Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mehmet Günal-TÜİK Uzmanı Sağlık Harcamaları PANEL 28 Aralık, 2017 İstanbul
Sunum Planı Resmi İstatistik Prgramı Temel veri kaynakları Sağlık hesapları byutları Verilerin içeriği Verilerle ilgili karşılaşılan srunlar Verilerin transferi Mevcut durum Yayımlanan istatistikler (Türkiye ve uluslararası kuruluşlar) Uluslararası durum karşılaştırması SHA (Sağlık Hesapları Sistemi) 2011 neden gerekli? Öneriler
Resmi İstatistik Prgramı Resmi İstatistik Prgramı nda sağlık harcamaları istatistiklerinin üretiminde: Srumlı kuruluş: TÜİK İlgili kuruluşlar: Maliye Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Milli Savunma Bakanlığı Ssyal Güvenlik Kurumu (SGK) Türkiye Sigrta ve Reasürans Şirketler Birliği Kalkınma Bakanlığı Yurtiçi veri tplama süreci ve takvimi İdari kayıtlar için: (T+4) (T+10) Hanehalkı Araştırması: (T) Verilerin raprlanma süreci ve takvimi Haber bülteni T+12 ancak T+11 de yayımlanmakta
Temel veri kaynakları Ssyal Güvenlik Kurumu (SGK) Medula (SGK sağlık harcamalarının dağılımı) Maliye Bakanlığı Analitik Bütçe (Merkezi ve yerel yönetim) Kalkınma Bakanlığı SGK sağlık harcamaları SGK sağlık yönetimi Muayene ve reçete katılım payları Döner sermayeli işletmeler yatırımı (sağlık Bakanlığı ve üniversite hastaneleri) Sağlık Bakanlığı yatırım harcamaları
Temel veri kaynakları Milli Savunma Bakanlığı İlaç alımları Sağlık yatırımı (mdernizasyn) Türkiye Sigrta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği TÜİK Özel sigrta şirketlerinin sağlık harcamaları Hanehalkı Bütçe Araştırması Hanehalkı Cepten Sağlık Harcaması Mdülü Yapısal İş İstatistikleri (Q sektörü maddi mallar ilişkin ğayrisafi yatırım/üretim ranı) Ulusal Hesaplar (GSYİH özel sektör üretim değeri değişim ranı)
Sağlık hesapları byutları Sağlık finansman prgramları (HF) Sağlık hizmeti sunucuları (HP) Sağlık hizmeti türleri=fnksiynları (HC) Finansman prgramlarının gelirleri (FS) Sağlık sunum faktörleri (FP) Sermaye (HK)
Verilerin içeriği Kategriler SHA 1.0 a uyumlu bir şekilde luşturulmuştur. Bazı kategriler şu nedenlerle hesaplanamamaktadır: Türkiye de mevcut lmayan finansman kurumu ya da hizmet sunucu (metaveri srunu) Türkiye de hizmet var ama ödeme yapılmıyr (metaveri srunu) Türkiye de hizmet var ama veri yk (veri ve metaveri srunu) Türkiye de hizmet var, veri de var ama alt kategriler için ayrıştırılamıyr (veri ve metaveri srunu) Üretilen Sağlık hizmeti sunucuları (HP) X Sağlık finansman prgramları (HF) tablsu için, Sağlık finansman prgramları (SHA-HF) için verinin alt kırılımı 2. alt kırılımda, Sağlık hizmeti sunucuları (SHA-HP) için 1. alt kırılımda veri üretilmektedir.
Verilerin içeriği Sağlık fnksiynları (SHA-HC) için çk az düzeyde bilgi mevcut lduğu için hesaplama yapılmamaktadır. Sağlık finansman prgramlarının finansman kaynakları (SHA-FS) knusunda çalışma yapılmamıştır. Sağlık sunum faktörleri (SHA-FP) knusunda çalışma yapılmamıştır. Kapsam açısından verilerin tamlığı knusunda şüpheler bulunmaktadır (özel şirketler, dernek, vakıflar, banka sandıkları, kurumların (kamu bankaları vb.) persneli için yapmış lduğu sağlık harcamaları vb.). Özellikle özel sektör içindeki finansman kurumları ve hizmet sunucularının yatırım rakamları bilinmemektedir. Kamu sektörü için de verinin farklı kaynaklardan kntrlü sağlanamamıştır.
Verilerle ilgili karşılaşılan srunlar Temel veri kaynaklarında kullanılan tanım ve sınıflamaların SHA tanım ve sınıflamalarına uymaması ya da geçişkenliğe izin vermemesi (analitik bütçe, Medula vb.) Veri girişçi ya da sağlayıcı kurumların persnelinde tanımsal bir birliktelik lmaması rehabilite edici hizmetler, uzun dönemli hemşirelik bakım hizmetleri, evde bakım hizmetleri, günübirlik bakım hizmetleri, yardımcı sağlık hizmeti sunucuları, özel sigrta, özel ssyal sigrta vb. Nakit-tahakkuk ve takvim yılı kavramlarının veri derleme sürecinde tutarlı bir şekilde izlenememesi,
Verilerle ilgili karşılaşılan srunlar Kar amacı gütmeyen kuruluşlar, özel şirketler, banka sandıkları, vakıflar, dernekler, kamu bankaları vb. ile ilgili veri lmaması Bazı kamu kurumları, bakanlıklar ve yerel idarelerin (belediye, il özel idareleri vb.) yapmış ldukları sağlık harcamalarını kendi görev tanımlarına uygun larak farklı bir harcama kalemi larak görmeleri ve üst ya da alt kırılımda eksik/fazla tahmine yl açması Milli Savunma Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (2018?)
Verilerle ilgili karşılaşılan srunlar Verilerin muhasebe, ödeme ya da denetim güdüsüyle girilmesi Verilerin çk farklı kurumlardaki çk farklı bilgi düzeyine sahip bireyler tarafından girilmesi nedeniyle yanlış ya da diğer şeklinde kategrize edilen verilerin lması Verilerin metaverisi (verinin içeriği, tanımı, yöntemi ve uluslar arası ya da metdljide yer alan tanımdan sapmalar) lmaması, eksik/fazla tahmine yl açabilmekte (yatırım amaçlı kurumlar arası transferler, katkı/katılım payları vb.) ve bu durum hesaplama ya da tahmin yöntemi belirlemede zrluklara yl açmakta Veriler arası kategrik geçişkenliklerin tam larak sağlanamaması Bazı kategrilerin veri kaynaklarında hiç bulunmaması
Verilerin transferi EUROSTAT a veri gönderme süreci ve takvimi Eurstat-OECD-DSÖ rtak sru kağıdı (JHAQ- 6 tabl, excel) SHA 2011 Sağlık hizmeti türleri (HC) X Sağlık finansman prgramları (HF) Sağlık hizmeti türleri (HC) X Sağlık hizmeti sunucuları (HP) Sağlık hizmeti sunucuları (HP) X Sağlık finansman prgramları (HF) Sağlık finansman prgramları (HF) X Finansman prgramlarının gelirleri (FS) Sağlık hizmeti sunucuları (HP) X Sağlık sunum faktörleri (FP) Sermaye (HK) X Sağlık hizmeti sunucuları (HP) Kmisyn Yönetmeliği (AB) 2015/359 SHA 2011 (JHAQ- 3 çekirdek tabl, excel) Sağlık hizmeti türleri (HC) X Sağlık finansman prgramları (HF) Sağlık hizmeti türleri (HC) X Sağlık hizmeti sunucuları (HP) Sağlık hizmeti sunucuları (HP) X Sağlık finansman prgramları (HF) (T+16), Metaveri, Dakiklik ve tamlık Veri üreten: TÜİK (Resmi İstatistik Prgramı) [2017-2021 dönemi teması: İdari kayıtların etkin kullanımı] Veri gönderen: Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü (2018?) Veri gönderme ylu: edamis
Mevcut durum 1999-2000 yılları için SHA 1.0 metdljisine göre gerçekleştirilen kapsamlı çalışmada 3 çekirdek tabl üretilmiştir. Daha snraki yıllar için bu durum sürdürülememiş, sadece 1 çekirdek tabl (2 byut, tplulaştırılmış larak) üretilebilmiştir. SHA 2011 metdljisine göre üretilmek istenen tabllara yönelik çalışmalar temel larak veri kısıtlılığı nedeniyle istenen snuca ulaşamamıştır. Nrmal kşullarda SHA 1.0 dan SHA 2011 e geçiş bir çk kategri için sağlanabilmekte ancak, SHA 1.0 a göre bile istenen ayrıntıda veri üretilememesi ve derlenen verilerin içeriğinin tam larak bilinememesi bu durumu rtadan kaldırmaktadır.
Sağlık harcamalarının genel tplam içindeki dağılımı, 2015 Genel devlet Özel sektör Tplam Merkezi devlet Yerel devlet Ssyal güvenlik Tplam Hanehalkları Sigrta şirketleri Diğer Tplam sağlık harcaması 78,5 24,2 0,9 53,5 21,5 16,6 2,5 2,4 Cari sağlık harcaması 78,1 20,9 0,9 56,3 21,9 16,9 2,4 2,5 Hastaneler 81,3 21,0 0,1 60,2 18,7 13,3 3,5 1,9 Evde hemşirelik bakımı - - - - 100,0-100,0 - Ayakta bakım sunanlar 71,8 38,8 3,4 29,5 28,2 22,4 2,6 3,3 Perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlar 73,9 0,3 0,0 73,5 26,1 22,6 0,3 3,3 Halk sağlığı prgramlarının sunumu ve yönetimi 100,0 96,4 3,6 - - - - - Genel sağlık yönetimi ve sigrta 58,1 - - 58,1 41,9-41,9 - Sınıflandırılamayan diğer kategri 56,2 17,2 8,7 30,3 43,8 37,4 1,0 5,5 Yatırım 83,5 64,5 0,4 18,6 16,5 11,7 3,1 1,7
Current expenditure n health, % f grss dmestic prduct, 2016 Turkey Latvia Mexic Luxemburg Pland Estnia Slvak Republic Czech Republic Israel Hungary Krea Ireland Greece Chile Slvenia Iceland Italy Prtugal Spain OECD AVERAGE New Zealand Finland Australia United Kingdm Austria Denmark Belgium Nrway Netherlands Canada Japan France Sweden Germany Switzerland United States 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0
Uluslararası durum karşılaştırması Eurstat değerlendirmesi, SHA 1.0 a göre Yalnız tplulaştırılmış veriler Kmisyn Mevzuatın göre gerekli lan 3 çekirdek tabl Metaveri mevcut Veriyi üreten ve yayımlayan kurum(tüik) değerlendirmesi, SHA 1.0 a göre Yalnız tplulaştırılmış veriler Kmisyn Mevzuatın göre gerekli lan 1 çekirdek tabl Metaveri mevcut
SHA 2011 neden gerekli? Plitika yapıcılar ve araştırmacılar için sağlık finansmanı ve harcamaları knusunda gerekli lan bilgi ihtiyacı İstatistik faslı: Kmisyn Yönetmeliği (AB) 2015/359 Üyesi ya da ilişkili lunan uluslararası kuruluşlar (OECD, DSÖ, ) Ülkeler arası karşılaştırma Zamanlar arası karşılaştırma Metaveri Veri kaynaklarının kapsamı Veri derleme yöntemleri Ülke tanımlarının, metdljide yer alan tanımlardan ayrıştığı nktalar Yıllar itibarı ile metdljik değişiklikler Farklı istatistiksel sınıflamalar arası geçişe lanak tanımakta (SNA, ESSPROSS, CFG, COICOP, ) Yeni istatistiksel tabllar için yl gösterici (sermaye birikimi, finansman kaynağı gelirleri, sağlık sunum faktörleri, ) Hastalıklara göre dğrudan/dlaylı maliyet hesaplamanın temelini luşturmakta
Öneriler Srumlu ve ilgili kuruluşların persnelinin knuyla ilgili bilgisinin artırılması Teknik persnelin katılımından luşan bir çalışma grubunun luşturulması ve dönemsel larak bir araya gelinmesi Kurumların üst yöneticileri tarafından sahiplenilmesi ve veri/metaveri paylaşımlarında klaylık sağlanması Envanter çalışmaları Muhtelif veri kaynaklarının dğrudan/tahmin için kullanılması için çalışmalar
Srular? Mehmet Günal mehmet.gunal@tuik.gv.tr