ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE
|
|
- Berkant Engin
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:9-Sayı/No: 2 : (2008) ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE FERRİT İŞLEMİYLE SEPİLEME ATIKSUYUNDAN KROM GİDERİMİ Mehmet ERDEM 1, Ülkü BULUT 1 ÖZ Bu çalışmada, yüksek krom derişimine sahip deri sepileme atık sularındaki Cr(III) iyonlarının ferrit süreciyle giderilmesi üzerine Fe 2+ /Cr 3+ mol oranı, başlangıç krom derişimi ve sıcaklığın etkisi incelenmiştir. Ortamdaki kromun ferritleştirilerek giderilmesinin önemli oranda Fe 2+ /Cr 3+ mol oranı ve başlangıç krom derişime bağlı olduğu tespit edilmiştir. Krom derişimi artışına bağlı olarak, ortamdaki kromu ferritleştirerek gidermek için gerekli olan stokiyometrik Fe 2+ miktarının azaldığı, ancak 1500 mg/l nin üzerinde krom derişimine sahip çözeltilerde kromun ferritleştirilemediği belirlenmiştir. 500, 1000 ve 1500 mg/l derişimindeki Cr(III) iyonlarını ferrit yapısında etkin bir şekilde gidermek için ph 9, sıcaklık 50 C ve her bir derişim için Fe 2+ /Cr 3+ mol oranının sırasıyla 8, 6 ve 5 olması gerektiği tespit edilmiştir. Feritleştirme işlemiyle, optimize edilen şartlar altında arıtılan sepileme atıksuyunun krom içeriğinin tayin sınırları altına düştüğü ve uzaklaştırılan kromun kromit (Cr 2 O 3.FeO) kristal yapısında olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Krom giderme, Ferritleştirme, Atıksu arıtımı, Sepileme atıksuyu. CHROMIUM REMOVAL FROM TANNING WASTEWATER BY FERRITE PROCESS ABSTRACT In this study, effects of mole ratio of Fe 2+ /Cr 3+, initial chromium concentration and temperature on the Cr(III) removal from tanning wastewaters by ferrite process were investigated. It has been determined that the removal of the chromium by ferritization strongly depends on mole ratio of Fe 2+ /Cr 3+ and initial chromium concentration. Stoichiometric amount of Fe 2+ required to remove the chromium in the form of ferrite depending on initial chromium concentration was decreased. However, it has been observed that the ferritization of the chromium in the wastewaters having the concentrations higher than 1500 mg/l could not be achieved. Optimum mole ratio of Fe 2+ /Cr 3+ for effective chromium removal in the form of ferrite from wastewaters containing 500, 1000 and 1500 mg-cr(iii)/l at ph 9 and 50 C were determined to be 8, 6 and 5, respectively. Also, it has been determined that the chromium content of the tanning wastewater treated by ferrite process under the conditions optimized was below the detection limits and chromium removed was in the form of chromite (Cr 2 FeO 4 ). Keywords: Chromium removal, Ferritization, Wastewater treatment, Tanning wastewater. 1, F.Ü. Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, 23279, Elazığ. Geliş: 19 Kasım 2007; Düzeltme: 19 Mart 2008; Kabul: 25 Eylül 2008
2 GİRİŞ Sepileme işlemi deri teknolojisinde uygulanan ana süreçlerden biridir. Sepileme işlemiyle deriye ısı, nem, ter ve mikrobiyal bozunma gibi çevresel şartlara karşı dayanıklılık kazandırılır. İşlemde derinin ana kısmını oluşturan kollojen tabakası mineral ve bitki esaslı sepileme araçlarından uygun olanı kullanılarak kararlı bir hale getirilir. Uygulamadaki kolaylıkları ve sepileme etkilerinin üstünlüğü nedeniyle kromla sepileme halihazırda en yaygın kullanılan yöntemdir. Deri endüstrisinin yaklaşık % 90 ı tarafından kullanıldığı ifade edilmektedir (Aravindhan vd., 2004). Krom bileşikleriyle derinin sepilenmesi işleminde sepileme aracı olarak genellikle bazik krom sülfat çözeltisi kullanılır. Uygun hazırlık işlemlerini geçirmiş olan deriler, kullanılan krom tuzunun bazlığına bağlı olarak ph sı yaklaşık 2,8-3,5 arasında ve krom derişimi sepilenecek deriye göre % 1,9 Cr 2 O 3 olan sepileme çözeltisine daldırılır (Ludvik, 2000). Uygun bekletme süresi sonunda banyodan çıkarılan deriler yıkanarak ürün deri haline getirilmek üzere bitirme işlemlerine tabi tutulur. Sepileme işleminde kullanılan kromun % i sepileme tepkimesine katılırken, geriye kalan ve oldukça önemli olan % lık kısmı katı kalıntılar ve atık sepileme çözeltisiyle dışarı atılır (Fabiani vd., 1996). Bu nedenle, sepileme işlemi sonunda oluşan atıksular, mg/l arasında değişen derişimlerde krom içerir (Suresh vd., 2001). Zararlı toksik özellikleri nedeniyle krom içerikli bu suların arıtılmadan alıcı ortamlara verilmesi yasaklanmış ve arıtım zorunluluğu getirilmiştir. Atıksulardan kromu gidermek için en etkin ve en ekonomik yöntem kimyasal çöktürme yöntemidir. Ancak, yöntem arıtılmış sudaki metal derişimini istenilen seviyeye düşürememe ve süzme zorluğu olan büyük hacimli hidroksit çamurları oluşturarak ikincil bir kirletici problemi oluşturma gibi dezavantajlara sahiptir. Amorf yapılı bu ikincil kirleticiler, çevresel şartlara bağlı olarak metal iyonlarını yeniden alıcı ortamlara verebilir. Örneğin, asidik yağışlarla karşılaşması veya bitki artıklarının bozunması ile meydana gelebilecek çoğu organik asitler olan kompleksleştiricilerle temas etmesi halinde, ya da mikroorganizma faaliyetlerinden etkilendiğinde yeniden çözünmeleri mümkündür. Topraklardan ve bazı katı artıklardan metal çözünürlüğünün araştırıldığı çalışmalarda da bu durumun olabileceği görülmektedir. Örneğin; kireçle kararlı bir hale getirilmiş çamurlardan, su ile özütlemeyle mevcut bakırın % sinin, nikelin % inin ve kadmiyum, çinko, kurşun Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2) ve cıva gibi diğer bazı metallerin değişik oranlarda çözündüğü (Mcbride, 1998), organik maddeleri ve ağır metal iyonlarını birlikte içeren topraklardaki metal iyonlarının farklı ph lardaki suyla temas etmesi halinde ve ağır metal ihtiva eden toprak üzerinden organik madde içerikli suların geçmesiyle de metal iyonlarının çözündüğü belirtilmektedir (Atteia, 1994; Linn ve Elliott, 1988). Ayrıca, kanalizasyon sularının arıtımı ile meydana gelen çamurların ihtiva etmiş olduğu metal bileşiklerinin de aneorobik şartlar altında, ortamdaki organik maddelerin ve sülfürün etkisiyle çözündükleri (Angelidis ve Gibbs, 1989; Francis ve Dodge, 1989), bu çamurların ayrıca thiobacillus ferrooksidan, thiobacillus thioparus ve thiobacillus thioksidan gibi bakteriler tarafından da etkilendiği ve çözünür hale geldiği belirtilmektedir (Sreekrishnan ve Tyagi, 1996). Bu konuyla ilgili olarak daha önce yapmış olduğumuz bir araştırmada, Cr(VI) indirgeme-çöktürme atıklarının farklı ph lardaki mineral asit ve doğada bulunması muhtemel olan düşük molekül ağırlıklı organik asit çözeltileriyle temas etmeleri sonucunda da kromun USEPA tarafından verilen sınır derişim değerlerinin üzerinde çözündüğü belirlenmiştir (Erdem ve Tümen, 2004). Tüm bu sonuçlar, daha kolay süzülebilen, daha kararlı bir ürün oluşturan ve mümkünse ikincil bir kirletici oluşturmayan çevre dostu alternatif bir arıtım yöntemini zorunlu hale getirmiştir. Amorf yapılı bileşiklerin kristal yapılı olanlara göre daha yüksek çözünürlük özelliğine sahip olması (Paige vd., 1996; Schindler, 1967; Stumm ve Morgan, 1981), bu bileşiklerin kristal şekle getirilerek daha kararlı hale getirilebileceğini akla getirmiştir. Bunu sağlamanın bir yolu, ağır metal iyonlarını sulu ortama dışarıdan ilave edilen Fe(II) iyonlarıyla birlikte çöktürüp, uygun şartlarda çifte oksit bileşiklerine dönüştürmektir. İşlem sonunda oluşan çifte oksit yapılı bileşikler, manyetik özellikleri nedeniyle manyetik ayırmayla karışımdan kolaylıkla ayrılabildiği gibi, bu bileşiklerin çevresel açıdan daha kararlı oldukları da ifade edilmektedir (Kirk-Othmer, 1992). Ferrit işlemi olarak adlandırılan bu yöntemle, son zamanlarda sulu ortamlardan metal giderme ve geri kazanma amacıyla değişik çalışmalar yapılmıştır. Ferrit işleminde metal iyonları ilk aşamada, dışarıdan ilave edilen Fe(II) iyonlarıyla birlikte Eşitlik 1 de verilen tepkimeye göre uygun bir ph ta çöktürülür. Sonra, oluşan metal hidroksit karışımı, 50 C ve üzerindeki bir sıcaklıkta siyah renkli, manyetik özelliklere sahip ve kristal yapıda metal ferrit bileşiği oluşuncaya kadar yükseltgenir (Eşitlik 2) (Kirk-Othmer, 1992; Okuda vd., 1975; Mandaokar vd., 1994).
3 Anadolu University Journal of Science and Technology, 9 (2) 273 Eşitlik 1 ve 2 de, 2+ değerlikli metal iyonları için verilen ferrit oluşum mekanizması, Barrado vd. (1998) tarafından farklı değerliklerdeki metallere uygulanmak üzere genel bir eşitlik halinde Eşitlik 3 te verilmiştir. x Me 2+ + (3-x) Fe OH - Me x Fe 3-x (OH) 6 (1) Me x Fe 3-x (OH) 6 + 1/2O 2 Me x Fe 3-x O 4 + 3H 2 O (2) xme n+ +3FeSO 4 +6NaOH +1/2O 2 Me x Fe 3-x O 4 + 3Na 2 SO 4 + 3H 2 O + x[fe tot n+ ] (3) Ferrit işlemiyle sulu çözeltilerden demir, çinko, nikel, bakır, kurşun, kadmiyum ve antimon gibi 2+ değerlikli metal iyonlarının (Tamaura vd., 1990; Kim vd., 1998; Vidales vd., 1999; Lopez vd., 1998; Perez vd., 1998; Delgado vd, 1999; Demirel vd., 1999) ve 3+ değerlikli krom iyonlarının giderilmesi için bazı çalışmalar yapılmıştır (Mandaokar vd., 1994; Delgado vd, 1999; Charoenjiraphat ve Amanthigo, 1997; Erdem ve Tümen, 2004). Ancak, özellikle yüksek krom derişimine sahip gerçek sepileme atık çözeltilerinden ferritleştirmeyle krom giderilmesi şartları ayrıntılı olarak incelenmemiştir. Bu noktadan hareketle yapılan bu çalışmada, Elazığ Ağın Deri fabrikasından temin edilen yüksek krom içerikli sepileme atıksuyunun ferrit süreciyle arıtım şartları incelenmiştir. 2. MATERYAL VE YÖNTEM Deneylerde kullanılan sepileme atık çözeltisi Elazığ Ağın Deri fabrikasından temin edildi mg/l derişiminde kroma sahip olan atık çözeltideki Cr(III) iyonlarının ferritleştirilerek giderilmesi deneylerinde, saf suyla seyreltilerek farklı başlangıç derişimlerindeki Cr(III) çözeltileri, farklı Fe 2+ /Cr 3+ mol oranlarını oluşturmak üzere değişen miktarlarda FeSO 4.7H 2 O (Merck ) ile 300 ml lik erlenlerde karıştırıldı. İlave edilen FeSO 4.7H 2 O tuzu tamamen çözündükten sonra, çözeltilerin ph sı NaOH çözeltisi kullanılarak 9 a ayarlandı. Metal hidroksitleri içeren erlenler, içerisinden hava geçirmeden C arasında değişen farklı sıcaklıklara ısıtıldı ve 200 dev/dk çalkalama hızında 60 dk süreyle sabit ph ta karıştırıldı (Şekil 1). Oluşan çökelti mavi bant filtre kağıdından süzülerek çözeltiden ayrıldı ve oda sıcaklığında kurutuldu. Kurutulmuş örnekler oluşan yapının aydınlatılması için XRD (Siemens, D- 5000) analizine tabi tutuldu ve bir mıknatıs yardımıyla manyetiklik testi yapıldı. Elde edilen süzüntülerde atomik absorpsiyon spektrofotometresi (ATI Unicam 929) kullanılarak demir ve krom analizleri yapıldı. 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Sulu ortamlardan metal iyonlarının ferritleştirilerek giderildiği çalışmalar ve genel oluşum tepkimeleri (Eşitlik 1-3) dikkate alındığında, metal iyonlarının ferritleştirilmesinde ph, Fe(II) miktarı, havalandırma ve sıcaklığın önemli parametreler olduğu söylenebilir (Mandaokar vd., 1994; Demirel vd., 1999; Erdem ve Tümen, 2004; Wang vd., 1996). Krom iyonlarının ferritleştirilmesi amacıyla yapılan sınırlı sayıdaki çalışmada, genellikle 100 mg/l ve daha düşük metal iyon derişimlerinde çalışıldığı görülmektedir (Mandaokar vd., 1994; Erdem ve Tümen, 2004). Bu çalışmalarda optimize edilen parametrelerin, sepileme veya metal kaplama atık çözeltisi gibi oldukça yüksek krom derişimine sahip çözeltiler için de geçerli olduğu pek söylenemez. Çünkü, sulu ortamda ferrit oluşumu, yukarıda anılan parametrelerin yanı sıra çözeltideki metal iyon yoğunluğuna da bağlıdır. Metal iyon yoğunluğu bir başka deyişle derişim, çöktürme esnasında ve kristal oluşumu sırasında iyonların kafes boşluklarına girmesini etkileyecektir. Bu noktadan hareketle yapılan bu çalışmada, sepileme atık çözeltisi gibi oldukça yüksek krom derişimine sahip çözeltideki kromun ferritleştirilerek giderilmesi araştırılmıştır. Sulu ortamlardan krom iyonlarının ferritleştirilerek giderilmesi amacıyla yapılan bir başka çalışmada, krom iyonlarının ferritleştirilmesinde havalandırmanın krom ferrit oluşumunu olumsuz yönde etkilediği ve bu nedenle gerekmediği tespit edilmiştir (Erdem ve Tümen, 2004). Yapılan ön denemelerde de, havalandırmayla karışımdaki Fe(II) nin hızla Fe(III) e yükseltgendiği ve kahverengi ferrit özellikleri taşımayan bir çökeltinin oluştuğu belirlenmiştir. Bu nedenle, sepileme çözeltisindeki kromun ferritleştirilerek giderilmesi üzerine yalnızca ph, Fe 2+ /Cr 3+ mol oranı, başlangıç Cr(III) derişimi ve sıcaklık gibi parametrelerin etkisi incelenmiştir.
4 274 Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2) Şekil 1. Ferritleştirme deney düzeneği. 1-3 eşitlikleri dikkate alındığında sepileme atık çözeltisi için ferrit işlemiyle arıtım akım şeması Şekil 2 deki gibi çizilebilir. Şekilden de görüldüğü gibi, arıtım işleminin ilk basamağı, mevcut krom iyonlarını ferritleştirmek için gerekli olan Fe(II) nin ilavesidir. Ferritlerin MeFe 2 O 4 yapısındaki genel formülü ve buna bağlı olarak krom ferritin (Cr 2 O 3.FeO) kimyasal formülü dikkate alındığında, krom için ideal ferrit yapısının kromit yapısı olduğu ve kromit oluşumu için de, 2 mol kromu ferritleştirecek Fe(II) miktarının 1 mol olduğu söylenebilir. Bu bilgi ışığında, başlangıç krom derişimi mg/l arasında değişen çözeltilere, Fe 2+ /Cr 3+ mol oranı 1-10 arasında olacak şekilde FeSO 4 tuzu ilave edildi ve tuz çözününceye kadar hızlı bir şekilde karıştırıldı. Çözelti, 50ºC deki su banyosunda ısıtıldı ve ph 9 oluncaya kadar NaOH çözeltisi ilave edildi. Ferritleşmenin gerçekleşmesi için karışım 50ºC de 60 dk süreyle karıştırıldı. Her bir ortam için elde edilen sonuçlar Tablo 1 de verilmiştir. Ortamdaki metal iyonlarının, incelenen tüm şartlarda tayin sınırlarının altında kaldığı, yani etkin bir şekilde giderildiği tespit edilmiştir. Ancak, başlangıç krom derişimi ve Fe 2+ /Cr 3+ mol oranına bağlı olarak oluşan çökeltilerin ferrit yapısından farklı özelliklerde olduğu belirlenmiştir. Bir çökeltinin ferrit özelliğine sahip olması için siyah, iğne kristalli ve magnetik özelliklere sahip olması gerekmektedir (Kirk-Othmer, 1992; Okuda vd., 1975). Bu nedenle, her aşamada oluşan çökeltilerin renk, magnetiklik ve kristal görünümü itibariyle ferrit özelliği gösterip göstermediğini belirlemek için bazı fiziksel testler yapılmıştır. Bu testlere ait sonuçlar yine Tablo 1 de oluşan çökeltilerin özellikleri sütununda görülmektedir. Ferrit özelliğine sahip çökeltiler sadece, 500, 1000 ve 1500 mg/l başlangıç derişimine sahip çözeltilerde elde edilebilmiştir. İncelenen şartlarda söz konusu derişim aralığında ferrit özelliğindeki çökeltilerin oluşumu için, minimum Fe 2+ /Cr 3+ mol oranının sırasıyla 8, 6 ve 5 olması gerektiği tespit edilmiştir. 500 mg/l başlangıç krom derişimine sahip ortamlardan elde edilen çökeltilere uygulanan XRD analizi, kromun sentetik kromit (Cr 2 O 3.FeO) ve spinel krom-demir oksit (Cr 1.3 Fe 0.7 O 3 ) yapısında, demirin ise spinel krom-demir oksit ve geotit (FeO(OH)) kristal yapısında olduğunu göstermiştir (Şekil 3) ve 1500 mg/l başlangıç krom derişimine sahip ortamlarda kromit (Cr 2 O 3.FeO) ve hematit (Fe 2 O 3 ) kristal yapısına ilaveten tenardit (Na 2 SO 4 ) kristal yapısında sodyum sülfatın oluştuğu görülmüştür (Şekil 4). Thenardit oluşumuna, çöktürme esnasında diğer ortamlara göre daha fazla oranda kullanılan NaOH in neden olduğu söylenebilir. Daha yüksek krom derişimine sahip ortamlarda çökeltilerin tipik metal hidroksit yapısında olduğu tespit edilmiştir. Bu ortamlarda ferrit yapılı çökeltinin oluşmamasına ortam yoğunluğunun neden olduğu söylenebilir. Bu çözeltilerde, çöktürme işlemi esnasında reaktörü tamamen dolduracak şekilde hacimli çamurlar oluştuğu gözlenmiştir. Bu da muhtemelen metal iyonlarının spinel oluşumu için ara boşluklara aktarımına engel oluşturmuştur. Çökeltilere uygulanan XRD analizinden elde edilen pikler de amorf yapılı durumu doğrulamıştır.
5 Anadolu University Journal of Science and Technology, 9 (2) 275 Şekil 2. Ferit işlemiyle sepileme atık çözeltisinden krom giderimi akış diyagramı. Şekil mg/l başlangıç krom derişimine sahip çözeltilerde elde edilen çökeltilerin XRD deseni. Şekil ve 1500 mg/l başlangıç krom derişimlerine sahip çözeltilerde elde edilen çökeltilerin XRD deseni.
6 276 Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2) Tablo mg/l arasında değişen krom derişimine sahip sepileme atık çözeltisindeki kromun ferritleştirilmesi üzerine Fe 2 +/Cr 3+ mol oranının etkisi (ph: 9; sıcaklık: 50ºC; temas süresi: 60 dk). Çözeltide Kalan Metal Derişimi, mg/l Oluşan Çökeltinin Özellikleri Baş. Fe 2+ /Cr 3+ Cr(III) mol oranı Cr Fe Der., mg/l TSA TSA Kahverengi, magnetik değil, jelimsi, süzülmesi zor 5 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, zayıf magnetik, süzülebilir 6 TSA TSA Siyah, magnetik, kolay süzülebilir 7 TSA TSA Siyah, magnetik, kolay süzülebilir 8 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 9 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 10 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 2 TSA TSA Yeşil-kahve renkli, magnetik değil, jelimsi, süzme zor 3 TSA TSA Kahve renkli, zayıf magnetik, süzülebilir 4 TSA TSA Koyu kahve renkli, zayıf magnetik, süzülebilir 5 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, magnetik, süzülebilir 6 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 7 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 8 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 1 TSA TSA Yeşil-kahve renkli, magnetik değil, jelimsi, süzme zor 2 TSA TSA Yeşil-kahve renkli, magnetik değil, jelimsi, süzme zor 3 TSA TSA Koyu yeşil-siyah, zayıf magnetik, süzülebilir 4 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, magnetik, hızlı süzülebilir 5 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 6 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 7 TSA TSA Koyu kahve-siyah renkli, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 1 TSA TSA 2 TSA TSA 3 TSA TSA 4 TSA TSA 5 TSA TSA 6 TSA TSA 7 TSA TSA 1 TSA TSA 2 TSA TSA 3 TSA TSA 4 TSA TSA 5 TSA TSA 6 TSA TSA 7 TSA TSA 1 TSA TSA 2 TSA TSA 3 TSA TSA 4 TSA TSA 5 TSA TSA 6 TSA TSA 7 TSA TSA Bu grup deneylerden elde edilen çökeltilerin, açık yeşil-kahve tonlarda, magnetik özellik göstermeyen jelimsi ve süzme zorluğu olan çökeltiler olduğu gözlendi.
7 Anadolu University Journal of Science and Technology, 9 (2) 277 Ferrit oluşumunda, ferriti oluşturulacak metal iyonunun Fe(II) iyonu ile birlikte çöktürülmesi gerekmektedir. Metal iyonlarının çökmesi de ortam ph sının metallerin çökme ph değerinin üzerinde olmasıyla gerçekleşir. Bu nedenle ph, ferrit oluşumuna etki eden önemli parametrelerden biridir. Sepileme atık çözeltisindeki kromu ferritleştirerek çöktürmek için, ortamdaki Cr(III) ve Fe(II) iyonlarının çökme ph sının (sırasıyla yaklaşık 7,5 ve 8,5 (Jackson, 1986)) üzerinde çalışılması gerekmektedir. Bu bilgiler ışığında ve kromun amfoter özelliği dikkate alınarak, ph nın etkisi, 8,5; 9 ve 10±0,05 değerleri için incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar Tablo 2 de verilmiştir. Krom incelenen her üç ph değerinde tamamen giderilebilmesine rağmen, ferrit özelliğindeki çökeltiler ph 9 dan itibaren oluşmuştur. Bu nedenle krom ferrit oluşumu için ph ın 9 ve üzerinde olması gerektiği söylenebilir. Mandaokar vd (1994) ve Erdem ve Tümen (2004) tarafından da benzeri sonuçlar rapor edilmiştir. ph 8,5 te kısmen magnetik özellik gösteren çökelti oluşmaktadır. Ancak, ortamda yaklaşık 28 mg/l civarında demir iyonlarının kaldığı görülmektedir (Tablo 2). Bu durum incelenen şartlarda çökmenin tamamlanamamasıyla açıklanabilir. Ferrit oluşumu üzerine etki eden ve atık suya uygulanmasını zorlaştıran en önemli parametre sıcaklıktır. Tepkimenin kısa sürede gerçekleşerek kristal oluşumunun tamamlanabilmesi için yüksek sıcaklıklara ihtiyaç duyulmaktadır. Ferrit oluşumu için çok değişik sıcaklıklar denenmiş ve ferrit oluşumunun 50ºC ve üzerindeki sıcaklıklarda daha etkin olduğu ifade edilmiştir (Mandaokar vd., 1994; Tamaura vd., 1990; Kim vd., 1998; Demirel vd., 1999). Ancak, işlemi bazı atıksulara uygu- layabilmek için, ısıl maliyetini azaltmak amacıyla düşük sıcaklıklarda da çalışmaların yapıldığı görülmektedir (Delgado vd., 1998; Perez vd., 2000). Bu çalışmalar doğrultusunda, düşük sıcaklık ferrit işleminin krom giderimine de uygulanabilirliliğini araştırmak için 30, 40 ve 50ºC de deneyler yapılmıştır. Düşük sıcaklıklarda yine metal iyonlarının etkin bir şekilde giderildiği, ancak oluşan çökeltilerin ferrit yapısından farklı olduğu belirlenmiştir (Tablo 3). Çökeltilere uygulanan fiziksel testler, işlem sıcaklığının uygulanan tepkime süresi için yaklaşık 50ºC gibi bir sınır değerinin olduğunu göstermiştir. 2+ değerlikli metal iyonlarının oda sıcaklığında ferritleştirilerek giderilebildiği ifade edilmesine rağmen (Perez vd., 1998; Wang vd., 1996; Delgado vd., 1998; Perez vd., 2000; Mckinnon vd., 2000), aynı şartlarda ve 24 saat gibi uzun bir tepkime süresi sonunda bile kromun ferritleştirilemediği ve oluşan çökeltilerin amorf yapılı hidroksitlerden ibaret olduğu XRD testleriyle tespit edilmiştir (Şekil 5). Genel bir sonuç olarak, ferrit işlemiyle sepileme atıksularındaki kromun 1500 mg/l derişimine kadar ferrit kristal yapısında giderilebildiği tespit edilmiştir. Özellikle, kromit kristal yapısında ve manyetik bir çökelti halinde oluşan arıtım artığı çamur, paslanmaz çelik üretiminde kullanılan ferrokromun bir hammaddesini oluşturmaktadır. Bu nedenle, söz konusu arıtım işleminin krom içerikli atıksuya uygulanması halinde, oluşan bu çökeltiler çevreye atılmadan doğrudan ferrokrom üretiminde değerlendirilebilir. İkincil bir kirleticinin çevreye verilmemesi nedeniyle de ferritleştirme işlemi hem bir arıtım ve hem de bir geri kazanım yöntemi özelliği kazanmış olur. Tablo 2. Sepileme atık çözeltisindeki kromun ferritleştirilmesi üzerine ph nın etkisi (Cr(III) der.:1000 mg/l; Fe 2 +/Cr 3+ mol oranı: 6; sıcaklık: 50ºC; temas süresi: 60 dk). ph Çözeltide Kalan Metal Derişimi, Oluşan Çökeltinin Özellikleri mg/l Cr Fe 8,5 TSA 28 Koyu kahve-siyah renkli, magnetik, süzülebilir 9 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir 10 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir
8 278 Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2) Tablo 3. Sepileme atık çözeltisindeki kromun ferritleştirilmesi üzerine sıcaklığın etkisi (Cr(III) der.:1000 mg/l; Fe 2 +/Cr 3+ mol oranı: 6; ph: 9; temas süresi: 60 dk). Sıcaklık, C Çözeltide Kalan Metal Derişimi, mg/l Cr Fe Oluşan Çökeltinin Özellikleri 30 TSA 39.4 Koyu kahve-siyah renkli, magnetik, süzülebilir 40 TSA 10.3 Koyu kahve-siyah renkli, magnetik, süzülebilir 50 TSA TSA Siyah, aşırı magnetik, çok hızlı süzülebilir Şekil C den düşük sıcaklıklarda elde edilen çökeltilerin XRD deseni (Baş. Cr(III) der.:500 mg/l; Fe 2 +/Cr 3+ mol oranı: 8; ph: 9; temas süresi: 60 dk). KAYNAKLAR Angelidis, M. and Gibbs, R.J. (1989). Chemistry of Metals in Anaerobically Treated Sludges. Water Research 23 (1), Aravindhan, R., Madhan, B., Rao, J.R., Nair, B.U. and Ramasami, T. (2004). Bioaccumulation of Chromium from Tannery Wastewater: An Approach for Chrome Recovery and Reuse. Environmental Science and Technology. 38, Atteia, O. (1994). Transport of Major and Trace-Elements in Soils and Aquifers of Different Ecosystems of Switzerland. Ecologae Geologicae Helvetiae 87 (2), Barrado, E., Prieto, F., Castillejo, Y. and Medina, J. (1999). Chemical and Electrochemical Characterization of Lead Ferrites Produced in the Purification of Lead-Bearing Waste Water. Electrochimica Acta 45, Charoenjiraphat, T. and Amanthigo, Y. (1997). Study on Heavy Metal (Lead, Cadmium and Chromium) Treatment Technique from Artificial Wastewater by Ferrite Process. Industrial Chemistry Department. Delgado, A.L., Lopez, A.F., Vidales, J.L.M. and Vila, E. (1998). Synthesis of Nonacrystalline Zinc Ferrite Powders from Sulphuric Pickling Waste Water. Journal of Alloys and Compounds, 265, Delgado, A.L., Lopez, A.F., Vidales, J.L.M., and Vila, E. (1999). Synthesis of Nickel- Chromium-Zink Ferrite Powders from Stainless Steel Pickling Liquors. Journal of Materials Research 14 (8), Demirel, B., Yenigün, O., and Bekbölet, M. (1999). Removal of Cu, Ni and Zn from Wastewaters by The Ferrite Process. Environmental Technology 20, Erdem, M. and Tümen, F. (2004). Chromium Removal from Aqueous Solution by the Ferrite Process. Journal of Hazardous Materials B109,
9 Anadolu University Journal of Science and Technology, 9 (2) 279 Erdem, M. and Tümen, F. (2004). A Study on Dissolution Properties of the Sludges from Cr(VI) Reduction Precipitation Processes, Journal of Environmental Science and Health. Part A Toxic/Hazardous Substances & Environmental Engineering 39, Fabiani, C., Ruscio, F., Spadoni, M. and Pizzichini, M., Cr(III) slats recovery process from tannery wastewaters. Desalination 108 (1996) Francis, A.J. and Dodge, C.J. (1989). Aerobic and Anaerobic Dissolution of Toxic Metals from Coal Wastes: Mechanism of Action. Environmental Science and Technology. 23 (4), Jackson, E. (1986). Hydrometallurgical Extraction and Reclamation, Ellis Horwood Limited, 45, New York. Kim, S.J., Arai, M., Tamura, M. and Suzuki, Y. (1998). A Study on Antimony- Bearing Ferrite. Journal of Hazardous Materials 57, Kirk-Othmer (1992). Encyclopaedia of Chemical Technology, Volume 10, 381s, Interscience Publishers, John Wiley, New York. Linn, J.H. and Elliott, H.A. (1988). Mobilization of Cu and Zn in Contaminated Soil by Nitrilotriacetic Acid. Water, Air and Soil Pollution 37, Lopez, F.A., Delgado, A.L., Vidales, J.L.M., and Vila, E. (1998). Synthesis of Nonacrystalline Zinc Ferrite Powders from Sulphuric Pickling Waste Water. Journal of Alloys and Compounds 265, Ludvik, J., (2000). Chromium Management in the Tanyard, United Nations Industrial Development Organization (UNIDO), Mandaokar, S.S., Dharmadhikari, D.M., and Dara, S.S. (1994). Retrieval of Heavy Metal Ions from Solution via Ferritisation. Environmental Pollution 83, Mcbride, M. (1998). Soluble Trace Metals in Alkaline Stabilized Sludge Products. Journal of Environmental Quality 27, Mckinnon, W., Choung, J.W., Xu, Z., and Finch, J.A. (2000). Magnetic Seed in Ambient Temperature Ferrite Process Applied to Acid Mine Drainage Treatment. Environmental Science and Technology 34, Okuda, T., Sugano, I. and Tsuzi, T., (1975). Removal of Heavy Metals from Wastewaters by Ferrite Coprecipitation. Kawasaki Japan Filter. 12 (5), Paige, C.R., Snodgrass, W.J. and Nicholson, R.V. (1996). The Crystallization of Arsenate-Contaminated Iron Hydroxide Solids at High ph. Water Environment Research 68 (6), Perez, O.P., Umetsu, Y. and Sasaki, H. (1998). Precipitation and Densification of Magnetic Iron Compounds from Aqueous Solutions at Room Temperature. Hydrometallurgy 50, Perez, O.J.P., Kasuya, A., Umetsu, Y., and Tohji, K. (2000). The Relationship Between the Reaction and The Characteristics of the Metal-Bearing Ferrites Produced at Ambient Temperature. The Minerals, Metals and Materials Society, Schindler, P. (1967). In Equilibrium Concepts in Natural Water Systems, Advances in Chemistry Series, 67, American Chemical Society, Washington, 196. Sreekrishnan, T.R. and Tyagi, R.D. (1996). A Comparative Study of the Cost of Leaching out Heavy Metals from Sewage Sludges. Process Biochemistry 31 (1), Stumm, W. and Morgan, J.J. (1981). Aquatic Chemistry, 2nd Edition, John Wiley & Soons Inc., New York. Suresh, V.; Kanthimathi, M., Thanikaivelan, P., Rao, J. R. and Nair, B. U. (2001). An improved product-process for cleaner chrome tanning in leather processing. Journal of Cleaner Production. 9, Tamaura, Y., Sasao, T., Abe, H. and Hoh, T. (1990). Ferrite Formation in Aqueous Solution at ºC. Journal of Colloid and Interface Science 136 (1), Vidales, J.L.M., Delgado, A.L, Vila, E. and Lopez, F.A. (1999). The Effect of the
10 280 Starting Solution on the Physicochemical Properties of Zinc Ferrite Synthesized at Low Temperature. Journal of Alloys and Compounds 287, Wang, W., Xu, Z., and Finch, J. (1996). Fundamental Study of an Ambient Temperature Ferrite Process in the Treatment of Acid Mine Drainage. Environmental Science and Technology 30 (8), Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (2) Mehmet ERDEM, 1970 Elazığ doğumludur. İlk ve orta öğrenimini Elazığ da tamamladıktan sonra, 1988 yılında girmiş olduğu Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümünden 1992 yılında mezun olmuştur. Aynı bölümde 1994 yılında yüksek lisans ve araştırma görevliliğine başlamıştır. Yüksek lisans ve doktora eğitimini aynı bölümde tamamladıktan sonra, 2002 yılında Fırat Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümüne Yardımcı Doçent olarak atanmıştır yılında doçent olmuştur. Halen Fırat Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Ülkü BULUT, Elazığ doğumludur. İlk ve orta öğrenimini Elazığ da tamamlamıştır. Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur yılında aynı bölümde başladığı yüksek lisans öğrenimini 2006 yılında tamamlamıştır.
Cr(III) İYONLARININ SULU ORTAMLARDAN FERRİT PROSESİYLE GİDERİLMESİ
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası V. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ Cr(III) İYONLARININ SULU ORTAMLARDAN FERRİT PROSESİYLE GİDERİLMESİ (1) (1), Fikret TÜMEN (2) Yrd. Doç. Dr., Kimya Yük. Müh., F.Ü. Mühendislik
KROMUN HİDROKSİT ÇÖKTÜRMESİ VE FERRİT PROSESİYLE GİDERİLMESİNDE OLUŞAN ÇAMURLARIN ÇEVRESEL KARAKTERİZASYONU
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası V. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ KROMUN HİDROKSİT ÇÖKTÜRMESİ VE FERRİT PROSESİYLE GİDERİLMESİNDE OLUŞAN ÇAMURLARIN ÇEVRESEL KARAKTERİZASYONU (1) (1), Fikret TÜMEN ()
Harran Üniversitesi Kısa tarihi
Harran Üniversitesi Kısa tarihi 1976 : Şanlıurfa Meslek Yüksek Okulu Kuruldu 1978: Dicle Üniversitesi ne bağlı Ziraat Fakültesi, 1984: Dicle Üniversitesi ne bağlı Mühendislik Fakültesi (İnşaat Mühendisliği
ALIQUAT-336 EMDİRİLMİŞ HP-20 ve HP-2MG REÇİNELERİYLE SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİLMESİNDE POLİMER ADSORBAN TÜRÜNÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ
ALIQUAT-336 EMDİRİLMİŞ HP-2 ve HP-2MG REÇİNELERİYLE SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİLMESİNDE POLİMER ADSORBAN TÜRÜNÜN ETKİSİNİN İNCELENMESİ M. ARDA *, Ö. SOLAK **, N. KABAY **, M. YÜKSEL **, M. AKÇAY **,
DERİ SANAYİNDE KROMUN GERİ KAZANILMASI VE ÜRETİMDE TEKRAR KULLANILMASI
DERİ SANAYİNDE KROMUN GERİ KAZANILMASI VE ÜRETİMDE TEKRAR KULLANILMASI Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK Müsteşar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (mustafa.ozturk@csb.gov.tr) 1. DERİ SANAYİSİ VE TABAKLAMA ATIK SUYU
Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 3-6 Eylül 2012, Koç Üniversitesi, İstanbul
REACTİVE BLUE 160 BOYARMADDESİ İÇEREN TEKSTİL ENDÜSTRİSİ BOYAMA PROSESİ ATIKSUYUNUN ELEKTROKOAGÜLASYON YÖNTEMİ İLE ARITIMINDA İŞLETİM KOŞULLARININ ENERJİ TÜKETİMİNE ETKİSİ Bahadır K. KÖRBAHTİ, Gül Seren
İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU
İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU Gülin AYTİMUR, Süheyda ATALAY Ege Üniversitesi Müh. Fak. Kimya Müh. Bölümü 351-Bornova İzmir ÖZET
AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ U. OLGUN, Ö. ÖZYILDIRIM, V. SEVİNÇ Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Mithatpaşa, 54, Sakarya ÖZET Ayçiçek yağı üretim tesislerinden
ANYON DEĞİŞTİRİCİ VE ÇÖZÜCÜ EMDİRİLMİŞ REÇİNELERİN SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİM PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
ANYON DEĞİŞTİRİCİ VE ÇÖZÜCÜ EMDİRİLMİŞ REÇİNELERİN SULU ÇÖZELTİLERDEN Cr(VI) GİDERİM PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Ü. TOPAL *, Ö. SOLAK *, N. KABAY *, M. ARDA *, M. AKÇAY *, M. YÜKSEL * * Ege Üniversitesi,
HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU
ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları
Kimyasal Fiziksel Arıtma Ağır Metal giderimi. Hakan Ünsal
Kimyasal Fiziksel Arıtma Ağır Metal giderimi Hakan Ünsal Kimyasal Fiziksel Arıtma Genel tanımlama İstenmeyen bileşiklerin zararsız bileşiklere dönüştürülmesi veya daha sonraki arıtma işlemleri için uygun
HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME
HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI
Üzüm Posası (Cibre) ile Sulu Çözeltilerden Ni(II) ve Zn(II) Giderimi
Üzüm Posası (Cibre) ile Sulu Çözeltilerden Ni(II) ve Zn(II) Giderimi 1. Nurgül ÖZBAY a, 2. Murat KILIÇ b *, 3. Başak B. UZUN b, Ayşe E. PÜTÜN b a Bilecik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Proses ve
PROJE EKİBİ Mustafa KEMEÇ ALİ GÜRSOY Proje Danışmanı Prof.Dr.Osman SERİNDAĞ
TÜBİTAK-BİDEB KİMYA BİLİM DANIŞMANLIĞI ÇALIŞTAYI 29 AĞUSTOS - 09 EYLÜL 2007 PROJENİN ADI: SİYANÜRSÜZ ALTIN ELDESİ PROJE EKİBİ Mustafa KEMEÇ ALİ GÜRSOY Proje Danışmanı Prof.Dr.Osman SERİNDAĞ Projenin Amacı
ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ*
ALUMİNYUMUN YÜZEYİNDEKİ OKSİT TABAKASININ SÜLFÜRİK ASİT ANODIZING YÖNTEMİYLE GELİŞTİRİLMESİ* The Development of Alumina Formed on Aluminium Using Sulphuric Acid Anodizing Technique Suzan KONUKLU Kimya
MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı
metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme
DEMİR ELEKTROTLU REAKTÖRDE KOİ, FOSFAT, RENK VE BULANIKLIK GİDERİMİ Tuba ÖZTÜRK a, Sevil VELİ b, Anatoli DİMOĞLO c, M.
DEMİR ELEKTROTLU REAKTÖRDE KOİ, FOSFAT, RENK VE BULANIKLIK GİDERİMİ Tuba ÖZTÜRK a, Sevil VELİ b, Anatoli DİMOĞLO c, M. Adalet YILDIZ d,* a Namık Kemal Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Çorlu/Tekirdağ,
T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.
T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE
FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU
FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU Tamer BEKTAŞ, Ferhan S. ATALAY, Canan URAZ Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, İzmir ÖZET Bu çalışmada sulu
SULU ÇÖZELTİLERDEKİ FENOLÜN FENTON YÖNTEMİYLE GİDERİMİNDE PROSES PARAMETRELERİNİN OPTİMİZASYONU
Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 3-6 Eylül 12, Koç Üniversitesi, İstanbul SULU ÇÖZELTİLERDEKİ FENOLÜN FENTON YÖNTEMİYLE GİDERİMİNDE PROSES PARAMETRELERİNİN OPTİMİZASYONU Özlem TEPE a, *, Arzu
AKTS/ ECTS KREDĠ/ CREDITS
T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, 2018-2019 AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE
Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Alptekin Kısasöz 1,a, Ahmet Karaaslan 1,b 1 Yildiz Technical University, Department of Metallurgical
AKTİFLEŞTİRİLMİŞ DOĞAL ZEOLİT İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN METİLEN MAVİSİNİN ADSORPLANMASI
AKTİFLEŞTİRİLMİŞ DOĞAL ZEOLİT İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN METİLEN MAVİSİNİN ADSORPLANMASI Naime Özdemir, Melek Bağrıaçık, Melek Yılgın, Ayşe Biçer, Filiz Kar* *Fırat Üniversitesi, Müh. Fak., Kimya Müh. Bölümü,
ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU
ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU SÜLEYMAN ÇINAR ÇAĞAN MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ
ATIKSULARDAKİ FENOL KİRLİLİĞİNİN BİYOSORPSİYON YÖNTEMİ İLE GİDERİMİNİN KESİKLİ SİSTEMDE İNCELENMESİ
ATIKSULARDAKİ FENOL KİRLİLİĞİNİN BİYOSORPSİYON YÖNTEMİ İLE GİDERİMİNİN KESİKLİ SİSTEMDE İNCELENMESİ Ç. S. KALAYCI *, A. Y. DURSUN *, G. USLU * *Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği
YEMEK ATIKLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ
YEMEK ATIKLARINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ A. Pınar TÜZÜM DEMİR 1, S. Ferda MUTLU 1 Ege Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 35100, Bornova, İzmir pinar.demir@ege.edu.tr Gazi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği
UZMAN TOLGA BAAHDIR ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ
UZMAN TOLGA BAAHDIR ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ Doğum Tarihi : 15 Şubat 1979 İletişim Bilgileri: İş Adresi : Aksaray Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 68100 AKSARAY Cep Telefonu
BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1. The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper*
BİSFENOL A NIN BAKIRIN LEKTROKİMYASAL DAVRANIŞLARINA ETKİSİ 1 The Effects of Bisphenol A on Electrochemical Behaviour of Copper* Turgut DOĞAN Kimya Anabilim Dalı Güray KILINÇÇEKER Kimya Anabilim Dalı ÖZET
5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ
5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ Birçok tuz suda çok az çözünür. Tuzların sudaki çözünürlüğünden faydalanarak çökelek oluşumu kontrol edilebilir ve çökme olayı karışımları ayırmak için kullanılabilir. Çözünürlük
Chrome Gleam 3C. Çevre Dostu Üç Değerlikli Krom Kaplama
Chrome Gleam 3C Çevre Dostu Üç Değerlikli Krom Kaplama Çevreci Proses - Üç Değerlikli Krom Kaplama Chrome Gleam 3C/ 3C Jet Plating İçerik Üç Değerlikli Krom Tanıtımı Üç Değerlikliye Karşı altı Değerlikli
İKİLİ KARIŞIMLARDAN TEK VE ÇİFT DEĞERLİKLİ İYONLARIN ELEKTRODİYALİZ YÖNTEMİ İLE AYRILMALARI
İKİLİ KARIŞIMLARDAN TEK VE ÇİFT DEĞERLİKLİ İYONLARIN ELEKTRODİYALİZ YÖNTEMİ İLE AYRILMALARI H.KAHVECİ *, Ö.İPEK *, N.KABAY *, M.YÜKSEL *, M.AKÇAY * *Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği
Çözünürlük kuralları
Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak
Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım
Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan
Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.
BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını
BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ
BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Borusal akış reaktörde, sabunlaşma reaksiyonunun kalma zamanına bağlı olarak dönüşümünü ve bu dönüşüm
BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI
BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI Mine ÖZDEMİR, İlker KIPÇAK, Neşe (UYGAN) ÖZTÜRK Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Araştırma Makalesi/Research Article BaCl 2 -Ba(H 2 PO 2 ) 2 -H 2 O Üçlü
İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3
İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile
Asitler, Bazlar ve Tuzlar
1.Ünite Asitler, Bazlar ve Tuzlar Maddelerin Asitlik ve Bazik Özellikleri Test-1 1. I. Tatlarının ekşi olması II. Tahriş edici olması III. Ele kayganlık hissi vermesi Yukarıdaki özelliklerden hangileri
BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI AMACIMIZ: Günümüz kimya endüstrisinde ideal katalizörler ekonomik olan, bol bulunan, geri kazanılan ve tepkime mekanizmasında
Ca ++ +2HCO 3 CaCO 3(s) +CO 2 +H 2 O 2 CEV3352
Suyun sertliği, sabunu çökeltme kapasitesinin bir ölçüsüdür. Sabun suda mevcut kalsiyum ve magnezyum iyonları tarafından çökeltilir. Diğer çok değerlikli katyonlar da sabunu çökeltebilir. Fakat bunlar
ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN
Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti
5) Çözünürlük(Xg/100gsu)
1) I. Havanın sıvılaştırılması II. abrika bacasından çıkan SO 3 gazının H 2 O ile birleşmesi III. Na metalinin suda çözünmesi Yukardaki olaylardan hangilerinde kimyasal değişme gerçekleşir? 4) Kütle 1
Lisans Kimya Çukurova Üniversitesi 1991. Yüksek Lisans Çevre Mühendisliği Çukurova Üniversitesi 1997
1. Adı Soyadı: Turan YILMAZ 2. Doğum Tarihi: 1964 3. Ünvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kimya Çukurova Üniversitesi 1991 Yüksek Lisans Çevre Mühendisliği Çukurova
DİREKT MAVİ 53 AZO BOYARMADDESİNİN FOTOKATALİTİK OLARAK GİDERİMİ ÜZERİNE İYONLARIN ETKİSİ
DİREKT MAVİ 53 AZO BOYARMADDESİNİN FOTOKATALİTİK OLARAK GİDERİMİ ÜZERİNE İYONLARIN ETKİSİ Pınar GANİ 1, Selvi DALĞIÇ 2, Cihan İMRE 3, Özlem Esen KARTAL 4* 1,2,3,4 Kimya Mühendisliği Bölümü, İnönü Üniversitesi,
TEKSTİL VE METAL SANAYİ ARITMA ÇAMURLARININ SUSUZLAŞTIRMA İŞLEMLERİNİN İNCELENMESİ
TEKSTİL VE METAL SANAYİ ARITMA ÇAMURLARININ SUSUZLAŞTIRMA İŞLEMLERİNİN İNCELENMESİ Canan BAKKAL a, Hacer Elif ÖZÇELİK b, Dilek CANTÜRK c, Erdal KARADURMUŞ d a Hitit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
Elazığ İlinde Bir Maden Sahası Galeri Suyunun Han Çayına Olası Etkisi. Probable Effect of Gallery Water of a Mineland in Elazig City on Han Stream
Elazığ İlinde Bir Maden Sahası Galeri Suyunun Han Çayına Olası Etkisi Murat TOPAL 1, E. Işıl Arslan TOPAL 2 1,2 Çevre Mühendisliği Bölümü, Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye 1 mtopal@cumhuriyet.edu.tr,
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek
KAYE ve Spektrokimyasal seri
12 DENEY KAYE ve Spektrokimyasal seri 1.Amaç Bu deneyde, Cr(III) iyonun çeşitli sekizyüzlü kompleksleri sentezlenecek ve elektronik spektrumları incelenecektir. UV spektumlarındaki bantların λ max değerleri
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt
Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: I. Ağır Metaller
Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi / Karaelmas Science and Engineering Journal 1 (2), 55-59, 211 Karaelmas Science and Engineering Journal Journal home page: http://fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi
TOA46. ÇİMENTO HAMMADDESİ KİLLE Cu(II) VE Cd(II) İYONLARININ YARIŞMALI ADSORPSİYONU
TOA46 ÇİMENTO HAMMADDESİ KİLLE Cu(II) VE Cd(II) İYONLARININ YARIŞMALI ADSORPSİYONU Mehmet ERDEM ve Arzu ÖZVERDİ F.Ü. Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, 23279, Elazığ e-posta: merdem@firat.edu.tr
2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3
2. GRUP KATYONLARI As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 Bu grup katyonları 0.3M HCl li ortamda H 2 S ile sülfürleri şeklinde çökerler. Ortamın asit konsantrasyonunun 0.3M
2014 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI
204 MÜFREDATI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI SINIF: DÖNEM: GÜZ AİİT 0 ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ-I PRINCIPLES OF ATATURK AND REVOLUTIONARY HISTORY-I ÇM 0 MATEMATİK-I MATHEMATICS-I
BT 07. Cd(II) İYONLARININ RHAMNOLİPİD BİYOSURFAKTANLA BALÇIKLI VE KUMLU BALÇIKLI TOPRAKLARDAN UZAKLAŞTIRILMASI
BT 07 Cd(II) İYONLARININ RHAMNOLİPİD BİYOSURFAKTANLA BALÇIKLI VE KUMLU BALÇIKLI TOPRAKLARDAN UZAKLAŞTIRILMASI Yeliz Aşçı 1, Macid Nurbaş 1, Yeşim Sağ Açıkel 2 1 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Kimya
6.WEEK BİYOMATERYALLER
6.WEEK BİYOMATERYALLER Biyomedikal Uygulamalar İçin Malzemeler Doç. Dr. Ayşe Karakeçili 3. BİYOMATERYAL TÜRLERİ METALİK BİYOMATERYALLER Hard Tissue Replacement Materials Metalik materyaller, biyomateryal
BİYOLOJİK YÖNTEMLE ARITILAN KENTSEL ATIK SULARIN YENİDEN KULLANIMI İÇİN NANOFİLTRASYON (NF) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI
BİYOLOJİK YÖNTEMLE ARITILAN KENTSEL ATIK SULARIN YENİDEN KULLANIMI İÇİN NANOFİLTRASYON (NF) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI Samuel BUNANI a, Eren YÖRÜKOĞLU a, Gökhan SERT b, Ümran YÜKSEL a, Mithat YÜKSEL c, Nalan
PROF.DR. OSMAN NURİ ERGUN, BSc,MSc,DIC,PhD
PROF.DR. OSMAN NURİ ERGUN, BSc,MSc,DIC,PhD BİLİMSEL ÇALIŞMALAR A-Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan makaleler : A1. Beyazıt, N., Ergun, O.N., Peker, İ., (2003) Cu(II) Removal From, Aqueous Solution
Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87
Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik
Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis
Konsantre Cevher Analizleri / Ore Grade Analysis Bu analiz grupları yüksek tenörlü cevher analizleri için uygun metottur. This analysis groups is an appropriate method for high grade ore analyses. AT-11
BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Onuncu Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 3-6 Eylül, Koç Üniversitesi, İstanbul BAKIR CÜRUFLARINDAN DEMİR (III) SÜLFAT LİÇİ İLE BAKIR, KOBALT VE NİKEL EKSTRAKSİYONU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Hasan ARSLANOĞLU
SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU
SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU Bayram SİTİL a1, Ercan KESKİN a2, M. Deniz TURAN b,*, H. Soner ALTUNDOĞAN a3 a Fırat Üniversitesi
MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.
Sayfa : 1 / 12 1 ATIKLAR İÇİN NUMUNE SAKLAMA KOŞULLARI Parametre Numune Özelliği Numune Türü ICP ile Metal Tayinleri suları vb.), diğer her türlü sıvılar) Mikrodalgada (sıvı) yakılmış Minimum Numune Miktarı
ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.
ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +
Derece Alan Üniversite Yıl
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Şahika Sena BAYAZİT 2. Doğum Tarihi: 07-02-1983 3. Unvan: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Kimya Mühendisliği İstanbul Üniversitesi 2001-2006
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Adres : Davutpaşa Kampüsü Esenler 34210 İSTANBUL / TÜRKİYE Akreditasyon No: Tel Faks E-Posta Website : 0212 383 45 51 : 0212 383 45 57 : kimfkl@yildiz.edu.tr
YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM
Modifiye Edilmiş Perlitle Ağır Metal Giderim Çalışmaları
1225 Modifiye Edilmiş Perlitle Ağır Metal Giderim Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Asude Ateş 1, Müge Yılmaz 1,2 1 Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Müh. Bölümü, Sakarya 2 STS Arıtma Sistemleri,
TEKSTĐL ENDÜSTRĐSĐ ATIKSUYUNUN ARDIŞIK KESĐKLĐ BĐYOREAKTÖR (AKR) ĐLE ARITILMASINDA OPTĐMUM ŞARTLARININ BELĐRLENMESĐ
TEKSTĐL ENDÜSTRĐSĐ ATIKSUYUNUN ARDIŞIK KESĐKLĐ BĐYOREAKTÖR (AKR) ĐLE ARITILMASINDA OPTĐMUM ŞARTLARININ BELĐRLENMESĐ Yasemin DAMAR, Burcu KIZILTAŞ, Recep ĐLERĐ ÖZET Yapılan çalışmanın amacı; bir sentetik
Fındık Çotanağı İle Bazik Mavi 41 Boyarmaddesinin Sulu Çözeltisinden Adsorpsiyonu
Fındık Çotanağı İle Bazik Mavi 41 Boyarmaddesinin Sulu Çözeltisinden Adsorpsiyonu Nazan Muslu, Özlem Makaracı ve *Mustafa İmamoğlu 1 Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü, Sakarya, Türkiye
METAL OKSALAT HİDRATLARI
5 DENEY METAL OKSALAT HİDRATLARI 1. Giriş Grup IIA elementleri nötral veya zayıf asidik çözeltide çözünmeyen oksalat tuzlarını oluştururlar. Bu oksalatlar beyaz kristal yapıda hidratlaşmış bileşikler şeklinde
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK
KARBON AEROJEL ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU
KARBON AEROJEL ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU Derya BALKABAK a, Burak ÖZTÜRK a,*, Aylin AYTAÇ b, H. Canan CABBAR a a Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, Ankara, 06570 b Gazi Üniversitesi Kimya Bölümü,
ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar
ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,
4. Oksijen bileşiklerinde 2, 1, 1/2 veya +2 değerliklerini (N Metil: CH 3. Cevap C. Adı. 6. X bileşiği C x. Cevap E. n O2. C x.
ÇÖZÜMLER. E foton h υ 6.0 34. 0 7 6.0 7 Joule Elektronun enerjisi E.0 8 n. (Z).0 8 (). () 8.0 8 Joule 0,8.0 7 Joule 4. ksijen bileşiklerinde,, / veya + değerliklerini alabilir. Klorat iyonu Cl 3 dir. (N
DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL ENGINEERING MASTER OF SCIENCE PROGRAM IN ENVIRONMENTAL ENGINEERING
DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL ENGINEERING MASTER OF SCIENCE PROGRAM IN ENVIRONMENTAL ENGINEERING The Master of Science program in Environmental Engineering is a joint interdiciplinary program of the Departments
Farklı Karıştırma Teknikleri ve Başlangıç Maddelerinden Sentezlenmiş Hidroksiapatit Tozunun Özelliklerinin İncelenmesi
Farklı Karıştırma Teknikleri ve Başlangıç Maddelerinden Sentezlenmiş Hidroksiapatit Tozunun Özelliklerinin İncelenmesi Yeliz Koca a, *, A. Binnaz Hazar b, Deniz Uzunsoy b, Sinem Benlioğlu b Özet a Marmara
Fe 3+ için tanıma reaksiyonları
3. GRUP KATYONLARI Bu grup katyonları NH 4 OH NH 4 Cl ile tamponlanmış bazik ortamda H 2 S (hidrojen sülfür) veya (NH 4 ) 2 S (amonyum sülfür) ile sülfürleri ve hidroksitleri halinde çökerler. Bu özellikleri
Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi
Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi 1 *Nedim SÖZBİR, 2 Mustafa AKÇİL and 3 Hasan OKUYUCU 1 *Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Müh. Bölümü, 54187 Esentepe, Sakarya 2
BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI
BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI D.Öztan 1, U.Gündüz Zafer 2 1 Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,
ÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU
Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD0 SENTETİK SULU CuSO ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU T.Çalban, S.Çolak,
EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ
EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ Atıksu muhtevası, balığın yüzgeçlerine yapışarak solunum epitellerinin şişmesine ve parçalanmasına neden olur ve bu şekilde balıklara zarar verir.
ÖZEL EGE LİSESİ SERAMİK YAPIŞTIRICILARINDAKİ KROM(VI) İNDİRGENEREK NEDEN OLDUĞU DERİ HASTALIKLARININ ÖNLENMESİ
ÖZEL EGE LİSESİ SERAMİK YAPIŞTIRICILARINDAKİ KROM(VI) İNDİRGENEREK NEDEN OLDUĞU DERİ HASTALIKLARININ ÖNLENMESİ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Sinem TATAR Ece ÖZKALEMKAŞ DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Fatma AKKUŞ 2007 İZMİR
a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir.
ELEKTROKİMYA A. AKTİFLİK B. PİLLER C. ELEKTROLİZ A. AKTİFLİK Metallerin elektron verme, ametallerin elektron alma yatkınlıklarına aktiflik denir. Yani bir metal ne kadar kolay elektron veriyorsa bir ametal
TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ
Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan
ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ
ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ Bölgemiz I. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi (yatırım bedeli 15 milyon $) 1995 yılında, II. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi ( yatırım bedeli 8 milyon
Gravimetrik Analiz-II
Gravimetrik Analiz-II Prof Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 18-GRAVİMETRİK ANALİZ-II 1 GRAVİMETRİK ANALİZLERDE İŞLEM BASAMAKLARI 1. Çözme, 2. çöktürme, 3. özümleme, 4. süzme, 5. yıkama, 6. kurutma, 7. yakma 8.
ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA
ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ 00910ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve 1 ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER Çok değerli asitler, molekülünde birden fazla asidik
TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI
TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI ÇALIŞTAY 2009-1 TÜSSİDE-GEBZE 15-22 HAZİRAN 2009 GRUP KATALİZÖR ERDOĞAN DURDU
Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üiversitesi 2007 KLERİ DERS NOTLARI. Sıvı fazdan katı taneciklerin çökelmesi için çoğu reaksiyonlar
TOZ ÜRETİM TEKNİKLER KLERİ DERS NOTLARI YRD. DOÇ.. DR. ATİLLA EVCİN Kimyasal Çökeltme Sıvı fazdan katı taneciklerin çökelmesi için çoğu reaksiyonlar A + B AB tipi çökelme reaksiyonlarıdır. Kuvvetli atomlararası
Removal of Heavy Metal Ions Using Coal Washing Plant s Feed Material, Intermediate Product and Tailings as Adsorbents
Madencilik, Cilt 47, Sayı 3, Sayfa 43-48, Eylül 28 Vol.47, No.3, pp 43-48, September 28 TEKNİK NOT LAVVAR TESİSİ BESLEME MALI, ARA ÜRÜN VE ATIĞININ AĞIR METALLERİN UZAKLAŞTIRILMASINDA ADSORBENT OLARAK
TOA10 SULU ÇÖZELTİDEN ADSORPSİYON YÖNTEMİYLE NİTRİT GİDERİMİ
TOA SULU ÇÖZELTİDEN ADSORPSİYON YÖNTEMİYLE NİTRİT GİDERİMİ N. Öztürk, T. E. Köse Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Meşelik Kampusü 2648 Eskişehir
Ultrasonik Aktifleştirilmiş Aktif Karbon ile Krom (VI) Adsorpsiyonu. Adsorption of Chromium (VI) on Ultrasonically Activated Active Carbon
Kalıpçı E., Şahinkaya S., Aras S., Öztürk M. Ultrasonik Aktifleştirilmiş Aktif Karbon ile Krom (VI) Adsorpsiyonu Erkan Kalıpcı *, Serkan Şahinkaya, Seval Aras, Miray Öztürk Nevşehir Üniversitesi, Mühendislik
BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ
BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek
BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
TÜBİTAK-BİDEB KİMYA BİLİM DANIŞMANLIĞI ÇALIŞTAYI ORGANİK KİMYA GRUBU BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Proje Raporu Proje Ekibi Rebi BARIN İbrahim ŞEN Proje Danışmanı
GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI
GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI Ayı rma Prosesleri Gaz-Sıvı GAZ ABSORPSİYONU/DESORPSİYONU Destilasyon Buharlaşma Sıvı-Sıvı Sıvı ekstraksiyonu Süperkritik ekstraksiyon Katı-Akışkan Filtrasyon
BÖLÜM. Asitler Bazlar ve Tuzlar. Asitler ve Bazları Tanıyalım Test Asitler ve Bazları Tanıyalım Test
BÖLÜM 5 Asitler Bazlar ve Tuzlar Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 1... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 2... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 3... 2 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test -
RAPOR. O.D.T.Ü. AGÜDÖS Kod No: 08 03 11 1 00 09 3 Kasım, 2008
BMB Technology İçin Life 2 O Water BMB1000 Serisi Su Arıtma Cihazının Sularda Bakteri ve Kimyasalların Arıtım Performansının Araştırılması Projesi O.D.T.Ü. Danışman Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY RAPOR O.D.T.Ü.
İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M.
İYN TEPKİMELERİ (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR 0İYN TEPKİMELERİKİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 Bir kimyasal madde ısı, elektrik veya çözücü gibi çeşitli fiziksel veya kimyasal