Çevresel Faktörler Ve Kanser
|
|
- Hazan Neyzi
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Çevresel Faktörler Ve Kanser Nurşen BAŞARAN Hacettepe Üniversitesi, Toksikoloji Anabilim Dalı, 06100, ANKARA
2 Karsinojenler hücre DNA sını etkileyerek kansere yol açan kimyasal bileşikler, fiziksel (asbest ) ve biyolojik ( bazı virüs ve bakteriler) etmenlerdir. Genetik bozukluklar, Kronik inflamasyon, Kimyasal, fiziksel etkenlere iş yeri kaynaklı yada çevresel veya diyet ile temas, Virüsler ve nedeni bilinmeyen etmenler kansere neden olmaktadır.
3 Dünya Sağlık Örgütü kanserlerin %80 kadarının mesleki veya çevresel etmenlere bağlı olabileceğini tahmin etmektedir. Her yıl olası toksik etkileri yeterince incelenmeden yeni kimyasal maddeler sentez edilmektedir. İş yeri ortamından ya da endüstriyel işlemler sırasında pekçok zararlı kimyasal madde gerekli önlemler alınmadığından çevreye salınmaktadır.
4 İş yeri yakınındaki ya da kirlenmiş alanlardaki su kaynakları ve hava, kimyasal karsinojenlerle karışmaktadır. Tabaklama ve boya yapımında kullanılan krom ve kromatlar sadece iş yerlerinde değil çevrede de dağılarak nazal sinüs ve bronşlarda, Boya ve tekstil işlemlerinde kullanılan benzidin, b-naftilamin türevi boyalar sadece işçilerde değil çevredeki dağılımları nedeniyle mesanede kanser yapabilirler.
5 Uluslar arası Kanser Araştırma Ajansı na (IARC) (2004) göre karsinojenler ; İnsanlara karsinojen (Grup 1) İnsanlara olası karsinojen (Grup2a) İnsanlara muhtemel karsinojen (Grup2b) İnsanlarda karsinojen olarak sınıflandırılmayan (Grup3) İnsanlarda muhtemel karsinojenik olmayan (Grup4)
6 USA Çevre Koruma Ajansı (EPA) (2003) e göre karsinojenler; İnsanda karsinojen İnsanlarda muhtemel karsinojen Karsinojenik olasılığı için anlamlı veri bulunanlar Karsinojenik olasılığı için yetersiz bilgi içerenler İnsanlarda karsinojenik olmadığı varsayılanlar
7 Tüm dünyada kanser sıklığı hızlı bir artış göstermektedir. Artmış kanser sıklığının nedenleri tümüyle yaşlanma yaşının artması, tarama tekniklerinin gelişmesi ve yaşam biçimiyle ilişkilendirilemez. Kanser gelişiminde yaşam-biçimiyle ilişkili faktörlere ek olarak çevresel faktörlerde beklenenden fazla rol oynayabilir ve kanser sıklığının artmasına katkıda bulunabilir.
8 Geniş anlamda çevresel faktörler bireylerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları ve kontrol altına alamadıkları yada sınırlı kontrol edebildikleri doğal ya da insan yapımı maddeleri içerir. Çevresel temas etmenleri bu açıdan hava, su, toprak ve gıda kirleticilerini kapsar.
9 Çevresel faktörler bireyin etrafında yer alan fiziksel, kimyasal ve biyolojik ajanlar olarak da tanımlanmaktadır. Çevresel Karsinojenler *mikrorganizmalar (virüsler) *radyasyon (radyoaktivite, elektromanyetik alanlar) *kimyasallar alt başlıklarında incelenebilir.
10 Virüsler ve Diğer Mikroorganizmalar Kanser olgularının yaklaşık %16 sından onkojenik virüslerin sorumlu olduğu bildirilmektedir. Bu oran gelişmiş ülkelerde %10, Afrika ülkelerinde %25 civarındadır.
11 İnsanlarda kanser ile ilişkili virüsler; İnsan papillomavirüsleri (servikal kanser, deri kanserleri ) Epstein-Barr virüsü (nazofaringeal karsinoma, Burkitt s lenfoma, Hodgkin lenfoma..) Kaposi sarkoma ile ilişkili herpes virüsler Hepatit B ve hepatit C virüsü (karaciğer kanserleri)
12 DNA ve RNA virüsleri ya doğrudan mutajenik olup E6 ve E7 gibi viral genleri indükleyebilirler ya da kronik inflamasyon esnasında enfekte hücrelerde reaktif oksijen bileşiklerini indükleyerek dolaylı kanserin başlamasını sağlarlar.
13 DNA ve RNA virüsleri, retrovirüslerden (HIV - insan immünyetmezlik virüsleri ) farklılık gösterirler. Retrovirüsler immün sistemi baskılayarak onkojenik virüslerin başlatıcı etkisini teşvik ederler. ( HIV enfekte insanlarda viral kaynaklı lösemi, lenfoma, yumuşak doku sarkoması, ve diğer bazı katı tümörlerin görülmesi v.b.)
14 Virüslere ek olarak Gastrointestinal kanalın Helicobacter pylori gibi bazı mikroflora bakterileri (gastrik neoplazmalardan), Bazı parazitler Opisthorchis viverrini (safra kesesi kanserleri), Schistosoma haematobium (mesane kanserleri) Bazı onkojenik toksinler de (aflatoksinle ilişkili küfler) kanser oluşumunda risk faktörleridir.
15 Kimyasal Maddeler; Çevresel kirliliğe neden olan kimyasal maddeler mesleki kanserleri indükleyebilmeleri açısından önemlidir. Polisiklik aromatik hidrokarbonlarla ilişkili karbon partiküllerinin yol açtığı dış mekan hava kirliliği, Çevresel tütün dumanı ile ilişkili iç mekan hava kirliliği, Nitratlar, pestisitler, dioksinler ve diğer organik klorlu bileşikler gibi karsinojenik kirlilikler v.b
16 Dış Mekan Hava Kirliliği, Organik bileşiklerin yanması sonucu oluşan polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) mutasyona neden olurlar. Yakıt ekzozlarında, tütün dumanında, fabrika dumanlarında atıkların yanmaları sonucu yayılımlarında (emisyonlarda) bulunurlar.
17 PAH lar havada asılı karbon partiküllerine yapışırlar, partiküller solunan hava ile kolayca alınırlar. Yetişkinlerde hava kirliliği yoğun olan şehirlerde partiküllere uzun süre temasın akciğer kanser sıklığını % 10 civarında artırdığı bildirilmektedir (sigara içme kontrol edilse bile).
18 PAH lara bağlı akciğer kanser riski kirlenmiş şehirlerde daha fazladır ve sigara içme bu etkiyi potansiyelize etmekte, riski daha artırmaktadır. Trafik ile ilişkili hava kirliliğine ve çevresel tütün dumanına bağlı akciğer kanseri oranı hiç içmeyenlerde ve sigarayı bırakanlarda sırasıyla %5-7 ve %16-24 artmıştır ( Vineis ve ark. 2007).
19 Hava kirliliğinde PAH ların, ufak ve çok ufak karbon partiküllerin yanısıra azot oksitlerin (NO 2 ) de katkısı vardır. Azot oksitler, taşıt ekzozlarında, atık yanma emisyonlarında, güç ünitelerinde bulunur. Deneysel çalışmalar azot oksitlerin akciğer kanserini indüklediğini ve metastatik yayılımı artırdığını göstermiştir.
20 Hızlı solunumları nedeniyle vücut ağırlığı başına daha fazla kirletici solumaları sonucu trafik ekzozlarına bağlı hava kirleticilerine çocuklar daha duyarlıdır. Çocukluk lösemileri ile hava kirliliği arasında ilişkiyi gösteren az sayıda çalışma bulunmaktadır.
21 İç Mekan Hava Kirliliği; İç mekan havası karbon partikülleri, PAH ların yanısıra cevresel tütün dumanı, biyosidaller (haşere ilaçları), formaldehit ve IARC tarafından karsinojen olarak sınıflandırılmış benzen, 1,3-butadien gibi uçucu organik bileşikler benzeri çok sayıda kimyasal maddeyi barındırır.
22 Çocuklar iç mekan hava temasından daha çok etkilenmekte ve epidemiyolojik çalışmalar çocukluk kanserlerinde iç mekan hava kirliliğinin rolünün büyük olduğunu göstermektedir. İç mekandaki uçucu organik bileşiklerin ve iç mekanda yoğun insektisit kullanımının lösemi ve lenfoma riskini artırdığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır.
23 Pasif Sigara Dumanına Temas Pasif sigara içimi belirlenmiş bir karsinojendir. 50 den fazla akciğer kanseri ile ilgili epidemiyolojik çalışmaya göre eş nedeniyle tütün dumanı teması sonucu rölatif risk (RR) kadınlarda 1.22, erkeklerde 1.36 bulunmuştur (IARC 2004).
24 Büyük ölçekli bir akciğer kanser çalışmasında da hiç sigara içmemiş ancak eşleri nedeniyle dumana maruz kalmış kadınlarda oran %63, erkeklerde %13 bulunmuştur. İş yerinde dumana temas sonucunda da hiç sigara içmemiş erkeklerde akciğer kanser oranı %71, kadınlarda %47 saptanmıştır (Boffetta 1998). Yapılan çalışmalar sonucu tüm akciğer kanser olgularının yaklaşık %1.6 sı pasif sigara dumanı temasına bağlanmaktadır.
25 Radon Parçalanma Ürünlerine Evsel Temas Özellikle yer altı uranyum madencilerinde radon parçalanma ürünlerinin karsinojenitesi geniş olarak çalışılmış ve radonun akciğer kanserine neden olduğu ortaya konmuştur. Evlerdeki radon teması daha az olmasına rağmen temas süresi ve temas eden popülasyonun fazlalığı dikkate alındığında radon parçalanma ürünlerine evsel temasın önemine dikkat çekilmelidir.
26 Biyositler ve Pestisitler; Son yıllarda tarımda,iç ve dış mekanlarda kullanılmak üzere yüzlerce haşere ilaçı (biyositler ) piyasaya sürülmüştür. Bu kimyasallardan özellikle organik klor, karbamat ve karbinol grubu taşıyanlar EPA ve IARC tarafından insanda muhtemel ve olası karsinojen olarak tanımlanmaktadır.
27 Bu bileşiklerin bazıları kimyasal yapı olarak östrojenlere benzerlik gösterir ve endokrin bozucu olarak değerlendirilir. Bu bileşiklerin bazıları mutajenik, bazıları teşvik edicidir. Bir kısım maddelerde kuvvetli immünosüpresyona neden olabilir. Çocuklarda yapılan bazı epidemiyolojik çalışmalarda pestisitlere mesleki yada mesleki olmayan ebeveyn teması ile artmış kanser riski (lösemi, SSS tümörleri) arasında bir ilişki gösterilmiştir.
28 Çocukların doğrudan pestisitlere maruziyetinin de lösemi, non-hodgkin lenfoma, beyin tümörleri, Wilm s tümörü, Ewing sarkoma ve üreme hücre tümörlerine neden olabileceği bazı çalışmalarda bildirilmektedir. Yetişkinlerdeki veriler çelişkilidir. Pestisit kullanımı ile meme ve prostat kanserleri arasında ilişkiyi gösteren çalışmaların yanı sıra riskin olmadığını bildiren yayınlar da bulunmaktadır.
29 Karmaşık temas şekli, kullanılan kimyasalların çeşitliliği, pestisit temasına bağlı öngörülen kanser sıklığından az olgu bulunması eldeki verilerin değerlendirilmesinde güçlükler doğurmaktadır. Hacettepe Üniversitesi Geçmişte kullanılan bazı pestisitlerin deney hayvanlarında kansere neden olduğu gösterilmesine rağmen pestisit kullanımı sonucu insanlarda kesin artmış kanser kanıtı bulunmamaktadır.
30 Ancak DDT (trikloro klorofenil etan), klorofenol ve fenoksi herbisitler ile sarkoma, Hodgkin ve non-hodgkin lenfoma riski arasında kuvvetli bir ilişkinin olduğu bildirilmektedir. Karbon disülfit, fosfin (PH 3 ) ve metilbromür ile yetişkin lösemi riskinde artış da gösterilmiştir.
31 Karsinojenik, mutajenik ve üremeye etkileri nedeniyle organik klorlu pestisitler çoğu ülkede yasaklanmıştır. Bu kimyasallar ile asıl sorun maddelerin çevrede, suda ve gıdada bozunmadan yıllarca kalmalarıdır. Pestisitlerin kanserdeki rolü ile ilgili çalışmalar hızla artmasına rağmen pek çok ülkede pestisitler kontrolsüz olarak kullanılmaktadır.
32 Pestisitler sadece gıda v.b. ile ağızdan alınmakla kalmayıp, solunan hava ve deri yolu ile vücuda girmekte ve yağ dokusunda birikmektedirler. Plasentayı geçmektedirler. Anne sütünde bulunmaktadırlar. Bu nedenle hamilelik, süt verme döneminde bebekler ve çocuklar risk grubundadırlar.
33 Son yıllarda da bu maddelerin erkek üreme bozukluklarına neden olduğunu gösteren çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu bozukluklar arasında testiküler disgenezi, testiküler kanserler, kriptorşidizm, hipospadias, ve düşük sperm sayısı yer almaktadır.
34 Dioksinler ve Pestisitler Dışındaki Diğer Organik Klorlu Bileşikler; Organik klorlu bileşikler karsinojenik, mutajenik ve üremeye toksik bileşiklerdir. Klorla temas eden organik bileşiklerin yanması sonucu yada endüstriyel kimyasal sentez esnasında oluşur. En toksik olanlardan biri 2,4,7,8-tetrakloro dibenzo p-dioksin (dioksin) dir.
35 Dioksinler PVC gibi halojenli plastiklerin, hekzaklorobenzen gibi pestisitlerin ve poliklorlubifenillerin (PCB) yanması sonucu oluşur. Deney hayvanları ile yapılan çalışmalarda bu bileşiklerin endokrin bozucu olduğu ve gelişim toksisitelerinin yanısıra teşvik edici yada kokarsinojenik etkileriyle kansere neden olabilecekleri belirtilmiştir.
36 1979 yılında İtalya da Seveso kentindeki kimyasal kaza sonucu ortama yayılan dioksin olayından sonra IARC 2,3,7,8 tetra klorodibenzo-p-dioksini insanda olası karsinojen olarak (Grup 2B) sınıflamıştır. Bu sınıflama 1997 de değerlendirilerek Grup 1 insan karsinojeni olarak yenilenmiştir. Dioksin in etki mekanizması kesin olarak aydınlatılmamasına rağmen dioksine kronik temas ile hemen hemen tüm kanser tipleri arasında kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır.
37 Klorlanmış suyun uzun süre tüketilmesi sonucu ile mesane ve kolorektal kanserler, yetişkin lösemisi arasında ilişki gösterilmektedir. Klorun kendisi karsinojenik değildir ancak içme suyunda organik bileşiklerle reaksiyona girerek trihalometanlar (kloroform, bromodiklorometan, klorodibromometan), haloasetik asitler gibi klor desenfeksiyon yan ürünleri oluşabilir. Bu maddeleri in vitro ve in vivo hayvan modellerinde mutajenik ve karsinojenik oldukları gösterilmiştir.
38 Bu bileşikler çevrede ve vücut yağ dokusunda birikirler. Temasın ana kaynakları kontamine suyun içilmesi ve yıkanmadır. Sudaki yan ürünlerin konsantrasyonu organik kirliliklere bağlı olarak, coğrafi alan ve iklime göre değişiklik gösterir. Diyet de önemli bir karıştırıcı faktördür. Ancak tüm bu faktörlere rağmen mesane kanserlerinde %10 luk bir oran klorlama yan ürünlerine bağlanmaktadır.
39 İlaçlar ve Kozmetikler Bazı antikanser ilaçlarının üretimi ve hazırlanması esnasında işçileri ve onkoloji departmanlarında çalışan hemşireleri etkiledikleri sonucu yasal uygulamalar ve kişisel korunma önlemleri getirilmeğe çalışılmıştır. Ancak bu mutajenik ilaçların idrar yolu ile çevreye salınımı göz ardı edilmemelidir.
40 Antikanser ilaçlarının yarar/zarar oranları yüksek olması nedeniyle hasta bireylerde kullanılmaması söz konusu olamaz. Ancak sağlıklı bireylerde özellikle menapozal belirtilerin tedavisinde hormon preparatlarının kullanımı ya da tamoksifen gibi anti-östrojen ilaçların meme kanseri önlenmesinde kullanımında yarar/zarar oranının dikkatli yapılması gerekir.
41 Son yıllarda da formaldehit, hormonal ürünler, fitalatlar ve parabenler gibi maddelerin kozmetiklerde kullanımına dikkat çekilmektedir. Kesin olmamakla birlikte koltuk altı deodorantlarında kullanılan parabenlerin meme kanserine neden olabileceği bildirilmektedir.
42 Aromatik amin taşıyan saç boyalarının mesane kanser riskini %22-50 oranında artırdığını gösteren çalışmalar vardır. Ayrıca 15 yıl süreyle, senede 6 kez saç boyamanın kadınlarda akut lösemi rölatif riskini kadınlarda 2.4 kez artırdığı da bildirilmiştir (Rauscher 2004). Saç boyalarının mesane, akut lösemi, lenfoma ve miyeloma riskini artırdığı da bazı çalışmalarda gösterilmiştir.
43 Dış kaynaklı çevresel faktörlerin karsinojenik ve kokarsinojenik özelliklerine göre sınıflandırılması Mutajen Teşvik Edici Kokarsinojen Kimyasallar ve Partiküller Küçük hava partikülleri C Asbest M C Azo boyaları M Bifenol A M(?) P β-naftilamin M Benzen ve türevleri M Ftalatlar M P Dioksin P Formaldehit ve türevleri M Hormonal atıklar P Metaller, metalloidler M C N-nitroso bileşikleri NO2 P C Organik klorlu bileşikler M (bazıları?) P C PAH M ( 5 halka) P (<5 halka) C PCB M (bazıları) P Pestisitler M (bazıları) P Vinil klorür (monomerleri) M M
44 SONUÇ Belirsizlikler olmasına rağmen çevrede bulunan pek çok kimyasal madde, virüsler fiziksel etkenler mutajenik ve/veya teşvik edici (promoter) özellikleri ve kokarsinojenik etkileri ile kansere neden olabilirler.
HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER
HİDROJEN PEROKSİT, SAÇ BOYALARI ve KANSER A)HİDROJEN PEROKSİT Hidrojen peroksit; ısı, kontaminasyon ve sürtünme ile yanıcı özellik gösteren, renksiz ve hafif keskin kokuya sahip olan bir kimyasaldır ve
DetaylıKANSER TANIMA VE KORUNMA
KANSER TANIMA VE KORUNMA Uzm. Dr Dilek Leyla MAMÇU Sunum İçeriği Genel Bilgiler Dünyada ve Ülkemizdeki son durum Kanser nasıl oluşuyor Risk faktörleri neler Tedavi seçenekleri Önleme mümkün mü Sorular/
DetaylıKalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi
Kalıcı Organik Kirleticiler ve Stockholm (KOK) Sözleşmesi Kalıcı Organik Kirleticilerin (KOK) özellikleri nelerdir? -Zehirlidirler. - Çevrede kolayca yok olmazlar. -Besin zincirinde birikirler - Hava,
DetaylıKimyasal Risk Etmenleri
Kimyasal Risk Etmenleri 26/12/2003 tarih ve 25328 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayım tarihinde yürürlüğe girmiş Son değişiklik tarihi 20/03/2008 tarihli ve 26822 s.r.g. "İşyerinde Kimyasal Maddelerle
DetaylıDoğal ve Doğal Olmayanı Ayırma Teknikleri. Prof. Dr. Hulusi Barlas
Doğal ve Doğal Olmayanı Ayırma Teknikleri Prof. Dr. Hulusi Barlas INCI Sistemi International Nomenclatura Cosmetic Ingredients (Kozmetik Ürün Bileşenleri Uluslar arası İsim Listesi) INCI sistemi, kimyasal
DetaylıBiyolojik Risk Etmenleri
Biyolojik Risk Etmenleri Mesleki tehlikeler Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal TANIMLAMA Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona,
Detaylı«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler
«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler Dr. Özlem ÜSTAY TARÇIN Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Başkent Üniversitesi İstanbul Hastanesi Endokrin Bozucular Endokrin
DetaylıDİOKSİNLER VE BUNLARIN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
DİOKSİNLER VE BUNLARIN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Mustafa Cüneyt Gezen MEng, DGSA, CIH, ATEX 137 mustafacuneyt.gezen@uskudar.edu.tr 1 Bütün maddeler zehirdir. Zehirsiz hiçbir şey yoktur. Şifa ile
DetaylıRİSK DEĞERLENDİRMESİ
RİSK DEĞERLENDİRMESİ *Kimyasallar ile biyolojik sistemler arasındaki etkileşimleri zararlı, sonuçları yönünden inceleyen bilim dalıdır. *Kimyasalların zararsızlık limitlerini belirleyen bilim dalıdır.
DetaylıSİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER
SİGARANIN ZARARLARI VE İÇİNDEKİ ZARARLI MADDELER TÜTÜN DUMANININ ZARARLARI 1 / 5 Tütün dumanına maruziyet, başkalarının içtikleri tütün ürününden soluduğumuz duman ya da yanan bir sigara, puro, pipo ve
DetaylıKanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri...
Kanser Nedir? Kanserin sebebi, belirtileri, tedavi ve korunma yöntemleri... Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından birisi. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk
DetaylıLABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ. İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi
LABORATUVARLARDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ İş Güvenliği Uzmanı Elif BAYHATUN İş Sağlığı & Güvenliği Birimi 06.03.2018-ANTALYA GEREKÇE 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kimyasal Maddelerle
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ. Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K
ECZACILIK FAKÜLTESİ TOKSİKOLOJİ PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Şahan SAYGI, sahan.saygi@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ Dersin Kodu Dersin Adı Z/S T U K ETKS 600 Uzmanlık Alan Dersi Z 4 0 4 ETKS 601
DetaylıBİYOKONSANTRASYON, BİYOAKÜMÜLASYON, BİYOMAGNİFİKASYON
BİYOKONSANTRASYON, BİYOAKÜMÜLASYON, BİYOMAGNİFİKASYON Çevre Toksikolojisi ve Ekotoksikoloji Çevre toksikolojisi, fiziksel çevremizde bulunan kimyasalların çevre üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyen
DetaylıHava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri
Hava Kirliliğinin Sucul Ekosistemlere Etkileri Prof. Dr. Gülen GÜLLÜ Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E-mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Ulusal Su ve Sağlık Kongresi Antalya-26-30 Ekim 2015
DetaylıPROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN
PROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN PROJE KONUSU SEÇERKEN ŞU SORULARIN CEVAPLARI ARANMALIDIR : 1. Proje yapmam için bir gerekçem var mı? 2. Niçin proje yapacağım? 3. Projemin amacı nedir?
DetaylıDioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar
Dioksinler & PCB'lere ilişkin kaygılar Özellikleri, Kaynakları ve Oluşumları RIGHT S O L U T I O N S RIGHT PARTNER İçerik Dioksinler ve PCB'lere giriş Kaynakları ve oluşumları Çevresel ortamda akıbetleri
DetaylıMalignite ve Transplantasyon. Doç. Dr. Halil Yazıcı İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı
Malignite ve Transplantasyon Doç. Dr. Halil Yazıcı İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Sunum Planı -Pretransplant malignitesi olan alıcı -Pretransplant malignitesi olan donör -Posttransplant de
DetaylıMESLEKSEL KANSERLER. Ülkemizde ve Dünyada Durum. Doç. Dr. Engin TUTKUN
2015 MESLEKSEL KANSERLER Ülkemizde ve Dünyada Durum Doç. Dr. Engin TUTKUN Temel Tanım Kanser, hem dünyamızda, hem ülkemizde nedeni belirlenebilen ölümler arasında 2. sırada bulunmaktadır. Dünya Sağlık
DetaylıKANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014
KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014 Tümör Kötü huylu-iyi huylu tümörler İyi huylu tümörler genellikle yayılma sıçrama yapmazlar Kötü huylumaligntümörlerin
DetaylıTütsü ve Kanser. Tütsü Nedir ve Bileşenleri Nelerdir?
Tütsü ve Kanser Tütsü Nedir ve Bileşenleri Nelerdir? Eski inanışlara göre kokusuyla kötülükleri uzaklaştırdığına inanılan tütsü geleneksel bir alışkanlık olarak özellikle batı kültüründe yer almıştır.
DetaylıTÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006
TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Tümör (kanser), Vücudumuzun herhangi bir hücre veya hücre topluluğunun kontrolsüz bir şekilde çoğalması, büyümesi,
DetaylıHava Kirliliği ve Sağlık Etkileri
Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik
DetaylıKARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan
KARSİNOGENEZ 2007 Prof.Dr.Şevket Ruacan Kanser anormal bir doku kitlesidir. Büyümesi normal dokulardan daha hızlıdır ve onlarla uyumlu değildir. Bu bozukluk değişimi başlatan uyarı ortadan kalktıktan sonra
DetaylıFarmasötik Toksikoloji Nükleik asitler ile etkileşim MUTAJENİK (GENOTOKSİK) ETKİ. Hedef moleküller
Hedef moleküller Farmasötik Toksikoloji 2015 2016 Nükleik asitler ile etkileşim Prof.Dr. Gül ÖZHAN Proteinler Yapısal proteinler Enzimler Taşıyıcı proteinler Reseptörler Koenzimler Lipitler Nükleik asitler
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU
T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU Temmuz 2014 OZON NEDİR Ozon (O 3 ) üç tane oksijen atomunun birleşmesi ile oluşmaktadır. Ozon, atmosferde
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Sağlık hizmeti sunumu sırasında sağlık çalışanları, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden sağlıklarını tehdit eden pek çok riske maruz
DetaylıBİYOİNORGANİK KİMYA 9. HAFTA
BİYOİNORGANİK KİMYA 9. HAFTA Meslek Hastalıklarına Neden Olan Kimyasallar Meslek Hastalıkları meslekle-işle ilgili hastalıklardır. Meslek hastalıklarının Genel Özellikleri: Kendine özgü bir klinik tablo,
Detaylıİçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş
Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI I. Kısım Su teminine giriş 1 Su sektörü 3 1.1 Giriş 3 1.2 Su tüketimi 3 1.3 Kabul edilebilir su kalitesi 7 1.4 Su sektörü hizmetleri 10 1.5 Su koruma
DetaylıMESLEKi TOKSİKOLOJİ AÇISINDAN KİMYASAL MARUZİYET
MESLEKi TOKSİKOLOJİ AÇISINDAN KİMYASAL MARUZİYET DOÇ. DR. M. SERTAÇ YILMAZ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI PARASELSUS (1493-1541) TÜM MADDELER ZEHİRDİR. İLACI, ZEHİRDEN
DetaylıKARSİNOGENEZ. Prof.Dr.Şevket Ruacan
KARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan Kanser anormal bir doku kitlesidir. Büyümesi normal dokulardan daha hızlıdır ve onlarla uyumlu değildir. Bu bozukluk değişimi başlatan uyarı ortadan kalktıktan sonra
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR KİMYA VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ İÇİN UL ÇEVRE KORUMA HİZMETLERİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR KİMYA VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ İÇİN UL ÇEVRE KORUMA HİZMETLERİ Tehlikeli Kimyasal Madde Atıklarının Azaltılması Tekstil sektörünün üstünde, çevre üzerindeki etkisini azaltma ve tedarik
DetaylıGIDALAR KANSERİN NERESİNDE?
GIDALAR KANSERİN NERESİNDE? PROF. DR. İSMAİL ÇELİK HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ KANSER ENSTİTÜSÜ Alkol %4-6 Diğer %10-15 Tütün %30-35 Şişmanlık %10-20 Enfeksiyon %15-20 Beslenme %25-30 Kansere Yol Açan Faktörler
DetaylıTARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ
TARIM VE TARIM DIŞI ALANLARDA KULLANILAN PESTİSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI, ÇEVRE VE BİYOÇEŞİTLİLİĞE ETKİLERİ Dr. Aydan Alev BURÇAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları
DetaylıÖğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen
Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi
Detaylıİçerik. Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler
İçerik Çevre tanımı Sağlık çevre ilişkisi Verdiği Zararlar Önlemler ÇEVRE Çevre insanların ortak varlığını oluşturan değerler bütünündür. Bir canlının üzerinde etkili olabilen tüm faktörleri içeren ekosisteme
DetaylıMERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065
MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ
DetaylıDaha iyi bir yasam kalitesi için!
Daha iyi bir yasam kalitesi için! Dünya çapında patentli, üstün Alman teknolojisi ve işlev garantisi sunan TÜV onaylı ilk ve tek hava temizleme cihazı, DİKA A.Ş. güvencesiyle artık Türkiye de! TEMİZ HAVA
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME PROJESİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME PROJESİ KAPALI ORTAMLARDA SOLUNABİLİR PARTİKÜL MADDE (PM 2.5 ) SEVİYESİNİN BELİRLENMESİ Hazırlayan GÜLFEM POLAT 1309990032
DetaylıKelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz bir şekilde bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü urlara denir.
Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz bir şekilde bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser, hücrelerde DNA'nın hasarı sonucu hücrelerin
Detaylı1. KİMYASAL ANALİZLER
1. KİMYASAL ANALİZLER HPLC VE LC-MS/MS CİHAZLARI İLE YAPILAN ANALİZLER SORBAT TAYİNİ BENZOAT TAYİNİ KAFEİN TAYİNİ HMF TAYİNİ SUDAN TÜREVLERİ TAYİNİ VANİLİN TAYİNİ GLUKOZ, FRUKTOZ VE SUKROZ TAYİNİ SAPONİN
DetaylıAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları. Dr Fikri İçli
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları Dr Fikri İçli AÜTF Onkoloji Birimleri Tıbbi Onkoloji BD Cerrahi Onkoloji BD Radyasyon Onkolojisi AnaBD Pediatrik Onkoloji BD Onkoloji Uygulama ve Araştırma
DetaylıYATAY (1) NO. MEVZUAT NO MEVZUAT ADI. 1. ----------------- Aarhus Sözleşmesi. 2. ----------------- Espoo Sözleşmesi
YATAY (1) 1. ----------------- Aarhus Sözleşmesi 2. ----------------- Espoo Sözleşmesi 3. 1210/90/EEC Avrupa Çevre Ajansı Tüzüğü 4. 2008/90/EC Çevresel Suç Direktifi 5. 2007/2/EC INSPIRE Direktifi 6. 2004/35/EC
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
Detaylı*Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir.
* *Hijyen hipotezi, astım, romatoid artrit, lupus, tip I diabet gibi otoimmün hastalıkların insidansındaki artışı açıklayan bir alternatiftir. *Bu hipotez, memelilerin evrimsel geçmişlerinin bir parçası
DetaylıÜNİTE. MESLEK HASTALIKLARI Yrd. Doç. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER MESLEKİ KANSERLER
MESLEKİ KANSERLER İÇİNDEKİLER Kanserin Tanımı Kanserin Nedenleri Kanserde Mesleksel Faktörlerin Rolü Mesleksel Kansere Yol Açan Maddelerden Örnekler Mesleksel Kanser Türleri Mesleksel Kanserlerden Korunma
DetaylıFarmasötik Toksikoloji
Farmasötik Toksikoloji 2015-2016 II Prof.Dr.Buket Alpertunga Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı 1 Doz-cevap ilişkisi «Her madde zehirdir, zehir olmayan madde yoktur, zehir ile ilacı birbirinden ayıran
DetaylıDeniz Ortamında Organik Kirleticilerin Bulunuşu ve Ekosistem Etkileşimi
Deniz Ortamında Organik Kirleticilerin Bulunuşu ve Ekosistem Etkileşimi Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İstanbul Oya Okay Kara Noktasal: Atıksular, dereler vs. Difüz:
DetaylıPESTİSİTLER. 1. DDT(diklorodifeniltrikloroetan) grubu: DDT ve türevleri. 2. BHC (benzenhekzaklorür) grubu: Lindan ve izomerleri
PESTİSİTLER Pestisitler kimyasal formüllerine göre; 1. Klorlanmış hidrokarbonlar: Klorlanmış hidrokarbonlar, çeşitli hidrokarbonların % 37-67 oranında klorlanmasından elde edilir. Bu grup pestisitler kararlı
DetaylıKANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN
KANSER NEDIR? TARAMA YÖNTEMLERI NELERDIR? BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KANSER ŞUBE DR.AYŞE AKAN 2005 DEN 2030 A DÜNYADA KANSER 7 milyon ölüm 17 milyon 11 milyon yeni vaka 27 milyon 25 milyon kanserli kişi
Detaylı1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? a. b. c. d. CEVAP: D. 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? a. b. c. d.
1- Aşağıdakilerden hangisi Aşındırıcı sembolüdür? 2- Aşağıdakilerden hangisi Yanıcı sembolüdür? 3- Aşağıdakilerden hangisi Zararlı Madde sembolüdür? 4- Aşağıdakilerden hangisi Oksitleyici (Yükseltgen)
Detaylıİşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü,
TOZ İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü, Termal Konfor gibi unsurlardan biriside Tozdur. Organik
DetaylıTÜRKİYE DE MİDE KANSERLERİ SIKLIĞI, COĞRAFİ DAĞILIMI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ. Prof.Dr.Fikri İçli
TÜRKİYE DE MİDE KANSERLERİ SIKLIĞI, COĞRAFİ DAĞILIMI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Fikri İçli ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİNDE 1990 YILINDA GÖRÜLEN KANSERLERİN DAĞILIMI (PATOLOJİ KAYITLARI) Erkek 1898
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot
DetaylıHava kirleticilerinin çoğu havaya küçük miktarlarda katılır. Kirleticilerin yoğunluğu değişik biçimlerde ifade edilir.
HAVA KİRLETİCİLER Dünyayı saran atmosferin % 21 oksijen, % 78 azot, % 0.03 karbondioksit vardır. Bunlara ek olarak asal gazlar denen argon, neon, helyum gibi gazlar bulunur. Su buharı havada değişik oranlara
DetaylıİSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI
RAPOR BÜLTENİ İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI Tarih :11.09.2015 Kanser Vakaları ve Kanserden Ölüm Oranları Sayı :10 Hazırlayan H. Erkin SÜLEKLİ Katkıda Bulunanlar Saadet TURHAL Nurdan
Detaylıİnsan Mikrobiyom Projesi. Prof. Dr. Tanıl Kocagöz
İnsan Mikrobiyom Projesi Prof. Dr. Tanıl Kocagöz Human Microbiome Project İnsan Mikrobiyom Projesi (İMP) 2007 yılında NIH tarafından başlatıldı 300 gönüllünün 5 vücut bölgesinden değişik zamanlarda, toplam
DetaylıBornova Vet.Kont.Arst.Enst.
VETERİNER İLAÇ KALINTILARININ ÖNEMİ ve VETERİNER İLAÇ KALINTILARI TEST METOTLARI Beyza AVCI TÜBİTAK -ATAL 8-9 Ekim 2008 İZMİR KALINTI SORUNU? Hayvansal kökenli gıdalarda, hayvan hastalıklarının sağaltımı,
DetaylıVETERİNER İLAÇ KALINTILARININ ÖNEMİ ve VETERİNER İLAÇ KALINTILARI TEST METOTLARI. Beyza AVCI TÜBİTAK -ATAL 8-9 Ekim 2008 İZMİR
VETERİNER İLAÇ KALINTILARININ ÖNEMİ ve VETERİNER İLAÇ KALINTILARI TEST METOTLARI Beyza AVCI TÜBİTAK -ATAL 8-9 Ekim 2008 İZMİR KALINTI SORUNU? Hayvansal kökenli gıdalarda, hayvan hastalıklarının sağaltımı,
DetaylıTürkiye'yi kanser eden ürünleri devlet gizledi, biz açıklıyoruz! İşte zehir listesi
Türkiye'yi kanser eden ürünleri devlet gizledi, biz açıklıyoruz! İşte zehir listesi Sağlık Bakanlığı, 2011-2016 yılları arasında kanserden ölümlerin dünya ortalamasının üstünde olduğu Antalya, Ergene ve
DetaylıSANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR
SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR Aralık 2016 GENEL MEVZUAT H AV A K A L İ T E S İ N İ N K O R U N M A S I Y Ö
DetaylıTürkiye de Kanser Kontrolü 2013. Doç. Dr. Murat Gültekin Kanser Daire Başkanı 0 532 256 09 51 mrtgultekin@yahoo.com
Türkiye de Kanser Kontrolü 2013 Doç. Dr. Murat Gültekin Kanser Daire Başkanı 0 532 256 09 51 mrtgultekin@yahoo.com Türkiye de ve Dünyada Kanser 1 2005 den 2030 a Dünyada Kanser 11 milyon yeni vaka 27 milyon
DetaylıSoluduğumuz havanın temiz olması sağlığımız için çok önemlidir.
mız Temiz mi? Ana Tema Önerilen Süre Kazanımlar Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Soluduğumuz havanın temiz olması sağlığımız için çok önemlidir. 2-3 ders saati nın
Detaylıinsanlardaki kanserlerin büyük bölümünün (%80 kadarı) çevresel etkiler ve yaşam biçimi özellikleri sonucu meydana geldiği bilinmektedir.
MESLEKİ KANSERLER 1 insanlardaki kanserlerin büyük bölümünün (%80 kadarı) çevresel etkiler ve yaşam biçimi özellikleri sonucu meydana geldiği bilinmektedir. 2 Bu faktörler arasında en büyük payı: sigara
DetaylıToksisiteye Etki Eden Faktörler
Toksisiteye Etki Eden Faktörler Toksik etki (toksisite) Tüm ksenobiyotiklerin biyolojik sistemlerde oluşturdukları zararlı etki. 2 Kimyasal Madde ile İlgili Faktörler Bir kimyasal maddenin metabolizmasında
DetaylıÇOCUK VE ÇEVRE. Prof. Dr. Ayşe Sevim Gökalp. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
ÇOCUK VE ÇEVRE Prof. Dr. Ayşe Sevim Gökalp Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı ÇOCUK VE ÇEVRE Sağlıklı bir çevrede yaşıyor olmak ayrıcalık değil bir haktır. Günümüzde
DetaylıKimyasal Maddeler. Tehlikeli Kimyasal Maddeler. Patlayıcı, alevlenebilir, kanserojen, tahriş edici v.b gibi maddeler
Kimyasal Maddeler Tehlikeli Kimyasal Maddeler Patlayıcı, alevlenebilir, kanserojen, tahriş edici v.b gibi maddeler Kimya sanayinin faaliyet alanı doğal maddelerin kimyasal yapısını değiştirerek diğer endüstrilerde
DetaylıULUSAL GIDA REFERANS LABORATUVARI
İnsanların Balık Yagları Yolu ile Dioksin ve Furanlar (PCDD/F ler), Dioksin Benzeri Poliklorlu Bifeniller (DL-PCB ler) ve ndikatör Poliklorlu Bifenillere (PCB ler) Olan Maruziyetinin Degerlendirilmesi
DetaylıÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİNDE EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİ DOÇ.DR. CAN ACIPAYAM ÇOCUK HEMATOLOJİSİ VE ONKOLOJİSİ
ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİNDE EPİDEMİYOLOJİ VE ETYOLOJİ DOÇ.DR. CAN ACIPAYAM ÇOCUK HEMATOLOJİSİ VE ONKOLOJİSİ Çocukluk Çağı Kanserlerinde Epidemiyoloji Çocukluk çağı kanserleri, dünyanın her yerinde nadir
Detaylı(İnt. Dr. Doğukan Danışman)
(İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol
DetaylıToz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi
Toz Aktif Karbon Püskürtme İle Dioksin-Furan Giderimi Sayfa 1 TÜRKTAY 19-20 Ekim 2016 Ankara Yakma Tesisi Dizayn Parametreleri Yakma Kapasite si 35.000 ton/yıl Isıl Değer Enerji kurulu güç 86 Gj/saat 5,2
Detaylıİ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52.
İ Ç İ NDEKİ LER Ön Söz xiii K I S I M 1 Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1 BÖLÜM 1 Giriş 3 1.1 Su 4 1.2 Atık Sular ve Su Kirliliği Kontrolü 5 1.3 Endüstriyel ve Tehlikeli Atıklar
DetaylıÇEVRE VE AKCİĞER. Prof. Dr. Bedia ÖZYILDIRIM. İTF Halk Sağlığı AD
ÇEVRE VE AKCİĞER Prof. Dr. Bedia ÖZYILDIRIM İTF Halk Sağlığı AD Çevre Nedir? «İnsan dışındaki her şey» (Last, 1995) Sağlık, insanın genetik yapısı ile çevre arasındaki etkileşime bağlıdır. Çevre insan
DetaylıAKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar
AKCİĞER KANSERİ Doç.Dr.Filiz Koşar Akciğer Kanseri Nedir? Kanserler genellikle ilk ortaya çıktığı dokuya göre adlandırılır. Akciğer kanseri ilk önce akciğerde başlar Akciğerler göğüs boşluğumuzun büyük
DetaylıDoğurganlığın korunmasında etik ve yönetmelikler. Doç. Dr. Murat Gültekin Kanser Daire Başkanı 0 532 256 09 51 mrtgultekin@yahoo.
Doğurganlığın korunmasında etik ve yönetmelikler Doç. Dr. Murat Gültekin Kanser Daire Başkanı 0 532 256 09 51 mrtgultekin@yahoo.com 0 Sunum Planı Biz Kimiz? Sağlık Bakanlığı Yeni Yapılanması Türkiye de
DetaylıProf.Dr. Mustafa ODABAŞI
Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : mustafa.odabasi@deu.edu.tr Ders İçeriği Organik kimyaya giriş Temel fonksiyonel
DetaylıANTİPERSPİRANTLAR, DEODORANTLAR ve ANTİMİKROBİYAL AJANLAR
ANTİPERSPİRANTLAR, DEODORANTLAR ve ANTİMİKROBİYAL AJANLAR Deodorantlar ve antiperspirantlar en fazla kullanılan kozmetik ürünlerindendir. Her gün milyonlarca kişi tarafında koltuk altına uygulanmaktadırlar.
DetaylıIYE'D -' """ A 1 IGI. Pror. Hr. İlhan Ti ~( ~R. Editörler. Dr. Ediz F~ ( 'f lşa R. lh>\'- i>r. ~afi1 8()ZDl-:\1İR. Uo~. Ur. Rl"fik Rl 'Rt;l'T.
TU lt@ IYE'D -' """ A 1 IGI Editörler Pror. Hr. İlhan Ti ~( ~R Uo~. Ur. Rl"fik Rl 'Rt;l'T lh>\'- i>r. ~afi1 8()ZDl-:\1İR Dr. Ediz F~ ( 'f lşa R ANKARA NUMUNE HASTANESİ'NDE 1985-1990 YILLARI ARASINDAKİ
DetaylıDETERJAN VE DEZENFEKTANLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006
DETERJAN VE DEZENFEKTANLAR Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 ÖNEMLİ! Gıdaları insanların sağlıklarını çok ciddi şekilde etkiler. Bu nedenle, gıda üreten kişilerin temizlik kurallarına uyması çok önemlidir.
DetaylıDikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Giriş DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), çocukluk çağının en sık görülen
DetaylıBİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Bu mikroorganizmalar; 1 Doğrudan temas Hava ve vektörleri Ortak kullanılan canlı veya cansız maddeler vasıtasıyla insanlara bulaşırlar. MESLEKİ BİYOLOJİK RİSKLERE MARUZ KALINAN SEKTÖRLER Tarım Ürünün yetiştirilmesi
DetaylıOmega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.
Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3
DetaylıGIDA TOKSİKOLOJİSİ 2015. Doç.Dr. Gül Özhan
GIDA TOKSİKOLOJİSİ 2015 Doç.Dr. Gül Özhan 1 POLİKLORLU BİLEŞİKLER En çok bilinenler; Poliklorludibenzo-para-dioksinler (PCDD-TCDD) Poliklorludibenzofuranlar (PCDF) Poliklorlubifeniller (PCB) Dioksin ve
DetaylıEnfes bir nefes için...
Enfes bir nefes için... Solunum yolu hastalıkları ve alerjik hastalıkları olanlar için evdeki havanın kalitesi çok önemlidir. 1-4 Evinizde kullandığınız boya, bu havanın kalitesini belirleyen önemli unsurlardan
DetaylıViral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler
Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B
DetaylıANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ
ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ Sanaz Lakestani, Gülen Güllü Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Amaç Bu çalışmada Ankara ilininin
DetaylıÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523
Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/8 ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523 SU, ATIK SU 1,2 İletkenlik Elektrot Metodu TS 9748 EN 27888 Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM
DetaylıKONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI
KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit
DetaylıGEBELİK VE MEME KANSERİ
GEBELİK VE MEME KANSERİ Doç. Dr. Ramazan YILDIZ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı, 27 Kasım 2014, Ankara Gebelikte Kanser Gebelikte kanser insidansı % 0.07-0.1 arasında Gebelik
DetaylıKarbonmonoksit (CO) Oluşumu
Yanma Kaynaklı Emisyonların Oluşum Mekanizmaları Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Karbonmonoksit emisyonlarının ana kaynağı benzinli taşıt motorlarıdır. H/Y oranının CO emisyonu üzerine etkisi çok fazladır.
DetaylıSperm Bozuklukları Sperm Testi: Sperm testi nasıl yapılır, gerekli koşullar nelerdir?
Sperm Bozuklukları Sperm Bozuklukları Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yarısında neden erkeğe bağlı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü nün yaptığı araştırmalar doğrultusunda dünya genelinde erkeklerde
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER
ADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER Virüsler Hücresel yapı da dahil olmak üzere canlıların ortak özelliklerini göstermeyen canlılardır. Prokaryotlardan daha küçüklerdir.
DetaylıBÖLÜM 4. TOPRAK KİRLİLİĞİ ve KONTROLU
Toprak, İnsan ve canlı yaşam için gerekli BÖLÜM 4 TOPRAK KİRLİLİĞİ ve KONTROLU Toprakların kirlenmeye karşı korunması için gerekli maliyet ve işgücü, temizleme için gerekli olana göre çok azdır Toprağı;
DetaylıALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD
ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl
DetaylıSigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı
Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre
DetaylıTÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI PASİF ETKİLENİM
TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARI VE PASİF ETKİLENİM TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ TÜTÜN ÜRÜNLERİ Başlıca tütün ürünleri nelerdir? SİGARA ELEKTRONİK SİGARA PİPO PURO NARGİLE ESRAR
DetaylıTURHAN DOĞRU NEFES ALMAK:
Mustafa TURHAN A sınıfı İşgüvenliği Uzmanı mturhan.isg@gmail.com DOĞRU NEFES ALMAK: Solunum Koruyucuların Farklı Sektörlerde Kullanımı 1 Doğru Nefes Almak ne demek? Tehditler İmkanlar Solunum koruyucular
DetaylıHava Kirleticileri. Hava Kirleticileri. Özgür ZEYDAN (PhD.)
Hava Kirleticileri Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Hava Kirleticileri Gazlar Karbon monoksit Azot oksitler Kükürt oksitler Hidrojen sülfür Uçucu organik bileşikler Aerosoller Toplam
Detaylı