Mustafa KABU 1,Turan CİVELEK 1. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıklar Anabilim Dalı, Afyonkarahisar

Transkript

1 Mustafa KABU 1,Turan CİVELEK 1 1 Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıklar Anabilim Dalı, Afyonkarahisar

2 Süt sığırı işletmelerindeki en önemli sorunlarda birtanesi periparturient dönemde yaşanan metabolik hastalıklar ve bunlara bağlı gelişen verim kaybıdır. Periparturient dönem sorunlarının yüksek insidansının nedenleri arasında; bakım, besleme problemleri, stres ve Negatif enerji balansı (NEB) önemli yer tutar.

3 Propilen Glikol (PG), doğum öncesi ve sonrasında ketozisten korunmada veya ketozisin tedavisinde uzun yıllardan beri kullanılan glikojenik bir prokürsör olarak bilinmektedir. PG rumende metabolize olarak laktik asit ve propiyonik asite dönüşür, bunlar da hepatositler tarafından glukoza dönüştürülür, PG nin metabolizma üzerindeki etkilerine yönelik bir çok araştırma yapılmış olmakla beraber kullanılan miktar, bileşiğin çeşidi, uygulama zamanı konusunda araştırmalar devam etmektedir.

4 Methionin süt sığırlarının en önemli aminoasitlerinden biridir. Bazı araştırmacılar methionin, VLDL nin toplanması ve sentezlenmesi için gerekli olan apoliporoteinlerin hepatik sentezinin ön maddesi olduğunu bildirmişlerdir. Ruminantlarda karaciğerden VLDL sekresyonunun artırılmasında lipotropik maddelerin (örneğin; methionin kolin) etkinliği hakkında elimizdeki bilgi oldukça sınırlıdır. Aynı zamanda methionin fosfolipidlerin sentezine de katkı sağladığı bildirilmiştir.

5

6 Bor mineralinin insan ve hayvanlar için esansiyel olduğu yeni çalışmalarla belirlenmiş ve çeşitli metabolik, hormonal ve fizyolojik koşullarda biyolojik önemi ve metabolizma üzerine etkilerine ilişkin çalışmalarda halen devam etmektedir. Bor un lipid metabolizmasını düzenlemede olumlu etkileri olduğuna dair çalışmalar bulunmakla beraber Başoğlu ve ark. tarafından yapılan çalışmada, sodyum borat uygulaması yapılan süt sığırlarında serum TG ve VLDL değerlerinde ciddi düşüşler saptanmış ve sütçü sığırlara uygulanan sodyum boratın karaciğer yağlanma derecesini düşürdüğü bildirilmiştir.

7

8 Çalışmada 3-5 yaşlı, sağlıklı, gebe, holştayn ırkı 24 sütçü sığır kullanıldı. Gruplar; besleme tipi, süt verim özellikleri (29.5 ±3.7 lt/gün), canlı ağırlıkları (702± 49.5 kg CA) ve vücut kondüsyon skorları (BCS; 3.29 ±0.3) biribirine benzer sığırlardan oluşturuldu. Sığırlar altışarlı dört gruba ayrıldı. Kontrol (K), Methionin (M), Propilen Glikol (PG) ve Sodyum Borat (B) verilen gruplar periparturient dönem boyunca 30 gün süreyle (doğum öncesi 15 ve doğum sonrası 15 gün) günlük olarak takip edildi. Grup M ye; 15 gr/gün SmartamineM (Adisseo), Grup PG ye 500 gr/gün Propilen Glikol, (Polyenergy, Sinerji Tarım) ve Grup B ye ise 30 gr/gün Sodyum Borat (Na2B4075H2O) (Etibank Kırka Bor İşletmesi) oral olarak uygulandı. Uygulama öncesi ve sonrasında haftalık olarak V. Jugularis ten kan örnekleri alındı.

9 serumdan Total protein Albumin Kan Üre Nitrojen (BUN) Total bilirubin ALT (Alanin Amino Transferaz ) AST (Aspartat aminotransferaz) GGT (Gama Glutamil Transferaz) HDL (Yüksek dansiteli lipoprotein) LDL (Düşük dansiteli lipoprotein) VLDL (Yüksek dansiteli lipoprotein) Trigiserit (TG) Kolesterol Glukoz

10 Serumdan NEFA(Esterleşmemiş yağ asidi) βhba (Betahidroksi butirat) İnsulin Glukagon

11 Çalışma Rasyonu ve Yem Analizleri Tüm gruplara aynı rasyon verildi. Yem maddeleri uygun yöntemle örneklendi. Örneklerin laboratuar muayenesi Wendee (Ham Protein, Ham seluloz,ham yağ, Ham Kül ve Kuru Madde) ve Van Soest (Acid Detergent Fiber (ADF), Neutral Detergent Fiber (NDF) analizleri ise bildirdiği metod doğrultusunda yapıldı. Elde edilen verilerden yararlanılarak, Metabolik Enerji ve Net Enerji düzeyleri hesaplandı.

12 Yemler (% KM) Mevcut rasyon içeriği Prepartum (Doğum öncesi) Postpartum (Erken Laktasyon) Mısır Silajı Bira posası Yonca Arpa Samanı Kepek Arpa Mısır PTK (%32) SFK (%48) By_pass Yağ By_pass Protein 0.6 TUZ PREMIX 302-FM SODYUM BİKARBONAT MAYA MERMERTOZU 0.7 Rasyonun Kimyasal Kompoziyonu KM HP (% KM) RUM.YIKILABİLİR PROT (% KM) By pass Protein (% KM) NEL (mcal/kg) NDF (% KM) ADF (% KM) Ca (% KM) P (% KM)

13 Parametre Total protein (g/dl) Albumin (g/dl) BUN (mg/dl)» Bulgular ve Tartışma Grup DÖ - 2. Hft DÖ - 1. Hft DOĞUM DS -1.Hft DS - 2.Hft p K 7.99 ± ± ± ± ± M 7.84 ±0.77 a 7.20 ±0.40 ab 6.76 ±0.63 b 7.19 ±0.72 ab 7.80 ±0.65 a 0.02 PG 7.79 ± ± ± ± ± B 7.87 ± ± ± ± ± p K 3.41 ± ± ± ± ± M 3.56 ± ± ± ± ± PG 3.27 ± ± ± ± ± B 3.54 ± ± ± ± ± p K 11.41±2.00 b 10.89±1.16b 14.57±3.33 a 11.20±2.01b Y 12.75±2.02 ab 0.03 M 11.30± ± ± ±3.72 X ± PG 9.74 ± ± ± ±2.32 Y ± B 13.20± ± ± ±3.18 XY ± p

14 Parametre Grup DÖ - 2. Hft DÖ - 1. Hft DOĞUM DS -1.Hft DS - 2.Hft p K 0.13 ±0, ±0, ± ± ± Total bilirubin (mg/dl) M 0.11 ± 0.05 b 0.13 ±0.04 b 0.56 ±0.24 a 0.57 ±0.31 a 0.57 ±0.54 a PG 0.11 ±0.06 b 0.12 ±0.08 ab 0.27 ±0.07 ab 0.28 ±0.13 a 0.28 ±0.16 a B 0.10 ± 0.31 b 0.19± 0.14 ab 0.73 ±0.74 a 0.58 ±0.44 ab 0.33 ± 0.17 ab p ALT (U/L) K ± ± ± ± ±5.91 X M 21.57± ± ± ± ±4.12 Y PG 24.86± ± ± ± ±4.38 Y B 25.57± ± ± ± ±3.78 XY p K 62.29±10.39 c 54.43±10.33 c 66.57±16.91 bc ±29.28 a 94.83±13.95 ab M ±3.44 b ±5.46 b ±8.55 b ±19.39 a ±40.94 a AST (U/L) PG ±8.96 b 63.57±11.93 b ±22.06 b 82.71±20.19 a 83.29±18.75 a B 63.86±12.01 b ±7.18 b 76.29±19.15a b ±18.22 a ±19.69 a GGT (U/L) p K 22.86±3.39 X 22.71± ± ± ± M 16.29±2.63 Y 16.57± ± ± ± PG 17.29±5.44 Y 18.57± ± ± ± B 21.57±3.21 X 21.14± ± ± ± p

15 Parametre HDL (mg/dl) DÖ - 2. Hft DÖ - 1. Hft DOĞUM DS -1.Hft DS - 2.Hft p Grup K 92.70±16.70 b 90.14±14.85 b 79.03±16.84 b 87.23±22.35 b ±20.21 a M ± ± ± ± ± PG ±15.92 ab 91.00±15.52 ab 84.16±17.96 b 86.66±19.62 b ±28.81 a B ±19.31 b ±21.52 ab 98.29±16.67 ab 85.49±15.52 ab ±18.74 a p LDL (mg/dl) K 20.07±3.55 a 15.97±3.82 ab 9.70 ±3.03 c 11.53±5.20 bc 21.35±3.87 ax M 21.30±7.39 a 16.59±5.51 ab 11.21±5.31 bc 8.06 ±2.21 c 12.21±4.01 bcy PG 21.59±5.24 a ±3.54 bc 9.73 ±2.56 c 11.21±2.75 c ±5.81 abx B 22.39±4.94 a ±5.44 bc ±3.95 b 11.69±3.41 c 18.20±5.35 bcx p VLDL (mg/dl) K 5.31±0.86 a 5.34±1.32 a 1.77 ±0.41 b 1.40±0.28 b 2.37±1.59 b M 5.71±1.19 a 5.34±0.96 a 2.37 ±0.77 b 1.71 ±0.69 b 1.80±0.66 b PG 5.43±1.59 a 5.09±1.14 a 2.03 ±0.84 b 1.71±0.71 b 1.89±0.93 b B 4.31±0.88 a 5.23±0.98 a 2.29 ±1.52 b 1.63±0.51 b 1.17±0.41 b p

16 Parametre TG (mg/dl) Kolesterol (mg/dl) NEFA (mmol/l) βhba (mmol/l) DÖ - 2. Hft DÖ - 1. Hft DOĞUM DS -1.Hft DS - 2.Hft p Grup K 26.57±4.31 a 26.71±6.63 a 8.86 ±2.04 b 7.00±1.41 b 11.83±7.99 b M 28.57±5.97 a 26.71±4.82 a ±3.85 b 8.57±3.46 b 9.00 ±3.32 b PG 27.14±7.97 a 25.43±5.68 a ±4.22 b 8.57±3.55 b 9.43 ±4.65 b B 21.57±4.39 a 26.14±4.88 a ±7.61 b 8.14±2.54 bc 5.86 ±2.04 c p K ±17.41 ab ±16.89 b 83.14±18.57 b 95.83±26.24 b ±24.93 a M ±34.32 a ±24.24 ab 91.86±22.45 b 84.71±15.6 b ±21.54 ab PG ±19.16 a ±16.85 ab 75.57±32.55 c 95.86±20.86 ab ±28.86 a B ±22.43 ab ±25.88 ab ±18.86 ab 92.43±18.69 b ±26.96 a 0.05 p K 0.21±0.06 c 0.34±0.09b c 0.76 ±0.26 a 0.58±0.16 ab 0.59±0.31 abc M 0.19±0.07 b 0.18 ±0.05 b 0.83 ±0.33 a 0.94 ±0.51 a 0.81 ±0.45 a PG 0.16±0.03 c 0.33 ±0.15 bc 0.68±0.19 ab 0.68±0.40 ab 0.71±0.26 a B 0.17±0.10 b 0.29 ±0.30 ab 0.69±0.39 a 0.78 ±0.41 a 0.55±0.30 ab p K ± ±0, ± ± ± M 0.06± ± ± ± ± PG 0.05 ± ± ± ± ± B 0.04 ±0.02 b 0.06 ±0.01 b 0.07 ±0.05 b 0.09±0.08 ab 0.15±0.11 a p

17 Parametre Glukoz (mg/dl) DÖ - 2. Hft DÖ - 1. Hft DOĞUM DS -1.Hft DS - 2.Hft p Grup K 47.86±8.55 ab 43.43±8.56 abcy 68.29±19.30 a ±10.49 c 28.00±11.66 bc M 51.57±5.32 a 51.71±3.64 ax 67.00±18.64 a ±14.18 b ±9.20 b PG 48.86±5.21 ab ±3.15 abx 67.14±29.85 a 34.43±10.01 b 29.14±15.14 b B 51.00±6.38 a 49.00±6.22 axy 67.14±21.04 a 27.86±11.74 b ±10.03 b p İnsulin (µg/l) Glukagon (ng/ml) K 0.43± ± ± ±0, ± M 0.38± ± ± ± ± PG 0.36± ± ± ± ± B 0.52±0.15 a 0.62 ±0.33 a 0.29 ±0.15 b 0.20 ±0.14 b 0.24±0.16 b p K 0.91 ±0.35 XY 0.73 ±0.28 Y 0.72 ± ±0.31 Y 0.88 ± M 1.51±0.89 X 1.59±0.68 X 1.75 ± ±1.09 X 1.41± PG 1.50±0.37 X 1.23±0.76 XY 1.02± ±0.10 Y 1.08± B 0.79 ±0.23 by 0.76 ±0.20 by 0.85 ±0.39 ab 1.08±0.37 aby 1.43±0.58 a p

18 Sonuç: Tüm gruplarda TP ve HDL konsantrasyonlarında doğum gününe kadar azalma, BUN ve NEFA konsantrasyonlarında ise artış tespit edildi. Doğum günü insulin konsantrasyonu K, PG, M (p> 0.05) ve B (p< 0.05) gruplarında azalırken, Glukagon konsantrasyonu B (p< 0.05) ve M (p> 0.05) gruplarında arttığı ve K ve PG gruplarında azaldığı (p> 0.05), glukoz serum konsantrasyonunun ise tüm gruplarda artığı (p< 0.05) belirlendi. Tüm gruplarda Doğum günü ve sonrası TG konsantrasyonunun(p< 0.05) düştüğü tespit edildi.

19 methionin, propilen glikol ve sodyum borat ın periparturient dönemde süt sığırlarında lipid profiline düzenlemede olumlu katkılar sağlayabileceğine ve negatif enerji balansına olumlu etkileyebileceği görüşündeyiz.

20 TEŞEKKÜRLER