Roche Türkiye Kurumsal Sorumluluk Raporu 2013. Yaşamı iyileştirmek - şimdi ve gelecekte



Benzer belgeler
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI. Sürdürülebilirlik vizyonumuz

Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi. Mehmet Akif DEMİRTAŞ Stratejik Planlama ve Yönetim Sistemleri Müdürü İGDAŞ

2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR

Vizyon, Misyon, Strateji, Değerler

Kurumsal Mükemmellik Yolunda Deneyimler

İŞLETME 2020 MANİFESTOSU AVRUPA DA İHTİYACIMIZ OLAN GELECEK

vizyon escarus hakkında misyon hakkında Escarus un misyonu, müşterilerine sürdürülebilirlik çözümleri sunan öncü bir şirket olmaktır.

Performans Denetimi Hesap verebilirlik ve karar alma süreçlerinde iç denetimin artan katma değeri. 19 Ekim 2015 XIX.Türkiye İç Denetim Kongresi

İç Denetim, Risk ve Uyum Hizmetleri. Danışmanlığı

DOĞAN GRUBU SOSYAL SORUMLULUK POLİTİKASI

2012, Novusens

BASIN BÜLTENİ AbbVie Yeni Biyofarma Şirketi Olarak Lansmanını Çalışanları ve Hastaları ile Birlikte Kutluyor

1995 TEN BUGÜNE STRATEJİK ORTAĞINIZ

Merhaba dediğini görün. Şimdi Cisco TelePresence ile gelecek yanınızda.

Rakamlarla İş Bankası. 2. İş Bankası Müşteri Odaklı Dönüşüm Programı. 4. Misyon, Vizyon ve Çalışma İlkelerimiz

VİZYON VİZYON VE DEĞERLER DEĞERLER

SAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU

T.C. İSTANBUL KALKINMA AJANSI

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin

Bursa Yenileşim Ödülü Başvuru Raporu

Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Ücretlendirme Politikası

YÖNETİCİ GELİŞTİRME PLUS. Programın Amacı: Yönetici Geliştirme Eğitimi. Yönetici Geliştirme Uzmanlığı Eğitim Konu Başlıkları. Kariyerinize Katkıları

Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UN Global Compact)

Türkiye`de Sağlıkta Dönüşüm ve Endüstrimizin Mevcut Durumu

GLOBAL IMPACT Kurumsal Sorumluluk Öne Çıkanlar

ANKARA KALKINMA AJANSI.

ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

A dan Z ye Sürdürülebilirlik

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE

AJANDA HAKKIMIZDA EĞİTİMLERİMİZ. Biz Kimiz? Vizyonumuz Misyonumuz Değerlerimiz. Eğitim Bölümlerimiz Eğitim İçeriklerimiz

2. Gün: Finlandiya Maliye Bakanlığı ve Birimleri

Yapı Kredi Finansal Kiralama A. O. Ücretlendirme Politikası

İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Binalarda Enerji Verimliliği Bildirgesi Uygulama Kılavuzu

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON

16,85 14,61 6,74 1,12 2,25

DİKMEN BÖLGESİ STRETEJİK GELİŞİM PLANI

MİSYON, VİZYON VE DEĞERLER

DEĞERLERİMİZ, POLİTİKAMIZ

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve

BM Fotoğrafı/Larry Barns GLOBAL IMPACT METLIFE TA KURUMSAL SORUMLULUK

İÇ DENETİM NEDİR? Ali Kamil UZUN, CPA, CFE

Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı

Doğal olarak dijital

5Element Eğitim ve Danışmanlık EĞİTİM KATALOĞU

( ( ( ( ( ( Müşteri Odaklılık

Şirket. Profili. Bir Bakışta MCI. Finansal Bilgiler. Sektör Bilgileri. Online ve Offline Arasında Köprü Kurmak. Basın Kiti 2015

STRATEJİK AMAÇLAR STRATEJİK HEDEFLER STRATEJİLER

Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek in Konuşma Metni

TURQUALITY Projesine Nasıl Başvurulur?

Türkiye deki yenilikçi okulları belirlemek, buluşturmak ve desteklemek için yeni bir program...

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI

Burçun İmir. Aylin Somersan-Coqui. Allianz Türkiye Kurumsal İletişim Direktörü

Indorama Ventures Public Company Limited

GLOBAL YATIRIM HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ ÇEVRE POLİTİKASI

EFQM Mükemmellik Modeli 2010

SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği

TÜBİSAD Bilişim Çözümleri Platformu

ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi. Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın.

HAKKIMIZDA. Sizin Hayalleriniz. Bizim İşimiz. Neden Bizi Tercih Etmelisiniz? İşimizde Uzmanız. Kalite Politikamız. Yenilikçi ve Üretkeniz

4. Gün: Strateji Uygulama Konu: Kanun Tasarısı Hazırlamak

Dünya Bankası Finansal Yönetim Uygulamalarında Stratejik Yönelimler ve Son Gelişmeler

YÖNETİCİLER İÇİN LİDERLİK EĞİTİMİ

TAMFA İNŞAAT YÖNETİM SİSTEMLERİ ÖNSÖZ

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri

AKILLI, SÜRDÜRÜLEBİLİR VE KAPSAYICI ÇÖZÜMLER

İş Dünyası Sürdürülebilirliğin Neresinde?

SHELL GENEL İŞ İLKELERİ

ZORLUKLAR, FIRSATLAR VE STRATEJĐLER

KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI

Avrupa hastanelerinde

SAĞLIKLI ŞEHİR YAKLAŞIMI

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL

Şirin Soysal. KPMG Türkiye Denetim Şirket Ortağı Denetim Komitesi Enstitüsü Başkanı

Global Compact Türkiye Üye Etkileşim Toplantısı. 25 Ekim yıl

Türk İş Dünyası Liderlerinin İklim Değişikliğine Yanıtı Dursun Baş, Uzman - REC Türkiye 6 Aralık 2016, Movenpick Otel, Ankara

2012 yılı sağlık harcamaları 76 milyar TL olup, GSYİH nin %5,4 üdür

HAKKIMIZDA TEMİZLİK HİZMETLERİ

CODE DE CONDUITE DU GROUPE GROUPAMA GROUPAMA GRUBU ETİK ŞARTLARI

Proje Faaliyetleri ve Beklenen Çıktılar

Günümüzün karmaşık iş dünyasında yönününüzü kaybetmeyin!

tepav Biyoteknolojide son yıllarda artan birleşme ve satın alma işlemleri ne anlama geliyor? Haziran2014 N POLİTİKANOTU

HASTANE HİZMET KALİTE STANDARTLARI METODOLOJİSİ

ISO 14001:20014 ve ISO 14001:2015 Şartları Arasındaki Eşleştirme Eşleştirme Kılavuzu

2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları

T. C. KAMU İHALE KURUMU

Canan Ercan Çelik TEİD, Yönetim Kurulu Üyesi Borusan Holding Kurumsal Fonksiyonlar Başkanı

ŞİKAYET / İTİRAZ VE GERİ BİLDİRİM PROSEDÜRÜ

Kısaca. Müşteri İlişkileri Yönetimi. Nedir? İçerik. Elde tutma. Doğru müşteri Genel Tanıtım

Sanayide Enerji Yönetimi... -mış gibi değil gerçekten yapmak için...

ULUS METAL ÇEVRE RAPORU 2017

MTMD STRATEJİK HEDEFLER VE EYLEMLER 2014 MAYIS.2014 İZMİR

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

2015 YILI KURUMSALLAŞMA KOMITE RAPORLARI FAALİYET RAPORU

BİZ KİMİZ? ANADOLU PATENT

Bilgi Teknolojileri Yönetişim ve Denetim Konferansı BTYD 2010

Transkript:

Roche Türkiye Kurumsal Sorumluluk Raporu 2013 Yaşamı iyileştirmek - şimdi ve gelecekte

2013 te öne çıkanlar Üst üste 5. kez DJSI sektör lideri Etik ve uyum konusunda en üst düzeyde çaba Medikal ve Tedarikçi pazarlama Günü birimi sorumlulukları tekrar tanımlandı Roche, 2013 Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi nde (DJSI) İlaç, Biyoteknoloji ve Yaşam Bilimleri Endüstrisi grubunda Sektör Lideri seçildi. Sayfa 24 2012 deki yeni yapılanmayı takiben, 2013 te etik ve uyum konusu daha kapsamlı ve bütünsel bir şekilde ele alındı. Sayfa 27 Dünya çapında Medikal ve Pazarlama arasında faaliyete dayalı sorumluluk alanlarını yeniden belirlemek üzere başlatılan Symphony projesinde başarılı bir geçiş dönemi yaşandı ve uyum konusunda proaktif bir adım atıldı. İkinci kez düzenlediğimiz Roche Tedarikçi Günü ne çeşitli sektörlerden yaklaşık 50 tedarikçi firmayı temsilen 100 iş ortağımız katıldı. Sayfa 31 Sayfa 28

Çalışan bağlılığında istikrarlı yükseliş MozaİK Gelişim Fırsatları Portalı İnsan haklarına saygı Live Well - İyi Yaşam Haftası ISO 50001 enerji yönetimi standardı Çalışan Bağlılığı Çalışma Grubu nun katkılarıyla geliştirilen kapsamlı iyileştirme ve aksiyon planı sonucunda bağlılık 10 puan artışla %76 ya yükseldi. Sayfa 58 Çalışanların şirket içi proje ve geçici görevlendirme gibi gelişim fırsatlarından yararlanmalarını sağlayan ve bölümler arası etkileşimi arttıran MozaİK Gelişim Fırsatları Portalı açıldı. Sayfa 62 Şirket içinde kurulan İnsan Hakları ve Çeşitlilik Çalışma Grubu liderliğinde İnsan Hakları Pilot Projesi hayata geçirildi ve tüm çalışanların insan hakları eğitimi alması planladı. Sayfa 66 Roche çalışanlarını sağlıklı yaşam hakkında bilinçlendirmek amacıyla Roche Global tarafından yürütülen Live Well programı Roche Türkiye de de uygulandı. Sayfa 82 Roche Türkiye, merkez ofis ve saha operasyonlarıyla ISO 50001 Enerji Yönetim Standardı na sahip oldu. Sayfa 96

Giriş Roche Türkiye Kurumsal Sorumluluk Raporu 2013 İçindekiler 2 Giriş 3 Genel Müdür mesajı 4 Rapor hakkında 10 12 13 13 14 15 18 20 23 24 26 27 30 34 38 39 Şirketimiz Bir bakışta Roche Amaç bildirimiz Değerlerimiz Kurumsal prensiplerimiz Roche Türkiye Yönetim anlayışımız İlaç sektörüne genel bakış Organizasyon yapımız Sürdürülebilirlik kültürü Risk yönetimi Etik ve uyum Sürdürülebilir tedarik zinciri Paydaş ilişkilerimiz Üyeliklerimiz Ödüllerimiz 56 58 58 72 74 76 86 88 89 89 92 94 94 95 99 100 102 Çalışanlarımız Demografik veriler Çalışan bağlılığı ve gelişimi Ücretlendirme ve haklar Çeşitlilik ve fırsat eşitliği İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları Topluma katkımız Roche Türkiye - UNICEF işbirliği Roche Çocuklar İçin Yürüyor Sistemli gönüllülük: Yaşam Takımı Çevremiz Çevre yönetimi Çevre hedefleri Enerji yönetimi Karbon ayak izi Atık yönetimi Çevre dostu uygulamalarımız 104 GRI endeks 40 42 46 52 54 Sağlığa katkımız Çalışma alanımız Sağlık hizmetlerine erişim Hasta dernekleri ile yürütülen çalışmalar Hasta güvenliği 2

Değerli paydaşlarımız, Bize göre sürdürülebilirlik toplumun geneline karşı sorumlu davranmaktır. Sadece hem sektörün hem de toplumun sürdürülebilir şekilde fayda sağladığı stratejiler geliştirmek için paydaşlarımızla birlikte çalıştığımız zaman başarılı olabiliriz. Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi nde bir kez daha sağlık sektöründe dünya lideri olarak seçilmemiz, Roche un doğru yolda olduğunun bir göstergesini oluşturuyor. Roche, 2013 yılında beşinci kez aynı sırayı alarak farklılıkla öne çıkmıştır. 2013 yılı Roche Türkiye nin önceki yıllarda attığı sağlam sürdürülebilirlik temellerinin üzerine yeni yapılar inşa ettiği; hedeflerini ve performansını bir üst kademeye taşıdığı; iş yapış biçiminde sürdürülebilirlik kültürünü daha da pekiştirdiği ve tüm paydaşlarını bu yolculuğun bir parçası yapmak için ciddi taahhütlerde bulunduğu bir yıl oldu. Yenilikçi tedavilere erişim en zorlayıcı küresel sağlık sorunlarından biridir. Gerçekten yenilikçi ilaçlar ve diagnostik testler ortaya koymak, bunlar hastaya erişmediği takdirde pek az anlam ifade eder. Amacımız ürünlerimize ihtiyacı olan herkesin bu ürünlere erişebilmesi ve faydalanabilmesidir. 2013 yılında hastaların ilaca ve tedaviye erişimi konusundaki kararlı çalışmalarımız devam etti. Yıl boyunca Roche Türkiye sponsorluğunda 395 merkezde yürütülen 56 klinik çalışmadan 4.870 hasta faydalandı. Kuşkusuz, etik ve uyum, ilaç sektörü için en temel konuların başında gelmektedir. Bizim inancımıza göre iyi bir iş, etik yürütülen bir iştir. Bu sebeple, Roche Türkiye nin 2012 yılında yapısal değişikliklerle önceliklendirdiği etik ve uyum çalışmaları 2013 yılında daha da derinleştirildi. Tanıtıma yönelik olmayan aktivitelerde medikal ve pazarlama birimlerinin sorumluluklarını yeniden tanımlayan Symphony projesi bunun örneklerinden biridir. Bunun yanı sıra, özellikle saha çalışanlarımıza verilen düzenli eğitimler, etik ve uyum konusundaki kararlılığımızın bir göstergesidir. 2013, Roche un Çalışmak İçin En Mükemmel Yer anlayışının çalışanlardaki yansımasını açık bir şekilde gördüğümüz bir yıl oldu. 2013 yılında bağımsız bir kuruluş tarafından gerçekleştirilen anketin sonuçlarına göre çalışan bağlılığı 2011 yılına göre 10 puan artış göstererek %76 ya ulaştı. Geçtiğimiz yıl, 5 yıllık çevre hedeflerimiz nezdinde gerçekleştirdiğimiz iyileştirmeler açısından da başarılı bir sene oldu. Gerek yapılan teknik düzenlemeler gerekse çalışanlarda yaratılan bilinç sonucunda Roche Türkiye 2009 yılına göre toplam enerji tüketiminde %35; su tüketiminde %65; sera gazı emisyonunda ise %48 azalma sağladı. Bu göstergeler, daha az kaynakla daha çok şey yapabilme kapasitemizin arttığını kanıtlamanın yanı sıra, hedeflerimizi daha da büyütmemiz için bizi teşvik ediyor. Roche Türkiye nin sürdürülebilirlik anlayışı ve uygulamaları Roche Global de de dikkat çekiyor. Türkiye de geliştirilen birçok uygulamanın global yapımızda iyi örnek olarak paylaşılması bize ayrıca gurur veriyor. Bu vesileyle tüm Roche Türkiye çalışanlarına profesyonellikleri, kararlılıkları ve tutkulu çalışmaları için teşekkür ediyorum. Roche Türkiye nin kurumsal sorumluluk çerçevesinde attığı değerli ve kararlı adımların gerek şirket içinde gerekse tüm paydaşlarımızda daha da içselleştirilmesini ve yaygınlaşmasını arzu ediyorum. Kurumsal yönetim anlayışımızı, sürdürülebilirlik performansımızı ve hedeflerimizi aktardığımız 2013 kurumsal sorumluluk raporumuzu sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. Saygılarımla, Adriano Treve Roche Türkiye Genel Müdürü 3

Giriş Rapor hakkında G4-22, G4-23 Üçüncüsünü yayınladığımız kurumsal sorumluluk raporumuzda, iç ve dış paydaşlarımız ve geleceğe dair hedeflerimiz açısından önem arz eden konularda 2013 yılında sağladığımız ilerlemeler ele alınmaktadır. Bu rapor, sürdürülebilirliğin Roche Türkiye için önemini, işimizi nasıl yönettiğimizi ve uzun vadede değer yaratmak üzere sürdürülebilirlik yaklaşımımızı tüm şirket genelinde nasıl uygulamaya koyduğumuzu açıklamaktadır. Raporumuzu GRI (Global Reporting Initiative Küresel Raporlama Girişimi) yeni nesil raporlama standardı G4 ün temel seçeneğine uygun olarak hazırladık. Rapor; paydaşlarımızla kurduğumuz etkileşimlerden edindiğimiz geri bildirimler, genel pazar bilgileri ve üst yönetim, çalışanlar ve ilgili departmanların sağladığı girdiler de dahil olmak üzere birçok kaynaktan elde edilen bilgilere dayanmaktadır. Rapor için gerekli veriler Roche Sürdürülebilirlik ve İletişim Komitesi denetiminde, ilgili birimlerle yapılan odak grubu toplantılarıyla derlenmiştir. İlgili departmanlardan alınan veriler iç mekanizmalar tarafından kontrol edilmiştir. Raporumuz dış denetimden geçmemiştir. Raporun hazırlanmasına, Roche Türkiye sürdürülebilirlik danışmanı olan Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı destek vermiştir. Ana paydaşlarımızdan çalışanlarımız, hekimlerimiz ve tedarikçilerimiz/iş ortaklarımız için özel rapor iletişimi stratejileri geliştirilmiştir. Dönem toplantılarında çalışanlarımızın rapor ve hazırlanma süreci hakkında daha fazla bilgi edinebileceği özel platformlar oluşturulmakta; raporu ve sürdürülebilirlik yaklaşımımızı hekimlere tanıtım formatında özetleyen sunumlar hazırlanmaktadır. Rapor Elçilerimiz raporun nasıl sunulacağı konusunda çalışanlarımızı eğitmekte ve çalışanlarımız hekim ziyaretlerinde raporu ve ilgili bölümlerini sunmaktadır. Ayrıca hekimlerden geri bildirimde bulunmalarını ve onlar açısından önemli konuları belirtmelerini istemektedirler. Roche Türkiye nin sürdürülebilirlik yaklaşımını ve rapor içeriğini paylaşmak ve tedarikçilerin geri bildirimini almak amacıyla her yıl ayrıca Tedarikçi Günü düzenlenmektedir. Raporumuzla ilgili görüş ve önerileriniz bizim için son derece değerlidir; raporla ilgili geri bildirimlerinizi Roche Türkiye Sürdürülebilirlik ve İletişim Komitesi Koordinatörü Arzum Satır a (arzum.satir@roche.com) ya da web raporda paydaş bildirimlerinin iletilebildiği özel alana iletebilirsiniz. Okuma kolaylığı sağlamak açısından raporumuzun web formatı ve ipad formatı da hazırlanmıştır. www.rochekurumsalsorumluluk.com adresinden web raporumuza ulaşabilirsiniz. Son raporumuzdan bu yana kapsam ve sınırlar konusunda önemli bir değişiklik olmamıştır. www.rochekurumsalsorumluluk.com 4

Raporda yer alan konuların belirlenmesi G4-18, G4-27 Roche Türkiye önceliklendirme çalışması aşamaları 1. İlgili Sürdürülebilirlik Konularının Belirlenmesi 2. Roche Türkiye için Öncelikli Sürdürülebilirlik Konularının Belirlenmesi 3. Paydaşlar için Öncelikli Sürdürülebilirlik Konularının Belirlenmesi 4. Sonuçların Değerlendirilmesi Önceliklendirme Tablosunun Hazırlanması 1. İlgili sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi İlgili sürdürülebilirlik konuları belirlenirken GRI G4 Sürdürülebilirlik Raporlaması Rehberi ve GRI tarafından yayınlanan Sustainability Topics for Sectors: What Do Stakeholders Want to Know? ( Sektörler için Sürdürülebilirlik Konuları: Paydaşlar Ne Bilmek İstiyor? ) raporunun İlaç, Biyoteknoloji ve Yaşam Bilimleri bölümünün yanı sıra, sektör dinamikleri ve sektörün ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri, Roche Global in baz aldığı sürdürülebilirlik konuları, Roche Türkiye nin ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri ve paydaşlardan zaman içinde doğrudan ya da dolaylı olarak alınan geribildirimlerden yararlanılmıştır. Tüm bunların ışığında aşağıda paylaşılmış olan 19 konunun yer aldığı bir liste hazırlanmıştır. Ekonomik Performans İnovasyon ve Ar-Ge Çalışmaları Yolsuzluğun ve Haksız Rekabetin Önlenmesi İlaca Erişim Hasta Sağlığı ve Güvenliği Hasta ve Hekimlerin Bilgi Gizliliği Uyum Çalışmaları ve Etik Pazarlama Çalışanlara Sunulan Haklar ve Faydalar İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışan Eğitimi ve Gelişimi Çeşitlilik, Fırsat Eşitliği ve Ayrımcılık Yapmama Tedarikçi Yönetimi ve Tedarikçilerin Çevresel / Sosyal Konularda Değerlendirilmesi Toplumsal Yatırım Çalışmaları Yasal Zorunluluklar Enerji Yönetimi Su Yönetimi Biyoçeşitlilik Sera Gazı Emisyonları ve Ulaştırma Etkileri Atık Yönetimi Ekonomik Sosyal Çevresel 5

Giriş 2. Roche Türkiye için öncelikli sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi GRI G4 kapsamında şirketlerin, ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini analiz ederek ilgili sürdürülebilirlik konularını önceliklendirmeleri beklenmektedir. Bu kapsamda her sene yeniden değerlendirerek güncellediğimiz sürdürülebilirlik önceliklerimizin daha detaylı ve metodolojik olarak incelenmesine karar verilmiştir. Şirket içindeki çeşitli departmanlardan 30 çalışanımızın yer aldığı Roche Türkiye Sürdürülebilirlik ve İletişim Komitesi, Mart 2014 te gerçekleştirdiği aylık toplantısında ilgili sürdürülebilirlik konularını Roche Türkiye nin yarattığı ekonomik, sosyal ve çevresel etkiler çerçevesinde değerlendirerek tartışmış, ön bir önceliklendirme çalışması yapmıştır. Konular önceliklendirilirken, Roche Türkiye nin yarattığı ekonomik, sosyal ve çevresel etkinin gerçekleşme ihtimali; etkinin şiddeti; etkinin yarattığı riskler ve fırsatlar; etkinin şirketin uzun dönemli performansına yansıması gibi konular dikkate alınmıştır. Bu çalışma kapsamında, yukarıdaki listede yer alan 19 konudan 17 sinin Roche Türkiye nin stratejik olarak önceliklendirdiği konular arasında bulunduğu kararlaştırılmış ve bunlar arasında herhangi bir önem sırasının yapılmaması kanaatine varılmıştır. Roche Türkiye nin önceliklendirdiği konular, Roche Türkiye Önceliklendirme Tablosu nda yer almaktadır. 3.Paydaşlar için öncelikli sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi Şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini ve hedeflerini belirlerken paydaş katılımını sağlamaları kritik önem taşımaktadır. Roche Türkiye, 2012 yılında kapsamlı bir paydaş analizi çalışması gerçekleştirmiş ve paydaşlarını haritalandırmıştır. Paydaş analizi ve paydaş diyaloğu metotları, Sürdürülebilirlik ve İletişim Komitesi tarafından belli aralıklarla gözden geçirilmekte ve gerekli görüldüğü takdirde revize edilmektedir. İlgili çalışma son olarak Haziran-Aralık 2013 tarihleri arasında AA1000 Paydaş Katılımı Standardı doğrultusunda detaylandırılmış ve güncellenmiştir. G4-25 Paydaşlar için öncelikli sürdürülebilirlik konularının belirlenmesi aşamasında paydaş grupları belirlenirken bu çalışmadan faydalanılmıştır. Roche Türkiye nin tüm paydaşlarının yer aldığı listeye raporun Paydaş İlişkilerimiz bölümünden ulaşılabilir. Önceliklendirme çalışmasında yer alan paydaşlar aşağıdaki şemada yer almaktadır. Su Yönetimi ve Biyoçeşitlilik konularının, Roche Türkiye nin yürüttüğü faaliyetlerin kapsamı ve etkisi açısından öncelikli konular arasında yer almaması gerektiğine karar verilmiştir. Roche Türkiye nin Türkiye de bir üretim tesisinin olmaması ve İstanbul Maslak taki genel merkezinin haricinde yerleşik bir düzeninin bulunmaması bu kararda belirleyici olmuştur. Önceliklendirme listesinde bulunmaması şirket içinde bu konuların yönetilmediği ya da ilgili risklerin değerlendirilmediği anlamına gelmemektedir. Su tüketimi ile ilgili tüm göstergeler takip edilmekte, ölçülmekte ve raporlanmakta, gerekli iyileştirmeler hayata geçirilmektedir. Benzer şekilde, Türkiye de biyoçeşitliliğin korunması kapsamında ilgili sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları desteklenmekte, bu konuya hem insan kaynağı hem de maddi kaynaklar aktarılmaktadır. 6

Paydaş Çalıştayı, 10 Nisan 2014 Paydaş çalıştayı 10 Nisan 2014 te Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı ve GfK araştırma şirketinin moderasyonuyla yarım günlük bir paydaş çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Roche Türkiye genel merkezinde gerçekleştirilen çalıştaya 6 paydaş grubunu temsilen 18 paydaş temsilcisi katılım sağlamıştır. Çalıştayda paydaş temsilcilerinden kendi paydaş gruplarını göz önünde bulundurarak ilgili sürdürülebilirlik konularını önceliklendirmeleri istenmiş ve her bir paydaş grubunun çıktılarının tüm paydaşlarca değerlendirilmesi ve tartışılması sağlanmıştır. Aynı zamanda paydaş temsilcilerinden, Roche Türkiye nin bu konulardaki performansını değerlendirmeleri istenmiştir. Çalıştay sonucunda paydaş görüş ve beklentilerini yansıtan kalitatif ve kantitatif veriler elde edilmiştir. Paydaş anket çalışması Paydaş çalıştayını takiben daha geniş bir paydaş örneklemiyle paydaş önceliklendirmesinin son haline getirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında, GfK araştırma şirketi tarafından Mayıs 2014 tarihinde çevrimiçi ve yüz yüze görüşme araştırma metodolojisi uygulanarak Roche Türkiye tarafından belirlenen paydaşlar nezdinde (Hasta dernekleri, hekimler, dağıtım kanalı, sivil toplum kuruluşları, sektör dernekleri, Roche Türkiye tedarikçileri ve Roche Türkiye çalışanları) 274 kişi ile görüşülmüştür. 4. Sonuçların değerlendirilmesi ve önceliklendirme tablosunun hazırlanması Roche Türkiye ve paydaşlar için öncelikli konular, ilgili toplantılar, atölye çalışması ve araştırma sonuçları doğrultusunda değerlendirilmiş ve Roche Türkiye Önceliklendirme Tablosu nda sunulmuştur. Tablodaki sıralama, Roche Türkiye paydaşlarının verdiği puanlara göre yapılmış, ilgili araştırmanın puanlamaları da tabloda belirtilmiştir. Kapsamlarıyla birlikte öncelikli konular listesi aşağıda yer almaktadır. 7

Giriş Roche Türkiye Önceliklendirme Tablosu* G4-19 Hasta Sağlığı ve Güvenliği İlaca Erişim İnovasyon ve Ar-Ge Çalışmaları İş Sağlığı ve Güvenliği Yolsuzluğun ve Haksız Rekabetin Önlenmesi Çalışanlara Sunulan Haklar ve Faydalar Uyum Çalışmaları ve Etik Pazarlama Atık Yönetimi Enerji Yönetimi Toplumsal Yatırım Çalışmaları Çalışan Eğitimi ve Gelişimi Çeşitlilik, Fırsat Eşitliği ve Ayrımcılık Yapmama Yasal Zorunluluklar Ekonomik Performans Sera Gazı Emisyonları ve Ulaştırma Etkileri Hasta ve Hekimlerin Bilgi Gizliliği Tedarikçi Yönetimi ve Tedarikçilerin Çevresel / Sosyal konularda değerlendirilmesi 9,30 9,25 9,19 8,87 8,81 8,75 8,71 8,68 8,68 8,68 8,66 8,63 8,53 8,49 8,49 8,44 8,27 * Tabloda yer alan sıralama ve değerler, hekimler, hasta dernekleri, dağıtım kanalı, tedarikçiler, sektör dernekleri, sivil toplum kuruluşları ve çalışan paydaşlarımıza uygulanan anketin sonuçlarını yansıtmaktadır. Puanlama 10 luk skalada yapılmıştır. 8

G4-20, G4-21 Sürdürülebilirlik Alanı Ekonomik Sosyal Çevresel Öncelikli Konular İnovasyon ve Ar-Ge Çalışmaları Ekonomik Performans Hasta Sağlığı ve Güvenliği İlaca Erişim Uyum Çalışmaları ve Etik Pazarlama Hasta ve Hekimlerin Bilgi Gizliliği Yasal Zorunluluklar Çalışanlara Sunulan Haklar ve Faydalar Çalışan Eğitimi ve Gelişimi Çeşitlilik, Fırsat Eşitliği ve Ayrımcılık Yapmama İş Sağlığı ve Güvenliği Yolsuzluğun ve Haksız Rekabetin Önlenmesi Tedarikçi Yönetimi ve Tedarikçilerin Çevresel ve Sosyal Konularda Değerlendirilmesi Toplumsal Yatırım Çalışmaları Atık Yönetimi Enerji Yönetimi Sera Gazı Emisyonları ve Ulaştırma Etkileri Kapsam Roche Global, Roche Türkiye Roche Global, Roche Türkiye Roche Türkiye, Hekimler, Hasta Dernekleri, Dağıtım Kanalları Roche Global, Roche Türkiye, Hekimler, Hasta Dernekleri Roche Global, Roche Türkiye, Hekimler Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye, Tedarikçilerimiz Roche Türkiye, Tedarikçilerimiz, Dağıtım Kanalları Roche Türkiye, Tedarikçilerimiz Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye Roche Türkiye 9

Şirketimiz 10

Lider sağlık şirketi Dünyanın en büyük biyofarmasötik şirketi ve in vitro diagnostik ürünleri alanındaki lider tedarikçi olarak, Roche hastalığı saptamaya, doğru tanı koymaya ve uygun biçimde tedavi etmeye yardımcı olarak insanların hayatını kurtaran veya en azından büyük ölçüde iyileştiren ürün ve hizmetlerle sürdürülebilir değer oluşturmak için eşsiz bir konumdadır. Roche, 1896 yılında kurulmuştur. Şirketin kurucusu Fritz Hoffmann-La Roche, standart hale gelmiş ilaçların endüstriyel üretiminin, hastalıklara karşı mücadelede önemli bir gelişme olacağını ilk fark edenlerden biri olmuştur. Roche un öngörülü kurucusu, en başından beri şirketinin inovasyona ve uluslararası bir varlık kurmaya odaklanmasını sağlamıştır. Bu çok uluslu mevcudiyet, sağlık çözümleri sunma ve dünyanın tüm bölgelerindeki ihtiyaçları öngörme becerimizi güçlendirmektedir. Günümüzde, Roche 80.000 den fazla kişiye istihdam sağlamakta ve 150 nin üzerinde ülkede faaliyet göstermektedir. Dünyanın önde gelen sağlık hizmeti şirketleri arasında bulunan ve dünyanın bir numaralı biyoteknoloji şirketi olan Roche un iki temel iş kolu vardır: İlaç ve Diagnostik. İnovasyon, en başından beri Roche un ayırt edici özelliklerinden biridir ve ürünlerimizin birçoğu ilaç tedavisinde dönüm noktası olmuştur. Roche İlaç Birimi nde, sürekli inovasyonu hastalara yeni ilaçlar sağlamada en umut verici yol olarak görüyoruz. Geleceğe yönelik bir yaklaşımla, tıbbi kimya ve biyoteknoloji alanında uzun süredir sahip olduğumuz uzmanlık, bizi moleküler tıbbın büyük potansiyelinden faydalanmak açısından mükemmel bir konuma getirmiştir. Roche, pazara sunduğu çok sayıdaki ürün ve ciddi veya yaşamı tehdit edici sağlık sorunları için geliştirme aşamasındaki umut veren ürünleriyle dünyanın lider biyoteknoloji şirketidir. Şirket onkoloji-hematoloji alanında yaşam kurtaran ilaçlar geliştirmiştir ve kanser tedavisinde standart kabul edilen, çığır açan ilaçlar sunmaktadır. Roche ayrıca viroloji, diyaliz, romatoloji ve transplantasyonun yanısıra nöroloji alanında da yoğun olarak çalışmaktadır. Bize göre asıl sorumluluğumuz bu karmaşık sağlık hizmetleri sektöründe farklılaştırılmış çözümler geliştiren, geleceğe güvenle bakan aktif bir şirket olma özelliğimizi sürdürmektir. Bu sorumluluk duygusu Roche un çalışanlar, hastalar, sağlık meslek mensupları, yatırımcılar ve faaliyet gösterdiği topluluklar için üstün değer yaratmasını sağlamaktadır. Paydaşlarımız için değer yaratmak Tıp dünyasının en büyük sorunlarından bazılarına çözüm getiren ilaçların ve diagnostik ürünlerin araştırma ve geliştirme çalışmalarında bilimdeki yeniliklerden güç alıyoruz. Aynı zamanda, sürdürülebilir büyümeye imza atarak hastalar, sağlık çalışanları, kamu kuruluşları ve ödeme kurumları, çalışanlar ve toplum dahil olmak üzere tüm paydaşlarımıza değer sunmaya odaklanıyoruz. 11

Şirketimiz Bir bakışta Roche Biz kimiz? Yenilikçilikte global bir lider Sürdürülebilir bir şirket Mükemmel çalışma ortamı Roche, ilaç ve diagnostik alanlarında birleştirdiği Sürdürülebilirlik yaklaşımıyla şirketimizi etik, Gücümüzü bir dizi ortak dürüstlük standardı, gücü sayesinde, araştırma odaklı sağlık sorumlu ve uzun vadede değer yaratan bir sınırların ötesine ulaşma cesareti ve yaptığımız hizmetlerinde lider konumdadır. 150+ ülke 16 araştırma merkezi klinik araştırmaya kayıtlı hasta üretim merkezi biyoteknolojide #1 onkolojide #1 in vitro diagnostikte #1 hastane pazarında #1 Ne yapıyoruz? anlayışla işletmeye kararlıyız. 21.000.000 tedavi edilen hasta 1 339.350 işe duyduğumuz tutkudan alıyoruz. 85.080 çalışan 2 26 İlaç Gerçek anlamda farklılaştırılmış tedaviler ve araştırma odaklı yeni ilaçlardan oluşan geniş kapsamlı bir ürün portföyüyle dünyanın en büyük biyoteknoloji şirketiyiz. Terapötik alan bazında 2013 yılı satışları (SDK) 3 Diagnostik Erken teşhis, değerlendirme ve hastalık izlemeye yönelik in vitro diagnostik testler alanında global lideriz. Ayrıca, diyabet yönetiminde önde gelen şirketlerden biriyiz. İş alanı bazında 2013 yılı satışları (SDK) İlaç satışları 36.304 milyar İsviçre Frangı Diagnostik satışları 10.476 milyar İsviçre Frangı Roche Grubu satışları 46.780 milyar İsviçre Frangı 1 Roche un en çok satan 25 ürününden biriyle 2 Tam zamanlı 3 Sabit Döviz Kurları (2012 tam yıl ortalaması) 12

Amaç bildirimiz Doing now what patients need next Gelecek için yenilikler geliştirirken, tıbbi çözümleri insanların hizmetine hemen sunmanın gereğine inanıyoruz. Hastaların yaşamlarını değiştirmeye tutkuyla bağlıyız. Cesaretle karar alıyoruz ve kararlarımızı hayata geçiriyoruz. İyi bir iş yapmanın daha iyi bir dünya anlamına geldiğine inanıyoruz. Bu nedenle her gün işimizin başındayız. Kendimizi bilimsel titizlik, mutlak etik ve herkes için tıbbi yeniliklere erişim sağlama konularına adadık. Bugün yaptıklarımızla daha iyi bir yarın kurmayı amaçlıyoruz. Kendimizle, yaptıklarımızla ve iş yapış şeklimizle gurur duyuyoruz. Şirketlerimizle, dünya çapında tek yürek halinde çalışan pek çok kişiyiz. Biz Roche uz. Değerlerimiz Dürüstlük, cesaret, tutku Hastaların hayatlarını iyileştirme hedefimizde tutkuluyuz, risk alıyoruz ve yüksek dürüstlük standartlarına ulaşıyoruz. Kendimizden ve iş arkadaşlarımızdan beklediğimiz gibi, toplum da bizden yüksek dürüstlük standartları doğrultusunda hareket etmemizi bekler.. Dürüstlük, kendinize karşı dürüst olup güçlü ve zayıf yönlerinizi anlamakla başlar. Bu aynı zamanda başkalarıyla açık ve samimi bir etkileşim kurabilmek anlamına gelir. Roche içindeki veya dışındaki paydaşlara güvene dayalı güçlü bir ilişki geliştirebilmek için bu koşul vazgeçilmezdir. Her zaman için etik ve dürüst davranmalıyız. İşimiz ve stratejimiz bizi çoğu zaman bilinmeyen alanlara sürüklüyor. Bu da bizim başarılı olmak için gereken riskleri alma cesaretine sahip olmamızı gerektirir. Bir girişimci gibi düşünmeli, bir konuda geleneksel yol ve yöntemlerin doğru olduğundan emin olsak dahi yeni yol ve yöntemler denemeye hazırlıklı olmalıyız. Çoğunluğun desteklemediği bir görüşü savunmaktan veya eleştiride bulunmaktan çekinebiliriz. Fakat sebebi ister kayıtsızlık, ister uyum arzusunun yanlış anlaşılması olsun düşüncemizi belirtmezsek gerekli değişiklikleri başaramama riskini göze almış oluruz. Cesur olmak başarılı olmamızı ve uzun vadede ileride olmamızı sağlar. Bizim için en temel motivasyon kaynağı, her şeyden önce hastaların yaşamını iyileştirme tutkusudur. Kararlılığımızı güçlendiren ve azmimizi yıllarca sürdürmemizi sağlayan da bu tutkudur. Tutkuyu coşkulu bir konuşmada veya ikna edici bir sunumda açıkça görmek mümkündür. Fakat tutku, elde edilen beklenmedik bir sonucun bir raslantı mı yoksa önemli yeni bir keşif mi olduğunu anlamak için bir deneyi tekrar tekrar yaptığınızda olduğu gibi sessiz sedasız da yaşanabilir. 13

Şirketimiz Kurumsal prensiplerimiz Prensiplerimiz taahhütlerimizi tanımlar Taahhütlerimiz Hasta ve müşterilere hizmet Roche un birinci hedefi, hasta ve müşterilerinin ihtiyaçlarına yüksek kaliteli ürün ve hizmetlerle cevap vermektir. Bunun temelinde, onlarla yakından iletişim kurarak hasta ve müşterilerin sorunlarının tanımlanması, çözümlenmesi ve ilerideki ihtiyaçlarının öngörülmesi yatar. Hastaların kişisel haklarına saygılı davranmak da bu taahhüdün bir parçasıdır. Bireye saygı Şirket olarak başarımızın, kendini işine adamış çalışanlarımızın yetenek ve performansına dayandığına inanırız. Bu nedenle, Roche çalışanlarına, kurumdaki herkesin birbirinin hak ve onuruna saygı duymakla sorumlu olduğunu anlamasını sağlayarak bütün çalışmalarımızda bireye saygının temel alındığı; çalışanlarımızın kendi becerilerini geliştirdikleri, kabiliyet ve potansiyellerini optimal düzeyde kullanabildikleri, bilgi paylaşımı ve açık diyaloğun teşvik edildiği; çalışanların, performanslarına ve Roche un başarısına katkılarına dayanarak takdir edildiği; çeşitliliğin ve eşit fırsatların teşvik edildiği; organizasyondaki herkesin sağlık ve güvenlik açısından optimal koşullarda çalıştığı bir iş ortamı sağlamak istiyoruz. Sorumluluk taahhüdümüz Tüm faaliyetlerimizde performans ve kurumsal sorumluluğun yüksek standartlarına uymak isteriz ve iş ortaklarımızla olan çalışmalarımızda da şirket prensiplerimizi uygularız. Çalışan ve yönetici olarak kendi kendini motive edebilen, empatiye sahip; mesleki yetkinliğini, çalışanları yüksek performansa teşvik eden bir liderlik tarzı ile birleştiren; açık fikirli olmanın yanı sıra ivedilik hissine ve geleneksel düşünce tarzını sorgulama cesaretine sahip olan ve şirketin ihtiyaçlarını anlayan; deneyimlerini daha da genişletecek esnekliğe sahip olan, karar ve davranışları ile bu Şirket Prensiplerini yaşama geçiren bireyleri seçmekte, geliştirmekte ve terfi ettirmekte kararlıyız. Performans taahhüdümüz Paydaşlarımız için sürekli değer yaratmak ve yüksek kârlılık sağlamak hedefleriyle çalışıyoruz. Amacımız, araştırmaya olan taahhüdümüzü korumak, büyümemizi ve bağımsızlığımızı sağlamak, iş olanakları yaratmak, riskleri en aza indirmek ve yapılan yatırımlar için cazip bir gelir elde etmektir. Toplum için taahhüdümüz İş faaliyetlerimizde, tıp bilimine yaklaşımımızda, çevreyi koruma ve iyi bir kurumsal vatandaş olma çabalarımızda en yüksek etik ve sosyal standartları sürdürmek isteriz. Bu standartları, yerel, ulusal ve uluslararası yasalara uyarak ilgili mercilerle işbirliği yaparak ve kamuyla ileriye yönelik bir iletişim kurarak sürdüreceğiz. Kendi etki alanımızda insan haklarını destekler ve bunlara saygı duyarız. Paydaşlarımızla birlikte ortak çalışarak onların görüşlerini düzenli olarak öğrenip, dikkate alma gereksiniminin bilincindeyiz. Çevre için taahhüdümüz Devam ettirilebilir gelişim taahhüdümüz doğrultusunda, ileriye yönelik olarak yeni ve daha sürdürülebilir teknolojileri bulup uygulamaya ve çevresel etkimizi en aza indirmeye çalışırız. Yenilik taahhüdümüz İşimizin tüm alanlarında yenilik, başarımızın anahtarı niteliğindedir. Yüksek teknoloji alanlarında çalıştığımızdan, yeni trendleri erken evrede belirleyebilmeli ve alışılmışın dışındaki fikirlere karşı açık görüşlü olmalıyız. Değişikliklere fırsat gözüyle bakar ve halinden hoşnut olmayı bir tehdit olarak görürüz. Bu nedenle, şirketin tüm düzeylerindeki çalışanların dünyaya ve yeni fikirlere karşı açık olmaları için gereken merakı geliştirmelerini teşvik ederiz. Sürekli gelişme Şeffaf raporlama da dahil olmak üzere kendi ilke ve başarılarımızı sektörümüzdekilerle ve en iyi uygulamalarla kıyaslamakta kararlıyız. Şirket prensiplerimizin her birini uygulamamıza yardımcı olacak yönetmelik ve süreçleri kurmaya devam edeceğiz. 14

Roche Türkiye Türkiye deki yolculuğuna 1958 yılında başlayan Roche İlaç; onkoloji, hematoloji, viroloji, diyaliz, romatoloji ve transplantasyon osteoporoz alanlarındaki hastalıkların tedavisine yönelik benzersiz ürünleriyle Türk hekimlerine ve hastalarına dünya ile aynı anda yenilikçi çözümler sunmaktadır. Türkiye de faaliyetine 1991 yılında başlayan Roche Diagnostik; Profesyonel Diagnostik, Moleküler Diagnostik, Uygulamalı Bilimler, Doku Diagnostiği ve Diyabet alanlarında, yenilikçi ve ileri teknolojiye dayalı ürünler ile araştırmacılara, doktorlara, hastalara, hastanelere ve laboratuvarlara geniş ve benzersiz bir ürün yelpazesi sunmaktadır. Roche Türkiye nin genel merkezi İstanbul dadır. Ürünlerimiz ve tedavi konularına, Roche Türkiye kurumsal web sayfasından ulaşılabilir: www.roche.com.tr. 15

Şirketimiz Bir bakışta Roche Türkiye Rakamlarla Roche Türkiye Çalışan sayısı Pazar payı (İlaç sektöründe - TL bazında) Toplumsal yatırım projeleri katkı payı 448 Kişi %3,8 199 Bin Toplam satışlar (brüt) 880.131 %38 Pazar payı (Hedef pazarlarda - TL bazında) - Devletten alınan TL teşvikler Bin TL Kadın çalışanlar Çalışanların % 38 i Yöneticilerin % 33 ü Üst yönetimin % 75 i İnsan kaynakları uygulamaları Bir yıllık toplam eğitim 18.423 saat Kişi başı eğitim eğitim 41 saat Terfi 12 kişi Atama ve transfer 85 kişi Global atama 6 kişi Çalışan bağlılığı Çalışan bağlılığı (2013) %76 Çalışan bağlılığı (2009 yılına göre) %38 artış 16

Çevresel performans Toplam enerji tüketiminde %35 Azalma (2009 yılına göre) Kişi başı enerji tüketiminde (2009 yılına göre) %25 Azalma Bina kaynaklı enerji tüketiminde (2009 yılına göre) %27 Azalma Su tüketiminde (2009 yılına göre) %62 Azalma Sera gazı emisyonunda (2009 yılına göre) %48 Azalma Çevreye katkı 5 ormanlık 32.100 Alan Ağaç Toplumsal sorumluk Yaşam Takımı nda 200 Çalışan Çevre Kulübü nde 98 Çalışan 17

Yönetim anlayışımız 18