Ekonomi Bülteni. 26 Mayıs 2014, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 21 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler FOMC tutanaklarından yeni sinyaller gelmedi. FED in varlık alım programını 55 milyar $ dan 45 milyar $ a indirme kararı aldığı en son toplantısının tutanakları yayınlandı. Komitenin en son toplantıda FED in para politikasında normale dönüş konusunun nasıl gerçekleştirileceği konuşulduğu belirtilerek başlanan tutanaklarda, bu konunun konuşulmuş olmasının para politikasında normalleşme sürecinin yakın bir zamanda olacağı anlamına gelmediği belirtiliyor. Tutanakların daha başında bu şekilde bir söylem kullanılmış olması FED in ekonomik aktiviteyi yakından takip etmeye devam edeceğine ve bir süre daha faizlerin artışının ne zaman başlayacağı yönünde sinyal vermeyeceğine işaret ediyor. Çıkış sürecinde kullanılacak araçların her birinin konuşulduğu ve finansal piyasalar üzerinde etkilerinin ne olacağının tartışıldığı belirtiliyor. FED geçtiğimiz haftalarda piyasadaki likiditeyi çekmek için uygulayacağı yöntemi bankalar üzerinden pilot bir uygulama ile test edeceğini zaten duyurmuştu. Gevşek para politikasının çıkışının ne şekilde olacağı tartışmalarının başladığı zaten bilinen bir gelişmeydi. Onun haricinde tutanaklarda beklenildiği gibi piyasaların beklentisi dışında olan bir sinyal gelmediği görülüyor. Euro Bölgesi nde üretim artışı yavaşladı. Euro Bölgesi nde açıklanan imalat sanayi öncü PMI endeksleri ise beklentilerin altında kaldı. Bölgenin en büyük ekonomisi konumunda olan Almanya da imalat sanayi PMI verisi önceki ayın genişleme hızına yakın 56.1 olarak açıklanması beklentilerine 65 İmalat PMI Endeksi karşın 52.9 ile beklentilerin altında kaldı. 50 seviyesine daha yakın bir değer alarak sektördeki genişlemenin bir miktar hız kaybettiğine işaret eden Almanya nın Euro Bölgesi üzerindeki etkisi ile birlikte 55 bölge geneli için açıklanan üretim PMI verisinin de beklentilerin altında kaldığı görüldü den 53.2 ye ılımlı bir gerileme beklenen en deks 52.5 olarak açıklandı. İmalat sektöründeki toparlanmanın bir Euro Bölgesi miktar hız kaybettiğine işaret etmesine karşın 50 seviyesinin üzerindeki endeksler trendin devamına işaret ediyor. Fransa da ise yeni- Almanya den 50 nin altına gerileyen endeks kırılgan yapının hatırlatıcısı olarak dikkat çekiyor. Fakat servis sektörü PMI verilerinin hem Almanya Fransa hem de Euro Bölgesi genelinde güçlü gelmesi ile birlikte Almanya da 56 dan 56.1 e yükselen bileşik endeks Euro Bölgesi için 53.9 da yatay seyretti ve özel sektör geneli adına pozitif bir resim çizdi. Euro Bölgesi Tüketici Güveni 0 Euro Bölgesi nde tüketici güveni toparlanıyor. Euro Bölgesi için açıklanan Mayıs ayı geçici tüketici güven göstergesi son 6.5 yılın en yüksek seviyesine yükseldi. Nisan ayında 8.6 olan endeks 7.1 e yükselirken piyasa beklentisi 8.2 ye ılımlı bir yükseliş yönündeydi. Pozitif ve negatif cevapların ortalamasının farkını gösteren endeks Ekim 2007 den bu yana yükseldiği en yüksek değer tüketim harcamalarının bölge toparlanmasına katkısının artmaya devam edebileceğine işaret ediyor. Çin de PMI verisi sürpriz yaptı. Çin de açıklanan Mayıs ayı önce imalat sektörü PMI endeksi beklentilerin üzerinde bir değer aldı. Daralmanın hızı beklentilerden daha güçlü bir şekilde azalarak daralma ile genişlemeyi ayıran 50 seviyesine yakın 49.7 seviyesinde açıklandı. PMI verisi önceki ay 48.1 seviyesinde, Mayıs ayı beklentisi ise 48.3 seviyesindeydi. Çin in hızlı yavaşlamasına yönelik endişeleri kısmi olarak azaltan veri Asya piyasalarına pozitif destek sağladı. ABD de 2. el konut satışları da toparlanma kaydetti. Bir süredir toparlanmanın hız kaybettiğinin gözlemlendiği konut sektörüne yönelik endişeler artmış, FED başkanı Janet Yellen da bu yavaşlamaya özellikle dikkat çekmişti. Geçtiğimiz hafta açıklanan konut başlangıçları ve ruhsatları verileri sektörde görülen yavaşlama trendinin son bulmuş olabileceğine işaret etmişlerdi. Satışlarda da görülen gerileme endişesi şimdilik 2.el konut satışları ile azaldı. 2.El konut satışları beklentilerin hafif altında kalsa da yıllık satış adedi 4.65 milyon adete yükseldi (Milyon) el Konut Satışları M 2

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Ukrayna seçimleri önemli bir adım olacak. 25 Mayıs ta Ukrayna da başkanlık seçimleri gerçekleştirilecek. Şiddeti artan gösteriler sonrası eski cumhurbaşkanı Viktor Yanukovych in ülkeden ayrılmak zorunda kalmasının ardından Kırım da Rusya ya bağlanmak için referandum yapılmış ve Rusya bunu tanımıştı. Sonrasında ülkenin doğu bölgesindeki bazı şehirlerde Rusya yanlısı ayrılıkçılar yönetimi ele geçirdiklerini ve Kırım gibi Rusya ya bağlanmak istediklerini açıkladılar. Ayrılıkçılar ve Ukrayna ordusu arasında zaman zaman çatışmaların çıkması ve Rusya nın ülke içerisindeki Rusların güvenliği açışından ordusunu sınıra yakın yerlere konumlandırması nedeniyle bölgeye yönelik risk iştahı zaman zaman negatif etkileniyordu. Seçim sonrası bu havanın değişip değişmeyeceği ise kısmen sonuçlara bağlı olacak. Pazar günü yapılacak seçimlerde 4 aday konuşuluyor. En güncel anketlere göre büyük bir çoğunluk ile lider olacağı tahmin edilen aday daha önce farklı bakanlık görevlerinde çalışmış bir milyarder olan Petro Poroshenko. Onu takip eden diğer aday ise eski cumhurbaşkanının ülkeden ayrılması sonrası hapisten çıkarılan Yulia Tymoshenko. 3. ve 4. adaylar ise sırasıyla Serhiy Tihipko ve Anatoliy Hrytsenko. Bu adaylardan Tihipko nun Rusya yanlısı tek aday olduğunu belirtmek gerek. Mevcut anketler Poroshenko nun kullanılacak oyların çoğunluğunu alacağına ve bir sürpriz yaşanmayacağına işaret ediyor. Anketlerde liderliğini koruyan Poroshenko şu an için gerçekleştirdiği seçim kampanyalarında en yapıcı aday olarak öne çıkıyor. Arabulucu tavrı nedeniyle de ülkedeki gerginliğin en hızlı ve barışçıl bir şekilde çözümlenmesi adına en etkin aday olması seçimler sonrasında piyasaların tepkisinin bir miktar daha rahatlama yönünde olması beklenebilir. Fakat ankete katılanların %25 inin kime oy vereceği konusunda kararsız olduğu ve % 13 ünün ise oy vermeyeceğini belirtmek gerek. Mevcut ankete katılanların %34 e yakınının Poroshenko ya işaret etmesi, en yakın takipçisi Tymoshenko nun ise çok daha düşük %6 lık bir destek alacağı gözlemlenmesi bir sürpriz ihtimalinin oldukça düşük olduğuna işaret ediyor. Mevcut senaryoda Poroshenko nun sonuçlardan lider olarak çıkacak olması piyasalar açısından da en pozitif gelişme olacak. Kısa vadede bölgeye yönelik risk algısında bir miktar düzelme görülmesi ve Rusya tarafında sermaye çıkışlarının durması beklenebilir. (Gelişmeler nedeniyle Rusya ya ek yaptırımların açıklanması sermaye çıkışlarını tetikliyordu. Poroshenko nun Rusya yı tamamen gözden çıkarmayacak olması anlaşmacı bir tavır sergileyecek olması ve Rusya nında muhtemel ılımlı tutumu ile bu yaptırımların daha fazla ileri gitmeyeceği beklentileri artacaktır.) Ukrayna nın en büyük buğday ihracatçılarından biri olması nedeniyle son dönemde sert yükselen buğday kontratlarında gerileme, bölge ülkelerin para birimlerinde değerlenme hareketi görülebilir. Uzun vadede ise risk priminin dalgalı bir seyir izlemesi ve kriz öncesi seviyelere hızla gerilemesi beklenmemeli. Zira seçimlerden birkaç gün önce dahi ayrılıkçıların Ukrayna ordusuna karşı şiddetli müdahaleleri sonucu kayıplar verilmesi, ülkenin doğusunda hareketliliğin devam edeceğine işaret ediyor. 3

4 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler TCMB Faiz Kararı, Mayıs 2014 Merkez Bankası (MB) bu ayki toplantısında piyasa ekonomistlerinin ağırlıklı beklentisinden ve bizim beklentimizden farklı olarak azalan belirsizlikler ve risk primi göstergelerindeki iyileşmeyi gerekçe göstererek politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %10 dan %9.5 e indirdi. Diğer taraftan, gecelik borçlanma faizini ise %8, borç verme faizini de %12 de (Piyasa yapıcılar%11.5) sabit tuttu. %13.5 olan geç likidite penceresi borç verme faizini de değiştirmedi. MB, munzam karşılık oranlarında ve rezerv opsiyon katsayılarında da değişikliğe gitmedi. MB, azalan belirsizlikler ve risk primi göstergelerindeki iyileşme sonucunda tüm vadelerde piyasa faizlerindeki düşüşe paralel bir hafta vadeli fonlama faizinde indirime gittiğini 0 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Ocak 14 belirtirken, bu indirime karşın getiri eğrisinin yataya yakın seyretmesiyle para politikasındaki sıkı duruşun devam edeceğini vurguladı. MB, geçtiğimiz aylarda olduğu gibi enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruşunu sürdürüleceğini belirtti. Önceki aydan farklı olarak, karar metninde kredi büyüme ve iç taleple ilgili söylemlerin değiştirildiğini görüyoruz. Alınan makro ihtiyati önlemlerin ve sıkı para politikası duruşunun etkisiyle kredi büyüme hızlarının yavaşlamaya devam ettiği söylemi kredi büyüme hızının makul düzeyde olduğu şeklinde değiştirildi. Yurt içi özel kesim talebinde görülen yavaşlama eğilimi söylemi ise yurt içi özel kesim talebinde ılımlı seyir olarak değiştirildi. MB, önceki toplantı notunda olduğu gibi ihracatın büyümeye olumlu katkısının 2014 yılında artacağı beklentisini paylaştı. Talep bileşenlerinin ise 2014 yılında enflasyon baskısını azaltacağı beklentisi korundu. Buna ek olarak, MB cari açıkta 2014 yılında belirgin iyileşmenin olacağı değerlendirmesini tekrarladı. Merkez Bankası nın bu ay Avrupa Merkez Bankası nın Haziran ayı toplantısında alacağı kararı ve Haziran ayı enflasyonundaki düşüşü görmeden politika faizinde değişiklik yapmaması ağırlıklı olarak beklense de, Haziran ayından itibaren enflasyonun düşüşe geçmesiyle birlikte MB nin önümüzdeki aylarda ölçülü faiz indirimlerine başlayacağı beklentiler dahilindeydi. MB nin beklentimizden bir ay erken başlattığı faiz indirim sürecini yurtdışı piyasalarda negatif yönde bir gelişme olmadığı sürece Haziran ayında da devam ettirme ihtimalinin olduğunu düşünüyoruz. Kapasite Kullanım Oranı, Mayıs 2014 Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı Mayıs ayında Nisan ayındaki %74.9 seviyesinden %74.4 e seviyesine geriledi. Arındırılmamış KKO endeksi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.4 puan azalışla %74.4 seviyesine geriledi. Mal gruplarına göre arındırılmamış KKO incelendiğinde, Mayıs ayında yatırım malları imalatında KKO bir önceki yıla göre gerilerken (-3.3 puan), dayanıksız tüketim malları grubunda KKO nın arttığını görüyoruz (bir önceki seneye göre 1.3 puan artış). Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksindeki toparlanma eğilimini Mayıs ayında da sürdü. Endeks seviyesinden seviyesine yükseldi. Yerel seçimlerin ardından Nisan ayında genel gidişat ile ilgili beklentilerdeki artış endeksin yükselmesinde etkili olmuştu. Mayıs ayında ise hem genel gidişat ilgili beklentiler hem de gelecek 3 ay için üretim hacmi ve ihracat beklentilerinde toparlanma görüldü Gösterge Tahvil Faiz Oranı MB Haftalık Repo Faizi Politika Faiz Oranları (%) Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru (Mevsimsellikten Arındırılmış) Kapasite Kullanım Oranı (%) Sanayi Üretimi MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım 80 Aralık 09 Aralık 10 Aralık 11 Aralık 12 Aralık 13 80% 78% 76% 74% 72% 70% 68% 66% 64% 4

5 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Global olarak risk iştahındaki artış devam etti Eur Libor aşağı yönlü hareketine devam etti Türkiye haftalık bazda diğer GOÜ lerden pozitif yönde ayrıştı Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi faiz indiriminin ardından %9 un altına geriledi ECB toplantısı yaklaşırken Euro daki değer kaybı sürüyor Tarım endeksi Ukrayna tarafında pozitif beklentiler ile gerilemeye devam ediyor Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 6