JFM GİRİŞ. Prof. Dr. Murat UTKUCU. Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü Murat UTKUCU 1
|
|
- Aydin Köse
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 JFM GİRİŞ Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü Murat UTKUCU 1
2 JEOMANYETİZMA Giriş İnsanoğlu çok eski çağlardan beri demir parçaları gibi bazı cisimleri çekme özelliği olan mıknatısları bilmektedir. MÖ 2600 yıllarında eski Çin lilerin mıknatıslanmayı bildiklerinden söz edilmekle birlikte bu konuda söylentilerin ötesinde, elde herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. MÖ 6ncı yüzyılda eski Yunan lıların mıknatıslanmayı bildikleri kesindir. Ancak bu dönemlerde bir mıknatısın iki kutbunun bulunduğu ve coğrafi kuzeye yönelme özelliği olduğu bilinmemekteydi. Bunların yanısıra büyük bir mıknatıs gibi davranmakta olan Yerküre çevresinde bir manyetik alanın varlığı, bu alanın nedeni ve başlangıcı uzun yıllar araştırıcıların uğraş alanı olmuştur. Bu yer manyetik alanının varlığı bir pusula ile kolayca ortaya konulabilir Murat UTKUCU 2
3 İlk pusula denizcilerce 11nci yüzyıl içinde kullanılmaya başlanmıştır. Avrupalı gemicilerin 12nci yüzyılda kullanmaya başladıkları pusula 14ncü yüzyılda artık tüm gemilerde bulunuyordu. Manyetik D ve I açılarının doğru olarak ölçülmeleri jeomagnetizma dalının doğuşunda, ön gelişmelerdir ve dalın doğuşunu bir hekim olan William Gilbert ( ) sağlamıştır. Bu bilim adamı Yerküre nin dev bir mıknatıs olduğunu belirtmiştir. İlk önemli manyetik sapma (D) açısı ölçümlerini Portekiz li denizci Castro yapmıştır. I eğim açısının enlemle değiştiğini ilk olarak Humbold göstermiştir. Gauss, manyetik alan şiddetini standart birimler cinsinden ilk olarak ifade etmiş ve 1839 yılında ilk olarak manyetik alanın küresel harmonik analizini yapmıştır Murat UTKUCU 3
4 Yer in manyetik alanı, eleman ve bileşenleri Yer üzerinde herhangi bir yerde yer manyetik alanı (F) bir vektördür. Bu vektör ağırlık merkezinden geçen yatay bir eksen etrafında serbestçe dönebilen bir mıknatıs ibresinin NS mıknatıs uçları arasından geçen doğru ile çakışmıştır. Yer manyetik alanın bileşenleri ve elemanları aşağıdaki gibi tanımlanabilir. F toplam alan bileşenini, H yatay bileşeni (manyetik kuzey üzerinde bulunur), Z düşey bileşeni, X kuzey bileşeni, Y doğu bileşeni, D sapma (denklinasyon) açısını, I eğim (inklinasyon) açısını göstermektedir Murat UTKUCU 4
5 İlk sayılan beş eleman şiddet elemanıdır, Oe ya da nt ya da γ ile ölçülürler. D ve I açıları derece cinsinden ölçülür. Adı geçen bu manyetik bileşen veya elemanlar arasında X=H.cos D Y= Y.sin D H2= X2+ Y2 F2= H2+ Z2 Z= H.tan I tan D=Y/X F=H.secI=Z cosec I bağıntıları yazılabilir. D açısı coğrafi doğuya yönelik olduğu zaman (+) diğer durumlarda (-) olarak söylenir. I da mıknatıs ibresinin kuzey (N) kutbu yere yönelik olduğu zamnlar (+), diğer durumlarda (-) olarak ele alınır Murat UTKUCU 5
6 Yer manyetik alanının yönü kuzey yarımkürede yerin içine doğru güney yarımkürede ise yerin dışına doğrudur. Diğer bir ifadeyle alanın yönü güney kutbundan kuzey kutbuna yöneliktir. Manyetik kutuplarda alan şiddeti nt, ekvatorda ise nt dır. Yer manyetik alanının gözlenen bu tür özellikleri Yerküre nin yaklaşık olarak merkezinde yeraldığı düşünülen bir dipol alanı ile aynıdır. Bu durum Yer in dönme ekseni ile çakışmış bir manyetik dipolden (M) kaynaklanan manyetik alan yönlerinin gösterildiği Şekil 4.2 den görülebilir. Yerin dönme ekseni (coğrafik kuzey ve güneyi birleştiren doğru) ile çakışık bir manyetik dipolden (M) kaynaklanan manyetik alanın yönünde yerin yüzeyinde enleme (λ) bağlı görülen değişim. Bu durum için sapma açısı her yerde D=0 derece olacaktır Murat UTKUCU 6
7 Murat UTKUCU 7
8 Günümüzdeki jeomanyetik alanın özellikleri en iyi eşmanyetik haritalarla gösterilebilir yılı için yer manyetik alanı eğim açıları dağılımını gösteren kontur (izokilin=eş eğim açısı) haritası. + işaretleri manyetik kutupları göstermektedir Murat UTKUCU 8
9 Jeomanyetik ekvator (I=0 derece) coğrafik ekvatora yakın, eğim açıları kuzey yarıkürede pozitif ve güney yarım kürede negatiftir. Bu özelliklere sahip yer manyetik alanı kabaca yerin dönme ekseni (coğrafik kuzey (N) ve güneyi (S) birleştiren doğru ile çakışık) bir manyetik dipolden kaynaklanan manyetik alan ile aynı olmasına karşın belirgin farklılıklarda söz konusudur Murat UTKUCU 9
10 Manyetik kutuplar (Şekil 4.3 de I=±90 derece olan yerler) dönme ekseni ile çakışık bir dipolün manyetik alanında beklendiği gibi coğrafik kutuplarla çakışık değildir. Bu nedenle dönme ekseni ile çakışık bir dipol modeli yeniden düzenlenmelidir. Manyetik dipol Şekil 4.4 de gösterildiği gibi dönme ekseni ile bir açı yapmalıdır ki bu açı yukarıda tanımladığımız sapma açısına karşılık gelmektedir Murat UTKUCU 10
11 Dönme ekseni ile yaklaşık 11.5 derece açı yapan bir manyetik dipol günümüz yer manyetik alanını en iyi tanımlar. Bu şekilde 11.5 derece lik bir sapmaya sahip dipolün ekseninin kuzey ve güney yarımkürelerde yeryüzüne izdüşümleri manyetik kutuplar olacaktır. Ancak günümüzde gözlenen yer manyetik alanın kutupları dönme ekseni ile açı yapan bu dipolün kutuplarından azda olsa farklıdır. Çünkü yerin merkezinde bulunan bir dipolle tam anlamıyla açıklanamayacak kadar karmaşıktır. Yine de 11.5 derece açı yapan dipolün manyetik alanı günümüzde gözlenen yer manyetik alanın yaklaşık %90 ını karşılamaktadır Murat UTKUCU 11
12 Murat UTKUCU 12
13 Murat UTKUCU 13
14 Yer manyetik alanın kökeni Araştırmalar yer yüzünde gözlenen B manyetik akı yoğunluğunun %99 unun iletken sıvı çekirdekte akan ve kendi kendini besleyen elektrik akımlarınca oluştuğunu göstermektedir. En akla yatkın teoriler kendi kendini besleyen magnetohidrodinamik dinamo temellidirler. Bu dinamonun işleyebilmesi için öncelikle sıvı iletkene karşılık gelen diskin devamlı dönmesi (Yer in kendi ekseni etrafında dönüşü) ve ilk elektrik akımlarını oluşturacak bir manyetik alanın (Güneş e bağlı gezegenler arası manyetik alan) başlangıçta varolması gerekir. Başlangıçtaki manyetik alanın etkisi ile iletken disk üzerinde biriken elektrik yükü spiral tel yardımıyla elektrik akımına dönüşmekte ve eksen üzerinden yeniden disk üzerine dönerek dinamoyu beslemektedir. Yer manyetik alanı ile elektrik-iletken demir-nikel alaşımlı dış çekirdek arasındaki etkileşim geri besleme gücünü üretebilir Murat UTKUCU 14
15 Simulation by Glatzmaier and Roberts suggests this pattern to be the effect of fluid flow within the inner core being intense around a cylinder that aligned with the geographic axis. Yellow shows the area where the fluid flow is the greatest, the blue mesh marks the core-mantle boundary, and the red mesh mash the inner core boundary Murat UTKUCU 15
16 Yer manyetik alanın zamana bağlı değişimleri Bir örnek: Seküler (Uzun dönemli) değişimler Yer yüzeyinde yer manyetik alanın yönü ve büyüklüğü zamanla değişmektedir. Bu değişimler 1 ile 105 yıl peryotları arasında hakimdirler. Örnek olarak yerin merkezinde olduğu düşünülen ve yerin manyetik alanına en iyi uyumu verecek konumdaki dipolün alanı ile gerçekte ölçülen alanın farkı haritalandığında kıtasal ölçekte kapanan + veya - anomaliler gözlenir. Dipol olmayan alan (nondipole field) bu tür haritalar yıldan yıla tekrarlanarak çizildiğinde anomali merkezlerinin yılda 0.4o meridyen batıya doğru kaydığı görülmüştür Murat UTKUCU 16
17 1945 yılı için hazırlanmış dipol olmayan yer manyetik alanı. Oklar yatay manyetik alan bileşeninin yön ve büyüklüğünü göstermektedir. Konturlar dipol olmayan manyetik alanın düşey bileşenin dağılımını göstermektedir. Kalın siyah çizgiler 0 düşey bileşen konturlarını, siyah çizgiler pozitif düşey bileşen konturlarını (yere doğru) ve gri çizgiler negatif düşey bileşen konturlarını temsil etmektedir. Kontur aralığı 0.02 Oe dir Murat UTKUCU 17
18 Londra da MS 1600 yılının hemen öncesinde başlayan ölçümlerle manyetik alanın yön değişimleri görülebilir. Görüldüğü gibi eğim açısında 66 derece ile 75 derece aralığında ve sapma açısında ise -25 derece ile 10 derece arasında önemli bir değişim söz konusudur. İngiltere Greenwich de jeomanyetik alanın eğim (inclination) ve sapma (declination) açısının MS1600 yılı sonrasındaki değişimi Murat UTKUCU 18
19 2000 yılı için deklinasyon açısının dünya üzerinde dağılımı. Magnetik deklinasyon yerden yere göre ve zaman ile değişmektedir. Örnek olarak Maine de - 20, Florida da 0 ve Texas da 10 derecedir. Dolayısıyla ABD nin doğu kıyısını takip ederk Texas a gidecek bir gemi için bu yolculuk sırasında deklinasyon açısı 30 derece değişecektir. Yani yolculuğun başında ayarlanan bir pusulaya yolculuk boyunca herhangi bir değişiklik yapılmazsa yolculuğun sonunda 30 derece hataya sahip olacaktır Murat UTKUCU 19
20 Manyetik deklinasyon açısının yılları arasında hesaplanan değişimleri Murat UTKUCU 20
21 JFM GİRİŞ Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü Murat UTKUCU 21
22 DEPREM LER (SİSMOLOJİ) Deprem Yerkabuğundaki önemli düreksizlikler olan faylar (Şekil 6.1) boyunca biriken elastik deformasyon enerjisinin fayın sürtünen yüzeyini oluşturan kayaçların dayanım sınırını aşması ile faylar üzerinde kırılma meydana gelir. Birikmiş bu elastik deformasyon enerjisinin boşalarak kabuk içinde elastik (veya sismik) dalgalar halinde yayılması ve yer sarsıntısı oluşturması olayına deprem adı verilir Murat UTKUCU 22
23 Depremler Sismoloji (Deprem Bilim) adı verilen bilim dalının konusunu oluştururlar. Yer içinde bir deprem sonucu yayılan elastik dalgalar Yerküre nin iç yapısı hakkında bize bilgi vermek gibi bir yarar sağlamalarının yanında oluşturdukları yer sarsıntısı ile özellikle depremi oluşturan fay yakınında can ve mal kayıplarına yol açabilir. Depremlerin yeryüzünde dağılımı rastgele olmayıp belli kuşaklarda toplanmıştır ve levha tektoniği ile doğrudan ilişkilidir Murat UTKUCU 23
24 Bir depremi tanımlayan parametreler İster deprem, ister patlama olsun bir depremi tanımlayan parametreler şunlardır: Dış merkez(epicenter): Deprem kırılmasının yer altında başladığı noktaya odak (hypocenter) adı verilir. Odağın yeryüzüne olan izdüşümü de dış merkez adını alır ve enlem ve boylam ile tanımlanır. Odak derinliği(hypocenter depth): Yeryüzeyinden deprem odağına olan derinliktir. Odak derinliği km cinsinden belirtilir Murat UTKUCU 24
25 Depremin veya patlamanın oluş zamanı (origin time): Uluslararası saate göre (Greenwich ana zamanı) depremin oluş zamanıdır. Deprem veya patlamanın büyüklüğü (magnitud): Depremin açığa çıkardığı enerji ile doğru orantılı olan sismik dalga genliklerinden belli kural ve bağıntılara göre hesaplanan deprem büyüklüğünün ölçüsüdür. Depremleri kayıt edilmesi: Sismograflar Bir deprem sonucu oluşan yer hareketini sürekli olarak kayıt eden düzeneğe sismograf adı verilir. Sismografın yaptığı sürekli kayıda da sismogram adı verilir. Bir simograf 3 ana kısımdan oluşur; Murat UTKUCU 25
26 Sismometre: Yerde oluşan harekete tepki gösteren ve esası bir sarkaç olan cihazdır. Normal olarak bir sismometre yerdeki hareketin herhangi bir bileşenini ölçer. Bu nedenle yerdeki hareketin tam olarak tanımlanabilmesi için hereketin KG, DB ve düşey bileşenlerinin ölçülmesi gerekir. Sismometre yer hareketinin ivme, hız veya yer değiştirmesini ölçebilir. Sinyal koşullandırma birimi: Sismometrenin çıkışına uygulanan ve sinyali büyülterek ve süzgeçleyerek temiz hale getiren cihazdır. Kayıt sistemi: Sinyal koşullandırma biriminin çıkışına uygulanır. Kayıt analog olarak bir kağıda, bir filme ya da günümüzde olduğu gibi sayısal olarak sabit bilgisayar diskine veya diskete yapılabilir. Kayıt sisteminin önemli bir parçası zaman birimidir. Güvenilir zama ölçmeleri için kayıt üzerine güvenilir doğrulukta işaretlenmiş zaman işaretlerine ihtiyaç vardır Murat UTKUCU 26
27 Deprem dalgaları Deprem dalgalarının başlıca iki türü vardır. Cisim dalgaları Yerküre nin iç kısmında yayılabilen dalgalardır. İki türü vardır; P dalgaları(boyuna dalgalar): Bir deprem sonrasında sismograf istasyonunda ilk kayıt edilen dalgalardır. Tanecik hareketi dalganın yayılma doğrultusundadır. P dalgası tarafından etkilenen bir tanecik denge durumunu yitirerek dalganın yayılma doğrultusunda ileri geri titreşim yapar Murat UTKUCU 27
28 S dalgaları (enine dalgalar): Bir deprem sonrasında sismograf istasyonunda ikinci olarak kayıt edilirler. Tanecik hareketi dalganın yayılma doğrultusuna dik olan bir düzlem içerisindedir. Yatay (SH) ve düşey (SV) bileşenleri vardır Murat UTKUCU 28
29 Yüzey dalgaları Yer in serbest veya yüzeye yaykın tabakaları boyunca yayılan dalgalardır. Dispersiyon gösterirler. Dispersiyon, dalga hızının dalga boyuna veya dalga peryoduna bağlı olması). Başlıca türleri; Love (L) dalgaları: Yer in serbest yüzeyi boyunca yayılırlar. Tanecik hareketi SH dalgalarında olduğu gibidir Düşey ve yayılma doğrultusunda yatay bileşeni yoktur. Hızları S dalgalarından küçük Rayleigh dalgalarından büyüktür. Sadece yatay bileşen sismograflarda kaydedilirler Murat UTKUCU 29
30 Rayleigh (R) dalgaları: Tanecik hareketi büyük ekseni düşey olan bir elips çizer. Elipsin küçük ekseninin büyük eksene oranı 1/3 dür. Elips düzlemi yayılma doğrultusundaki düşey bir düzlem üzerinde bulunur. Genlikleri derinlikle üstel olarak azalır. Hareketin hem düşey ve hem de yayılma doğrultusunda yatay bileşeni vardır. Stoneley dalgaları: Yer içindeki bir süreksizlik yüzeyi boyunca yayılan Rayleigh dalgalarıdır. Kanal dalgaları: Yer içindeki bir düşük hız tabakası boyunca yayılan yüzey dalgalarıdır. Sismogramlarda hakim olan yüzey dalgaları Love ve Rayleigh dalgalarıdır. Dalgaların istasyona varış sırası: P, S, L, R Murat UTKUCU 30
31 Nemrut volkanı yakınında meydana gelmiş depreminin (mb=4.8) Malazgirt teki yakın alan ivme kaydı (Kuzey-Güney bileşenidir). Kayıttaki P ve S dalgası hakimiyetine dikkat ediniz Düzce depreminin (MW=7.1) =73.77o dış merkez uzaklığındaki SUR sismograf istasyonundaki Kuzey-Güney bileşeni hız kaydı. Kayıtta yüzey dalgalarının hakimiyetine dikkat ediniz Murat UTKUCU 31
32 Depremlerin dış merkezlerinin ve odaklarının yerinin bulunması En basit dış merkez belirleme yöntemi çeşitli istasyonlarda gözlenen P dalgası ve S dalgası varışları arasındaki zaman farklarını bularak karşılık gelen uzaklıkların saptanmasıdır. P ve S dalga fazları sismogramlar üzerinde kesin olarak saptanmışsa dış merkezler oldukça duyarlı saptanabilir. Saptanan uzaklıklar kadar yarı çaplara sahip ve merkezleri uzaklıkların ölçüldüğü sismograf istasyonları olan ve bir harita veya küre üzerine ölçekli olarak çizilecek dairelerin kesişim noktası depremin dış merkezini verecektir. Belirlenen bu noktaya harita üzerinde karşılık gelen enlem ve boylam dış merkezin enlem ve boylamını verecektir. Dış merkezlerin belirlemede aşağıdaki formüllerden yararlanılır: Murat UTKUCU 32
33 tp to= 1.73(tS tp) Di=( tp to) VP t P = P dalgası varış zamanı t o = Orijin zamanı t S = S dalgası varış zamanı D i =Odak-istasyon uzaklığıdır. Odak derinliği; h 2 = D i2 - Δ i 2 Δ i = Dış merkez-istasyon uzaklığıdır P ve S dalgası varışlarının ve en büyük dalga genliğinin belirlenmesi Dış merkez ve odak belirlemesinde kullanılan geometri. Şekil de verilen geometriden odak derinliği; h2= Di2 - Δi2 formülü ile bulunur. Burada; Δi = Dış merkez-istasyon uzaklığıdır Murat UTKUCU 33
34 Murat UTKUCU 34
35 Depemlerde büyüklük, şiddet ve enerji Büyüklük (magnitüd) Magnitüd bir depremi (veya patlamayı) büyüklüğünü belirleyen bir ölçü olup farklı istasyonlarda farklı kayıtlar veya dalga gruplarından elde edilen değerlerin bir hata limiti içinde birbirinin aynı olması gerekir. Magnitüdün önemi depremleri boşalan enerji miktarlarına göre sınıflandırma olanağı sağlamasıdı. Genel olarak tüm magnitüd ölçekleri bağıntısı ile verilir. Burada: M= log (A/T)+f(, h) + Cs+ Cr A magnitüd ölçeğinin temel alındığı dalga fazının mikron cinsinden genliğini, T ölçümün yapıldığı dalganın peryodunu, f dış merkez uzaklığı ve odak derinliğinin etkisini içeren bir düzeltme, Cs istasyonun yeri (yerel zemin koşullarından kaynaklanan büyültme) için uygulanan bir düzeltme ve Cr kaynak bölgesi için uygulanan bir düzeltmedir Murat UTKUCU 35
36 Logaritmik ölçek kullanılmasının nedeni sismik dalga genliklerinin büyük ölçekte değişmesinden ileri gelmektedir. Örnek olarak magnitüdde bir birimlik artma yer hareketinin genliğinde 10 katlık bir artışa karşılık gelmektedir. Genel olarak 4 çeşit magnitüd ölçeği günümüzde kullanılmaktadır. Bunlar: 1. Yerel (local) magnitüd (ML) 2. Cisim dalgası (body wave) magnitüdü (mb) 3. Yüzey dalgası (surface wave) magnitüdü (Ms) ve 4. Moment magnitüdü (Mw) dır. Magnitüd ölçeklerinin doğası gereği aynı deprem farklı magnitüd türleri için farklı değerlere sahip olabilir Murat UTKUCU 36
37 Murat UTKUCU 37
38 Şiddet Şiddet bir kaynak parametresi olmamasına rağmen depremlerin bir kaynak parametresi olan büyüklük (magnitüdle) doğrudan ilişkilidir. Depremlerde büyüklük ile şiddet farklı kavramlardır. Yukarıda da değinildiği gibi büyüklük aletsel kayıtlardan saptanan bir ölçüdür. Buna karşılık şiddet depremin çevredeki etkilerinin (makrosismik etkilerinin) bir ölçüsüdür. Her depremin belli bir büyüklüğü vardır. Buna karşılık şiddet gözlem noktasına veya gözlem yapan kişiye göre değişir. Şiddet dış merkez yakınında en büyük değere sahiptir ve dış merkezden uzaklaştıkça azalır. Bu azalma her yönde aynı değildir. Bu yüzden eşşiddet eğrileri düzgün bir görünüme sahip değildir Murat UTKUCU 38
39 Genel olarak ilk kullanılan şiddet ölçeği 10 derecelik Rossi-Forel şiddet ölçeğidir. Daha sonraları daha gelişmiş 12 derecelik Mercalli kullanılmaya başlanmıştır. Bu ölçek daha sonra ABD yapı özelliklerine göre geliştirilerek Modified Mercalli Intensity (MMI) şiddet ölçeği geliştirilmiştir. Örnek olarak, bir deprem bir yerde herkesçe hissedilmiş, insanlar dışarı çıkmış, ağır mobilyalar kımıldamış, bir kaç sıva dökülme ve baca hasarı yaşanmışsa hasar hafif olarak nitelendirilir ve MMI ölçeğine göre şiddet derecesi VI dır. Toptan bir yıkım ve hasar varsa, deprem dalgaları denizde olduğu gibi yerde görülüyorsa, cisimler havaya fırlıyor ve görüş çizgisi ve seviyesi değişiyorsa MMI ölçeğine göre şiddet derecesi XII dir. Bir depreme ait şiddet değerlerinin ve eşşiddet eğrilerinin saptanması için ya deprem bölgelerine özel ekipler gönderilir veya deprem bölgesindeki halka özel anket formları gönderilir Murat UTKUCU 39 Kump et al (2000)
40 Depremlerde enerji Magnitüdün en büyük önemi depremleri boşalan enerji miktarlarına göre sınıflandırılmasına olanak sağlamasıdır. Depremlerde boşalan enerji ile mb ve MS arasında aşağıdaki bağıntılar vardır. Log E = mb Log E = Ms Depremlerden açığa çıkan enerji oldukça büyüktür. Örneğin MS=6.8 büyüklüğündeki bir depremden açığa çıkan enerji 10^22 erg dir. Enerji ile yüzey dalgası arasında verilen yukarıdaki bağıntı depremlerin devasa boyut aralıkları hakkında fikir vermektedir. Örnek olarak MS=7.0 büyüklüğündeki bir depremden açığa çıkan enerji MS=6.0 büyüklüğündeki bir depremden açığa çıkandan 32 kat daha fazladır. Depremlerin magnitüdleri ile enerji boşalımları ve moment serbestlenmeleri arasındaki ilişki hakkında Şekil 6.16 da bir karşılaştırma yapılmıştır Murat UTKUCU 40
41 Murat UTKUCU 41
42 Deprem istatistiği: Depremlerde magnitüd-frekans ilişkisi Depremlerin sayısı ile magnitüdleri arasındaki ilişkiyi belirleyen Gutenberg-Richter bağıntısı bağıntı deprem istatistiğinin temel bağıntısıdır. Bu nedenle depremsellik çalışmalarında önemli bir yer tutar. Bu bağıntı: Log N(M)=a-bM şeklindedir ve depremlerin oluş sayısının deprem magnitüdü arttıkça hızlı bir şekilde azaldığını ifade eder (Şekil 6.19). Burada: N belli bir magnitüdden büyük deprem sayısı, M magnitüd ve a ve b se sabitlerdir. a sabiti deprem faaliyetinin düzeyi ile ilişkilidir ve incelenen bölgenin genişliğine ve gözlem düzeyine bağlıdır. b sabiti kabuktaki gerilme ile ters orantılı olup deprem oluşumun fiziği ile ilişkilidir Murat UTKUCU 42
43 yılları arasında USGS NEIC katalogunda kayıtlı tüm MS 5.0 depremler için magnitüd frekans ilişkisi. b değeri yaklaşık 1 dir (Stein and Wysession, Murat UTKUCU 43
2.2. Deprem Dr. Murat UTKUCU, SAÜ-Jeofizik 1
2.2. Deprem Yerkabuğundaki önemli süreksizlikler olan faylar boyunca biriken elastik deformasyon enerjisinin fayın sürtünen yüzeyini oluşturan kayaçların dayanım sınırını aşması ile faylar üzerinde kırılma
DetaylıYer Manyetik Alanının Kökeni. 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan 3.Kabuksal manyetik alan (anomaliler)
Manyetik Yöntemi Yer Manyetik Alanının Kökeni 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan 3.Kabuksal manyetik alan (anomaliler) 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan
DetaylıDEPREM BİLİMİNE GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Berna TUNÇ
DEPREM BİLİMİNE GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Berna TUNÇ DEPREM PARAMETRELERİ VE HESAPLAMA YÖNTEMLERİ DEPREM PARAMETRELERİ Bir deprem meydana geldiğinde, bu depremin anlaşılması için tanımlanan kavramlar olarak
DetaylıELASTİK DALGA YAYINIMI
ELASTİK DALGA YAYINIMI (016-10. Ders) Prof.Dr. Eşref YALÇINKAYA Geçtiğimiz ders; Cisim dalgaları (P ve S) Tabakalı ortamda yayılan sismik dalgalar Snell kanunu Bu derste; Yüzey dalgaları (Rayleigh ve Love)
DetaylıDEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?
İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 10.03.2015 DEPREMLER - 2 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar
DetaylıSİSMOTEKTONİK (JFM ***)
SİSMOTEKTONİK (JFM ***) Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü 22.02.2016 Murat UTKUCU 1 Dersin Amacı ve öğrenim çıktıları Öğrenciye deprem-tektonik ilişkisinin ve deprem
DetaylıSİSMİK DALGALAR. Doç.Dr. Eşref YALÇINKAYA (4. Ders) Sismogramlar üzerinde gözlenebilen dalgalar sismik dalgalar olarak adlandırılır.
SİSMİK DALGALAR Doç.Dr. Eşref YALÇINKAYA (4. Ders) Sismik dalgalar Sismogramlar üzerinde gözlenebilen dalgalar sismik dalgalar olarak adlandırılır. Sismik dalgalar bir kaynaktan ortaya çıkarlar ve; hem
DetaylıDepremler. 1989, Loma Prieta depremi, Mw = 7.2
Depremler 1989, Loma Prieta depremi, Mw = 7.2 Depremler Deprem, ani enerji boşalımının neden olduğu yer sarsıntısıdır. Tektonik kuvvetler kayaçlar üzerinde stres üretmekte ve bu kayaçların sonunda elastik
DetaylıİNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı
İNM 424112 Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI Yapıların Depreme
DetaylıHarita Projeksiyonları ve Koordinat Sistemleri. Doç. Dr. Senem KOZAMAN
Harita Projeksiyonları ve Koordinat Sistemleri Doç. Dr. Senem KOZAMAN Yeryüzü şekilleri ve ayrıntılarının düz bir yüzey üzerinde, belli bir ölçek ve semboller kullanarak, bir referans sisteme göre ifade
DetaylıDeprem Mühendisliğine Giriş. Onur ONAT
Deprem Mühendisliğine Giriş Onur ONAT İşlenecek Konular Deprem ve depremin tanımı Deprem dalgaları Depremin tanımlanması; zaman, yer büyüklük ve şiddet Dünya ve Türkiye nin sismisitesi Deprem açısından
DetaylıSİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK DALGA NEDİR? Bir deprem veya patlama sonucunda meydana gelen enerjinin yerkabuğu içerisinde farklı nitelik ve hızlarda yayılmasını ifade eder. Çok yüksek
DetaylıDEPREMLERİN KAYIT EDİLMESİ - SİSMOGRAFLAR -
DEPREMLERİN KAYIT EDİLMESİ - SİSMOGRAFLAR - Doç.Dr. Eşref YALÇINKAYA (. Ders) Bu derste ; Sismograf ve bileşenleri Algılayıcı Sinyal koşullandırma birimi Kayıt sistemi Sismometrenin diferansiyel denklemi
DetaylıDEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI
DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI Depremle İlgili Temel Kavramlar 2 2. Hafta Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Kaynak: Sakarya Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü / Depreme Dayanıklı Betonarme Yapı Tasarımı
DetaylıEKVATORAL KOORDİNAT SİSTEMİ
EKVATORAL KOORDİNAT SİSTEMİ Dünya nın yüzeyi üzerindeki bir noktayı belirlemek için enlem ve boylam sistemini kullanıyoruz. Gök küresi üzerinde de Dünya nın kutuplarına ve ekvatoruna dayandırılan ekvatoral
Detaylı2-MANYETIK ALANLAR İÇİN GAUSS YASASI
2-MANYETIK ALANLAR İÇİN GAUSS YASASI Elektrik yükleri yani pozitif ve negatif yükler birbirlerinden ayrı ve izole halde düşünülebilirler. Bu durum, Kuzey ve güney manyetik kutuplar için de söz konusu olabilir
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 02 1. KONU: KOORDİNAT SİSTEMLERİ 2. İÇERİK Küresel Koordinat Sistemleri Coğrafi Koordinat
DetaylıDeprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir
DEPREM VE ANTALYA NIN DEPREMSELLİĞİ 1. BÖLÜM DEPREM Deprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir 1.1. DEPREMİN TANIMI Yerkabuğu
DetaylıARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi
Koordinat sistemleri Coğrafik objelerin haritaya aktarılması, objelerin detaylarına ait koordinatların düzleme aktarılması ile oluşur. Koordinat sistemleri kendi içlerinde kartezyen koordinat sistemi,
DetaylıBÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)
BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga
DetaylıTOPOĞRAFYA Temel Ödevler / Poligonasyon
TOPOĞRAFYA Temel Ödevler / Poligonasyon Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm
DetaylıYıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü 4. HAFTA KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE HARİTA PROJEKSİYONLARI Coğrafi Koordinat Sistemi Yeryüzü üzerindeki bir noktanın konumunun enlem
DetaylıDEPREMLER - 1 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir? Oluşum Şekillerine Göre Depremler
İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 03.03.2015 DEPREMLER - 1 Dr. Dilek OKUYUCU Deprem Nedir? Yerkabuğu içindeki fay düzlemi adı verilen kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması ve kırılmalar
DetaylıÖN SÖZ... ix BÖLÜM 1: GİRİŞ Kaynaklar...6 BÖLÜM 2: TEMEL KAVRAMLAR... 7
ÖN SÖZ... ix BÖLÜM 1: GİRİŞ... 1 Kaynaklar...6 BÖLÜM 2: TEMEL KAVRAMLAR... 7 2.1 Periyodik Fonksiyonlar...7 2.2 Kinematik, Newton Kanunları...9 2.3 D Alembert Prensibi...13 2.4 Enerji Metodu...14 BÖLÜM
DetaylıTOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER
TOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER Dersin ipuçları Harita bilgisi Ölçek kavramı Topografya haritaları ve kesitleri Jeoloji haritaları ve kesitleri Jeolojik kesitlerin yorumları Harita, yeryüzünün
DetaylıARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi
Koordinat sistemleri Coğrafik objelerin haritaya aktarılması, objelerin detaylarına ait koordinatların düzleme aktarılması ile oluşur. Koordinat sistemleri kendi içlerinde kartezyen koordinat sistemi,
DetaylıQ27.1 Yüklü bir parçacık manyetik alanfda hareket ediyorsa, parçacığa etki eden manyetik kuvvetin yönü?
Q27.1 Yüklü bir parçacık manyetik alanfda hareket ediyorsa, parçacığa etki eden manyetik kuvvetin yönü? A. Manyetik Alan doğrultusunda. B. Manyetik Alan doğrultusuna zıt. C. Manyetik Alan doğrultusuna
DetaylıFiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar.
Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar Manyetik Alan Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Elektrik Yükü Akım Taşıyan Bir İletken Üzerine Etki Manyetik Kuvvet http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/
DetaylıHARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİK HARİTALAR
HARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİK HARİTALAR Harita nedir? Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir orana göre küçültülerek ve belirli işaretler kullanılarak yatay düzlem üzerinde gösterilmesine harita adı verilir.
DetaylıGDM 417 ASTRONOMİ. Gökyüzünde Hareketler
GDM 417 ASTRONOMİ Gökyüzünde Hareketler Günlük Hareket ve Gökyüzü Gökküresi: Dünyamız dışındaki bütün gökcisimlerinin üzerinde yer aldığını, üzerinde hareket ettiklerini varsaydığımız, merkezinde Yer in
DetaylıİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DEPREM MÜHENDİSLİĞİ Prof.Dr. Zekai Celep İnşaat Mühendisliğine Giriş / Deprem Mühendisliği DEPREM MÜHENDİSLİĞİ 1. Deprem 2. Beton 3. Çelik yapı elemanları 4. Çelik yapı sistemleri
DetaylıSİSMİK PROSPEKSİYON DERS-1 (GİRİŞ) DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-1 (GİRİŞ) DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR JEOFİZİK NEDİR? Fiziğin Temel İlkelerinden Yararlanılarak su küre ve atmosferi de içerecek biçimde Dünya, ayrıca ay ve diğer gezegenlerin araştırılması
DetaylıHARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü
HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü HARİTA NEDİR? Harita; yer yüzeyinin bir düzlem üzerine belirli bir oranda küçültülerek bir takım çizgi ve
DetaylıDr. Fatih AY. Tel:
Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Güneş Sabiti (The Solar Constant) ve Atmosfer Dışı Işınımın Değişimi Güneş Açıları Atmosfer Dışında Yatay Düzleme Gelen Güneş Işınımı 2 Bu bölümde
DetaylıJFM 301SİSMOLOJİ DEPREMLERİN ÖLÇEKLENDİRİLMESİ ŞİDDET ÖLÇEĞİ EŞŞİDDET HARİTASI
JFM 301SİSMOLOJİ DEPREMLERİN ÖLÇEKLENDİRİLMESİ Prof. Dr. Gündüz HORASAN ŞİDDET ÖLÇEĞİ Bir depremin şiddeti deyince depremin insanlar, yapılar ve yeryüzünde yapmış olduğu hasarın ölçüsü anlaşılır. Çeşitli
DetaylıTest. Yerküre nin Şekli ve Hareketleri BÖLÜM 4
Yerküre nin Şekli ve Hareketleri 1. Dünya ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden yanlış olan hangisidir? A) Dünya, ekseni etrafındaki bir turluk dönüş hareketini 24 saatte tamamlar. B) Dünya ekseni etrafındaki
DetaylıTİTREŞİM VE DALGALAR BÖLÜM PERİYODİK HAREKET
TİTREŞİM VE DALGALAR Periyodik Hareketler: Belirli aralıklarla tekrarlanan harekete periyodik hareket denir. Sabit bir nokta etrafında periyodik hareket yapan cismin hareketine titreşim hareketi denir.
DetaylıKİTABIN REHBERLİK PLANLAMASI. Bölümler. Bölümlere Ait Konu Kavrama Testleri KONU KAVRAMA TESTİ DOĞA VE İNSAN 1 TEST - 1
Sunum ve Sistematik SUNUM Sayın Eğitimciler, Sevgili Öğrenciler, ilindiği gibi gerek YGS, gerekse LYS de programlar, sistem ve soru formatları sürekli değişmektedir. Öğrenciler her yıl sürpriz olabilecek
Detaylı10.SINIF FİZİK PROJE KONU: DEPREM DALGALARI
10.SINIF FİZİK PROJE KONU: DEPREM DALGALARI Cisim Dalgaları Yer kabuğunun iç kısımlarındaki odak bölgesinden her yöne yayılan dalgalara cisim dalgaları adı verilir. 1. P dalgaları 2. S dalgaları olmak
DetaylıCOĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI
COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini
DetaylıHARİTA PROJEKSİYONLARI
1 HARİTA PROJEKSİYONLARI Haritacılık mesleğinin faaliyetlerinden birisi, yeryüzünün bütününün ya da bir parçasının haritasını yapmaktır. Harita denilen şey ise, basit anlamıyla, kapsadığı alandaki çeşitli
DetaylıFİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 )
FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 ) EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ: 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. 2. Bu eş potansiyel çizgileri
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ DEPREM KAYIT İSTASYONUNUNA AİT SÜREYE BAĞLI BÜYÜKLÜK HESABI
ÖZET: SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DEPREM KAYIT İSTASYONUNUNA AİT SÜREYE BAĞLI BÜYÜKLÜK HESABI E. Yavuz 1, G. Altun 2, G. Horasan 3 1 Araştırma Görevlisi, Jeofizik Müh. Bölümü, Sakarya Üniversitesi Mühendislik
DetaylıT.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI. BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu)
Konu: 21.07.2017, Muğla-Bodrum Açıkları Depremi BASINA VE KAMUOYUNA (Ön Bilgi Formu) Tarih-Saat: 21.07.2017 01:31(TS) Yer: Gökova Körfezi Depremi (Muğla-Bodrum Açıkları) Büyüklük: 6.3 (Mw) Derinlik: 7.80
DetaylıHarita Projeksiyonları
Harita Projeksiyonları Bölüm Prof.Dr. İ. Öztuğ BİLDİRİCİ Amaç ve Kapsam Harita projeksiyonlarının amacı, yeryüzü için tanımlanmış bir referans yüzeyi üzerinde belli bir koordinat sistemine göre tanımlı
DetaylıGRAVİTE ve MANYETİK PROSPEKSİYON
GRAVİTE ve MANYETİK PROSPEKSİYON 31 Kasım 005 Yrd.Doç.Dr.Turgay İŞSEVEN GRAVİTE PROSPEKSİYON : a) Gravite Alanı b) Manyetik Alan Gravite Prospeksiyon da kullanılan temel ilkeler Newton kanunlarıdır. Isaac
DetaylıYeryüzünden kesit 11/6/2014 DEPREM HAREKETİ
İnşaat Mühendisliğine Giriş / Deprem Mühendisliği DEPREM MÜHENDİSLİĞİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DEPREM MÜHENDİSLİĞİ 1. Deprem hareketi 2. Yurdumuzdaki depremler 3. Deprem hasarları 4. Değerlendirme Prof.Dr.
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr. Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 13 JEOFİZİK VE JEOFİZİKTE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ-İNŞAAT
DetaylıİNM Ders 1.2 Türkiye nin Depremselliği
İNM 424112 Ders 1.2 Türkiye nin Depremselliği Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı İletişim Bilgileri İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı E-mail:kilic@yildiz.edu.tr
DetaylıHaritası yapılan bölge (dilim) Orta meridyen λ. Kuzey Kutbu. Güney Kutbu. Transversal silindir (projeksiyon yüzeyi) Yerin dönme ekseni
1205321/1206321 Türkiye de Topografik Harita Yapımı Ölçek Büyük Ölçekli Haritalar 1:1000,1:5000 2005 tarihli BÖHHBYY ne göre değişik kamu kurumlarınca üretilirler. Datum: GRS80 Projeksiyon: Transverse
DetaylıKuzey Kutbu. Yerin dönme ekseni
1205321/1206321 Türkiye de Topoğrafik Harita Yapımı Ölçek Büyük Ölçekli Haritalar 1:1000,1:5000 2005 tarihli BÖHHBYY ne göre değişik kamu kurumlarınca üretilirler. Datum: GRS80 Projeksiyon: Transverse
Detaylı2. TOPOĞRAFİK HARİTALARDAN KESİT ÇIKARTILMASI
JEO152 / MS 2. TOPOĞRFİ HRİTLRN ESİT ÇIRTILMSI Eş yükseklik eğrisi nedir? enizden yükseklikleri eşit noktaların birleştirilmeleriyle oluşan kapalı eğrilere eş yükseklik eğrileri (izohips) adı verilir.
DetaylıA A A A A A A A A A A
S 2 FİZİ TESTİ. Bu testte 0 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fizik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Aşağıdakilerden hangisi momentum birimidir? joule joule A) B) newton saniye weber
DetaylıGEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ KAYNAKLAR 1. Steven L. Kramer, Geotechnical Earthquake Engineering (Çeviri; Doç. Dr. Kamil Kayabalı) 2. Yılmaz, I.
GEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ KAYNAKLAR 1. Steven L. Kramer, Geotechnical Earthquake Engineering (Çeviri; Doç. Dr. Kamil Kayabalı) 2. Yılmaz, I., Mühendislik Jeolojisi: İlkeler ve Temel Kavramlar 3. Tarbuck,
DetaylıBismillahirrahmanirrahim, KIBLE İSTİKAMETİNİN TAYİNİ
Bismillahirrahmanirrahim, KIBLE İSTİKAMETİNİN TAYİNİ Eski çağlardan beri yön tayini için pusulalar kullanılmaktadır. Pusulalar manyetik pusula, yıldız pusula ve cayroskopik pusula olarak üçe ayrılmaktadır.
DetaylıGÜNEY YARIM KÜRESİ İÇİN ŞEKİL
GÜNEY YARIM KÜRESİ İÇİN ŞEKİL Bu şekilde, gözlemcinin zeniti bundan önceki şekillerdeki gibi yerleştirilir. Bu halde gök ufku şekildeki gibi olur. Güney yarım kürede Q güney kutbu ufkun üzerindedir. O
Detaylı:51 Depremi:
B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 06 ŞUBAT- 12 MART 2017 GÜLPINAR-AYVACIK (ÇANAKKALE) DEPREM ETKİNLİĞİ RAPORU 1. 06.02.2017 06:51 Depremi: 06 Şubat
DetaylıMANYETIZMA. Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları
MANYETIZMA Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları MAGNETİZMA Mıknatıs ve Özellikleri Magnetit adı verilen Fe 3 O 4 (demir oksit) bileşiği doğal bir mıknatıstır ve ilk olarak Manisa yakınlarında bulunduğu
DetaylıE-DERGİ ÖABT SOSYAL BİLGİLER VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ İÇİN COĞRAFYA SAYI 2. www.kpsscografyarehberi.com ULUTAŞ
E-DERGİ ÖABT SOSYAL BİLGİLER VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ İÇİN COĞRAFYA SAYI 2 ULUTAŞ DÜNYA'NIN HAREKETLERİ ve SONUÇLARI Dünya'nın iki çeşit hareketi vardır. Dünya bu hareketlerin ikisini de aynı zamanda gerçekleştirir.
DetaylıElipsoid Yüzünde Jeodezik Dik Koordinatlar (Soldner Koordinatları) ve Temel Ödev Hesapları
JEODEZİ8 1 Elipsoid Yüzünde Jeodezik Dik Koordinatlar (Soldner Koordinatları) ve Temel Ödev Hesapları Jeodezik dik koordinatları tanımlamak için önce bir meridyen x ekseni olarak alınır. Bunun üzerinde
Detaylı:51 Depremi:
B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 06-09 ŞUBAT 2017 GÜLPINAR-AYVACIK (ÇANAKKALE) DEPREM ETKİNLİĞİ RAPORU 1. 06.02.2017 06:51 Depremi: 06 Şubat 2017
DetaylıKUVVET, MOMENT ve DENGE
2.1. Kuvvet 2.1.1. Kuvvet ve cisimlere etkileri Kuvvetler vektörel büyüklüklerdir. Kuvvet vektörünün; uygulama noktası, kuvvetin cisme etkidiği nokta; doğrultu ve yönü, kuvvetin doğrultu ve yönü; modülüyse
DetaylıİKLİM ELEMANLARI SICAKLIK
İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,
DetaylıHarita Projeksiyonları
Özellikler Harita Projeksiyonları Bölüm 3: Silindirik Projeksiyonlar İzdüşüm yüzeyi, küreyi saran ya da kesen bir silindir seçilir. Silindirik projeksiyonlar genellikle normal konumda ekvator bölgesinde
DetaylıTOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER
TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren
DetaylıBÖLÜM 2 JEOLOJİK YAPILAR
BÖLÜM 2 JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu
DetaylıBAÜ Müh-Mim Fak. Geoteknik Deprem Mühendisliği Dersi, B. Yağcı Bölüm-5
ZEMİN DAVRANIŞ ANALİZLERİ Geoteknik deprem mühendisliğindeki en önemli problemlerden biri, zemin davranışının değerlendirilmesidir. Zemin davranış analizleri; -Tasarım davranış spektrumlarının geliştirilmesi,
DetaylıJeodezi
1 Jeodezi 5 2 Jeodezik Eğri Elipsoid Üstünde Düşey Kesitler Elipsoid yüzünde P 1 noktasındaki normalle P 2 noktasından geçen düşey düzlem, P 2 deki yüzey normalini içermez ve aynı şekilde P 2 de yüzey
DetaylıDÜNYA NIN ŞEKLİ ve BOYUTLARI
0 DÜNYA NIN ŞEKLİ ve BOYUTLARI Dünya güneşten koptuktan sonra, kendi ekseni etrafında dönerken, meydana gelen kuvvetle; ekvator kısmı şişkince, kutuplardan basık kendine özgü şeklini almıştır. Bu şekle
DetaylıAletsel Sismoloji. Deprem Parametreleri. Elçin GÖK. Aletsel Sismoloji : Sismograf
Aletsel Sismoloji Ve Deprem Parametreleri Elçin GÖK 6.Hafta Aletsel Sismoloji : Sismograf Kayıtçı sistemleri - İvme Kayıtçıları (Strong-Motion, Kuvvetli Y.H.) - Hız Kayıtçıları (Telemetri, Broad-Band,
DetaylıİNM Ders 1.1 Sismisite ve Depremler
İNM 424112 Ders 1.1 Sismisite ve Depremler Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı İletişim Bilgileri İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Oda No:1-067
Detaylı31.10.2014. CEV 361 CBS ve UA. Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri. Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli
CEV 361 CBS ve UA Koordinat ve Projeksiyon Sistemleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Yerin Şekli 1 Yerin Şekli Ekvator çapı: 12756 km Kuzey kutuptan güney kutuba çap: 12714 km
DetaylıİNM 106 İnşaat Mühendisleri için Jeoloji
Hafta_5 İNM 106 İnşaat Mühendisleri için Jeoloji Haritalar ve kesit çıkarımı (Jeoloji-Mühendislik Jeolojisi ve topografik haritalar) Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com
DetaylıElektromanyetik Dalga Teorisi
Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-2 Dalga Denkleminin Çözümü Düzlem Elektromanyetik Dalgalar Enine Elektromanyetik Dalgalar Kayıplı Ortamda Düzlem Dalgalar Düzlem Dalgaların Polarizasyonu Dalga Denkleminin
DetaylıB.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ
B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 06-07 ŞUBAT 2017 GÜLPINAR-AYVACIK (ÇANAKKALE) DEPREM ETKİNLİĞİ BASIN BÜLTENİ 1. 06.02.2017 06:51 Depremi: 06 Şubat
DetaylıEN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ
EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ ÖZET: Y. Bayrak 1, E. Bayrak 2, Ş. Yılmaz 2, T. Türker 2 ve M. Softa 3 1 Doçent Doktor,
DetaylıBölüm 7. Mavi Bilye: YER
Bölüm 7 Mavi Bilye: YER Japon uzay ajansının (JAXA) AY yörüngesinde bulunan aracı KAGUYA dan Yer in doğuşu ilk defa yüksek çözünürlüklü olarak görüntülendi. 14 Kasım 2007 Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük
DetaylıDeprem İstatistiği (Depremsellik ve Parametreleri)
Deprem İstatistiği (Depremsellik ve Parametreleri) Doç.Dr. Eşref YALÇINKAYA (8. Ders) Depremsellik (Sismisite): Depremsellik veya sismisite kelimesi; depremlerin zaman ve uzaydaki dağılımlarını tanımlamak
DetaylıPARALEL VE MERİDYENLER
PARALEL VE MERİDYENLER Nasıl ki şehirdeki bir evi bulabilmek için mahalle, cadde, sokak ve ev numarası gibi unsurlara ihtiyaç varsa Yerküre üzerindeki herhangi bir yeri bulabilmek için de hayalî çizgilere
DetaylıKATI CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
KATI CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ Bu bölümde, düzlemsel kinematik, veya bir rijit cismin düzlemsel hareketinin geometrisi incelenecektir. Bu inceleme, dişli, kam ve makinelerin yaptığı birçok işlemde
DetaylıKüre Küre Üzerinde Hesap. Ders Sorumlusu Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA 2018
Küre Küre Üzerinde Hesap Ders Sorumlusu Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA 2018 Küre ve Küre ile İlgili Tanımlar Küre: «Merkez» adı verilen bir noktaya eşit uzaklıktaki noktaların bir araya getirilmesiyle, ya
DetaylıYAPI ZEMİN ETKİLEŞİMİ. Yrd. Doç. Dr Mehmet Alpaslan KÖROĞLU
YAPI ZEMİN ETKİLEŞİMİ Yrd. Doç. Dr Mehmet Alpaslan KÖROĞLU Serbest Titreşim Dinamik yüklemenin pek çok çeşidi, zeminlerde ve yapılarda titreşimli hareket oluşturabilir. Zeminlerin ve yapıların dinamik
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıBoğaziçi Üniversitesi. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü. Ulusal Deprem İzleme Merkezi
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Ulusal Deprem İzleme Merkezi 10 HAZİRAN 2012 ÖLÜDENİZ AÇIKLARI - FETHİYE (MUĞLA) DEPREMİ 10 Haziran 2012 Türkiye saati ile 15 44
Detaylıİletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler
İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler Buraya dek sınırsız ortamlarda tek başına bulunan antenlerin ışıma alanları incelendi. Anten yakınında bulunan başka bir ışınlayıcı ya da bir yansıtıcı,
DetaylıDepremle Yaşamak (SAU004)
Depremle Yaşamak (SAU004) Doç. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü 16.10.2012 Dr. Murat UTKUCU, SAÜ-Jeofizik 1 2. DEPREMLER ve DEPREM BİLİM (SİSMOLOJİ) 2.1. Deprem Bilim
Detaylı3-1 Koordinat Sistemleri Bir cismin konumunu tanımlamak için bir yönteme gereksinim duyarız. Bu konum tanımlaması koordinat kullanımı ile sağlanır.
Bölüm 3 VEKTÖRLER Bölüm 3: Vektörler Konu İçeriği Sunuş 3-1 Koordinat Sistemleri 3-2 Vektör ve Skaler nicelikler 3-3 Vektörlerin Bazı Özellikleri 3-4 Bir Vektörün Bileşenleri ve Birim Vektörler Sunuş Fizikte
DetaylıDeprem Tehlike Yönetimi (INM 476)
Deprem Tehlike Yönetimi (INM 476) Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü 20.3.2016 Murat UTKUCU 1 Deprem tehlikesi Birincil deprem tehlikeleri: 1. Yer sarsıntısı veya
DetaylıPusula nedir? 1. Pusula Nedir?
1. Pusula Nedir? Pusula, yön gösteren, kerteriz alıp mevki lmaya yardım eden mıknatıslı ya cayro ile çalışan seyir aletidir. Gemi yolculuklarında, uçuşlarda, madenlerde, siste yürürken, gece olduğunda,
Detaylı5.11.2015 JFM 301 SİSMOLOJİ. 1. Oluş Zamanı 2. Episantr Koordinatları 3. Odak Derinliği 4. Magnitüd
JFM 301 SİSMOLOJİ 1. Oluş Zamanı 2. Eisantr Koordinatları 3. Odak Derinliği 4. Magnitüd Prof. Dr. GÜNDÜZ HORASAN 1. OLUŞ ZAMANI: t o Gün ay, ve yıl yazıldıktan sonra oluş zamanı saat, dakika ve saniye
DetaylıNavigasyon; bulunduğumuz konum, gideceğimiz hedef, hedefin uzaklığı gibi bilgileri göz önünde bulundurarak tekneyi ve ekibi güvenli bir şekilde
Ozan Özkiper Navigasyon; bulunduğumuz konum, gideceğimiz hedef, hedefin uzaklığı gibi bilgileri göz önünde bulundurarak tekneyi ve ekibi güvenli bir şekilde hedefe götürmektir. Güneş (Güneş pusulası ve
DetaylıM O Q R L. ADI: SOYADI: No: Sınıfı: Tarih.../.../... ALDIĞI NOT:...
ADI: OYADI: o: ınıfı: Tarih.../.../... ADIĞI OT:... 1. ıknatıslarla ilgili olarak; I. Bir mıknatısın çekme özelliğinin fazla olduğu uç kısımlarına mıknatısın kutuları denir. II. Tek kutuplu bir mıknatıs
DetaylıDEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR
DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR 1- Dünyadaki 3 büyük deprem kuşağı bulunmaktadır. Bunlar nelerdir. 2- Deprem odağı, deprem fay kırılması, enerji dalgaları, taban kayası, yerel zemin ve merkez üssünü
DetaylıHAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ
HAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ Sabit kabul edilen bir noktaya göre bir cismin konumundaki değişikliğe hareket denir. Bu sabit noktaya referans noktası denir. Fizikte hareket üçe ayrılır Ötelenme Hareketi:
DetaylıManyetik Alanlar. Benzer bir durum hareketli yükler içinde geçerli olup bu yüklerin etrafını elektrik alana ek olarak bir manyetik alan sarmaktadır.
Manyetik Alanlar Manyetik Alanlar Duran ya da hareket eden yüklü parçacığın etrafını bir elektrik alanın sardığı biliyoruz. Hatta elektrik alan konusunda şu sonuç oraya konulmuştur. Durgun bir deneme yükü
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
DetaylıJFM 301 SİSMOLOJİ ELASTİSİTE TEORİSİ Elastisite teorisi yer içinde dalga yayılımını incelerken çok yararlı olmuştur.
JFM 301 SİSMOLOJİ ELASTİSİTE TEORİSİ Elastisite teorisi yer içinde dalga yayılımını incelerken çok yararlı olmuştur. Prof. Dr. Gündüz Horasan Deprem dalgalarını incelerken, yeryuvarının esnek, homojen
DetaylıB.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 21 TEMMUZ 2017 GÖKOVA KÖRFEZİ- AKDENİZ DEPREMİ
B.Ü. KANDİLLİ RASATHANESİ ve DAE. BÖLGESEL DEPREM-TSUNAMİ İZLEME ve DEĞERLENDİRME MERKEZİ 21 TEMMUZ 2017 GÖKOVA KÖRFEZİ- AKDENİZ DEPREMİ 21 Temmuz 2017 tarihinde Gökova Körfezi- Akdeniz de yerel saat ile
DetaylıHavacılık Meteorolojisi Ders Notları. 9. Rüzgar
Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 9. Rüzgar Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr
Detaylı