BÜTÇEMĠ YÖNETEBĠLĠYORUM

Transkript

1 BÜTÇEMĠ YÖNETEBĠLĠYORUM

2 AMAÇ BU PROJE ĠLE Bireylerin finansal konularda bilinçlenmesini sağlayarak, sürdürülebilir kalkınma sürecine katkıda bulunmak AMAÇLANMAKTADIR.

3 KAPSAM Ülkemizin 81 ilinde 3 yılda, 984* Halk Eğitim Merkezi nde eğitim alan 5 milyon kiģiye finansal okuryazarlık bilinci kazandırılmak istenmektedir. (Haziran 2015 tarihinde Türk Ekonomi Bankası iş birliğinde imzalanmış bir protokolle, proje kapsamında 81 ilden toplamda 116 öğretmen formatör olarak ve formatörlerin vermiş olduğu eğitim kapsamında ise toplamda 9351 kadrolu öğretmen ve usta öğretici ile 30 Haziran 2018 tarihine kadar seminerlerin verilmesi ve farkındalık oluşturulması planlanmaktadır.) *Türkiye İstatistik Kurumu verisine göre.

4 HEDEFLER Bütçe yaparak; gelir gider dengesini sağlamak. Tasarruf, yatırım yapma, borçlanma, finansal hak ve yükümlülüklerini bilmek. Finansal okuryazarlık hakkında toplumda bilinç oluşturulmasını sağlamak. Geniş kitlelere ulaşarak FOY (Finansal okur yazarlık) hakkında farkındalık oluşturacaktır

5 EĞĠTĠM SEGMENTASYONU Ev hanımı(aile ve Çocuk) Liseli Üniversiteli Emekli

6 FĠNANSAL OKURYAZARLIK Aylık, yıllık gelir gider planı, yani bütçe yapmaktır. Harcama disiplinine sahip olmaktır. Harcamalarda bütçeyi aşmamaktır. Aşırı borçlanmamaktır. Parasal riskleri doğru almaktır. Tasarruf yapmaktır. Kuruşla başlayarak para biriktirebilmektir. Girişimci olacak cesarete ve bilgiye sahip olmaktır. Finansal okuryazar olmak, paylaşmaktır.

7 FĠNANSAL OKURYAZARLIK ARAġTIRMASI* NORVEÇ 1.SIRADA Yüz Ölçümü km² Nüfus Yaklaşık 9 milyon TÜRKİYE 120.SIRADA Yüz Ölçümü km² Nüfus Yaklaşık 79 milyon ( ) YEMEN 144.SIRADA *S&P Finansal Okuryazarlık Araştırması Standard & Poor's (S&P), ABD merkezli uluslararası kredi derecelendirme kuruluşudur.

8 DEVLET BÜTÇESĠ* GELĠR 483 Milyar 386 Milyon TL GĠDER 505 Milyar 992 Milyon TL *2015 yılı merkezi yönetim gerçekleşen bütçe.

9 EĞĠTĠM KONU BAġLIKLARI Finansal Kavramlar Finansal Hedefler Bütçe Yapmak Aile, Çocuk ve Bütçe

10 FĠNANSAL KAVRAMLAR Bildiğimiz Finansal Kavramlar Nelerdir?

11 FĠNANSAL KAVRAMLAR Para Hedef Bütçe Birikim Tasarruf Bireysel Emeklilik Sistemi 10 Saniye Kuralı (30 Gün)

12 FĠNANSAL OKURYAZARLIK Doğru finansal kararlar verebilmek ve bireysel finansal refaha kavuşmak için gerekli finansal farkındalık, bilgi, beceri, tutum ve davranışların tümü olarak tanımlanmaktadır. Finansal okuryazar olmak oldukça önemli. Çünkü vereceğimiz ekonomik kararlarda ya da karşı karşıya kaldığımız finansal olaylarda finansal bilgiye ihtiyaç duyarız ve bunun için de bütçe, sigorta, tasarruf, yatırım, kredi, basit faiz, bileşik faiz, enflasyon, risk, getiri, bilanço gibi temel finans bilgilerine sahip olmamız gerekir.

13 Türkiye de Finansal Okuryazarlık Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Finansal Eğitime Yönelik Uluslararası İşbirliğinin (INFE) finansal okuryazarlık düzeyini ölçmek üzere geliştirmiş olduğu anket, Boğaziçi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından 2012 yılında Türkiye de de uygulanmış ve sonuçlar şu şekilde olmuştur;

14 Türkiye de finansal eğitime iliģkin politika, strateji ve uygulamalar Visa Europe (2011) tarafından yayımlanan Finansal Farkındalık (Financial Awareness) raporunda Türkiye OECD tarafından oluşturulmuş Finansal Eğitimde Uluslararası İşbirliği platformunun 15 üyesi içinde finansal eğitim adına ulusal bir stratejiye sahip olmayan tek ülke olarak belirtilmiştir.

15 Diğer taraftan, uluslararası değerlendirmelerin bulgularıyla paralel olarak Dünya Bankası-SPK (2012) işbirliği ile gerçekleştirilen Türkiye araştırmasında sosyo-ekonomik durumun finansal okuryazarlık becerileri ile oldukça güçlü bir ilişkisi olduğu ortaya konmuştur. Buna örnek teşkil edebilecek verilerden bazıları ise şöyledir: Sorulara doğru cevap verme oranı gelir düzeyi yükseldikçe artmaktadır. Kırsalda yaşayanların gelecek planı yapma oranı şehirde yaşayanlara oranla daha düşüktür. Çocukları için birikim yapma oranı ise şehirde daha yüksektir.

16 2014 yılında Türkiye de Sermaye Piyasası Kurulu tarafından ilk ulusal strateji planı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konmuştur. Hazırlanan finansal eylem planında (SPK, 2014), öngörülen çalışmaların bazılarına aşağıda yer verilmiştir: İlk ve ortaöğretim düzeyinde müfredattaki ve yaygın eğitim programlarındaki temel finans konularının geliştirilmesi, Yükseköğretim düzeyinde finans ile ilgili programların ders içeriklerinin gözden geçirilmesi, Finansal eğitimle ilgili doküman ve çalışmalara yönelik bir internet sayfası oluşturulması, Finansal eğitim faaliyetlerinin sosyal medya yolu ile duyurulması, finansal ürün ve hizmetlerin, finansal piyasalardaki risklerin anlaşılmasına, bilinçli tercihler yapılmasına ve yardım başvurusu prosedürlerine ilişkin açıklayıcı broşür, kitapçık, eğitici oyunlar ve benzeri kaynakların yaygınlaştırılması, Ev hanımlarının finansal konularda bilinçlendirilmesi, Finans dışı programlarda da finansal eğitimin verilmesi olarak belirtilmiştir.

17 PARANIN GELĠġĠMĠ

18 Parasını Yöneten Hayatını Yönetir

19 Bu hedeflere ulaşmak için günlük, haftalık, aylık ve yıllık planlarını yap. Hedeflerin net, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve süreli olmalı. Hedefim: 5 sene içerisinde 20 bin liralık araba almak. Bunun için 5 sene boyunca ayda 333 lira biriktirmeliyim.

20 FĠNANSAL HEDEFLER Finansal hedeflere ulaşmak için tasarruf etmek ve para biriktirmek gerekir.

21

22 FĠNANSAL HEDEF ÜÇGENĠ

23 TASARRUF Para veya başka bir nesneyi hesaplı harcama, dikkatle kullanma; para biriktirmek; idareli kullanma, sarfetme, tutumlu olma, harcamalarda israftan ve cimrilikten sakınıp orta yolu seçme anlamlarına da gelmektedir. PEKİ TASARRUF ETMEMİZ NE İÇİN ÖNEMLİ? ÜLKEM İÇİN ÖNEMLİ AİLEM İÇİN ÖNEMLİ BEN İM İÇİN ÖNEMLİ

24 TASARRUF ÖNERĠLERĠ

25 BĠREYSEL EMEKLĠLĠK Aylık 100 TL yatırmayı 18 yaşından 56 yaşına kadar devam ettirirseniz, toplamda 80 bin TL lik birikime sahip olabilirsiniz. Toplam: 6.1 Milyon Katılımcı

26 Akılda tutmakta fayda var: eğer bir sebepten yeni bir buzdolabı alacaksanız - A+++ sınıfı bir buzdolabı senede 150kWh enerji harcıyor. - A+ sınıfı bir buzdolabı senede 300kWh enerji harcıyor. - Evdeki en iyi ihtimalle C sınıfı eski buzdolabı senede 750kWh enerji harcıyor. Ama bu probleme bir başka açıdan da bakmakta ciddi fayda var: - Yatağan Termik Santralinin elektrik üretim kapasitesi senede 2869 MWh. - Ülkemizdeki az verimli 20 milyon A+ sınıfı buzdolabı yerine A+++ sınıfı çok verimli buzdolabı kullanacak olsak senede 3000 Mwh enerji tasarruf ediyoruz. Soma gibi linyit kömürü madenleri, Yatağan gibi termik santralleri beslemek için çalışıyor. Daha fazla söze gerek yok.

27 Evlerde Elektrik Tasarrufu Yapmanın 6 Yolu 1. Ampullerimiz Önemlidir 2. Gereksiz Yanan Lambalar ve Gün Işığı 3. Gereksiz Çalışan Elektrikli Eşyalar 4. Elektrikli Cihazları Bekleme "StandBy" konumunda Bırakmamalıyız 5. Enerji Tüketimi Yüksek Cihazlar Almalıyız 6. Buzdolabımız evimiz için önemlidir

28 22 MĠLYON HANE OLDUĞUMUZ UNUTULMAMALI 14,19-9,46= 4,73 tl yıllık bir hanenin tasarrufu hane*4,73tl tasarruf= ,8 TL yıllık tasarruf

29 10 SANĠYE

30 10 SANĠYE 10 SANİYE KURALI GEREĞİ ALIŞVERİŞ ÖNCESİ BU SORULARI KENDİNİZE SORUN Hakikatten benimle eve gelmen lazım mı? Sana ihtiyacım var mı? Yoksa sen bir istek misin? Sen akıllı bir satınalım mısın? Evde kaç tane daha sana benzer şeyim var? Bir tane daha gerekli mi? Sana verdiğim paraya değecek mi? Bütçemde sana yer var mı? Seni alırsam bu ayki kredi kartımın tamamını kapatabilecek miyim? Senin için borçlanmaya değer mi? Bu soruları içinizden SAMİMİYETLE cevapladıktan sonra son kararı size her zaman doğruları fısıldayan iç sesiniz verecektir.

31

32 BÜTÇE GELİR GİDER

33 BÜTÇE YAPMAK Devletin, bir kuruluşun, ailenin ya da bir kişinin gelecekte belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerin tümünü ayrıntılarıyla gösteren çizelgeye denir.

34 HARCAMALAR TÜĠK 2014 HARCAMA VERĠSĠ

35 BÜTÇEMĠZ

36

37

38 Toplum içinde yer edinmek için borçlanarak ödünç hayatlar yaşama! Ani harcama dürtüsü gelirse evdeki fazla eşyalarını düşün ve finansal hedeflerini hatırla.

39 KREDĠ KARTI KULLANIRKEN DĠKKAT! Kredi kartı bir borçlanmadır. Henüz sahip olmadığınız bir parayı önceden harcama anlamına gelir. Kredi kartı sonraki ayın harcamalarını şimdiden yapmamızı sağlayan bir sistemdir. Dolayısıyla kredi kartı dönem borcumuzu bir sonraki ayın gider masrafına eklemek gerekir. Kredi kartı limitiniz aylık toplam gelirinizin 3 katını aşmamalıdır. Kredi kartı toplam aylık taksit miktarınız toplam geliriniz ¼ ünü geçmemeli Kredi kartının asgari tutarını değil dönem sonu toplam borcunuzun tamamını ödemelisiniz.

40 BÜTÇENDE HESAPLAMADIĞIN GİDERLERLE KARŞILAŞIRSAN NE YAPACAĞINI BİLİYOR MUSUN?

41 Türkiye de yapılan araştırmalara göre %50 miz bütçe yapmıyoruz. Yapanların yarısı da bütçesine uymuyor. Peki ya siz? Siz bütçe yapıyor musunuz, paylaşmak istediğiniz ipuçlarınız, anılarınız var mı?

42 AĠLE, ÇOCUK VE BÜTÇE

43 ACĠL DURUM FONU

44 HER ÇOCUK BUNLARI BĠLMELĠ

45 HER ÇOCUK BUNLARI BİLMELİ HAYAL VE HEDEF PARA PARA BİRİKİM VE TASARRUF GELİR KAYNAKLARI HARCAMA ALIŞKANLIKLARI KUMBARA ALIŞKANLIĞI

46 BÜTÇELEME TÜYOLARI Harcama Defteri tutun Aylık harcamalarınızı gözden geçirip başlıklar altında toplayın Harcamaları istek ve ihtiyaç olarak diye iki gruba ayırın Ödeme ve gelirlerinizi bir takvime yerleştirin Bir aylık zorunlu / ihtiyaç harcamalarınızla sabit gelirlerinizi karşılaştırıp bütçenizi görün Harcamalarınızı yapmadan önce mutlaka birikiminizi bir kenara ayırın. Gelirinizin en az %10 unu birikim için ayırın. Bütçeniz açık veriyorsa yani geliriniz giderlerinizi karşılayamıyorsa, harcamalara dönüp onları kısma yolları arayın Harcamalarınızı kısamıyorsanız, ek gelir yaratmanın yollarını düşünün Bütçeniz esnek olsun, beklenmedik durumlara göre yeniden şekillendirin Bütçenize sadık kalmaya çalışın

47 Para Biriktirmemek için Söylenen Bahaneler

48 Para Biriktirmemek için Söylenen Bahaneler Biriktirecek kadar kazanmıyorum Gelecekte daha fazla kazanıyor olacağım,o zaman biriktiririm Biriktirmek için çok gencim (yaşlıyım) Büyük bir miras bekliyorum Çocuk bakıcıma ödemek zorundayım İnsan içine çıkamıyorum,kıyafet almam lazım Çocuğumun üniversite masrafları var Birikimlerin geri dönüşü yok Emekli olup tazminatımı alacağım Çok param var, biriktirmeye ihtiyacım yok

49 BĠRĠKĠM TÜYOLARI Para biriktirmek sizce gerçekten gerekli mi? Neden küçük yaşlarda parayla ilgili öğrendiğimiz ilk şey birikim yapmaktır?

50 ETKĠNLĠK ZAMANI 3 NELER ÖĞRENDİK?

51 NELER ÖĞRENDĠK? FĠNANSAL OKURYAZARLIK FĠNANSAL KAVRAMLAR FĠNANSAL HEDEFLER BÜTÇE AĠLE, ÇOCUK VE BÜTÇE

52 SORULAR VE CEVAPLAR SORUSU OLAN

53 TEġEKKÜRLER