KRONİK PSİKİYATRİK HASTA SERVİSLERİNDE TEDAVİ GÖRMEKTE OLAN ŞİZOFRENİ HASTALARINDA METABOLİK SENDROM SIKLIĞI

Transkript

1 KRONİK PSİKİYATRİK HASTA SERVİSLERİNDE TEDAVİ GÖRMEKTE OLAN ŞİZOFRENİ HASTALARINDA METABOLİK SENDROM SIKLIĞI Erhan Kurt 1, Kürşat Altınbaş 2, Gazi Alataş 3, İsmail Özver 4 1 Uzm. Dr., 2 Asis. Dr., Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları E. A. Hastanesi, 5. Psikiyatri Kliniği, İstanbul- Türkiye 3 Uzm. Dr., 4 Asis. Dr., Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları E. A. Hastanesi, 13. Psikiyatri Kliniği, İstanbul-Türkiye Yazışma Adresi Erhan Kurt Adres: Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları E. A. Hastanesi, 5. Psikiyatri Kliniği, İstanbul-Türkiye Telefon: +90 (212) GSM: +90 (532) Faks: +90 (212) Elektronik posta adresi: drerhankurt@yahoo.com ÖZET Kronik Psikiyatrik Hasta Servislerinde Tedavi Görmekte Olan Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom Sıklığı Amaç: Bu kesitsel çalışma ile temel amacımız, kronik servislerde uzun süredir yatırılarak tedavi görmekte olan şizofreni hastalarında, metabolik sendrom (MetS) görülme sıklığını araştırmaktır. Çalışmamız bu alanda bir ilk niteliği taşımaktadır. Yöntem: Çalışmamıza, Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi kronik psikiyatrik hasta servislerinde yatarak tedavi görmekte olan, DSM IV e göre şizofreni tanısı almış 296 hasta dahil edilmiştir. Hastalar IDF 2005 kriterlerine göre MetS tanısı açısından değerlendirilmiştir. Bulgular: Hastaların 56 sına (%18.9) MetS tanısı konulurken, MetS tanısı alan kadın hastaların oranı erkek hastalara göre anlamlı olarak daha yüksekti. Hastanede yatış süreleri açısından karşılaştırıldığında MetS tanısı alan ve almayan hastalar arasında anlamlı fark saptanmadı. Ayrıca MetS tanısı alan hastalarda BMI ve bel çevresi oranları daha yüksek bulundu. Sonuç: Kronik servislerde yatırılarak tedavi görmekte olan şizofreni hastalarında MetS ve onun kardiyovasküler sistem üzerine yaptığı olumsuz etkileri dikkate alınmalıdır. Bu hasta gruplarında MetS görülme sıklığını ve risk faktörlerini daha ayrıntılı sorgulayan izlem çalışmalarına ihtiyaç vardır. Anahtar Sözcükler: Metabolik sendrom, şizofreni, kronik yataklı servisler. ABSTRACT Metabolic Syndrome Prevalence Among Schizophrenic Patients Treated in Chronic Inpatient Clinics Objective: The main object of this study is defining metabolic sydrome prevalance among schizophrenic patients who are hospitalized long term. This is the first study among long term schizophrenic inpatients evaluates the metabolic syndrome prevalance. Method: 296 schizophrenic patients treated in Bakirkoy Research and Training Hospital Chronical Psychiatric Clinics, diagnosed according to DSM IV, were assessed for metabolic sydrome according to International Diabetes Federation (IDF) 2005 criterias. Results: 56 (18.9%) patients were diagnosed metabolic syndrome. The women/men ratio was higher in metabolic sydrome group and there was no significant difference between groups compared for hospitalization durations. BMI and waist circumference averages were higher in metabolic sydrome group. Conclusion: The occurrence of metabolic sydrome and its negative effects to cardiovasculary system should be considered among the schizophrenic patients treated in chronic inpatient clinics. Prospectively designed studies should be conducted for further clarification of the metabolic sydrome prevalance and rsik factors among chronic inpatients. Key Words: Metabolic syndrome, schizophrenia, chronic inpatient s clinics.

2 142 Kronik Psikiyatrik Hasta Servislerinde Tedavi Görmekte Olan Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom Sıklığı GİRİŞ Metabolik Sendrom (MetS) birçok sistemi aynı anda etkileyen bir bozukluktur ve kardiyovasküler sistem hastalıkları ile diabetes mellitus (DM) açısından çok önemli bir risk faktörüdür. Metabolik anormallikler ruhsal hastalığın bir parçası olarak tanımlanmıştır. Şizofreni tanısı almış hastalarda MetS prevalansını araştıran birçok çalışma vardır. Bu çalışmalarda MetS prevalansı %40 civarındadır (Basu ve ark 2004, Heiskanen ve ark 2003, McEvoy ve ark 2005, Cohn ve ark 2004). MetS un ilk resmi tanımlaması Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 1999 yılında yapılmıştır (WHO 1999). Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), 2005 yılında yaptığı MetS un son tanımında; abdominal obezite, yükselmiş trigliserid düzeyi, azalmış HDL kolesterol, yükselmiş kan basıncı ve yükselmiş açlık plazma glikozunu MetS tanı kriterleri olarak belirlemiştir (Grundy ve ark 2005). Amerika Birleşik Devletleri nde (ABD), genel popülasyonda MetS görülme sıklığı, erkeklerde %24 ve kadınlarda %23.4 olarak saptanmıştır (Ford ve ark 2002). Ülkemizde ise Onat ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen TEKHARF çalışmasında bu sıklık erkeklerde %27 ve kadınlarda %38.6 olarak bulunmuştur (Onat ve ark. 2002). Ülkemizdeki bir diğer önemli çalışma METSAR araştırmacıları tarafından gerçekleştirilmiştir kişinin tarandığı bu çalışmanın sonuçlarına göre ülkemizde erişkinlerde MetS görülme sıklığı %33.9 olarak tespit edilmiş ve yaş artışıyla her iki cinsiyette MetS görülme sıklığının yükseldiği belirtilmiştir. (Kozan ve ark 2007). Abdominal obezite MetS un temel kriteridir. FDA (Food and Drug Administration) başlangıca göre %7 ağırlık artışını kilo artışı olarak kabul etmektedir (Wirshing 2001). Obezite, insülin direnci ve Tip 2 diyabet ile yakından ilişkilidir. Klinik olarak obezite bulunmadığında bile karın bölgesinde yağ artışı insülin direnci ve hiperinsülineminin varlığı konusunda ipucu verir (Matsuzawa ve ark 1992, Bergstrom ve ark 1990). Diyabet insidansı, aşırı kilo artışı olanlarda (20 kg) %1 daha fazladır, ancak normal beden kitle indeksi olan erişkinlerde de diyabet gelişebilir (Boden 1997). MetS un veya bileşenlerinin neden olduğu kardiyovasküler komplikasyonlar tüm ölüm nedenleri arasında giderek ön sıralara doğru ilerlemektedir (Ito 2004). Genel popülasyonla karşılaştırıldığında şizofreni ve kronik duygudurum bozukluklarında MetS veya bileşenleri daha yaygın görülmektedir (Toalson ve ark 2004). Brown ve arkadaşlarının (2000) şizofrenide en sık ölüm nedenlerini saptamak için yürüttükleri kohort çalışmasının sonuçları, DM un epilepsiyi takiben ikinci sırada yer aldığını göstermektedir. Bunları serebrovasküler ve kardiyovasküler hastalıklar izlemektedir. Ancak Weissman ve arkadaşlarının (2006) yaptığı retrospektif analizde, ikinci kuşak antipsikotik (İKA) kullanan hastaların %27 sine sadece bir kez kolesterol ve trigliserid ölçümü yapıldığı ve hastaların %15 inin ise lipid profili takibinin hiç yapılmadığı saptanmıştır. Ulusal ve uluslar arası literatür gözden geçirildiğine şizofreni hastalarında MetS u araştıran çalışmaların ayaktan tedavi ya da kısa süreli akut servislerde yatırılarak tedavi gören hasta gruplarını içerdiği görülmektedir. Kronik psikiyatrik hasta servislerinde uzun süreli yatan hastalarla yapılmış bir çalışma yoktur. Biz bu kesitsel çalışma ile, hastanemiz kronik psikiyatrik hasta servislerinde uzun süredir (ortalama 16 yıl) tedavi görmekte olan hastalarda MetS görülme sıklığını araştırmayı amaçladık. YÖNTEM Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi kronik psikiyatrik hasta servislerinde yatırılarak tedavi görmekte olan, DSM-IV (Amerikan Psikiyatri Birliği, 1998) tanı ölçütlerine göre Şizofreni tanısı almış, yaşları arasında 158 i erkek, 138 i kadın toplam 296 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Mental Retardasyon, Genel Tıbbi Duruma Bağlı Psikoz ve Atipik Psikoz tanısı almış olan hastalar çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmamızda hastalar için yaş ya da hastalık süresi ile ilgili sınırlandırma yapılmamıştır. Çalışmaya alınan hastaların yarı yapılandırılmış bir sosyodemografik veri formu ile yaşı, cinsiyeti, eğitim süresi, ağırlığı (oda kıyafeti ile), boyu (ayakkabısız), bel çevresi, sistolik ve diastolik tansiyonu ve hastanede yatış süresi kaydedilmiştir. Bütün hastaların vücut/kitle indeksi (BMI) hesaplanmıştır. Çalışmaya alınan tüm hastalardan bir gecelik açlık sonrası 10 cc venöz kan alınmış ve bekletilmeden Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi biyokimya labratuvarına transfer edilmiştir. MetS tanısı International Diabetes Federation (IDF) 2005 kriterlerine göre konulmuştur (Grundy ve ark 2005). IDF 2005 Metabolik Sendrom Kriterleri: Santral obezite Trigiserid HDL Kolesterol Bel çevresi erkekte >94 cm kadında >80 cm ve aşağıdakilerden 2 tanesi 150 mg/dl veya tedavi altında olma Erkekte <40 mg/dl Kadında <50 mg/dl veya tedavi altında olma Türkiye de Psikiyatri / Cilt 9 - Sayý

3 Erhan Kurt, Kürşat Altınbaş, Gazi Alataş, İsmail Özver 143 Kan Basıncı Açlık Kan Şekeri Laboratuvar Yöntem: Sistolik 130 mm Hg veya diastolik 85 mm Hg veya tedavi altında olma >100 mg/dl veya daha önce Tip 2 DM tanısı almış olma Glikoz ve lipidler Beckman LX-20 oto analizörüyle, Beckman Synchron kitleri kullanılarak aşağıdaki yöntemle bakılmıştır; 1. Glikoz; oksijen elektrodu ile oksijen rate metoduyla 2. Total Kolesterol ve Trigliserid; Timed-Endpoint metoduyla 3. HDL; Direkt metod ile Tablo 1: Hastaların sosyodemografik özellikleri. Değişkenler N 296 Yaş (yıl)* 55.2±11.4 Cinsiyet** Erkek 156 (%52.7) Kadın 140 (%47.3) Eğitim (yıl)* 5.5±3.5 Yatış süresi (yıl)* 16.0±10.2 *Ort ± SD, **Sayı (yüzde). 4. VLDL, Trigliserid in beşe bölünmesi ile, LDL ise Total Kolesterolden HDL ve VLDL nin çıkarılmasıyla bulunmuştur. İstatistik Değerlendirme: İstatistik işlemler sırasında SPSS PC 11.0 Windows için İstatistik Paket Programı kullanılarak; tanımlayıcı istatistik (aritmetik ortalama, standart sapma ve frekans) hesabı yapıldı. MetS tanısı alan ve almayan olgularda cinsiyet dağılımı, yatış süresi türdeşlik analizi ki-kare testi ile; yaş, yatış süresi, BMI ve bel çevresi ortalamalarının karşılaştırılması ise eşli olmayan t testi ile yapıldı. p<0.05 ise anlamlı olarak kabul edildi. BULGULAR Hastaların sosyodemografik özellikleri Tablo 1 de görülmektedir. MetS tanısı alanlarda Kadın/Erkek oranı, MetS tanısı almayanlara göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Yatış sürelerine dağılım açısından MetS tanısı alan ve almayan olguların dağılımının türdeş olduğu saptandı (Tablo 2). BMI ve bel çevresi ortalamasının MetS tanısı alanlarda daha yüksek olduğu tespit edildi (Tablo 3). TARTIŞMA Gelişmiş batı ülkelerinin aksine, ülkemizdeki ruh sağlığı hastanelerinde kronik psikiyatrik hasta servisinde uzun süre yatan hastalar (hastanemiz için ortalama Tablo 2: MetS tanısı alan ve almayan hastaların cinsiyet ve yatış süresi açısından kıyaslanması. Özellikler MetS tanısı alan MetS tanısı almayan Analiz N % N % Cinsiyet Erkek χ2=5.51 sd=1 p=0.019 Kadın Yatış süresi 1-5 yıl χ2=6.43 sd=6 p= yıl yıl yıl yıl yıl yıl üzeri MetS: Metabolik Sendrom sd: serbestlik derecesi Psychiatry in Türkiye / Volume 9 - Number

4 144 Kronik Psikiyatrik Hasta Servislerinde Tedavi Görmekte Olan Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom Sıklığı Tablo 3: MetS tanısı alan ve almayan hastaların yaş, yatış süresi, BMI ve bel çevresi ortalamaları. Özellikler MetS tanısı alan MetS tanısı almayan Analiz Ort. SD Ort. SD t sd p Yaş (yıl) 54.1± ± Yatış süresi (yıl) 14.4± ± BMI (kg/m2) 30.2± ± Bel çevresi (cm) 102.1± ± MetS: Metabolik Sendrom BMI: Beden Kitle İndeksi Ort: Ortalama SD: Standart Sapma sd: serbestlik derecesi 16 yıl) bir realitedir ve bu hastaların verileri önemlidir. Genel popülasyonda, akut psikiyatrik hasta gruplarında ve ayaktan tedavi görmekte olan hastalarda MetS ve kriterlerinin saptanmasını amaçlayan gerek ulusal gerekse uluslar arası birçok çalışma olmasına karşın; hastanede yatırılarak tedavi görmekte olan kronik hasta gruplarını içeren hastaların dahil edildiği çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, bu hasta grubunda MetS u araştıran ilk çalışmadır. Çalışmamızda özet olarak, hastaların %18.9 unun MetS tanısı aldığı, MetS tanısı alan kadın hastaların erkek hastalara göre anlamlı olarak daha fazla olduğu, hastanede yatış süresi ile MetS tanısı alma arasında bir ilişki olmadığı, MetS tanısı alan hastalarda BMI ve bel çevresi oranlarının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Şizofreni tanısı almış hastalarda MetS prevalansı %40 civarında (Basu ve ark., 2004; Heiskanen ve ark., 2003; McEvoy ve ark., 2005; Cohn ve ark., 2004); ABD de MetS sıklığı, genel popülasyonda erkeklerde %24, kadınlarda %23.4 (Ford ve ark. 2002), ülkemizde ise bir çalışmada erkeklerde %27, kadınlarda %38.6 (Onat ve ar. 2002), bir başka çalışmada %33.9 (Kozan ve ark. 2005) bulunurken, kronik psikiyatrik hasta servislerinde uzun süredir yatan kronik şizofreni hastalarımızda MetS u %18.9 gibi düşük bir oranda bulmuş olmamız sürprizdir. Hastaların beslenmelerinin düzenli ve dengeli olması, hastanede kalorisi hesaplanmış öğünlerin veriliyor olması ve hipertansiyon ya da DM açısından risk altında olanların diyetlerinin kontrollü veriliyor olması, MetS oranlarının daha düşük olmasını kısmen açıklayabilir. Ayrıca genel tıbbi durumları açısından tıbbi takip ve kontrollerinin de yapılıyor olması bir diğer etken olabilir. Literatürde, kıyaslama yapılabilecek benzer hasta gruplarını içeren çalışmaların olmaması nedeniyle bu faktörlerin MetS ortaya çıkış oranlarını ne düzeyde etkilediğini anlamak zorlaşmaktadır. MetS tanısı alan hastalarda cinsiyet dağılımına bakıldığında kadın/erkek oranının MetS tanısı alan hastalarda daha yüksek olduğu görülmektedir. CATIE çalışmasında da benzer şekilde MetS görülme oranı erkeklerde %36,6 bulunmuşken; kadınlarda ise %54,2 olarak saptanmıştır (McEvoy ve ark. 2005). Bizim çalışmamızda da kadınlarda daha sık MetS görülmesi, CATIE çalışmasının sonuçları ve literatürle tutarlı gibi görünmektedir. MetS görülen ve görülmeyen grupların yaş ortalamaları ve yatış süreleri 5 er yıllık aralıklara bölerek oluşturulan gruplar karşılaştırıldığında, MetS görülen ve görülmeyen grupların benzer olduğu saptandı. Ayrıca MetS görülen ve görülmeyen grupların yaş ortalamaları arasında bir fark olmadığı görüldü. Farklı çalışmalarda uzun hastalık süresi ve ileri yaşın MetS ortaya çıkışında önemli bir risk faktörü olduğu belirtilmiştir (Straker ve ark 2005, Bermudes ve ark 2006). Ancak, akut dönem şizofreni ile dislipidemi arasında güçlü bir ilişki olduğunu, kronik dönemde bu kadar belirgin olmadığını söyleyen çalışmalar da vardır (Huang ve Chen 2005). Öte yandan BMI ve Bel çevresi ortalamasının MetS tanısı alanlarda daha yüksek olduğu tespit edildi. MetS temel tanı kriterinin santral obezite olduğu göz önünde bulundurulduğunda, BMI ve bel çevresinin yüksek olması beklenen bir sonuç olmaktadır. Straker ve arkadaşlarının (2005) İKA tedavisi altındaki hastalarda MetS parametrelerinin duyarlılık ve özgüllüğünü sorguladıkları çalışmada; abdominal obezitenin MetS tanısı koymada %92 oranında duyarlı olduğu tespit edilmiştir. Yüksek açlık kan şekeri ile kombine edildiğinde ise MetS tanısı için duyarlılığının %100 olduğu vurgulanmıştır. Klinik olarak obezite olmadığında bile karın bölgesinde yağ artışının insülin direnci ve hiperinsülinemi konusunda önemli ipuçları sağladığı belirtilmektedir (Matsuzawa ve ark 1992, Bergstrom ve ark 1990). İnsülin direnci ve hiperinsülinemi de MetS un diğer bir kriteri olan diyabetin önemli bileşenlerindendir. Bu nedenle santral obezite tek başına diğer MetS kriterlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlaması yönüyle MetS tanısı koymada en önemini kriterdir. Türkiye de Psikiyatri / Cilt 9 - Sayý

5 Erhan Kurt, Kürşat Altınbaş, Gazi Alataş, İsmail Özver 145 SONUÇ MetS un tüm bileşenlerinin koroner kalp hastalığına bağlı ölüm riskini 3-5 kat arası arttırdığı bilinmektedir (Lakka ve ark. 2002, Bonora ve ark. 2004, Alexander ve ark. 2003). Bu durum MetS un tanı ve tedavisinin önemini bir kat daha arttırmaktadır. Özellikle antipsikotikler olmak üzere ilaçların metabolik parametreler üzerine etkisi iyi bilinmektedir. Bu çalışmaya dahil edilen hastalar da psikiyatrik ve genel tıbbi hastalıkları için pek çok ilaç almaktaydılar. Ancak bu çalışmadaki temel amacımız; ilaçları dikkate almadan, yüksek yaş ortalamasına (55.2 yıl) sahip ve ortalama 16 yıldır hastaneden yatan kronik şizofreni hastalarının, şu an itibariyle kesitsel olarak MetS açısından ne durumda olduklarını değerlendirmektir. Hastaların kullandığı ilaçların dikkate alınmaması çalışmamızın bir kısıtlılığıdır. Başka bir çalışma ile de, ilaçların (özellikle antipsikotiklerin) bu hasta grubunda MetS açısından etkisi araştırılabilir. Ayrıca, MetS görülme oranını dolaylı olarak etkileyebilen sigara kullanım oranları ve şizofreni alt tiplerinin değerlendirilmemesi, hastaların genel tıbbi durumları ile MetS arasındaki ilişkinin sorgulanmaması, çalışmanın kesitsel nitelikte olması da diğer kısıtlılıklardır. Bu nedenle uzun süre yatırılarak tedavi görmekte olan kronik hastaların araştırıldığı izlem çalışmalarına ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR Alexander C, Landsman P, Teutsch S, Haffner S (2003) NCEP-defined metabolic syndrome, diabetes, and prevalence of coronary heart disease among NHANES III participants age 50 years and older. Diabetes, 52: Amerikan Psikiyatri Birliği (1998). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-IV), 4. baskı, Amerikan Psikiyatri Birliği. Çev. ed. E Köroğlu. Hekimler Yayın Birliği, Ankara. American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed) (DSM-IV) Washington DC, APA Basu R, Brar JS, Chengappa KNR, John V, Parepally H, Gershon S, Schlicht P, Kupfer DJ (2004). The prevalence of the metabolic syndrome in patients with schizoaffective disorderbipolar subtype. Bipolar Disord, 6: Bergstrom RW, Leonetti DL, Newell-Morris LL, Shuman WP, Wahl PW, Fujimoto WY (1990) Association of plasma triglyceride and C-peptide with coronary heart disease in Japanese-American men with a high prevalence of glucose intolerance. Diabetologia, 33(8): Bermudes RA, Keck PE Jr, Welge JA (2006) The prevalence of the metabolic syndrome in psychiatric inpatients with primary psychotic and mood disorders. Psychosomatics, 47(6):491-7 Boden G (1997) Role of fatty acids in the pathogenesis of insulin resistance and NIDDM. Diabetes, 46(1):3-10. Bonora E, Targher G, Formentini G, Calcaterra F, Lombardi S, Marini F, Zenari L, Saggiani F, Poli M, Perbellini S, Raffaelli A, Gemma L, Santi L, Bonadonna RC, Muggeo M (2004) The metabolic sydrome and total and cardiovascular disease in type 2 diabetic subjects. Prospective data from the Verona Diabetes Complications Study. DiabetMed, 21: Brown S, Inskip H, Barraclough B (2000) Causes of the excess mortality of schizophrenia. Br J Psychiatry, 177: Cohn T, Prud homme D, Streiner D, Kameh H, Remington G (2004) Characterizing coronary heart disease risk in chronic schizophrenia: high prevalence of the metabolic syndrome. Can. J. Psychiatry, 49: Ford ES, Giles WH, Dietz WH (2002) Prevalence of the metabolic syndrome among US adults: Findings from the third National Health and Nutrition Examination Survey. JAMA, 287: Grundy SM, Cleeman JI, Daniels SR, Donato KA, Eckel RH, Franklin BA, Gordon DJ, Krauss RM, Savage PJ, Smith SC Jr, Spertus JA, Costa F (2005) American Heart Association; National Heart, Lung, and Blood Institute. Diagnosis and management of the metabolic syndrome: an American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement. Circulation, 25;112(17): Heiskanen T, Niskanen L, Lyytikainen R, Saarinen PI, Hintikka J (2003) Metabolic syndrome in patients with schizophrenia. J. Clin. Psychiatry, 64: Huang TL, Chen JF (2005) Serum lipid profiles and schizophrenia: effcts of conventional or atypical antipsychotic drugs in Taiwan. Schzophrenia Research. 80: Ito MK (2004) The Metabolic Syndrome: Pathophysiology, Clinical Relevance and Use of Niacin. Ann Pharmacother, 38(2): Kozan O, Oguz A, Abaci A, Erol C, Ongen Z, Temizhan A, Celik S (2007) Prevalence of the metabolic syndrome among Turkish adults. Eur J Clin Nutr, 61(4): Lakka HM, Laaksonen DE, Lakka TA, Niskanen LK, Kumpusalo E, Tuomilehto J, Salonen JT (2002) The metabolic syndrome and total and cardiovascular disease mortality in middle-aged men. JAMA, 4;288(21): Matsuzawa Y, Fujioka S, Tokunaga K, Tarui S (1992) Classification of obesity with respect to morbidity. Proc Soc Exp Biol Med, 200(2): McEvoy JP, Meyer JM, Goff DC, Nasrallah HA, Davis SM, Sullivan L, Meltzer HY, Hsiao J, Scott Stroup T, Lieberman JA (2005) Prevalence of the metabolic syndrome in patients with schizophrenia: baseline results from the Clinical Antipsychotic Trials of Intervention Effectiveness (CATIE) schizophrenia trial and comparison with national estimates from NHANES III. Schizophr Res, 1;80(1): Onat A, Ceyhan K, Basar O, Erer B, Toprak S, Sansoy V (2002) Metabolic syndrome: Major impact on coronary risk in a population with low cholesterol levels A prospective and cross-sectional evaluation. Atherosclerosis, 165: Straker D, Correll CU, Kramer-Ginsberg E, Abdulhamid N, Koshy F, Rubens E, Saint-Vil R, Kane JM, Manu P (2005) Cost-effective screening for the metabolic syndrome in patients treated with second-generation antipsychotic medications. Am J Psychiatry, 162(6): Toalson P, Ahmed S, Hardy T, Kabinoff G (2004) The Metabolic Syndrome in Patients With Severe Mental Illnesses. Prim Care Companion J Clin Psychiatry, 6(4): Weissman EM, Zhu CW, Schooler NR, Goetz RR, Essock SM (2006) Lipid monitoring in patients with schizophrenia prescribed second-generation antipsychoticss. J Clin Psychiatry, 67:9: Wirshing DA (2001) Adverse effects of atypical antipsychotics. J Clin Psychiatry, 62 (Suppl.21): World Health Organization (1999). World Health Organization Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications: report of a WHO Consultation. Part 1: diagnosis and classification of diabetes mellitus. Geneva, Switzerland. Psychiatry in Türkiye / Volume 9 - Number