Gebelikte Vitamin, Mineral ve Omega 3 Destegi?

Transkript

1 Gebelikte Vitamin, Mineral ve Omega 3 Destegi? Serdar H. Ural, M.D., F.A.C.O.G Director, Division of Maternal Fetal Medicine Director, Fellowship Training Program Medical Director, Labor and Delivery Unit Director, Obstetrical Ultrasound Unit Professor of Obstetrics & Gynecology and Radiology Penn State University College of Medicine, U.S.A.

2 Vitamin & Mineral Butun dunyada gebelikte kanit a dayali olsun ya da olmasin, yararina inanan olsun ya da olmasin vitamin ve mineral destegi verilmektedir Buyuk rakamli, kaliteli, gebelik boyunca suren randomize kontrollu calisma Diger gerekli desteklerden farkli bir nosyon

3 Esansiyel Yağ Asitleri Vücudumuz için gerekli olan yağ asidlerinin bazıları vücudumuzda sentezlenemez, esansiyeldirler Sağlık bakımından bunlar hayati önem taşır. Bu yüzden beslenme yoluyla dışarıdan alınmaları gerekir. Esansiyel YA Omega 3 Omega 6 EPA AA DHA

4 Gebelikte Esansiyel Yağ asitleri* Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri vücutta üretilemezler. Dışardan temini zorunludur Omega 3 ve Omega 6 yağ asitleri fetus tarafından plasenta aracılığı ile anneden temin edilir. Bilhassa Doksaheksaenoik asit(dha) fetus ve infantda santral sinir sistem gelişimi için kritik öneme sahiptir** *JAm Diet Assoc ** Early Hum Dev. 2007, Am J Clin Nutr. 2005

5 Kognitif fonksiyonların gelişimi Görsel fonksiyonların gelişmesi Kardiyovasküler fonksiyonlar Enflamasyon Kardiyovasküler E fonksiyonlar Esansiyel yağ asidi desteği DHA EPA ALA

6 İki Esansiyel yağ ASİDİ! HANGİSİNİ DAHA FAZLA TÜKETİYORUZ Nutrition in Pregnancy. British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin. 2006;31: Alfa linoleic asitin EPA ve DHA ya dönüşmesi için çok fazla miktarda tüketmek ve çok uzun bir sure beklemek gerekir. Bu nedenle Gebelikte EPA + DHA alımı daha değerlidir. Dokosaheksaenoik asit (DHA) ve eikosapentaenoik asit (EPA) en önemli uzun zincirli Omega 3 yağ asitleridir

7 Neden gebelikte Omega 3 YA önemli? Özellikle sinir sistemi ve büyüme başta olmak üzere fetal gelişim için gebelik boyunca uzun zincirli yağ asitlerinin yeterince alınması çok önemlidir. Uzun zincirli yağ asitleri nöronların oluşumu, sinapsların gelişimi ve hücre farklılaşması ile çoğalmasını düzenleyen genlerin ekspresyonunda önemli roller oynar DHA fetüsün beyin ve retinasının gelişimi için şarttır. DHA ve AA beyin ve retinanın fosfolipid içeriğinin 3 te 1 inden fazlasını oluştururlar. Fetüs beyin gelişim hızı 3. trimesterde en yüksek düzeyine çıkar ve bu hız erken bebeklik döneminde de sürer. Uzun zincirli yağ asitlerini yeterince alan bebeklerin mental ve psikomotor skorlarının anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır. Nutrition in brain development and aging: role of essential fatty acids. Nutr Rev. 2006;64(5 Pt 2):S24-33 Nutrition in Pregnancy. British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin. 2006;31:28-59.

8 Sadece bebek değil, Anne için de çok önemli Gebelik sırasında annenin yağ asidi konsantrasyonu %40 Omega 3 düzeyi %52 Gebelikte bebeğin gereksinimlerinin yanında annenin gereksinimleri de karşılanmalıdır; yeterli alım olmadığında annenin depolarının bebek için harcandığı bilinmektedir, ancak annede depolanan Omega 3 miktarı yüksek değildir Nutrition in Pregnancy. British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin. 2006;31:28-59.

9 *Am J Clin Nutr. 2001, Gebelikte AA ve DHA*

10 Gebelik sonuçlarına ve sürecine etkisi AA in EPA dan daha yüksek olması preterm doğum ve preklampsi gibi olumsuz etkilere neden olurbalık yağını fazla tüketen populasyonlarda düşük oranda preklampsi görülmektedir Çok sayıda randomize klinik çalışma ve derlemede, DHA ve EPA içeren balık yağı preparatlarıyla yapılan desteğin gebelik süresini ve/veya doğum ölçülerini (ağırlık, boy, kafa çevresi) olumlu etkilediği belirtilmektedir. Ağırlık artışı genel olarak gebelik süresinin uzamasıyla ilişkilendirilmiştir; klinik çalışmalarda gebelik süresinin ortalama olarak gün kadar uzadığı belirtilmiştir Obstet Gynecol. 2003;101(3): *Am J Clin Nutr. 2001, Hypertens Pregnancy ** Diabet Med 1998, Ann Epidemiol 2007 Am J Clin Nutr. 2000;71(1 Suppl):307S-11S. Nestle Nutr Inst Workshop Ser. 2013;71:1-9 Matern Child Nutr Jun 25. doi: /mcn [Epub ahead of print] Eur J Clin Nutr. 2013;67(3): Am J Clin Nutr. 2006;83(6): Exp Biol Med (Maywood). 2001;226(6): Br J Nutr. 2007;98(2):253-9.

11 Gebelik sonuçlarına ve sürecine etkisi *REVIEWS IN OBSTETRICS & GYNECOLOGY, 2008

12 Gebelik sonuçlarına etkisi Am J Clin Nutr 2014;99: ,880 anne çocuk incelendiği uluslararası çalışma Gebelik boyunca Omega 3 desteği alan annelerin bebeklerinin ortalama 172 gram daha ağır, 0.7 cm daha uzun ve baş çevrelerinin 0.5 cm daha geniş olduğu saptanmıştır. Bu grupta 34 haftadan önce doğan bebek oranı da anlamlı derecede düşük ve bebeklerin hastanede kalma süresi anlamlı derecede kısa olmuştur

13 Gebelik sonuçlarına etkisi Hamileler yeteri kadar omega 3 yağ asidi tüketmezlerse premature doğum riski ile karşı karşıya kalabilirler* BMJ Erken Doğum ,9% Düzenli balık tüketen hamileler 7,1% Balık tüketmeyen ve omega 3 desteği almaya hamileler Günde 150 mg dan düşük miktarda EPA+DHA tüketen kadınların prematüre doğum riskinin en yüksek düzeye ulaştığı bildirilmiştir. Rev Obstet Gynecol. 2008;1(4):162-9.

14 Olumsuz etkiler olabilir mi? Fazla miktarda EPA + DHA tüketimin olumsuz etkilerinden söz edilmiştir; en yüksek miktarda balık ile balık yağı tüketen annelerin bebeklerinin doğum tartılarının düşük olması, balık ile balık yağı miktarının yanı sıra balık yağı içeriğinde bulunabilen A ve D vitamini gibi diğer bileşenlerin ve miktarlarına bağlanmıştır. Am J Epidemiol 2004;160:460-5 Gebe ve emziren kadınlara yüksek cıva birikimi bulunması nedeniyle fazla miktarda deniz ürünü tüketmemeleri önerilmektedir American Society for Nutrition. Adv. Nutr. 2012;3: ABD de yapılan bir çalışmada doğurganlık yaşındaki kadınların %10 unun plazma cıva düzeylerinin önerilenden yüksek olduğu bildirilmiştir The Food for Thought Study. Nutrition Journal 2013;12(33):1-11

15 Major Depresyonu olan gebelerde omega 3 yağ asidi monoterapisi depresif semptomların giderilmesinde etkili bulunmuştur PLoS One ;8(7):e67617:1-12 Postpartum Depresyon ve Omega 3

16 Postpartum Depresyon ve Omega 3 ilişkisi Postpartum depresyon doğum yapan kadınların %10-15 inde bulunan ve anne-bebek etkileşimiyle bebeğin gelişimini olumsuz etkiyebilen bir durumdur The ScientificWorld Journal 2012;2012 Article ID :1-8. J Affect Disord 2002 Am J Psychiatry 163:6, June 2006

17 Perinatal döneme etkileri Aust NZ J Psychiatry 2005 * Br J Obstet Gynaecol 1995, Br J Obstet Gynaecol 2000

18 Bebek üzerine etkileri

19 ÇOK ÖNEMLİ DHA Neden Beyin ve Göz için önemli? Bebeğin merkezi sinir sistemi Bebeğin retina gelişimi The ScientificWorld Journal 2012;2012 Article ID :1-8. Uzun zincirli yağ asitleri beyin kitle ağırlığının %15-30 ini oluştururlar; merkezi sinir sisteminin işlev ve yapısına katılırlar ve gelişiminde çok önemli bir rol oynarlar. Beyin lipid yapıdadır ve temel olarak fosfogliseridler ve AA ile DHA dan zengin kolesterolden oluşur. Çalışmalar DHA nın kan beyin bariyer fonksiyonunda ve nöron membran akışkanlığında rol oynadığını; -serotonerjik ve dopaminerjik sistemler gibi nörotransmisyon sistemlerini düzenlediği -nöron membran dinamikleri ve böylece taşıyıcı, - reseptör ve nörotransmitter işlevleri açısından çok önemlidir

20 Günlük önerilen miktar Hamileler günlük besinlerine ilave olarak Gebe kadınların günde mg Omega 3 desteği almaları uygun bulunmuştur. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2001;65(1):51-7

21 İngiltere, 2007, yüksek popülasyon dahil, gebelikte az balık tüketimi; Azalmis sözlü zeka test sonuçları 6 ay - 8 yaş arası Nörodavranişsal değişiklikler

22 Klinik Çalışmalar -1 Çok merkezli çalışma: İspanya, Almanya,Macaristan 315 sağlıklı gebe Sonuç: 1- Gebelikte omega 3 YA supplementlerinin kullanımı zararlı değildir. 2-Gebelik süresince Fetal ve Maternal kan DHA seviyelerininyüksek olması 5.5 yaş çocuklarda Nörolojik muayenelerde daha yüksek puanlar almalarını sağlamıştır.

23 24 Eylul, 2014-Persembe gunu itibariyle omega 3 ve gebelikle ilgili 1221 yayın Çoğu hayvan deneyleri Yeni bir alan Data lar yeni cikiyor Gercek şu ki belirli bir korelasyon var/artacak

24 Omega 3 yağ asitleri ve gebelik ABD de kullanim yaygin Her gebeye öneriyorum NEDEN VERMEYELİM Bebegin beyinsel ve zihinsel gelisimine buyuk destek Hergun, yaz/kis kullanilmali gebelik ve sonrasinda Somon govdesi en kaliteli omega 3, ilave vitamin yok, gebede güvenli Morino karacigeri-baska vitaminler ihtiva eder Zararı yok, potansiyel yararı çok büyük

25 Klinik Çalışmalar-3 Balık tüketimi fazla olan toplumlarda doğum boy uzunluğu ve boyun/baş cevresi pozitif olarak ilişkili bulunmuştur.* Balık tüketimi ve hamilelikte kilo alımı arasında da hiçbir ilişki saptanmamıştır. *Thorsdottir I, et al. Am J Epidemiol 2004;160: ** Grandjean P, Bjerve KS, W eihe P, et al. Int J Epidemiol 2001;30:1272 8

26 OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK Mental, motor, davranissal gelisim; mental gelisim endeksi 60 dakika 1-48 ay Dikkat Davranis Görme Serebral palsi

27 DOMInO Çalışması Alerji ve Omega 3 YA BMJ 2012;344:e184 doi: /bmj.e184 (Published 30 January 2012) Sanayileşen toplumlarda alerjik hastalıkların sıklığı son 30 yılda artmıştır ve şimdi en az %20 olduğu tahmin edilmektedir. Besin alerjisi Atopik dermatitit 1 yaşına kadar ortaya çıkar Alerjik rinit Astım 15 yaşına kadar artmaya devam eder

28 Alerji ve Omega 3 mekanizma Omega 3 desteği alan annelerin bebeklerdeki alerjik hastalıkların azalmasına ilişkin mekanizmayı açıklamak amacıyla yapılan incelemede, Omega 3 desteği alan annelerin bebeklerinin kordon kanındaki Th2/Th1 kemokin oranlarının düştüğü saptanmıştır Am J Obstet Gynecol. 2013; 208(4):316.e1 316.e6.

29 Alerji ve Omega 3 YA Omega 3 Yani gebeliği boyunca alan annelerin bebekleri kontrol grubuna göre Atopik egzama ve yumurta alerjisi anlamlı oranda düşük bulunmuştur. BMJ 2012;344:e184 doi: /bmj.e184 (Published 30 January 2012)

30 Klinik Çalışma : Alerji Pediatr Allergy Immunol. 2011;22(5): N: 145 gebe Süre: 25. gebelik haftası Doğum sonrası 4 ay Doz: 1.6 g EPA 1.1 g DHA Sonuç: 1- Besin alerjisini azalttığı, 2- IgE aracılı egzamayı azalttığı, 3- IgE aracılı hastalıkla ve alerjik fenotip şiddetinin hafiflemesiyle ilişkili olduğu saptanmıştır. Anneye Omega 3 desteği yapılmasının bebekteki alerjik hastalıkları azalttığı düşünülmektedir

31 Am J Clin Nutr 2008;88: Klinik Çalışma : Astım N: 533 gebe Süre: Gebeliğin 30. haftasından itibaren Doz: 2.7 g Omega 3, 1 g omega 3 veya zeytinyağı kapsül veya plasebo Bebekler 16 yıl boyunca takip edildi. Sonuç: Omega 3 ile; 1- Astım sıklığının %63 2- Alerjik astım sıklığının %87 Çalışmada gebelikte Omega 3 desteği alınmasının bebekte astım gelişimini azalttığı sonucuna varılmıştır.

32 Omega 3 desteği seçerken dikkat edilmesi gerekenler* öneriler Omega 3 icin balık yağının balığın gövdesinden üretilmiş olanları (fish body oil) tercih edilmelidir. Balık karaciğerinden üretilmiş olan (cod liver oil) balık yağlarının özellikle gebeliğin ilk aylarında tercih edilmesi uygun değildir Vitamin içeren ürünler yüksek A vitamini içeriklerinden dolayı toksik etkilere neden olabilirler. Vitamin desteği içermeyen saf omega 3 içeren destekler faydalı

33 Omega 3 desteği seçerken dikkat edilmesi gerekenler Civa, kurşun ve diğer ağır metaller ile kirletilmemiş balıktan elde edilen farmasötik kalitede Omega 3 balık yağı kullanmak gerekir GMP = Good Manufacturing Practice, ulusal ve uluslararasi standart icin denetlenme mekanizmasi

34 OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK Doğru / YanlışBilgi Etkin Hergun alinmali Yaz/kis kullanilabilir Balık yağından farkli Diğer baliklar, örneğin Morino, başka maddeler de ihtiva edebilir, yüksek miktarda gerek olmayan vitamin gibi Somon gövdesi en iyi omega 3 ihtiva eder

35 OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK Başlıca Omega 3 yağ asitleri Eikosapentaenoik asit- EPA Dokosaheksaenoik asit- DHA Gebelik Kalp sagligi Yan etkisiz Somon balik yagi konsantresi tercihen Tavsiyem her gun kullanimi, postpartum sut emzirirken de

36 OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK Beyin gelişimine etkisi DHA beyinde hücre membranina yerleşir Permeabilite ve besin geçişi artar Nörotransmitter ve hücresel sinyalizasyonda artiş Dopaminerjik ve serotoninerjik sistemde pozitif etki Glutamaterjik sinaptik aktivite artişi Genel etki; sinaptik akimda artiş ile beyinsel fonksyonlarda pozitif sonuçlar

37 OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK Düşük seviyede civa ihtiva eden baliklar; Somon Karides Konserve light ton baligi Yayin baligi Yüksek civa li baliklar-(gebelikte yenmemeli) Köpekbaligi Kiliçbaligi Uskumru, kral uskumru

38 Habituel abortus OMEGA-3 YAG ASITLERI & GEBELIK 3 yillik calisma Bilhassa antifosfolipit antikor hastalari %86 basari, saglikli bebek

39 Yeni Yayinlar Goz gelisimi Gorsel kalite Bebek/cocukluk allerji ensidansinda azalma Ilk aylarda neonatal immunitede artis Omega 3/Omega 6 dengesi 6 fazla ise immunite problemler; kronik dejeneratif olasiliklar; enflamasyon, gebelik problemleri belirtildigi gibi, en onemlisi Preterm eylem 2014 Mart yayinlari Omega 3 ve gebelik

40 En Yeni Yayinlar Chest Mar 13. doi: /chest Omega-3 fatty acid supplementation during pregnancy and respiratory symptoms in Children. Escamilla-Nuñez MC, Barraza-Villarreal A, Hernández-Cadena L, Navarro-Olivos E, Sly PD, Romieu I. CONCLUSIONS: Our results support the hypothesis that DHA supplementation during pregnancy may decrease the incidence of respiratory symptoms in children Reprod Sci Mar 7 Association Between Neurotrophin 4 and Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acid Levels in Mid-Trimester Amniotic Fluid. Benn K 1, Passos M, Jayaram A, Harris M, Bongiovanni AM, Skupski D, Witkin SS. Fetal beyin norogenezinde ve gelisim hizinda artis Maternal dietary omega-3 fatty acids and placental function. Jones ML, Mark PJ, Waddell BJ. Reproduction Apr 8;147(5):R doi: /REP Print 2014 May. J Pediatr Apr;164(4): doi: /j. 5-6 yas davranissal gelisme

41 OMEGA 3 Cevizde bulunan alfa linolenik asitin EPA ve DHA ya donusmesi uzun surec lazim Gercek Omega 3 kaynagi degil Kilolarca yenmesi

42 OZET Hergun, yaz/kis Tolerasyon,sikintisiz, normal balik yagi degil, sonradan agiz kokusu yok Klinigimde herkese Gebelik oncesi ve de sonrasinda da Onerilen doz mg/gun 1000mg = 500 gr saf deniz somon balik govdesi/gun Haftada 3,5 kilo balik ciftlikten gelen ucuz tur degil, bunlar civa ve agir metaller icerir

43 ÖZET Biz neler veriyoruz Ne yan etkili seyler Yan etki yok Potansiyel pozitif uzun vadede etki Bebegimize yatirim

44 Eve Götürülecek MESAJ Omega 3 gebelik ve sonrasinda hergun Bebegin bircok gelisim mekanizmasina pozitif etki Yan etki yok, neden kullanilmiyor? Guvenilir, bilgi sahibi, ilerici,kalici Bebeklerimize, cocuklarimiza ve de geleceklerine yatirim

45 Referans MacLean CH, Mojica WA, Morton SC, et al. Effects of omega-3 fatty acids on inflammatory bowel disease, rheumatoid arthritis, renal disease, systemic lupus erythematosus and osteoporosis. Evidence Report/Technical Assessment no. 89. AHQR Publication no. 04- E012-2, Agency for Healthcare Research and Quality, Rockville, Md; Kremer JM. N-3 fatty acid supplements in rheumatoid arthritis. Am J Clin Nutr. 2000;71:349S-351S. Abstract Woods R, Thien FC, Abramson MJ. Dietary marine fatty acids (fish oil) for asthma in adults and children. Cochrane Database Systemic Reviews. 2002;2:CD Schachter H, Reisman J, Tran K, et al. Health effects of omega-3 fatty acids on asthma. Evidence Report/Technical Assessment no. 91. AHRQ Publication no. 04-E013-2, Agency for Healthcare Research and Quality, Rockville, Md; Seo T, Blaner WS, Deckelbaum RJ. Omega-3 fatty acids: Molecular approaches to optimal biological outcomes. Curr Opin Lipidol. 2005;16: Abstract Kris-Etherton PM. Omega-3 fatty acids and inflammation: Impact on heart disease, irritable bowel syndrome and asthma. Presented at the omega-3 fatty acids: Recommendations for therapeutics and prevention symposium. May 21, New York. Calder PC. Polyunsaturated fatty acids, inflammation, and immunity. Lipids. 2001;36: Abstract Calder PC. Dietary modification of inflammation with lipids. Proc Nutr Soc 2002;61: Elias SL, Innis SM. Infant plasma trans, n-6 and n-3 fatty acids and conjugated linoleic acids are related to maternal plasma fatty acids, length of gestation and birth weight and length. Am J Clin Nutr. 2001;73: Abstract Rump P, Mensink RP, Kester ADM, Hornstra G. Essential fatty acids composition of plasma phospholipids and birth weight: a study in term neonates. Am J Clin Nutr. 2001;73: Abstract Olsen SF, Secher NJ, Tabor A, Weber T, Walker JJ, Gluud C. Randomized clinical trials of fish oil supplementation in high-risk pregnancies. Fish Oil Trials in Pregnancy (FOTIP) Team. BJOG. 2000;107: Abstract Creasy & Resnik s Maternal Fetal Medicine, 6 th ed, 2009