Phylum: Echinodermata Su Omurgasızları Ders Notları Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK N. Eda Topçu

Transkript

1 N. Eda Topçu N. Eda Topçu N. Eda Topçu TÜDAV Phylum: Echinodermata Su Omurgasızları Ders Notları Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK N. Eda Topçu TÜDAV TÜDAV

2 Phylum a özgü özellikler: Echinodermata Tamamı denizel canlılardır. Vücutları segmentsizdir ve dikenlerle kaplıdır. Belirgin bir baş bölgesi yoktur. Vücutları larval evrede bilateral simetri, erginken radier simetri gösterir ve 5 simetri düzlemi ile bölünür. CaCO 3 dış iskelet (dikenler) + iç iskelet (dermal plaklar) Radier sinir sistemi deri dokularından köken alır ve epitellerin altında yer alır. Beyin yoksa da sinir sistemi oldukça karmaşıktır. (Classis) Crinoidea (Deniz Zambakları) Concentricycloda (Dünyada 3 tür barındıran derin su grubu) Asteroidea (Deniz Yıldızları) Ophiuroidea (Yılan yıldızları) Echinoidea (Deniz kestaneleri) Holothurioidea (Deniz Hıyarları)

3 Filuma özgü öne çıkan özellikler: Pentaradier simetri Ambulakral sistem yhsbiology den değiştirilerek yhsbiology den değiştirilerek Deri kökenli iskelet dokusu Çok ince bir dallanma yapısı gösteren kristal ağ (CaCO 3 ) Diken ve Pediselar (Epibiontları uzak tutmak ve bazen beslenmede yardımcı rol oynar) Osikül myclasses.naperville203.org

4 Dorsal ve Ventral terimleri bu filumda kullanılmaz. Aboral taraf Anüs Radyal olarak uzanan 5 bölgeye ambulakral bölge denir Aboral taraf Ağız Oral taraf Oral taraf

5 Ambulakral kanal sistemi Ambulakral bölgeler boyunca uzanan kanallar vardır. Kanallar içinde, içeriği deniz suyuna benzeyen ancak ozmotik basıncı biraz daha yüksek bir sıvı dolaşır. Madreporit, sistemi dışarı açan kanalın sonundaki açıklıktır, deniz suyu ile bağlantıyı sağlar. Ağzın etrafında bulunan halka-kanaldan ayrılan radyal kanallar, ambulakral bölgeler boyunca uzanır ve yan (lateral) kanallara açılır. Bunlar vücut yüzeyinden dışarı uzanan tüp ayaklar ile bağlantılıdır. Ampulaya suyun dolması ve boşalması iç basıncın değişmesine neden olarak, ayağın uzamasını veya kısalmasını sağlar. Ayağın ucundaki emecin de yardımı ile bu sistem canlının hareket etmesine yarar. Ayrıca solunum da Holothuria hariç hepsinde tüp ayaklardaki veya papuladaki özelleşmiş deri tarafından sağlanır. (Basıncı koruma işlevi) yhsbiology den değiştirilerek

6 Dolaşım Sinir Sistemi - Üreme Dolaşım sistemi açık ve oldukça basittir. Merkezi bir halka ve buradan çıkan 5 radyal damar vardır ama kalp yoktur. Sinir sistemi de radyal bir sinir ağından oluşur ve merkezi bir beyin yoktur. Sinirler ağzın etrafındaki merkezi halkalardan her kola doğru radyal olarak uzanır. Gonadlar deniz kestaneleri ve deniz hıyarlarında vücut boşluğunun büyük bölümünü kaplar. Krinoidlerde, yılan yıldızlarında ve deniz yıldızlarındaysa her kolda bir çift gonad vardır. Ayrı eşeylidirler. Yumurta veya spermler aboral taraftaki gonaporlardan dışarı atılır. Döllenme birkaç istisna haricinde dışarıda olur. Eşeysiz üreme görülür. Deniz yıldızları ve yılan yıldızları bölünerek çoğalabilir ve rejenerasyon yapabilir. Deniz hıyarları ise, eviserasyon yaparak düşmanlarını şaşırtmak için solungaç tübülleri dışarı atabilir. Kaybedilen kısımlar birkaç hafta içinde rejenere olur.

7 Deniz yıldızları ve deniz kestaneleri özellikle sığ sularda çok yaygındır. Yılan yıldızları ve deniz hıyarları ise derin deniz diplerinde çok yaygındır. Beslenme Deniz yıldızlarının bir çoğu predatördür. Deniz hıyarları ve yılan yıldızları genellikle detritus üzerinden beslenir. Deniz zambakları ise filtrasyon yaparlar. Deniz kestaneleri herbivordur ve zeminde algleri kemirirler.

8 Marmara Denizi nde derisidikenliler çok yoğun olarak bulunur Deniz hıyarları Deniz kestaneleri Deniz zambakları Deniz yıldızları Bol miktarda Yılan yıldızı Fotoğraflar Nur Eda Topçu

9 Classis: Asteroidea Papula (sölomik uzantı) Çekum Lateral görünüm Asteroidea da bir kolun genel yapısı Enine kesit biophysics.sbg.ac.at değiştirilerek

10 Classis: Asteroidea cnx.org den değiştirilerek

11 Classis: Asteroidea Aboral taraf Papula (sölomik uzantılar; solunum)

12 Classis: Asteroidea Oral taraf Tüp ayak Ambulakral oluk

13 Classis: Asteroidea Asteroidea da Genel Vücut Yapısı

14 Asteroidea TÜDAV Echinaster sepositus N. Eda Topçu Marthasterias glacialis Astropecten irregularis TÜDAV caitbiology.wikispaces.com Asterias rubens Peltaster placenta

15 Asteroidea hontzamuseoa.com Ophidiaster ophidianus Asterina gibbosa Coscinasterias tenuispina hontzamuseoa.com/equinodermos.htm

16 Classis: Ophiuroidea Ophiuroidea da Genel Vücut Formu

17 Ophiuroidea Amphiura (Acrocnida) brachiata Ophiocomina nigra Astrospartus (Gorgonocephalus) mediterraneus

18 Classis: Echinoidea Echinoidea da Genel Vücut Formları

19 Classis: Echinoidea 5 Ambulakral bölge tüp ayakları taşır. 5 İnterambulakral bölge de dikenleri taşır.

20 Classis: Echinoidea Echinoidea da Genel Vücut Yapısı

21 Classis: Echinoidea Aristo nun feneri: 5 adet diş taşır ve deniz kestanesinin üzerinde gezdiği zemindeki algleri kazımasını sağlar. Diş Piramit Peristom Dişler

22 Cidaroida Echinoidea TÜDAV Stylocidaris affinis Cidaris cidaris Eucidaris

23 Echinoidea en.wikipedia.org Diadematoida Diadema setosum en.wikipedia.org Centrostephanus longispinus

24 Echinoidea Arbacioida Temnopleurida Arbacia lixula TÜDAV TÜDAV Spharechinus granularis

25 Echinoidea Echinoida TÜDAV Paracentrotus lividus

26 Echinoidea Spatangoida Yürek kestaneleri Spatangus purpureus Echinocardium cordatum

27 Classis: Holothuroidea Holothuroidea da Genel Vücut Yapısı

28 Classis: Holothuroidea Holothuroidea da Genel Vücut Formları

29 Holothuroidea TUDAV Holothuria (Holothuria) mammata Pelajik formlar!!! Pelagothuria (Atlantik-Antarktika)

30 Synaptula reciprocans N. Eda Topçu

31 Holothuroidea Parastichopus regalis (Cuvier, 1817) Leptopentacta tergestina (M. Sars, 1857)

32 Deniz hıyarı avcılığı Yasaklar Bu türün avcılığı dalarak nargile usuluyleypılmaktadır bu yüzden teknelerde komprosör takılıdır. Özellikle Ege'de avlanılmaktadır ihracatın yanı sıra Paraketa ile avcılıkta kullanılan deniz hıyarları çipura, mercan ve fangi için bir numaralı yem olarak kullanılıyor. a) Ege Denizinde, İzmir İli, Çeşme İlçesinde; Karaabdullah Burnu ( ' N ' E) ve Datça Yarımadası İskandil Burnu ( ' N ' E) (Harita-129) arasında kalan karasularımız ile Akdeniz de, Mersin İli Anamur Burnu ( N E) ile Seyhan Nehrinin denize döküldüğü yer ( N E) arasında kalan karasularımız dışındaki alanlarda avcılığı yasaktır. b) Avcılığının serbest olduğu alanlarda 15 Ekim - 15 Haziran tarihleri arasında dalma yöntemi ile avcılığı yapılabilir. c) Dalma yöntemi ile avcılığında kullanılacak balıkçı gemileri için, İzmir, Aydın, Muğla veya Mersin il müdürlüklerinden birine müracaat edilerek avcılık "İzin Belgesi"nin alınması zorunludur.

33 Ticari Değer İşlenmiş paketi 35 tl

34 3/1 numaralı ticari amaçlı su ürünleri avcılığını düzenleyen tebliğin (tebliğ no: 2012/65) 16. maddesine göre Asterina pancerii korum altındadır ve avlanması yasaktır reveoceanne.free.fr/ Asterina pancerii

35 Classis: Crinoidea Crinoidea da Genel Vücut Yapısı

36 Classis: Crinoidea Crinoidea da Genel Vücut Formları

37 Classis: Crinoidea Leptometra spp. Antedon mediterranea TÜDAV

38 Ülkemizdeki yabancı Echinodermata türleri hontzamuseoa.com/equinodermos.htm Ophiactis savignyi (Müller & Troschel, 1842 Diadema setosum (Leske, 1778) TÜDAV Asterias rubens Linnaeus, 1758 Ophiactis macrolepidota (Müller & Troschel, 1842) Synaptula reciprocans (Forrsk l, 1775)

39 Ophiodea, Haeckel, 1904 Echinidea, Haeckel, 1904