Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi
|
|
- Umut Ayhan
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Konu 4 Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu
2 Konular A. İskelet kası 1. Yapı 2. Kas kasılma moleküler mekanizması 3. Tek lif kasılması 4. İskelet kası enerji metabolizması 5. İskelet kas lifleri 6. Tüm kas kasılması 7. İskelet kası rahatsızlıkları B. Düz kas ve kalp kası 1. Düz kas yapısı 2. Kasılması ve denetlenmesi
3 Kas Çeşitleri Yapı, kasılma ve kontrol mekanizmaları göz önüne alındığında kasla üç tipe ayrılır 1. İskelet kası 2. Düz kaslar 3. Kalp kası
4 Fig İskelet kası Kalp kası Düz kas Çekirdekler Çizgiler Kas lifi Bağ doku Dallanma Çekirdek Çekirdekler Kas hücreleri
5 A.1 İskelet kasının yapısı Tek bir iskelet kası hücresi = kas lifi kas lifinin oluşumu embriyonik gelişim sırasında başlar. miyoblast adı verilen farklılaşmamış hücreler birleşerek çok çekirdekli bir hücre oluşturur. Farklılaşma doğum zamanında biter ve erişkinliğe kadar lifler büyür. Doğumdan sonra miyoblastlardan yeni kas lifleri oluşmaz 20 cm ye kadar uzayabilir Kaslarda bir hasar oluşursa farklılaşmış kas lifleri bölünmez fakat uydu hücrelerinden yeni lifler oluşabilir Aşırı hasar durumunda yeni lifler tamamen önceki duruma gelemez fakat farklılaşmış olan lifler büyüyerek açığı kapamaya çalışır
6 A.1 İskelet kasının yapısı Kas denilen yapı birçok kas lifinin bir tendonla kemiğe bağlandığı oluşumdur Tendon: Kasları kemiğe bağlayan kollajen yapılar İskelet kası ve kalp kasına çizgili kaslar da denir Bunun sebebi ışık mikroskobunda bakıldığında açık ve koyu renkli bantlar görünmesidir Bu durum kas hücresi sitoplazması boyunca kalın ve ince ipliklerin sıralanmasıdır Bu iplikler silindir biçiminde sıralanarak miyofibrilleri oluşturur
7 Tendonlar Kas Kan damarı Bağ doku Kas lifi
8 Çoklu çekirdekler İskelet Kası lifi Kalp Kası lifi Çekirdek Düz Kas lifi
9 Kas Bağ doku Kas lifi İskelet kasları, tendonlarla iskelete bağlanır Kan damarı Bir kas birçok kas lifinden oluşur Miyofibril Sarkomer Miyofibrillerde kalın ve ince iplikler tekrarlayan biçimde sıralanır. Her tekrarlayan birim = sarkomer Kalın miyosin ipliği İnce aktin lifi ipliği
10 H bölgesi Z çizgisi İnce iplik M çizgisi Kalın iplik Z çizgisi Bir sarkomer: 1. Miyosin adı verilen kalın ipliklerden 2. Aktin adı verilen ince ipliklerden oluşur Miyosin iplikleri titin lifleri ile Aktin iplikleri doğrudan Z çizgisine tutunur
11 Figure 9-4b Kalın iplik İnce iplik Sarkomer kesiti: Her miyosin ipliği 6 aktin ipliği ile Her aktin ipliği 3 miyosin ipliği ile etkileşimdedir
12 Sarkomer I bandı A bandı H bölgesi Z çizgisi Z çizgisi İnce iplik M çizgisi Kalın iplik Sarkomer iki Z bandı arasında kalan bölüm
13 A.2 Kasılma moleküler mekanizması Gevşek Kayan iplik modeli Kasılma: Miyosin aktine bağlanır ve kaydırır Z çizgileri birbirine doğru çekilmiş olur I bantları ve H bölgesi daralır Önemli not: ipliklerin boyu dolayısıyla A bandı değişmez. Kasılmış A bandı değişmez I bandı daralır H bandı daralır
14 Miyosin molekülleri çıkıntılar yaparak aktin iplikleri ile temastadır = çapraz köprüler Z çizgisi Çapraz köprü hareketi Z çizgisi İnce iplik Kasılma: Kalın iplik Miyosin çapraz köprüleri aktine bağlanır; Aktini kaydırmak için bükülürler
15 Kalın iplik Çapraz köprü İnce iplik Aktin bağlanma bölgesi ATP bağlanma bölgesi Tropomiyosin Çapraz köprü Troponin Aktin Miyosin Kalın iplik esasen miyosin moleküllerinden oluşan bir polimerdir Her birinde ATP ve aktine bağlanan bir çapraz köprü bulunur.
16 Çapraz köprü döngüsü için ATP gereklidir 1. Aktin üzerindeki miyosin bağlanma bölümü açılır ve enerjili miyosin bağlanır 4. ATP nin kısmi hidrolizi köprüye enerji verir ve tekrar döngüyü başlatır. 2. Bağlanma ADP nin ayrılmasına ve köprünün bükülmesine sebep olur 3. Yeni ATP nin bağlanması köprünün kopmasına sebep olur
17 ATP bağlanması miyosinin aktinden kopması için gereklidir. Ölümden sonra kas kasılması ATP moleküllerinin tükenmesi ve miyosinlerin aktine bağlı kalması (kopamaması) sebebiyle olur. Önemli not: ATP miyosine bağlıyken hidroliz yoktur. Sadece miyosin şeklinde değişime sebep olarak aktine bağlanmasını önler.
18 Düşük sitoplazmik kalsiyum, gevşek durumdaki kas Kasılmada Kalsiyum, Troponin ve Tropomiyosinin önemi Aktin bağlanma bölgesi Çapraz köprü aktine bağlanamaz Yüksek sitoplazmik kalsiyum, aktif kas Köprü bağlanma bölgeleri açılır Köprü aktine bağlanır ve kaydırır Gevşek haldeki iskelet kasında tropomiyosin, aktindeki çapraz köprü bağlanma bölgesini örter. Kalsiyum troponine bağlanır ve birlikte tropomiyosini bağlanma bölgesinden çekerler.
19 Kas lifi gerilimi (mg) Kas lifi aksiyon potansiyeli (mv) Kasılma ve aksiyon potansiyeli ilişkisi Kasılmayı, kas lifi zarında oluşan bir aksiyon potansiyeli başlatır. Aksiyon potansiyeli sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salınımına sebep olur Kas lifi aksiyon potansiyeli Kas kasılması Gecikme zamanı Zaman (ms) Aksiyon potansiyeli ve kasın kasılması arasındaki gecikme zamanı kalsiyum salınımı, tropomiyosinin hareketi ve miyosin köprülerinin bağlanması için gereken zamandır
20 Enine tübüllerin hücre dışı sıvıya açıklığı Kas lifi hücre zarı Enine tübüller aksiyon potansiyellerini kas liflerinin içine kadar ulaştırır: Bu sayede depolarizasyon dalgaları sarkoplazmik retikulumun yakınına kadar gelir ve kalsiyum salınımı başlar Enine tübüller Sarkoplazmik retikulum Miyofibriller Sarkoplazmik retikulum Sarkoplazmik retikulumun sarmal yapısı, kalsiyum salındığında tüm troponin bölgelerine hızlıca ulaşmasını sağlar Miyofibriller Sitoplazma Hücre zarı Enine tübüller Mitokondri
21 Kasılma Gevşeme Enine tübüldeki aksiyon potansiyeli, bitişiğinde bulunan sarkoplazmik retikulumdaki voltaj kapılı kalsiyum kanallarını açar ve sitoplazmaya kalsiyum salınır Aksiyon potansiyeli Enine tübül Sarkoplazmik retikulum Kas hücre zarı Kalsiyum troponine bağlanır, tropomiyosini çeker, kasılma gerçekleşir ATP harcanarak kalsiyum sitoplazmadan sarkoplazmik retikuluma geri alınır
22 İskelet kası kasılmasında ATP nin rolü Miyosin tarafından ATP hidrolizi kasılma için gereken enrjiyi sağlar ATP nin miyosine bağlanması, aktine bağlanmayı engeller ve yeni bir döngünün başlayabilmesini sağlar Sarkoplazmik retikulum üzerindeki kalsiyum pompası tarafından ATP hidrolizi, kalsiyumun aktif taşıma ile geri alımını sağlar. Böylece kasılma son bulur ve kas gevşer
23 Kas lifinde aksiyon potansiyeli oluşumu Tek motor ünitesi Nöromusküler bağlantı İskelet kasının uyarılması motor nöronlar aracılığı ile olur Hücre gövdeleri beyin veya omurilikte bulunur Aksonları vücuttaki en geniş nöronlardır Bir motor ünitesi: 1 motor nöron ve kontrolündeki tüm kas liflerinden oluşur İki motor ünitesi Motor nöron Motor nöronlar
24 Nöromusküler (nöron-kas) bağlantı, bir motor nöronun akson ucu ve kontrol ettiği kas lifi arasındaki sinapstır Motor nöron Miyelin Akson ucu Schwan hücresi Asetil kolin içeren kesecikler Motor nörondaki aksiyon potansiyelleri sinapsa asetilkolin (ACh) salınmasına sebep olur Hücre zarı Kas lifi çekirdeği Ach almaçları Sinaps yarığı Bağlantı katlanmaları Asetilkolinin kas lifindeki almaçlara bağlanması, kas lifinde aksiyon potansiyeli başlatır
25 Aksiyon potansiyeli Ach keseciği Kalsiyum girişi Voltaj kapılı sodyum kanalları Ach salınımı Sodyum girişi Ach almacı Aksiyon potansiyeli başlangıcı Derceli potansiyel 1. Kas lifi zarında asetil kolinin almaçlara bağlanması içeriye Na + girişi ve dereceli potansiyele sebep olur 2. Derceli potansiyel eşik değeri geçerek voltaj kapılı Na + ve K + kanallarının açılmasına ve aksiyon potansiyeline sebep olur
26 KI
27 A.3 Tek lif kasılması Tek bir kas lifinin bir aksiyon potansiyeline verdiği tepkiye sarsı (irkilme) denir. Bir kas lifinde bir aksiyon potansiyeli 1-2 ms sürer fakat bir tam sarsı 100 ms sürebilir. Dolayısı ile kasılmanın mekanik aktivite sırasında yeni bir aksiyon potansiyeli başlayabilir
28 A.3 Tek lif kasılması Kasılmada kullanılan terimler: gerilme: kasılan bir kas tarafından bir nesneye uygulanan kuvvet (gerilme) Yük: Nesne tarafından kasa uygulanan kuvvet (Genelde nesnenin ağırlığı) Bir kasın kısalabilmesi için yükün uyguladığı kuvvetin, kasın uyguladığı kuvvetten az olması gerekir
29 Kasılmada kullanılan terimler: İzometrik kasılma: Kas gerilmesi oluşur fakat kısalmaz (Sabit uzunluk) İzotonik kasılma: Kas kısalır, yük aynı kalır (sabit gerilme) Eksentrik kasılma: gerilme vardır fakat kas uzar Yük, gerilmetan fazla olursa
30 Zamansal birikim İkinci AP gevşeme bittikten sonra başlarsa eşit büyüklükte gerilmeler oluşur S 3 bir önceki gevşeme bitmeden başlarsa, oluşan gerilim daha fazla olur S 3 hiç gevşeme olmadan başlarsa S 2 de oluşan gerilimin devamı gibi birikir.
31 Sık aralıklarla tekrarlanan uyarılarda iç içe geçmeyen tetanus oluşur. Kısmi gevşemeler görülür İç içe tetanus: Sık tekrar eden uyarılarda hiç gevşeme görülmez ve maksimum gerilime ulaşılır. Tekrarlayan AP leri sürekli kalsiyum salınımını tetikler ve sitoplazmada bulunan kalsiyum azalmaz İç içe tetanus İç içe geçmeyen tetanus Sarsı
32 A.3 Tek lif kasılması Tetanus mekanizması Tek AP ve kasılma sırasında salınan Ca hızlı bir şekilde sarkoplazmik retikuluma geri alınır. Bu sırada tüm çapraz köprülerin aktine bağlanma şansı olmaz maksimum gerilme olmaz Sık tekrarlayan AP ler olduğunda, sitoplazmadaki tüm Ca geri alınmadan, yeniden salınma için uyarı gelir böylece her seferinde daha fazla çapraz köprü bağlanır ve gerilme giderek artar. Sonunda tüm köprüler bağlanır ve daha fazla artış gözlenmez
33 A.4 İskelet kası enerji metabolizması Kas hücresinde var olan ATP sadece birkaç sarsı için yeterlidir Kasılmanın devamı için ATP üretimi gerekir 3 yolla ATP üretimi: 1. Kreatin fosfat ile ADP nin fosfatlanması 2. Mitokondride oksidatif fosforilasyon ile ADP fosfatlanması 3. Sitoplazmada glikoliz ile ADP fosfatlanması
34 Kreatin fosfat Kreatin fosfat (KF) taki fosfat grubunun ADP ye aktarılması ile hızlı ATP üretimi Kas hücrelerinde dinlenme durumunda ATP miktarının 5 katı KF bulunur. Kasılmanın başında ATP konsantrasyonu azalmasıyla KF yıkımı ile ATP üretilir Fakat kısa sürelidir - KF tükenir Bu, hücreye diğer 2 yolla ATP üretimini hızlandırması için zaman kazandırır
35 Oksidatif fosforilasyon Orta seviye kas aktivitesinde kullanılan tepkimedir Kasta depo edilmiş glikojen ilk kaynaktır (5-10 dk) Sonraki 30 dk kan glukozu ve yağ asitleri Daha sonra sadece yağ asitleri
36 Glikoliz Eğer egzersiz yoğunluğu maksimum ATP yıkımının %70 ini geçerse glikoliz temel ATP üretim mekanizması olur 1 glukoz yıkımından daha az ATP üretilmesine rağmen, yeterli enzim ve glukoz varlığında verimlidir Kas glikojeni ve kan glukozu kullanılır Oksijen kullanılmaz Eğer egzersiz yoğunluğu daha da artarsa anaerobik glikoliz ile laktik asit üretimi olur
37
38 A.4 İskelet kası enerji metabolizması Kasılma bittiğinde kastaki kreatin fosftat ve glikojen depoları kullanılmış olur ve dinlenme durumuna geçildiğinde bunların tekrar depolanması gerekir Bu işlemler de ATP gerektirir ve dolayısıyla oksijen ihtiyacı devam eder. Bu yüzden egzersiz sonrası hızlı nefes alıp verme bir süre daha devam eder
39 gerilme Kas yorgunluğu Tekrarlanan uyarılar sonrası kas bir noktada gerilmesi kaybeder ve artık kasılmaz Dinlenme sonrası tekrar kasılma sağlanır fakat dinlenme süresi yetersizse daha hızlı yorgunluk olur Fatigue = yorgunluk uyarı Dinlenme
40 Kas yorgunluğu (fatigue) Yüksek frekans yorgunluk: Çok hızlı yorgunluk olur fakat hızlı toparlanma görülür.yüksek yoğunluklu, kısa süreli egzersiz; ağırlık kaldırma gibi Düşük frekans yorgunluk: daha yavaş oluşur. Az yoğun fakat uzun süreli egzersiz; uzun mesafe koşusu gibi. Sebebi ATP tükenmesi gibi düşünülebilir fakat araştırmalarda yorgunluğa giren kasta ATP miktarının dinlenme durumundan çok düşük olmadığı görülmüştür Eğer ATP tamamen tükenirse rigor durumuna gelir ve kas için çok zararlıdır
41 Kas yorgunluğu mekanizması Yüksek frekans: T tübüllerinde K birikimi aksiyon potansiyeli oluşumunu ve dolayısıyla Ca salınımını engeller Düşük frekans: Laktik asit birikimi proteinlerin yapısını etkiler Etkilenen proteinlerin yerine yenilerinin üretimi gerekir Glikojen depolarının tükenmesi
42 A.5 Kas lifi tipleri Kasılma hızına göre: Farklı miyosin tipleri ATP yi farklı hızlarda hidroliz eder. 1. Yavaş: ATP hidrolizi hızlı çapraz köprü kurulumu hızlı 2. Yavaş: ATP hidrolizi yavaş Her ikisinde oluşan maksimum gerilme değişmez ATP üretimi için tercih edilen yöntem 1. Oksidatif: Oksidatif fosforilasyon tercih edilir (kırmızı kas lifi) Çok sayıda mitokondri Damarlarla çevrili Oksijen taşıyıcı miyoglobin fazla 2. Glikolitik: Glikoliz tercih edilir (beyaz kas lifi) Az mitokondri Az damarlı Az miyoglobin Fazla glikoliz enzimi ve glikojen
43 A.5 Kas lifi tipleri 1. Yavaş-oksidatif: tekrarlı uyarılarla yorgunluğa girmeden dayanır, yavaş yanıt verir Dik durma sırasında çalışan kaslar 2. Hızlı-oksidatif: hızlı yanıt verir ve tekrarlayan uyarılara dayanıklı Yürüme sırasında kullanılan kaslar 3. Hızlı-glikolitik: Hızlı ve güçlü kasılma gerektiren durumlarda iyidir. Çabuk yorulur Atlama veya kısa mesafe koşusu
44 A.6 Tüm kas kasılması Kas lifleri motor ünitelerini oluşturur. Her motor ünitesi aynı tip kas lifinden oluşur Bir kas pek çok motor ünitesinden oluşur ve her 3 tip kas lifini de barındırır. Tek tip kas lifi içeren bir kas yoktur Lif tiplerinin oranı kasın gücü ve kasılma hızını belirler Örnek: Bacak ve sırt kasları yavaş ve hızlı oksidatif liflerce zengindir - uzun süreli kasılmalara dayanıklıdır Kol kasları hızlı glikolitik liflerce zengindir kısa fakat güçlü kasılmalar gerçekleştirir
45 Tüm kas gerilmesi 1. Motor ünite: yavaş-oksidatif 2. Motor ünite: hızlı-oksidatif 3. Motor ünite: hızlı-glikolitik Fastglycolytic Tüm kas gerilmesi 1. Her kas lifinin ürettiği gerilmeye 1. AP sıklığı 2. Lif uzunluğu 3. Lif genişliği 4. yorgunluk 2. Aynı anda kasılan kas lifi sayısına 1. Her motor ünitesindeki lif sayısı 2. Birim zamanda uyarılan motor ünitesi sayısı bağlıdır Fast-oxidative 1. Motor ünite Slow-oxidative 2. Motor ünite 3. Motor ünite Zaman
46 Egzersizle adaptasyon Belirli bir kasın kullanılmaması veya motor nöron hasarı kas lifi genişliğini ve lif protein miktarını azaltır Egzersiz ise genişliği artırır ve ATP kullanım kapasitesini değiştirir Kas lifi sayısı değişmez!!! Uzun süreli hafif egzersiz: mitokondri ve kılcallarda artış Hızlı Oksidatif liflerde artış Hızlı - glikolitik liflerde azalış Kas kütlesinde hafif azalma Kısa süreli ağır egzersiz: glikolitik liflerde aktin-miyosin üretimi ve kas kütlesinde artış Yaş ile adaptasyon azalır
47 Kas tutulması Halk dilinde et kesiği Uzun süre çalıştırılmayan kasların kullanımı hafif kas hasarı ve o bölgede inflamasyona (yangı) yol açar Eksentrik çalışmalar daha fazla tutulmaya yol açar Bir ağırlığı yavaş yavaş indirmek, kaldırmaya göre daha zorlayıcıdır
48 Kasta kaldıraç hareketi Fleksor (bükülme) ve ekstensor (düzelme) kaslar ters çalışır Biri kasılırken diğeri gevşer Biseps kasılır Tüm kasların birbirlerine göre kasılıp gevşemeleri hareketin yönünü belirler Triseps kasılır Düzelme Bükülme
49 Kas tonusu: İnsan baygın olmadığı sürece kasları hafif kasılı durumdadır. Bu hızlı tepki gösterebilmeyi sağlar
50 A.7 İskelet kası rahatsızlıkları Duchenne musküler distrofi: iskelet ve kalp kasında bozulmaya yol açar. 20 yaşından önce genelde solunum problemleri nedeniyle ölüm olur. X kromozomunda bulunan distrofin proteini sentezleyen gende bozulma Çekinik kalıtsal bir hastalık Erkekleri daha çok etkiler Distrofin kas hücrelerinin zarlarında bulunur görevi muhtemelen zar bütünlüğünü sağlamak
51 A.7 İskelet kası rahatsızlıkları Kramp: Motor nöronlar istemsiz olarak aşırı sıklıkta uyarılır. Muhtemelen kas ve sinir liflerini saran hücre dışı sıvının elektrolit dengesinin bozulmasından. Bu da genellikle aşırı egzersiz veya sürekli su kaybı sebebiyle olur Hipokalsemik tetani: hücre dışı sıvıda kalsiyum azalması Na kanallarının açılmasını ve depolarizasyonu tetikler İstemsiz tetanik kasılmalar Miyastenia gravis: ACh almaçlarının azalması sebebiyle tekrar eden uyarılarda AP oluşmaz kullanıldıkça kas yorgunluğu ve zayıflığı
52 B. Düz kaslar Çizgili kaslardan farkları: Bantlaşma yoktur Somatik sinir sistemi değil, otonom sinir sisteminin kontrolündedir. Kasılma aktin miyosin arasında çapraz köprülerle oluşur fakat ipliklerin düzeni ve uyarılma ile kasılmanın bağlanma mekanizması farklıdır Bu mekanizma düz kaslar arasında fark gösterir
53 B.1 Düz kas yapısı Tek çekirdekli Yaşam boyu bölünme yeteneğine sahip Çapları 2-10 μm arası Aktin iplikleri ya hücre zarına ya da iskelet kasındaki Z-çizgisine eşdeğer bir proteine bağlıdır (yoğun cisimcik) Çekirdek Yoğun cisimcik Aktin Miyosin
54 B.2 Düz kas kasılması Sitoplazmik Fig İnaktif kalmodulin Aktif Cakalmodulin Düz kas hücresi sitoplazma İnaktif miyosin kinaz Aktif Cakalmodulin miyosin kinaz Fosfatlanma çapraz köprünün kurulmasını sağlar Fosfatlanmamış miyosin ipliğe yakın durur Miyosin fosfataz (Ca azalır) Çapraz köprü döngüsü
55 B.2 Düz kas kasılması Düz kastaki miyosinin ATP hidroliz hızı çok yavaştır kasılma yavaştır Fakat uzun süreli kasılmalara rağmen kas yorgunluğu görülmez Çok az ATP varlığında bile kasılma devam ettirilir
56 Düz kaslarda Kalsiyum İskelet kası Düz kas Sarcoplasmik retikulum evet evet T-tübülü evet hayır Kalsiyum kaynağı SR SR ve hücre dışı sıvı Kalsiyum temiziliği hızlı yavaş, uzun sarsı Tek aksiyon potansiyeli ile Tüm troponin çapraz köprülerin bir bölümü kalsiyum salınımı bölgelerini açmaya aktifleşir yeterli Depolarizasyon sodyum girdisi kalsiyum girdisi
57 Düz kas kasılmasını etkileyen faktörler 1. Kas lifi zarında kendiliğinden meydana gelen elektrik aktivite 2. Otonom nöronlar tarafından salgılanan nörotransmiterler 3. Hormonlar 4. Hücre dışı sıvının içeriğinde meydana gelen değişiklikler (asitlik, oksijen, osmolarite, iyon konsantrasyonları) 5. Gerilme mekanik kanalları açar Düz kaslarda tüm faktörlerin etkisi söz konusudur
58 Sinir uyarımı Bir sinir lifi kas lifleri üzerinde boğumlanır. Nörotransmiterler bu boğumlardan salınır Bir sinir hücresi pekçok düz kas hücresine dallanır Bir düz kas hücresi birden fazla sinir hücresi tarafından uyarılabilir Çizgili kaslar sadece uyarı sinyali alırken düz kaslar engelleyici sinyaller de alabilir Bir nörotransmiter bazı düz kas hücrelerini uyarırken, diğerlerini engelleyebilir Otonom sinir lifi Düz kas hücreleri Boğum Sinaps kesecikleri Boğumlar
59 Sempatik ve parasempatik sinirler düz kas hücrelerinde dallanır
60 Kendiliğinden oluşan potansiyeller Zar potansiyeli sürekli bir dinlenme durumuna geçmez. Bunun yerine ritmik değişimler sürekli devam eder ve bunlar da eşik değeri geçtiğinde ritmik aksiyon potansiyeli oluşturur = ritmik kasılmalar Komşu hücreler yarıklı bağlantılar ile aralarında bu sinyalleri paylaşır
61 nörotransmiterlere yanıt Norepinefrin, Sempatik nöronlar tarafından salgılanır: alfa-adrenerjik almaçlar ----çoğu düz kasta kasılma. beta-adrenerjik almaçlar---- solunum düz kasları gevşer
Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi
Konu 4 Kas ve Beden Hareketlerinin Denetimi Aslı Sade Memişoğlu Konular 1. Yapı 2. Kas kasılma moleküler mekanizması 3. Tek lif kasılması 4. İskelet kası enerji metabolizması 5. İskelet kas lifleri 6.
DetaylıKAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ
KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS DOKUSU TİPLERİ İSKELET KASI İskelet Kasının Yapısı Kas Proteinleri Kas Kontraksiyonu KASILMA TİPLERİ KASIN ENERJİ METABOLİZMASI İskelet Kası Çizgili kastır. İstemli çalışır.
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ
11. SINIF KONU ANLATIMI 40 HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ KAS KASILMASI VE GEVŞEMESİ HUXLEY KAYAN İPLİKLER MODELİ Huxley in kayan iplikler modeline göre çizgili kasın kasılması Bu modele göre kasılma aktin
DetaylıKAS FĐZYOLOJĐSĐ. Doç.Dr.Nesrin Zeynep Ertan
KAS FĐZYOLOJĐSĐ Doç.Dr.Nesrin Zeynep Ertan < Temel özellikleri Đskelet kası: Đstemli kontrol edilir Çizgili görünümdedir. Çok çekirdekli hücrelerdir. Kalp kası: Đstemsiz kontrol edilir. Çizgili görünümdedir.
Detaylıİnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas
Kas Fizyolojisi İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Vücudun yaklaşık,%40 ı çizgili kas, %10 u düz kas kastan oluşmaktadır. Kas hücreleri kasılma (kontraksiyon) yeteneğine
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ
11. SINIF KONU ANLATIMI 39 İNSANDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ 3 KAS SİSTEMİ KAS SİSTEMİ Hayvanların çoğunda hareket, özelleşmiş kas hücrelerinin kasılmasıyla meydana gelir. Kaslar, vücudun şeklinin korunmasında
Detaylı2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar)
Düz kaslar 2 tip düz kas vardır: 1. Viseral düz kaslar. (mide, barsak, üreter, damarlar) 2. Çok üniteli düz kaslar (iris kasları, piloerektör kaslar) UYARILMALARI: Düz kaslar tiplerine göre farklı uyarılır
Detaylıskelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça
skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın
DetaylıKAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU
KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık
DetaylıProf. Dr. Taner Dağcı
Prof. Dr. Taner Dağcı Kas Tipleri Kalp kası Düz kas İskelet kası Kemiklere tutunurlar. İstemli hareketi sağlarlar. Vücuda destek sağlarlar. Zıt çalışan gruplar (antagonist). Birlikte çalışan gruplar (agonist).
Detaylıİnsanda Destek ve Hareket Sistemi
İnsanda Destek ve Hareket Sistemi A. HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET Canlı vücuduna desteklik görevi yapan, vücudun çeşitli kısımlarını koruyan ve hareketi sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
KAS FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme özelliği göstermektedir.
DetaylıKas Dokusu Çeşitleri. 3 tip kas dokusu. Düz kaslar Kalp kası Çizgili iskelet kası
1 Kas Dokusu Çeşitleri 3 tip kas dokusu Düz kaslar Kalp kası Çizgili iskelet kası 2 Düz Kaslar İç organların ve damarların duvarlarında bulunur Otonom sinir sistemi tarafından innerve edilir, istem dışı
DetaylıEGZERSİZE KAS SİSTEMİNİN YANITI
EGZERSİZE KAS SİSTEMİNİN YANITI Prof. Dr. F ÖZYENER EGZERSİZ SIRASINDAKİ DAYANIKLILIĞIMIZ VE SÜRATİMİZ BÜYÜK ORANDA KASLARIMIZIN ENERJİ VE GÜÇ ÜRETEBİLME YETENEĞİNE BAĞLIDIR. Kas Hücresi Sarkotübüler
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ. Yrd. Doç.Dr. Aslı AYKAÇ YDU Tıp Fakültesi Biyofizik AD
KAS FİZYOLOJİSİ Yrd. Doç.Dr. Aslı AYKAÇ YDU Tıp Fakültesi Biyofizik AD Kas Doku Vücut ağırlığının yarısı Üç tip kas vardır: Kalp kası İskelet kası Düz kas İskelet kası Kalp kası Düz kaslar İstemli kontrol
DetaylıUzm. Fzt. Kağan Yücel - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Egzersize Giriş ve Egzersiz Fizyolojisi
Uzm. Fzt. Kağan Yücel - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Egzersize Giriş ve Egzersiz Fizyolojisi Hareket sisteminin temel yapı taşları iskelet ve kaslardır. Kaslar; çizgili kaslar ve düz kaslardan oluşur. Kalp
DetaylıKAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri
KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu
DetaylıDİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
DİNLENİM MEMBRAN POTANSİYELİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Hücre içi kompartıman ve hücre dışı kompartımanın büyük bölümü elektriksel açıdan nötrdür. Hücre içinde
DetaylıKaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır.
KAS SİSTEMLERİ Kaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır. Kas Dokusunun Karakteristikleri: 1.
Detaylıİskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ
İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki
DetaylıMETABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS
METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS Aerobik Antrenmanlar Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar Miyoglobin Miktarında oluşan Değişiklikler Hayvan deneylerinden elde edilen sonuçlar dayanıklılık antrenmanları
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ ve EMG
KAS FİZYOLOJİSİ ve EMG 1 İskelet kası (%40) Kalp kası Düz kas (%10) Kalp kası Çizgili kaslar Düz kaslar: Damarların içinde, miyofilamentler düzenli değildir 2 1 İskelet Kasları Beyaz kaslar (rengi glikojenden)
DetaylıDESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ İnsan iskeleti ;Baş-Gövde-Üyeler olmak üzere 3 bölümde incelenir. Baş: kafatası ve yüz iskeleti Gövde: Omurga, göğüs kemiği, kaburgalar, omuz ve kalça kemeri Üyeler: Kollar, bacaklar
DetaylıBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ İ İ İ Düz Kas Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.net net Düz Kas Kalp kası İskelet kl kası Düz kas Düz Kas Düz
DetaylıMOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.
DetaylıBölüm 39 Hareket ve Destek: Kaslar ve İskelet. Ders Kitabı: Audesirk, T., Audesirk, G., Byers, B.E. Biology: Life on Earth
Bölüm 39 Hareket ve Destek: Kaslar ve İskelet Ders Kitabı: Audesirk, T., Audesirk, G., Byers, B.E. Biology: Life on Earth Kas ve İskelet Sistemi Kaslar: kasılma yolu ile hareket üreten dokular Kasılan
DetaylıKas Uzunluğu - Kuvvet İlişkisi
% Maksimal Gerim Kas Uzunluğu - Kuvvet İlişkisi Uzunluk Sarkomer boyu istirahat koşullarında 2 mm (mikron mikro metre) kadardır Kas Fibrili Uzunluğu ve Kuvvet Üretimi Sarkomerlerin boyu, dolayısıyla da
DetaylıVÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket
VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler
DetaylıAnatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri
Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri
DetaylıKAS SİNİR KAVŞAĞI. Oğuz Gözen
KAS SİNİR KAVŞAĞI Oğuz Gözen Kas sinir kavşağı İskelet kası hücresinde aksiyon potansiyeli oluşumunun fizyolojik tek mekanizması, kası innerve eden sinir hücresinde aksiyon potansiyeli oluşmasıdır. İskelet
DetaylıKalp Fonksiyonları KALP FİZYOLOJİSİ. Kalp Fonksiyonları. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri. Dolaşım Sistemleri
KALP FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Seçgin SÖYÜNCÜ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2009 Kalp Fonksiyonları Kan damarları yoluyla oksijeni ve barsaklarda emilen besin maddelerini dokulara iletir
DetaylıEGZERSİZ FİZYOLOJİSİ. İskelet Kası Prof.Dr.Çiğdem ALTINSAAT
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ İskelet Kası Prof.Dr.Çiğdem ALTINSAAT Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme
DetaylıİSKELET KASI FİZYOLOJİSİ. Doç.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD
İSKELET KASI FİZYOLOJİSİ Doç.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD Tartışma konuları Kasılmada kayan filamentler kuramı İskelet kasında kasılma mekaniği Kas gücü ve etkileyen unsurlar Kas lifi tipleri Kasılma
Detaylıİskelet kasının fonksiyonel özellikleri, kas lif tipleri. Kas duyu organları ve hareketin kontrolü. Doç.Dr. Mitat KOZ
İskelet kasının fonksiyonel özellikleri, kas lif tipleri. Kas duyu organları ve hareketin kontrolü. Doç.Dr. Mitat KOZ Kas Tipleri Düz kas Kalp kası İskelet kası-istemli kas-çizgili kas İskelet Kası İskelete
DetaylıSİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA
SİNİR KAS İLETİSİ - ÇİZGİLİ KASDA KASILMA Doç.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD Tartışma konuları: Sinirden kasa iletide yer alan yapılar hangileridir? İletimin sinir ucunda neler gerçekleşir? Kas zarının
Detaylı13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU
13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.
Detaylı16.10.2015. Outline (İzlence) Fitness. Vücut geliştirme (Body Building)
Doç.Dr. M.Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Malatya/2015 Fitness Fit -ness Vücut geliştirme (Body Building) 1. Hafta Kas, Kas Çeşitleri, Kasların Yapısı 8. Hafta Orta Düzey İçin Fitness ve Beslenme 9. Hafta
Detaylı3- Destek ve Hareket Sisteminin (Kasların) Çalışması :
KAS SİSTEMİ İskelet sistemindeki kemiklerin üzerini örten, iç organların yapısına katılarak vücudun ve iç organların hareket etmesini sağlayan kasların oluşturduğu sisteme kas sistemi denir. a) Kasların
DetaylıEGZERSİZ FİZYOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR FİZYOLOJİ İNSAN VÜCUDUNU OLUŞTURAN SİSTEMLER NASIL ÇALIŞIYOR? ANATOMİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ BİYOFİZİK BİYOKİMYA EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ EGZERSİZ ESNASINDA SİSTEMLER NASIL
DetaylıHAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111
HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ
DetaylıKAS Dicle Aras
KAS Dicle Aras Kas, düz, iskelet ve kalp kası, iskelet kaslarının mikroskobik yapısı, uyarılması, iskelet kaslarının isimlendirilmesi ve hareketleri ve beslenmeleri 3.9.2015 1 Kas Kas bilim myoglia (muskulus
DetaylıKALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde
KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine
DetaylıKASLAR VE EGZERSİZ PROF. DR. ERDAL ZORBA
KASLAR VE EGZERSİZ PROF. DR. ERDAL ZORBA KASLAR Kasılma ve gevşeme yeteneğine sahip olan kaslar organizmada (217 çift civarında) vücut ağırlığının ının %40-45 ini oluştururlar. Organizmadaa 3 tür kas tipi
Detaylı2- Bütün Kasın Kasılması
2- Bütün Kasın Kasılması Madde 1. Giriş Bir kas içinde gelişebilen kas gerilme düzeyinde geniş bir değişme vardır. Madde 2. Amaçlar Tek bir kas kasılmasının bileşen parçalarını incelemek. Kas gerilmesi
DetaylıHAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu
HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu asli.memisoglu@deu.edu.tr GİRİŞ Hareket, hayvanları diğer canlılardan ayıran özelliklerden biridir
DetaylıKASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur.
KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi
DetaylıEGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ 3 farklı enerji sistemi Acil enerji sistemi Kısa süreli enerji sistemi Uzun süreli enerji sistemi Acil enerji ATP -------------> ADP Creatine + ADP ------------>
DetaylıEGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ 3 farklı enerji sistemi Acil enerji sistemi Kısa süreli enerji sistemi Uzun süreli enerji sistemi Acil enerji ATP -------------> ADP Creatine + ADP ------------>
DetaylıDüz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak
Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ-1. Doç.Dr. Mitat KOZ
KAS FİZYOLOJİSİ-1 Doç.Dr. Mitat KOZ Kas dokusunun genel özellikleri Hareket Postürün sağlanması Isı üretimi Kasların ortak özellikleri... Kontraktilite-kasılabilme Eksitabilite-uyarılabilme Estensibilite-uzayabilme-gerilebilme
Detaylılamlığı, rler; ligamentler(bağlar lar) ve kaslar
Eklemin Stabilitesi, Sağlaml lamlığı, Eklem Hareketlerini Kısıtlayan Faktörler rler; Bir eklemin stabilitesi 3 önemli faktöre bağlıdır; Eklem Yüzeyi, ligamentler(bağlar lar) ve kaslar Eklem Yüzeyi: Eklem
DetaylıHücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
DetaylıSİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ
SİNİR SİSTEMİ VE EGZERSİZ 1 TEMEL FONKSIYONLAR Vücut içi koşulların kontrol edilmesi İstemli hareketlerin kontrolü Omurilik reflekslerinin programlanması Hafıza ve öğrenme için gerekli olan deneyimlerin
DetaylıBÖLÜM 5 KASLAR. 5.1 Giriş
BÖLÜM 5 KASLAR 5.1 Giriş Kas sistemi; kalbi oluşturan kalp kası, iç organların boşluklarında uzanan düz (çizgili olmayan veya istemsiz) kaslar ve iskelete tendonlar yardımıyla bağlanan iskelet (çizgili
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıFizyoloji ve Davranış
Fizyoloji ve Davranış sorular sorular - sorular Farketmeden sıcak sobaya dokunduğunuzda hemen elinizi çekersiniz. Bu kısa sürede vücudunuzda neler olur? Kafein, esrar, alkol v.b.nin vücudunuzda ne tür
DetaylıDolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
Dolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2 Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Kalbin Çalışması ve İşlevleri Kalbin Anatomisi Kalbin Anatomisi Kalp Kapakları (Sağ) (Sol) Kalbin
DetaylıKAS Klinik Önem. Doç.Dr.Vatan KAVAK
KAS Klinik Önem Doç.Dr.Vatan KAVAK Hareket sisteminin temelini kaslar oluşturur. İnsan vücudunda 650 civarında kas bulunur. Kasların toplam ağırlığı bireyden bireye değişmekle birlikte, tüm vücut ağırlığının
DetaylıOTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)
OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda
DetaylıEGZERSİZDE VE SONRASINDA ATP - CP
EGZERSİZDE VE SONRASINDA ATP - CP Tüm vücut hücrelerinde enerji oluşumu adenozin trifosfat (ATP) molekülü vasıtasıyla gerçekleşir. Hücre içinde ATP depo halde bulunur ve sınırlı miktardadır. Ancak, yapılan
DetaylıÇİZGİLİ KAS FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MITAT KOZ
ÇİZGİLİ KAS FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MITAT KOZ Kas kontraksiyonunun moleküler mekaniği:tarihsel bakış. Kaslar hakkında ilk araştırmalar yaklaşık 2000 yıl önce başlamıştır. İlk kez 1842 de Schwann tarafından
DetaylıİSKELET SİSTEMİ VE DOKULARI Hayvanlarda iskelet; koruma, destek ve hareket işini görür. İskeletin üç tipi vardır;
İSKELET SİSTEMİ VE DOKULARI Hayvanlarda iskelet; koruma, destek ve hareket işini görür. İskeletin üç tipi vardır; 1. Hidrostatik İskelet: Kapalı bir vücut boşluğunda basınç altında tutulan sıvıdan oluşan
Detaylı!10 saniye ile 2 dakika arasında süren şiddetli eforlarda enerjinin büyük bölümü bu sistemden karşılanır.
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ Prof. Dr. Dr. Rüştü Güner Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı AKTARILACAK KONULAR Egzersizde Enerji Metabolizması Egzersizde Kassal Uyumlar Egzersiz Sonrası
DetaylıKAS DOKUSU. Doç.Dr. E.Elif Güzel
KAS DOKUSU Doç.Dr. E.Elif Güzel KAS DOKUSU GÖREVLERİ Vücut bölümlerinin hareketi İç organların şekil ve büyüklüklerinin değişimi KAS HÜCRESİ Kas hücreleri kasılabilme özelliğine sahiptir Paralel düzende
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI
11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI DOLAŞIM SİSTEMİ İki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere kalpler dört odacıktır. Temiz kan ve kirli kan birbirine karışmaz. Vücuda temiz
DetaylıHücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim
7 Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim 7 7.1 Sinyal nedir ve hücreler buna nasıl cevap verir? 7.2 Sinyal almaçları hücre cevabını nasıl başlatır? 7.3 Sinyale cevap hücre içinde nasıl aktarılır? 7.4 Sinyallere
DetaylıOrganizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir.
İSKELET ve KAS SİSTEMLERİ İSKELET SİSTEMLERİ Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların
DetaylıKas Doku UYARILABİLİR DOKULAR. İskelet Kası. Kalp Kası. Düz Kas. Sinir Dokusu 19/11/2015. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire
Kas Doku UYARILABİLİR DOKULAR Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Kasılmak için özelleşmiş bir dokudur. Üç farklı kas dokusu bulunmaktadır. İskelet kası, kalp kası ve düz kas Kasılma durumunun bilinçli olarak
Detaylı*Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *periferik sinir-kas patolojileri
PERİFERİK SİNİRLER *Periferik sinirlerde kayıt yöntemleri ve ileti hızı ölçümleri. *Kronaksi, reobaz *periferik sinir-kas patolojileri KAFA SİNİRLERİ I. N.olfactarius II. N.opticus III. N.oculomotorius
DetaylıHÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ. Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU
HÜCRE VE SİNİRSEL İLETİ Prof Dr. Muzaffer ÇOLAKOĞLU Hücre ve Organelleri Hücre ve Organelleri Hücrede ekzositoz ve endositoz Hücre Organelleri Çekirdek ve Endoplazmik Retikulum MİTOKONDRİ Dış Membran İç
DetaylıSİNİR SİSTEMİ. Duyusal olarak elde edilen bilgiler beyne (yada tam tersi) nasıl gider?
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Descartes- İnsan vücudu bilimsel olarak (doğal yasalarla) açıklanabilecek bir hayvan makinesidir Bu makineyi araştıran, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 6 Sinir Sisteminin Hücreleri Astrosit Oligodendrosit (MSS) Sinir Sistemi Hücreleri Glia Nöron Schwan (PSS) Mikroglia Ependimal Glia Tutkal Bölünebilir Nöronlara fiziksel ve metabolik
DetaylıEGZERSİZ VE TOPARLANMA SÜRECİ
EGZERSİZ VE TOPARLANMA SÜRECİ 1 Oksijen Borçlanması (Egzersiz Sonrası Fazla Oksijen Tüketimi) Toparlanma sırasındaki enerji ihtiyacı, egzersiz sırasındaki enerji ihtiyacından daha azdır Toparlanma sırasında
DetaylıDÜZ KAS FİZYOLOJİSİ. Doç. Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD
DÜZ KAS FİZYOLOJİSİ Doç. Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji AD Düz kasların görevleri Damar ve bronşiyol çap ayarlanması Gastrointestinal motilitenin düzenlenmesi Uterus, ureter, mesane ve diğer bazı organ işlevlerinin
DetaylıNöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar.
SİNAPS Bir nöronu diğerinden ayıran bir boşluk olduğu, Nöronların fiziksel olarak birleşmediği gözlenmiştir. Sinir uçlarında bulunan bu boşluklarda haberleşme vardır. Nöronlar arası bu iletişim noktasına
DetaylıSİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıHÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ
HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ *Hücrenin yaşam döngüsü: Hücrenin; bir bölünme sonundan, ikinci bir bölünme sonuna kadar olan zaman sürecinde; geçirdiği yaşamsal olaylara hücrenin yaşam döngüsü denir. Hücreler,
DetaylıÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri
DetaylıKİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 Hareketi sağlayan effektör organ kastır. Kaslar 3 ana grupta incelenir: 1)Çizgili kaslar (iskelet kası): Vücut ağırlığının yaklaşık %40-45 ini oluşturur. 2)Düz kaslar:
DetaylıEGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA
EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA Normale dönüş-performans ilişkisi Ne kadar hızlı? Egzersiz sonu toparlanmanın amacı... Tüm vücudu ve kasları dinlendirmek, egzersiz öncesi şartları yeniden hazırlamaktır. Kısa
DetaylıBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı EGZERSİZ Fizyolojisi Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Kaslarda güç, kuvvet ve dayanıklılık Maksimum kasılma kuvveti 3-4 kg/cm2 kesit alanı
DetaylıBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER. Dr. Sinan CANAN
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı REFLEKSLER Dr. Sinan CANAN scanan@baskent.edu.tr Bu Bölümde: Sinirsel refleksler: Tipleri ve yolları Otonom refleks yolları ve işlevleri İskelet
DetaylıSinir Sistemi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
Sinir Sistemi Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. İnsan Vücudu Üro-genital sistem Sindirim sistemi Solunum sistemi Kardiyovasküler sistemi Endokrin sistem Sinir sistemi
DetaylıHÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren
HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş
DetaylıSPOR FİZYOLOJİSİ. Doç. Dr. Gülbin RUDARLI NALÇAKAN
SPOR FİZYOLOJİSİ Doç. Dr. Gülbin RUDARLI NALÇAKAN Ege Üniversitesi- Spor Bilimleri Fakültesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü Spor Sağlık Bilimleri Anabilim Dalı TVF EĞİTİM KURULU ÜYESİ gulbin.nalcakan@ege.edu.tr
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı
DetaylıSİNİR HÜCRELERİ. taşınması çevresel sinir sistemi tarafından meydana getirilen sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilir.
SİNİR HÜCRELERİ Sinir hücreleri nöron adını alır.hayvanlarda değişik görevler üstlenen nöronlar örneğin deniz anemonunda bir sinirsel ağ oluşturmuştur.tentaküllerin hareketi bu sinir ağı tarafından kontrol
DetaylıHÜCRELERARASI İLETİŞİM
HÜCRELERARASI İLETİŞİM Bazı sorular!!! Bitki hücreleri ne hakkında konuşur? Bir hücre diğerine ne söyler ve diğer hücre buna nasıl cevap verir? Bu sorulara, önce mikroorganizmalar arasındaki iletişime
Detaylıİskelet Kasının Gerimi (tonus)
İskelet Kasının Gerimi (tonus) Gerim bir nesne üzerine etki eden kuvvettir. Bir motor ünitedeki kas fibrili hep-yada-hiç prensibi ile kasılır. Tüm kas motor ünitelerin sırayla devreye girmesi nedeniyle
Detaylıİskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Doç.Dr.Mitat KOZ
İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Doç.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki
DetaylıDavranış ve Nörogenetik
Davranış ve Nörogenetik Chapter Lecture Presentation by Dr. Cindy Malone, California State University Northridge Başlıklar 1 Merkezi sinir sistemi uyarıları alır ve davranışsal cevaplar üretir 2 Sinir
DetaylıKas Fizyolojisi. Ġskelet Kası Kalp Kası Düz Kas. Bulunduğu yer. Özelliği. Kontrolü
Kas Fizyolojisi Kas Fizyolojisi Uyarılabilir hücreler olan kas hücreleri, zar yüzeyleri boyunca aksiyon potansiyelini iletebilme ve bu elektriksel değişikliği takiben mekanik olarak kasılma veya boylarını
DetaylıKARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK
KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK Uzun süreli immobilizasyon sonucu: - Nitrojen ve protein dengesi bozulur. - İskelet kasının kitlesi, kasılma kuvveti ve etkinliği azalır. - İskelet kaslarında
DetaylıENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ
ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJININ SÜREKLILIĞI Egzersizin özelliğine bağlıdır 100 m ATP-CP Maraton aerobik sistem 400-800 m laktik asit sistemi 1500 m ATP-CP, laktik asit sistem ve aerobik sistem
DetaylıİSTİRAHAT MEMBRAN POTANSİYELİ & AKSİYON POTANSİYELİ. Prof.Dr. Mitat KOZ
İSTİRAHAT MEMBRAN POTANSİYELİ & AKSİYON POTANSİYELİ Prof.Dr. Mitat KOZ İstirahat Membran Potansiyeli Bütün hücreler istirahat halindeyken hücre zarıyla ayrılmış bir potansiyel farkına sahiptirler. Hücre
DetaylıFEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF
6. SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ Bu testte, Fen Bilimleri alanına ait 20 soru bulunmaktadır. Bu testin çözümü için önerilen süre 40 dakikadır. 3. 1. I. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. II. Bitki ve hayvan
DetaylıDESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ GÖREVİ: İster tek hücreli olsun ister çok hücreli olsun tüm canlılarda vücudun belirli bir şekil aldığı ve iç organların korunduğu gözlenir. Hayvanların besin bulma, besin parçalama
Detaylı