLERİNE GİRME HAKKI Hizmete girme Mal bildirimi VATAN HİZMETİ VERGİ ÖDEVİ DİLEKÇE, BİLGİ EDİNME VE KAMU DENETÇİSİNE BAŞVURMA HAKKI viii

9 İçindekiler ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER ALTINCI BÖLÜM SEÇİMLER VE SİYASİ PARTİLER SEÇİMLER SEÇİMLERDE OY KULLANAMAYACAKLAR SEÇİM İLKELERİ Genel oy Eşit oy Seçimlerin Serbestliği Tek Dereceli Seçim Gizli oy Açık sayım döküm YURTDIŞINDA YAŞAYAN VATANDAŞLARIN OY KULLANMASI SEÇİMLERİN YARGI DENETİMİ VE GÖZETİMİNDE OLMASI YÜKSEK SEÇİM KURULU ÜLKEMİZDE UYGULANAN SEÇİM SİSTEMİ GENEL VE YEREL SEÇİM DÖNEMLERİ SİYASİ PARTİLER SİYASİ PARTİ SİYASİ PARTİLERİN KURULMASI SİYASİ PARTİLERE ÜYE OLMA VE ÜYELİKTEN ÇEKİLME SİYASİ PARTİLERE ÜYE OLAMAYANLAR SİYASİ PARTİLERİN SEÇİMLERE KATILMASI SİYASİ PARTİLERİN GELİRLERİ SİYASİ PARTİLERE MALİ DENETİM YAPILMASI SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI SİYASİ PARTİLERİN KAPATILMASI VE MALİ YARDIMDAN YOKSUN BIRAKILMASI TEMELLİ KAPATILAN PARTİYE UYGULANAN YAPTIRIMLAR ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER YEDİNCİ BÖLÜM DEVLETİN TEMEL ORGANLARI YASAMA YASAMA İLKELERİ Yasama Yetkisinin Genelliği Yasama Yetkisinin İlkelliği (Asliliği) Yasama Yetkisinin Devredilmezliği TEK MECLİSLİ YASAMA MİLLETVEKİLİ SEÇİLEBİLME YETERLİLİĞİ MİLLETVEKİLİ ADAYI OLABİLMEK İÇİN GÖREVLERİNDEN ÇEKİLMESİ GEREKENLER SEÇİM DÖNEMİ VE SEÇİMLERİN YENİLENMESİ Erken Seçim Cumhurbaşkanınca Seçimlerin Yenilenmesi SEÇİMLERİN GERİ BIRAKILMASI (ERTELENMESİ) ARA SEÇİMLER MİLLETVEKİLLERİNİN HUKUKSAL DURUMU Milletin Temsili Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması Milletvekillerinin And İçmesi MİLLETVEKİLLİĞİ İLE BAĞDAŞMAYAN İŞLER YASAMA AYRICALIĞI (YASAMA BAĞIŞIKLIĞI) Yasama Sorumsuzluğu Yasama Dokunulmazlığı MİLLETVEKİLLİĞİNİN SONA ERMESİ İstifa (Çekilme) Milletvekilliği ile Bağdaşmayan Görev Kabul Etme Meclis Çalışmalarına Özürsüz ve İzinsiz Katılmama Milletvekilinin Kesin Hüküm Giymesi Milletvekilinin Kısıtlanması Milletvekilliğinin Kendiliğinden Sona Ermesi MİLLETVEKİLLERİNİN ÖDENEK VE YOLLUKLARI MECLİS BAŞKANLIK DİVANI Meclis Başkanı Meclis Başkanının Görevleri MECLİS İÇTÜZÜĞÜ MECLİSTEKİ SİYASİ PARTİ GRUPLARI Siyasi Parti Gruplarına Tanınan Yetkiler Siyasi Parti Gruplarının Yapamayacakları İşler ix

10 KPSS ANAYASA KİTABI DANIŞMA KURULU KOMİSYONLAR MECLİSİN TOPLANMASI VE TATİLİ TOPLANTI VE KARAR YETER SAYISI NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK GEREKTİREN MECLİS İŞLEMLERİ MECLİSTE OYLAMA USULLER İşaretle Oylama Açık oylama Gizli Oylama MECLİSTE AÇIK OYLAMA İLE YAPILMASI GEREKEN İŞLER MECLİSTE GİZLİ OYLAMA İLE YAPILMASI GEREKEN İŞLER TBMM NİN GÖREV VE YETKİLERİ KANUNLARIN TEKLİF EDİLMESİ, GÖRÜŞÜLMESİ VE YAYIMLANMASI Kanunların Yürürlük Tarihi Özel Nitelikli Kanunlar Kanunların Kadük Olması PARLAMENTO KARARLARI GENEL VE ÖZEL AF İLAN ETME SAVAŞ HALİ İLÂNI VE SİLAHLI KUVVET KULLANILMASINA İZİN VERME ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ BÜTÇE KANUN TASARILARINI KABUL ETMEK KESİN HESAP KANUN TASARILARINI KABUL ETMEK TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI Soru Genel Görüşme Meclis Araştırması Meclis Soruşturması Gensoru YÜRÜTME I. CUMHURBAŞKANI CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ CUMHURBAŞKANININ SORUMLULUK VE SORUMSUZLUK HALİ Siyasi Sorumluluk Ceza Sorumluluğu Ve Vatana İhanet Hukuki Sorumluluk CUMHURBAŞKANLIĞINA BAĞLI KURULUŞLAR Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Devlet Denetleme Kurulu CUMHURBAŞKANINA VEKİLLİK ETME CUMHURBAŞKANININ TARAFSIZLIĞI II. BAKANLAR KURULU BAKANLIKLARIN KURULMASI VE BAKANLARIN SAYISI BAKANLAR KURULUNUN GÖREVLERİ BAKANLAR KURULUNUN ÇALIŞMA YÖNTEMİ BAKANLAR KURULU VE ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU Siyasi Sorumluluk Ceza Sorumluluğu Hukuki Sorumluluk BAŞBAKANIN GÖREVİNİN SONA ERMESİ BAKANLARIN GÖREVİNİN SONA ERMESİ BAŞBAKAN VE BAKANLARA VEKALET SEÇİMLERDE GEÇİCİ BAKANLAR KURULU YÜRÜTMENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ Tüzükler Yönetmelikler Kanun Hükmünde Kararnameler Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi YÜRÜTMENİN OLAĞANÜSTÜ YETKİLERİ Olağanüstü Hal İlanı Sıkıyönetim İlanı TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ MİLLÎ GÜVENLİK KURULU YARGI MAHKEMELERİN BAĞIMSIZLIĞI İLKESİ HAKİMLİK SAVCILIK TEMİNATI (YARGIÇ GÜVENCESİ) HAKİMLİK VE SAVCILIK MESLEĞİ, MAHKEME KARARLARI, HAKİM VE SAVCILARIN İDARİ YÖNDEN DENETİMİ HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YÜKSEK MAHKEMELER ANAYASA MAHKEMESİ ANAYASA MAHKEMESİ ÜYELERİNİN GÖREV SÜRESİ VE ÜYELİĞİN SONA ERMESİ ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİNİN ŞEKİLLERİ İptal Davası İtiraz (Def i) Yolu ANAYASA MAHKEMESİNİN ÇALIŞMA DÜZENİ ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARLARININ NİTELİĞİ ADLİ YARGI VE YARGITAY İDARİ YARGI VE DANIŞTAY ASKERİ İDARİ YARGI VE ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ ASKERİ CEZA YARGISI VE ASKERİ YARGITAY UYUŞMAZLIK YARGISI VE UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ x

11 İçindekiler ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER YER YERİNDEN YÖNETİM (MAHALLİ-YEREL İDARELER) HİZMET YERİNDEN YÖNETİMİ İDARENİN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİ HİYERARŞİ İDARİ VESAYET KISIM İDARE HUKUKU ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İDARENİN YETKİLERİ BİRİNCİ BÖLÜM İDARE HUKUKUNA GİRİŞ İDARE HUKUKUNA GİRİŞ İDARE HUKUKUNUN KONUSU İDARİ FONKSİYONUN ÖZELLİKLERİ TC DEVLETİ İDARESİNİN GÖREVLERİ MİLLİ GÜVENLİĞİN KORUNMASI KOLLUK FAALİYETLERİ KAMU HİZMETLERİ ÖZENDİRME VE DESTEKLEME FAALİYETLERİ İÇ DÜZEN (ÖZYÖNETİM) FAALİYETLERİ PLANLAMA FAALİYETLERİ İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ GENÇ BİR HUKUK DALIDIR TEDVİN EDİLEMEMİŞ BİR HUKUK DALIDIR İÇTİHATLARA DAYANAN BİR HUKUK DALIDIR İDARE HUKUKUNA KAMU YARARI DÜŞÜNCESİ EGEMENDİR İDARE HUKUKUNUN UYGULANMASINDAN DOĞAN UYUŞMAZLIKLAR İDARİ YARGIDA ÇÖZÜMLENİR İKİNCİ BÖLÜM İDARE HUKUKUNA EGEMEN OLAN İLKELER İDARE HUKUKUNUN İLKELERİ MERKEZDEN YÖNETİM İLKESİ MERKEZDEN YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ MERKEZDEN YÖNETİMİN YARARLARI MERKEZDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI YETKİ GENİŞLİĞİ İLKESİ YERİNDEN YÖNETİM İLKESİ YERİNDEN YÖNETİMİN YARARLARI YERİNDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI İDARENİN YETKİLERİ DÜZENLEME YETKİSİ YAPTIRIM UYGULAMA YETKİSİ İDARİ CEZALAR İDARİ İCRA (RESEN İCRA) MAL EDİNME YETKİSİ KAMULAŞTIRMA Kamulaştırmanın Aşamaları Malikin Geri Alma Hakkı GEÇİCİ İŞGAL İSTİMVAL DEVLETLEŞTİRME İDARENİN OLAĞANÜSTÜ YETKİLERİ ÖRGÜTLENME YETKİSİ KANUNLA KURULACAK OLAN İDARİ KURULUŞLAR İDARİ BIR İŞLEMLE KURULACAK OLAN İDARİ KURULUŞLAR DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KOLLUK FAALİYETLERİ KOLLUK FAALİYETLERİNİN TANIMI KAMU DÜZENİNİN ÖĞELERİ İDARİ KOLLUK - ADLİ KOLLUK - SİYASİ POLİS İDARİ KOLLUK MAKAMLARI GENEL İDARİ KOLLUK MAKAMLARI MAHALLİ İDARE KOLLUKLARI Belediyelerin Kolluk Makamları Köy İdarelerinin Kolluk Makamları KOLLUK PERSONELİ GENEL İDARİ KOLLUK PERSONELİ MAHALLİ İDARE KOLLUK PERSONELİ Belediye Kolluk Personeli Köy Kolluk Personeli xi

12 KPSS ANAYASA KİTABI BEŞİNCİ BÖLÜM KAMU HİZMETLERİ KAMU HİZMETLERİ TANIMI KAMU HİZMETLERİNE EGEMEN OLAN İLKELER SÜREKLİLİK VE DÜZENLİLİK DEĞİŞKENLİK (UYARLAMA) NESNELLİK VE EŞİTLİK BEDELSİZLİK KAMU HİZMETLERİNİN TÜRLERİ TEKELLİ - TEKELSİZ KAMU HİZMETLERİ MİLLİ MAHALLİ KAMU HİZMETLERİ DOĞRUDAN VE BİREYSEL YARARLANMA SAĞLAYAN HİZMETLER - DOLAYLI VE BİRLİKTE YARARLANMA SAĞLAYAN HİZMETLERİ İDARİ KAMU HİZMETLERİ İKTİSADİ KAMU HİZMETLERİ SOSYAL KAMU HİZMETLERİ BİLİMSEL TEKNİK KÜLTÜREL KAMU HİZMETLERİ KAMU HİZMETLERİNİN GÖRÜLME USULLERİ EMANET USULÜ RUHSAT USULÜ MÜŞTEREK EMANET USULÜ İLTİZAM USULÜ İMTİYAZ USULÜ ALTINCI BÖLÜM İDARENİN MALİ SORUMLULUĞU İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU TEHLİKE (RİSK) İLKESİ İDARENİN TEHLİKELİ FAALİYETLERİ VE ARAÇ-GEREÇLERİ MESLEKİ RİSK SOSYAL RİSK FEDAKÂRLIĞIN DENKLEŞTİRİLMESİ İLKESİ (KAMU KÜLFETLERİ KARŞISINDA EŞİTLİK İLKESİ) YEDİNCİ BÖLÜM KAMU ÇALIŞANLARI DEVLET MEMURLARI KANUNUNA GÖRE KAMU ÇALIŞANLARI DEVLET MEMURU SÖZLEŞMELİ PERSONEL GEÇİCİ PERSONEL İŞÇİ DEVLET MEMURU OLABİLMENİN GENEL ŞARTLARI DEVLET MEMURU OLABİLMENİN ÖZEL ŞARTLARI ADAYLIK VE ATAMA İSTİSNAİ MEMURLUK MEMURLARIN SINIFLANDIRILMASI MEMURLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ MEMURLARA GETİRİLEN YASAKLAR YILLIK İZİN ÇALIŞMA SAATLERİ SENDİKA KURMA VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA DİSİPLİN CEZALARI DİSİPLİN CEZALARININ ÇEŞİTLERİ Uyarma Kınama Aylıktan Kesme Kademe İlerlemesinin Durdurulması Devlet Memurluğundan Çıkarma DİSİPLİN CEZALARINA KARŞI İTİRAZ DİSİPLİN CEZALARININ BİR SÜRE SONRA ÖZLÜK DOSYASINDAN SİLİNMESİ SEKİZİNCİ BÖLÜM İDARİ TEŞKİLAT İDARİ TEŞKİLAT MERKEZİ İDARE Başkent Teşkilatı Taşra Teşkilatı YERİNDEN YÖNETİMLİ İDARE Yerel (Mahalli) İdareler Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları ÇIKMIŞ SORULAR CEVAPLARI CEVAPLI TEST ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER xii

13 BİRİNCİ KISIM HUKUKA GİRİŞ ve TEMEL HUKUK KAVRAMLARI BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL DÜZEN KURALLARI VE YAPTIRIMLARI İKİNCİ BÖLÜM HUKUKUN DALLARI VE KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK AYRIMI ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUKUN KAYNAKLARI VE HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KİŞİ KAVRAMI BEŞİNCİ BÖLÜM HAK KAVRAMI

14 GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKMIŞ SORULARIN ANALİZ TABLOSU HUKUKA GİRİŞ VE TEMEL HUKUK KAVRAMLARI Sosyal Düzen Kuralları ve Yaptırımlar Hukukun Dalları ve Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı Hukukun Kaynakları ve Hukukun Çeşitli Anlamları Kişi Kavramı Hak Kavramı

15 Hukuka Giriş ve Temel Hukuk Kavramları BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL DÜZEN KURALLARI SOSYAL DÜZEN KURALLARI İnsan sosyal bir varlıktır ve insanlar toplu halde yaşarlar. Bu durum her şeyden önce insanın doğasından kaynaklanır. Yunan filozof Aristotales de insan sosyal bir varlıktır diyerek insanın toplum dışında yaşayamayacağından bahsetmiştir. Sosyal hayatın dirlik ve düzen içinde akıp gitmesi, toplumda düzenin sağlanabilmesi için kişilerin birtakım kurallara uyması gerekir. Bunlara SOSYAL DÜZEN KU- RALLARI denir. Sosyal hayatı düzenleyen bu kurallar genel olarak 4 e ayrılır: 1. Din Kuralları 2. Ahlak Kuralları 3. Görgü ve Adet Kuralları 4. Hukuk Kuralları Din Kuralları Allah tarafından konulan ve peygamberler vasıtasıyla kutsal kitaplar içerisinde bizlere ulaştırılan emir ve yasaklardan oluşan kurallardır. Din kuralları, hem uhrevi ilişkileri hem de dünyevi ilişkileri düzenler. Uhrevi ilişkiler, Allah ile kulları arasındaki ilişkilerdir. İbadet etmek gibi. Dünyevi ilişkileri düzenleyen din kuralları da vardır. İnsanların birbirleriyle iyi geçinmesi, onların canına malına ırzına göz dikmemesi, yoksullara yardım etmesi, yalan söylememesi gibi. 2. Objektif Ahlak Kuralları: Kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerindeki ahlaki davranış biçimlerini belirleyen ahlak kurallarıdır. Örneğin: Yoksul durumda olan bir kimseye yardımcı olmak, başkalarının şeref ve haysiyetine karşı saygılı olmak, verilmiş olan bir söze sadık kalmak gibi. Görgü (Muaşeret) ve Adet (Teamül) Kuralları Bir kimsenin belli bir olayda ne şekilde davranması gerektiğini gösteren kurallardır. Bu kurallar, kişilerin belli bir olayda hep aynı şekilde davranmaları sonucunda ortaya çıkar. Daha çok zerafete, kibarlığa, saygıya ilişkin kurallardır. Bu anlamda ahlak kurallarından ayrılırlar. Bir toplantıda konuşurken, bir törene katılırken, bir davette yemek yerken nelere dikkat edeceğimizi, büyüklerle ve küçüklerle olan ilişkilerimizde nasıl davranacağımızı bu kurallar belirler. Hukuk Kuralları Hukuk sosyal hayatta kişilerin birbirleriyle veya kişilerin toplumla yada toplumların diğer toplumlarla ilişkilerini düzenleyen maddi yaptırımlı yani devlet gücüyle desteklenmiş ve uyulması zorunlu olan kuralların bütünüdür. Hukuk kuralları maddi yaptırımlı oldukları için kişiler bu kuralların emir ve yasaklarına Devlet gücüyle uymak zorunda bırakılırlar. Bu sebeple hukuk kuralları, sosyal hayatı tek başlarına etkin bir biçimde düzenleyebilirler. Örneğin, başkasına ait bir eşyayı, o kişinin rızası dışında alırsak, hukuk kurallarına aykırı davranarak hırsızlık suçunu işlemiş oluruz. Hırsızlık suçu ve bu suça verilecek cezalar Ceza Kanunlarında düzenlenmiştir. Böylece bu gibi fiillerin sonucunda Devlet bize ceza vereceği için, kendimizi hukuk kurallarına uygun davranmak zorunda hissederiz. Ahlak Kuralları Bir kimsenin kendisine veya başkalarına karşı nasıl davranması gerektiğini düzenleyen kurallara, ahlak kuralı denir. Ahlak kuralları ikiye ayrılır: 1. Subjektif Ahlak Kuralları: Kişilerin kendi nefislerine karşı nasıl davranmaları gerektiğini gösteren ahlak kurallardır. Yani subjektif ahlak kuralları, bir kimsenin kendisine karşı olan ahlaki ödevlerine ilişkindir. Örneğin: Yalan söylememek, dedikodu yapmamak, iyi insan olmak, kötü hisler beslememek gibi. 3